ÇáÌæåÑÉ
ÇáäíÑÉ Úáì ãÎÊÕÑ ÇáÞÏæÑí [ßöÊóÇÈõ ÇáúÚóÇÑöíøóÉö]
(ßöÊóÇÈõ ÇáúÚóÇÑöíøóÉö) åöíó ãõÔúÊóÞøóÉñ ãöäú ÇáúÚóÑöíøóÉö æóåöíó
ÇáúÚóØöíøóÉõ æóÞöíáó ãóäúÓõæÈóÉñ Åáóì ÇáúÚóÇÑöº áöÃóäøó ØóáóÈóåóÇ ÚóÇÑñ
æóÔóäóÇÑñ ÝóÚóáóì åóÐóÇ íõÞóÇáõ ÇáúÚóÇÑöíøóÉõ ÈöÇáÊøóÔúÏöíÏöº áöÃóäøó
íóÇÁó ÇáäøóÓóÈö ãõÔóÏøóÏóÉñ æóÇáúÚóÇÑóÉõ áõÛóÉñ Ýöí ÇáúÚóÇÑöíøóÉö ÞóÇáó
ÇáúÍóÑöíÑöíøõ ÍóÊøóì Åäøó ÈöÒøóÊöí åóÐöåö ÚóÇÑóÉñ æóÈóíúÊöí áóÇ íóØõæÝõ
Èöåö ÝóÇÑóÉñ Ãóíú áóÇ íóÏõæÑõ æóÝöí ÇáÔøóÑúÚö ÚöÈóÇÑóÉñ Úóäú Êóãúáöíßö
ÇáúãóäóÇÝöÚö ÈöÛóíúÑö ÚöæóÖò æóÓõãøöíóÊú ÚóÇÑöíøóÉð áöÊóÚóÑøöíåóÇ Úóäú
ÇáúÚöæóÖö æóãöäú ÔóÑúØöåóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÚóíúäõ ÞóÇÈöáóÉð
áöáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöåóÇ ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÚóíúäöåóÇ ÍóÊøóì áóÇ Êóßõæäó
ÚóÇÑöíøóÉõ ÇáÏøóÑóÇåöãö æóÇáÏøóäóÇäöíÑö æóÇáúÝõáõæÓö ÅáøóÇ ÞóÑúÖðÇ
æóÇáúÚóÇÑöíøóÉõ ÛóíúÑõ áóÇÒöãóÉò ÍóÊøóì Åäøó áöáúãõÚöíÑö Ãóäú íóÑúÌöÚó
ÝöíåóÇ ãóÊóì ÔóÇÁó æóÊóÈúØõáõ ÈöãóæúÊö ÃóÍóÏöåöãóÇ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (ÇáúÚóÇÑöíøóÉõ ÌóÇÆöÒóÉñ) Ãóíú ãõÝöíÏóÉñ áöãöáúßö
ÇáúãóäúÝóÚóÉöº áöÃóäøóåóÇ äóæúÚõ ÅÍúÓóÇäò æóÝöÚúáõ ÎóíúÑò Þóæúáõåõ
(æóåöíó Êóãúáöíßõ ÇáúãóäóÇÝöÚö ÈöÛóíúÑö ÚöæóÖò) æóåóÐóÇ Þóæúáõ ÃóÈöí
ÈóßúÑò ÇáÑøóÇÒöíøö æóÚóÇãøóÉö ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ.
æóÞóÇáó ÇáúßóÑúÎöíøõ åöíó ÅÈóÇÍóÉõ ÇáúãóäóÇÝöÚö Èöãöáúßö ÇáúÛóíúÑö
æóÇáúÃóæøóáõ ÃóÕóÍøõ¡ æóæóÌúåõåõ Ãóäøó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó íóãúáößõ Ãóäú
íõÚöíÑó¡ æóáóæú ßóÇäóÊú ÅÈóÇÍóÉð áóãú íóÌõÒú áóåõ Ãóäú íõÚöíÑóåóÇ ßóãóäú
ÃõÈöíÍó áóåõ ØóÚóÇãñ áóãú íóÌõÒú áóåõ Ãóäú íõÈöíÍóåõ áöÛóíúÑöåö æóÌúåõ
Þóæúáö ÇáúßóÑúÎöíøö ÃóäøóåóÇ áóæú ßóÇäóÊú ÊóãúáöíßðÇ áóÌóÇÒó áóåõ Ãóäú
íõÄóÌøöÑóåóÇ ßóãóÇ ÞõáúäóÇ Ýöí ÇáúÅöÌóÇÑóÉö áóãøóÇ ßóÇäóÊú ÊóãúáöíßðÇ
áöáúãóäóÇÝöÚö ÌóÇÒó áöáúãõÓúÊóÃúÌöÑö Ãóäú íõÄóÌøöÑóåóÇ ÞõáúäóÇ
ÇãúÊöäóÇÚõ ÅÌóÇÑöåö ÇáúÚóÇÑöíøóÉö áóíúÓóº áöÃóäøóåõ áóÇ íóãúáößõ
ÇáúãóäúÝóÚóÉó áóßöäøó ÇáúãóÚúäóì Ãóäøó ÇáúãõÚöíÑó ãóáøóßóåõ ÇáúãóäóÇÝöÚó
Úóáóì æóÌúåò áóÇ íóäúÞóØöÚõ ÍóÞøõåõ ÚóäúåóÇ ãóÊóì ÔóÇÁó Ýóáóæú ÌóÇÒó
áóåõ Ãóäú íõÄóÌøöÑó áóÊóÚóáøóÞó ÈöÇáúÅöÌóÇÑóÉö ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞõ ÝóÞõØöÚó
ÍóÞøõ ÇáúãõÚöíÑö ãöäúåóÇ ÝóáöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì áóãú ÊóÌõÒú ÅÌóÇÑóÊõåóÇ.
Þóæúáõåõ (æóÊóÕöÍøõ ÈöÞóæúáöåö ÃóÚóÑúÊõß æóÃóØúÚóãúÊõß åóÐöåö ÇáúÃóÑúÖó
æóãóäóÍúÊõß åóÐóÇ ÇáËøóæúÈó æóÍóãóáúÊõß Úóáóì åóÐöåö ÇáÏøóÇÈøóÉö ÅÐóÇ
áóãú íõÑöÏú Èöåö ÇáúåöÈóÉó æóÃóÎúÏóãúÊõß åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏó æóÏóÇÑöí áóß
Óõßúäóì æóÏóÇÑöí áóß ÚõãúÑóì
(1/350)
Óõßúäóì) ÃóãøóÇ Þóæúáõåõ ÃóÚóÑúÊõß Ýóåõæó
ÕóÑöíÍõ ÇáúÚóÇÑöíøóÉö æóÃóØúÚóãúÊõß åóÐöåö ÇáúÃóÑúÖó ÚóÇÑöíøóÉð ÃóíúÖðǺ
áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõØúÚóãõ ÝóÚõáöãó Ãóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ÇáúãóäúÝóÚóÉó æóáöåóÐóÇ
áóæú ÞóÇáó ÃóØúÚóãúÊõß åóÐóÇ ÇáØøóÚóÇãó ßóÇäó ÅÈóÇÍóÉð áöáúÚóíúäö
æóÞóæúáõåõ ãóäóÍúÊõß åóÐóÇ ÇáËøóæúÈó ÚöÈóÇÑóÉñ Úóäú ÇáúÚóÇÑöíøóÉö ÞóÇáó
- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ÇáúãöäúÍóÉõ ãóÑúÏõæÏóÉñ¡ æóáóæú
ßóÇäóÊú ÊóÞúÊóÖöí ãöáúßó ÇáúÚóíúäö áóãú íóÌöÈú ÑóÏøõåóÇ ÇáúãöäúÍóÉõ
ÈößóÓúÑö Çáúãöíãö ÇáúÚóØöíøóÉõ íõÞóÇáõ ãóäóÍóåõ íóãúäóÍõåõ æóíóãúäóÍõåõ
ÈößóÓúÑö Çáäøõæäö æóÝóÊúÍöåóÇ ÅÐóÇ ÃóÚúØóÇåõ ÔóíúÆðÇ ßóÐóÇ Ýöí
ÇáÕøöÍóÇÍö æóÞóæúáõåõ ÚõãúÑóì Óõßúäóì ÈóíóÇäñ áöáúãóäúÝóÚóÉö
æóÊóæúÞöíÊõåóÇ ÈöÚõãõÑöåöº áöÃóäøóåõ ÌóÚóáó áóåõ ÓõßúäóÇåóÇ ãõÏøóÉó
ÚõãõÑöåö æóÞóæúáõåõ ÅÐóÇ áóãú íõÑöÏú Èöåö ÇáúåöÈóÉó ÑóÇÌöÚñ Åáóì
ãóäóÍúÊõß æóÍóãóáúÊõß ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ßóÐóáößó íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÞõæáó
ÈöåöãóÇ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÃóÑóÇÏó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ßóãóÇ Ýöí Þóæúáå
ÊóÚóÇáóì {ÚóæóÇäñ Èóíúäó Ðóáößó} [ÇáÈÞÑÉ: 68] æóáóãú íóÞõáú Èóíúäó
ÐóáößõãóÇ. Þóæúáõåõ æóÃóÎúÏóãúÊõß åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏó ÕóÑöíÍñ Ýöí Êóãúáöíßö
ÇáúãóäúÝóÚóÉöº áöÃóäøóåõ ÃóÐöäó áóåõ Ýöí ÇÓúÊöÎúÏóÇãöåö. æóÞóæúáõåõ
æóÏóÇÑöí áóß Óõßúäóì Ãóíú ÓõßúäóÇåóÇ áóß.
Þóæúáõåõ (æóáöáúãõÚöíÑò Ãóäú íóÑúÌöÚó Ýöí ÇáúÚóÇÑöíøóÉö ãóÊóì ÔóÇÁó) º
áöÃóäøóåóÇ Êóãúáöíßõ ÇáúãóäóÇÝöÚö æóåöíó ÊóÍúÏõËõ ÍóÇáðÇ ÝóÍóÇáðÇ ÝóãóÇ
áóãú íõæÌóÏú ãöäúåóÇ áóãú íóÊøóÕöáú Èöåö ÞóÈúÖñ ÝóáöáúãõÚöíÑö Ãóäú
íóÑúÌöÚó Ýöíåö.
Þóæúáõåõ (æóÇáúÚóÇÑöíøóÉõ ÃóãóÇäóÉñ Åäú åóáóßóÊú ãöäú ÛóíúÑö ÊóÚóÏøò
áóãú íóÖúãóäú) ÞóÇáó ÚóÈúÏõ ÇáÓøóáóÇãö áóíúÓó Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö
ÛóíúÑö ÇáúãõÛöáøö ÖóãóÇäñ ÝóÅöäú ÔóÑóØó ÝöíåóÇ ÇáÖøóãóÇäó ßóÇäóÊú
ãóÖúãõæäóÉð ÈöÇáÔøóÑúØö áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ - áöÕóÝúæóÇäó
Èúäö ÃõãóíøóÉó Íöíäó ÇÓúÊóÚóÇÑó ãöäúåõ ÃóÏúÑõÚðÇ¡ æóÞóÇáó áóåõ ÕóÝúæóÇäõ
ÃóÛóÕúÈðÇ ÊóÃúÎõÐõåóÇ íóÇ ãõÍóãøóÏõ¿ ÝóÞóÇáó Èóáú ÚóÇÑöíøóÉð ãóÖúãõæäóÉð
ÝóÃóÎóÐóåóÇ ÈöÔóÑúØö ÇáÖøóãóÇäö.
æóÝöí ÇáúíóäóÇÈöíÚö áóæú ÞóÇáó ÃóÚöÑúäöí ÏóÇÈøóÊóß Ãóæú ËóæúÈóß ÝóÅöäú
ÖóÇÚó ÝóÃóäóÇ ÖóÇãöäñ áóåõ ÝóÇáÔøóÑúØõ áóÛúæñ æóáóÇ íóÖúãóäõ. æóÃóãøóÇ
ÇáúæóÏöíÚóÉõ æóÇáúÅöÌóÇÑóÉõ áóÇ íõÖúãóäóÇäö ÃóÈóÏðÇ¡ æóáóæú ÔóÑóØó
ÝöíåöãóÇ ÇáÖøóãóÇäó¡ æóÅöäøóãóÇ íõÖúãóäóÇäö ÈöÇáÊøóÚóÏøöí ßóÐóÇ Ýöí
ÇáúßóÑúÎöíøö æóÞóæúáõåõ ãöäú ÛóíúÑö ÊóÚóÏøò ÅäøóãóÇ ÞóÇáó Ðóáößó
áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ÊóÚóÏøóì Öóãöäóº áöÃóäøó áöáÊøóÚóÏøöí ÊóÃúËöíÑðÇ
ÈöÏóáöíáö Ãóäøóåõ áóæú ÍóÕóáó Ýöí ÇáúæóÏöíÚóÉö ÖóãöäóåóÇ ÝóÚóáóì åóÐóÇ
ÅÐóÇ ÇÓúÊóÚóÇÑó ÏóÇÈøóÉð Åáóì ãóæúÖöÚò ÓóãøóÇåõ ÝóÌóÇæóÒó ÈöåóÇ Ðóáößó
ÇáúãóæúÖöÚó ÝóÚóØöÈóÊú Öóãöäó ÞöíãóÊóåóǺ áöÃóäøó ÇáúÅöÐúäó áóãú
íóÊóäóÇæóáú Ðóáößó ÇáúãóæúÖöÚó ÝóÕóÇÑó ÈöÑõßõæäöåö Ýöíåö ÛóÇÕöÈðÇ
ÝóáöåóÐóÇ Öóãöäó ÝóÅöäú ÑóÌóÚó ÈöåóÇ Åáóì ÇáúãóæúÖöÚö ÇáøóÐöí
ÇÓúÊóÚóÇÑóåóÇ Åáóíúåö ÝóÚóØöÈóÊú áóãú íóÈúÑóÃú ãöäú ÇáÖøóãóÇäö.
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ íóÈúÑóÃõ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ ÇáúæóÏöíÚóÉö ÅÐóÇ ÊóÚóÏøóì ÝöíåóÇ
ÇáúãõæÏóÚõ Ëõãøó ÃóÒóÇáó ÇáÊøóÚóÏøöíó æóáóäóÇ Ãóäøóåõ ÞóÏú áóÒöãóåõ
ÇáÖøóãóÇäõ ÈöÇáÊøóÚóÏøöí ÝóáóÇ íóÈúÑóÃõ ãöäú Ðóáößó ÅáøóÇ ÈöÇáÑøóÏøö
Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ ßóÇáúÛóÇÕöÈö.
Þóæúáõåõ (æóáóíúÓó áöáúãõÓúÊóÚöíÑö Ãóäú íõÄóÌøöÑó ãóÇ ÇÓúÊóÚóÇÑóåõ)
ÝóÅöäú ÂÌóÑóåõ ÝóÚóØöÈó Öóãöäóº áöÃóäøó ÇáúÅöÚóÇÑóÉó Ïõæäó ÇáúÅöÌóÇÑóÉö
æóÇáÔøóíúÁõ áóÇ íóÊóÖóãøóäõ ãóÇ ÝóæúÞóåõ æóáöÃóäøó ãõÞúÊóÖóì
ÇáúÚóÇÑöíøóÉö ÇáÑøõÌõæÚõ æóÊóÚóáøõÞõ ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑö ÈöåóÇ íóãúäóÚõ
Ðóáößó ÝóáöåóÐóÇ áóãú íóÌõÒú ÝóÅöäú ÂÌóÑóåóÇ Öóãöäó Íöíäó ÓóáøóãóåóÇ¡
æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúãõÚöíÑõ Öóãöäó ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑõº áöÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåóÇ
ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö ÇáúãóÇáößö Ëõãøó Åäú Öóãöäó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ áóÇ íóÑúÌöÚõ
Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑöº áöÃóäøóåõ ÙóåóÑó Ãóäøóåõ ÂÌóÑó ãöáúßóåõ æóÅöäú
Öóãöäó ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑõ ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáúãõÄóÌøöÑö ÅÐóÇ áóãú íóÚúáóãú
Ãóäøóåõ ÚóÇÑöíøóÉñ Ýöí íóÏöåö ÏóÝúÚðÇ áöÖóÑóÑö ÇáúÛóÑõæÑö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ
ÅÐóÇ Úóáöãó. Þóæúáõåõ (æóáóåõ Ãóäú íõÚöíÑóåõ ÅÐóÇ ßóÇäó áóÇ íóÎúÊóáöÝõ
ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãõÓúÊóÚúãöáö) º áöÃóäøó ÇáúÚóÇÑöíøóÉó Êóãúáöíßõ
ÇáúãóäóÇÝöÚö æóÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÊóãúáöíßðÇ Ýóãóäú ãóáóßó ÔóíúÆðÇ ÌóÇÒó áóåõ
Ãóäú íõãóáøößóåõ Úóáóì ÍóÓóÈö ãóÇ ãóáóßó¡ æóÅöäøóãóÇ ÔóÑúØñ Ãóäú áóÇ
íóÎúÊóáöÝó ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãõÓúÊóÚúãöáö ÏóÝúÚðÇ áöãóÒöíÏö ÇáÖøóÑóÑö Úóäú
ÇáúãõÚöíÑöº áöÃóäøóåõ ÑóÖöíó ÈöÇÓúÊöÚúãóÇáöåö áóÇ ÈöÇÓúÊöÚúãóÇáö
ÛóíúÑöåö¡ æóÅöäøóãóÇ íóÌõæÒõ áóåõ Ãóäú íõÚöíÑó ÅÐóÇ ÕóÏóÑóÊú ãõØúáóÞóÉð
ÈöÃóäú ÇÓúÊóÚóÇÑó ÏóÇÈøóÉð æóáóãú íõÓóãøö áóåõ ÔóíúÁñ ÝóÅöäøó áóåõ Ãóäú
íóÍúãöáó æóíõÚöíÑó ÛóíúÑóåõ áöáúÍóãúáö æóáóåõ Ãóäú íóÑúßóÈó æóíõÑúßöÈó
ÛóíúÑóåõº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÃóØúáóÞó Ýóáóåõ Ãóäú íõÚöíÑó ÍóÊøóì áóæú
ÑóßöÈó ÈöäóÝúÓöåö áóíúÓó áóåõ Ãóäú íõÑúßöÈó ÛóíúÑóåõº áöÃóäøóåõ
ÊóÚóíøóäó ÑõßõæÈõåõ¡ æóáóæú ÃóÑúßóÈó ÛóíúÑóåõ áóíúÓó áóåõ Ãóäú íóÑúßóÈó
ÈöäóÝúÓöåö ÍóÊøóì áóæú ÝóÚóáóåõ Öóãöäóº áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÊóÚóíøóäó
ÇáúÅöÑúßóÇÈõ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇÓúÊóÚóÇÑóåóÇ áöíóÑúßóÈóåóÇ åõæó Ãóæú
ÇÓúÊóÚóÇÑó ËóæúÈðÇ áöíóáúÈóÓóåõ åõæó ÝóÃóÑúßóÈóåóÇ ÛóíúÑóåõ Ãóæú
ÃóáúÈóÓóåõ ÛóíúÑóåõ ÝóÊóáöÝó Öóãöäóº áöÃóäøóåóÇ ãõÞóíøóÏóÉñ åõäóÇ
ÈöÑõßõæÈöåö æóáõÈúÓöåö¡ æóÅöäú ÇÓúÊóÚóÇÑó ÏóÇÑðÇ áöíóÓúßõäóåóÇ åõæó
ÝóÃóÚóÇÑóåóÇ ÛóíúÑóåõ ÝóÓóßóäóåóÇ áóãú íóÖúãóäúº áöÃóäøó ÇáÏøõæÑó áóÇ
ÊóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúãõÓúÊóÚúãöáö.
Þóæúáõåõ (æóÚóÇÑöíøóÉõ ÇáÏøóÑóÇåöãö æóÇáÏøóäóÇäöíÑö æóÇáúãóßöíáö
æóÇáúãóæúÒõæäö ÞóÑúÖñ) º áöÃóäøó ÇáúÅöÚóÇÑóÉó Êóãúáöíßõ ÇáúãóäóÇÝöÚö
æóåóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁõ áóÇ íõäúÊóÝóÚõ ÈöåóÇ ÅáøóÇ ÈöÇÓúÊöåúáóÇßö
ÃóÚúíóÇäöåóÇ¡ æóßóÐóÇ ÇáúãóÚúÏõæÏõ ÇáøóÐöí áóÇ íóÊóÝóÇæóÊõ ßóÇáúÌóæúÒö
æóÇáúÈóíúÖöº áöÃóäøóåõ áóÇ íõäúÊóÝóÚõ Èöåö ÅáøóÇ ÈöÇÓúÊöåúáóÇßö
Úóíúäöåö¡ æóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ ÚóÇÑöíøóÉõ
(1/351)
ÇáÏøóÑóÇåöãö æóÇáÏøóäóÇäöíÑö ÞóÑúÖðÇ ÅÐóÇ
ÃóØúáóÞó ÇáúÚóÇÑöíøóÉó ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇÓúÊóÚóÇÑóåóÇ áöíõÚóÇíöÑó ÈöåóÇ
ãöíÒóÇäðÇ Ãóæú íóÒöíäó ÈöåóÇ ÏõßøóÇäðÇ ßóÇäóÊú ÚóÇÑöíøóÉð áóÇ ÞóÑúÖðÇ
ÝóÅöäú åóáóßóÊú ãöäú ÛóíúÑö ÊóÚóÏøò áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåö.
Þóæúáõåõ (æóÅöÐóÇ ÇÓúÊóÚóÇÑó ÃóÑúÖðÇ áöíóÈúäöíó ÝöíåóÇ Ãóæú íóÛúÑöÓó
äóÎúáðÇ ÌóÇÒó æóáöáúãõÚöíÑö Ãóäú íóÑúÌöÚó ÝöíåóÇ æóíõßóáøöÝóåõ ÞóáúÚó
ÇáúÈöäóÇÁö æóÇáúÛóÑúÓö) º áöÃóäøó ÇáúÚóÇÑöíøóÉó ÊõæÌöÈõ ÇáöÇÓúÊöÑúÌóÇÚó
ÝóíõßóáøóÝõ ÊóÝúÑöíÛõåóÇ Þóæúáõåõ (ÝóÅöäú áóãú íõæÞöÝú ÇáúÚóÇÑöíøóÉó
ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåö) íóÚúäöí Ýöí äõÞúÕóÇäö ÇáúÈöäóÇÁö æóÇáúÛóÑúÓöº
áöÃóäøó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó ãõÛúÊóÑøñ ÛóíúÑõ ãóÛúÑõæÑò ÍóíúËõ ÇÛúÊóÑøó
ÈöÅöØúáóÇÞö ÇáúÚóÞúÏö ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íóÓúÊóæúËöÞó ãöäúåõ ÈöÇáúæóÚúÏöº
áöÃóäøóåõ ÑóÖöíó ÈöÇáúÚóÇÑöíøóÉö ãöäú ÛóíúÑö ÊóæúÞöíÊò Ýóáóãú íóßõäú
ãóÛúÑõæÑðÇ æóÇáÑøõÌõæÚõ ÅäøóãóÇ íóÌöÈõ ÈöÇáúÛõÑõæÑö.
Þóæúáõåõ (æóÅöäú æóÞøóÊó ÇáúÚóÇÑöíøóÉ ÝóÑóÌóÚó ÞóÈúáó ÇáúæóÞúÊö Öóãöäó
ÇáúãõÚöíÑõ ãóÇ äóÞóÕó ÇáúÈöäóÇÁõ æóÇáúÛóÑúÓõ ÈöÇáúÞóáúÚö) º áöÃóäøóåõ
ÛóÑøóåõ ÈöÊóæúÞöíÊö ÇáúãõÏøóÉö ÞóÇáó Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö ÅÐóÇ æóÞóÚóÊú
ÇáúÚóÇÑöíøóÉõ æóÑóÌóÚó ÞóÈúáó ÇáúæóÞúÊö ÕóÍøó ÑõÌõæÚõåõ æóáóßöäøóåõ
íõßúÑóåõ áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ÎõáúÝö ÇáúæóÚúÏö æóíóÖúãóäõ ÇáúãõÚöíÑõ ãóÇ
äóÞóÕó ÇáúÈöäóÇÁõ æóÇáúÛóÑúÓõ ÈöÇáúÞóáúÚöº áöÃóäøóåõ ÛóÑøóåõ ÍóíúËõ
æóÞøóÊó áóåõ¡
æóÇáÙøóÇåöÑõ åõæó ÇáúæóÝóÇÁõ ÈöÇáúæóÚúÏö ÝóíóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö¡ æóÞóÇáó
ÇáúÍóÇßöãõ ÇáÔøóåöíÏõ Ãóäøóåõ íóÖúãóäõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúÃóÑúÖö áöáúãõÓúÊóÚöíÑö
ÞöíãóÉó ÛóÑúÓöåö æóÈöäóÇÆöåö æóíóßõæäóÇäö áóåõ ÅáøóÇ Ãóäú íóÔóÇÁó
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ Ãóäú íóÑúÝóÚóåõãóÇ æóáóÇ íõÖóãøöäóåõ ÞöíãóÊóåõãóÇ
Ýóíóßõæäõ Ðóáößó áóåõº áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ¡ æóÞóÇáõæÇ ÅÐóÇ ßóÇäó Ýöí
ÇáúÞóáúÚö ÖóÑóÑñ ÈöÇáúÃóÑúÖö ÝóÇáúÎöíóÇÑõ Åáóì ÕóÇÍöÈö ÇáúÃóÑúÖöº
áöÃóäøóåõ ÕóÇÍöÈõ ÃóÕúáò æóÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ ÕóÇÍöÈõ ÊóÈóÚò æóÇáÊøóÑúÌöíÍõ
ÈöÇáúÃóÕúáö¡ æóÅöäú ÇÓúÊóÚóÇÑóåóÇ áöíóÒúÑóÚóåóÇ áóãú ÊõÄúÎóÐú ãöäúåõ
ÍóÊøóì íóÍúÕõÏó ÇáÒøóÑúÚó æóÞøóÊó Ãóæú áóãú íõæóÞøöÊúº áöÃóäøó
áöáÒøóÑúÚö äöåóÇíóÉð ãóÚúáõæãóÉð ÝóíõÊúÑóßõ Åáóì Ãóäú íõÓúÊóÍúÕóÏó¡
æóÅöäøóãóÇ íõÊúÑóßõ ÈöÃõÌúÑóÉö ÇáúãöËúáö ÍóÊøóì áóÇ íóÊóÖóÑøóÑó
ÇáúãõÚöíÑõ ãõÑóÇÚóÇÉð áöáúÍóÞøóíúäö æóáóíúÓó ßóÐóáößó ÇáúÛóÑúÓõº
áöÃóäøóåõ áóÇ äöåóÇíóÉó áóåõ.
Þóæúáõåõ (æóÃõÌúÑóÉõ ÇáúÚóÇÑöíøóÉö Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö) º áöÃóäøó
ÇáÑøóÏøó æóÇÌöÈñ Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ áöãóäúÝóÚóÉö äóÝúÓöåö
æóÝöí ÇáúæóÏöíÚóÉö ãõÄúäóÉõ ÇáÑøóÏøö Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ æóÝöí ÇáÑøóåúäö
ãõÄúäóÉõ ÑóÏøö ÇáÑøóåúäö Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóäóÝóÞóÉõ ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑö
Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö æóÚóáóÝõ ÇáÏøóÇÈøóÉö ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑóÉö Úóáóì
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö æóÇáúßöÓúæóÉõ Úóáóì ÇáúãõÚöíÑö æóáóæú ÇÓúÊóÚóÇÑó ÚóÈúÏðÇ
áöáúÎöÏúãóÉö ÝóÚóáóíúåö äóÝóÞóÊõåõ¡ æóÅöäú ÃóÚóÇÑóåõ ãóæúáóÇåõ
ÝóäóÝóÞóÊõåõ Úóáóì Çáúãóæúáóì ÝóÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ Ãóäú íóÞõæáó ÃóÚöÑúäöí
ÚóÈúÏóß æóÇáúÅöÚóÇÑóÉõ Ãóäú íóÞõæáó Çáúãóæúáóì ÎõÐú ÚóÈúÏöí
æóÇÓúÊóÎúÏöãúåõ ãöäú ÛóíúÑö ØóáóÈò ãöäú ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö Þóæúáõåõ
(æóÃõÌúÑóÉõ ÑóÏøö ÇáúÚóíúäö ÇáúãõÓúÊóÃúÌóÑóÉö Úóáóì ÇáúãõÄóÌøöÑö) º
áöÃóäøó ÇáúæóÇÌöÈó Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑö ÇáÊøóãúßöíäõ æóÇáÊøóÎúáöíóÉõ
Ïõæäó ÇáÑøóÏøö ÝóÅöäøó ãóäúÝóÚóÉó ÞóÈúÖöåö ÔóÇãöáóÉñ áöáúãõÄóÌøóÑö
ãóÚúäðì. Þóæúáõåõ (æóÃõÌúÑóÉõ ÑóÏøö ÇáúÚóíúäö ÇáúãóÛúÕõæÈóÉö Úóáóì
ÇáúÛóÇÕöÈö) áöÃóäøó ÇáúæóÇÌöÈó Úóáóíúåö ÇáÑøóÏøõ æóÇáúÅöÚóÇÏóÉõ Åáóì
íóÏö ÇáúãóÇáößö áöÃóäøóåõ äóÞóáóåóÇ ãöäú ãóÇáößöåóÇ ÛóÕúÈðÇ.
Þóæúáõåõ (æóÅöÐóÇ ÇÓúÊóÚóÇÑó ÏóÇÈøóÉð ÝóÑóÏøóåóÇ Åáóì ÅÕúØóÈúáö
ÕóÇÍöÈöåóÇ ÝóåóáóßóÊú áóãú íóÖúãóäú) æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÍúÓóÇäñº áöÃóäøó
ÅÕúØóÈúáóå íóÏõåõ¡ æóáóæú ÑóÏøóåóÇ Åáóì ÇáúãóÇáößö ÝóÇáúãóÇáößõ
íóÑõÏøõåóÇ Åáóì ÇáúÅöÕúØóÈúáö æóáöÃóäøóåõ ÃóÊóì ÈöÇáÊøóÓúáöíãö
ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö æóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö íóÖúãóäõº áöÃóäøóåõ áóãú íóÑõÏøóåóÇ Åáóì
ãóÇáößöåóÇ æóáóÇ Åáóì æóßöíáöåö ÝóßóÇäó ãõÖóíøöÚðÇ áóåóÇ æóãóäú
ÇÓúÊóÚóÇÑó ÏóÇÈøóÉð ÝóÑóÏøóåóÇ ãóÚó ÚóÈúÏöåö Ãóæú ÃóÌöíÑöåö áóãú
íóÖúãóäú æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÃóÌöíÑö Ãóäú íóßõæäó ãõÓóÇäóåóÉð Ãóæú
ãõÔóÇåóÑóÉð ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóÌöíÑö ãõíóÇæóãóÉðº áöÃóäøóåõ áóíúÓó Ýöí
ÚöíóÇáöåö¡ æóßóÐóÇ ÅÐóÇ ÑóÏøóåóÇ ãóÚó ÚóÈúÏö ÕóÇÍöÈö ÇáÏøóÇÈøóÉö Ãóæú
ÃóÌöíÑöåö áóãú íóÖúãóäúº áöÃóäøó ÇáúãóÇáößó íóÑúÖóì Èöåö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì
Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÑóÏøóåóÇ Åáóíúåö Ýóåõæó íóÑõÏøõåõ Åáóì ÚóÈúÏöåö¡ æóÞöíáó
åóÐóÇ Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ÇáøóÐöí íóÞõæãõ Úóáóì ÇáÏøóæóÇÈøö æóÞöíáó Ýöíåö
æóÝöí ÛóíúÑöåö æóåõæó ÇáúÃóÕóÍøõ ÝóÅöäú ÑóÏøóåóÇ ãóÚó ÃóÌúäóÈöíøò Öóãöäó
åóÐóÇ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó áóÇ íóãúáößõ ÇáúÅöíÏóÇÚó¡
æóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú íóãúáößõ ÇáúÅöíÏóÇÚóº áöÃóäøóåõ Ïõæäó ÇáúÅöÚóÇÑóÉö.
Þóæúáõåõ (æóÅöäú ÇÓúÊóÚóÇÑó ÚóíúäðÇ ÝóÑóÏøóåóÇ Åáóì ÏóÇÑö ÇáúãóÇáößö
æóáóãú íõÓóáøöãúåóÇ Åáóíúåö Öóãöäó) æóÝöí äõÓúÎóÉò áóãú íóÖúãóäú æóßóÐóÇ
åõæó Ýöí ÔóÑúÍöåö áóãú íóÖúãóäú ÛóíúÑó Ãóäøóåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÃóÔóÇÑó
Åáóì Ãóäøóåõ Ýöí ÂáóÇÊö ÇáúãóäúÒöáö.
æóÝöí ÇáúåöÏóÇíóÉö Åäú ÇÓúÊóÚóÇÑó ÚóÈúÏðÇ æóÑóÏøóåõ Åáóì ÏóÇÑö
ÇáúãóÇáößö æóáóãú íõÓóáøöãúåõ áóãú íóÖúãóäú ÝóÅöäú ßóÇäóÊú
(1/352)
ÇáúÚóÇÑöíøóÉõ ÚóÈúÏðÇ Ãóæú ËóæúÈðÇ áóÇ íóÈúÑóÃõ ÍóÊøóì íóÑõÏøóåõ Åáóì
ÇáúãõÚöíÑö æóåõæó ãóÚúäóì ãóÇ Ýöí ãóÊúäö ÇáúßöÊóÇÈö. Þóæúáõåõ (æóÅöäú
ÑóÏøó ÇáúæóÏöíÚóÉó Åáóì ÏóÇÑö ÇáúãóÇáößö æóáóãú íõÓóáøöãúåóÇ Åáóíúåö
Öóãöäó) æóßóÐóÇ ÇáúãóÛúÕõæÈõº áöÃóäøó ÇáúæóÇÌöÈó Úóáóì ÇáúÛóÇÕöÈö ÝóÓúÎõ
ÝöÚúáöåö æóÐóáößó ÈöÇáÑøóÏøö Åáóì ÇáúãóÇáößö Ïõæäó ÛóíúÑöåö ÇáúæóÏöíÚóÉõ
áóÇ íóÑúÖóì ÇáúãóÇáößõ ÈöÑóÏøöåóÇ Åáóì ÇáÏøóÇÑö æóáóÇ Åáóì íóÏö ãóäú Ýöí
ÚöíóÇáöåöº áöÃóäøóåõ áóæú ÇÑúÊóÖóì Ðóáößó áóãóÇ ÃóæúÏóÚóåóÇ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÚóæóÇÑöíøöº áöÃóäøó ÝöíåóÇ ÚõÑúÝðÇ ÍóÊøóì áóæú ßóÇäóÊú ÇáúÚóÇÑöíøóÉõ
ÚóÞúÏó ÌóæúåóÑò áóãú íóÑõÏøóåóÇ ÅáøóÇ Åáóì ÇáúãõÚöíÑö áöÚóÏóãö ÇáúÚõÑúÝö
Ýöíåö æóãóäú ÃóÚóÇÑó ÃóÑúÖðÇ áöáÒøöÑóÇÚóÉö íóßúÊõÈõ ÇáúãõÚóÇÑõ Åäøóß
ÞóÏú ÃóØúÚóãúÊóäöí ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÚöäúÏóåõãóÇ íóßúÊõÈõ Ãóäøóß
ÞóÏú ÃóÚóÑúÊóäöíº áöÃóäøó áóÝúÙóÉó ÇáúÅöÚóÇÑóÉö ãóæúÖõæÚóÉñ áóåõ
æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ ÈöÇáúãóæúÖõæÚö Ãóæúáóì ßóãóÇ Ýöí ÅÚóÇÑóÉö ÇáÏøóÇÑö æóáóåõ
Ãóäøó áóÝúÙó ÇáúÅöØúÚóÇãö ÃóÏóáøõ Úóáóì ÇáúãõÑóÇÏöº áöÃóäøóåóÇ ÊóÎõÕøõ
ÇáÒøöÑóÇÚóÉó æóÇáúÅöÚóÇÑóÉõ ÊóäúÊóÙöãõ ÇáÒøöÑóÇÚóÉó æóÛóíúÑóåóÇ
ßóÇáúÈöäóÇÁö æóäóÍúæöåö ÝóßóÇäóÊú ÇáúßöÊóÇÈóÉõ ÈöåóÇ Ãóæúáóì ÈöÎöáóÇÝö
ÇáÏøóÇÑö ÝóÅöäøóåóÇ áóÇ ÊõÚóÇÑõ ÅáøóÇ áöáÓøõßúäóì.
[ãóÓóÇÆöáõ Ýöí ÇáúÚóÇÑöíøóÉö]
(ãóÓóÇÆöáõ) ÞóÇáó Ýöí ÇáúæóÇÞöÚóÇÊö ÑóÌõáñ ÇÓúÊóÚóÇÑó ÏóÇÈøóÉð ÝóäóÇãó
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ Ýöí ÇáúãóÝóÇÒóÉö æóãöÞúæóÏõåóÇ Ýöí íóÏöåö ÝóÌóÇÁó
ÅäúÓóÇäñ ÝóÞóØóÚó ÇáúãöÞúæóÏó æóÐóåóÈó ÈöåóÇ áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåö¡
æóáóæú ãóÏøó ÇáúãöÞúæóÏó ÝóÇäúÊóÒóÚóåõ ãöäú íóÏöåö æóáóãú íóÔúÚõÑú
ÈöÐóáößó Öóãöäóº áöÃóäøóåõ Ýöí ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö ÛóíúÑõ ãõÖóíøöÚò
æóåóÇ åõäóÇ ãõÖóíøóÚñ¡ æóåóÐóÇ ÅÐóÇ äóÇãó ãõÖúØóÌöÚðÇ ÃóãøóÇ ÅÐóÇ äóÇãó
ÞóÇÚöÏðÇ áóÇ íóÖúãóäõ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúãöÞúæóÏõ áóíúÓó Ýöí íóÏöåöº
áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãõÖóíøöÚòº áöÃóäøó ÇáúãõæÏóÚó ÅÐóÇ äóÇãó ÞóÇÚöÏðÇ
ÝóÓõÑöÞóÊú ÇáúæóÏöíÚóÉõ áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåö æóÇáúãõæÏóÚõ
æóÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ Ýöí åóÐóÇ ÓóæóÇÁñ äóÕøó Úóáóì ÇáÊøóÓúæöíóÉö ÈóíúäóåõãóÇ
ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ.
ÑóÌõáñ ÇÓúÊóÚóÇÑó ßöÊóÇÈðÇ áöíóÞúÑóÃó Ýöíåö ÝóæóÌóÏó Ýöíåö ÎóØóÃð Åäú
Úóáöãó Ãóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáúßöÊóÇÈö íóßúÑóåõ ÅÕúáóÇÍóåõ íóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ
íõÕúáöÍóåõº áöÃóäøóåõ ÊóÕóÑøóÝó Ýöí ãöáúßö ÇáúÛóíúÑö ÈöÛóíúÑö ÅÐúäöåö
æóÅöäú íóÚúáóãó Ãóäøóåõ áóÇ íóßúÑóåõ ÅÕúáóÇÍóåõ ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõ
ãóÃúÐõæäñ áóåõ ÏóáóÇáóÉð æóáóæú áóãú íóÝúÚóáú áóÇ ÅËúãó Úóáóíúåöº
áöÃóäøó ÇáúÅöÕúáóÇÍó ÛóíúÑõ æóÇÌöÈò Úóáóíúåö.
ÑóÌõáñ ÇÓúÊóÚóÇÑó ËóæúÑðÇ ÝóÇÓúÊóÚúãóáóåõ Ëõãøó ÊóÑóßóåõ Ýöí ÇáúãóÑúÚóì
ÝóÖóÇÚó Åäú Úóáöãó Ãóäøó ÇáúãõÚöíÑó íóÑúÖóì Èößóæúäöåö åõäóÇßó íóÑúÚóì
æóÍúÏóåõ ßóãóÇ åõæó ÇáúÚóÇÏóÉõ áóÇ íóÖúãóäõ æóÅöáøóÇ Öóãöäóº áöÃóäøóåõ
ÊóÑóßóåõ ÈöÛóíúÑö ÅÐúäöåö¡ ÑóÌõáñ ØóáóÈó ãöäú ÂÎóÑó ËóæúÑðÇ ÚóÇÑöíøóÉð¡
ÝóÞóÇáó áóåõ ÛóÏðÇ ÃõÚúØöíß ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ãöäú ÇáúÛóÏö ÃóÎóÐóåõ
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö ÕóÇÍöÈöåö æóÇÓúÊóÚúãóáóåõ æóãóÇÊó Ýöí
íóÏöåö Öóãöäóº áöÃóäøóåõ ÃóÎóÐóåõ ÈöÛóíúÑö ÅÐúäöåö¡ æóÅöäú ÑóÏøóåõ
ÝóãóÇÊó ÚöäúÏó ÕóÇÍöÈöåö áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåö.
ÇãúÑóÃóÉñ ÃóÚóÇÑóÊú ÔóíúÆðÇ ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö ÇáÒøóæúÌö Åäú ÃóÚóÇÑóÊú ãöäú
ãóÊóÇÚö ÇáúÈóíúÊö ãöãøóÇ íóßõæäõ Úóáóì ÃóíúÏöí ÇáäøöÓóÇÁö ÚóÇÏóÉð
ÝóÖóÇÚó áóÇ íõÖúãóäõ.
æóáóæú ÒóáóÞó ãõÓúÊóÚöíÑõ ÇáÓøóÑóÇæöíáö ÝóÊóÎóÑøóÞó
áóÇ íóÖúãóäõ ÑóÌõáñ ÏóÎóáó ÇáúÍóãøóÇãó ÝóÇÓúÊóÚúãóáó ÂäöíóÉó ÇáúÍóãøóÇãö
ÝóÇäúßóÓóÑóÊú áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåö¡ æóßóÐóÇ ÅÐóÇ ÃóÚúØóÇåõ ÕóÇÍöÈõ
ÇáúÝõÞøóÇÚö ßõæÒó ÇáúÝõÞøóÇÚö áöíóÔúÑóÈóåõ ÝóÓóÞóØó ãöäú íóÏöåö
æóÇäúßóÓóÑóÊú áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ ÃóÎóÐóåõ ÈöÅöÐúäöåö
¡ æóáóæú ÃóÊóì Åáóì ÓõæÞöíøò íóÈöíÚõ ÇáúÂäöíóÉó æóÃóÎóÐó ÅäóÇÁð ÈöÛóíúÑö
ÅÐúäöåö áöíóäúÙõÑó Åáóíúåö ÝóÓóÞóØó ãöäú íóÏöåö ÝóÇäúßóÓóÑóÊú Öóãöäóº
áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãóÃúÐõæäò Ýöíåö æóÇóááøóåõ ÓõÈúÍóÇäóåõ æóÊóÚóÇáóì
ÃóÚúáóãõ |