İsrâ ve Miracın, her ne kadar ruhen vuku bulduğu da rivayet edilmekte ise de;12 selef ve halefi 3 hadis ve kelam âlimleri14 topluluğunun mezhebine göre, Peygamberimiz aleyhisselâm geceleyin Mescid-i Haram'dan Mescid-i Aksaya-uykuda ve ruhen değil-uyanık iken, bedeni ve ruhu ile birlikte, Burak üzerinde isra buyrulmuş, gece yolculuğu ettirilmiş; getirilen Miraç ile de, oradan-ruhen değil-yine bedeni ve ruhu ile birlikte, uyanık iken, göklere uruc ettirilmiş, çıkarılmıştır. 15

Hak ve gerçek olan budur.

Ashab-ı Kiram'dan:

1. Abdullah b. Abbas,

2. Cabir b. Abdullah,

3. Enes b. Malik,

4. Huzeyfe b. Yeman,

5. Hazret-i Ömer,

6. Ebu Hureyre,

7. Malik b. Sa'saa,

8. Ebu Habbetü'l-Bedrî,

9. Abdullah b. Mes'ud ile;

Tâbiîn'den:

10. Dahhâk,

11. Katâde,

12. Saîd b. Müseyyeb,

13. Saîd b. Cübeyr,

14. Zührî,

15. İbn Zeyd,

16. Hasan,

17. İbrahim,

18. Mücahid,

19. Mesrûk,

20. İkrime,

21. İbn Cüreyc de, bu görüştedirler.

Ahmed b. Hanbel, Taberî ve Müslümanlardan büyük bir cemaat; hatta, sonraki fakihlerden, muhaddislerden, kelamcılardan ve müfessirlerden pek çoğu da, bu görüştedirler. 16

Bazı ilim adamlarınca; Peygamberimiz aleyhisselâma peygamberliğin sâlih rüya ile başlangıcında olduğu gibi, kolaylaştırılmak ve alıştırılmak üzere, İsrâ ve Mirac'ın önce rüyada gösterilmiş, sonra da uyanıklık halinde yaptırılmış olabileceği de muhtemel görülerek, bu husustaki uyku ve uyanıklık rivayetleri bağdaştırılmak istenilmiştir. 17

Peygamberin rüyalarının vahiy hükmünde bulunduğu, 18 kendilerinin gözleri uyuşa da kalblerinin uyumadığı mâlûmdur. 19

-------------------------------------

12. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 4041, Belâzurî, c. 1, s. 256, Taberî, Tefsîr, c. 15, s. 18, Kadı Iyaz, eş-Şifâ, c. 1, s. 39.

13. Ebu'l-Fidâ, c. 3, s. 113, B. Ayni, c. 4, s. 39.

14. Kastalânî, Mevâhibu'l-ledünniye, c. 2, s. 4.

15. Ebu'l-Fidâ, el-Bidâye ve'n-nihâye, c. 3, s. 114, Tefsir, c. 3, s. 22.

16. Kadı Iyaz, eş-Şifâ, c. 1, s. 146, Diyarbekrî, Hamîs, c. 1, s. 308.

17. Kadı Ebu Bekir b. Arabi’den naklen Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 3, s. 417, İbn Seyyid, Uyûnu'l-eser, c. 1, s. 147, Suyûtî, Hasâisü'l-kübrâ, c. 1, s. 447 448, Kastalânî, Mevâhibu'l-ledünniye, c. 2, s. 3-4.

18. Malik, Muvatta', c. 1, s. 120, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 6, s. 36, Buhârî, Sahih, c. 1, s. 209, c. 2, s. 48, Müslim , Sahîh, c. 1, s. 509, Tirmizî, Sünen, c. 2, s. 303, Belâzurî, Ensâb, c. 1, s. 256, Hâkim, Müstedrek, c. 2, s. 431, Beyhakî, Sünenü'l-kübrâ, c. 7, s. 62.

19. İbn Sa'd. Tabakât. c. 1. S. 171. Ahmed b. Hanbel. c. 1. s. 274. Buhârî. c. 4. s. 168.