46 - HASTA YEMEKLERİ

21 - İKTER KATARAL (Safra yolu nezlesi ile sarılık): Deri ve zarlar, gözler sararır. Çünki safra, kana karışmışdır. Safra yolu az çok tıkanarak, safra yolunun spasmından veyâ nezlesinden (mikroblanmasından) hâsıl olur. Bağırsaklarda her zemân bulunan mikroblar safra yoluna geçerek, safra yollarında infeksiyon (fesâd) yapması ile olur. Ba’zı ilâcların çok kullanılması da karaciğeri bozmakdadır. Sülfamidler ve ba’zı antibiotikler böyledir.

İdrâr koyu renklidir. Gâita renksizdir veyâ çok boyalıdır. Nabız yavaşdır. Kaşıntı ve hazmsızlık, kay ve kanama olur.

Sağlam insanda, safra boyaları, bağırsakda redüklenerek idrobilirübin ve ürobilin hâline döner. Safra bağırsağa gelemezse, ürobilin hâsıl olmaz. Bu hâl ise nâdirdir. Sağlam idrârda, çok az ürobilin bulunur. Sarılıkda, mikdârı artar.

Sağ böğürde ağrı olunca, idrârda safra boyası (bilirübin) aranır. İdrârda bilirübin bulunması, kana geçdiğini, sarılık olduğunu gösterir. İdrârda safra tuzları bulunur. Buna, boya ve tuz sarılığı denir. Bu sarılıkda kanda kolesterin mikdârı artar. İdrârda safra tuzları yoksa, yalnız boya sarılığıdır ki, safra ile ilgisi yokdur.

Sağlam insan kanında bilirübin yokdur. Ba’zı kimselerde az bulunur ve bozukluk yapmaz. Safra yolu tıkanınca, kanda birikir. Ellibinde bir olunca idrâra geçer.

Safra kesesi kuvvetsiz ise, safra sökdürücü maddeler verilir. Tâze tereyağı, kaymak, yumurta sarısı, zeytinyağı verilir. Yağlı, tavada kızartma, bahârât, alkollü içkiler, kahve, çay verilmez. Tavada kızartmalar çok zararlıdır.

Spazm sebebi ile olan sarılıkda, safra sökdürücüler verilmez. Süt, kaymak, tereyağı, iç yağı, zeytinyağı, yumurta, fırında pişmeler, yağlı balık, pastalar, cevz, fındık, bâdem gibi yağlı meyveler, çiğ portakal ve şeftâli verilmez. (Buscopan), (Tribrom) gibi Antispasmodik ilâc verilir.

Et ve yağ yinir. Sebze suyu, sebze püresi ve yeşil sebze yinir. Hamur işi verilir. Süt az verilir. Yumurta yasakdır. Süt fermantasion yapar. Pişmiş meyve verilir. En sonra, iyi pişmiş et yinir. Alkali, bikarbonatlı su içmeli, hergün müshil vermelidir. Her sabâh aç karna, bir su bardağı serin suda, bir kahve kaşığı dolusu (Karlsbad tuzu) eritip içmelidir. Safra yollarını açar. Yarım gram sodium salisilat ve yarım gram sodium bikarbonat karışımı paketlerden hergün üç adet, su ile yutmalıdır. Safra söker. Karaciğeri kuvvetlendirmek için (Bilsan) veyâ (Metikodin), (Dycholium) yâhud (Sülfarlem) veyâ tercîhan (Fosepar) habları vermelidir. (Bilagit) habları, (Boldo) otunun yaprakları kaynatılıp içilirse, safra yollarını açar ve hazmı kolaylaşdırır. Hazmı kolaylaşdırmak için ve gaz için (Festal) habları da iyidir.

Kaşınan yerlere (Saltazinç) losyonu veyâ sirkeli su sürmelidir. (Doxergan) veyâ (Polaramine) habları almalıdır. [8 ve 39. ncu hastalıklara bakınız!].