ÇáãÈÓæØ
ááÓÑÎÓí ÏÇÑ ÇáãÚÑÝÉ [ßöÊóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö]
ÞóÇáó ÇáÔøóíúÎõ ÇáúÅöãóÇãõ ÇáúÃóÌóáøõ ÇáÒøóÇåöÏõ ÔóãúÓõ ÇáúÃóÆöãøóÉö¡
æóÝóÎúÑõ ÇáúÅöÓúáóÇãö ÃóÈõæ ÈóßúÑò ãõÍóãøóÏõ Èúäõ ÃóÈöí Óóåúáò
ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÅãúáóÇÁð ÇáúÅößúÑóÇåõ:
ÇÓúãñ áöÝöÚúáò íóÝúÚóáõåõ ÇáúãóÑúÁõ ÈöÛóíúÑöåö¡ ÝóíóäúÊóÝöí Èöåö
ÑöÖóÇåõ¡ Ãóæú íóÝúÓõÏõ Èöåö ÇÎúÊöíóÇÑõåõ ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú ÊóäúÚóÏöãó
Èöåö ÇáúÃóåúáöíøóÉõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõßúÑóåö Ãóæú íóÓúÞõØõ Úóäúåõ
ÇáúÎöØóÇÈõº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó
(24/38)
ãõÈúÊóáðì¡ æóÇáöÇÈúÊöáóÇÁõ íõÞóÑøöÑõ
ÇáúÎöØóÇÈó¡ æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøóåõ ãõÎóÇØóÈñ Ýöí ÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö¡ æóßóÐóáößó ÝöíãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÍóÊøóì íóÊóäóæøóÚó
ÇáúÃóãúÑõ Úóáóíúåö ÝóÊóÇÑóÉð íóáúÒóãõåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ãóÇ ØõáöÈó
ãöäúåõ¡ æóÊóÇÑóÉð íõÈóÇÍõ áóåõ Ðóáößó¡ æóÊóÇÑóÉð íõÑóÎøóÕõ áóåõ Ýöí
Ðóáößó¡ æóÊóÇÑóÉð íóÍúÑõãõ Úóáóíúåö Ðóáößó¡ ÝóÐóáößó ÂíóÉõ ÇáúÎöØóÇÈö¡
æóáöÐóáößó áóÇ íóäúÚóÏöãõ ÃóÕúáõ ÇáúÞóÕúÏö¡ æóÇáöÇÎúÊöíóÇÑö
ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ ßóíúÝó íóäúÚóÏöãõ Ðóáößó¡ æóÅöäøóãóÇ ØõáöÈó ãöäúåõ Ãóäú
íóÎúÊóÇÑó Ãóåúæóäó ÇáúÃóãúÑóíúäö Úóáóíúåö¡ æóÒóÚóãó ÈóÚúÖõ ãóÔóÇíöÎöäóÇ
- ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ -: Ãóäøó ÃóËóÑó ÇáúÅößúÑóÇåö ÇáÊøóÇãøö Ýöí
ÇáúÃóÝúÚóÇáö Ýöí äóÞúáö ÇáúÝöÚúáö ãöäú ÇáúãõßúÑóåö Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡
æóåóÐóÇ áóíúÓó ÈöÕóÍöíÍö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ äóÞúáõ ÇáúÝöÚúáö
ÇáúãóæúÌõæÏö ãöäú ÔóÎúÕò Åáóì ÛóíúÑöåö¡ æóÇáúãóÓóÇÆöáõ ÊóÔúåóÏõ
ÈöÎöáóÇÝö åóÐóÇ ÃóíúÖðÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÈóÇáöÛó ÅÐóÇ ÃóßúÑóåó ÕóÈöíøðÇ Úóáóì
ÇáúÞóÊúáö íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÝöÚúáõ Ýöí
ãóÍóáøöåö ÛóíúÑõ ãõæÌöÈò áöáúÞóæóÏö¡ ÝóáóÇ íóÕöíÑõ ãõæÌöÈðÇ
ÈöÇäúÊöÞóÇáöåö Åáóì ãóÍöáøò ÂÎóÑó¡ æóáóßöäøó ÇáúÃóÕóÍøó Ãóäøó ÊóÃúËöíÑó
ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÌóÚúáö ÇáúãõßúÑóåö ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóíóÕöíÑõ
ÇáúÝöÚúáõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö¡ æóÌóÚúáõ
ÇáúãõßúÑóåö ÂáóÉð áóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÈöÇáúÅößúÑóÇåö íóäúÚóÏöãõ
ÇáöÇÎúÊöíóÇÑõ ãöäúåõ ÃóÕúáðÇ¡ æóáóßöäúº áöÃóäøóåõ íóÝúÓõÏõ ÇÎúÊöíóÇÑõåõ
Èöåö áöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÅöáúÌóÇÁö ÝóÇáúãóÑúÁõ ãóÌúÈõæáñ Úóáóì ÍõÈøö
ÍóíóÇÊöåö¡ æóÐóÇ íóÍúãöáõåõ Úóáóì ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ãóÇ ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö ÝóíóÝúÓõÏó Èöåö ÇÎúÊöíóÇÑõåõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö¡ æóÇáúÝóÇÓöÏõ
Ýöí ãõÚóÇÑóÖóÉö ÇáÕøóÍöíÍö ßóÇáúãóÚúÏõæãö ÝóíóÕöíÑõ ÇáúÝöÚúáõ ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö áöæõÌõæÏö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáÕøóÍöíÍö ãöäúåõ¡
æóÇáúãõßúÑóåõ íóÕöíÑõ ßóÇáúÂáóÉö áöáúãõßúÑöåö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇÎúÊöíóÇÑöåö
ÍõßúãðÇ Ýöí ãõÚóÇÑóÖóÉö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáÕøóÍöíÍö¡ æóáöåóÐóÇ ÇõÞúÊõÕöÑó
Úóáóì ãóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áóåõ Ýöíåö Ïõæäó ãóÇ áóÇ íóÕúáõÍõ
ßóÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ÞóæúáðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ Êóßóáøõãõ ÇáúãóÑúÁö
ÈöáöÓóÇäö ÛóíúÑöåö¡ æóÊóÃúËöíÑõ ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö
Ýöí ÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ÈöÍõßúãö ÇáÔøóÈóåö. æóÔóÈøóåóåõ
ÈóÚúÖõ ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - ÈöÇáúåóÒúáö¡ ÝóÅöäøó
ÇáúåóÒúáó ÚóÏóãõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÍõßúãö ÇáÓøóÈóÈö ãóÚó æõÌõæÏö ÇáúÞóÕúÏö¡
æóÇáöÇÎúÊöíóÇÑö Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÈóÈö¡ ÝóÇáúÅößúÑóÇåõ ßóÐóáößó ÅáøóÇ
Ãóäøó ÇáúåóÇÒöáó ÛóíúÑõ ãóÍúãõæáò Úóáóì ÇáÊøóßóáøõãö¡ æóÇáúãõßúÑóåó
ãóÍúãõæáñ Úóáóì Ðóáößó¡ æóÈöÐóáößó áóÇ íóäúÚóÏöãõ ÇÎúÊöíóÇÑõåõ ßóãóÇ
ÈóíøóäøóÇ¡ æóÔóÈøóåóåõ ÈóÚúÖõåõãú ÈöÇÔúÊöÑóÇØö ÇáúÎöíóÇÑö¡ ÝóÅöäøó
ÔóÑúØó ÇáúÎöíóÇÑö íõÚúÏöãõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÍõßúãö ÇáÓøóÈóÈö Ïõæäó äóÝúÓö
ÇáÓøóÈóÈö¡ Ëõãøó Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö íõÚúÊóÈóÑõ ãóÚúäðì Ýöí ÇáúãõßúÑöåö¡
æóãóÚúäðì Ýöí ÇáúãõßúÑóåö¡ æóãóÚúäðì ÝöíãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ æóãóÚúäðì
ÝöíãóÇ ÃõßúÑöåó Èöåö¡ ÝóÇáúãõÚúÊóÈóÑõ Ýöí ÇáúãõßúÑóåö Êóãóßøõäõåõ ãöäú
ÅíÞóÇÚö ãóÇ åóÏøóÏóåõ Èöåö¡ ÝóÅöäøóåõ ÅÐóÇ áóãú íóßõäú ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú
Ðóáößó¡ ÝóÅößúÑóÇåõåõ åóÐóíóÇäñ.
æóÝöí ÇáúãõßúÑóåö ÇáúãõÚúÊóÈóÑõ Ãóäú íóÕöíÑó ÎóÇÆöÝðÇ Úóáóì äóÝúÓöåö
ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑöåö Ýöí ÅíÞóÇÚö ãóÇ åóÏøóÏóåõ Èöåö ÚóÇÌöáðǺ
áöÃóäøóåõ áóÇ íóÕöíÑõ ãõáúÌóÃð ãóÍúãõæáðÇ ØóÈúÚðÇ ÅáøóÇ ÈöÐóáößó¡
æóÝöíãóÇ ÃõßúÑöåó Èöåö ÈöÃóäú íóßõæäó ãõÊúáöÝðÇ¡ Ãóæú ãõÒúãöäðÇ¡ Ãóæú
ãõÊúáöÝðÇ ÚõÖúæðÇ¡ Ãóæú ãõæÌöÈðÇ ÚóãøóÇ íóäúÚóÏöãõ ÇáÑøöÖóÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑöåö¡ æóÝöíãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõßúÑóåõ
ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäúåõ ÞóÈúáó ÇáúÅößúÑóÇåö ÅãøóÇ áöÍóÞøöåö¡ Ãóæú áöÍóÞøö
ÂÏóãöíøò ÂÎóÑó¡ Ãóæú áöÍóÞøö ÇáÔøóÑúÚö¡ æóÈöÍóÓóÈö ÇÎúÊöáóÇÝö åóÐöåö
ÇáúÃóÍúæóÇáö
(24/39)
íóÎúÊóáöÝõ ÇáúÍõßúãõ Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö
áöÊóÝúÕöíáö åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉö¡ æóÞóÏú ÇõÈúÊõáöíó ãõÍóãøóÏñ - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - ÈöÓóÈóÈö ÊóÕúäöíÝ åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóì ãóÇ Íõßöíó Úóäú ÇÈúäö
ÓöãóÇÚóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÞóÇáó áóãøóÇ ÕóäøóÝó ãõÍóãøóÏñ - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö ÓóÚóì Èöåö ÈóÚúÖõ ÍõÓøóÇÏöåö Åáóì
ÇáúÎóáöíÝóÉö.
ÝóÞóÇáó: Åäøóåõ ÕóäøóÝó ßöÊóÇÈðÇ ÓóãøóÇßó Ýöíåö áöÕøðÇ ÛóÇáöíðÇ
ÝóÇÛúÊóÇÙó áöÐóáößó¡ æóÃóãóÑó ÈöÅöÍúÖóÇÑöåö¡ æóÃóÊóÇåõ ÇáÔøóÎúÕõ¡
æóÃóäóÇ ãóÚóåõ¡ ÝóÃóÏúÎóáóåõ Úóáóì ÇáúæóÒöíÑö ÃóæøóáðÇ Ýöí ÍõÌúÑóÊöåö¡
ÝóÌóÚóáó ÇáúæóÒöíÑõ íõÚóÇÊöÈõåõ Úóáóì Ðóáößó ÝóÃóäúßóÑóåõ ãõÍóãøóÏñ
ÃóÕúáðÇ¡ ÝóáóãøóÇ ÚóáöãúÊõ ÇáÓøóÈóÈó ÃóÓúÑóÚúÊõ ÇáÑøõÌõæÚó Åáóì ÏóÇÑöåö¡
æóÊóÓóæøóÑúÊõ ÍóÇÆöØó ÈóÚúÖö ÇáúÌöíÑóÇäöº áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ ÓóãøóÑõæÇ
Úóáóì ÈóÇÈöåö¡ ÝóÏóÎóáúÊõ ÏóÇÑöåö¡ æóÝóÊøóÔúÊ ÇáúßõÊõÈó ÍóÊøóì æóÌóÏúÊõ
ßöÊóÇÈó ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÃóáúÞóíúÊõåõ Ýöí ÌõÈøò Ýöí ÇáÏøóÇÑöº áöÃóäøó
ÇáÔøõÑóØó ÃóÍóÇØõæÇ ÈöÇáÏøóÇÑö ÞóÈúáó ÎõÑõæÌöí ãöäúåóÇ¡ Ýóáóãú
íõãúßöäøöí Ãóäú ÃóÎúÑõÌó¡ æóÇÎúÊóÝóíúÊõ Ýöí ãóæúÖöÚò ÍóÊøóì ÏóÎóáõæÇ¡
æóÍóãóáõæÇ ÌóãöíÚó ßõÊõÈöåö Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÎóáöíÝóÉö ÈöÃóãúÑö ÇáúæóÒöíÑö¡
æóÝóÊøóÔõæåóÇ¡ Ýóáóãú íóÌöÏõæÇ ÔóíúÆðÇ ãöãøóÇ ÐóßóÑóåõ ÇáÓøóÇÚöí áóåõãú¡
ÝóäóÏöãó ÇáúÎóáöíÝóÉõ Úóáóì ãóÇ ÕóäóÚó Èöåö¡ æóÇÚúÊóÐóÑó Åáóíúåö¡
æóÑóÏøóåõ ÈöÌóãöíáò¡ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ÈóÚúÏó ÃóíøóÇãò ÃóÑóÇÏó ãõÍóãøóÏñ -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ãóäú íõÚöíÏó ÊóÕúäöíÝó ÇáúßöÊóÇÈö¡ Ýóáóãú íõÌöÈúåõ
ÎóÇØöÑõåõ Åáóì ãõÑóÇÏöåö¡ ÝóÌóÚóáó íóÊóÃóÓøóÝõ Úóáóì ãóÇ ÝóÇÊóåõ ãöäú
åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö¡ Ëõãøó ÃóãóÑó ÈóÚúÖó æõßóáóÇÆöåö Ãóäú íóÃúÊöíó
ÈöÚóÇãöáò íõäóÞøöí ÇáúÈöÆúÑóº áöÃóäøó ãóÇÁóåóÇ ÞóÏú ÊóÛóíøóÑó¡ ÝóáóãøóÇ
äóÒóáó ÇáúÚóÇãöáõ Ýöí ÇáúÈöÆúÑö¡ æóÌóÏó ÇáúßöÊóÇÈó Ýöí ÂÌõÑøóÉò¡ Ãóæú
ÍóÌóÑö ÈöäóÇÁò ãöäú Øóíøö ÇáúÈöÆúÑö áóãú íóÈúÊóáøó¡ ÝóÓõÑøó ãõÍóãøóÏñ -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÈöÐóáößó¡ æóßóÇäó íõÎúÝöí ÇáúßöÊóÇÈó ÒóãóÇäðÇ¡ Ëõãøó
ÃóÙúåóÑóåõ¡ ÝóÚõÏøó åóÐóÇ ãöäú ãóäóÇÞöÈö ãõÍóãøóÏò¡ æóãóÇ íõÓúÊóÏóáøõ
Èöåö Úóáóì ÕöÍøóÉö ÊóÝúÑöíÚöåö áöãóÓóÇÆöáö åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö¡ Ëõãøó
ÈóÏóÃó ÇáúßöÊóÇÈó ÈöÍóÏöíËò ÑóæóÇåõ Úóäú ÅÈúÑóÇåöíãó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
- ÞóÇáó Ýöí ÇáÑøóÌõáö íõÌúÈöÑõåõ ÇáÓøõáúØóÇäõ Úóáóì ÇáØøóáóÇÞö¡
æóÇáúÚóÊóÇÞö¡ ÝóíõØóáøöÞõ¡ Ãóæú íõÚúÊöÞõ¡ æóåõæó ßóÇÑöåñ Åäøóåõ ÌóÇÆöÒñ
æóÇÞöÚñ¡ æóáóæú ÔóÇÁó Çááøóåõ áóÇÈúÊóáóÇåõ ÈöÃóÔóÏøó ãöäú åóÐóÇ¡ æóåõæó
íóÞóÚõ ßóíúÝóãóÇ ßóÇäó¡ æóÈöåö ÃóÎóÐó ÚõáóãóÇÄõäóÇ - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ
-¡ æóÞóÇáõæÇ: ØóáóÇÞõ ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÇÞöÚñ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ
ÓõáúØóÇäðÇ¡ Ãóæú ÛóíúÑóåõ ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏò ãõÊúáöÝò¡ Ãóæú ÛóíúÑö
ãõÊúáöÝò¡ æóÇáúÎöáóÇÝõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÝóÕúáö ßóÇäó ãóÔúåõæÑðÇ Èóíúäó
ÇáÓøóáóÝö ãöäú ÚõáóãóÇÁö ÇáÊøóÇÈöÚöíäó - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ -¡ æóáöåóÐóÇ
ÇÓúÊóßúËóÑó ãöäú ÃóÞóÇæöíáö ÇáÓøóáóÝö Úóáóì ãõæóÇÝóÞóÉö Þóæúáö
ÅÈúÑóÇåöíãó.
æóÝöí Þóæúáöåö: æóáóæú ÔóÇÁó Çááøóåõ áóÇÈúÊóáóÇåõ ÈöÃóÔóÏøó ãöäú åóÐóÇ
ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ãöäú ÈóÞóÇÁö ÇáúÃóåúáöíøóÉö¡ æóÇáúÎöØóÇÈö
ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÅöäøóåõ ÛóíúÑõ ÑóÇÖò Ýöí Ðóáößó¡ æóáóßöäøó ÚóÏóãó
ÇáÑøöÖóÇ ÈöÍõßúãö ÇáØøóáóÇÞö áóÇ íóãúäóÚõ ÇáúæõÞõæÚó¡ æóáöåóÐóÇ æóÞóÚó
ãóÚó ÇÔúÊöÑóÇØö ÇáúÎöíóÇÑö ÚöäúÏó ÇáúÅöíÞóÇÚö¡ æóãóÚó ÇáúåóÒúáö ãöäú
ÇáúãõæÞöÚö¡ æóÅöäú ßóÇäó ãóÚúáõæãðÇ¡ æóßóÃóäøóåõ ÃóÎóÐó åóÐóÇ ÇááøóÝúÙó
ãöãøóÇ ÐóßóÑóåõ Úóáöíøñ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ýöí ÇãúÑóÃóÉö
ÇáúãóÝúÞõæÏö: ÅäøóåóÇ ÇõÈúÊõáöíóÊú ÝóáúÊóÕúÈöÑú¡ æóáóæú ÔóÇÁó Çááøóåõ
áóÇÈúÊóáóÇåóÇ ÈöÃóÔóÏøó ãöäú åóÐóÇ¡ æóÚóäú ÚõãóÑó Èúäö ÚóÈúÏö ÇáúÚóÒöíÒö
- ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ãóäøóåõ ÃóÌóÇÒó ØóáóÇÞó ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÚóäú ÓóÚöíÏö
Èúäö ÇáúãõÓóíøöÈö - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ãóäøóåõ ÐõßöÑó áóåõ Ãóäøó
ÑóÌõáðÇ ÖóÑóÈó ÛõáóÇãóåõ ÍóÊøóì ØóáøóÞó ÇãúÑóÃóÊóåõ¡ ÝóÞóÇáó: ÈöÆúÓó ãóÇ
ÕóäóÚó¡ æóÅöäøóãóÇ ÝóåöãõæÇ ãöäúåõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÝóÊúæóì ÈöæõÞõæÚö
ÇáØøóáóÇÞö ÍóÊøóì
(24/40)
ÞóÇáó íóÍúíóì Èúäõ ÓóÚöíÏò ÑóÇæöí
ÇáúÍóÏöíËö: Ãóíú åõæó ÌóÇÆöÒñ Úóáóíúåö Ýöí ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÈöÆúÓó ãóÇ
ÕóäóÚó Ãóíú Íöíäó ÝóÑøóÞó Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÇãúÑóÃóÊöåö ÈöÛóíúÑö
ÑöÖóÇåõ¡ æóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ Ðóáößó ÅÐóÇ æóÞóÚóÊú ÇáúÝõÑúÞóÉõ¡ æóãóäú
ÞóÇáó: áóÇ íóÞóÚõ ØóáóÇÞõ ÇáúãõßúÑóåö íóÞõæáõ: ãõÑóÇÏõ ÓóÚöíÏò - ÑóÖöíó
Çááøóåõ Úóäúåõ - ÈöÆúÓó ãóÇ ÕóäóÚó Ýöí ÇßúÊöÓóÇÈöåö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡
æóÊóÖúíöíÚöåö¡ æóÞúÊó äóÝúÓå¡ æóÞóÏú ÑóÏøó Úóáóíúåö ÇáÔøóÑúÚõ ÞóÕúÏóåõ¡
æóÌóÚóáó ØóáóÇÞó ÇáúãõßúÑóåö áóÛúæðÇ¡ æóáóßöäøó ÇáúÃóæøóáó ÃóÙúåóÑõ.
æóÃóÕúáõ åóÐóÇ ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ÈóÇÚó ÑóÌõáðÇ ÚóíúäðÇ ãöäú ãóÇáö ÛóíúÑöåö
ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö¡ Ëõãøó ÃóÎúÈóÑó ÇáúãóÇáößó Èöåö¡ ÝóÞóÇáó: ÈöÆúÓó ãóÇ
ÕóäóÚúÊ¡ æóåóÐóÇ ÇááøóÝúÙõ Ýöí ÑöæóÇíóÉö åöÔóÇãò Úóäú ãõÍóãøóÏò áóÇ
íóßõæäõ ÅÌóÇÒóÉð áöáúÈóíúÚö ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáöåö: äöÚúãó ãóÇ ÕóäóÚúÊ¡ Ãóæú
ÃóÍúÓóäúÊ¡ Ãóæú ÃóÕóÈúÊ¡ ÝóÅöäøó Ýöí ÇááøóÝúÙö ÇáúÃóæøóáö ÅÙúåóÇÑõ
ÇáúßóÑóÇåóÉö áöÕõäúÚöåö¡ æóÝöí ÇááøóÝúÙö ÇáËøóÇäöí ÅÙúåóÇÑõ ÇáÑøöÖóÇ
Èöåö¡ æóÑóæóì ÇÈúäõ ÓöãóÇÚóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Úóáóì ÚóßúÓ åóÐóÇ:
Ãóäøó Þóæúáóåõ äöÚúãó ãóÇ ÕóäóÚúÊ íóßõæäõ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáöÇÓúÊöåúÒóÇÁö
Èöåö Ýöí ÇáúÚóÇÏóÉö¡ Ýóíóßõæäõ ÑóÏøðÇ áóÇ ÅÌóÇÒóÉð¡ æóÞóæúáõåõ ÈöÆúÓó
ãóÇ ÕóäóÚúÊ íóßõæäõ ÅÌóÇÒóÉðº áöÃóäøóåõ ÅÙúåóÇÑñ áöáÊøóÃóÓøõÝö Úóáóì ãóÇ
ÝóÇÊóåõ¡ æóÐóáößó ÅäøóãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ÅÐóÇ äóÝóÐó ÇáúÈóíúÚõ¡ æóÒóÇáó
ãöáúßõåõ¡ ÝóÌóÚóáúäóÇåõ ÅÌóÇÒóÉð áöÐóáößó¡ æóÚóäú ÕóÝúæóÇäó Èúäö ÚóãúÑòæ
ÇáØøóÇÆöíøö Ãóäøó «ÑóÌõáðÇ ßóÇäó ãóÚó ÇãúÑóÃóÊöåö äóÇÆöãðÇ¡ ÝóÃóÎóÐóÊú
ÓößøöíäðÇ¡ æóÌóáóÓóÊú Úóáóì ÕóÏúÑöåö¡ ÝóæóÖóÚóÊú ÇáÓøößøöíäó Úóáóì
ÍóáúÞöåö¡ æóÞóÇáóÊú: áóÊõØóáøöÞóäøöí ËóáóÇËðÇ ÃóáúÈóÊøóÉó Ãóæú
áóÃóÐúÈóÍóäøóßó¡ ÝóäóÇÔóÏóåóÇ Çááøóåó¡ ÝóÃóÈóÊú Úóáóíúåö¡ ÝóØóáøóÞóåóÇ
ËóáóÇËðÇ¡ ÝóÐõßöÑó Ðóáößó áöÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö
æóÓóáøóãó - ÝóÞóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -: áóÇ
ÞóíúáõæáóÉó Ýöí ÇáØøóáóÇÞö» ¡ æóÝöíåö Ïóáöíáõ æõÞõæÚö ØóáóÇÞö
ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøó áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
«áóÇ ÞóíúáõæáóÉó Ýöí ÇáØøóáóÇÞö» ÊóÃúæöíáóíúäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ ÃóäøóåóÇ
ÈöãóÚúäóì ÇáúÅöÞóÇáóÉö¡ æóÇáúÝóÓúÎö Ãóíú áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáØøóáóÇÞó¡
æóÇáúÝóÓúÎó ÈóÚúÏó æõÞõæÚöåö¡ æóÅöäøóãóÇ áóÇ íóáúÒóãõåõ ÚöäúÏó
ÇáúÅößúÑóÇåö ãóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÅöÞóÇáóÉó¡ Ãóæú íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó
ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÇáËøóÇäöí - Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÅäøóãóÇ ÇõÈúÊõáöíóÊú ÈöåóÐóÇ
áöÃóÌúáö íóæúãö ÇáúÞóíúáõæáóÉö¡ æóÐóáößó áóÇ íóãúäóÚõ æõÞõæÚó
ÇáØøóáóÇÞö.
æóÈöØóÑöíÞò ÂÎóÑó íõÑúæóì åóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËõ «Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÎóÑóÌó ãóÚó
ÇãúÑóÃóÊöåö Åáóì ÇáúÌóÈóáö áöíóãúÊóÇÑó ÇáúÚóÓóáó¡ ÝóáóãøóÇ ÊóÏóáøóì ãöäú
ÇáúÌóÈóáö ÈöÍóÈúáò¡ æóÖóÚóÊú ÇáÓøößøöíäó Úóáóì ÇáúÍóÈúáö¡ ÝóÞóÇáóÊú
áóÊõØóáøöÞóäøöí ËóáóÇËðÇ¡ Ãóæú áóÃóÞúØóÚóäøóåõ¡ ÝóØóáøóÞóåóÇ ËóáóÇËðÇ¡
Ëõãøó ÌóÇÁó Åáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
áöíóÓúÊóÝúÊöíó¡ ÝóÞóÇáó: - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - áóÇ
ÞóíúáõæáóÉó Ýöí ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÃóãúÖóì ØóáóÇÞóåõ» ¡ æóÐõßöÑó äóÙöíÑõ
åóÐóÇ Úóäú ÚóãúÑöæ Èúäö ÔõÑóÍúÈöíáó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ãóäøó
ÇãúÑóÃóÉð ßóÇäóÊú ãõÈúÛöÖóÉð áöÒóæúÌöåóÇ¡ ÝóÑóÇæóÏóÊúåõ Úóáóì
ÇáØøóáóÇÞö¡ ÝóÃóÈóì¡ ÝóáóãøóÇ ÑóÃóÊúåõ äóÇÆöãðÇ ÞóÇãóÊú Åáóì ÓóíúÝöåö
ÝóÃóÎóÐóÊúåõ¡ Ëõãøó æóÖóÚóÊúåõ Úóáóì ÈóØúäöåö¡ Ëõãøó ÍóÑøóßóÊúåõ
ÈöÑöÌúáöåóÇ¡ ÝóáóãøóÇ ÇÓúÊóíúÞóÙó ÞóÇáóÊú áóåõ¡ æóÇóááøóåö
áóÃõäúÝöÐóäøóßó Èöåö¡ Ãóæú áóÊõØóáøöÞóäøöí ËóáóÇËðÇ ÝóØóáøóÞóåóÇ¡
ÝóÃóÊóì ÚõãóÑó Èúäó ÇáúÎóØøóÇÈö - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡ ÝóÇÓúÊóÛóÇËó
Èöåö ÝóÔóÊóãóåóÇ¡ æóÞóÇáó: æóíúÍóßö ãóÇ Íóãóáóßö Úóáóì ãóÇ ÕóäóÚúÊö¡
ÝóÞóÇáóÊú ÈõÛúÖöí ÅíøóÇåõ¡ ÝóÃóãúÖóì ØóáóÇÞóåõ.¡ æóåõæó Ïóáöíáñ áóäóÇ
Úóáóì Ãóäøó ØóáóÇÞó ÇáúãõßúÑóåö æóÇÞöÚñ¡ æóáóÇ íõÞóÇáõ: Ýöí åóÐóÇ
ßõáøöåö Åäøó åóÐóÇ ÇáúÅößúÑóÇåó ßóÇäó ãöäú ÛóíúÑö ÇáÓøõáúØóÇäöº áöÃóäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó ÈöåóÐöåö
(24/41)
ÇáÕøöÝóÉö íóÊóÍóÞøóÞõ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö¡
ÝóÅöäøóåõ ÕóÇÑó ÎóÇÆöÝðÇ Úóáóì äóÝúÓöåö áóãøóÇ ßóÇäóÊú ãõÊóãóßøöäóÉð
ãöäú ÅíÞóÇÚö ãóÇ ÎóæøóÝóÊúåõ Èöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó Ðóáößó íõÚóÇÑöÖõ
Þóæúáóåõ: ÝóÔóÊóãóåóÇ Ãóíú äóÓóÈóåóÇ Åáóì ÓõæÁö ÇáúÚöÔúÑóÉ¡
æóÇáÕøõÍúÈóÉö¡ æóÅöáóì ÇáÙøõáúãö ßóãóÇ íóáöíÞõ ÈöÝöÚúáöåóÇ áóÇ Ãóäú
íóßõæäó ÐóßóÑó ãóÇ áóíúÓó ÈöãóæúÌõæÏò ÝöíåóǺ áöÃóäøó Ðóáößó ÈõåúÊóÇäñ
áóÇ íõÙóäøõ Èöåö¡ æóÚóäú ÃóÈöí ÞöáóÇÈóÉó ÞóÇáó: ØóáóÇÞõ ÇáúãõßúÑóåö
ÌóÇÆöÒñ¡ æóÚóäú ÚõãóÑó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÞóÇáó: ÃóÑúÈóÚñ
æóÇÌöÈóÇÊñ Úóáóì ãóäú Êóßóáøóãó Èöåöäøó: ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ¡
æóÇáäøößóÇÍõ¡ æóÇáäøóÐúÑõ íóÚúäöí ÇáäøóÐúÑó ÇáúãõÑúÓóáó ÅÐú Çáúíóãöíäõ
ÈöÇáäøóÐúÑö íóãöíäñ¡ æóÈöåö äóÃúÎõÐõ¡ ÝóäóÞõæáõ: åóÐóÇ ßõáøõåõ ÌóÇÆöÒñ
áóÇÒöãñ Åäú ßóÇäó ÌóÇÏøðÇ Ýöíåö¡ Ãóæú åóÇÒöáðÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ Ãóæú
áóãú íõßúÑóåúº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÚúÊóãóÏõ ÊóãóÇãõ ÇáÑøöÖóÇ¡ æóáóÇ
íóÍúÊóãöáõ ÇáúÝóÓúÎó ÈóÚúÏó æõÞõæÚöåö¡ æóÚóäú Úóáöíøò - ÑóÖöíó Çááøóåõ
Úóäúåõ - ÞóÇáó: ËóáóÇËñ áóÇ áóÚöÈó Ýöíåöäøó: ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ¡
æóÇáÕøóÏóÞóÉõ íóÚúäöí ÇáäøóÐúÑó ÈöÇáÕøóÏóÞóÉö¡ æóãõÑóÇÏõåõ Ãóäøó
ÇáúåóÒúáó¡ æóÇáúÌöÏøó Ýöí åóÐöåö ÇáËøóáóÇËóÉö ÓóæóÇÁñ¡ ÝóÇáúåóÇÒöáõ
áóÇÚöÈñ ãöäú ÍóíúËõ Åäøóåõ íõÑöíÏõ ÈöÇáúßóáóÇãö ÛóíúÑó ãóÇ æõÖöÚó áóåõ
ÇáúßóáóÇãõ.
æóÐõßöÑó äóÙöíÑóåõ Úóäú ÃóÈöí ÇáÏøóÑúÏóÇÁö - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -
ÞóÇáó: ËóáóÇËñ áóÇ áóÚöÈó Èöåöäøó¡ æóÇááøóÚöÈõ Ýöíåöäøó ÌöÏøñ
ÇáäøößóÇÍõ¡ æóÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ¡ æóÚóäú ÇÈúäö ÇáúãõÓóíøöÈö -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÞóÇáó: ËóáóÇËñ áóíúÓó Ýöíåöäøó áóÚöÈñ:
ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáäøößóÇÍõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ¡ æóÃóíøóÏó åóÐóÇ ßõáøóåõ ÍóÏöíËõ
ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö -
Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÞóÇáó: «ËóáóÇËñ ÌöÏøõåõäøó ÌöÏøñ¡
æóåóÒúáõåõäøó ÌöÏøñ ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáÑøóÌúÚóÉõ¡ æóÇáäøößóÇÍõ» ¡
æóÅöäøóãóÇ¡ ÃóæúÑóÏó åóÐöåö ÇáúÂËóÇÑó áöíóÓúÊóÏöáøó ÈöåóÇ Úóáóì ÕöÍøóÉö
åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ãöäú ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóáöáúæõÞõæÚö Íõßúãõ ÇáúÌöÏøö
ãöäú ÇáúßóáóÇãö¡ æóÇáúåóÒúáõ ÖöÏøõ ÇáúÌöÏøö¡ Ëõãøó áóãøóÇ áóãú
íóãúÊóäöÚú ÇáúæõÞõæÚõ ãóÚó æõÌõæÏö ãóÇ íõÖóÇÏøõ ÇáúÌöÏøó¡ ÝóáóÃóäú áóÇ
íóãúÊóäöÚó ÇáúæõÞõæÚõ ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö Ãóæúáóìº áöÃóäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó áóÇ íõÖóÇÏøõ ÇáúÌöÏøó¡ ÝóÅöäøóåõ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúÌöÏøö¡
æóÃóÌóÇÈó Åáóì Ðóáößó¡ æóÅöäøóãóÇ ÖöÏøõ ÇáúÅößúÑóÇåö ÇáÑøöÖóÇ¡
ÝóíóËúÈõÊõ ÈöØóÑöíÞö ÇáúÈóíøöäóÉö áõÒõæãõ åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ãóÚó
ÇáúÅößúÑóÇåöº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ áóãú íóãúÊóäöÚú áõÒõæãõåóÇ ÈöãóÇ åõæó
ÖöÏøõ ÇáúÌöÏøö¡ ÝóáóÃóäú áóÇ íóãúÊóäöÚó áõÒõæãõåóÇ ãóÚó ÌöÏøò ÃóÞúÏóãó
Úóáóíúåö Úóäú ÅßúÑóÇåò Ãóæúáóì¡ æóÚóäú ÚõãóÑó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -:
ÃóÑúÈóÚñ ãõÈúåóãóÇÊñ ãõÞúÝóáóÇÊñ áóíúÓó Ýöíåöäøó ÑóÏøõ íóÏò ÇáØøóáóÇÞõ¡
æóÇáúÚóÊóÇÞõ¡ æóÇáäøößóÇÍõ¡ æóÇáäøóÐúÑõ¡ æóÞóæúáõåõ ãõÈúåóãóÇÊñ Ãóíú
æóÇÞöÚóÇÊñ Úóáóì ÕöÝóÉò æóÇÍöÏóÉò Ýöí ÇááøõÒõæãö ãõßúÑóåðÇ ßóÇäó
ÇáúãõæÞöÚõ Ãóæú ØóÇÆöÚðÇ íõÞóÇáõ: ÝóÑóÓõ Èóåöíãò ÅÐóÇ ßóÇäó Úóáóì áóæúäò
æóÇÍöÏò¡ æóÞóæúáõåõ ãõÞúÝóáóÇÊñ Ãóíú áóÇÒöãóÇÊñ áóÇ ÊóÍúÊóãöáõ ÇáÑøóÏøó
ÈöÓóÈóÈö ÇáúÚõÐúÑö¡ æóÞóÏú Èóíøóäøó Ðóáößó ÈöÞóæúáöåö: áóíúÓó Ýöíåöäøó
ÑóÏøõ íóÏò¡ æóÚóäú ÇáÔøóÚúÈöíøö - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÞóÇáó ÅÐóÇ
ÃóÌúÈóÑó ÇáÓøõáúØóÇäõ Úóáóì ÇáØøóáóÇÞö Ýóåõæó ÌóÇÆöÒñ¡ æóÅöäú ßóÇäó
áöÕøðÇ ÝóáóÇ ÔóíúÁó¡ æóÈöåö ÃóÎóÐó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -
ÞóÇáó: ÇáúÅößúÑóÇåõ íóÊóÍóÞøóÞõ ãöäú ÇáÓøõáúØóÇäö¡ æóáóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ
ãöäú ÛóíúÑöåö¡ Ëõãøó ÙóÇåöÑõ åóÐóÇ ÇááøóÝúÙö íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÇäó
ãöäú ãóÐúåóÈö ÇáÔøóÚúÈöíøö Ãóäøó ÇáúãõßúÑöåó Úóáóì ÇáØøóáóÇÞö ÅÐóÇ ßóÇäó
ÓõáúØóÇäðÇ íóÞóÚõ¡ æóáóÇ íóÞóÚõ ØóáóÇÞõ ÇáúãõßúÑóåö ÅÐóÇ ßóÇäó
ÇáúãõßúÑöåõ áöÕøðÇ¡ æóáóßöäøóÇ äóÞõæáõ: ãõÑóÇÏõåõ ÈóíóÇäõ ÇáúæõÞõæÚö
ÈöØóÑöíÞö ÇáÊøóÔúÈöíåö íóÚúäöí Ãóäøó ÇáúãõßúÑóåó Úóáóì ÇáØøóáóÇÞö¡
æóÅöäú ßóÇäó ÓõáúØóÇäðÇ ÝóÇáØøóáóÇÞõ æóÇÞöÚñ ÌóÇÆöÒñ
(24/42)
ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó áöÕøðÇ¡ Ãóæúáóì Ãóäú
íóßõæäó æóÇÞöÚðǺ áöÃóäøó ÅßúÑóÇåö ÇááøöÕøö áóíúÓó ÈöÔóíúÁò.
æóÚóäú Úóáöíøò æóÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõãú - ÞóÇáóÇ:
ßõáøõ ØóáóÇÞò ÌóÇÆöÒñ ÅáøóÇ ØóáóÇÞó ÇáÕøóÈöíøö¡ æóÇáúãóÚúÊõæåö¡
æóÅöäøóãóÇ ÇõÓúÊõÏöáøó ÈöÞóæúáöåöãóÇ Úóáóì æõÞõæÚö ØóáóÇÞö ÇáúãõßúÑóåöº
áöÃóäøóåõãóÇ ÍóßóãóÇ ÈöáõÒõæãö ßõáøö ØóáóÇÞò ÅáøóÇ ØóáóÇÞó ÇáÕøóÈöíøö¡
æóÇáúãóÚúÊõæåö¡ æóÇáúãõßúÑóåõ áóíúÓó ÈöÕóÈöíøò¡ æóáóÇ ãóÚúÊõæåò¡ æóáóÇ
åõæó Ýöí ãóÚúäóÇåõãóÇ áöÈóÞóÇÁö ÇáúÃóåúáöíøóÉö¡ æóÇáúÎöØóÇÈö ãóÚó
ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÚóäú ÇáÒøõåúÑöíøö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ãóäøó ÝóÊðì
ÃóÓúæóÏó ßóÇäó ãóÚó ÃóÈöí ÈóßúÑò ÇáÕøöÏøöíÞö - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡
æóßóÇäó íóÞúÑóÃõ ÇáúÞõÑúÂäó¡ ÝóÈóÚóËó ÃóÈõæ ÈóßúÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ
Úóäúåõ - ÑóÌõáðÇ íóÓúÚóì Úóáóì ÇáÕøóÏóÞóÉö¡ æóÞóÇáó áóåõ: ÇÐúåóÈú
ÈöåóÐóÇ ÇáúÛõáóÇãö ãóÚóß íóÑúÚó Ûóäóãóß¡ æóíõÚöäúß¡ ÝóÊõÚúØöíóåõ ãöäú
Óóåúãöß ÝóÐóåóÈó ÈöÇáúÝóÊóì ÝóÑóÌóÚó¡ æóÞóÏú ÞõØöÚóÊú íóÏõåõ ÝóÞóÇáó:
æóíúÍóßó ãóÇáóßó¿ ÞóÇáó: ÒóÚóãõæÇ Ãóäøöí ÓóÑóÞúÊõ ÝóÑöíÖóÉð ãöäú
ÝóÑóÇÆöÖö ÇáúÅöÈöáö¡ ÝóÞóØóÚóäöí ÞóÇáó ÃóÈõæ ÈóßúÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ
Úóäúåõ - æóÇóááøóåö áóÆöäú æóÌóÏúÊõåõ ÞóØóÚóß ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò
áöÃõÞöíÏóäøóßó ãöäúåõ ÞóÇáó ÝóáóÈöËõæÇ ãóÇ áóÈöËõæÇ¡ Ëõãøó Åäøó ãóÊóÇÚðÇ
áöÇãúÑóÃóÉö ÃóÈöí ÈóßúÑò ÓõÑöÞó¡ æóÐóáößó ÇáúÃóÓúæóÏõ ÞóÇÆöãñ íõÕóáøöí¡
ÝóÑóÝóÚó íóÏóåõ Åáóì ÇáÓøóãóÇÁö¡ æóÞóÇáó: Çááøóåõãøó ÃóÙúåöÑú Úóáóì
ÇáÓøóÇÑöÞö Çááøóåõãøó ÃóÙúåöÑú Úóáóì ÇáÓøóÇÑöÞö¡ ÝóæóÌóÏõæÇ Ðóáößó
ÇáúãóÊóÇÚó ÚöäúÏóåõ¡ ÝóÞóÇáó ÃóÈõæ ÈóßúÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡
æóíúÍóßó ãóÇ ÃóÌúåóáóß ÈöÇóááøóåö¡ Ëõãøó ÃóãóÑó Èöåö¡ ÝóÞõØöÚóÊú
ÑöÌúáõåõ¡ ÝóßóÇäó Ãóæøóáó ãóäú ÞõØöÚóÊú ÑöÌúáõåõ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ¡
ÝóæóÇÆöÏó åóÐóÇ ÇáúÍóÏöíËö Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÓøóÑöÞóÉö¡ æóÇÎúÊöáóÇÝõ
ÇáÑøöæóÇíóÇÊö Ãóäøóåõ ÐóßóÑó åõäóÇßó Ãóäøó ÇáúÝóÊóì ßóÇäó ÃóÞúØóÚó
ÇáúíóÏö¡ æóÇáÑøöÌúáö¡ ÝóÞõØöÚóÊú íóÏõåõ ÇáúíõÓúÑóì¡ æóåõäóÇ ÐóßóÑó
Ãóäøóåõ ßóÇäó ÃóÞúØóÚó ÇáúíóÏö¡ ÝóÞóØóÚó ÃóÈõæ ÈóßúÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ
Úóäúåõ - ÑöÌúáóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ ÃóæúÑóÏó ÇáúÍóÏöíËó åõäóÇ áöÍóÑúÝò¡ æóåõæó
Þóæúáõåõ¡ (æóÇóááøóåö áóÆöäú æóÌóÏúÊõåõ ÞóØóÚóß ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò
áóÃõÞöíÏóäøóßó ãöäúåõ) æóÈöåö äóÃúÎõÐõ¡ ÝóäóÞõæáõ ÅÐóÇ ÈóÚóËó
ÇáúÎóáöíÝóÉõ ÚóÇãöáðÇ¡ ÝóÃóãóÑó ÑóÌõáðÇ ÈöÞóØúÚö íóÏö ÛóíúÑöåö¡ Ãóæú
ÞóÊóáóåõ ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò¡ ÝöÚúáöåö Ãóäøó ÇáúÞöÕóÇÕó Úóáóì ÇáúÚóÇãöáö
ÇáøóÐöí ÃóãóÑó Èöåö áöÃóäøó ÃóãúÑó ãöËúáöåö ÅßúÑóÇåñ¡ ÝóÅöäøó ãöäú
ÚóÇÏóÉö ÇáúÚõãøóÇáö Ãóäøóåõãú íóÃúãõÑõæäó ÈöÔóíúÁò¡ Ëõãøó íõÚóÇÞöÈõæäó
ãóäú ÇãúÊóäóÚó ãöäú Ðóáößó ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóÛóíúÑöåö¡ æóÇáúÝöÚúáõ íóÕöíÑõ
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö ÈöãöËúáö åóÐóÇ ÇáúÃóãúÑö ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
{íõÐóÈøöÍõ ÃóÈúäóÇÁóåõãú æóíóÓúÊóÍúíöí äöÓóÇÁóåõãú Åäøóåõ ßóÇäó ãöäú
ÇáúãõÝúÓöÏöíäó} [ÇáÞÕÕ: 4] ¡ æóÇááøóÚöíäõ ãóÇ ßóÇäó íõÈóÇÔöÑõ
ÍóÞöíÞóÊóåõ¡ æóáóßöäøóåõ ßóÇäó ãõØóÇÚðÇ ÈöÃóãúÑöåö¡ æóÇáúÃóãúÑõ ãöäú
ãöËúáöåö ÅßúÑóÇåñ¡ æóÇáúßóáóÇãõ Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö íóÃúÊöí
Ýöí ãóæúÖöÚöåö. .
¡ æóÚóäú ÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó Èúäö ãõÍóãøóÏö Èúäö ÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÞóÇáó «ÃóÎóÐó ÇáúãõÔúÑößõæäó ÚóãøóÇÑó Èúäó
íóÇÓöÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡ Ýóáóãú íóÊúÑõßõæåõ ÍóÊøóì ÓóÈøó
Çááøóåó¡ æóÑóÓõæáó Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
æóÐóßóÑó ÂáöåóÊóåõãú ÈöÎóíúÑò¡ Ëõãøó ÊóÑóßõæåõ¡ ÝóáóãøóÇ ÃóÊóì ÑóÓõæáó
Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÞóÇáó - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ãóÇ æóÑóÇÁóß¿ ÞóÇáó: ÔóÑøñ ãóÇ ÊóÑóßõæäöí
ÍóÊøóì äöáúÊõ ãöäúß¡ æóÐóßóÑúÊõ ÂáöåóÊóåõãú ÈöÎóíúÑò ÞóÇáó - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -: ÝóßóíúÝó ÊóÌöÏõ ÞóáúÈóß¿ ÞóÇáó: ÃóÌöÏõåõ
ãõØúãóÆöäøðÇ ÈöÇáúÅöíãóÇäö ÞóÇáó: - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
Åäú ÚóÇÏõæÇ¡ ÝóÚõÏú» ¡ ÝóÝöíåö Ïóáöíáñ Ãóäøóåõ áóÇ ÈóÃúÓó áöáúãõÓúáöãö
Ãóäú íõÌúÑöíó ßóáöãóÉó ÇáÔøöÑúßö Úóáóì ÇááøöÓóÇäö ãõßúÑóåðÇ ÈóÚúÏó Ãóäú
íóßõæäó ãõØúãóÆöäøó
(24/43)
ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ æóÅöäøó Ðóáößó
áóÇ íõÎúÑöÌõåõ ãöäú ÇáúÅöíãóÇäöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÊúÑõßú ÇÚúÊöÞóÇÏóåõ
ÈöãóÇ ÃóÌúÑóÇåõ Úóáóì áöÓóÇäöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáäøóÈöíøó - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
ÓóÃóáó ÚóãøóÇÑó Èúäó íóÇÓöÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Úóäú ÍóÇáö
ÞóáúÈöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÃóÎúÈóÑó Ãóäøóåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö áóãú
íõÚóÇÊöÈúåõ Úóáóì ãóÇ ßóÇäó ãöäúåõ¡ æóÈóÚúÖõ ÇáúÚõáóãóÇÁö - ÑóÍöãóåõãõ
Çááøóåõ - íóÍúãöáõæäó Þóæúáóåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «¡
ÝóÅöäú ÚóÇÏõæÇ ÝóÚõÏú» Úóáóì ÙóÇåöÑöåö íóÚúäöí Åäú ÚóÇÏõæÇ Åáóì
ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÚõÏú Åáóì ãóÇ ßóÇäó ãöäúß ãöäú Çáäøóíúáö ãöäøöí¡
æóÐößúÑö ÂáöåóÊöåöãú ÈöÎóíúÑò¡ æóåõæó ÛóáóØñ¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõÙóäøõ
ÈöÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - Ãóäøóåõ íóÃúãõÑõ
ÃóÍóÏðÇ ÈöÇáÊøóßóáøõãö ÈößóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö¡ æóáóßöäøó ãõÑóÇÏóåõ -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -¡ ÝóÅöäú ÚóÇÏõæÇ Åáóì ÇáúÅößúÑóÇåö¡
ÝóÚõÏú Åáóì ØõãóÃúäöíäóÉö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó
ÇáÊøóßóáøõãó æóÅöäú ßóÇäó íõÑóÎøóÕõ áóåõ Ýöíåö¡ ÝóÇáöÇãúÊöäóÇÚõ ãöäúåõ
ÃóÝúÖóáõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) «Ãóäøó ÎõÈóíúÈó Èúäó ÚóÏöíøò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -
áóãøóÇ ÇãúÊóäóÚó ÍóÊøóì ÞõÊöáó ÓóãøóÇåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ
Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÃóÝúÖóáó ÇáÔøõåóÏóÇÁö¡ æóÞóÇáó: åõæó ÑóÝöíÞöí Ýöí
ÇáúÌóäøóÉö æóÞöÕøóÊõåõ Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÎóÐõæåõ¡ æóÈóÇÚõæåõ ãöäú
Ãóåúáö ãóßøóÉó¡ ÝóÌóÚóáõæÇ íõÚóÇÞöÈõæäóåõ Úóáóì Ãóäú íóÐúßõÑó
ÂáöåóÊóåõãú ÈöÎóíúÑò¡ æóíóÓõÈøó ãõÍóãøóÏðÇ - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö
æóÓóáøóãó -¡ æóåõæó íóÓõÈøõ ÂáöåóÊóåõãú¡ æóíóÐúßõÑõ ÑóÓõæáó Çááøóåö -
Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÈöÎóíúÑò¡ ÝóÃóÌúãóÚõæÇ Úóáóì
ÞóÊúáöåö¡ ÝóáóãøóÇ ÃóíúÞóäó Ãóäøóåõãú ÞóÇÊöáõæåõ ÓóÃóáóåõãú Ãóäú
íóÏóÚõæåõ áöíõÕóáøöíó ÑóßúÚóÊóíúäö¡ ÝóÃóæúÌóÒó ÕóáóÇÊóåõ¡ Ëõãøó ÞóÇáó
ÅäøóãóÇ ÃóæúÌóÒúÊõ áößóíú áóÇ ÊóÙõäøõæÇ Ãóäøöí ÃóÎóÇÝõ ÇáúÞóÊúáó¡ Ëõãøó
ÓóÃóáóåõãú Ãóäú íõáúÞõæåõ Úóáóì æóÌúåöåö áöíóßõæäó åõæó ÓóÇÌöÏðÇ áöáøóåö
Íöíäó íóÞúÊõáõæäóåõ¡ ÝóÃóÈóæúÇ Úóáóíúåö Ðóáößó¡ ÝóÑóÝóÚó íóÏóíúåö Åáóì
ÇáÓøóãóÇÁö¡ æóÞóÇáó Çááøóåõãøó Åäøöí áóÇ ÃóÑóì åõäóÇ ÅáøóÇ æóÌúåó
ÚóÏõæøò¡ ÝóÃóÞúÑöÆú ÑóÓõæáó Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
- ãöäøöí ÇáÓøóáóÇãó Çááøóåõãøó ÇÍúÕö åóÄõáóÇÁö ÚóÏóÏðÇ¡ æóÇÌúÚóáúåõãú
ÈóÏóÏðÇ¡ æóáóÇ ÊõÈúÞö ãöäúåõãú ÃóÍóÏðÇ¡ Ëõãøó ÃóäúÔóÃó íóÞõæáõ:
æóáóÓúÊ ÃõÈóÇáöí Íöíäó ÃõÞúÊóáõ ãõÓúáöãðÇ ... Úóáóì Ãóíøö ÌóäúÈò ßóÇäó
áöáøóåö ãóÕúÑóÚöí
¡ ÝóáóãøóÇ ÞóÊóáõæåõ¡ æóÕóáóÈõæåõ ÊóÍóæøóáó¡ æóÌúåõåõ Åáóì ÇáúÞöÈúáóÉö¡
æóÌóÇÁó ÌöÈúÑöíáõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - Åáóì ÑóÓõæáö
Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - íõÞúÑöÆõåõ ÓóáóÇãó
ÎõÈóíúÈò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡ ÝóÏóÚóÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì
Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - áóåõ¡ æóÞóÇáó åõæó ÃóÝúÖóáõ ÇáÔøõåóÏóÇÁö¡
æóåõæó ÑóÝöíÞöí Ýöí ÇáúÌóäøóÉö» ¡ ÝóÈöåóÐóÇ ÊóÈóíøóäó Ãóäøó
ÇáöÇãúÊöäóÇÚó ÃóÝúÖóáõ.
æóÚóäú ÃóÈöí ÚõÈóíúÏóÉó ÃóíúÖðÇ Ýöí Þóæúáå ÊóÚóÇáóì {ãóäú ßóÝóÑó
ÈöÇóááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ÅíãóÇäöåö} [ÇáäÍá: 106] ÞóÇáó Ðóáößó ÚóãøóÇÑõ
Èúäõ íóÇÓöÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - {æóáóßöäú ãóäú ÔóÑóÍó ÈöÇáúßõÝúÑö
ÕóÏúÑðÇ} [ÇáäÍá: 106] «ÚõÈóíúÏõ Çááøóåö Èúäõ ÃóÈöí ÓóÑúÍò¡ ÝóÅöäøóåõ
ßóÇäó íóßúÊõÈõ ÇáúæóÍúíó áöÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö
æóÓóáøóãó - ÝóáóãøóÇ ÃóÎóÐóåõ ÇáúãõÔúÑößõæäó¡ æóÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì ãóÇ
ÃóßúÑóåõæÇ Úóáóíúåö ÚóãøóÇÑó Èúäó íóÇÓöÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -
ÃóÌóÇÈóåõãú Åáóì Ðóáößó ãõÚúÊóÞöÏðÇ¡ ÝóÃóßúÑóãõæåõ¡ æóßóÇäó ãóÚóåõãú
Åáóì Ãóäú ÝóÊóÍó ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
ãóßøóÉó¡ ÝóÌóÇÁó Èöåö ÚõËúãóÇäõ Åáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ
Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÝóÓóÃóáóåõ Ãóäú íõÈóÇíöÚóåõ¡ æóÝöíåö ÞöÕøóÉñ¡
æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {¡ æóáóßöäú ãóäú ÔóÑóÍó
ÈöÇáúßõÝúÑö ÕóÏúÑðÇ} [ÇáäÍá: 106] » ¡ ÝóÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÈóÏøóáó
ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏó íõÍúßóãõ ÈößõÝúÑöåö ãõßúÑóåðÇ ßóÇäó¡ Ãóæú ØóÇÆöÚðÇ¡
æóåóÐóÇ
(24/44)
áöÃóäøóåõ áóÇ ÖóÑõæÑóÉó Åáóì ÊóÈúÏöíáö
ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ ÇØøöáóÇÚó áöÃóÍóÏò ãöäú ÇáúÚöÈóÇÏö Úóáóì
ÇÚúÊöÞóÇÏöåö¡ æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ ÃóíúÖðÇ ãöäú Þóæúáå ÊóÚóÇáóì {ãóäú
ßóÝóÑó ÈöÇóááøóåö ãöäú ÈóÚúÏö ÅíãóÇäöåö} [ÇáäÍá: 106] ¡ ÝóÃóãøóÇ Þóæúáå
ÊóÚóÇáóì {ÅáøóÇ ãóäú ÃõßúÑöåó¡ æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö}
[ÇáäÍá: 106] ¡ Ýóåõæó ÚóãøóÇÑõ Èúäõ íóÇÓöÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡
æóÞóÏú ÐóßóÑúäóÇ ÞöÕøóÊóåõ¡ æóÚóäú ÌóÇÈöÑò ÇáúÌõÚúÝöíøö Ãóäøóåõ ÓóÃóáó
ÇáÔøóÚúÈöíøó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Úóäú ÇáÑøóÌõáö íóÃúãõÑõ ÚóÈúÏóåõ Ãóäú
íóÞúÊõáó ÑóÌõáðÇ ÞóÇáó ÝöíåóÇ ËóáóÇËóÉõ ÃóÞóÇæöíáó: ÞóÇÆöáñ: íõÞúÊóáõ
ÇáúÚóÈúÏõ¡ æóÂÎóÑõ ÞóÇáó: íõÞúÊóáõ Çáúãóæúáóì¡ æóÇáúÚóÈúÏõ¡ æóÂÎóÑõ
ÞóÇáó: íõÞúÊóáõ Çáúãóæúáóì¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈóíóÇäõ Íõßúãö ÇáúÞöÕóÇÕö
ÚöäúÏó ÇáúÞóÊúáö ãõßúÑóåðÇ Ãóäøóåõ Úóáóì ãóäú íóÌöÈõ¡ ÝóÅöäøó ÃóãúÑó
Çáúãóæúáóì ÚóÈúÏóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåöº áöÃóäøóåõ íóÎóÇÝõ Úóáóì
äóÝúÓöåö Åäú ÎóÇáóÝó ÃóãúÑóåõ ßóÃóãúÑö ÇáÓøõáúØóÇäö Ýöí ÍóÞøö
ÑóÚöíøóÊöåö¡ Ëõãøó áóãú íóÐúßõÑú ÇáúÞóæúáó ÇáÑøóÇÈöÚó¡ æóåõæó ÇáøóÐöí
ÐóåóÈó Åáóíúåö ÃóÈõæ íõæÓõÝó Ãóäøóåõ áóÇ íõÞúÊóáõ æóÇÍöÏñ ãöäúåõãóÇ¡
æóßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÞóæúáõ áóãú íóßõäú Ýöí ÇáÓøóáóÝö¡ æóÅöäøóãóÇ ÓóÈóÞó
Èöåö ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ æóÇÓúÊóÍúÓóäóåõ¡ æóÈóíóÇäõ
ÇáúãóÓúÃóáóÉö íóÃúÊöí Ýöí ãóæúÖöÚöåö.
æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö Ïóáöíáñ Ãóäøó ÇáúãõÝúÊöíó áóÇ íóÞúØóÚõ ÇáúÌóæóÇÈó Úóáóì
ÔóíúÁò¡ æóáóßöäú íóÐúßõÑõ ÃóÞóÇæöíáó ÇáúÚõáóãóÇÁö Ýöí ÇáúÍóÇÏöËóÉö
ßóãóÇ¡ ÝóÚóáóåóÇ ÇáÔøóÚúÈöíøõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ æóáóßöäú åóÐóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäó ÇáúãõÓúÊóÝúÊöí ãöãøóäú íõãúßöäõåõ ÇáÊøóãúíöíÒõ Èóíúäó
ÇáúÃóÞóÇæöíáö¡ æóíõÑóÌøöÍõ ÈóÚúÖóåóÇ Úóáóì ÇáúÈóÚúÖö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó
ÈöÍóíúËõ áóÇ íõãúßöäõåõ Ðóáößó¡ ÝóáóÇ íóÍúÕõáõ ãóÞúÕõæÏõåõ ÈöÈóíóÇäö
ÃóÞóÇæöíáö ÇáúÚõáóãóÇÁö - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ -¡ ÝóáóÇ ÈõÏøó áöáúãõÝúÊöí
ãöäú Ãóäú íõÈóíøöäó áóåõ ÃóÕóÍøó ÇáúÃóÞóÇæöíáö ÚöäúÏóåõ áöáúÃóÎúÐö Èöåö¡
æóÚóäú ÇáúÍóÓóäö ÇáúÈóÕúÑöíøö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÇáÊøóÞöíøóÉõ
ÌóÇÆöÒóÉñ áöáúãõÄúãöäö Åáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó áóÇ
íóÌúÚóáõ Ýöí ÇáúÞóÊúáö ÊóÞöíøóÉð¡ æóÈöåö äóÃúÎõÐõ.
¡ æóÇáÊøóÞöíøóÉõ Ãóäú íóÞöíó äóÝúÓóåõ ãöäú ÇáúÚõÞõæÈóÉö ÈöãóÇ
íõÙúåöÑõåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó íõÖúãöÑõ ÎöáóÇÝóåõ¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÈóÚúÖõ
ÇáäøóÇÓö íóÃúÈóì Ðóáößó¡ æóíóÞõæáõ: Åäøóåõ ãöäú ÇáäøöÝóÇÞö¡ æóÇáÕøóÍöíÍõ
Ãóäøó Ðóáößó ÌóÇÆöÒñ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {ÅáøóÇ Ãóäú ÊóÊøóÞõæÇ ãöäúåõãú
ÊõÞóÇÉð} [Âá ÚãÑÇä: 28] ¡ æóÅöÌúÑóÇÁõ ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö Úóáóì
ÇááøöÓóÇäö ãõßúÑóåðÇ ãóÚó ØõãóÃúäöíäóÉö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö ãöäú
ÈóÇÈö ÇáÊøóÞöíøóÉö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÑóÓõæáó Çááøóåö - Õóáøóì
Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÑóÎøóÕó Ýöíåö áöÚóãøóÇÑö Èúäö íóÇÓöÑò -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÅáøóÇ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáäøóæúÚó ãöäú ÇáÊøóÞöíøóÉö
íóÌõæÒõ áöÛóíúÑö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö¡ æóÇáÑøõÓõáö - Úóáóíúåöãú ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ -¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÓóáöíäó - ÕóáóæóÇÊõ Çááøóåö
Úóáóíúåöãú ÃóÌúãóÚöíäó -¡ ÝóãóÇ ßóÇäó íóÌõæÒõ Ðóáößó ÝöíãóÇ íóÑúÌöÚõ
Åáóì ÃóÕúáö ÇáÏøóÚúæóÉö Åáóì ÇáÏøöíäö ÇáúÍóÞøö¡ æóÞóÏú ÌóæøóÒóåõ ÈóÚúÖõ
ÇáÑøóæóÇÝöÖö áóÚóäóåõãú Çááøóåõ¡ æóáóßöäøó ÊóÌúæöíÒó Ðóáößó ãõÍóÇáñº
áöÃóäøóåõ íõÄóÏøöí Åáóì Ãóäú áóÇ íóÞúØóÚó ÇáúÞóæúáó ÈöãóÇ åõæó ÔóÑöíÚóÉñ
áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäú íóßõæäó ÞóÇáó Ðóáößó Ãóæú ÝóÚóáóåõ ÊóÞöíøóÉð¡
æóÇáúÞóæúáõ ÈöåóÐóÇ ãõÍóÇáñ¡ æóÞóæúáõåõ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó áóÇ íóÌúÚóáõ
Ýöí ÇáúÞóÊúáö ÊóÞöíøóÉð: íóÚúäöí ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÞóÊúáö ãõÓúáöãò
áóíúÓó áóåõ Ãóäú íóÞúÊõáóåõ áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ØóÇÚóÉö ÇáúãóÎúáõæÞö Ýöí
ãóÚúÕöíóÉö ÇáúÎóÇáöÞö¡ æóÅöíËóÇÑö ÑõæÍöåö Úóáóì ÑõæÍö ãóäú åõæó ãöËúáõåõ
Ýöí ÇáúÍõÑúãóÉö¡ æóÐóáößó áóÇ íóÌõæÒõ¡ æóÈöåóÐóÇ íóÊóÈóíøóäõ ÚöÙóãõ
ÍõÑúãóÉö ÇáúãõÄúãöäöº áöÃóäøó ÇáÔøöÑúßó ÈöÇóááøóåö ÃóÚúÙóãõ ÇáúÃóÔúíóÇÁö
æöÒúÑðÇ¡ æóÃóÔóÏøõåóÇ ÊóÍúÑöíãðÇ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: {ÊóßóÇÏõ
ÇáÓøóãÇóæóÇÊõ íóÊóÝóØøóÑõäøó ãöäúåõ} [ãÑíã: 90] Åáóì Þóæúáöåö ÚóÒøó¡
æóÌóáøó {Ãóäú ÏóÚóæúÇ áöáÑøóÍúãóäö¡ æóáóÏðÇ} [ãÑíã: 91] ¡ Ëõãøó íõÈóÇÍõ
áóåõ ÅÌúÑóÇÁõ ßóáöãóÉö ÇáúßõÝúÑö Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö
(24/45)
æóáóÇ íõÈóÇÍõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì
ÇáúÞóÊúáö Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöíåö íóÊóÈóíøóäõ ÚöÙóãõ ÍõÑúãóÉö
ÇáúãõÄúãöäö ÚöäúÏó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóåõæó ãõÑóÇÏõ ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÅäøóãóÇ ÇáÊøóÞöíøóÉõ ÈöÇááøöÓóÇäö áóíúÓó
ÈöÇáúíóÏö íóÚúäöí ÇáúÞóÊúáó¡ æóÇáÊøóÞöíøóÉõ ÈöÇááøöÓóÇäö åõæó ÅÌúÑóÇÁõ
ßóáöãóÉö ÇáúßõÝúÑö ãõßúÑóåðÇ¡ æóÚóäú ÍõÐóíúÝóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ
- ÞóÇáó: ÝöÊúäóÉõ ÇáÓøóæúØö ÃóÔóÏøõ ãöäú ÝöÊúäóÉö ÇáÓøóíúÝö ÞóÇáõæÇ
áóåõ: æóßóíúÝó Ðóáößó¿ ÞóÇáó Åäøó ÇáÑøóÌõáó áóíõÖúÑóÈõ ÈöÇáÓøóæúØö
ÍóÊøóì íóÑúßóÈó ÇáúÎóÔóÈó íóÚúäöí ÇáøóÐöí íõÑóÇÏõ ÕóáúÈõåõ íõÖúÑóÈõ
ÈöÇáÓøóæúØö ÍóÊøóì íóÕúÚóÏó ÇáÓøõáøóãó¡ æóÅöäú ßóÇäó íóÚúáóãõ ãóÇ
íõÑóÇÏõ Èöåö ÅÐóÇ ÕóÚöÏó¡ æóÝöíåö Ïóáöíáñ Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ßóãóÇ
íóÊóÍóÞøóÞõ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÞóÊúáö íóÊóÍóÞøóÞõ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö
ÈöÇáÖøóÑúÈö ÇáøóÐöí íóÎóÇÝõ ãöäúåõ ÇáÊøóáóÝó¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÝöÊúäóÉö
ÇáúÚóÐóÇÈõ¡ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì: {ÐõæÞõæÇ ÝöÊúäóÊóßõãú} [ÇáÐÇÑíÇÊ:
14] ¡ æóÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {: Åäøó ÇáøóÐöíäó ÝóÊóäõæÇ
ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÇáúãõÄúãöäóÇÊö} [ÇáÈÑæÌ: 10] Ãóíú ÚóÐøóÈõæåõãú¡
ÝóãóÚúäóÇåõ ÚóÐóÇÈõ ÇáÓøóæúØö ÃóÔóÏøõ ãöäú ÚóÐóÇÈö ÇáÓøóíúÝöº áöÃóäøó
ÇáúÃóáóãó Ýöí ÇáúÞóÊúáö ÈöÇáÓøóíúÝö íóßõæäõ Ýöí ÓóÇÚóÊöåö¡ æóÊóæóÇáöí
ÇáúÃóáóãö Ýöí ÇáÖøóÑúÈö ÈöÇáÓøóæúØö Åáóì Ãóäú íóßõæäó ÂÎöÑóåõ ÇáúãóæúÊõ¡
æóÞóÏú «ßóÇäó ÍõÐóíúÝóÉõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ãöãøóäú íóÓúÊóÚúãöáõ
ÇáÊøóÞöíøóÉó Úóáóì ãóÇ Ñõæöíó Ãóäøóåõ íõÏóÇÑöí ÑóÌõáðÇ¡ ÝóÞöíáó áóåõ:
Åäøóß ãõäóÇÝöÞñ¡ ÝóÞóÇáó áóÇ¡ æóáóßöäøöí ÃóÔúÊóÑöí Ïöíäöí ÈóÚúÖóåõ
ÈöÈóÚúÖò ãóÎóÇÝóÉó Ãóäú íóÐúåóÈó ßõáøõåõ¡ æóÞóÏú ÇõÈúÊõáöíó ÈöÈóÚúÖö
Ðóáößó Ýöí Òóãóäö ÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
Úóáóì ãóÇ Ñõæöíó Ãóäøó ÇáúãõÔúÑößöíäó ÃóÎóÐõæåõ¡ æóÇÓúÊóÍúáóÝõæåõ Úóáóì
Ãóäú áóÇ íóäúÕõÑó ÑóÓõæáó Çááøóåö Ýöí ÛóÒúæóÉò¡ ÝóáóãøóÇ ÊóÎóáøóÕó
ãöäúåõãú ÌóÇÁó Åáóì ÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
- æóÃóÎúÈóÑóåõ ÈöÐóáößó¡ ÝóÞóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
ÃóæúÝö áóåõãú ÈöÚóåúÏöåöãú¡ æóäóÍúäõ äóÓúÊóÚöíäõ ÈöÇóááøóåö Úóáóíúåöãú»
¡ æóÐóßóÑó Úóäú ãóÓúÑõæÞò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÞóÇáó: ÈóÚóËó ãõÚóÇæöíóÉõ
- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÈöÊóãóÇËöíáó ãöäú ÕõÝúÑò ÊõÈóÇÚõ ÈöÃóÑúÖö
ÇáúåöäúÏö¡ ÝóãõÑøó ÈöåóÇ Úóáóì ãóÓúÑõæÞò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÞóÇáó:
æóÇóááøóåö áóæú Ãóäøöí ÃóÚúáóãõ Ãóäøóåõ íóÞúÊõáõäöí áóÛóÑøóÞúÊõåóÇ¡
æóáóßöäøöí ÃóÎóÇÝõ Ãóäú íõÚóÐøöÈóäöí¡ ÝóíóÝúÊöäóäöí¡ æóÇóááøóåö áóÇ
ÃóÏúÑöí Ãóíøó ÇáÑøóÌõáóíúäö ãõÚóÇæöíóÉõ ÑóÌõáñ ÞóÏú Òõíøöäó áóåõ ÓõæÁõ
Úóãóáöåö¡ Ãóæú ÑóÌõáñ ÞóÏú íóÆöÓó ãöäú ÇáúÂÎöÑóÉö¡ Ýóåõæó íóÊóãóÊøóÚõ
Ýöí ÇáÏøõäúíóÇ¡ æóÞöíáó åóÐöåö ÊóãóÇËöíáõ ßóÇäóÊú ÃõÕöíÈóÊú Ýöí
ÇáúÛóäöíãóÉö¡ ÝóÃóãóÑó ãõÚóÇæöíóÉõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÈöÈóíúÚöåóÇ
ÈöÃóÑúÖö ÇáúåöäúÏö áöíóÊøóÎöÐó ÈöåóÇ ÇáúÃóÓúáöÍóÉó¡ æóÇáúßõÑóÇÚó
áöáúÛõÒóÇÉö¡ Ýóíóßõæäõ ÏóáöíáðÇ áöÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -
Ýöí ÌóæóÇÒö ÈóíúÚö ÇáÕøóäóãö¡ æóÇáÕøóáöíÈö ãöãøóäú íóÚúÈõÏõåõ ßóãóÇ åõæó
ØóÑöíÞóÉõ ÇáúÞöíóÇÓö.
æóÞóÏú ÇÓúÊóÚúÙóãó Ðóáößó ãóÓúÑõæÞñ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ßóãóÇ åõæó
ØóÑöíÞõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö ÇáøóÐöí ÐóåóÈó Åáóíúåö ÃóÈõæ íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏñ
ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ Ýöí ßóÑóÇåóÉö Ðóáößó æóãóÓúÑõæÞñ ãöäú ÚõáóãóÇÁö
ÇáÊøóÇÈöÚöíäó¡ æóßóÇäó íõÒóÇÍöãõ ÇáÕøóÍóÇÈóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõãú
- Ýöí ÇáúÝóÊúæóì¡ æóÞóÏú ÑóÌóÚó ÇÈúäõ ÚóÈøóÇÓò Åáóì Þóæúáöåö Ýöí
ãóÓúÃóáóÉö ÇáäøóÐúÑö ÈöÐóÈúÍö ÇáúæóáóÏö¡ æóáóßöäú ãóÚó åóÐóÇ Þóæúáõ
ãõÚóÇæöíóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ãõÞóÏøóãñ Úóáóì Þóæúáöåö¡ æóÞóÏú
ßóÇäõæÇ Ýöí ÇáúãõÌúÊóåóÏóÇÊö íõáúÍöÞõ ÈóÚúÖõåõãú ÇáúæóÚöíÏó ÈöÇáúÈóÚúÖö
ßóãóÇ ÞóÇáó Úóáöíøñ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ãóäú ÃóÑóÇÏó Ãóäú
íóÊóÞóÍøóãó ÌóÑóÇËöíãó Ìóåóäøóãó¡ ÝóáúíóÞõáú Ýöí ÇáúÍóÏöíËö íóÚúäöí
ÈöÞóæúáö ÒóíúÏò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡ æóÅöäøóãóÇ ÞõáúäóÇ åóÐóǺ
áöÃóäøóåõ áóÇ íõÙóäøõ ÈöãóÓúÑõæÞò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ãóäøóåõ ÞóÇáó Ýöí
(24/46)
ãõÚóÇæöíóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ãóÇ
ÞóÇáó Úóäú ÇÚúÊöÞóÇÏò¡ æóÞóÏú ßóÇäó åõæó ãöäú ßöÈóÇÑö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõãú -¡ æóßóÇäó ßóÇÊöÈó ÇáúæóÍúíö¡ æóßóÇäó ÃóãöíÑó
ÇáúãõÄúãöäöíäó¡ æóÞóÏú ÃóÎúÈóÑóåõ ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ
Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÈöÇáúãõáúßö ÈóÚúÏóåõ¡ ÝóÞóÇáó áóåõ - Úóáóíúåö
ÇáÓøóáóÇãõ - íóæúãðÇ ÅÐóÇ ãóáóßúÊó ÃóãóÑó ÃõãøóÊöí¡ ÝóÃóÍúÓöäú Åáóíúåöãú
ÅáøóÇ Ãóäøó äóæúÈóÊóåõ ßóÇäóÊú ÈóÚúÏó ÇäúÊöåóÇÁö äóæúÈóÉö Úóáöíøò -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡ æóãóÖóì ãõÏøóÉõ ÇáúÎöáóÇÝóÉö¡ ÝóßóÇäó åõæó
ãõÎúØöÆðÇ Ýöí ãõÒóÇÍóãóÉö Úóáöíøò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÊóÇÑößðÇ
áöãóÇ åõæó æóÇÌöÈñ Úóáóíúåö ãöäú ÇáöÇäúÞöíóÇÏö áóåõº áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú
íõÞóÇáó Ýöíåö ÃóßúËóÑõ ãöäú åóÐóÇ¡ æóíõÍúßóì Ãóäøó ÃóÈóÇ ÈóßúÑö
ãõÍóãøóÏó Èúäó ÇáúÝóÖúáö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ßóÇäó íóäóÇáõ ãöäúåõ Ýöí
ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ ÝóÑóÃóì Ýöí ãóäóÇãöåö ßóÃóäøó ÔóÚúÑóÉð ÊóÏóáøóÊú ãöäú
áöÓóÇäöåö Åáóì ãóæúÖöÚö ÞóÏóãöåö¡ Ýóåõæó íóØóÄõåóÇ¡ æóíóÊóÃóáøóãõ ãöäú
Ðóáößó¡ æóíóÞúØõÑõ ÇáÏøóãõ ãöäú áöÓóÇäöåö¡ ÝóÓóÃóáó ÇáúãõÚóÈøöÑó Úóäú
Ðóáößó ÝóÞóÇáó Åäøóß ÊóäóÇáõ ãöäú æóÇÍöÏò ãöäú ßöÈóÇÑö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÝóÅöíøóÇßó¡ Ëõãøó ÅíøóÇßó.
æóÞóÏú Þöíáó: Ýöí ÊóÃúæöíáö ÇáúÍóÏöíËö ÃóíúÖðÇ Ãóäøó Êöáúßó
ÇáÊøóãóÇËöíáó ßóÇäóÊú ÕöÛóÇÑðÇ áóÇ ÊóÈúÏõæ áöáäøóÇÙöÑö ãöäú ÈõÚúÏò¡
æóáóÇ ÈóÃúÓó ÈöÇöÊøöÎóÇÐö ãöËúáö Ðóáößó Úóáóì ãóÇ Ñõæöíó Ãóäøóåõ æõÌöÏó
ÎóÇÊóãõ ÏóÇäúíóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ - Ýöí Òóãóäö ÚõãóÑó - ÑóÖöíó
Çááøóåõ Úóäúåõ - ßóÇäó Úóáóíúåö äóÞúÔõ ÑóÌõáò Èóíúäó ÃóÓóÏóíúäö
íóáúÍóÓóÇäöåö¡ æóßóÇäó Úóáóì ÎóÇÊóãö ÃóÈöí åõÑóíúÑóÉó ÐõÈóÇÈóÊóÇäö¡
ÝóÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøóåõ áóÇ ÈóÃúÓó ÈöÇöÊøöÎóÇÐö ãóÇ ÕóÛõÑó ãöäú Ðóáößó¡
æóáóßöäøó ãóÓúÑõæÞðÇ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ßóÇäó íõÈóÇáöÛõ Ýöí
ÇáöÇÍúÊöíóÇØö¡ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ ÇÊøöÎóÇÐõ ÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó¡ æóáóÇ
ÈóíúÚõåõ¡ Ëõãøó ßóÇäó ÊóÛúÑöíÞõ Ðóáößó ãöäú ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö
ÚöäúÏóåõ¡ æóÞóÏú ÊóÑóßó Ðóáößó ãóÎóÇÝóÉð Úóáóì äóÝúÓöåö¡ æóÝöíåö
ÊóÈúíöíäõ Ãóäøóåõ áóÇ ÈóÃúÓó ÈöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáÊøóÞöíøóÉö¡ æóÃóäøóåõ
íõÑóÎøóÕõ áóåõ Ýöí ÊóÑúßö ÈóÚúÖö ãóÇ åõæó ÝóÑúÖñ ÚöäúÏó ÎóæúÝö ÇáÊøóáóÝö
Úóáóì äóÝúÓöåö¡ æóãóÞúÕõæÏõåõ ãöäú ÅíÑóÇÏö ÇáúÍóÏöíËö Ãóäú íõÈóíøöäó
Ãóäøó ÇáÊøóÚúÐöíÈó ÈöÇáÓøóæúØö íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöíåö ÇáúÅößúÑóÇåõ ßóãóÇ
íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöí ÇáúÞóÊúáöº áöÃóäøóåõ ÞóÇáó áóæú ÚóáöãúÊõ Ãóäøóåõ
íóÞúÊõáõäöí áóÛóÑøóÞúÊåóÇ¡ æóáóßöäú ÃóÎóÇÝõ Ãóäú íõÚóÐøöÈóäöí¡
ÝóíóÝúÊöäóäöí¡ ÝóÊóÈóíøóäó ÈöåóÐóÇ Ãóäøó ÝöÊúäóÉó ÇáÓøóæúØö ÃóÔóÏøõ ãöäú
ÝöÊúäóÉö ÇáÓøóíúÝö.
æóÚóäú ÌóÇÈöÑö Èúäö ÚóÈúÏö Çááøóåö - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÞóÇáó: áóÇ
ÌõäóÇÍó Úóáóíøó Ýöí ØóÇÚóÉö ÇáÙøóÇáöãö ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóäöí ÚóáóíúåóÇ¡
æóÅöäøóãóÇ ÃóÑóÇÏó ÈóíóÇäó ÌóæóÇÒö ÇáÊøóÞöíøóÉö Ýöí ÅÌúÑóÇÁö ßóáöãóÉö
ÇáúßõÝúÑö ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ ÇáúãõÔúÑößõ ÚóáóíúåóÇ¡ ÝóÇáÙøóÇáöãõ åõæó
ÇáúßóÇÝöÑõ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {: æóÇáúßóÇÝöÑõæäó åõãú ÇáÙøóÇáöãõæäó}
[ÇáÈÞÑÉ: 254] ¡ æóáóãú íõÑöÏú Èöåö ØóÇÚóÉó ÇáÙøóÇáöãö Ýöí ÇáúÞóÊúáöº
áöÃóäøó ÇáúÅöËúãó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö Ýöí ÇáúÞóÊúáö áóÇ íóäúÏóÝöÚõ
ÈöÚõÐúÑö ÇáúÅößúÑóÇåö Èóáú ÅÐóÇ ÞóÏöãó Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ßóÇäó ÂËöãðÇ
ÅËúãó ÇáúÞóÊúáö Úóáóì ãóÇ Èóíøóäóåõ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ãóÇ íõßúÑóåõ Úóáóíúåö ÇááøõÕõæÕõ ÛóíúÑõ ÇáúãõÊóÃóæøöáöíäó.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó áõÕõæÕðÇ ãöäú ÇáúãõÓúáöãöíäó
ÛóíúÑö ÇáúãõÊóÃóæøöáöíäó¡ Ãóæú ãöäú Ãóåúáö ÇáÐøöãøóÉö ÊóÌóãøóÚõæÇ¡
ÝóÛóáóÈõæÇ Úóáóì ãöÕúÑò ãöäú ÃóãúÕóÇÑö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÃóãøóÑõæÇ
Úóáóíúåöãú ÃóãöíÑðÇ¡ ÝóÃóÎóÐõæÇ ÑóÌõáðÇ¡ ÝóÞóÇáõæÇ áóäóÞúÊõáóäøóßó
(24/47)
Ãóæú áóÊóÔúÑóÈóäøó åóÐóÇ ÇáúÎóãúÑó¡ Ãóæú
áóÊóÃúßõáóäøó åóÐöåö ÇáúãóíúÊóÉó¡ Ãóæú áóÍúãó åóÐóÇ ÇáúÎöäúÒöíÑö¡
ÝóÝóÚóáó ÔóíúÆðÇ ãöäú Ðóáößó ßóÇäó ÚöäúÏóäóÇ Ýöí ÓóÚóÉòº áöÃóäøó
ÍõÑúãóÉó åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ËóÇÈöÊóÉñ ÈöÇáÔøóÑúÚö¡ æóåöíó ãóÝúÓóÏóÉñ
ÈöÍóÇáóÉö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö¡ ÝóÅöäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÇÓúÊóËúäóì ÍóÇáóÉó
ÇáÖøóÑõæÑóÉö ãöäú ÇáÊøóÍúÑöíãö ÈöÞóæúáöåö ÚóÒøó æóÌóáøó {ÅáøóÇ ãóÇ
ÇõÖúØõÑöÑúÊõãú Åáóíúåö} [ÇáÃäÚÇã: 119] ¡ æóÇáúßóáóÇãõ ÇáúãõÞóíøóÏõ
ÈöÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö íóßõæäõ ÚöÈóÇÑóÉð ÚóãøóÇ æóÑóÇÁó ÇáúãõÓúÊóËúäóì¡
ÝóÙóåóÑó Ãóäøó ÇáÊøóÍúÑöíãó ãóÎúÕõæÕñ ÈöÍóÇáóÉö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö¡ æóÞóÏú
ÊóÍóÞøóÞóÊú ÇáÖøóÑõæÑóÉõ åõäóÇ áöÎóæúÝö ÇáÊøóáóÝö Úóáóì äóÝúÓöåö
ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÇáúÊóÍóÞóÊú åóÐöåö ÇáúÃóÚúíóÇäõ Ýöí ÍóÇáóÉö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö ÈöÓóÇÆöÑö ÇáúÃóØúÚöãóÉö æóÇáúÃóÔúÑöÈóÉö¡ ÝóßóÇäó Ýöí ÓóÚóÉò
ãöäú ÇáÊøóäóÇæõáö ãöäúåóÇ¡ æóÅöäú áóãú íóÝúÚóáú Ðóáößó ÍóÊøóì íõÞúÊóáó
ßóÇäó ÂËöãðÇ¡ æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ãóäøóåõ áóÇ
íóßõæäõ ÂËöãðÇ¡ æóßóÐóáößó åóÐóÇ Ýöíãóäú ÃóÕóÇÈóÊúåõ ãóÎúãóÕóÉñ¡ Ýóáóãú
íóÊóäóÇæóáú ãöäú ÇáúãóíúÊóÉö ÍóÊøóì ãóÇÊó¡ ÝóÚóáóì ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö
íóßõæäõ ÂËöãðÇ¡ æóÚóáóì ÑöæóÇíóÉö ÃóÈöí íõæÓõÝó áóÇ íóßõæäõ ÂËöãðÇ¡
ÝóÇáúÃóÕúáõ ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøó ÇáúÅöËúãó íóäúÊóÝöí Úóäú
ÇáúãõÖúØóÑøö¡ æóáóÇ ÊóäúßóÔöÝõ ÇáúÍõÑúãóÉõ ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö ÞóÇáó Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì {: Ýóãóäú ÇõÖúØõÑøó ÛóíúÑó ÈóÇÛò æóáóÇ ÚóÇÏò ÝóáóÇ ÅËúãó
Úóáóíúåö} [ÇáÈÞÑÉ: 173] ¡ æóÞóÇáó ÊóÚóÇáóì {: Ýóãóäú ÇõÖúØõÑøó Ýöí
ãóÎúãóÕóÉò ÛóíúÑó ãõÊóÌóÇäöÝò áöÅöËúãò ÝóÅöäøó Çááøóåó ÛóÝõæÑñ ÑóÍöíãñ}
[ÇáãÇÆÏÉ: 3] .
æóåóÐóÇ áöÃóäøó ÇáúÍõÑúãóÉó ÈöÕöÝóÉö ÃóäøóåóÇ ãóíúÊóÉñ¡ Ãóæú ÎóãúÑñ¡
æóÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö áóÇ íóäúÚóÏöãõ Ðóáößó¡ ÝóÅöÐóÇ ÇãúÊóäóÚó ßóÇäó
ÇãúÊöäóÇÚõåõ ãöäú ÇáúÍóÑóÇãõ¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ÂËöãðÇ Ýöíåö æóÌúåõ ÙóÇåöÑö
ÇáÑøöæóÇíóÉö Ãóäøó ÇáúÍõÑúãóÉó áóÇ ÊóÊóäóÇæóáõ ÍóÇáóÉó ÇáÖøóÑõæÑóÉöº
áöÃóäøóåóÇ ãõÓúÊóËúäóÇÉñ ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {ÅáøóÇ ãóÇ ÇõÖúØõÑöÑúÊõãú
Åáóíúåö} [ÇáÃäÚÇã: 119] ¡ ÝóÃóãøóÇ Ãóäú íõÞóÇáó: íóÕöíÑõ ÇáúßóáóÇãõ
ÚöÈóÇÑóÉð ÚóãøóÇ æóÑóÇÁó ÇáúãõÓúÊóËúäóì¡ æóÞóÏú ßóÇäó ãõÈóÇÍðÇ ÞóÈúáó
ÇáÊøóÍúÑöíãö ÝóÈóÞöíó Úóáóì ãóÇ ßóÇäó Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ Ãóæú
íõÞóÇáó: ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁõ ãöäú ÇáÊøóÍúÑöíãö ÅÈóÇÍóÉñ¡ æóÅöÐóÇ ËóÈóÊóÊú
ÇáúÅöÈóÇÍóÉõ Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ ÝóÇãúÊöäóÇÚõåõ ãöäú ÇáÊøóäóÇæõáö
ÍóÊøóì ÊóáöÝó ßóÇãúÊöäóÇÚöåö ãöäú ÊóäóÇæõáö ÇáØøóÚóÇãö ÇáúÍóáóÇáö ÍóÊøóì
ÊóáöÝóÊú äóÝúÓõåõ¡ Ýóíóßõæäõ ÂËöãðÇ Ýöí Ðóáößó¡ æóÕöÝóÉõ ÇáúÎóãúÑöíøóÉö
ÊõæÌöÈõ ÇáúÍõÑúãóÉó áöãóÚúäóì ÇáÑøöÝúÞö ÈöÇáúãõÊóäóÇæöáö¡ æóåõæó Ãóäú
íóãúäóÚóåõ ãöäú ÇÓúÊöÚúãóÇáö ÚóÞúáöåö¡ æóíóÕõÏøóåõ Úóäú ÐößúÑö Çááøóåö¡
æóÚóäú ÇáÕøóáóÇÉö¡ æóßóÐóáößó áóÍúãõ ÇáúÎöäúÒöíÑö áöãóÇ Ýöí ØóÈúÚö
ÇáúÎöäúÒöíÑö ãöäú ÇáöÇäúÊöåóÇÈö¡ æóáöáúÛöÐóÇÁö ÃóËóÑñ Ýöí ÇáúÎóáúÞö¡
æóÇáÑøöÝúÞõ åõäóÇ Ýöí ÇáúÅöÈóÇÍóÉö ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉöº áöÃóäøó ÅÊúáóÇÝó
ÇáúÈóÚúÖö Ãóåúæóäõ ãöäú ÅÊúáóÇÝö Çáúßõáøö¡ æóÝöí ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ãöäú
ÇáÊøóäóÇæõáö åóáóÇß Çáúßõáøõ¡ ÝóÊóËúÈõÊõ ÇáúÅöÈóÇÍóÉõ Ýöí åóÐöåö
ÇáúÍóÇáóÉö áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóæúÚóÏó ÈöÞóØúÚö ÚõÖúæò¡
Ãóæú ÈöÖóÑúÈö ãöÇÆóÉö ÓóæúØò¡ Ãóæú ÃóÞóáøó ãöäúåóÇ ãöãøóÇ íóÎóÇÝõ Úóáóì
äóÝúÓöåö¡ Ãóæú ÚõÖúæò ãöäú ÃóÚúÖóÇÆöåöº áöÃóäøó ÍõÑúãóÉó ÇáúÃóÚúÖóÇÁö
ßóÍõÑúãóÉö ÇáäøóÝúÓö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõÖúØóÑøó ßóãóÇ áóÇ íõÈóÇÍõ áóåõ ÞóÊúáõ
ÇáúÅöäúÓóÇäö áöíóÃúßõáó ãöäú áóÍúãöåö áóÇ íõÈóÇÍõ áóåõ ÞóØúÚõ ÚõÖúæò
ãöäú ÃóÚúÖóÇÆöåö¡ æóÇáÖøóÑúÈõ ÇáøóÐöí íõÎóÇÝõ ãöäúåõ ÇáÊøóáóÝõ
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÞóÊúáö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÝöÊúäóÉó ÇáÓøóæúØö
ÃóÔóÏøõ ãöäú ÝöÊúäóÉö ÇáÓøóíúÝö¡ æóÇáúÃóÚúÖóÇÁõ Ýöí åóÐóÇ ÓóæóÇÁñ ÍóÊøóì
áóæú ÃóæúÚóÏóåõ ÈöÞóØúÚö ÃõÕúÈõÚò¡ Ãóæú ÃõäúãõáóÉò íóÊóÍóÞøóÞõ Èöåö
ÇáúÅöáúÌóÇÁõ¡ Ýóßõáø Ðóáößó ãõÍóÑøóãñ ÈöÇÍúÊöÑóÇãö ÇáäøóÝúÓö ÊóÈóÚðÇ
áóåóÇ¡ æóáóæú ÃóæúÚóÏóåõ ÈöÖóÑúÈö ÓóæúØò¡ Ãóæú ÓóæúØóíúäö áóãú íóÓóÚúåõ
(24/48)
ÊóäóÇæõáõ Ðóáößóº áöÃóäøóåõ áóÇ íóÎóÇÝõ
Úóáóì äóÝúÓöåö¡ æóáóÇ Úóáóì ÚõÖúæò ãöäú ÃóÚúÖóÇÆöåö ÈöãóÇ åóÏøóÏóåõ Èöåö
ÅäøóãóÇ íóÛõãøõåõ Ðóáößó¡ Ãóæú íõÄúáöãõåõ ÃóáóãðÇ íóÓöíÑðÇ¡
æóÇáúÅöáúÌóÇÁõ áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Èöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏö áóÇ
íóÊóÍóÞøóÞõ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ ÍóÊøóì áóÇ íõÈóÇÍó áóåõ ÊóäóÇæõáõ åóÐöåö
ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ æóÇáúÛóãøõ ÇáøóÐöí íõÕöíÈõåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö ÑõÈøóãóÇ íóÒöíÏõ
Úóáóì ãóÇ íõÕöíÈõåõ ÈöÖóÑúÈö ÓóæúØò¡ Ãóæú ÓóæúØóíúäö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÌõåøóÇáó íóÊóåóÇÒóáõæäó ÝöíãóÇ Èóíúäóåõãú ÈöåóÐóÇ
ÇáúãöÞúÏóÇÑö¡ æóßóÐóáößó ßõáøõ ÖóÑúÈò áóÇ íóÎóÇÝõ ãöäúåõ ÊóáóÝó äóÝúÓò¡
Ãóæú ÐóåóÇÈó ÚõÖúæò Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáÑøóÃúíö¡ æóãóÇ íóÞóÚõ Ýöí ÇáúÞóáúÈöº
áöÃóäøó ÛóÇáöÈó ÇáÑøóÃúíö íõÞóÇãõ ãõÞóÇãó ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÝöíãóÇ áóÇ
ØóÑöíÞó Åáóì ãóÚúÑöÝóÊöåö ÍóÞöíÞóÉð¡ ÞóÇáó: æóÞóÏú æóÞøóÊó ÈóÚúÖõåõãú
Ýöí Ðóáößó ÃóÏúäóì ÇáúÍõÏõæÏö ÃóÑúÈóÚöíäó ÓóæúØðÇ¡ ÝóÅöäú åõÏøöÏó
ÈöÃóÞóáøó ãöäúåóÇ áóãú íóÓóÚúåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì Ðóáößóº áöÃóäøó ãóÇ
Ïõæäó ÇáúÃóÑúÈóÚöíäó ãóÔúÑõæÚñ ÈöØóÑöíÞö ÇáÊøóÚúÒöíÑö¡ æóÇáÊøóÚúÒöíÑõ
íõÞóÇãõ Úóáóì æóÌúåò íóßõæäõ ÒóÇÌöÑðÇ áóÇ ãõÊúáöÝðÇ¡ æóáóßöäøóÇ äóÞõæáõ:
äóÕúÈõ ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÈöÇáÑøóÃúíö áóÇ íóßõæäõ¡ æóáóÇ äóÕøó Ýöí
ÇáÊøóÞúÏöíÑö åõäóÇ¡ æóÃóÍúæóÇáõ ÇáäøóÇÓö ÊóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö
ÊóÍóãøõáö ÃóÈúÏóÇäöåöãú áöáÖøóÑúÈö¡ æóÎöáóÇÝöåö¡ ÝóáóÇ ØóÑöíÞó Óöæóì
ÑõÌõæÚö ÇáúãõßúÑóåö Åáóì ÛóÇáöÈö ÑóÃúíöåö¡ ÝóÅöäú æóÞóÚó Ýöí ÛóÇáöÈö
ÑóÃúíöåö Ãóäøóåõ áóÇ ÊóÊúáóÝõ Èöåö äóÝúÓõåõ¡ æóáóÇ ÚõÖúæñ ãöäú
ÃóÚúÖóÇÆöåö áóÇ íóÕöíÑõ ãõáúÌóÃð¡ æóÅöäú ÎóÇÝó Úóáóì äóÝúÓöåö ÇáÊøóáóÝó
ãöäúåõ íóÕöíÑõ ãõáúÌóÃð.
æóÅöäú ßóÇäó ÇáÊøóåúÏöíÏõ ÈöÚóÔóÑóÉö ÃóÓúæóÇØò¡ æóåóßóÐóÇ äóÞõæáõ Ýöí
ÇáÊøóÚúÒöíÑö áöáúÅöãóÇãö Ãóäú íóÈúáõÛó ÈöÇáÊøóÚúÒöíÑö ÊöÓúÚóÉð
æóËóáóÇËöíäó ÓóæúØðÇ ÅÐóÇ ßóÇäó Ýöí ÃóßúËóÑö ÑóÃúíöåö Ãóäøóåõ áóÇ
íõÊúáöÝõ Èöåö äóÝúÓóåõ¡ æóáóÇ ÚõÖúæðÇ ãöäú ÃóÚúÖóÇÆöåö¡ æóßóÐóáößó Åäú
ÊóÛóáøóÈó åóÄõáóÇÁö ÇááøõÕõæÕõ Úóáóì ÈóáóÏò¡ æóáóßöäøóåõãú ÃóÎóÐõæÇ
ÑóÌõáðÇ Ýöí ØóÑöíÞò¡ Ãóæú ãöÕúÑò áóÇ íóÞúÏöÑõ ÝöíåóÇ Úóáóì ÛóæúËòº
áöÃóäøó ÇáúãõÚúÊóÈóÑó ÎóæúÝõåõ ÇáÊøóáóÝó Úóáóì äóÝúÓöåö¡ æóÐóáößó
ÈöÊóãóßøõäöåöãú ãöäú ÅíÞóÇÚö ãóÇ åóÏøóÏõæåõ Èöåö ÞóÈúáó Ãóäú íóÍúÖõÑó
ÇáúÛóæúËõ¡ æóáóæú ÊóæóÚøóÏõæåõ Úóáóì ÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó ÈöÍóÈúÓö ÓóäóÉò¡
Ãóæú ÈöÞóíúÏö Ðóáößó ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íóãúäóÚõæåõ ØóÚóÇãðÇ¡ æóáóÇ
ÔóÑóÇÈðÇ áóãú íóÓóÚúåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÔóíúÁò ãöäú Ðóáößóº áöÃóäøó
ÇáúÍóÈúÓó¡ æóÇáúÞóíúÏó íõæÌöÈõ Çáúåóãøó¡ æóÇáúÍóÒóäó¡ æóáóÇ íõÎóÇÝõ
ãöäúåõ Úóáóì äóÝúÓò¡ æóáóÇ ÚõÖúæò¡ æóáöÏóÝúÚö ÇáúÍóÒóäö áóÇ íóÓóÚõåõ
ÊóäóÇæõáõ ÇáúÍóÑóÇãö (ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÔóÇÑöÈó ÇáúÎóãúÑö Ýöí
ÇáúÚóÇÏóÉö ÅäøóãóÇ íóÞúÕöÏõ ÈöÔõÑúÈöåóÇ ÏóÝúÚó Çáúåóãøö¡ æóÇáúÍóÒóäö
Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóáóæú ÊóÍóÞøóÞó ÇáúÅöáúÌóÇÁõ ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÊóÍóÞøóÞó
ÈöÍóÈúÓö íóæúãò¡ Ãóæú äóÍúæöåö¡ æóÐóáößó ÈóÚöíÏñ¡ æóÅöäú ÞóÇáõæÇ
áóäõÌöíÚóäøóßó Ãóæú áóÊóÝúÚóáóäøó ÈóÚúÖó ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ áóãú íóäúÈóÛö
áóåõ Ãóäú íóÝúÚóáó Ðóáößó ÍóÊøóì íóÌöíÁó ãöäú ÇáúÌõæÚö ãóÇ íõÎóÇÝõ
ãöäúåõ ÇáÊøóáóÝõº áöÃóäøó ÇáúÌõæÚó ÔóíúÁñ íõåóíøöÌõ ãöäú ØóÈúÚöåö¡
æóÈóÇÏöí ÇáúÌõæÚö áóÇ íõÎóÇÝõ ãöäúåõ ÇáÊøóáóÝõ ÅäøóãóÇ íõÎóÇÝõ ÇáÊøóáóÝõ
ÚöäúÏó äöåóÇíóÉö ÇáúÌõæÚö ÈöÃóäú ÊóÎúáõæó ÇáúãóÚöÏóÉõ Úóäú ãóæóÇÏøö
ÇáØøóÚóÇãö ÝóÊóÍúÊóÑöÞó¡ æóÔóíúÁñ ãöäúåõ áóÇ íõæÌóÏõ ÚöäúÏó ÃóÏúäóì
ÇáúÌõæÚö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Ýöí åóÐóÇ ãõÚúÊóÈóÑñ ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö¡
æóÇáúãõÖúØóÑøõ ÇáøóÐöí íóÎóÇÝõ Úóáóì äóÝúÓöåö ãöäú ÇáúÚóØóÔö¡ æóÇáúÌõæÚö
íõÈóÇÍõ áóåõ ÊóäóÇæõáõ ÇáúãóíúÊóÉö¡ æóÔõÑúÈö ÇáúÎóãúÑö¡ æóáóÇ íõÈóÇÍõ
áóåõ Ðóáößó ÚöäúÏó ÃóÏúäóì ÇáúÌõæÚö ãóÇ áóãú íóÎóÝú ÇáÊøóáóÝó Úóáóì
äóÝúÓöåö¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÅÐóÇ åóÏøóÏõæåõ ÈöÖóÑúÈö
ÓóæúØò
(24/49)
ÝóÅöäøó åõäóÇßó íõÈóÇÍõ áóåõ
ÇáÊøóäóÇæõáõ¡ æóáóÇ íóáúÒóãõåõ Ãóäú íóÕúÈöÑó Åáóì Ãóäú íóÈúáõÛó
ÇáÖøóÑúÈõ ÍóÏøðÇ íóÎóÇÝõ ãöäúåõ ÇáÊøóáóÝó Úóáóì äóÝúÓöåöº áöÃóäøó
ÇáÖøóÑúÈó ÝöÚúáõ ÇáúÛóíúÑö Èöåö¡ ÝóíóäúÙõÑõ Åáóì ãóÇ åóÏøóÏóåõ Èöåö¡
ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó íóÎóÇÝõ ãöäúåõ ÇáÊøóáóÝó íõÈóÇÍõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóíúåö
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó Êóãóßøõäóåõ ãöäú ÅíÞóÇÚö ãóÇ åóÏøóÏóåõ Èöåö íõÌúÚóáõ
ßóÍóÞöíÞóÉö ÇáúÅöíÞóÇÚö¡ æóÇáÑøõÌõæÚõ åõäóÇ íõåóíøöÌõ ãöäú ØóÈúÚöåö¡
æóáóíúÓó åõæó ÝöÚúáõ ÇáúÛóíúÑö Èöåö¡ ÝóÅöäøóãóÇ íõÚúÊóÈóÑõ ÇáúÞóÏúÑõ
ÇáúãóæúÌõæÏõ ãöäúåõ.
æóÞóÏú Þöíáó: ÅäøóãóÇ íõÚúÊóÈóÑõ ÅÐóÇ ßóÇäó íóÚúáóãõ Ãóäøó ÇáúÌõæÚó
ÕóÇÑó ÈöÍóíúËõ íóÎóÇÝõ ãöäúåõ ÇáÊøóáóÝó¡ æóÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÊóäóÇæóáó
ãóßøóäõæåõ ãöäú Ðóáößó¡ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ áóæú ÕóÈóÑó
Åáóì Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö¡ Ëõãøó ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÊóäóÇæóáó áóãú íõãóßøöäõæåõ
ãöäú Ðóáößó¡ ÝóáóíúÓó áóåõ Ãóäú íóÊóäóÇæóáó ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöÍóíúËõ
íóáúÍóÞõåõ ÇáúÛóæúËõ Åáóì Ãóäú íóäúÊóåöíó ÍóÇáõåõ Åáóì Ðóáößó¡
ÝóÍöíäóÆöÐò áóÇ íóÓóÚõåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóíúåö ÈöÃóÏúäóì ÇáúÌõæÚö ÞóÇáó:
æóßõáøõ ÔóíúÁò ÌóÇÒó áóåõ Ýöíåö ÊóäóÇæõáõ åóÐöåö ÇáúãõÍóÑøóãóÇÊö ãöäú
ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóßóÐóáößó íóÌõæÒõ ÚöäúÏóäóÇ ÇáúßõÝúÑõ ÈöÇóááøóåö ÅÐóÇ
ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ æóåóÐóÇ íóÌõæÒõ
Ýöí ÇáúÚöÈóÇÏóÉö¡ ÝóÅöäøó ÍõÑúãóÉó ÇáúßõÝúÑö ÍõÑúãóÉñ ËóÇÈöÊóÉñ
ãõÖóãøóäóÉñ áóÇ ÊóäúßóÔöÝõ ÈöÍóÇáò¡ æóáóßöäøó ãõÑóÇÏóåõ Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ
áóåõ ÅÌúÑóÇÁõ ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö Úóáóì ÇááøöÓóÇäö ãóÚó ØõãóÃúäöíäóÉö
ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäöº áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó ÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó¡
æóÇáÑøõÎúÕóÉõ Ýöí ÅÌúÑóÇÁö ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö ËóÇÈöÊóÉñ Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõáúÌóÃö ÈöÔóÑúØö ØõãóÃúäöíäóÉö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö ÅáøóÇ Ãóäøó
åõäóÇ Åäú ÇãúÊóäóÚó ßóÇäó ãõËóÇÈðÇ Úóáóì Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáúÍõÑúãóÉó
ÈóÇÞöíóÉñ¡ Ýóåõæó Ýöí ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ãõÊóãóÓøößñ ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö¡
æóÇáúãõÊóãóÓøößõ ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö ÃóÝúÖóáõ ãöäú ÇáúãõÊóÑóÎøöÕö
ÈöÇáÑøõÎúÕóÉö ÞóÇáó: æóÞóÏú ÈóáóÛóäóÇ Úóäú ÇÈúäö ãóÓúÚõæÏò - ÑóÖöíó
Çááøóåõ Úóäúåõ - ÞóÇáó: ãóÇ ãöäú ßóáóÇãò ÃóÊóßóáøóãõ Èöåö íóÏúÑóÃõ
Úóäøöí ÖóÑúÈóÊóíúäö ÈöÓóæúØö ÛóíúÑö Ðöí ÓõáúØóÇäò ÅáøóÇ ßõäúÊ
ãõÊóßóáøöãðÇ Èöåö¡ æóÅöäøóãóÇ äóÖóÚõ åóÐóÇ Úóáóì ÇáÑøõÎúÕóÉö ÝöíãóÇ
Ýöíåö ÇáúÃóáóãõ ÇáÔøóÏöíÏõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ãöäú ÓóæúØóíúäö¡ ÝóÃóãøóÇ Ãóäú
íóÞõæáó ÇáÓøóæúØóÇäö ÇááøóÐóÇäö áóÇ íõÎóÇÝõ ãöäúåõãóÇ ÊóáóÝñ íõæÌöÈóÇäö
ÇáÑøõÎúÕóÉó áóåõ Ýöí ÅÌúÑóÇÁö ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö¡ ÝóåóÐóÇ ãöãøóÇ áóÇ
íóÌõæÒõ Ãóäú íõÙóäøõ ÈöÚóÈúÏö Çááøóåö - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÃóãøóÇ
ÊóÕóÑøõÝõ åóÐóÇ ÇááøóÝúÙö ãöäúåõ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáúãóËóáö¡ ÝóáöÈóíóÇäö
ÇáÑøõÎúÕóÉö ÚöäúÏó ÎóæúÝö ÇáÊøóáóÝö¡ æóÞöíáó ÇáÓøóæúØóÇäö Ýöí ÍóÞøöåö
ßóÇäó íõÎóÇÝõ ãöäúåõãóÇ ÇáÊøóáóÝõ áöÖóÚúÝö äóÝúÓöåö¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó
ÈöåóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö Úóáóì ãóÇ Ñõæöíó Ãóäøóåõ «ÕóÚöÏó ÔóÌóÑóÉð íóæúãðÇ¡
ÝóÖóÍößóÊú ÇáÕøóÍóÇÈóÉõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõãú - ãöäú ÏöÞøóÉö
ÓóÇÞóíúåö¡ ÝóÞóÇáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
-: áóÇ ÊóÖúÍóßõæÇ¡ ÝóåõãóÇ ËóÞöíáóÇäö Ýöí ÇáúãöíÒóÇäö» .
æóáóæú Ãóäøó åóÄõáóÇÁö ÇááøõÕõæÕó ÞóÇáõæÇ ÔóíúÆðÇ ãöäú Ðóáößó
áöáÑøóÌõáö¡ æóÇáÑøóÌõáõ áóÇ íóÑóì Ãóäøóåõãú íõÞúÏöãõæäó Úóáóíúåö áóãú
íóÓóÚúåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÇáúãõÍóÑøóãöº áöÃóäøó ÇáúãõÚúÊóÈóÑó ÎóæúÝõ
ÇáÊøóáóÝö¡ æóáóÇ íóÕöíÑõ ÎóÇÆöÝðÇ ÇáÊøóáóÝó ÅÐóÇ ßóÇäó íóÚúáóãõ
Ãóäøóåõãú áóÇ íõÞúÏöãõæäó Úóáóíúåö¡ æóÅöäú åóÏøóÏõæåõ Èöåö¡ æóÞóÏú
ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ãóÇ áóÇ ØóÑöíÞó Åáóì ãóÚúÑöÝóÊöåö ÍóÞöíÞóÉð íõÚúÊóÈóÑõ
Ýöíåö ÛóÇáöÈõ ÇáÑøóÃúíö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó áóÇ íóÎóÇÝõ Ãóäú íõÞúÏöãõæÇ
Úóáóíúåö Ýöí Ãóæøóáö ãóÑøóÉò ÍóÊøóì íõÚóÇæöÏõæåõ áóãú íóäúÈóÛö áóåõ Ãóäú
íõÞúÏöãó Úóáóì Ðóáößó ÍóÊøóì íõÚóÇæöÏõæåõ¡ æóåóÐóÇ Úóáóì ãóÇ íóÞóÚõ Ýöí
ÇáúÞóáúÈö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóß áóæú ÑóÃóíúÊ ÑóÌõáðÇ íóäúÞõÈõ Úóáóíúß ÏóÇÑóß ãöäú
(24/50)
ÎóÇÑöÌò¡ Ãóæú ÏóÎóáó Úóáóíúß áóíúáðÇ ãöäú
ÇáËøõÞúÈö ÈöÇáÓøóíúÝö¡ æóÎöÝúÊ Åäú ÃóäúÐóÑúÊóåõ íóÖúÑöÈõßó¡ æóßóÇäó
Úóáóì ÃóßúËóÑö ÑóÃúíöß Ðóáößó æóÓöÚóß Ãóäú ÊóÞúÊõáóåõ ÞóÈúáó Ãóäú
ÊõÚúáöãóåõ ÅÐóÇ ÎöÝúÊ Ãóäú íóÓúÈöÞóß Åäú ÃóÚúáóãúÊå¡ æóÝöí åóÐóÇ
ÅÊúáóÇÝõ äóÝúÓò¡ Ëõãøó ÃóÌóÇÒó ÇáöÇÚúÊöãóÇÏó Úóáóì ÛóÇáöÈö ÇáÑøóÃúíö
áöÊóÚóÐøõÑö ÇáúæõÞõæÚö Úóáóì ÍóÞöíÞóÊöåö¡ ÝóßóÐóáößó ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó.
¡ æóáóæú åóÏøóÏõæåõ ÈöÞóÊúáò¡ Ãóæú ÅÊúáóÇÝö ÚõÖúæò¡ Ãóæú ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú
ÞóíúÏò áöíõÞöÑøó áöåóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ÝóÃóÞóÑøó áóåõ
Èöåö¡ ÝóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈóÇØöáñ ÃóãøóÇ ÅÐóÇ åóÏøóÏõæåõ ÈöãóÇ íóÎóÇÝõ ãöäúåõ
ÇáÊøóáóÝó¡ Ýóåõæó ãõáúÌóÃñ Åáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ãóÍúãõæáñ Úóáóíúåö¡
æóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÎóÈóÑñ ãõÊóãóíøöáñ Èóíúäó ÇáÕøöÏúÞö¡ æóÇáúßóÐöÈö¡
ÝóÅöäøóãóÇ íõæÌöÈõ ÇáúÍóÞøó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÑõÌúÍóÇäö ÌóÇäöÈö ÇáÕøöÏúÞö¡
æóÐóáößó íóäúÚóÏöãõ ÈöÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ æóßóÐóáößó Åäú åóÏøóÏõæåõ ÈöÍóÈúÓò¡
Ãóæú ÞóíúÏòº áöÃóäøó ÇáÑøöÖóÇ íóäúÚóÏöãõ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏö ÈöãóÇ
íóáúÍóÞõåõ ãöäú Çáúåóãøö¡ æóÇáúÍóÒóäö Èöåö¡ æóÇäúÚöÏóÇãõ ÇáÑøöÖóÇ
íóãúäóÚõ ÊóÑúÌöíÍó ÌóÇäöÈö ÇáÕøöÏúÞö Ýöí ÅÞúÑóÇÑöåö¡ Ëõãøó ÞóÏú
ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó äóÙöíÑõ ÇáúåóÒúáö¡ æóãóäú åóÒóáó
ÈöÅöÞúÑóÇÑöåö áöÛóíúÑöåö¡ æóÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ åóÒóáó ÈöÐóáößó
áóãú íóáúÒóãúåõ ÔóíúÁñ¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÝóÅöäú Þöíáó:
áöãóÇÐóÇ áóãú íõÌúÚóáú åóÐóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö¿ ¡ æóÔóÑúØõ
ÇáúÎöíóÇÑö íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÞõáúäóÇ áóÇ ßóÐóáößó Èóáú ãóÊóì
ÕóÍøó ÔóÑúØõ ÇáúÎöíóÇÑö ãóÚó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇáúãóÇáö áóÇ íóÌöÈõ ÇáúãóÇáõ
ÍóÊøóì áóæú ÞóÇáó: ßóÝóáúÊ áöÝõáóÇäò Úóäú ÝõáóÇäò ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò
Úóáóì Ãóäøöí ÈöÇáúÎöíóÇÑö áóÇ íóáúÒóãõåõ ÇáúãóÇáõ.
ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÃóØúáóÞó ÇáúÅöÞúÑóÇÑó ÈöÇáúãóÇáö¡ æóåõæó ÎóÈóÑñ Úóäú
ÇáúãóÇÖöí¡ ÝóáóÇ íóÕöÍøõ ãóÚóåõ ÔóÑúØõ ÇáúÎöíóÇÑö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ åõäóÇ
ãõÊóÍóÞøöÞñ¡ ÝóÅöäøóãóÇ íõÚúÊóÈóÑõ ÈöãóæúÖöÚò íóÕöÍøõ Ýöíåö ÇÔúÊöÑóÇØõ
ÇáúÎöíóÇÑö¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ÊóäóÇæõáö ÇáúÍóÑóÇãöº
áöÃóäøó ÇáúãõÄóËøöÑó åõäóÇßó ÇáúÅöáúÌóÇÁõ¡ æóÐóáößó ãóÇ íõÎóÇÝõ ãöäúåõ
ÇáÊøóáóÝõ¡ æóåõäóÇ ÇáúãóÇäöÚõ ãöäú æõÌõæÈö ÇáúãóÇáö ÇäúÚöÏóÇãõ ÇáÑøöÖóÇ
ÈöÇáöÇáúÊöÒóÇãö¡ æóÞóÏú ÇäúÚóÏóãó ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò ÞóÇáó ÔõÑóíúÍñ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -: ÇáúÞóíúÏõ
ßõÑúåñ¡ æóÇáúæóÚöíÏõ ßõÑúåñ¡ æóÇáÖøóÑúÈõ ßõÑúåñ¡ æóÇáÓøöÌúäõ ßõÑúåñ¡
æóÞóÇáó ÚõãóÑõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -: áóíúÓó ÇáÑøóÌõáõ Úóáóì
äóÝúÓöåö ÈöÃóãöíäò ÅÐóÇ ÖóÑóÈúÊó¡ Ãóæú ÈóÛóíúÊó¡ Ãóæú ÌóæøóÚúÊó Ãóíú
åõæó áóíúÓó ÈöØóÇÆöÚò ÚöäúÏó ÎóæúÝö åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ æóÅöÐóÇ áóãú
íóßõäú ØóÇÆöÚðÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ¡ æóáóæú ÊóæóÚøóÏõæåõ ÈöÖóÑúÈö ÓóæúØò
æóÇÍöÏò¡ Ãóæú ÍóÈúÓö íóæúãò¡ Ãóæú ÞóíúÏö íóæúãò Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö
ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÃóÞóÑøó Èöåö ßóÇäó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÌóÇÆöÒðǺ áöÃóäøóåõ áóÇ
íóÕöíÑõ ãõßúÑóåðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑö ãöäú ÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏö¡
ÝóÇáúÌõåøóÇáõ ÞóÏú íóÊóåóÇÒóáõæäó Èöåö ÝöíãóÇ Èóíúäóåõãú¡ ÝóíóÍúÈöÓõ
ÇáÑøóÌõáõ ÕóÇÍöÈóåõ íóæúãðÇ¡ Ãóæú ÈóÚúÖó íóæúãò¡ Ãóæú íõÞóíøöÏõåõ ãöäú
ÛóíúÑö Ãóäú íóÛõãøóåõ Ðóáößó¡ æóÞóÏú íóÝúÚóáõ ÇáúãóÑúÁõ Ðóáößó
ÈöäóÝúÓöåö ÝóíóÌúÚóáõ ÇáúÞóíúÏó Ýöí ÑöÌúáöåö¡ Ëõãøó íóãúÔöí ÊóÔúÈöíåðÇ
ÈöÇáúãõÞóíøóÏö ÃóÑóÃóíúÊ áóæú ÞóÇáõæÇ áóåõ áóäóØúÑõÞóäøóßó ØóÑúÞóÉð¡
Ãóæú áóäóÓöãóäøóßó¡ Ãóæú áóÊõÞöÑøóäøó Èöåö - ÃóãóÇ ßóÇäó ÅÞúÑóÇÑõåõ
ÌóÇÆöÒðÇ¡ æóÇáúÍóÏøõ Ýöí ÇáúÍóÈúÓö ÇáøóÐöí åõæó ÅßúÑóÇåñ Ýöí åóÐóÇ ãóÇ
íóÌöíÁõ ãöäúåõ ÇáöÇÛúÊöãóÇãõ ÇáúÈóíøöäõ¡ æóÝöí ÇáÖøóÑúÈö ÇáøóÐöí åõæó
ÅßúÑóÇåñ ãóÇ íóÌöÏõ ãöäúåõ ÇáúÃóáóãó ÇáÔøóÏöíÏó¡ æóáóíúÓó Ýöí Ðóáößó
ÍóÏøñ áóÇ íõÒóÇÏõ Úóáóì Ðóáößó¡ æóáóÇ íõäúÞóÕõ ãöäúåõº áöÃóäøó äóÕúÈó
ÇáúãóÞóÇÏöíÑö ÈöÇáÑøóÃúíö áóÇ íóßõæäõ.
¡ æóáóßöäøó Ðóáößó Úóáóì ÞóÏúÑö
(24/51)
ãóÇ íóÑóì ÇáúÍóÇßöãõ ÅÐóÇ ÑõÝöÚó Ðóáößó
Åáóíúåö¡ ÝóãóÇ ÑóÃóì Ãóäøóåõ ÅßúÑóÇåñ ÃóÈúØóáó ÇáúÅöÞúÑóÇÑó Èöåöº
áöÃóäøó Ðóáößó íóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÇáúæóÌöíåõ
ÇáøóÐöí íóÖóÚõ ÇáúÍóÈúÓó ãöäú ÌóÇåöåö ÊóÃúËöíÑõ ÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏö
íóæúãðÇ Ýöí ÍóÞøöåö¡ ÝóæúÞó ÊóÃúËöíÑö ÍóÈúÓö ÔóåúÑò Ýöí ÍóÞøö ÛóíúÑöåö¡
ÝóáöåóÐóÇ áóãú ÊõÞóÏøóÑú Ýöíåö ÈöÔóíúÁò¡ æóÌóÚóáúäóÇåõ ãóæúßõæáðÇ Åáóì
ÑóÃúíö ÇáúÞóÇÖöí áöíóÈúäöíó Ðóáößó Úóáóì ÍóÇáö ãóäú ÇõÈúÊõáöíó Èöåö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì Ãóäú íõÞöÑøó áöÑóÌõáò ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡
ÝóÃóÞóÑøó áóåõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ßóÇäó ÈóÇØöáðǺ áöÃóäøóåõãú Íöíäó
ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì ÃóáúÝò¡ ÝóÞóÏú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì ÃóÞóáøó ãöäúåóÇ¡
ÝóÇáúÎóãúÓõãöÇÆóÉö ÈóÚúÖõ ÇáúÃóáúÝö¡ æóãöäú ÖóÑõæÑóÉö ÇãúÊöäóÇÚö ÕöÍøóÉö
ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇáúÃóáúÝö ÅÐóÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ ÇãúÊöäóÇÚõ ÕöÍøóÉö
ÅÞúÑóÇÑöåö ÈöãóÇ åõæó Ïõæäóåõ¡ æóáöÃóäøó åóÐóÇ ãöäú ÚóÇÏóÇÊö ÇáÙøóáóãóÉö
Ãóäøóåõãú íõßúÑöåõæäó ÇáúãóÑúÁó Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö¡ æóÈóÏóáö ÇáúÍóØøö
ÈöÃóáúÝò¡ æóíóÞúäóÚõæäó ãöäúåõ ÈöÈóÚúÖöåö¡ ÝóÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö ÌõÚöáó
ãõßúÑóåðÇ Úóáóì ãóÇ Ïõæäó ÇáúÃóáúÝö¡ æóáóæú ÃóÞóÑøó ÈöÃóáúÝóíúäö
áóÒöãóåõ ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãòº áöÃóäøóåõ ØóÇÆöÚñ Ýöí ÇáúÅöÞúÑóÇÑö Ýöí ÃóÍóÏö
ÇáúÃóáúÝóíúäö¡ æóáóíúÓó ãöäú ÚóÇÏóÇÊö ÇáÙøóáóãóÉö Ãóäú íóÊóÍóßøóãõæÇ
Úóáóì ÇáúãóÑúÁö ÈöãóÇáò¡ æóãõÑóÇÏõåõãú ÃóßúËóÑõ ãöäú Ðóáößó¡ æóÝóÑøóÞó
ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó Èóíúäó åóÐóÇ¡ æóÈóíúäó ãóÇ ÅÐóÇ ÔóåöÏó ÃóÍóÏõ
ÇáÔøóÇåöÏóíúäö ÈöÃóáúÝò¡ æóÇáúÂÎóÑõ ÈöÃóáúÝóíúäö¡ ÝóÅöäøó åõäóÇßó áóÇ
ÊõÞúÈóáõ ÇáÔøóåóÇÏóÉõ Úóáóì ÔóíúÁò¡ æóÞóÇáó åõäóÇßó áóÇ íóÕöÍøõ
ÅÞúÑóÇÑõåõ ÈöÞóÏúÑö ÃóáúÝò¡ æóÊóÕöÍøõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõº áöÃóäøó Ýöí
ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÊõÚúÊóÈóÑõ ÇáúãõæóÇÝóÞóÉõ ãöäú ÇáÔøóÇåöÏóíúäö áóÝúÙðÇ¡
æóãóÚúäðì¡ æóÞóÏú ÇäúÚóÏóãóÊú ÇáúãõæóÇÝóÞóÉõ áóÝúÙðÇ¡ ÝóÇáúÃóáúÝõ ÛóíúÑõ
ÇáúÃóáúÝóíúäö¡ æóåõäóÇ ÇáúãõßúÑóåõ ãõÖóÇÑøñ ãõÊóÚóäøöÊñ¡ ÝóÅöäøóãóÇ
íõÚúÊóÈóÑõ Ýöí ÍóÞøöåö ÇáúãóÚúäóì Ïõæäó ÇááøóÝúÙö¡ æóÞóÏú ÞõÕöÏó
ÇáúÅöÖúÑóÇÑõ Èöåö ÈöÅöáúÒóÇãö ÇáúÃóáúÝö ÅíøóÇåõ ÈöÅöÞúÑóÇÑöåö¡ ÝóíõÑóÏøõ
Úóáóíúåö ÞóÕúÏõåõ¡ æóáóÇ íóáúÒóãõåõ ÇáúÃóáúÝõ ÈöãóÇ ÃóÞóÑøó Èöåö¡
æóíóáúÒóãõåõ ãóÇ ÒóÇÏó Úóáóíúåö¡ æóáóæú ÃóÞóÑøó ÈöÃóáúÝö ÏöíäóÇÑò
áóÒöãóÊúåõº áöÃóäøó ÇáÏøóÑóÇåöãó¡ æóÇáÏøóäóÇäöíÑó ÌöäúÓóÇäö ÍóÞöíÞóÉð¡
Ýóíóßõæäõ åõæó ØóÇÆöÚðÇ Ýöí ÌóãöíÚö ãóÇ ÃóÞóÑøó Èöåö ãöäú ÇáúÌöäúÓö
ÇáúÂÎóÑö.
æóáóÇ íõÞóÇáõ: ÇáÏøóÑóÇåöãõ¡ æóÇáÏøóäóÇäöíÑõ ÌõÚöáóÇ ßóÌöäúÓò¡ æóÇÍöÏò
Ýöí ÇáúÃóÍúßóÇãöº áöÃóäøó åóÐóÇ Ýöí ÇáúÅöäúÔóÇÁóÇÊö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí
ÇáúÅöÎúÈóÇÑóÇÊö¡ ÝóåõãóÇ ÌöäúÓóÇäö ßóãóÇ Ýöí ÇáÏøóÚúæóì¡ æóÇáÔøóåóÇÏóÉö¡
ÝóÅöäøóåõ ÅÐóÇ ÇÏøóÚóì ÇáÏøóÑóÇåöãó¡ æóÔóåöÏó áóåõ ÇáÔøõåõæÏõ
ÈöÇáÏøóäóÇäöíÑö áóÇ ÊõÞúÈóáõ¡ æóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÅÎúÈóÇÑñ åõäóÇ¡
ÝóÇáÏøóÑóÇåöãõ¡ æóÇáÏøóäóÇäöíÑõ Ýöíåö ÌöäúÓóÇäö¡ æóßóÐóáößó Åäú ÃóÞóÑøó
áóåõ ÈöäöÕúÝö ÛóíúÑö ãóÇ ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóíúåö ãöäú Çáúãóßöíáö¡ Ãóæú
ÇáúãóæúÒõæäö¡ Ýóåõæó ØóÇÆöÚñ ãóÊóì ÃóÞóÑøó Èöåö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì Ãóäøóåõ íõÞöÑøõ áóåõ ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÃóÞóÑøó áóåõ¡
æóáöÝõáóÇäò ÇáúÛóÇÆöÈö ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ßõáøõåõ ÈóÇØöáñ Ýöí
Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÃóÈöí íõæÓõÝó ÓóæóÇÁñ ÃóÞóÑøó ÇáúÛóÇÆöÈõ
ÈöÇáÔøóÑößóÉö¡ Ãóæú ÃóäúßóÑóåóÇ¡ æóÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ: Åäú ÕóÏøóÞóåõ
ÇáúÛóÇÆöÈõ ÝöíãóÇ ÃóÞóÑøó Èöåö ÈóØóáó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ßõáøõåõ¡ æóÅöäú ÞóÇáó
áöí Úóáóíúåö äöÕúÝõ åóÐóÇ ÇáúãóÇáö¡ æóáóÇ ÔóÑößóÉó Èóíúäöí¡ æóÈóíúäó
åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö áóåõ ÌóÇÒó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ
áöáúÛóÇÆöÈö ÈöäöÕúÝö ÇáúãóÇáö¡ æóÃóÕúáõ ÇáúãóÓúÃóáóÉö ãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ
Ýöí ÇáúÅöÞúÑóÇÑö Ãóäøó ÇáúãóÑöíÖó ÅÐóÇ ÃóÞóÑøó áöæóÇÑöËöåö¡
æóáöÃóÌúäóÈöíøò ÈöÏóíúäò ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÃóÈöí íõæÓõÝó
ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈóÇØöáñ Úóáóì ßõáøö ÍóÇáòº áöÃóäøóåõ ÃóÞóÑøó ÈöÃóäøó
ÇáúãóÇáó ãõÔúÊóÑóßñ ÈóíúäåãóÇ¡ æóáóÇ æóÌúåó áöÅöËúÈóÇÊö ÇáÔøóÑößóÉö
áöáúæóÇÑöËö¡ ÝóíóÈúØõáõ ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ
(24/52)
ßõáøõåõ¡ æóåõäóÇ ÃóÞóÑøó ÈöÇáúãóÇáö
ãõÔúÊóÑóßðÇ ÈóíúäóåõãóÇ¡ æóáóÇ æóÌúåó áöÅöËúÈóÇÊö ÇáÔøóÑößóÉö áöãóäú
ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö áóåõ¡ ÝóßóÇäó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈóÇØöáðÇ¡
æóßóÐóáößó ÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò Åäú ÕóÏøóÞóåõ ÇáúÃóÌúäóÈöíøõ ÈöÇáÔøóÑößóÉö¡
æóÅöäú ßóÐøóÈóåõ¡ Ýóáóåõ äöÕúÝõ ÇáúãóÇáöº áöÃóäøóåõ ÃóÞóÑøó áóåõ
ÈöäöÕúÝö ÇáúãóÇáö¡ æóÇÏøóÚóì Úóáóíúåö ÔóÑößóÉó ÇáúæóÇÑöËö ãóÚóåõ¡
æóåõäóÇ ÃóíúÖðÇ ÃóÞóÑøó áöáúÛóÇÆöÈö ÈöäöÕúÝö ÇáúãóÇáö ØóÇÆöÚðÇ¡
æóÇÏøóÚóì Úóáóíúåö ÔóÑößóÉó ÇáúÍóÇÖöÑö ãóÚóåõ¡ ÝóßóÇäó ÅÞúÑóÇÑõåõ
áöáúÛóÇÆöÈö ÈöäöÕúÝö ÇáúãóÇáö ÕóÍöíÍðÇ¡ æóÏóÚúæóÇåõ ÇáÔøóÑößóÉó
ÈóÇØöáóÉñ.
æóáóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì åöÈóÉö ÌóÇÑöíóÊöåö áöÚóÈúÏö Çááøóåö¡
ÝóæóåóÈóåóÇ áöÚóÈúÏö Çááøóå¡ æóÒóíúÏò¡ æóÞóÈóÖóÇåóÇ ÈöÃóãúÑöåö ÌóÇÒóÊú
Ýöí ÍöÕøóÉö ÒóíúÏòº áöÃóäøóåõ ãóáøóßóåõ äöÕúÝó ÇáúÌóÇÑöíóÉö ØóÇÆöÚðÇ¡
æóÇáÔøõíõæÚõ ÝöíãóÇ áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÞöÓúãóÉó áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó
ÇáúåöÈóÉö¡ æóÈóØóáóÊú Ýöí ÍöÕøóÉö ÚóÈúÏö Çááøóåö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ Ëõãøó
ÇáúåöÈóÉõ ÅäúÔóÇÁõ ÇáÊøóÕóÑøõÝö¡ ÝóÈõØúáóÇäõåõ Ýöí äóÕöíÈö ãóäú ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö áóÇ íóãúäóÚõ ãöäú ÕöÍøóÊöåö Ýöí äóÕöíÈö ÇáúÂÎóÑö
ßóÇáúæóÕöíøóÉö¡ ÝóÅöäøó ãóäú ÃóæúÕóì áöæóÇÑöËöåö¡ æóáöÃóÌúäóÈöíøò
ÌóÇÒóÊú ÇáúæóÕöíøóÉõ Ýöí äóÕöíÈö ÇáúÃóÌúäóÈöíøö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÅöÞúÑóÇÑö¡
æóáóæú ßóÇäó Ðóáößó Ýöí ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ÈóØóáóÊú ÇáúåöÈóÉõ ßõáøõåóÇ
ÃóãøóÇ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó¡ ÝóáöÃóäøóåõ áóÇ íóÌõæÒõ åöÈóÉõ ãóÇ
íóÍúÊóãöáõ ÇáúÞöÓúãóÉó ãöäú ÑóÌõáóíúäö ÅÐóÇ ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ Ýöí
ÍóÞøöåöãóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Ýöí ÍóÞøö ÃóÍóÏöåöãóÇ ßóÇäó Ãóæúáóì¡
æóÃóãøóÇ ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò¡ ÝóÅöäøóãóÇ áóÇ íóÌõæÒõ åõäóǺ
áöÃóäøó ÇáúåöÈóÉó ÈóØóáóÊú Ýöí äóÕöíÈö ÚóÈúÏö Çááøóåö ãöäú ÇáúÃóÕúáö¡
Ýóáóæú ÕóÍøóÊú Ýöí äóÕöíÈö ÒóíúÏò ßóÇäóÊú Ýöí ãõÔóÇÚò íóÍúÊóãöáõ
ÇáúÞöÓúãóÉó¡ æóÐóáößó íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáúåöÈóÉö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú¡ æóåóÈó ÏóÇÑöåö ãöäú ÑóÌõáò¡ ÝóÇÓúÊóÍóÞøó
äöÕúÝóåóÇ ÈóØóáóÊú ÇáúåöÈóÉõ Ýöí ÇáËøóÇäöí¡ æóÇÓúÊõÔúåöÏó áöåóÐóÇ ÈöãóÇ
áóæú ÇÔúÊóÑóì ÏóÇÑðÇ¡ æóåõæó ÔóÝöíÚõåóÇ ãóÚó ÑóÌõáò ÛóÇÆöÈò ÝóÞóÈóÖóåóÇ¡
æóæóåóÈóåóÇ¡ æóÓóáøóãóåóÇ¡ Ëõãøó ÍóÖóÑó ÇáúÛóÇÆöÈõ¡ ÝóÃóÎóÐó äöÕúÝóåóÇ
ÈöÇáÔøõÝúÚóÉö ÈóØóáóÊú ÇáúåöÈóÉõ Ýöí ÇáäøöÕúÝö ÇáúÂÎóÑöº áöÃóäøó Ýöí
ÇáäøöÕúÝö ÇáúãóÃúÎõæÐö ÈöÇáÔøõÝúÚóÉö ÇáúåöÈóÉõ ÊóÈúØõáõ ãöäú ÇáúÃóÕúáö.
¡ æóßóÐóáößó áóæú¡ æóåóÈó áöÑóÌõáò ÏóÇÑðÇ Úóáóì Ãóäú íõÚóæøöÖóåõ ãöäú
äöÕúÝöåóÇ ÎóãúÑðÇ¡ ÝóÇáúåöÈóÉõ ÊóÈúØõáõ Ýöí ÇáäøöÕúÝö ÇáúÈóÇÞöí
áöÈõØúáóÇäöåóÇ Ýöí ÇáäøöÕúÝö ÇáøóÐöí ÔõÑöØó Ýöíåö ÇáúÎóãúÑõ ÚöæóÖðÇ¡
æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÑöíÖö ÅÐóÇ æóåóÈó ÏóÇÑöåö ãöäú ÅäúÓóÇäò¡ æóáóÇ
ãóÇáó áóåõ ÛóíúÑõåóÇ¡ Ëõãøó ãóÇÊó¡ ÝóÅöäøó ÇáúåöÈóÉó ÊõäúÊóÞóÖõ Ýöí
ÇáËøõáõËóíúäö áöÍóÞøö ÇáúæóÑóËóÉö¡ æóÊóÈúÞóì Ýöí ÇáËøõáõËö ÕóÍöíÍóÉðº
áöÃóäøó ÇáúåöÈóÉó Ýöí Çáúßõáøö ÕóÍöíÍóÉñ Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóÅöäøóãóÇ
ÊõäúÊóÞóÖõ Ýöí ÇáËøõáõËóíúäö áöÍóÞøö ÇáúæóÑóËóÉö ÈóÚúÏó ãóæúÊö
ÇáúæóÇåöÈö¡ ÝóßóÇäó ÇáÔøõíõæÚõ Ýöí ÇáËøõáõËö ØóÇÑöÆðÇ¡ æóÐóáößó áóÇ
íõÈúØöáõ ÇáúåöÈóÉó ßóãóÇ áóæú æóåóÈó ÏóÇÑöåö ãöäú ÅäúÓóÇäò¡ Ëõãøó ÑóÌóÚó
Ýöí äöÕúÝöåóÇ¡ æóÝöíãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ÇáúãóÓóÇÆöáö¡ ÇáúãõÈúØöáõ
áöáúåöÈóÉö Ýöí ÇáäøöÕúÝö ãõÞúÊóÑöäñ ÈöÇáÓøóÈóÈö¡ ÝóÈóØóáóÊú ÇáúåöÈóÉõ
Ýöí Ðóáößó ÇáäøöÕúÝö ãöäú ÇáúÃóÕúáö¡ ÝóÇáÔøõíõæÚõ Ýöí ÇáäøöÕúÝö
ÇáúÈóÇÞöí íóßõæäõ ãõÞóÇÑöäðÇ áóÇ ØóÇÑöÆðÇ.
æóáóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì åöÈóÉö ÌóÇÑöíóÊöåö áöÑóÌõáò¡ æóÏóÝóÚóåóÇ
Åáóíúåö¡ ÝóæóåóÈó¡ æóÏóÝóÚó¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåóÇ ÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ ÌóÇÒó
ÚöÊúÞõåõ¡ æóÛóÑöãó ÇáúãõÚúÊöÞõ ÞöíãóÊóåóÇ¡ ÃóãøóÇ Þóæúáõåõ¡ æóáóæú
ÏóÝóÚóåóÇ Åáóíúåö¡ Ýóåõæó ÝóÕúáñ ãöäú ÇáúßóáóÇãö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
Úóáóì ÇáúåöÈóÉö íóßõæäõ ÅßúÑóÇåðÇ Úóáóì ÇáÏøóÝúÚö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÅößúÑóÇåö
Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóßõæäõ ÅßúÑóÇåðÇ
(24/53)
Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÇáúÝóÑúÞõ Ãóäøó
ÇáúãõßúÑóåó ãõÖóÇÑøñ ãõÊóÚóäøöÊñ¡ æóÇáúåöÈóÉõ áóÇ ÊõæÌöÈõ Çáúãöáúßó
ÈöäóÝúÓöåóÇ ãóÇ áóãú íóÊøóÕöáú ÈöåóÇ ÇáúÞóÈúÖõ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáÖøóÑóÑõ
ÇáøóÐöí ÞóÕóÏóåõ ÇáúãõßúÑóåõ¡ æóåõæó ÅÒóÇáóÉõ ãöáúßöåö áóÇ íóÍúÕõáõ
ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÈúÖö ÊóÚóÏøóì ÇáúÅößúÑóÇåõ Åáóíúåö¡ æóÅöäú áóãú íóäõÕøó
Úóáóíúåö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúÈóíúÚõ¡ ÝóãõæÌöÈõ Çáúãöáúßö ÈöäóÝúÓöåö¡
æóÇáúÅöÖúÑóÇÑõ Èöåö íóÊóÍóÞøóÞõ ãóÊóì ÕóÍøó¡ ÝóáóÇ íóÊóÚóÏøóì
ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóäú ÇáúÈóíúÚö Åáóì ÔóíúÁò ÂÎóÑó¡ æóÅöÐóÇ Óóáøóãó ÈóÚúÏó
Ðóáößó ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö.
íõæóÖøöÍõåõ: Ãóäøó ÇáúÞóÈúÖó Ýöí ÈóÇÈö ÇáúÈóíúÚö íõæÌöÈõ ãöáúßó
ÇáÊøóÕóÑøõÝö¡ æóÐóáößó Íõßúãñ ÂÎóÑõ ÛóíúÑõ ãóÇ åõæó ÇáúãõæÌöÈõ
ÇáúÃóÕúáöíøõ ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóåõæó ãöáúßõ ÇáúÛóíúÑö¡ ÝóáóÇ íóÊóÚóÏøóì
ÇáúÅößúÑóÇåõ Åáóíúåö ÈöÏõæäö ÇáÊøóäúÕöíÕö Úóáóíúåö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÞóÈúÖõ
Ýöí ÈóÇÈö ÇáúåöÈóÉö¡ ÝóíõæÌöÈõ Çáúãöáúßó ÇáøóÐöí åõæó Íõßúãõ ÇáúåöÈóÉö¡
æóåõæó ãöáúßõ ÇáúÛóíúÑö¡ ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì ÇáúåöÈóÉö
ÅßúÑóÇåðÇ Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡ Ëõãøó ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö ÊóÝúÓõÏõ
ÇáúåöÈóÉõ¡ æóáóßöäøó ÇáúåöÈóÉó ÇáúÝóÇÓöÏóÉó ÊõæÌöÈõ Çáúãöáúßó ÈóÚúÏó
ÇáúÞóÈúÖö ßóÇáúåöÈóÉö ÇáÕøóÍöíÍóÉö ÈöäóÇÁð Úóáóì ÃóÕúáöäóÇ Ãóäøó ÝóÓóÇÏó
ÇáÓøóÈóÈö áóÇ íóãúäóÚõ æõÞõæÚó Çáúãöáúßö ÈöÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóÅöÐóÇ
ÃóÚúÊóÞóåóÇ¡ Ãóæú ÏóÈøóÑóåóÇ ÃóæóÇÓúÊóæúáóÏóåóÇ¡ ÝóÞóÏú áóÇÞóì åóÐöåö
ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ãöäúåõ ãöáúßó äóÝúÓöåö ÝóßóÇäóÊú äóÇÝöÐóÉð¡ æóÚóáóíúåö
ÖóãóÇäõ ÞöíãóÊöåóǺ áöÃóäøó ÑóÏøó ÇáúÚóíúäö ßóÇäó ãõÓúÊóÍöÞøðÇ Úóáóíúåö¡
æóÞóÏú ÊóÚóÐøóÑó ÈöäõÝõæÐö ÊóÕóÑøõÝöåö Ýöíåö¡ ÝóÚóáóíúåö ÞöíãóÊõåóÇ
ßóÇáúãõÔúÊóÑóÇÉö ÔöÑóÇÁð ÝóÇÓöÏðÇ¡ æóÅöÐóÇ ÔóÇÁó ÇáúãõßúÑóåõ Ýöí åóÐóÇ
ßõáøöåö ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáøóÐöíäó ÃóßúÑóåõæåõ ÈöÞöíãóÊöåóǺ áöÃóäøóåõãú
ÃóÊúáóÝõæÇ Úóáóíúåö ãöáúßóåõ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ÈöæóÚöíÏò ãõÊúáöÝò
íóÌúÚóáõ ÇáúãõßúÑóåó ãõáúÌóÃð¡ æóÐóáößó íõæÌöÈõ ßóæúäó ÇáúãõßúÑóåö ÂáóÉð
áöáúãõßúÑöåö¡ æóäöÓúÈóÉõ ÇáúÝöÚúáö Åáóíúåö ÝöíãóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó
ÂáóÉð¡ æóåõæó Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÇáúÅöÊúáóÇÝö ÇáúÍóÇÕöáö Èöåö íóÕúáõÍõ
Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÕóÇÑó ÇáúÅöÊúáóÇÝõ ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ßóÇäó ÖóÇãöäðÇ áöáúÞöíãóÉö¡ ÝóÅöäú Öóãøóäóåõãú
ÇáúÞöíãóÉó ÑóÌóÚõæÇ ÈöåóÇ Úóáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõº áöÃóäøóåõãú ÞóÇãõæÇ
Ýöí ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóíúåö ãóÞóÇãó ãóäú ÕóÍöÈóåõãú¡ æóáöÃóäøóåõãú
ãóáóßõæåóÇ ÈöÇáÕøõÍúÈóÉö¡ æóáóæú ßóÇäóÊú ÞóÇÆöãóÉð ãöäú åóÐóÇ
ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ ßóÇäó áóåõãú Ãóäú íóÃúÎõÐõæåóÇ ãöäúåõ¡ æóÅöÐóÇ
ÃóÊúáóÝõæåóÇ ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö ßóÇäó áóåõãú Ãóäú íõÖóãøöäõæåõ ÞöíãóÊóåóÇ.
ÝóÅöäú Þöíáó: áöãóÇÐóÇ áóÇ ÊóäúÝõÐõ ÇáúåöÈóÉõ ãöäú ÌöåóÊöåöãú¿ ÞõáúäóÇ:
áöÃóäøóåõãú ãóÇ æóåóÈõæåóÇ áóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ ÞóÕóÏõæÇ ÇáúÅöÖúÑóÇÑó
ÈöÇáúãõßúÑóåö áóÇ ÇáÊøóÈóÑøõÚó ãöäú ÌöåóÊöåöãú ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÛóÇÕöÈö ÅÐóÇ
æóåóÈó ÇáúãóÛúÕõæÈó¡ Ëõãøó Öóãöäó ÇáúÞöíãóÉó¡ ÝóÅöäøó åõäóÇßó ÞóÕúÏõ
ÊóäúÝöíÐö ÇáúåöÈóÉö ãöäú ÌöåóÊöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ãóáóßóåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö
äóÝóÐóÊú ÇáúåöÈóÉõ ãöäú ÌöåóÊöåö ßóãóÇ ÞóÕóÏóåóÇ¡ æóáöÐóáößó áóæú
ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö¡ ÝóÝóÚóáó¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ Ãóæú ÏóÈøóÑóåõ¡ Ãóæú ßóÇäóÊú ÃóãóÉð¡ ÝóÇÓúÊóæúáóÏóåóÇ
äóÝóÐó Ðóáößó ßõáøõåõ ÚöäúÏóäóÇ¡ æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ áóÇ íóäúÝõÐõ ÔóíúÁñ ãöäú
Ðóáößó¡ æóÃóÕúáõ ÇáúãóÓúÃóáóÉö Ãóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ãöäú ÇáúãõßúÑóåö
ÈöÇáúÞóÈúÖö íóÕöíÑõ ãóÇáößðÇ ÚöäúÏóäóÇ ÎöáóÇÝðÇ áöÒõÝóÑó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ -¡ æóÍõÌøóÊõåõ Ýöí Ðóáößó Ãóäøó ÈóíúÚó ÇáúãõßúÑóåö Ïõæäó
ÇáúÈóíúÚö ÈöÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö áöáúÈóÇÆöÚö¡ ÝóÇáúÈóÇÆöÚõ åõäóÇßó ÑóÇÖò
ÈöÃóÕúáö ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÇáúÈóíúÚõ åõäóÇßó íóÊöãøõ ÈöãóæúÊö ÇáúÈóÇÆöÚö¡
æóåõäóÇ áóÇ íóÊöãøõ¡ Ëõãøó åõäóÇßó ÇáúãõÔúÊóÑöí áóÇ íóãúáößõåõ
ÈöÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóåõäóÇ Ãóæúáóì ÅÐú ÈóíúÚõ ÇáúãõßúÑóåö ßóÈóíúÚö ÇáúåóÇÒöáö.
(24/54)
æóáóæú ÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ
ÈóíúäóåõãóÇ åóÒúáðÇ áóãú íóãúáößú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúãóÈöíÚó ÈöÇáúÞóÈúÖö¡
ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúÈóÇÆöÚõ ãõßúÑóåðÇ¡ æóßóáóÇãõåõ Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö
ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÃóæúÖóÍõº áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó íóäúÚóÏöãõ Ýöí ÌóÇäöÈö
ÇáúãõßúÑóåö ÈöÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ ÝóíóÕöíÑõ ßóÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó ÈóÇÔóÑó Ðóáößó
ÈöäóÝúÓöåö¡ ÝóáóÇ íóãúáößõåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞóÈúÖö¡ æóÅöäú ßóÇäó áóæú
ÃóÌóÇÒóåõ ÇáúãóÇáößõ ØóæúÚðÇ ÕóÍøó: æóÍõÌøóÊõäóÇ Ýöí Ðóáößó Ãóäøó ÈóíúÚó
ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÇÓöÏñ¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞóÈúÖö ÈöÍõßúãö ÇáúÈóíúÚö
ÇáúÝóÇÓöÏö íóÕöíÑõ ãóÇáößðÇ¡ æóÈóíóÇäõ ÇáúæóÕúÝö Ãóäøó ãóÇ åõæó Ñõßúäõ
ÇáúÚóÞúÏö áóãú íóäúÚóÏöãú ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóåõæó ÇáúÅöíÌóÇÈõ¡
æóÇáúÞóÈõæáõ Ýöí ãóÍóáøöåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÇäúÚóÏóãó ãóÇ åõæó ÔóÑúØõ
ÇáúÌóæóÇÒö¡ æóåõæó ÇáÑøöÖóì ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {: ÅáøóÇ Ãóäú Êóßõæäó
ÊöÌóÇÑóÉð Úóäú ÊóÑóÇÖò ãöäúßõãú} [ÇáäÓÇÁ: 29] ¡ æóÊóÃúËöíÑõ ÇäúÚöÏóÇãö
ÔóÑúØö ÇáúÌóæóÇÒö Ýöí ÅÝúÓóÇÏö ÇáúÚóÞúÏö ßóãóÇ åõæó Ýöí ÇáÑøöÈóÇ¡
ÝóÅöäøó ÇáúãõÓóÇæóÇÉó Ýöí ÃóãúæóÇáö ÇáÑøöÈóÇ ÔóÑúØõ ÌóæóÇÒö ÇáúÚóÞúÏö¡
ÝóÅöÐóÇ ÇäúÚóÏóãóÊú ÇáúãõÓóÇæóÇÉõ ßóÇäó ÇáúÚóÞúÏõ¡ ÝóÇÓöÏðÇ¡ æóßóÇäó
Çáúãöáúßõ ËóÇÈöÊðÇ áöáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞóÈúÖö.
ÝóåóÐóÇ ãöËúáõåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈóíúÚö ÈöÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö¡ ÝóÅöäøó ÔóÑúØó
ÇáúÎöíóÇÑö íóÌúÚóáõ ÇáúÚóÞúÏó Ýöí ÍóÞøö Íõßúãöåö ßóÇáúãõÊóÚóáøöÞö
ÈöÇáÔøóÑúØö¡ æóÇáúãõÊóÚóáøöÞõ ÈöÇáÔøóÑúØö ãóÚúÏõæãñ ÞóÈúáó ÇáÔøóÑúØö¡
æóåóÐóǺ áöÃóäøó Þóæúáóåõ Úóáóì Ãóäøóì ÈöÇáúÎöíóÇÑö ÔóÑúØñ¡ æóáóßöäú áóÇ
íõãúßöäõ ÅÏúÎóÇáõåõ Úóáóì ÃóÕúáö ÇáÓøóÈóÈöº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó áóÇ
íóÍúÊóãöáõ ÇáÊøóÚúáöíÞó ÈöÇáÔøóÑúØö¡ Ýóíóßõæäõ ÏóÇÎöáðÇ Úóáóì Íõßúãö
ÇáÓøóÈóÈöº áöÃóäøó ÇáúÍõßúãó íóÍúÊóãöáõ ÇáÊøóÃóÎøõÑó Úóäú ÇáÓøóÈóÈö¡
æóÈöåóÐóÇ ÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáúÈóÇÆöÚó åõäóÇßó ÛóíúÑõ ÑóÇÖò ÈöÇáÓøóÈóÈö
Ýöí ÇáúÍóÇáöº áöÃóäøóåõ ÚóáøóÞóåõ ÈöÇáÔøóÑúØö¡ ÝóáóÇ íóÊöãøõ ÑöÖóÇåõ
Èöåö ÞóÈúáó ÇáÔøóÑúØö¡ ÝóßóÇäó ÃóÖúÚóÝó ãöäú ÈóíúÚö ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøó
ÇáúãõßúÑóåó ÑóÇÖò ÈöÇáÓøóÈóÈö áöÏóÝúÚö ÇáÔøóÑøö Úóäú äóÝúÓöåö ÛóíúÑõ
ÑóÇÖò ÈöÍõßúãö ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÇáúÎöíóÇÑõ ÇáËøóÇÈöÊõ áöáúãõßúÑóåö ãöäú
ØóÑöíÞö ÇáúÍõßúãö¡ Ýóíóßõæäõ äóÙöíÑó ÎöíóÇÑö ÇáÑøõÄúíóÉö¡ æóÎöíóÇÑö
ÇáúÚóíúÈö¡ æóÐóáößó áóÇ íóãúäóÚõ ÇäúÚöÞóÇÏó ÇáÓøóÈóÈö Ýöí ÇáúÍõßúãö
ãõÞóíøóÏðÇ áöÍõßúãöåö¡ ÝóßóÐóáößó ÈóíúÚõ ÇáúãõßúÑóåö¡ æóßóÐóáößó
ÇáúåóÇÒöáõ¡ ÝóÅöäøóåõ ÛóíúÑõ ÑóÇÖò ÈöÃóÕúáö ÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó
ÇÓúãñ áöáúÌöÏøö ÇáøóÐöí áóåõ Ýöí ÇáÔøóÑúÚö Íõßúãñ.
æóÇáúåóÒúáõ ÖöÏøõ ÇáúÌöÏøö¡ ÝóÅöÐóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì ÃóäøóåõãóÇ áóãú
íõÈóÇÔöÑóÇ ãóÇ åõæó ÓóÈóÈõ Çáúãöáúßö áóÇ íóäúÚóÞöÏõ ÇáúÈóíúÚõ
ÈóíúäóåõãóÇ ãõæÌöÈðÇ áöáúãöáúßö¡ æóåõäóÇ ÇáúãõßúÑóåõ ÏõÚöíó Åáóì
ÇáúÌöÏøö¡ æóÞóÏú ÃóÌóÇÈó Åáóì Ðóáößóº áöÃóäøóåõ áóæú ÃóÊóì ÈöÛóíúÑöåö
ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ¡ ÝóßóÇäó ÈóíúÚõ ÇáúãõßúÑóåö ÃóÞúæóì ãöäú ÈóíúÚö
ÇáúåóÇÒöáö ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö¡ æóÅöäøóãóÇ íóäúÚóÏöãõ ÇáúÝöÚúáõ Ýöí
ÌóÇäöÈö ÇáúãõßúÑóåö ÅÐóÇ ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÐóáößó
íóÞúÊóÕöÑõ Úóáóì ãóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõßúÑóåõ Ýöíåö ÂáóÉð
áöáúãõßúÑóåö¡ æóÝöí ÇáúÈóíúÚö áóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó åõæó ÂáóÉð
áöáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÇáÊøóßóáøõãó ÈöáöÓóÇäö ÇáúÛóíúÑö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ
Ýöíåö ÇáúãõßúÑóåõ ãõÈóÇÔöÑðÇ áöáúÈóíúÚö ÝóÅöäú Þöíáó: åõæó Ýöí
ÇáÊøóÓúáöíãö íóÕúáõÍú Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóíóäúÊóÞöáõ
Ðóáößó Åáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóíóÕöíÑõ ßóÃóäøóåõ Óóáøóãó ÈöäóÝúÓöåö¡ ÝóáóÇ
íóãúáößõåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞõáúÊ: åõæó Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö ãõÊóãøöãñ
áöáúÚóÞúÏö¡ ÝóáóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áóáúãõßúÑöå¡ æóÅöäøóãóÇ
íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áóáúãõßúÑöå Ýöí ÊóÓúáöíãö ÇÈúÊöÏóÇÁö ÛóÕúÈò.
æóËõÈõæÊõ Çáúãöáúßö Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö áóÇ íóäúÈóäöí Úóáóì Ðóáößó¡
æóÅöäøóãóÇ íóäúÈóäöí Úóáóì ÊóÓúáöíãò åõæó Íõßúãõ ÇáúÚóÞúÏö¡ æóÐóáößó
ãõÊóÕóæøóÑñ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö
(24/55)
ÃóíúÖðǺ íõæóÖøöÍõåõ: Ãóäøóåõ áóÇ
ÊóÃúËöíÑó áöáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÊóÈúÏöíáö ãóÍóáøö ÇáúÝöÚúáö¡ æóáóæú
ÃóÎúÑóÌúäóÇ åóÐóÇ ÇáÊøóÓúáöíãó ãöäú Ãóäú íóßõæäó ãõÊóãøöãðÇ áöáúÚóÞúÏö
ÌóÚóáúäóÇåõ ÛóÕúÈðÇ ÇÈúÊöÏóÇÁð ÈöäöÓúÈóÊöåö Åáóì ÇáúãõßúÑóåö¡
ÝóíóÊóÈóÏøóáõ ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö ÐóÇÊõ ÇáúÝöÚúáö¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäó áóÇ
íóÌõæÒõ Ãóäú íóÊóÈóÏøóáó ãóÍóáøõ ÇáúÝöÚúáö ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö¡
ÝóßóíúÝó íóÌõæÒõ Ãóäú ÊóÊóÈóÏøóáó ÐóÇÊõåõ¡ æóãöäú ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ -
ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - ãóäú Úóáøóáó áöÊóäúÝöíÐö ÚöÊúÞö ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú
ÛóíúÑö ÊóÚóÑøõÖò áöáúãöáúßö¡ ÝóäóÞõæáõ: ÅíÌóÇÈõ ÇáúÈóíúÚö ãõØúáóÞðÇ
ÊóÓúáöíØñ áöáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ áóÇ íóãúäóÚõ
ÕöÍøóÉó ÇáÊøóÓúáöíØö Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö¡ æóäõÝõæÐó ÇáúÚöÊúÞö ÈöÍõßúãöåö
ßóãóÇ áóÇ íóãúäóÚõ ÇáúÅößúÑóÇåõ ÕöÍøóÉó ÇáúÅöÚúÊóÇÞö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì Ãóäú íõæóßøöáó Ýöí ÚöÊúÞö
ÚóÈúÏöåö¡ ÝóÝóÚóáó¡ æóÃóÚúÊóÞóåõ Çáúæóßöíáõ äóÝóÐó ÚöÊúÞõåõ¡ ÝóåóÐóÇ
ãöËúáõåõ¡ æóÅöÐóÇ ËóÈóÊó äõÝõæÐõ ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÇáÊøóÏúÈöíÑö¡
æóÇáöÇÓúÊöíáóÇÁö¡ ÝóÞóÏú ÊóÚóÐøóÑó Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÑóÏøõ ÚóíúäöåóÇ¡
ÝóíóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåóÇ áöáúÈóÇÆöÚö¡ ÝóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúÈóÇÆöÚõ Öóãøóäó
ÇáøóÐöíäó ÃóßúÑóåõæåõº áöÃóäøó ÇáúÚóÞúÏó¡ æóãóÇ íõÊóãøöãõåõ¡ æóÅöäú áóãú
íóÕöÑú ãõÖóÇÝðÇ Åáóíúåöãú¡ ÝóÇáúÅöÊúáóÇÝõ ÇáúÍóÇÕöáõ Èöåö íóÕöíÑõ
ãõÖóÇÝðÇ Åáóíúåöãú Ýöí ÍóÞøö ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó íóÕúáõÍõ
Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áóåõãú Ýöí ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ ÝóßóÇäó áóåõ Ãóäú
íõÖóãøöäóåõãú ÞöíãóÊóåóÇ¡ Ëõãøó íóÑúÌöÚõæäó ÈöåóÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöíº
áöÃóäøóåõãú ÞóÇãõæÇ ãóÞóÇãó ÇáúÈóÇÆöÚöº Ãóæú áöÃóäøóåõãú ãóáóßõæåóÇ
ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ æóáóÇ íõãúßöäõ ÊóäúÝöíÐõ ÇáúÈóíúÚö ãöäú ÌöåóÊöåöãú¡
ÝóíóÑúÌöÚõæäó Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÞöíãóÊöåóǺ áöÃóäøóåõ ÃóÊúáóÝóåóÇ
Úóáóíúåöãú ØóæúÚðÇ ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóáóæú Ãóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÃóÊúáóÝóåóÇ¡ æóÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ áóãú íóÝúÚóáú ÈöåóÇ Ðóáößó¡ æóáóßöäøóåõ
ÈóÇÚóåóÇ¡ Ãóæú æóåóÈóåóÇ¡ æóÓóáøóãóåóÇ¡ Ãóæú ßóÇÊóÈóåóÇ ßóÇäó
áöãóæúáóÇåóÇ ÇáúãõßúÑóåö Ãóäú íóäúÞõÖó ÌóãöíÚó Ðóáößóº áöÃóäøó åóÐöåö
ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ÊóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó¡ ÝóíõäúÞóÖõ áöÍóÞøö ÇáúãõßúÑóåö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÚöÊúÞö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÚöÊúÞó áóÇ íõäúÊóÞóÖõ áöÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö¡
æóÇáúÈóíúÚõ¡ æóÇáúåöÈóÉõ¡ æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ ÊõäúÊóÞóÖõ áöÍóÞøöåö ÝóÅöäú
Þöíáó: ÝóÃóíúäó ÐóåóÈó Þóæúáõßõãú Ãóäøó ÈóíúÚó ÇáúãõßúÑóåö ÝóÇÓöÏñ¡
æóÇáúãõÔúÊóÑóì ÔöÑóÇÁð¡ ÝóÇÓöÏðÇ áóÇ íõäúÞóÖõ ãöäúåõ åóÐöåö
ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊõ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö áöÍóÞøö ÇáúÈóÇÆöÚö ÞõáúäóǺ áöÃóäøó
åõäóÇßó ÇáúÈóÇÆöÚõ Óóáøóãó ÇáúãóÈöíÚó ÑóÇÖöíðÇ Èöåö¡ ÝóíóÕöíÑõ
ÈöÇáÊøóÓúáöíãö ãõÓóáøóØðÇ áöáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö¡
æóåõäóÇ ÇáúãõßúÑóåõ ÛóíúÑõ ÑóÇÖò ÈöÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóáóæú ÑóÖöíó
ÈöÇáÊøóÓúáöíãö Êóãøó ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóæóÇÒóäóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÔöÑóÇÁð¡
ÝóÇÓöÏðÇ ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó ÇáúÈóÇÆöÚõ Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡ ÝóÓóáøóãóåõ
ãõßúÑóåðÇ¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúÝóÇÓöÏó ãõÚúÊóÈóÑñ ÈöÇáÕøóÍöíÍö¡ æóÝöí
ÇáúÈóíúÚö ÇáÕøóÍöíÍö ÅÐóÇ ÞóÈóÖóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö
ÇáúÈóÇÆöÚö¡ æóÊóÕóÑøóÝó Ýöíåö íõäúÞóÖõ ãöäú ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåö ãóÇ
íóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó áöÅöÈúÞóÇÁö ÍóÞøö ÇáúÈóÇÆöÚö Ýöí ÇáúÍóÈúÓö Ïõæäó
ãóÇ áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó.
ÞóÇáó æóáóíúÓó Ýöí ÔóíúÁò íõßúÑóåõ Úóáóíúåö ÇáúÅöäúÓóÇäõ ÅáøóÇ¡ æóåõæó
íõÑóÏøõ ÅáøóÇ ãóÇ ÌóÑóì Ýöíåö ÚöÊúÞñ¡ Ãóæú ÊóÏúÈöíÑñ¡ Ãóæú æöáóÇÏóÉñ¡
Ãóæú ØóáóÇÞñ¡ Ãóæú äößóÇÍñ¡ Ãóæú äóÐúÑñ¡ Ãóæú ÑóÌúÚóÉñ Ýöí ÇáúÚöÏøóÉö¡
Ãóæú Ýöí ÇáúÅöíáóÇÁö ãöãøóäú áóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÇáúÌöãóÇÚö¡ ÝóÅöäøó
åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁó ÊóÌõæÒõ Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóÇ ÊõÑóÏøõ¡ æóÃóÕúáõ
ÇáúãóÓúÃóáóÉö Ãóäøó ÊóÕóÑøõÝóÇÊö ÇáúãõßúÑóåö ÞóæúáðÇ ãõäúÚóÞöÏñ
ÚöäúÏóäóÇ ÅáøóÇ Ãóäøó ãóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÝóÓúÎó ãöäúåõ ßóÇáúÈóíúÚö¡
æóÇáúÅöÌóÇÑóÉö íõÝúÓóÎõ¡ æóãóÇ áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÝóÓúÎó ãöäúåõ
ßóÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáäøößóÇÍö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö¡ æóÌóãöíÚö ãóÇ ÓóãøóíúäóÇ¡
Ýóåõæó áóÇÒöãñ¡ æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ: ÊóÕóÑøõÝóÇÊõ ÇáúãõßúÑóåö ÞóæúáðÇ
(24/56)
íóßõæäõ áóÛúæðÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ
ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò ÈöãóäúÒöáóÉö ÊóÕóÑøõÝóÇÊö ÇáÕøóÈöíøö¡ æóÇáúãóÌúäõæäö¡
æóíóÓúÊóæöí Åäú ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóÊúáò.
æóÍõÌøóÊõåõ Ýöí Ðóáößó Þóæúáå ÊóÚóÇáóì {áóÇ ÅßúÑóÇåó Ýöí ÇáÏøöíäö}
[ÇáÈÞÑÉ: 256] ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ äóÝúíõ ÇáúÍõßúãö áöãóÇ íõßúÑóåõ Úóáóíúåö
ÇáúãóÑúÁõ Ýöí ÇáÏøöíäö ÞóÇáó: - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
«ÑõÝöÚó Úóäú ÃõãøóÊöí ÇáúÎóØóÃõ¡ æóÇáäøöÓúíóÇäõ¡ æóãóÇ ÇõÓúÊõßúÑöåõæÇ
Úóáóíúåö» ¡ ÝóåóÐóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ãóÇ íõßúÑóåõ Úóáóíúåö íóßõæäõ
ãóÑúÝõæÚðÇ Úóäúåõ Íõßúãõåõ¡ æóÅöËúãõåõ¡ æóÚóíúäõåõ ÅáøóÇ ÈöÏóáöíáò¡
æóÇáúãóÚúäóì Ýöíåö Ãóäøó åóÐóÇ Þóæúáñ ãõæÌöÈñ áöáúÍõÑúãóÉö¡
ÝóÇáúÅößúÑóÇåõ ÇáúÈóÇØöáõ Úóáóíúåö íóãúäóÚõ ÍõÕõæáó ÇáúÝõÑúÞóÉö
ßóÇáÑøöÏøóÉö¡ æóÊóÃúËöíÑõåõ Ãóäøó ÇäúÚöÞóÇÏó ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ÔóÑúÚðÇ
ÈößóáóÇãò íóÕúÏõÑõ Úóäú ÞóÕúÏò¡ æóÇÎúÊöíóÇÑò ãõÚúÊóÈóÑñ ÔóÑúÚðÇ¡
æóáöåóÐóÇ áóÇ íóäúÚóÞöÏõ ÔóíúÁñ ãöäú Ðóáößó ÈößóáóÇãö ÇáÕøóÈöíøö¡
æóÇáúãóÌúäõæäö¡ æóÇáäøóÇÆöãö¡ æóáóíúÓó áöáúãõßúÑóåö ÇÎúÊöíóÇÑñ ÕóÍöíÍñ
ãõÚúÊóÈóÑñ ÔóÑúÚðÇ ÝöíãóÇ Êóßóáøóãó Èöåö Èóáú åõæó ãõßúÑóåñ Úóáóíúåö¡
æóÇáúÅößúÑóÇåõ íõÖóÇÏøõ ÇáöÇÎúÊöíóÇÑó¡ ÝóæóÌóÈó ÇÚúÊöÈóÇÑõ åóÐóÇ
ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÇäúÚöÏóÇãö ÇÎúÊöíóÇÑöåö Èöåö áößóæúäöåö ÅßúÑóÇåðÇ
ÈöÇáúÈóÇØöáö¡ æóáößóæúäöåö ãóÚúÐõæÑðÇ Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÈúÞó
áóåõ ÞóÕúÏñ ãõÚúÊóÈóÑñ ÔóÑúÚðÇ ÇáúÊóÍóÞó ÈöÇáúãóÌúäõæäö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÚöäøöíäö ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ ÇáúÞóÇÖöí Úóáóì ÇáúÝõÑúÞóÉö ÈóÚúÏó ãõÖöíøö
ÇáúãõÏøóÉö Ãóæú Çáúãóæúáóì ÈóÚúÏóåóǺ áöÃóäøó Ðóáößó ÅßúÑóÇåñ ÈöÍóÞøò
áöÇäúÚöÏóÇãö ÇÎúÊöíóÇÑöåö ÔóÑúÚðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãóÏúíõæäó ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ ÇáúÞóÇÖöí Úóáóì ÈóíúÚö
ãóÇáöåö äóÝóÐó ÈóíúÚõåõ¡ æóÇáÐøöãøöíøõ ÅÐóÇ ÃóÓúáóãó ÚóÈúÏõåõ¡
ÝóÃõÌúÈöÑó Úóáóì ÈóíúÚöåö äóÝóÐó ÈóíúÚõåõ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò ÞóÇáó: æóÚóáóì åóÐóÇ ÞõáúÊ¡ æóÅöÐóÇ
ÃõßúÑöåó ÇáúÍóÑúÈöíøõ Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÕóÍøó ÅÓúáóÇãõåõ¡ æóáóæú
ÃõßúÑöåó ÇáúãõÓúÊóÃúãóäõ¡ Ãóæú ÇáÐøöãøöíøõ Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö áóÇ
íóÕöÍøõ ÅÓúáóÇãõåõº áöÃóäøóåõ ÅßúÑóÇåñ ÈöÇáúÈóÇØöáö¡ æóáóÇ íóÏúÎõáõ
Ýöíåö ÇáÓøóßúÑóÇäõ¡ ÝóÅöäøóåõ ÛóíúÑõ ãóÚúÐõæÑò ÔóÑúÚðÇ¡ Ýóåõæó Ýöí
ÇáúãóÚúäóì ßóÇáúãõßúÑóåö ÈöÍóÞøò¡ Ýóíóßõæäõ ÞóÕúÏõåõ¡ æóÇÎúÊöíóÇÑõåõ
ãõÚúÊóÈóÑðÇ ÔóÑúÚðÇ¡ æóáöåóÐóÇ äóÝóÐó ãöäúåõ ÌóãöíÚõ ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö¡
æóáöåóÐóÇ ÕóÍøó ÅÞúÑóÇÑõåõ ÈöÇáØøóáóÇÞö åõäóÇßó¡ æóáóÇ íóÕöÍøõ åõäóÇ
ÅÞúÑóÇÑõåõ ÈöÇáØøóáóÇÞö ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö¡ ÝóßóÐóáößó ÅäúÔóÇÄõåõ¡ æóåóÐóÇ
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúåóÇÒöáöº áöÃóäøóåõ ÞóÇÕöÏñ Åáóì ÇáÊøóßóáøõãö ÈöÇáØøóáóÇÞö
ãõÎúÊóÇÑñ áóåõ¡ ÝóÅöäøó ÈóÇÈó ÇáúåóÒúáö æóÇÓöÚñ¡ ÝóáóãøóÇ ÇÎúÊóÇÑó
ÚöäúÏó ÇáúåóÒúáö ÇáÊøóßóáøõãó ÈöÇáØøóáóÇÞö ãöäú Èóíúäö ÓóÇÆöÑö
ÇáúßóáöãóÇÊö ÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøóåõ ãõÎúÊóÇÑñ áöáøóÝúÙö¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú
ãõÑöíÏðÇ áöÍõßúãöåö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúãõßúÑóåõ¡ ÝóÛóíúÑõ ãõÎúÊóÇÑò Ýöí
ÇáÊøóßóáøõãö ÈöÇáØøóáóÇÞö åõäóǺ áöÃóäøóåõ áóÇ íóÍúÕõáõ áóåõ ÇáäøóÌóÇÉõ
ÅÐóÇ Êóßóáøóãó ÈöÔóíúÁò ÂÎóÑó¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì
Ãóäú íõÌóÇãöÚó ÇãúÑóÃóÉð¡ æóåöíó Ãõãøõ ÇãúÑóÃóÊöåö¡ ÝóÅöäøóåóÇ ÊóÍúÑõãõ
Úóáóíúåöº áöÃóäøóÇ ÇÏøóÚóíúäóÇ åóÐóÇ Ýöí ÇáúÃóÞúæóÇáö ÇáøóÊöí íóßõæäõ
ËõÈõæÊõåóÇ ÔóÑúÚðÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì ÇÎúÊöíóÇÑò ÕóÍöíÍò¡ ÝóÃóãøóÇ
ÇáúÃóÝúÚóÇáõ ÝóÊóÍóÞøõÞõåóÇ ÈöæõÌõæÏöåóÇ ÍöÓøðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÊóÍóÞøóÞó Ðóáößó ãöäú ÇáúãóÌúäõæäö ßóÇäó
ãõæÌöÈðÇ áöáúÝõÑúÞóÉö ÃóíúÖðÇ¡ ÝóßóÐóáößó ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ
äóÍúäõ Ýöíåöº æóáöÃóäøó ÓóÈóÈó ÇáúÅößúÑóÇåö ãõÍóÇÝóÙóÉõ ÞóÏúÑö Çáúãöáúßö
Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÍóÊøóì ÞõáúÊõãú Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö:
ÇáúãõßúÑöåõ íóÖúãóäõ ÇáúÞöíãóÉó áöáúãõßúÑóåö¡ æóßóãóÇ ÊóÌöÈõ ãõÍóÇÝóÙóÉõ
ÞóÏúÑö ãöáúßöåö Úóáóíúåö ÊóÌöÈõ ãõÍóÇÝóÙóÉõ Úóíúäö ãöáúßöåö Úóáóíúåö¡
æóáóÇ ØóÑöíÞó áöÐóáößó Óöæóì Ãóäú íõÌúÚóáõ ÇáúÝöÚúáõ ÚóÏóãðÇ Ýöí ÌóÇäöÈö
ÇáúãõßúÑóåö¡ æóíõÌúÚóáõ åõæó ÂáóÉð
(24/57)
áöáúãõßúÑöåö¡ æóÅöÐóÇ ÕóÇÑó ÂáóÉð áóåõ
ÇãúÊóäóÚó æõÞõæÚõ ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö¡ æóáóÇ ãóÚúäóì áöÞóæúáößõãú:
Åäøóåõ Ýöí ÇáÊøóßóáøõãö áóÇ íóÕúáõÍõ ÂáóÉð¡ ÝóÅöäøóßõãú ÌóÚóáúÊõãõæåõ
ÂáóÉð ÍóíúËõ ÃóæúÌóÈúÊõãú ÖóãóÇäó ÇáúÞöíãóÉö Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö Ýöí
ÇáúÚóÊóÇÞö¡ æóÖóãóÇäõ äöÕúÝö ÇáÕøóÏóÇÞö Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö Ýöí ÇáØøóáóÇÞö
ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö¡ Ëõãøó Åäú áóãú íõãúßöäú Ãóäú íõÌúÚóáó ÂáóÉð ÍóÊøóì
íóÕöíÑó ÇáúÝöÚúáõ ãóæúÌõæÏðÇ ãöäú ÇáúãõßúÑóåö íõÌúÚóáõ ÂáóÉð ÍóÊøóì
íóäúÚóÏöãó ÇáúÝöÚúáõ Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóíóáúÛõæ ØóáóÇÞõåõ¡
æóÚóÊóÇÞõåõ.
æóÍõÌøóÊõäóÇ Ýöí Ðóáößó ãóÇ ÑóæóíúäóÇ ãöäú ÇáúÂËóÇÑö Ýöí Ãóæøóáö
ÇáúßöÊóÇÈö¡ æóÇáúãóÚúäóì Ýöíåö Ãóäøóåõ ÊóÕóÑøõÝñ ãöäú Ãóåúáöåö Ýöí
ãóÍóáøöåö¡ ÝóáóÇ íõáúÛóì ßóãóÇ áóæú ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÈóíóÇäõåõ Ãóäøó
åóÐóÇ ÇáÊøóÕóÑøõÝó ßóáóÇãñ¡ æóÇáúÃóåúáöíøóÉõ áöáúßóáóÇãö íóßõæäõ
ãõãóíøöÒðÇ¡ æóãõÎóÇØóÈðÇ¡ æóÈöÇáúÅößúÑóÇåö áóÇ íóäúÚóÏöãõ Ðóáößó¡ æóÞóÏú
ÈóíøóäøóÇ Ãóäøóåõ ãõÎóÇØóÈñ Ýöí ÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ æóßóÐóáößó
ÝöíãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÍóÊøóì íõäóæøóÚõ Úóáóíúåö ÇáúÃóãúÑõ ßóãóÇ
ÞóÑøóÑúäóÇ¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúÎöØóÇÈó íóäúÈóäöí Úóáóì ÇÚúÊöÏóÇáö
ÇáúÍóÇáö¡ æóÐóáößó áóÇ íóÎúÊóáöÝõ Ýöíåö ÃóÍúæóÇáõ ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÃóÞóÇãó
ÇáÔøóÑúÚõ ÇáúÈõáõæÛó Úóäú ÚóÞúáò ãóÞóÇãó ÇÚúÊöÏóÇáö ÇáúÍóÇáö Ýöí
ÊóæóÌøõåö ÇáúÎöØóÇÈö¡ æóÇÚúÊöÈóÇÑõ ßóáóÇãöåö ÔóÑúÚðÇ ÊóíúÓöíÑðÇ
áöáúÃóãúÑö Úóáóì ÇáäøóÇÓö¡ æóÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö áóÇ íóäúÚóÏöãõ åóÐóÇ
ÇáúãóÚúäóì¡ æóÇáÓøóÈóÈõ ÇáÙøóÇåöÑõ ãóÊóì ÞóÇãó ãóÞóÇãó ÇáúãóÚúäóì
ÇáúÎóÝöíøö ÏóÇÑó ÇáúÍõßúãõ ãóÚóåõ æõÌõæÏðÇ¡ æóÚóÏóãðÇ¡ æóÈóíóÇäõ
ÇáúãóÍóáøöíøóÉö Ãóäøóåõ ãóáóßóåõ¡ æóáóæú áóãú íóßõäú ãõßúÑóåðÇ áóßóÇäó
ÊóÕóÑøõÝõåõ ãõÕóÇÏöÝðÇ ãóÍóáøóåõ¡ æóáóíúÓó áöáØøóæóÇÚöíóÉö ÊóÃúËöíÑñ Ýöí
ÌóÚúáö ãóÇ áóíúÓó ÈöãóÍóáøò ãóÍóáøðÇ¡ ÝóÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøó ÇáÊøóÕóÑøõÝó
ÕóÇÏóÝó ãóÍóáøóåõ ÅáøóÇ Ãóäøó ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö íóäúÚóÏöãõ ÇáÑøöÖóÇ
ãöäúåõ ÈöÍõßúãö ÇáÓøóÈóÈö¡ æóáóÇ íóäúÚóÏöãõ ÃóÕúáõ ÇáúÞóÕúÏö¡
æóÇáöÇÎúÊöíóÇÑöº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó ÚóÑóÝó ÇáÔøóÑøóíúäö¡ ÝóÇÎúÊóÇÑó
ÃóåúæóäóåõãóÇ¡ æóåóÐóÇ Ïóáöíáõ ÍõÓúäö ÇÎúÊöíóÇÑöåö¡ ÝóßóíúÝó íóßõæäõ
ãõÝúÓöÏðÇ áöÇÎúÊöíóÇÑöåö¡ æóåõæó ÞóÇÕöÏñ Åáóíúåö ÃóíúÖðǺ áöÃóäøóåõ
ÞóÕóÏó ÏóÝúÚó ÇáÔøóÑøö Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóáóÇ íóÊóæóÕøóáõ Åáóíúåö ÅáøóÇ
ÈöÅöíÞóÇÚö ÇáØøóáóÇÞö.
æóãóÇ áóÇ íõÊóæóÕøóáõ Åáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö ÅáøóÇ Èöåö íóßõæäõ ãóÞúÕõæÏðÇ¡
ÝóÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøóåõ ÞóÇÕöÏñ ãõÎúÊóÇÑñ¡ æóáóßöäú áóÇ áöÚóíúäöåö Èóáú
áöÏóÝúÚö ÇáÔøóÑøö Úóäúåõ¡ Ýóíóßõæäõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúåóÇÒöáö ãöäú ÍóíúËõ
Åäøóåõ ÞóÇÕöÏñ Åáóì ÇáÊøóßóáøõãö ãõÎúÊóÇÑñ áóåõ áóÇ áöÍõßúãöåö Èóáú
áöÛóíúÑöåö¡ æóåõæó ÇáúåóÒúáõ¡ Ëõãøó ØóáóÇÞõ ÇáúåóÇÒöáö æóÇÞöÚñ¡ ÝóÈöåö
íóÊóÈóíøóäõ Ãóäøó ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÍõßúãö ÈóÚúÏó ÇáúÞóÕúÏö Åáóì ÇáÓøóÈóÈö¡
æóÇáöÇÎúÊöíóÇÑö áóåõ ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÈóÑò¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÍóÇáó
ÇáúãõßúÑóåö Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö ßóáóÇãöåö¡ ÝóæúÞó ÍóÇáö ÇáúåóÇÒöáöº áöÃóäøó
ÇáúÍõßúãó áöáúÌöÏøö ãöäú ÇáúßóáóÇãö¡ æóÇáúåóÒúáõ ÖöÏøõ ÇáúÌöÏøö¡
æóÇáúãõßúÑóåõ íóÊóßóáøóãõ ÈöÇáúÌöÏøöº áöÃóäøóåõ íõÌöíÈõ Åáóì ãóÇ ÏõÚöíó
Åáóíúåö¡ æóáóßöäøóåõ ÛóíúÑõ ÑóÇÖò ÈöÍõßúãöåö¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáÑøöÏøóÉö¡ ÝóÅöäøóåóÇ ÊóäúÈóäöí Úóáóì ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö¡ æóåõæó
ÇáÊøóßóáøõãõ ÈöÎóÈóÑò Úóäú ÇÚúÊöÞóÇÏöåö¡ æóÞöíóÇãõ ÇáÓøóíúÝö Úóáóì
ÑóÃúÓöåö Ïóáöíáñ ÙóÇåöÑñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÞöÏò¡ æóÃóäøóåõ Ýöí
ÅÎúÈóÇÑöåö ßóÇÐöÈñ¡ æóßóÐóáößó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈöÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ
ãõÊóãóíøöáñ Èóíúäó ÇáÕøöÏúÞö¡ æóÇáúßóÐöÈö¡ æóÅöäøóãóÇ íóÕöÍøõ ãöäú
ÇáØøóÇÆöÚö áöÊóÑóÌøõÍö ÌóÇäöÈö ÇáÕøöÏúÞö¡ ÝóÅöäøó Ïöíäóåõ¡ æóÚóÞúáóåõ
íóÏúÚõæóÇäöåö Åáóì Ðóáößó.
¡ æóÝöí ÍóÞøö ÇáúãõßúÑóåö ÞöíóÇãõ ÇáÓøóíúÝö Úóáóì ÑóÃúÓöåö Ïóáöíáñ Úóáóì
Ãóäøóåõ ßóÐöÈñ¡ æóÇáúãõÎúÈóÑõ Úóäúåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ßóÇÐöÈðÇ¡ ÝóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ
Èöåö áóÇ íóÕöíÑõ ÕöÏúÞðÇ¡ ÝóÅöäú ÃóÞóÑøó Èöåö
(24/58)
ÇáúãõÞöÑøõ ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö áóÇ íóÕöíÑõ
ßóÇÆöäðÇ ÍóÞöíÞóÉð¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ åóÒóáó ÈöÇáÑøöÏøóÉöº
áöÃóäøó åõäóÇßó ÅäøóãóÇ íõÍúßóãõ ÈößõÝúÑöåö áöÇÓúÊöÎúÝóÇÝöåö ÈöÇáÏøöíäö¡
ÝóÅöäøó ÇáúåóÇÒöáó ãõÓúÊóÎöÝøñ áóÇ ãóÍóÇáóÉó ÅÐú ÇáöÇÓúÊöÎúÝóÇÝõ
ÈöÇáÏøöíäö ßõÝúÑñ¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúãõßúÑóåõ¡ ÝóÛóíúÑõ ãõÓúÊóÎöÝøò¡ æóáóÇ
ãõÚúÊóÞöÏò áöãóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö ãõßúÑóåðÇ¡ Ëõãøó Åäú æóÌóÈó ãõÍóÇÝóÙóÉõ
ÞóÏúÑö Çáúãöáúßö Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÐóáößó áóÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ
íóÌöÈõ ãõÍóÇÝóÙóÉõ Úóíúäö Çáúãöáúßö Úóáóíúåö ßóãóÇ áóæú ÃóÚúÊóÞó ÃóÍóÏõ
ÇáÔøóÑöíßóíúäö äóÕöíÈóåõ ãöäú ÇáúÚóÈúÏö¡ æóåõæó ãõæÓöÑñ¡ ÝóÅöäøóåõ
íóÌöÈõ ãõÍóÇÝóÙóÉõ ÞóÏúÑö Çáúãöáúßö Úóáóì ÇáÓøóÇßöÊö ÈöÅöíÌóÇÈö
ÇáÖøóãóÇäö áóåõ Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö¡ æóáóÇ íóÌöÈõ ãõÍóÇÝóÙóÉõ Úóíúäö
ãöáúßöåö ÈöÅöÈúØóÇáö ÚöÊúÞö ÇáúãõÚúÊöÞö¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøóåõ ãõßúÑóåñ
Úóáóì ÔóíúÆóíúäö: ÇáÊøóßóáøõãõ ÈöÇáúÚóÊóÇÞö¡ æóÇáúÅöÊúáóÇÝõ¡ æóåõæó Ýöí
ÇáÊøóßóáøõãö áóÇ íóÕúáõÍõ ÂáóÉð áóáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó Êóßóáøõãóåõ
ÈöáöÓóÇäö ÇáúÛóíúÑö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ¡ æóÝöí ÇáúÅöÊúáóÇÝö íóÕúáõÍõ ÂáóÉð
áóåõ¡ ÝóÌóÚóáúäóÇ ÇáúÅöÊúáóÇÝó ãõÖóÇÝðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÃóæúÌóÈúäóÇ
ÇáÖøóãóÇäó Úóáóíúåö¡ æóÌóÚóáúäóÇ ÇáÊøóßóáøõãó ÈöÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö
ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÍóßóãúäóÇ ÈöäõÝõæÐö Þóæúáöåö ÈöÃóäøó
ÇáúãõßúÑóåó íóäúÈóÛöí Ãóäú íõÌúÚóáó ÂáóÉð ÍóÊøóì íóäúÚóÏöãó ÇáÊøóßóáøõãõ
Ýöí ÌóÇäöÈöåö ÍõßúãðÇ.
ÞõáúäóÇ åóÐóÇ ÔóíúÁñ áóÇ íõãúßöäõ ÊóÍúÞöíÞõåõ åõäóÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÎöáóÇÝó
Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö ÓóæóÇÁñ¡
æóÚöäúÏó ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóäúÚóÏöãõ ÇáúÝöÚúáõ Ýöí ÌóÇäöÈö
ÇáúãõßúÑóåö ÈöÍóÇáò¡ Ëõãøó äóÞõæáõ áóíúÓó áöáúÅößúÑóÇåö ÊóÃúËöíÑñ Ýöí
ÇáúÅöåúÏóÇÑö¡ æóÇáúÅöáúÛóÇÁö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõßúÑóåó Úóáóì ÅÊúáóÇÝö ÇáúãóÇáö áóÇ íõÌúÚóáõ
ÝöÚúáõåõ áóÛúæðÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÝöÚúáö ÇáÊøõåúãóÉö¡ æóáóßöäú íõÌúÚóáõ
ãõæÌöÈðÇ áöáÖøóãóÇäö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøó ÊóÃúËöíÑó
ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÊóÈúÏöíáö ÇáäøöÓúÈóÉö ÍóÊøóì íóßõæäó ÇáúÝöÚúáõ
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóåóÐóÇ íóÞúÊóÕöÑõ Úóáóì ãóÇ íóÕúáõÍ Ãóäú
íóßõæäó ÇáúãõßúÑóåõ ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ Ýóáóæú ÇÚúÊóÈöÑúäóÇ Ðóáößó
áóÇäúÚóÏóãó ÇáúÝöÚúáõ Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúãõßúÑóåö ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íóÕöíÑó
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ßóÇäó ÊóÃúËöíÑõ ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí
ÇáúÅöáúÛóÇÁö¡ æóÐóáößó áóÇ íóÌõæÒõ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÂíóÉö¡
æóÇáúÍóÏöíËö äóÝúíõ ÇáúÅöËúãö áóÇ ÑóÝúÚõ ÇáúÍõßúãö¡ æóÈöåö äóÞõæáõ: Åäøó
ÇáúÅöËúãó íóÑúÊóÝöÚõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÍóÊøóì áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÅíÞóÇÚö
ÇáØøóáóÇÞö ÇáËøóáóÇËö¡ Ãóæú ÇáØøóáóÇÞö ÍóÇáóÉó ÇáúÍóíúÖö áóÇ íóßõæäõ
ÂËöãðÇ ÅÐóÇ ËóÈóÊó Ãóäøó ÊóÕóÑøõÝóÇÊöåö ÊóäúÚóÞöÏõ ÔóÑúÚðÇ¡ ÝóãóÇ áóÇ
íóßõæäõ ãõÍúÊóãöáðÇ áöáúÝóÓúÎö ÈóÚúÏó æõÞõæÚöåö íóáúÒóãõ ãöäú
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóãóÇ áóÇ íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ íóßõæäõ áóÇÒöãðÇ
ãöäúåõ¡ æóÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ áóÇ íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ
ÍóÊøóì Åäøó ÔóÑúØó ÇáúÎöíóÇÑö áóÇ íóãúäóÚõ æõÞõæÚóåõãóÇ¡ æóãóÇ
íóÍúÊóãöáõ ÇáúÝóÓúÎó¡ æóíóÚúÊóãöÏõ áõÒõæãõåõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ ÞõáúäóÇ
áóÇ íóßõæäõ áóÇÒöãðÇ ÅÐóÇ ÕóÏóÑó ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ÅáøóÇ Ãóäú íóÑúÖóì
Èöåö ÈóÚúÏó ÒóæóÇáö ÇáúÅößúÑóÇåö ÕóÑöíÍðÇ¡ Ãóæú ÏóáóÇáóÉð¡ ÝóÍöíäóÆöÐò
íóáúÒóãõ áöæõÌõæÏö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ Èöåö¡ ÝóÅöäú ÈóÇÚó ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú
ÇáúãõßúÑóåö ÇáúÚóÈúÏó ãöäú ÛóíúÑöåö¡ æóÃóÚúÊóÞóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÂÎóÑõ
äóÝóÐó ÚöÊúÞõåõº áöÃóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ãóáóßó
ÈöÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÅöäú ßóÇäó áöáúãõßúÑóåö ÍóÞøõ ÇáúÝóÓúÎö ßóãóÇ ßóÇäó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäúåõ ãóÇáößðÇ ÈöÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÅöäú ßóÇäó áóåõ ÍóÞøõ
ÇáúÝóÓúÎ ÅáøóÇ Ãóäøó ÚöÊúÞó ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ÞóÈúáó
ÇáúÞóÈúÖö áóÇ íóäúÝõÐõ¡ æóÚöÊúÞõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú
ÇáúãõßúÑóåö äóÇÝöÐñ ÞóÈóÖóåõ¡ Ãóæú áóãú íóÞúÈöÖúåõ
(24/59)
áöÃóäøó ÈóíúÚó ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÇÓöÏñ¡
ÝóÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäúåõ áóÇ íóÕöíÑõ ãóÇáößðÇ ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÈúÖö.
ÝóÃóãøóÇ ÈóíúÚõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäúåõ¡ ÝóÕóÍöíÍñ¡ æóÅöäú ßóÇäó
áöáúãõßúÑóåö ÍóÞøõ ÇáúÝóÓúÎö ßóÇáúãõÔúÊóÑöí ÅÐóÇ ÞóÈóÖó ÇáúãóÈöíÚó
ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö ÇáúÈóÇÆöÚö¡ æóÈóÇÚóåõ ÕóÍøó ÈóíúÚõåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó
áöáúÈóÇÆöÚö ÍóÞøõ ÇáúÝóÓúÎö¡ ÝóÅöÐóÇ ÕóÍøó ÇáúÈóíúÚõ ãóáóßóåõ ÈöäóÝúÓö
ÇáúÚóÞúÏö¡ æóíóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõåõ Ýöíåö¡ æóíóÕöíÑõ ÈöÇáúÚöÊúÞö ÞóÇÈöÖðÇ
áóåõ: íõæóÖøöÍõåõ Ãóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÅöíÌóÇÈö ÇáúÈóíúÚö áöÛóíúÑöåö
íóÕöíÑõ ãõÓóáøöØðÇ áóåõ Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö¡ æóåõæó áóæú ÃóÚúÊóÞó ÈöäóÝúÓöåö
äóÝóÐó ÚöÊúÞõåõ¡ ÝóíóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäúåõ ÈöÊóÓúáöíØöåö
ÃóíúÖðÇ¡ Ëõãøó ßóÇäó áöáúãóæúáóì ÇáúÎöíóÇÑõ Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõßúÑóåó ÞöíãóÊóåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúæóÚöíÏõ ÈöÞóÊúáòº áöÃóäøó
ÇáúÅöÊúáóÇÝó ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáøóÐöí
ÃóÎóÐóåõ ãöäúåõº áöÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ ÈöÔöÑóÇÁò ÝóÇÓöÏò¡ æóÞóÏú ÊóÚóÐøóÑó
ÑóÏøõåõ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáøóÐöí ÃóÚúÊóÞóåõº áöÃóäøóåõ ÃóÊúáóÝó
ÇáúãóÇáöíøóÉó Ýöíåö ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóÇáúÚöÊúÞõ íóäúÝõÐõ ãöäú ÌöåóÊöåö
ÍóÊøóì íóËúÈõÊó ÇáúæóáóÇÁõ áóåõ¡ ÝóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãõßúÑóåó ÑóÌóÚó
ÇáúãõßúÑóåõ ÈöÇáúÞöíãóÉö Åäú ÔóÇÁó Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö¡ æóÅöäú
ÔóÇÁó Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáËøóÇäöíº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó ÇáúãõßúÑöåö
ÈóÚúÏó ãóÇ Öóãöäó áóåõº æóáöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ æóßõáøõ
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãõÊóÚóÏøò Ýöí ÍóÞøöåö¡ ÝóíóÖúãóäõ ÃóíøóåãóÇ ÔóÇÁó¡
ÝóÅöäú Öóãöäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÂÎóÑõ ÇáúãõßúÑóåó¡ Ãóæú ÇáúãõßúÑöåó ÑóÌóÚó
Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáöº áöÃóäøó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏó ÞöíãóÊöåö ãöäúåõ
ßóÇÓúÊöÑúÏóÇÏö Úóíúäöåö¡ æóÐóáößó ãõÈúØöáñ áöáúÈóíúÚóíúäö ÌóãöíÚðÇ.
¡ ÝóíóÑúÌöÚõ åõæó ÈöÇáËøóãóäö Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö¡ æóíóÑúÌöÚõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáõ ÈöÇáËøóãóäö Úóáóì ãóæúáóÇåõ¡ æóÅöäú Öóãöäó
ÇáúãõßúÑóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáó¡ Ãóæú Öóãöäóåõ ÇáúãõßúÑöåõ äóÝóÐó
ÇáúÈóíúÚõ Èóíúäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÂÎóÑö¡
æóßóÇäó ÇáËøóãóäõ áóåõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÈóÇÚó ãöáúßó äóÝúÓöåö¡ æóßóÇäó
ÇáúÈóíúÚõ ÕóÍöíÍðÇ ÝöíãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó áöáúãõßúÑóåö
ÍóÞøõ ÇáúÝóÓúÎö¡ ÝóÅöÐóÇ ÓóÞóØó ÍóÞøõåõ ÈöæõÕõæáö ÇáúÞöíãóÉö Åáóíúåö¡
æóÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó Çáúãöáúßõ áöáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö äóÝóÐó ÇáúÈóíúÚõ
Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÂÎóÑö. .
æóáóæú ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÞóíúÏò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóÊúáò Úóáóì Ãóäú
íóÈöíÚóåóÇ ãöäúåõ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóÞöíãóÊõåóÇ ÚóÔóÑóÉõ ÂáóÇÝò¡
ÝóÈóÇÚóåóÇ ãöäúåõ ÈöÃóÞóáøó ãöäú ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö åóÐóÇ
ÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøóåõ ÃóÊóì ÈöÚóÞúÏò ÂÎóÑó Óöæóì ãóÇ ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ÛóíúÑõ ÇáúÈóíúÚö ÈöÃóáúÝò
ÈöÏóáöíáö ÇáÏøóÚúæóì¡ æóÇáÔøóåóÇÏóÉö¡ æóÅöÐóÇ ÃóÊóì ÈöÚóÞúÏò ÂÎóÑó ßóÇäó
ØóÇÆöÚðÇ Ýöíåö ßóãóÇ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ÝóæóåóÈó áóåõ¡ æóÝöí
ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö ÇáúÈóíúÚõ ÈóÇØöáñº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì
ÇáúÈóíúÚö ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÞóÏú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ÈöÃóÞóáøó ãöäú
ÃóáúÝòº áöÃóäøó ÞóÕúÏó ÇáúãõßúÑöåö ÇáúÅöÖúÑóÇÑõ ÈöÇáúãõßúÑóåö¡ æóÝöí
ãóÚúäóì ÇáúÅöÖúÑóÇÑö åóÐóÇ ÇáúãóÈöíÚõ¡ ÝóæúÞó ÇáúÈóíúÚö ÈöÃóáúÝò¡
ÝóßóÇäó åõæó ãõÍóÕøöáðÇ ãóÞúÕõæÏó ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó
ãõßúÑóåðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó Çáúæóßöíáó ÈöÇáúÈóíúÚö ÈöÃóáúÝò ÅÐóÇ ÈóÇÚó
ÈöÃóáúÝóíúäö íóäúÝõÐõ Úóáóì Çáúãõæóßøöáö¡ æóÇáúæóßöíáõ ÈöÔöÑóÇÁö Úóíúäò
ÈöÃóáúÝò ÅÐóÇ ÇÔúÊóÑóÇåóÇ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò íóäúÝõÐõ Úóáóì Çáúãõæóßøöáöº
áöÃóäøó Ýöí åóÐóÇ ÊóÍúÕöíáõ ãóÞúÕõæÏö Çáúãõæóßøöáö¡ ÝóæúÞó ãóÇ ÃóãóÑóåõ
Èöåö¡ ÝóáóÇ íõÚóÏøõ ÎöáóÇÝðÇ¡ æóáóæú ÈóÇÚóåõ ÈöÃóßúËóÑó ãöäú ÃóáúÝò
ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒðǺ áöÃóäøó åóÐóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöÖúÑóÇÑö Ïõæäó
ãóÇ ÃóãóÑóåõ Èöåö ÇáúãõßúÑöåõ¡ Ýóáóãú íóßõäú
(24/60)
åõæó ãõÍóÕøöáðÇ ãóÞúÕõæÏó ÇáúãõßúÑöåö
ÝöíãóÇ ÈóÇÔóÑóåõ¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúãõãúÊóäöÚó ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÃóáúÝò
áóÇ íóßõæäõ ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÃóáúÝóíúäö¡ æóÇáúãõãúÊóäöÚõ
ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÃóáúÝò íóßõæäõ ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú ÇáúÈóíúÚö
ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò. .
æóáóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóæóåóÈóåõ äóÝóÐó Ðóáößóº áöÃóäøó
ÇáúãõãúÊóäöÚó ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÞóÏú áóÇ íóßõæäõ ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú ÇáúåöÈóÉö
áöáúÞóÕúÏö Åáóì ÇáúÅöäúÚóÇãö¡ Ëõãøó åõæó ãõÎóÇáöÝñ áóáúãõßúÑöåö Ýöí
ÌöäúÓö ãóÇ ÃóãóÑóåõ Èöåö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ãõÍóÕøöáðÇ ãóÞúÕõæÏó ÇáúãõßúÑöåö
Èóáú íóßõæäõ ØóÇÆöÚðÇ ãõÎóÇáöÝðÇ áóåõ ßóÇáúæóßöíáö ÈöÇáúÈóíúÚö ÈöÃóáúÝö
ÏöÑúåóãò ÅÐóÇ ÈóÇÚó ÈöÃóáúÝö ÏöíäóÇÑò ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈóíúÚö
ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò¡ ÝóåõäóÇßó ãóÇ ÎóÇáóÝó ÇáúãõßúÑöåó Ýöí ÌöäúÓö ãóÇ
ÃóãóÑóåõ Èöåö¡ æóÊóÍúÕöíáõ ãóÞúÕõæÏö ÇáúãõßúÑöåö ÝöíãóÇ ÈóÇÔóÑóåõ ÅËúãñ¡
ÝóßóÇäó ãõßúÑóåðÇ¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì Ãóäú íõÞöÑøó áóåõ
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóæóåóÈó áóåõ ÃóáúÝó ÏöÑúåóãò ÌóÇÒóº áöÃóäøó
ÇáúåöÈóÉó ÛóíúÑõ ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ãöäú ÇáÊøöÌóÇÑóÉö¡ æóÇáúåöÈóÉõ ÊóÈóÑøõÚñ¡
æóÇáúãõãúÊóäöÚõ ãöäú ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÞóÏú áóÇ íóßõæäõ ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú
ÇáúåöÈóÉö¡ ÝóßóÇäó åõæó Ýöí ÇáúåöÈóÉö ØóÇÆöÚðÇ.
æóáóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì ÈóíúÚö ÌóÇÑöíóÊöåö¡ æóáóãú íõÓóãøõæÇ ÃóÍóÏðÇ¡
ÝóÈóÇÚóåóÇ ãöäú ÅäúÓóÇäò ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÈóÇØöáðǺ áöÃóäøó ÞóÕúÏó
ÇáúãõßúÑöåö ÇáúÅöÖúÑóÇÑõ ÈöÇáúãõßúÑóåö áóÇ ãóäúÝóÚóÉó ÇáúãõÔúÊóÑöí¡
æóÅöäú áóãú íõÈóíøöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí áóÇ íóÊóãóßøóäõ ÇáúÎóáóáõ Ýöí
ãóÞúÕõæÏö ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóßóÇäó åõæó ãõßúÑóåðÇ Ýöí ÇáúÈóíúÚö ãöãøóäú
ÈóÇÚóåõ¡ æóáóæú ÃóÎóÐõæåõ ÈöãóÇáò áöíõÄóÏøöíóåõ¡ æóÐóáößó ÇáúãóÇáõ
ÃóÕúáõåõ ÈóÇØöáñ¡ ÝóÇßúÑóåõæåõ Úóáóì ÃóÏóÇÆöåö¡ æóáóãú íóÐúßõÑõæÇ áóåõ
ÈóíúÚó ÌóÇÑöíóÊöåö¡ ÝóÈóÇÚóåóÇ áöíõÄóÏøöíó Ðóáößó ÇáúãóÇáó¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ
ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøóåõ ØóÇÆöÚñ Ýöí ÇáúÈóíúÚö¡ æóÅöäøóãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì
ÃóÏóÇÁö ÇáúãóÇáö: æóæóÌúåõåõ Ãóäøó ÈóíúÚó ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÛóíúÑõ
ãõÊóÚóíøöäò áöÃóÏóÇÁö ÇáúãóÇáö¡ ÝóÞóÏú íóÊóÍóÞøóÞõ ÃóÏóÇÁõ ÇáúãóÇáö
ÈöØóÑöíÞö ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÖö¡ æóÇáöÇÓúÊöíåóÇÈö ãöäú ÛóíúÑö ÈóíúÚö
ÇáúÌóÇÑöíóÉö¡ æóåóÐóÇ åõæó ÚóÇÏóÉõ ÇáÙøóáóãóÉö ÅÐóÇ ÃóÑóÇÏõæÇ Ãóäú
íõÕóÇÏöÑõæÇ ÑóÌõáðÇ íóÍúßõãõæäó Úóáóíúåö ÈöÇáúãóÇáö¡ æóáóÇ íóÐúßõÑõæäó
áóåõ ÈóíúÚó ÔóíúÁò ãöäú ãöáúßöåö ÍóÊøóì ÅÐóÇ ÈóÇÚóåõ íóäúÝõÐõ ÈóíúÚõåõ¡
ÝóÇáúÍöíáóÉõ áöãóäú ÇõÈúÊõáöíó ÈöÐóáößó Ãóäú íóÞõæáó: ãöäú Ãóíúäó
ÃõÄóÏøöí æóáóÇ ãóÇáó áöí¿ ÝóÅöÐóÇ ÞóÇáó áóåõ ÇáÙøóÇáöãõ: ÈöÚú
ÌóÇÑöíóÊóß¡ ÝóÇáúÂäó íóÕöíÑõ ãõßúÑóåðÇ Úóáóì ÈóíúÚöåóÇ ÝóáóÇ íóäúÝõÐõ
ÈóíúÚõåóÇ.
æóáóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì Ãóäú íóÈöíÚó ÌóÇÑöíóÊóåõ ãöäú ÝõáóÇäò ÈöÃóáúÝö
ÏöÑúåóãò¡ ÝóÈóÇÚóåóÇ ãöäúåõ ÈöÞöíãóÉö ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãò ÏóäóÇäöíÑó ÌóÇÒó
ÇáúÈóíúÚõ Ýöí ÇáúÞöíóÇÓöº áöÃóäøó ÇáÏøóÑóÇåöãó¡ æóÇáÏøóäóÇäöíÑó
ÌöäúÓóÇäö ÍóÞöíÞóÉð¡ æóåõæó Ýöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö ÈóÇØöáñº áöÃóäøóåõãóÇ
Ýöí ÇáúãóÚúäóì¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏö ÌöäúÓñ æóÇÍöÏñ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ ÝöíãóÇ
ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó Ýöí ÇáúÅöäúÔóÇÁóÇÊö ÌõÚöáóÇ ßóÌöäúÓò æóÇÍöÏò ßóãóÇ Ýöí
ÔöÑóÇÁö ãóÇ ÈóÇÚó ÈöÃóÞóáøó ãöãøóÇ ÈóÇÚó¡ æóÝöí ÔöÑóÇÁö ÇáúãõÖóÇÑöÈö
ÈöÃóÍóÏö ÇáäøóÞúÏóíúäö¡ æóÑóÃúÓö ÇáúãóÇáö ãöäú ÇáäøóÞúÏö ÇáúÂÎóÑö¡ æóÝöí
ÇáúÅöÎúÈóÇÑóÇÊö åõãóÇ ÌöäúÓóÇäö ãõÎúÊóáöÝóÇäö¡ æóÈöåóÐóÇ íóÊøóÖöÍõ
ÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó åóÐóÇ¡ æóÈóíúäó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÇáøóÐöí ÓóÈóÞó
ÝóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÅÎúÈóÇÑñ¡ æóÇáÏøóÑóÇåöãõ¡ æóÇáÏøóäóÇäöíÑõ Ýöí Ðóáößó
ÌöäúÓóÇäö ãõÎúÊóáöÝóÇäö¡ æóåõäóÇ ÅäøóãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÅäúÔóÇÁö
ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÏøóÑóÇåöãõ¡ æóÇáÏøóäóÇäöíÑõ Ýöí Ðóáößó ÌöäúÓñ æóÇÍöÏñ¡
ÝóßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÈóÇØöáðÇ¡ æóáóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì Ãóäú íóÈöíÚóåóÇ
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÈóÇÚóåóÇ ÈöÚóÑóÖò¡ Ãóæú ÍöäúØóÉò¡ Ãóæú ÔóÚöíÑò
ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõ Èößõáøö ÍóÇáòº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó íóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö
ÇáúÚóÑóÖö¡ æóåõæó ÂÊò ÈöÚóÞúÏò ÂÎóÑó Óöæóì
(24/61)
ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÍóÞöíÞóÉð¡
æóÍõßúãðÇ.
¡ æóÞóÏú íóãúÊóäöÚõ ÇáúÅöäúÓóÇäõ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÇáäøóÞúÏö¡ æóáóÇ
íóãúÊóäöÚõ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÇáúÚóÑóÖö áöãóÇ áóåõ ãöäú ÇáúÛóÑóÖö Ýöí
Ðóáößó ÇáúÚóÑóÖö¡ æóÞóÏú íóãúÊóäöÚõ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÇáúÚóÑóÖö¡ æóáóÇ
íóãúÊóäöÚõ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÇáäøóÞúÏö¡ ÝóÇáúãõßúÑóåõ Úóáóì ÃóÍóÏö
ÇáäøóæúÚóíúäö íóßõæäõ ØóÇÆöÚðÇ Ýöí ÇáúÚóÞúÏö ÇáúÂÎóÑö ÅÐóÇ ÈóÇÔóÑóåõ¡
æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö æóÇáØøóáóÇÞö æóÇáäøößóÇÍö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö
ÞóÊúáò Úóáóì ÚöÊúÞö ÚóÈúÏöåö¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ äóÝóÐó ÇáúÚöÊúÞõ ÚöäúÏóäóÇ
áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøóåõ Ýöí ÇáÊøóßóáøõãö ÈöÇáúÚöÊúÞö áóÇ íõãúßöäõ Ãóäú
íõÌúÚóáó ÂáóÉð áóáúãõßúÑöåö¡ ÝóíóÈúÞóì Êóßóáøõãõåõ ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóíúåö¡
æóíóÕöíÑõ Èöåö ãõÚúÊöÞðǺ áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó¡ æóÅöäú ßóÇäó íõÝúÓöÏõ
ÇÎúÊöíóÇÑóåõ áóßöäú áóÇ íõÎúÑöÌõåõ ãöäú Ãóäú íóßõæäó ãõÎóÇØóÈðÇ¡
æóÝöíãóÇ íõãúßöäõ äöÓúÈóÊõåõ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö íõÌúÚóáõ ÇáúãõßúÑóå ÂáóÉð
áóåõ¡ ÝóÑóÌóÍó ÇáöÇÎúÊöíóÇÑõ ÇáÕøóÍöíÍõ Úóáóì ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúÝóÇÓöÏö¡
æóÝöíãóÇ áóÇ íõãúßöäõ äöÓúÈóÊõåõ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö íóÈúÞóì ãõÖóÇÝðÇ Åáóì
ÇáúãõßúÑóåö ÈöãóÇ áóåõ ãöäú ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúÝóÇÓöÏö¡ æóÚóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÖóãóÇäõ ÞöíãóÊåöº áöÃóäøó Ýöí Íõßúãö ÇáúÅöÊúáóÇÝö
ÇáúãõßúÑóåó íõÕúÈöÍõ ÂáóÉð áóáúãõßúÑöåö¡ ÝóíóÕöíÑõ ÇáúÅöÊúáóÇÝõ ãõÖóÇÝðÇ
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÊóÑúÌöíÍðÇ áöáöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáÕøóÍöíÍö Úóáóì
ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúÝóÇÓöÏö¡ æóíóÓúÊóæöí Åäú ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ãõæÓöÑðÇ¡
Ãóæú ãõÚúÓöÑðǺ áöÃóäøó æõÌõæÈó åóÐóÇ ÇáÖøóãóÇäö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
ãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ Ýóíóßõæäõ ÌõÈúÑóÇäðÇ áöÍóÞøö ÇáúãõÊúáóÝö
Úóáóíúåö¡ æóÐóáößó áóÇ íóÎúÊóáöÝõ ÈöÇáúíóÓóÇÑóÉö¡ æóÇáúÚõÓúÑóÉö¡ æóáóÇ
ÓöÚóÇíóÉó Úóáóì ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ äóÝóÐó ÇáúÚöÊúÞõ Ýöíåö ãöäú ÌöåóÉö
ãóÇáößöåö¡ æóáóÇ ÍóÞøó áöÃóÍóÏò Ýöí ãóÇáöåö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÑöíÖö
íóÚúÊöÞõ ÚóÈúÏóåõ¡ æóÚóáóíúåö Ïóíúäñ¡ ÝóåõäóÇßó íóÌöÈõ ÇáÓøöÚóÇíóÉõ
áöÍóÞøö ÇáúÛõÑóãóÇÁö¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞó ÇáúãóÑúåõæäõ¡ æóåõæó
ãõÚúÓöÑñ¡ ÝóÅöäøóåõ íóÌöÈõ ÇáÓøöÚóÇíóÉõ Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö áöÍóÞøö
ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÇáúãóÍúÌõæÑö Úóáóíúåö áöáÓøóÝóåö ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞó ÚóÈúÏóåõ
ÊóÌöÈõ ÇáÓøöÚóÇíóÉõ Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö Ýöí Þóæúáö ãõÍóãøóÏò¡ æóåõæó Þóæúáõ
ÃóÈöí íõæÓõÝó ÇáúÃóæøóáõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -º áöÃóäøó ÈöÇáúÍóÌúÑö
Úóáóíúåö ÕóÇÑó åõæó Ýöí Íõßúãö ÇáÊøóÕóÑøõÝö äóÇÞöÕó Çáúãöáúßö áöæõÌõæÈö
ÇáäøóÙóÑö áóåõ ÔóÑúÚðÇ¡ æóåõäóÇ ÈöÚõÐúÑö ÇáúÅößúÑóÇåö áóãú íóÕöÑú
äóÇÞöÕó Çáúãöáúßö¡ æóãóÚúäóì ÇáäøóÙóÑö íóÊöãøõ ÈöÅöíÌóÇÈö ÇáÖøóãóÇäö
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ Ëõãøó ÇáúæóáóÇÁõ íóßõæäõ áöáúãõßúÑóåöº áöÃóäøóåõ åõæó
ÇáúãõÚúÊöÞõ¡ æóÇáúæóáóÇÁõ áöãóäú ÃóÚúÊóÞó¡ æóËõÈõæÊõ ÇáúæóáóÇÁö áóåõ
íõÈúØöáõ ÍóÞøóåõ Ýöí ÊóÖúãöíäö ÇáúãõßúÑöåö ßóãóÇ áóæú ÔóåöÏó ÔóÇåöÏóÇäö
Úóáóì ÑóÌõáò Ãóäøóåõ ÃóÚúÊóÞó ÚóÈúÏóåõ¡ Ëõãøó ÑóÌóÚóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÖóÇÁ
ÖõãøöäóÇ ÞöíãóÊóåõ¡ æóÇáúæóáóÇÁõ ËóÇÈöÊñ áöáúãóæúáóì¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó
ÇáúæóáóÇÁó ßóÇáäøóÓóÈö áóíúÓó ÈöãóÇáò ãõÊóÞóæøöãò¡ æóáóíúÓó áöáúãõßúÑöåö
Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó
Çáúãóæúáóì¡ æóáóÇ ÓóÈöíáó áöáúãóæúáóì Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö Ýöí
ÇáöÇÓúÊöÓúÚóÇÁöº æóáöÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó áóãú íóÕöÑú ãóÇáößðÇ áöáúÚóÈúÏö
ÈöÇáÖøóãóÇäö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúæóáóÇÁó áöáúãõßúÑóåö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ
Èóíúäó ÑóÌõáóíúäö¡ ÝóÃõßúÑöåó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÍóÊøóì ÃóÚúÊóÞóåõ ÌóÇÒó
ÚöÊúÞõåõ¡ Ëõãøó Úóáóì Þóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ
Çááøóåõ ÇáúÚöÊúÞõ áóÇ íóÊóÌóÒøóÃõ¡ ÝóíóÚúÊöÞõ ÇáúÚóÈúÏõ
(24/62)
ßõáøõåõ¡ æóÇáúæóáóÇÁõ áöáúãõÚúÊöÞö¡
æóÚóáóì ÇáúãõßúÑöåö Åäú ßóÇäó ãõæÓöÑðÇ ÖóãóÇäõ ÌóãöíÚö ÇáúÞöíãóÉö
ÈóíúäóåõãóÇ äöÕúÝóíúäöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãõÊúáöÝðÇ Çáúãöáúßó ÚóáóíúåöãóÇ¡
æóÅöäú ßóÇäó ãõÚúÓöÑðÇ Öóãöäó äóÕöíÈó ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøóåõ ÈóÇÔóÑó
ÅÊúáóÇÝó äóÕöíÈöåö¡ æóíõÓúÊóÓúÚóì ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí ÞöíãóÉö äóÕöíÈö
ÇáÔøóÑöíßö ÇáúÂÎóÑöº áöÃóäøóåõ áóãú íõæÌóÏú ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ÅÊúáóÇÝõ
äóÕöíÈö ÇáÔøóÑöíßö ÞóÕúÏðÇ¡ æóáóßöäøóåõ ÊóÚóÏøóì Åáóíúåö ÇáÊøóáóÝõ
ÍõßúãðÇ¡ Ýóíóßõæäõ åõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÔóÑöíßö ÇáúãõÚúÊöÞö¡ æóÇáúãõÚúÊöÞõ
ÅÐóÇ ßóÇäó ãõÚúÓöÑðÇ áóÇ íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÖóãóÇäõ äóÕöíÈö ÔóÑöíßöåö¡
æóáóßöäú íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö ÇáÓøöÚóÇíóÉõ Ýöí äóÕöíÈö ÔóÑöíßöåöº
áöÃóäøóåõ ÞóÏú Óóáøóãó áóåõ Ðóáößó ÇáúÞóÏúÑó ãöäú ÑóÞóÈóÊöåö¡ æóáóÇ
íóÑúÌöÚõ¡ æóÇÍöÏñ ãöäúåõãóÇ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö ÈöÔóíúÁò.
ÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö¡ ÝóáöÃóäøóåõ ÓóÚóì Ýöí ÈóÏóáö ãóÇ Óõáøöãó áóåõ¡
æóÃóãøóÇ ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóáöÃóäøóåõ Öóãöäó ÈöãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡
æóÃóãøóÇ Ýöí ÞöíóÇÓö Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡
ÝóÇáúãõßúÑöåõ ÖóÇãöäñ áöäóÕöíÈö ÇáúãõßúÑóåö ãõæÓöÑðÇ ßóÇäó¡ Ãóæú
ãõÚúÓöÑðÇ¡ æóÝöí äóÕöíÈö ÇáÓøóÇßöÊö Åäú ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ãõæÓöÑðÇ¡
ÝóÇáÓøóÇßöÊõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÃóÚúÊóÞó äóÕöíÈóåõ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
ÇÓúÊóÓúÚóÇåõ Ýöí äóÕöíÈöåö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõßúÑöåó ÞöíãóÉó
äóÕöíÈöåö¡ ÝóÅöäú Öóãøóäóåõ íóÑúÌöÚõ ÇáúãõßúÑóåõ ÈöåóÐóÇ ÇáäøöÕúÝö ãöäú
ÇáúÞöíãóÉö Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö ÝóÇÓúÊóÓúÚóÇåõ Ýöíåöº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó
ÇáÓøóÇßöÊö Ýöí Ðóáößó¡ æóÕóÇÑó ãõÊóãóáøößðÇ áöäóÕöíÈöåö ÈöÃóÏóÇÁö
ÇáÖøóãóÇäö¡ æóÇáúæóáóÇÁõ Èóíúäó ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÇáúãõßúÑöåö äöÕúÝóÇäö¡
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ãõÚúÓöÑðÇ¡ ÝóáöáÓøóÇßöÊö ÍóÞøõ ÇáöÇÓúÊöÓúÚóÇÁö¡
æóÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóÇáúæóáóÇÁõ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÇáúãõßúÑóåö äöÕúÝóÇäö
áöÃóäøóåõ ÚóÊóÞó äóÕöíÈõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóáóì ãöáúßöåö.
¡ æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íõØóáøöÞó ÇãúÑóÃóÊóåõ
ËóáóÇËðÇ ÝóÝóÚóáó æóáóãú íóÏúÎõáú ÈöåóÇ ÈóÇäóÊú ãöäúåõ áöãóÇ ÞõáúäóÇ¡
æóÚóáóì ÇáÒøóæúÌö äöÕúÝõ ÇáÕøóÏóÇÞö Åäú ßóÇäó Óóãøóì áóåóÇ ãóåúÑðÇ¡
æóÇáúãõÊúÚóÉõ Åäú áóãú íóßõäú Óóãøóì áóåóÇ ãóåúÑðÇ¡ æóíóÑúÌöÚõ ÈöÐóáößó
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ åõæó ÇáøóÐöí ÃóáúÒóãåõ Ðóáößó ÇáúãóÇáó
ÍõßúãðÇ¡ ÝóÅöäøó æõÞõæÚó ÇáúÝõÑúÞóÉö ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö Ýöí ÍóÇáö
ÇáúÍóíóÇÉö ãõÓúÞöØñ áöÌóãöíÚö ÇáÕøóÏóÇÞö ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöÓóÈóÈò
ãõÖóÇÝò Åáóì ÇáÒøóæúÌö¡ ÝóÍöíäóÆöÐò íóÌöÈõ äöÕúÝõ ÇáÕøóÏóÇÞö ÈöÇáäøóÕøö¡
æóÇáúãõßúÑöåõ åõæó ÇáøóÐöí ÌóÚóáó ÇáúÝõÑúÞóÉó ãõÖóÇÝóÉð Åáóì ÇáÒøóæúÌö
ÈöÅößúÑóÇåöåö¡ ÝóßóÃóäøóåõ ÃóáúÒóãó ÇáÒøóæúÌó Ðóáößó ÇáúãóÇáó¡ Ãóæú
ÝóæøóÊó íóÏóåõ ãöäú Ðóáößó ÇáúãóÇáö¡ ÝóíóáúÒóãõåõ ÖóãóÇäõåõ
ßóÇáúÛóÇÕöÈö¡ æóÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö íóÖúãóäõ ÔóÇåöÏðÇ ÇáØøóáóÇÞó ÞóÈúáó
ÇáÏøõÎõæáö.
¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáÒøóæúÌõ ÞóÏú ÏóÎóáó ÈöåóÇ áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó ÇáÕøóÏóÇÞó ßõáøóåõ ÊóÞóÑøóÑó Úóáóì
ÇáÒøóæúÌö ÈöÇáÏøõÎõæáö¡ æóÇáúãõßúÑöåö ÅäøóãóÇ ÃóÊúáóÝó Úóáóíúåö ãöáúßó
ÇáäøößóÇÍö¡ æóãöáúßõ ÇáäøößóÇÍö áóÇ íóÊóÞóæøóãõ ÈöÇáúÅöÊúáóÇÝö Úóáóì
ÇáÒøóæúÌö ÚöäúÏóäóÇ¡ æóáöåóÐóÇ áóÇ äõæÌöÈõ Úóáóì ÔóÇåöÏóíú ÇáØøóáóÇÞö
ÈóÚúÏó ÇáÏøõÎõæáö ÖóãóÇäðÇ ÚöäúÏó ÇáÑøõÌõæÚö¡ æóáóÇ Úóáóì ÇáúãóÑúÃóÉö
Åäú ÇÑúÊóÏøóÊú ÈóÚúÏó ÇáÏøõÎõæáö¡ æóáóÇ Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáö áöãóäúßõæÍóÉö
ÇáúÛóíúÑö ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ ÝóÅöäøóåõ
íóÌúÚóáõ ÇáúÈõÖúÚó ãóÖúãõæäðÇ ÈöãóåúÑö ÇáúãöËúáö ÚöäúÏó ÇáúÅöÊúáóÇÝö
Úóáóì ÇáÒøóæúÌö ßóãóÇ åõæó ãóÖúãõæäñ ÈöãóåúÑö ÇáúãöËúáö ÚöäúÏó ÏõÎõæáöåö
Ýöí ãöáúßö ÇáÒøóæúÌö¡ æóáóßöäøóÇ äóÞõæáõ ÇáúÈöÖúÚõ áóíúÓó ÈöãóÇáò
ãõÊóÞóæøöãò¡ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãóÖúãõæäðÇ
(24/63)
ÈöÇáúãóÇáöº áöÃóäøóåõ áóÇ ãõãóÇËóáóÉó
Èóíúäó ãóÇ åõæó ãóÇáñ¡ æóÈóíúäó ãóÇ áóíúÓó ÈöãóÇáò¡ æóÊóÞóæøõãõåõ ÚöäúÏó
ÇáäøößóÇÍö áöÅöÙúåóÇÑö ÎóØóÑö Çáúãóãúáõæßö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÎóØóÑõ
áöáúãóãúáõæßö áóÇ áöáúãöáúßö ÇáúæóÇÑöÏö Úóáóíúåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÅÒóÇáóÉó Çáúãöáúßö ÈöÛóíúÑö ÔõåõæÏò¡ æóÈöÛóíúÑö¡
æóáöíøò ÕóÍöíÍñ¡ ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóì ÅÙúåóÇÑö ÇáúÎóØóÑö ÚöäúÏó
ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ íóÖúãóäõ ÇáúãõÊúáöÝõ ÔóíúÆðÇ. .
. æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÃóßúÑóåó ÇãúÑóÃóÉó ÃóÈöíåö ÝóÌóÇãóÚóåóÇ íõÑöíÏõ
Èöåö ÇáúÝóÓóÇÏó Úóáóì ÃóÈöíåö¡ æóáóãú íóÏúÎõáõ ÈöåóÇ ÃóÈõæåõ ßóÇäó áóåóÇ
Úóáóì ÇáÒøóæúÌö äöÕúÝõ ÇáúãóåúÑöº áöÃóäøó ÇáúÝõÑúÞóÉó¡ æóÞóÚóÊú ÈöÓóÈóÈò
ãõÖóÇÝò Åáóì ÇáúÃóÈö¡ æóåõæó ÍõÑúãóÉõ ÇáúãõÕóÇåóÑóÉö¡ æóíóÑúÌöÚõ
ÈöÐóáößó Úóáóì ÇÈúäöåöº áöÃóäøóåõ åõæó ÇáøóÐöí ÃóáúÒóãåõ Ðóáößó ÍõßúãðÇ¡
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÃóÈõ ÞóÏú ÏóÎóáó ÈöåóÇ áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáöÇÈúäö
ÈöÔóíúÁò áöãóÇ ÞõáúäóÇ¡ æóåóÐóÇ ÇáúÝóÕúáõ¡ ÃóæúÑóÏóåõ áöÅöíÖóÇÍö ãóÇ
ÓóÈóÞó¡ æóÞóæúáõåõ ÈóÑöíÏõ Èöåö ÇáúÝóÓóÇÏó Ãóíú íóßõæäõ ÞóÕúÏõåõ
ÅÝúÓóÇÏó ÇáäøößóÇÍö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáÒøöäóÇ¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ÅÝúÓóÇÏðÇ. .
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò ÍóÊøóì ÊóÒóæøóÌó ÇãúÑóÃóÉð
Úóáóì ÚóÔóÑóÉö ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò¡ æóãóåúÑö ãöËúáöåóÇ ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãò ÌóÇÒó
ÇáäøößóÇÍõº áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÇáúÌöÏøó¡ æóÇáúåóÒúáó Ýöí ÇáäøößóÇÍö¡
æóÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö ÓóæóÇÁñ¡ ÝóßóÐóáößó ÇáúÅößúÑóÇåõ¡
æóÇáØøóæóÇÚöíóÉõ¡ æóáöáúãóÑúÃóÉö ãöÞúÏóÇÑõ ãóåúÑö ãöËúáöåóǺ áöÃóäøó
ÇáúÊöÒóÇãó ÇáúãóÇáö íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ æóíóÎúÊóáöÝõ
ÈöÇáúÌöÏøö¡ æóÇáúåóÒúáö¡ ÝóíóÎúÊóáöÝõ ÃóíúÖðÇ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡
æóÇáØøóæúÚö¡ ÝóáóÇ íóÕöÍøõ ãöäú ÇáÒøóæúÌö ÇáúÊöÒóÇãõ ÇáúãóÇáö ãõßúÑóåðÇ
ÅáøóÇ Ãóäøó ãöÞúÏóÇÑó ãóåúÑö ÇáúãöËúáö íóÌöÈõ áöÕöÍøóÉö ÇáäøößóÇÍö áóÇ
ãóÍóÇáóÉó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÈöÏõæäö ÇáÊøóÓúãöíóÉö íóÌöÈõ¡ ÝóÚöäúÏó ÞóÈõæáö
ÇáÊøóÓúãöíóÉö Ýöíåö ãõßúÑóåðÇ¡ Ãóæúáóì Ãóäú íóÌöÈó¡ æóãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì
Ðóáößó íóÈúØõáõ áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäú ÇáÒøóæúÌö ÈöÇáúÊöÒóÇãöåö¡
æóáóæú Ãóäøó ÇáúãóÑúÃóÉó åöíó ÇáøóÊöí ÃõßúÑöåóÊú ÈöÈóÚúÖö ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ
Úóáóì Ãóäú ÊõÒóæøöÌó äóÝúÓóåóÇ ãöäúåõ ÈöÃóáúÝò¡ æóãóåúÑõ ãöËúáöåóÇ
ÚóÔóÑóÉõ ÂáóÇÝò ÝóÒóæøóÌóåóÇ ÃóæúáöíóÇÄõåóÇ ãõßúÑóåöíäó¡ ÝóÇáäøößóÇÍõ
ÌóÇÆöÒñ¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöíåöº áöÃóäøó ÇáúÈõÖúÚó áóíúÓó
ÈöãóÇáò ãõÊóÞóæøöãò¡ æóÊóÞóæøõãõåõ Úóáóì ÇáúãõÊóãóáøößö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
ËõÈõæÊö Çáúãöáúßö ÝöíãóÇ åõæó ãóÕõæäñ Úóäú ÇáöÇÈúÊöÐóÇáö¡ æóåóÐóÇ
ÇáúãóÚúäóì áóÇ íõæÌóÏõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõßúÑóåö¡ Ëõãøó íóÞõæáõ ÇáúÞóÇÖöí
áöáÒøóæúÌö: Åäú ÔöÆúÊ¡ ÝóÃóÊúãöãú áóåóÇ ãóåúÑó ãöËúáöåóÇ¡ æóåöíó
ÇãúÑóÃóÊõß Åäú ßóÇäó ßõÝõÄðÇ áóåóÇ¡ ÝóÅöäú ÃóÈóì ÝóÑøóÞó ÈóíúäóåõãóÇ¡
æóáóÇ ÔóíúÁó áóåóÇ¡ æóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøó ÇáÒøóæúÌó Åäú ßóÇäó ßõÝõÄðÇ áóåóÇ
ËóÈóÊó áóåóÇ ÇáúÎöíóÇÑõº áöãóÇ íóáúÍóÞõåóÇ ãöäú ÇáÖøóÑóÑö ÈöäõÞúÕóÇäö
ÍóÞøöåóÇ Úóäú ÕóÏóÇÞö ãöËúáöåóÇ¡ æóÇáÒøóæúÌõ ãõÊóãóßøöäñ ãöäú ÅÒóÇáóÉö
åóÐóÇ ÇáÖøóÑóÑö ÈöÃóäú íóáúÊóÒöãó áóåóÇ ßóãóÇáó ãóåúÑö ãöËúáöåóÇ¡ ÝóÅöäú
ÇáúÊóÒóãó Ðóáößó ÝóÇáäøößóÇÍõ ÈóíúäóåõãóÇ áóÇÒöãñ¡ æóÅöäú ÃóÈóì¡ ÝóÑøóÞó
ÈóíúäóåõãóÇ¡ æóáóÇ ÔóíúÁó áóåóÇ Åäú áóãú íóßõäú ÏóÎóáó ÈöåóÇ¡ æóÅöäú
ßóÇäó ÏóÎóáó ÈöåóÇ ãõßúÑóåóÉð¡ ÝóáóåóÇ ÊóãóÇãõ ãóåúÑö ãöËúáöåóÇ
áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåóÇ ÈöÇáäøõÞúÕóÇäö¡ æóáóÇ ÎöíóÇÑó áóåóÇ ÈóÚúÏó
Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáÖøóÑóÑó ÇäúÏóÝóÚó Íöíäó ÇÓúÊóÍóÞøóÊú ßóãóÇáó ãóåúÑö
ãöËúáöåóÇ¡ æóÅöäú ÏóÎóáó ÈöåóÇ¡ æóåöíó ØóÇÆöÚóÉñ¡ Ãóæú ÑóÖöíóÊú ÈöãóÇ
Óóãøóì áóåóÇ¡ ÝóÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó áöáúÃóæúáöíóÇÁö ÍóÞøõ
ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö¡ æóÚöäúÏóåõãóÇ áóíúÓó áóåõãú Ðóáößó¡ æóÃóÕúáõåõ ÝöíãóÇ
ÅÐóÇ ÒóæøóÌóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ äóÝúÓóåóÇ ãöäú ßõÝõÄò ÈöÏõæäö ÕóÏóÇÞö
ãöËúáöåóÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇåõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáäøößóÇÍö.¡ æóÅöäú áóãú
íóßõäö ÇáÒøóæúÌõ ßõÝõÄðÇ áóåóÇ¡ ÝóáóåóÇ
(24/64)
Ãóäú áóÇ ÊóÑúÖóì ÈöÇáúãóÞóÇãö ãóÚóåõ
ÓóæóÇÁñ ÇáúÊóÒóãó ÇáÒøóæúÌõ áóåóÇ ßóãóÇáó ãóåúÑö ÇáúãöËúáö¡ Ãóæú áóãú
íóáúÊóÒöãú ÏóÎóáó ÈöåóÇ¡ Ãóæú áóãú íóÏúÎõáú ÈöåóǺ áöãóÇ íóáúÍóÞõåóÇ
ãöäú ÇáÖøóÑóÑö ãöäú ÇÓúÊöÝúÑóÇÔö ãóäú áóÇ íõßóÇÝöÆõåóÇ¡ ÝóÅöäú ÏóÎóáó
ÈöåóÇ¡ æóåöíó ØóÇÆöÚóÉñ¡ Ãóæú ÑóÖöíóÊú¡ ÝóáöáúÃóæúáöíóÇÁö Ãóäú
íõÝóÑøöÞõæÇ ÈóíúäóåõãóǺ áöÃóäøó áöáúÃóæúáöíóÇÁö ÍóÞøõ ØóáóÈö
ÇáúßóÝóÇÁóÉö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) ÃóäøóåóÇ áóæú ÒóæøóÌóÊú äóÝúÓóåóÇ ØóÇÆöÚóÉð ãöäú ÛóíúÑö
ßõÝõÄò ßóÇäó áöáúÃóæúáöíóÇÁö ÍóÞøõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö¡ ÝóåõäóÇ ÃóíúÖðÇ áóãú
íõæÌóÏú ãöäú ÇáúÃóæúáöíóÇÁö ÇáÑøöÖóÇ ÈöÓõÞõæØö ÍóÞøöåöãú Ýöí
ÇáúßóÝóÇÁóÉö¡ æóÇáÒøóæúÌõ áóÇ íóÊóãóßøóäõ ãöäú ÅÒóÇáóÉö ÚóÏóãö
ÇáúßóÝóÇÁóÉö¡ Ýóíóßõæäõ áöáúÃóæúáöíóÇÁö Ãóäú íõÝóÑøöÞõæÇ ÈóíúäóåõãóÇ
ÓóæóÇÁñ ÑóÖöíó ÈöÃóäú íõÊöãøó áóåóÇ ãóåúÑó ãöËúáöåóÇ¡ Ãóæú áóãú íóÑúÖó
ÈöÐóáößó.
æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ¡ æóÌóÈó áóåõ Úóáóì ÑóÌõáò ÞöÕóÇÕñ Ýöí äóÝúÓò¡ Ãóæú
ÝöíãóÇ ÏõæäóåóÇ¡ ÝóÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò ÍóÊøóì ÚóÝóÇ
ÝóÇáúÚóÝúæõ ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøó ÇáúÚóÝúæó Úóäú ÇáúÞöÕóÇÕö äóÙöíÑõ
ÇáØøóáóÇÞö Ýöí Ãóäøó ÇáúåóÒúáó¡ æóÇáúÌöÏøó Ýöíåö ÓóæóÇÁñ¡ ÝóÅöäøóåõ
ÅÈúØóÇáõ ãöáúßö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö¡ æóáóíúÓó Ýöíåö ãöäú ãóÚúäóì Çáúãöáúßö
ÔóíúÁñ¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó áóåõ Úóáóì ÇáúÌóÇäöíº áöÃóäøó ÇáúÌóÇäöíó áóãú
íóáúÊóÒöãú áóåõ ÚöæóÖðÇ¡ æóáóãú íóÊóãóáøóßú Úóáóíúåö ÔóíúÆðÇ¡
æóÊõÞóæøóãõ ÇáäøóÝúÓõ ÈöÇáúãóÇáö ÚöäúÏó ÇáúÎóØóÃö áöÕöíóÇäóÉö ÇáäøóÝúÓö
Úóäú ÇáúÅöåúÏóÇÑö¡ æóåóÐóÇ áóÇ íõæÌóÏõ ÚöäúÏó ÇáúÅöÓúÞóÇØö ÈöÇáúÚóÝúæöº
áöÃóäøóåõ ãóäúÏõæÈñ Åáóíúåö Ýöí ÇáÔøóÑúÚö¡ æóÇáúÈóÏóáõ Ýöíåö ÕóÍöíÍñ¡
æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÓúÊóåúáößú Úóáóíúåö
ãóÇáðÇ ãõÊóÞóæøöãðÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáÊøóãóßøõäó ãöäú ÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÞöÕóÇÕö
áóíúÓó ÈöãóÇáò ãõÊóÞóæøöãò¡ æóáöåóÐóÇ áóÇ íõÖóãøóäõ ÔõåõæÏõ ÇáúÚóÝúæ
ÅÐóÇ ÑóÌóÚõæÇ¡ æóãóäú Úóáóíúåö ÇáúÞöÕóÇÕõ ÅÐóÇ ÞóÊóáóåõ ÅäúÓóÇäñ áóÇ
íóÖúãóäõ áöãóäú áóåõ ÇáúÞöÕóÇÕõ ÔóíúÆðÇ¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ ãóÇÊó ãóäú
Úóáóíúåö ÇáúÞöÕóÇÕõ áóÇ íóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ áöãóäú áóåõ ÇáúÞöÕóÇÕõ ÔóíúÆðÇ¡
ÝóßóÐóáößó ÇáúãõßúÑöåõ.
æóáóæú¡ æóÌóÈó áöÑóÌõáò Úóáóì ÑóÌõáò ÍóÞøñ ãöäú ãóÇáò¡ Ãóæú ßóÝóÇáóÉò
ÈöäóÝúÓò¡ Ãóæú ÛóíúÑö Ðóáößó¡ ÝóÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò
ÍóÊøóì ÃóÈúÑóÃó ãöäú Ðóáößó ÇáúÍóÞøö ßóÇäó ÈóÇØöáðǺ áöÃóäøó ÕöÍøóÉó
ÇáúÅöÈúÑóÇÁö ÊóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö
íóäúÚóÏöãõ ÇáÑøöÖóǺ æóåóÐóÇ áöÃóäøó ÇáúÅöÈúÑóÇÁó Úóäú ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú
ßóÇäó ÅÓúÞóÇØðÇ¡ æóáóßöäú Ýöíåö ãóÚúäóì ÇáÊøóãúáöíßö¡ æóáöåóÐóÇ
íóÑúÊóÏøõ ÈöÑóÏøö ÇáúãóÏúíõæäö¡ æóÅöÈúÑóÇÁõ ÇáúßóÝöíáö¡ ÝóÑúÚñ
áöÅöÈúÑóÇÁö ÇáúÃóÕöíáö¡ æóÇáúßóÝóÇáóÉõ ÈöÇáäøóÝúÓö ãöäú ÍõÞõæÞö
ÇáúãóÇáöº áöÃóäøó ÕöÍøóÊóåóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÏóÚúæóì ÇáúãóÇáö¡ ÝóáöåóÐóÇ
áóÇ ÊóÕöÍøõ ÇáúÈóÑóÇÁóÉõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÝõÕõæáö ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö ßóãóÇ
áóÇ ÊóÕöÍøõ ãóÚó ÇáúåóÒúáö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì ÊóÓúáöíãö
ÇáÔøõÝúÚóÉö ÈóÚúÏó ãóÇ ØóáóÈåóǺ áöÃóäøó ÊóÓúáöíãó ÇáÔøõÝúÚóÉö ãöäú
ÈóÇÈö ÇáÊøöÌóÇÑóÉö ßóÇáúÃóÎúÐö ÈöÇáÔøõÝúÚóÉö¡ æóáöåóÐóÇ ãóáóßóåõ
ÇáúÃóÈõ¡ æóÇáúæóÕöíøõ Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÃóÈöí íõæÓõÝó
ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ.
æóÇáÊøöÌóÇÑóÉõ ÊóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÐóáößó íõÚúÊóãóÏõ
ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáÔøóÝöíÚõ Íöíäó Úóáöãó ÈöåóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäú
íóÊóßóáøóãó ÈöØóáóÈöåóÇ¡ ÝóÃõßúÑöåó ÍóÊøóì ÓóÏøó Ýóãóåõ¡ æóáóãú
íóÊúÑõßúåõ íóäúØöÞõ íóæúãðÇ¡ Ãóæú ÃóßúËóÑó ãöäú Ðóáößó ßóÇäó Úóáóì
ÔõÝúÚóÊöåö ÅÐóÇ Îóáøóì Úóäúåõ¡ ÝóÅöäú ØóáóÈó ÚöäúÏó Ðóáößó¡ æóÅöáøóÇ
ÈóØóáóÊú ÔõÝúÚóÊõåõº áöÃóäøó ÇáúãõÓúÞöØó áöáÔøõÝúÚóÉö ÊóÑóßó ÇáØøóáóÈó
ÈóÚúÏó ÇáÊøóãóßøõäö ãöäúåõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÊóÑúßó ÇáØøóáóÈö ÞóÈúáó ÇáúÚöáúãö ÈöÇáúÈóíúÚö áóÇ
íõÈúØöáõ ÇáÔøõÝúÚóÉó áöÇäúÚöÏóÇãö Êóãóßøõäöåö ãöäú ÇáØøóáóÈö
(24/65)
æóåõæó áóãú íóßõäú ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú
ÇáØøóáóÈö åõäóÇ Íöíäó ÓóÏøó¡ Ýóãóåõ¡ Ãóæú Þöíáó: áóåõ áóÆöäú ÊóßóáøóãúÊ
ÈöØóáóÈö ÔõÝúÚóÊöß áóäóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóäóÍúÈöÓóäøóßó¡ ÝóåóÐóÇ áóÇ
íõÈúØöáõ ÔõÝúÚóÊóåõ¡ ÝóÃóãøóÇ ÈóÚúÏó ÒóæóÇáö ÇáúÅößúÑóÇåö ÅÐóÇ áóãú
íóØúáõÈú ÈóØóáóÊú ÔõÝúÚóÊõåõ áöÊóÑúßö ÇáØøóáóÈö ÈóÚúÏó ÇáÊøóãóßøõäö¡
ÝóÅöäú Þöíáó: ÃóáóíúÓó Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúåóÒúáö¡
æóÇáúåóÇÒöáõ ÈöÊóÓúáöíãö ÇáÔøõÝúÚóÉö ÊóÈúØõáõ ÔõÝúÚóÊõåõ¡ ÝóßóÐóáößó
ÇáúãõßúÑóåõ Úóáóì ÊóÓúáöíãö ÇáÔøõÝúÚóÉö ÞõáúäóÇ ÅÐóÇ åóÒóáó ÈöÊóÓúáöíãö
ÇáÔøõÝúÚóÉö ÞóÈúáó ÇáØøóáóÈö ÈóØóáóÊú ÔõÝúÚóÊõåõ áöÊóÑúßö ÇáØøóáóÈö ãóÚó
ÇáúÅöãúßóÇäö áóÇ ÈöÇáúåóÒúáö ÈöÇáÊøóÓúáöíãö¡ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ØóáóÈó
ÇáÔøõÝúÚóÉó¡ Ëõãøó ÓóáøóãóåóÇ åóÇÒöáðÇ¡ æóÇÊøóÝóÞóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó
åóÇÒöáðÇ Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö áóãú ÊóÈúØõáú ÔõÝúÚóÊõåõº áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ
Ãóäøóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøöÌóÇÑóÉö íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ.
ÝóÅöäú ÞóÇáó ÇáúãõÔúÊóÑöí: Åäøóåõ áóãú íóßõÝøó Úóäú ÇáØøóáóÈö
áöáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóßöäøóåõ áóãú íõÑöÏú ÃóÎúÐóåóÇ ÈöÇáÔøõÝúÚóÉö¡ æóÞóÇáó
ÇáÔøóÝöíÚõ: ãóÇ ßóÝóÝúÊ ÅáøóÇ áöáúÅößúÑóÇåö ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ
ÇáÔøóÝöíÚöº áöÃóäøó ÞöíóÇãó ÇáÓøóíúÝö Úóáóì ÑóÃúÓöåö Ïóáöíáñ ÙóÇåöÑñ
Úóáóì Ãóäøóåõ ÅäøóãóÇ ßóÝøó Úóäú ÇáØøóáóÈö áöáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóßöäøóåõ
íóÍúáöÝõ ÈöÇóááøóåö ãóÇ ãóäóÚóåõ ãöäú ØóáóÈö ÇáÔøõÝúÚóÉö ÅáøóÇ
ÇáúÅößúÑóÇåõº áöÃóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇÏøóÚóì Úóáóíúåö ãóÇ áóæú ÃóÞóÑøó
Èöåö áóÒöãóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóäúßóÑóåõ ÇõÓúÊõÍúáöÝó Úóáóíúåö. .
æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÃóßúÑóåóåõ Ãóåúáõ ÇáÔøöÑúßö Úóáóì Ãóäú íóßúÝõÑó
ÈöÇóááøóåö¡ æóáóåõ ÇãúÑóÃóÉñ ãõÓúáöãóÉñ¡ ÝóÝóÚóáó¡ Ëõãøó Îõáøöíó
ÓóÈöíáõåõ¡ ÝóÞóÇáóÊú: ÞóÏú ßóÝóÑúÊó ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÈöäúÊõ ãöäúß¡
æóÞóÇáó ÇáÑøóÌõáõ: ÅäøóãóÇ ÃóÙúåóÑúÊ Ðóáößó¡ æóÞóáúÈöí ãõØúãóÆöäøñ
ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö ÇáúÞóæúáõ ÞóæúáõåóÇ¡ æóíõÝóÑøóÞõ
ÈóíúäóåõãóǺ áöÃóäøóåõ áóÇ ØóÑöíÞó áóäóÇ Åáóì ãóÚúÑöÝóÉö ÓöÑøöåö¡
ÝóæóÌóÈó ÈöäóÇÁõ ÇáúÍõßúãö Úóáóì ÙóÇåöÑö ãóÇ äóÓúãóÚõåõ ãöäúåõ¡ æóåóÐóǺ
áöÃóäøó ÇáÔøóÑúÚó ÃóÞóÇãó ÇáÙøóÇåöÑó ÇáøóÐöí íõæÞóÝõ Úóáóíúåö ãóÞóÇãó
ÇáúÎóÝöíøö ÇáøóÐöí áóÇ íõãúßöäõ ÇáúæõÞõæÝõ Úóáóíúåö áöáÊøóíúÓöíÑö Úóáóì
ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÙøóÇåöÑö ÞóÏú ÓõãöÚó ãöäúåõ ßóáöãóÉõ
ÇáÑøöÏøóÉö¡ ÝóÊóÈöíäõ ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ¡ æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊóÍúÓóäó¡
ÝóÞóÇáó: ÇáúÞóæúáõ Þóæúáõåõ ãóÚó íóãöíäöåöº áöÃóäøó ÇáäøóÈöíøó -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ÞóÈöáó Þóæúáó ÚóãøóÇÑò - ÑóÖöíó
Çááøóåõ Úóäúåõ -¡ æóáóãú íõÌóÏøöÏú ÇáäøößóÇÍó Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó
ÇãúÑóÃóÊöåö» ¡ æóáöÃóäøó ÇáÙøóÇåöÑó ÔóÇåöÏñ áóåõ¡ ÝóÅöäøó ÇãúÊöäóÇÚóåõ
ãöäú ÅÌúÑóÇÁö ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö ÍóÊøóì ÊóÍóÞøóÞó ÇáúÅößúÑóÇåõ Ïóáöíáñ
Úóáóì Ãóäøóåõ ãõØúãóÆöäøõ ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ æóÃóäøóåõ ãóÇ ÞóÕóÏó
ÈöÇáÊøóßóáøõãö ÅáøóÇ ÏóÝúÚó ÇáÔøóÑøö Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö
ãóÇ ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ ÝóÅöäøóåõ íõÍúßóãõ ÈöÅöÓúáóÇãöåöº
áöÃóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ãöãøóÇ íóÌöÈõ ÇÚúÊöÞóÇÏõåõ¡ ÝóÐóáößó Ïóáöíáñ Úóáóì
Ãóäøóåõ ÞóÇáó ãóÇ ÞóÇáó ãõÚúÊóÞöÏðÇ¡ æóåõæó ãõÚóÇÑöÖñ áöáúÅößúÑóÇåö¡
ÝóÚöäúÏó ÊóÚóÇÑõÖö ÇáÏøóáöíáóíúäö íõÕóÇÑõ Åáóì ÙóÇåöÑö ãóÇ ÓõãöÚó
ãöäúåõ¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáÔøöÑúßõ ãöãøóÇ áóÇ íóÌõæÒõ ÇÚúÊöÞóÇÏõåõ¡
æóÇáúÅößúÑóÇåõ¡ ÝóÏóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÚúÊóÞöÏñ¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ
íõÍúßóãõ ÈöÑöÏøóÊöåö ÅÐóÇ ÃóÌúÑóì ßóáöãóÉó ÇáÔøöÑúßö ãõßúÑóåðÇ¡
æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ãóÇ íóßúÑóåõ Ãóäú íóÝúÚóáóåõ ÈöäóÝúÓöåö Ãóæú ãóÇáöåö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÃóßúÑóåóåõ áöÕøñ
ÈöÇáúÞóÊúáö Úóáóì ÞóØúÚö íóÏö äóÝúÓöåö¡ Ýóåõæó Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõ
(24/66)
Ýöí ÓóÚóÉò ãöäú Ðóáößóº áöÃóäøóåõ
ÇõÈúÊõáöíó ÈöÈóáöíøóÊóíúäö¡ Ýóáóåõ Ãóäú íóÎúÊóÇÑó ÃóåúæóäóåõãóÇ Úóáóíúåö
áöÍóÏöíËö ÚóÇÆöÔóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåóÇ - ÞóÇáóÊú: «ãóÇ ÎõíøöÑó
ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - Èóíúäó ÃóãúÑóíúäö
ÅáøóÇ ÇÎúÊóÇÑó ÃóíúÓóÑóåõãóÇ» ¡ Ëõãøó ÍõÑúãóÉõ ÇáØøóÑóÝö ÊóÇÈöÚóÉñ
áöÍõÑúãóÉö ÇáäøóÝúÓö¡ æóÇáÊøóÇÈöÚõ áóÇ íõÚóÇÑöÖõ ÇáúÃóÕúáó¡ æóáóßöäú
íóÊóÑóÌøóÍõ ÌóÇäöÈõ ÇáúÃóÕúáö¡ ÝóÝöí ÅÞúÏóÇãöåö Úóáóì ÞóØúÚö ÇáúíóÏö
ãõÑóÇÚóÇÉõ ÍõÑúãóÉö äóÝúÓöåö¡ æóÝöí ÇãúÊöäóÇÚöåö ãöäú Ðóáößó ÊóÚúÑöíÖõ
ÇáäøóÝúÓö¡ æóÊóáóÝõ ÇáäøóÝúÓö íõæÌöÈõ ÊóáóÝó ÇáúÃóØúÑóÇÝö áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡
æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÅÊúáóÇÝó ÇáúÈóÚúÖö áöÅöÈúÞóÇÁö Çáúßõáøö íóßõæäõ¡
Ãóæúáóì ãöäú ÅÊúáóÇÝ Çáúßõáøö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ãóäú¡ æóÞóÚóÊú Ýöí íóÏöåö ÃóßóáóÉñ íõÈóÇÍõ áóåõ Ãóäú
íóÞúØóÚó íóÏóåõ áöíóÏúÝóÚó Èöåö ÇáúåóáóÇßó Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóÞóÏú¡
ÝóÚóáóåõ ÚõÑúæóÉõ Èúäõ ÇáÒøõÈóíúÑö - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡ ÝóåóÐóÇ
ÇáúãõßúÑóåõ Ýöí ãóÚúäóì Ðóáößó ãöäú æóÌúåòº áöÃóäøóåõ íóÏúÝóÚõ
ÇáúåóáóÇßó Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÞóØúÚö ØóÑóÝöåö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÞóíøóÏóåõ
ÈöÇáúãóÔöíÆóÉö åõäóǺ áöÃóäøó åóÐóÇ áóíúÓó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÃóßóáóÉö ãöäú
ßõáøö æóÌúåò¡ æóÍõÑúãóÉõ ÇáØøóÑóÝö ßóÍõÑúãóÉö ÇáäøóÝúÓö ãöäú æóÌúåò¡
ÝóáöåóÐóÇ ÊóÍóÑøóÒó Úóäú ÇáúÅöËúÈóÇÊö Ýöí ÇáúÌóæóÇÈö¡ æóÞóÇáó Åäú ÔóÇÁó
Çááøóåõ Ýöí ÓóÚóÉò ãöäú Ðóáößó¡ ÝóÅöäú ÞóØóÚó íóÏó äóÝúÓöåö¡ Ëõãøó
ÎóÇÕóãó ÇáúãõßúÑöåó Ýöíåö ÞóÖóì ÇáúÞóÇÖöí áóåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÈöÇáúÞóæóÏöº áöÃóäøó ÇáúÞóØúÚó ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö áöãóÇ
ÊóÍóÞøóÞó ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì ãóÇ Èóíøóäóåõ Ýöí ãóÓúÃóáóÉö ÇáúãõßúÑöåö
Úóáóì ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóßóÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó ÈóÇÔóÑó ÞóØúÚó íóÏöåö¡ æóåóÐóÇ
ÙóÇåöÑñ Úóáóì Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ¡
æóÅöäøóãóÇ ÇáúÅöÔúßóÇáõ Úóáóì Þóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡
ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõæÌöÈõ ÇáúÞóæóÏó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÞöíáó Ýöí åóÐóÇ
ÇáúÝóÕúáö áóÇ ÞóæóÏó Úóáóíúåö ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó ÃóíúÖðÇ¡ æóáóßöäú
íóáúÒóãõåõ ÃóÑúÔõ ÇáúíóÏö Ýöí ãóÇáöåö¡ æóÞöíáó åõäóÇ íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ
ÚöäúÏóåõº áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ íóÌúÚóáõ ÇáúãõßúÑóåó ÂáóÉð Ýöí ÞóÊúáö
ÇáúÛóíúÑö áößóæúäöåö ÂËöãðÇ áóÇ íóÍöáøõ áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì
ÇáúÞóÊúáö¡ æóåõäóÇ íóÍöáøõ áöáúãõßúÑóåö ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÞóØúÚö
íóÏöåö¡ ÝóßóÇäó åõæó ÂáóÉð ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõßúÑóåö Úóáóì ÅÊúáóÇÝö
ÇáúãóÇáö¡ ÝóíóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåõ. .
¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóØúÑóÍó äóÝúÓóåõ Ýöí ÇáäøóÇÑö ÈöæóÚöíÏö
ÞóÊúáò¡ Ýóåõæó Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõ Ýöí ÓóÚóÉò ãöäú Ðóáößó ÃóãøóÇ Åäú ßóÇäó
íóÑúÌõæ ÇáäøóÌóÇÉó ãöäú ÇáäøóÇÑö¡ ÝóÅöäøóåõ íõáúÞöí äóÝúÓóåõ Úóáóì
ÞóÕúÏö ÇáäøóÌóÇÉö¡ æóÅöäú ßóÇäó áóÇ íóÑúÌõæ ÇáäøóÌóÇÉó¡ ÝóßóÐóáößó
ÇáúÌóæóÇÈõº áöÃóäøó ãöäú ÇáäøóÇÓö ãóäú íóÎúÊóÇÑõ Ãóáóãó ÇáäøóÇÑö Úóáóì
Ãóáóãö ÇáÓøóíúÝö¡ æóãöäúåõãú ãóäú íóÎúÊóÇÑõ Ãóáóãó ÇáÓøóíúÝö¡ æóÑõÈøóãóÇ
íóßõæäõ Ýöí ÇáäøóÇÑö ÈóÚúÖõ ÇáÑøóÇÍóÉö áóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó íóÃúÊöí Úóáóì
äóÝúÓöåö¡ æóÞöíáó Úóáóì Þóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ
Çááøóåõ áóÇ íóÓóÚõåõ Ãóäú íõáúÞöíó äóÝúÓóåõ ÅÐóÇ ßóÇäó áóÇ íóÑúÌõæ
ÇáäøóÌóÇÉó Ýöíåöº áöÃóäøóåõ áóæú ÃóáúÞóì äóÝúÓóåõ ÕóÇÑó ãóÞúÊõæáðÇ
ÈöÝöÚúáö äóÝúÓöåö¡ æóáóæú ÇãúÊóäóÚó ãöäú Ðóáößó ÕóÇÑó ãóÞúÊõæáðÇ
ÈöÝöÚúáö ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÍóíúËõ íóÓóÚõåõ ÇáúÅöáúÞóÇÁõ¡ Ýóáöæóáöíøöåö
ÇáúÞóæúÏõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóåóÐóÇ áóÇ íóÔúßõáõ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó
æóãõÍóãøóÏò¡ æóßóÐóáößó ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö ãöäú
ÇáúÌóæóÇÈöº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÃõÈöíÍó áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ ÕóÇÑó ÂáóÉð
áöáúãõßúÑöåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóØúÑóÍó äóÝúÓóåõ
ãöäú¡ ÝóæúÞö ÈóíúÊò ÅáøóÇ Ãóäøó Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö ÚöäúÏó ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó áóÇ íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ ßóãóÇ áóæú ÃóáúÞóÇåõ ÇáúãõßúÑöåõ
ÈöäóÝúÓöåö.
¡ æóÚöäúÏóåõãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó
(24/67)
Ðóáößó ãöãøóÇ íóÞúÊõáõ ÛóÇáöÈðÇ Ýóåõæó¡
æóÅöáúÞóÇÁõ ÇáäøóÝúÓö Ýöí ÇáäøóÇÑö ÓóæóÇÁñ¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì Ãóäú íóØúÑóÍó äóÝúÓóåõ Ýöí ãóÇÁò¡ æóåõäóÇ ÇáúÞóæúÏõ áóÇ íóÌöÈõ
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ßóãóÇ áóæú ÃóáúÞóÇåõ
ÈöäóÝúÓöåö¡ æóßóÐóáößó ÚöäúÏóåõãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó íõÑúÌóì ÇáäøóÌóÇÉõ ãöäúåõ¡
æóÅöäú ßóÇäó ãöãøóÇ íóÞúÊõáõ ÛóÇáöÈðÇ íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÇÓúÊóÏóáøó ÈöÍóÏöíËö ÒóíúÏö Èúäö¡ æóåúÈò ÞóÇáó
ÇÓúÊóÚúãóáó ÚõãóÑõ Èúäõ ÇáúÎóØøóÇÈö ÑóÌõáðÇ Úóáóì ÌóíúÔò¡ ÝóÎóÑóÌó
äóÍúæó ÇáúÌóÈóáö¡ ÝóÇäúÊóåóì Åáóì äóåúÑò áóíúÓó Úóáóíúåö ÌöÓúÑñ Ýöí
íóæúãò ÈóÇÑöÏò¡ ÝóÞóÇáó ÃóãöíÑõ Ðóáößó ÇáúÌóíúÔö áöÑóÌõáò ÇäúÒöáú
ÝóÇÈúÛö áóäóÇ ãóÎóÇÖóÉð äóÌõæÒõ ÝöíåóÇ¡ ÝóÞóÇáó ÇáÑøóÌõáõ: Åäøöí ÃóÎóÇÝõ
Åäú ÏóÎóáúÊ ÇáúãóÇÁó Ãóäú ÃóãõæÊó ÞóÇáó¡ ÝóÃóßúÑóåóåõ¡ ÝóÏóÎóáó ÇáúãóÇÁó
ÞóÇáó íóÇ ÚõãóÑóÇåõ¡ íóÇ ÚõãóÑóÇåõ Ëõãøó áóãú íóáúÈóËú Ãóäú åóáóßó
ÝóÈóáóÛó Ðóáößó ÚõãóÑõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -¡ æóåõæó Ýöí ÓõæÞö
ÇáúãóÏöíäóÉö ÞóÇáó íóÇ áóíúÊóßóÇåõ¡ íóÇ áóíúÊóßóÇåõ¡¡ ÝóÈóÚóËó Åáóì
ÃóãöíÑö Ðóáößó ÇáúÌóíúÔö ÝóäóÒóÚóåõ¡ æóÞóÇáó: áóæúáóÇ Ãóäú íóßõæäó
ÓõäøóÉð áóÃóÞóÏúÊõåõ ãöäúß¡ Ëõãøó ÛóÑøóãóåõ ÇáÏøöíóÉó¡ æóÞóÇáó: áóÇ
ÊóÚúãóáú áöí ÚóãóáðÇ ÃóÈóÏðÇ ÞóÇáó¡ æóÅöäøóãóÇ ÃóãóÑóåõ ÇáúÃóãöíÑõ
ÈöåóÐóÇ Úóáóì ÛóíúÑö ÅÑóÇÏóÉö ÞóÊúáöåö Èóáú áöíóÏúÎõáó ÇáúãóÇÁó¡
ÝóíóäúÙõÑó áóåõãú ãóÎóÇÖóÉó ÇáúãóÇÁö¡ ÝóÖóãøóäóåõ ÚõãóÑõ - ÑóÖöíó
Çááøóåõ Úóäúåõ - ÏöíóÊóåõ¡ ÝóßóíúÝó Èöãóäú ÃóãóÑóåõ¡ æóåõæó íõÑöíÏõ
ÞóÊúáóåõ ÈöÐóáößó¡ æóÝöíåö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÃóäøóåõ íóÌöÈõ ÈöÛóíúÑö ÇáÓøöáóÇÍö¡ æóãóÚúäóì Þóæúáöåö
Ãóäú íóßõæäó ÓõäøóÉð íóÚúäöí Ýöí ÍóÞøö ãóäú áóÇ íóÞúÕöÏõ ÇáúÞóÊúáó¡
æóíóßõæäõ ãõÎúØöÆðÇ Ýöí Ðóáößó¡ Ýóåõæó ÊóäúÕöíÕñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÅÐóÇ
ßóÇäó ÞóÇÕöÏðÇ Åáóì ÞóÊúáöåö ÈöãóÇ áóÇ íõáúÌöÆõåõ¡ ÝóÅöäøóåõ
íóÓúÊóæúÌöÈõ ÇáúÞóæóÏó æóÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó íóÞõæáõ: ÅäøóãóÇ ÞóÇáó ÚõãóÑõ -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ðóáößó Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóåúÏöíÏö¡ æóÞóÏú
íõåóÏøöÏõ ÇáúÅöãóÇãõ ÈöãóÇ áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ¡ æóíóÊóÍóÑøóÒõ Ýöíåö Úóäú
ÇáúßóÐöÈö ÈöÈóÚúÖö ãóÚóÇÑöíÖö ÇáúßóáóÇãö. .
æóáóæú ÞóÇáó áóÊóÞúØóÚóäøó íóÏó äóÝúÓöß¡ Ãóæú áóÃóÞúØóÚóäøóåóÇ Ãóäøóåõ
áóãú íóÓóÚúåõ ÞóØúÚõåóǺ áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöãõßúÑóåò¡ ÝóÇáúãõßúÑóåõ ãóäú
íóäúÌõæ ÚóãøóÇ åõÏøöÏó Èöåö ÈöÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ãóÇ ØõáöÈó ãöäúåõ¡
æóåõäóÇ Ýöí ÇáúÌóÇäöÈóíúäö Úóáóíúåö ÖóÑóÑõ ÞóØúÚö ÇáúíóÏö¡ æóÅöÐóÇ
ÇãúÊóäóÚó ÕóÇÑóÊú íóÏõåõ ãóÞúØõæÚóÉð ÈöÝöÚúáö ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÅöÐóÇ
ÃóÞúÏóãó Úóáóíúåö ÕóÇÑóÊú ãóÞúØõæÚóÉð ÈöÝöÚúáö äóÝúÓöåö¡ æóåõæó
íóÊóíóÞøóäõ ÈöãóÇ íóÝúÚóáõåõ ÈöäóÝúÓöåö¡ æóáóÇ íóÊóíóÞøóäõ ÈöãóÇ
åóÏøóÏóåõ Èöåö ÇáúãõßúÑöåõ¡ ÝóÑõÈøóãóÇ íõÎóæøöÝõåõ ÈöãóÇ áóÇ
íõÍóÞøöÞõåõ¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ íóÓóÚõåõ ÞóØúÚõåóÇ¡ æóáóæú ÞóØóÚóåóÇ áóãú
íóßõäú Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ ÔóíúÁñº áöÃóäøó äöÓúÈóÉó ÇáúÝöÚúáö Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÚöäúÏó ÊóÍóÞøõÞö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ Ãóäú íóÏúÝóÚó
Úóäú äóÝúÓöåö ãóÇ åõæó ÃóÚúÙóãõ ãöãøóÇ íõÞúÏöãõ Úóáóíúåö¡ æóÐóáößó áóÇ
íõæÌóÏõ åõäóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóßõäú ãõßúÑóåðÇ ÇÞúÊóÕóÑó Íõßúãõ ÝöÚúáöåö
Úóáóíúåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÞóÇáó áóåõ áóÊóÞúÊõáóäøó äóÝúÓóßó ÈöåóÐóÇ
ÇáÓøóíúÝö¡ Ãóæú áóÃóÞúÊõáóäøóßó Èöåö áóãú íóßõäú åóÐóÇ ÅßúÑóÇåðÇ áöãóÇ
ÞõáúäóÇ.
¡ æóáóæú ÞóÇáó áóåõ áóÃóÞúÊõáóäøóßó ÈöÇáÓøöíóÇØö¡ Ãóæú áóÊóÞúÊõáóäøó
äóÝúÓóß ÈöåóÐóÇ ÇáÓøóíúÝö¡ Ãóæú ÐóßóÑó áóåõ äóæúÚðÇ ãöäú ÇáúÞóÊúáö åõæó
ÃóÔóÏøõ Úóáóíúåö ãöãøóÇ ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÝúÚóáó ÈöäóÝúÓöåö¡ ÝóÞóÊóáó
äóÝúÓóåõ ÞõÊöáó Èöåö ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó åõäóÇ
ÊóÍóÞøóÞó¡ ÝóÅöäøóåõ ÞóÕóÏó ÈöÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ãóÇ ØõáöÈó ãöäúåõ
ÏóÝúÚó ãóÇ åõæó ÃóÔóÏøõ Úóáóíúåö¡ ÝóÇáúÞóÊúáõ ÈöÇáÓøöíóÇØö ÃóÝúÍóÔõ¡
æóÃóÔóÏøõ Úóáóì ÇáúÈóÏóäö ãöäú ÇáúÞóÊúáö ÈöÇáÓøóíúÝöº áöÃóäøó ÇáúÞóÊúáó
ÈöÇáÓøóíúÝö íóßõæäõ Ýöí áóÍúÙóÉò¡ æóÈöÇáÓøöíóÇØö íóØõæáõ¡ æóíóÊóæóÇáóì
ÇáúÃóáóãõ¡ æóÅöáóíúåö
(24/68)
ÃóÔóÇÑó ÍõÐóíúÝóÉõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ
Úóäúåõ - ÍóíúËõ ÞóÇáó: ÝöÊúäóÉõ ÇáÓøóæúØö ÃóÔóÏøõ ãöäú ÝöÊúäóÉö
ÇáÓøóíúÝö¡ æóßóÐóáößó ãóÇ Ïõæäó ÇáäøóÝúÓö áóæú Þöíáó: áóåõ áóÊõÍúÑöÞóäøó
íóÏóß ÈöÇáäøóÇÑö¡ Ãóæú áóÊóÞúØóÚóäøóåóÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÍóÏöíÏö¡ ÝóÞóØóÚóåóÇ
ÞõØöÚóÊú íóÏõ ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ Åäú ßóÇäó æóÇÍöÏðÇ áöÊóÍóÞøõÞö
ÇáúÅößúÑóÇåö ãöäúåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÚóÏóÏðÇ áóãú íóßõäú Úóáóíúåöãú Ýöí
íóÏöåö ÞóæóÏñ¡ æóÚóáóíúåöãú ÏöíóÉõ ÇáúíóÏö Ýöí ÃóãúæóÇáöåöãú ÈöÎöáóÇÝö
ÇáäøóÝúÓö.
¡ æóÃóÕúáõ åóÐóÇ ÇáúÝóÑúÞö Ýöí ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö ÍóÞöíÞóÉð¡ ÝóÅöäøóåõ áóæú
ÞóØóÚó ÌóãóÇÚóÉñ íóÏó ÑóÌõáò áóãú íóáúÒóãúåõãú ÇáúÞóæóÏõ ÚöäúÏóäóÇ¡
æóáóæú ÞóÊóáõæÇ ÑóÌõáðÇ ßóÇäó Úóáóíúåöãú ÇáúÞóæóÏõ¡ æóíóÃúÊöí åóÐóÇ
ÇáúÝóÑúÞõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÏøöíóÇÊö Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì.
¡ æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò Úóáóì Ãóäú íóØúÑóÍó ãóÇáóåõ Ýöí
ÇáúÈóÍúÑö¡ Ãóæú Úóáóì Ãóäú íõÍúÑöÞó ËöíóÇÈóåõ¡ Ãóæú íóßúÓöÑó ãóÊóÇÚóåõ¡
ÝóÝóÚóáó Ðóáößó¡ ÝóÇáúãõßúÑöåõ ÖóÇãöäñ áöÐóáößó ßõáøöåöº áöÃóäøó
ÅÊúáóÇÝó ÇáúãóÇáö ãöãøóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõßúÑóåõ Ýöíåö ÂáóÉð
áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóÚöäúÏó ÊóÍóÞøõÞö ÇáúÅöáúÌóÇÁö íóÕöíÑõ ÇáúÝöÚúáõ
ãóäúÓõæÈðÇ áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóßóÃóäøóåõ ÈóÇÔóÑó ÇáúÅöÊúáóÇÝó ÈöíóÏöåö
æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ Ýöí åóÐóÇ áóÇ íõÎóÇáöÝõäóǺ áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó íõÈóÇÍõ
áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÅÊúáóÇÝö ÇáúãóÇáö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó áóåõ Ãóæú
áöÛóíúÑöåö¡ æóÅöÐóÇ ÕóÇÑó ÇáúÅöÞúÏóÇãõ ãõÈóÇÍðÇ áóåõ ßóÇäó åõæó ÂáóÉð
áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÎóÇÕøóÉð¡ æóÃóÕúÍóÇÈõåõ
ÎóÑøóÌõæÇ áóåõ Þóæúáóíúäö Óöæóì åóÐóÇ: ÃóÍóÏõåõãóÇ Ãóäøó ÇáÖøóãóÇäó
íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö áöÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáöº áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúãõÊúáöÝõ
ÍóÞöíÞóÉð¡ Ëõãøó íóÑúÌöÚõ åõæó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ åõæó
ÇáøóÐöí¡ ÃóæúÞóÚóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúæóÑúØóÉö¡ æóÇáËøóÇäöí Ãóäøó ÇáÖøóãóÇäó
ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóÇäöº áöÃóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáúÅöÊúáóÇÝö æõÌöÏó ãöäú
ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÇáúÞóÕúÏõ Åáóì ÇáúÅöÖúÑóÇÑö æõÌöÏó ãöäú ÇáúãõßúÑöåö¡
ÝóßóÇäóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÔøóÑöíßóíúäö Ýöí ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ æóáóßöäøó
ÇáúÃóæøóáó ÃóÕóÍøõº áöãóÇ ÞõáúäóÇ¡ æóÅöäú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ðóáößó
ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò¡ ÝóÝóÚóáóåõ áóãú íóßõäú Ýöí ÇáúãõßúÑöåö ÖóãóÇäñ¡
æóáóÇ ÞóæóÏñº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó ÅäøóãóÇ íóÕöíÑõ ßóÇáúÂáóÉö ÚöäúÏó
ÊóãóÇãö ÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ æóåõæó ãóÇ ÅÐóÇ ÎóÇÝó ÇáÊøóáóÝó Úóáóì äóÝúÓöåö¡
æóáóíúÓó Ýöí ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏ ãóÚúäóì ÎóæúÝö
ÇáÊøóáóÝö Úóáóì äóÝúÓöåö¡ ÝóíóÈúÞóì ÇáúÝöÚúáõ ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóíõÄóÇÎöÐõ ÈöÍõßúãöåö¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøóåõ áóíúÓó Ýöí
ÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏö ÅáøóÇ åóãøñ íóáúÍóÞõåõ¡ æóãóäú íõÊúáöÝõ ãóÇáó
ÇáúÛóíúÑö ÇÎúÊöíóÇÑðÇ¡ ÝóÅöäøóãóÇ íóÞúÕöÏõ ÈöÐóáößó ÏóÝúÚó ÇáúÛóãøö
ÇáøóÐöí íóáúÍóÞõåõ ÈöÍóÓóÏöåö ÅíøóÇåõ Úóáóì ãóÇ ÂÊóÇåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
ãöäú ÇáúãóÇáö¡ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó ãõÓúÞöØðÇ áöáÖøóãóÇäö
Úóäúåõ. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÃúßõáó ØóÚóÇãðÇ áóåõ¡ Ãóæú
íóáúÈóÓó ËóæúÈðÇ áóåõ¡ ÝóáóÈöÓóåõ ãõßúÑóåðÇ ÍóÊøóì ÊóÎóÑøóÞó áóãú
íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÝóÓóÇÏò Èóáú ÃóãóÑóåõ
Ãóäú íóÕúÑöÝó ãóÇáó äóÝúÓöåö Åáóì ÍóÇÌóÊöåö¡ æóÐóáößó áóÇ íóßõæäõ¡
ÝóÓóÇÏðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÃóÈó¡ æóÇáúæóÕöíøó íóÝúÚóáóÇäö Ðóáößó
áöáÕøóÈöíøö¡ æóáóÇ íóßõæäõ ÝóÓóÇÏðÇ ãöäúåõãóÇ¡ Ëõãøó åóÐóÇ ãöäú æóÌúåò
ÃóãúÑñ ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö¡ ÝóÅöäøó ÇáÊøóÞúÊöíÑó æóÊóÑúßó ÇáúÅöäúÝóÇÞö Úóáóì
äóÝúÓöåö ÈóÚúÏó æõÌõæÏö ÇáÓøóÚóÉö ãóäúåöíøñ Úóäúåõ¡ æóÝöí ÇáúÃóãúÑö
ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö ÏóÝúÚõ ÇáúÝóÓóÇÏö¡ ÝóÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøó ãóÇ ÃóãóÑóåõ Èöåö
áóíúÓó ÈöÝóÓóÇÏò¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ÓóÈóÈðÇ áöæõÌõæÈö ÇáÖøóãóÇäö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö ÅÍúÑóÇÞö ÇáúãóÇáö ÈöÇáäøóÇÑö Ãóæú ØóÑúÍöåö Ýöí
ÇáúãóÇÁö¡ ÝóÅöäøó Ðóáößó¡ ÝóÓóÇÏñ áóÇ ÇäúÊöÝóÇÚñ ÈöÇáúãóÇáö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò Úóáóì Ãóäú íóÞúÊõáó ÚóÈúÏóåõ
ÈöÇáÓøóíúÝö¡ Ãóæú
(24/69)
Úóáóì Ãóäú íóÞúØóÚó íóÏóåõ áóãú íóÓóÚúåõ
Ãóäú íóÝúÚóáó Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó Ýöí Íõßúãö äóÝúÓöåö ÈóÇÞò Úóáóì
ÃóÕúáö ÇáúÍõÑøöíøóÉö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÐöãøóÊóåõ áóÇ ÊóÏúÎõáõ
ÊóÍúÊó ÇáúÞóåúÑö¡ æóÇáúãöáúßö¡ ÝóßóãóÇ áóÇ íóÓóÚõåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì
Ãóäú íóÝúÚóáó ÔóíúÆðÇ ãöäú Ðóáößó ÈöÍõÑøò áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡
ÝóßóÐóáößó ÇáúÚóÈúÏõ ÈöÎöáóÇÝö ÓóÇÆöÑö ÇáúÃóãúæóÇáö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÚöäúÏó ÖóÑõæÑóÉö ÇáúãóÎúãóÕóÉö íóÌõæÒõ áóåõ Ãóäú
íóÕúÑöÝó ãóÇáóåõ Åáóì ÍóÇÌóÊöåö¡ æóáóíúÓó áóåõ Ãóäú íóÞúÊõáó ÚóÈúÏóåõ
áöíóÃúßõáó ãöäú áóÍúãöåö¡ ÝóÅöäú¡ ÝóÚóáóåõ ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐó
ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ ÈöÞóÊúáöåö ÞóæóÏðÇ ÈöÚóÈúÏöåö Åäú ßóÇäó ãöËúáóåõ¡
æóíóÃúÎõÐó ÏöíóÉó íóÏöåö Åäú ßóÇäó ÞóØóÚó íóÏóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú
ÈóÇÔóÑó ÇáúãõßúÑöåõ Ðóáößó ÈöäóÝúÓöåö ÈöäóÇÁð Úóáóì ÃóÕúáäóÇ Ãóäøó
ÇáúÞóæóÏó íóÌúÑöí Èóíúäó ÇáúÃóÍúÑóÇÑö¡ æóÇáúãóãóÇáöíßö Ýöí ÇáäøóÝúÓö¡
æóáóÇ íóÌúÑöí ÝöíãóÇ Ïõæäó ÇáäøóÝúÓö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÍóÈúÓò
áóãú íóßõäú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÔóíúÁñ¡ æóÅöäøóãóÇ Úóáóíúåö ÇáúÃóÏóÈõ
ÈöÇáÖøóÑúÈö¡ æóÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÅöáúÌóÇÁõ áóãú íóÊóÍóÞøóÞú¡ ÝóßóÇäó
ÝöÚúáõ ÇáúÞóÊúáö ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóì Çáúãóæúáóì¡ ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁò¡ æóáóíúÓó Úóáóì Çáúãóæúáóì Óöæóì ÇáúÅöËúãöº áöÃóäøó
ÇáúÍóÞøó Ýöí ÈóÏóáö äóÝúÓö ÇáúÚóÈúÏö áöáúãóæúáóì¡ æóáóÇ íóÓúÊóæúÌöÈõ
åõæó Úóáóì äóÝúÓöåö ÚõÞõæÈóÉð¡ æóáóÇ ãóÇáðÇ¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöËúãõ¡ Ýóåõæó
ÍóÞøõ ÇáÔøóÑúÚö¡ ÝóßóãóÇ íóÕöíÑõ ÂËöãðÇ ÈöÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÞóÊúáö
ÇáúÍõÑøö ãõßúÑóåðǺ áöÃóäøóåõ íõÄúËöÑõ ÑõæÍóåõ Úóáóì ÑõæÍö ãóäú åõæó
ãöËúáõåõ Ýöí ÇáúÍõÑúãóÉö¡ æóíõØöíÚõ ÇáúãóÎúáõæÞó Ýöí ãóÚúÕöíóÉö
ÇáúÎóÇáöÞö¡ æóÞóÏú äóåóÇåõ ÇáÔøóÑúÚõ Úóäú Ðóáößó¡ ÝóßóÐóáößó Çáúãóæúáóì
íóßõæäõ ÂËöãðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö.
¡ æóáóæú Ãóäøó ÞóÇÖöíðÇ ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ ÈöÊóåúÏöíÏö ÖóÑúÈò¡ Ãóæú
ÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò ÍóÊøóì íõÞöÑøó Úóáóì äóÝúÓöåö ÈöÍóÏøò¡ Ãóæú ÞöÕóÇÕò
ßóÇäó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈóÇØöáðǺ áöÃóäøó ÇáúÅöÞúÑóÇÑó ãõÊóãóËøöáñ Èóíúäó
ÇáÕøöÏúÞö¡ æóÇáúßóÐöÈö¡ æóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ ÍõÌøóÉð ÅÐóÇ ÊóÑóÌøóÍó
ÌóÇäöÈõ ÇáÕøöÏúÞö Úóáóì ÌóÇäöÈö ÇáúßóÐöÈö¡ æóÇáÊøóåúÏöíÏõ ÈöÇáÖøóÑúÈö¡
æóÇáúÍóÈúÓö íóãúäóÚõ ÑõÌúÍóÇäó ÌóÇäöÈö ÇáÕøöÏúÞö Úóáóì ãóÇ ÞóÇáó ÚõãóÑõ
- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -: áóíúÓó ÇáÑøóÌõáõ Úóáóì äóÝúÓöåö ÈöÃóãöíäò
ÅÐóÇ ÖóÑóÈúÊó Ãóæú ÃóæúËóÞúÊó¡ æóáóãú íõäúÞóáú Úóäú ÃóÍóÏò ãöäú
ÇáúãõÊóÞóÏøöãöíäó ãöäú ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - ÕöÍøóÉõ
ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ãóÚó ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáÖøóÑúÈö¡ æóÇáúÍóÈúÓö Ýöí ÍóÞøö
ÇáÓøóÇÑöÞö¡ æóÛóíúÑöåö ÅáøóÇ ÔóíúÁñ Ñõæöíó Úóäú ÇáúÍóÓóäö Èúäö ÒöíóÇÏò -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáúÃõãóÑóÇÁö ÈóÚóËó Åáóíúåö¡
æóÓóÃóáóåõ Úóäú ÖóÑúÈö ÇáÓøóÇÑöÞö áöíõÞöÑøó¡ ÝóÞóÇáó ãóÇ áóãú íóÞúØóÚú
ÇááøóÍúãó Ãóæú íõÈöíäó ÇáúÚóÙúãó¡ Ëõãøó äóÏöãó Úóáóì ãóÞóÇáóÊöåö¡
æóÌóÇÁó ÈöäóÝúÓöåö Åáóì ãóÌúáöÓö ÇáúÃóãöíÑö áöíóãúäóÚóåõ ãöäú Ðóáößó¡
ÝóæóÌóÏóåõ ÞóÏú ÖóÑóÈóåõ ÍóÊøóì ÇÚúÊóÑóÝó¡ æóÌóÇÁó ÈöÇáúãóÇáö¡ ÝóáóãøóÇ
ÑóÃóì ÇáúãóÇáó ãóæúÖõæÚðÇ Èóíúäó íóÏóíú ÇáúÃóãöíÑö ÞóÇáó: ãóÇ ÑóÃóíúÊ
ÙõáúãðÇ ÃóÔúÈóåó ÈöÇáúÍóÞøö ãöäú åóÐóÇ¡ ÝóÅöäú Îõáøöíó ÓóÈöíáõåõ ÈóÚúÏó
ãóÇ ÃóÞóÑøó ãõßúÑóåðÇ¡ Ëõãøó ÃõÎöÐó ÈóÚúÏó Ðóáößó¡ ÝóÌöíÁó Èöåö¡
ÝóÃóÞóÑøó ÈöãóÇ ßóÇäó ÊóåóÏøóÏó Úóáóíúåö ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò ãõÓúÊóÞöáøò
ÃõÎöÐó ÈöÐóáößó ßõáøöåöº áöÃóäøó ÅÞúÑóÇÑóåõ ÇáúÃóæøóáó ßóÇäó ÈóÇØöáðÇ¡
æóáóãøóÇ Îõáøöíó ÓóÈöíáõåõ¡ ÝóÞóÏú ÇäúÊóåóì Íõßúãõ Ðóáößó ÇáúÃóÎúÐö¡
æóÇáÊøóåúÏöíÏö¡ ÝóÕóÇÑó ßóÃóäú áóãú íõæÌóÏú ÃóÕúáðÇ ÍóÊøóì ÃõÎöÐó ÇáúÂäó
ÝóÃóÞóÑøó ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò¡ æóÅöäú ßóÇäó áóãú íõÎúáó ÓóÈöíáõåõ¡
æóáóßöäøóåõ ÞóÇáó: áóåõ¡ æóåõæó Ýöí íóÏöåö ÈóÚúÏóãóÇ ÃóÞóÑøó Åäøöí áóÇ
ÃõÄóÇÎöÐõßó ÈöÅöÞúÑóÇÑöß ÇáøóÐöí ÃóÞúÑóÑúÊ Èöåö¡ æóáóÇ ÃóÖúÑöÈõß¡ æóáóÇ
ÃóÍúÈöÓõß¡ æóáóÇ ÃóÚúÑöÖõ
(24/70)
áóß¡ ÝóÅöäú ÔöÆúÊ ÝóÃóÞöÑøó¡ æóÅöäú
ÔöÆúÊ¡ ÝóáóÇ ÊõÞöÑøó¡ æóåõæó Ýöí íóÏö ÇáúÞóÇÖöí Úóáóì ÍóÇáöåö áóãú
íóÌõÒú åóÐóÇ ÇáúÅöÞúÑóÇÑõº áöÃóäøó ßóíúäõæäóÊóåõ Ýöí íóÏöåö ÍóÈúÓñ
ãöäúåõ áóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó åóÏøóÏóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóãóÇ ÏóÇãó
ÍóÇÈöÓðÇ áóåõ ßóÇäó ÃóËóÑõ Ðóáößó ÇáúÅößúÑóÇåö ÈóÇÞöíðÇ¡ æóÞóæúáõåõ áóÇ
ÃóÍúÈöÓõßó äóæúÚõ ÛõÑõæÑò¡ æóÎöÏóÇÚò ãöäúåõ¡ ÝóáóÇ íóäúÚóÏöãõ Èöåö
ÃóËóÑõ Ðóáößó ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóáöÃóäøó ÇáÙøóÇåöÑó Ãóäøóåõ ÅäøóãóÇ ÃóÞóÑøó
áöÃóÌúáö ÅÞúÑóÇÑöåö ÇáúãõÊóÞóÏøöãõ¡ ÝóÅöäøóåõ Úóáöãó Ãóäøóåõ áóÇ
íóäúÝóÚõåõ ÇáúÅöäúßóÇÑõ¡ æóÃóäøóåõ ÅÐóÇ ÊóäóÇÞóÖó ßóáóÇãõåõ íóÒúÏóÇÏõ
ÇáÊøóÔúÏöíÏõ Úóáóíúåö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóåõäóÇßó ÞóÏú Îõáøöíó
ÓóÈöíáõåõ¡ æóÕóÇÑó ÈöÍóíúËõ íóÊóãóßøóäõ ãöäú ÇáÐøóåóÇÈö Åäú ÔóÇÁó¡
ÝóíóäúÞóØöÚõ Èöåö ÃóËóÑõ Ðóáößó ÇáúÅößúÑóÇåö.
æóÅöäú Îõáøöíó ÓóÈöíáõåõ¡ æóáóãú íóÊóæóÇÑó Úóäú ÈóÕóÑö ÇáúÞóÇÖöí ÍóÊøóì
ÈóÚóËó ãóäú ÃóÎóÐóåõ¡ æóÑóÏøóåõ Åáóíúåö¡ ÝóÃóÞóÑøó ÈöÇóáøóÐöí ÃóÞóÑøó
Èöåö Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ãöäú ÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò ÌóÏöíÏò¡ ÝóÅöäøó åóÐóÇ áóíúÓó
ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ãóÇ áóãú íóÊóæóÇÑó Úóäú ÈóÕóÑöåö¡ Ýóåõæó ãõÊóãóßøöäñ
ãöäú ÃóÎúÐöåö¡ æóÍóÈúÓöåö¡ ÝóíõÌúÚóáõ Ðóáößó ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ßóÇäó
Ýöí íóÏöåö Úóáóì ÍóÇáöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó Íöíäó ÑóÏøóåõ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò
áóãú íóÍúÈöÓúåõ¡ æóáóßöäøóåõ åóÏøóÏóåõ¡ ÝóáóãøóÇ ÃóÞóÑøó ÞóÇáó: Åäøöí
áóÓúÊ ÃóÕúäóÚõ Èöß ÔóíúÆðÇ¡ ÝóÅöäú ÔöÆúÊ ÝóÃóÞöÑøó¡ æóÅöäú ÔöÆúÊ ÝóÏóÚú¡
ÝóÃóÞöÑøó áóãú íóÃúÎõÐúåõ ÈöÔóíúÁò ãöäú Ðóáößóº áöÃóäøóåõ ãóÇ ÏóÇãó Ýöí
íóÏöåö¡ ÝóßóÃóäøóåõ ãóÍúÈõæÓñ Ýöí ÓöÌúäöåö¡ ÝóßóÇäó ÃóËóÑõ ÇáÊøóåúÏöíÏö
ÇáúÃóæøóáö ÞóÇÆöãðÇ ÃóÑóÃóíúÊ áóæú Îóáøóì ÓóÈöíáóåõ¡ Ëõãøó ÈóÚóËó ãóÚóåõ
ãóäú íóÍúÝóÙõåõ¡ Ëõãøó ÑóÏøóåõ Åáóíúåö ÈóÚúÏó Ðóáößó¡ ÝóÃóÞóÑøó ÃóßóÇäó
íõÄúÎóÐõ ÈöÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó¿ Ãóæú áóÇ íõÄúÎóÐõ Èöåö¿ º áöÃóäøó íóÏó
ãóäú íóÍúÝóÙõåõ áóåõ ßóíóÏöåö Ýöí Ðóáößó. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÞóÇÖò ÈöÖóÑúÈò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò ÍóÊøóì íõÞöÑøó ÈöÓóÑöÞóÉò¡
Ãóæú ÒöäðÇ¡ Ãóæú ÔõÑúÈö ÎóãúÑò¡ Ãóæú ÞóÊúáò¡ ÝóÃóÞóÑøó ÈöÐóáößó¡
ÝóÃóÞóÇãóåõ Úóáóíúåö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÑóÌõáðÇ ãóÚúÑõæÝðÇ ÈöãóÇ ÃóÞóÑøó áóåõ
Èöåö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóÇ ÈóíøöäóÉó Úóáóíúåö¡ ÝóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú íõÞúÊóÕøó
ãöäú ÇáúãõßúÑöåö ÝöíãóÇ Ãóãúßóäó ÇáúÞöÕóÇÕõ Ýöíåö¡ æóíõÖóãøóäõ ãöäú
ãóÇáöåö ãóÇ áóÇ íõÓúÊóØóÇÚõ ÇáúÞöÕóÇÕõ Ýöíåöº áöÃóäøó ÅÞúÑóÇÑóåõ ßóÇäó
ÈóÇØöáðÇ¡ æóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÇáúÈóÇØöáõ æõÌõæÏõåõ ßóÚóÏóãöåö¡ ÝóÈóÞöíó åõæó
ãõÈóÇÔöÑðÇ áöáúÌöäóÇíóÉö ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò¡ ÝóíóáúÒóãõåõ ÇáúÞöÕóÇÕõ ÝöíãóÇ
íõÓúÊóØóÇÚõ Ýöíåö ÇáúÞöÕóÇÕõ¡ æóáóßöäú íõÓúÊóÍúÓóäõ Ãóäú íóáúÒóãóåõ
ÖóãóÇäõ ÌóãöíÚö Ðóáößó Ýöí ãóÇáöåö¡ æóíõÏúÑóÃõ ÇáúÞöÕóÇÕõº áöÃóäøó
ÇáÑøóÌõáó ÅÐóÇ ßóÇäó ãóÚúÑõæÝðÇ ÈöãóÇ ÃóÞóÑøó Èöåö Úóáóì äóÝúÓöåö¡
ÝóÇóáøóÐöí íóÞóÚõ Ýöí ÞóáúÈö ßõáøö ÓóÇãöÚò Ãóäøóåõ ÕóÇÏöÞñ Ýöí
ÅÞúÑóÇÑöåö áöãóÇ ÃóÞóÑøó Èöåö¡ æóÐóáößó íõæÑöËõ ÔõÈúåóÉð¡ æóÇáúÞöÕóÇÕõ
ãöãøóÇ íóäúÏóÑöÆõ ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊöº æóáöÃóäøó Úóáóì Þóæúáö Ãóåúáö
ÇáúãóÏöíäóÉö - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - áöáúÅöãóÇãö Ãóäú íóÌúÈõÑó
ÇáúãóÚúÑõæÝó ÈöÐóáößó ÇáúÝöÚúáö Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇáÖøóÑúÈö¡
æóÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóÅöäøó ãõÑúÊóßöÈó ÇáúßóÈöíÑóÉö ÞóáøóãóÇ íõÞöÑøõ Úóáóì
äóÝúÓöåö ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÅöÐóÇ ÃóÞóÑøó Èöåö ãõßúÑóåðÇ ÚöäúÏóåõãú íóÕöÍøõ
ÅÞúÑóÇÑõåõ¡ æóÊõÞóÇãõ Úóáóíúåö ÇáúÚõÞõæÈóÉõ¡ ÝóíóÕöíÑõ ÇÎúÊöáóÇÝ
ÇáúÚõáóãóÇÁö - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - ÔõÈúåóÉð¡ æóÇáúÞóÇÖöí ãõÌúÊóåöÏñ Ýöí
ãóÇ ÕóäóÚó¡ ÝóåóÐóÇ ÇÌúÊöåóÇÏñ Ýöí ãóæúÖöÚöåö ãöäú æóÌúåò¡ Ýóíóßõæäõ
ãõÓúÞöØðÇ áóáúÞóæóÏö Úóäúåõ¡ æóáóßöäú íóáúÒóãõåõ ÇáúãóÇáõº áöÃóäøó
ÇáúãóÇáó ãöãøóÇ íõËúÈöÊõ ãóÚó ÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ æóÈöÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÇáúÈóÇØöáó
áóãú ÊóÓúÞõØú ÍõÑúãóÉõ äóÝúÓöåö¡ æóÃóØúÑóÇÝöåö¡ ÝóíóÕöíÑõ ÖóÇãöäðÇ áóåõ
ãõÑóÇÚóÇÉð áöÍõÑúãóÉö äóÝúÓöåö¡ æóØóÑóÝöåö.
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõßúÑóåõ ÛóíúÑõ ãóÚúÑõæÝò ÈöÔóíúÁò ãöãøóÇ Ñõãöíó Èöåö
ÃóÎóÐúÊõ Ýöíåö ÈöÇáúÞöíóÇÓö
(24/71)
æóÃóæúÌóÈúÊõ ÇáúÞöÕóÇÕó Úóáóì ÇáúÞóÇÖöí
Ýöí ãóÇ íõÓúÊóØóÇÚõ Ýöíåö ÇáúÞöÕóÇÕõº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ãóÚúÑõæÝðÇ
ÈöÇáÕøóáóÇÍö¡ ÝóÇóáøóÐöí íóÓúÈöÞõ Åáóíúåö¡ ÃóæúåóÇãõ ÇáäøóÇÓö Ãóäøóåõ
ÈóÑöíÁõ ÇáÓøóÇÍóÉö ãöãøóÇ Ñõãöíó Èöåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÃóÞóÑøó Úóáóì äóÝúÓöåö
ßóÇÐöÈðÇ ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóäóÙöíÑõ åóÐóÇ ãóÇ Þöíáó: Ýöíãóäú
ÏóÎóáó Úóáóì ÅäúÓóÇäò ÈóíúÊóåõ ÔóÇåöÑðÇ ÓóíúÝóåõ ãóÇÏøðÇ ÑõãúÍóåõ
ÝóÞóÊóáóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúÈóíúÊö¡ Ëõãøó ÇÎúÊóÕóãó¡ ÃóæúáöíóÇÄõåõ ãóÚó
ÕóÇÍöÈö ÇáúÈóíúÊö¡ ÝóÞóÇáó ÃóæúáöíóÇÄõåõ ßóÇäó åóÇÑöÈðÇ ãöäú ÇááøõÕõæÕö
ãõáúÊóÌöÆðÇ Åáóíúßó¡ æóÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúÈóíúÊö: Èóáú ßóÇäó áöÕøðÇ ÞóÕóÏó
ÞóÊúáöí¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÞúÊõæáõ ÑóÌõáðÇ ãóÚúÑõæÝðÇ ÈöÇáÕøóáóÇÍö¡
ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ÇáúÃóæúáöíóÇÁö¡ æóíóÌöÈõ ÇáúÞöÕóÇÕõ Úóáóì ÕóÇÍöÈö
ÇáúÈóíúÊö¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõÊøóåóãðÇ ÈöÇáÏøöÚóÇÑóÉö¡ ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö
ßóÐóáößó¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö ÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ÕóÇÍöÈö ÇáúÈóíúÊö¡
æóáóÇ ÞöÕóÇÕó¡ æóáóßöäú Úóáóíúåö ÇáÏøöíóÉõ Ýöí ãóÇáöåö.
¡ æóÝöí ÑöæóÇíóÉö ÇáúÍóÓóäö Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó áóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåöº
áöÃóäøó ÇáÙøóÇåöÑó ÔóÇåöÏñ Úóáóíúåö Ãóäøóåõ ßóÇäó ÏóÎóáó Úóáóíúåö
ãõßóÇÈöÑðÇ¡ æóÃóäøóåõ ÞóÏú ÃóåúÏóÑó Ïóãóåõ Úóáóíúåö ÈöÐóáößó¡ æóáóßöäú
Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö íóÞõæáõ: ãõÌóÑøóÏõ ÇáÙøóÇåöÑö áóÇ íõÓúÞöØõ
ÍõÑúãóÉó ÇáäøõÝõæÓö ÇáúãõÍúÊóÑóãóÉö¡ æóáóÇ íóÌõæÒõ ÅåúÏóÇÑõ ÇáÏøöãóÇÁö
ÇáúãóÍúÞõæäóÉö¡ æóáóßöäú íóÕöíÑõ ÇáÙøóÇåöÑõ ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö
ÇáúÞóæóÏö Úóäúåõ¡ ÝóíóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáÏøöíóÉõ Ýöí ãóÇáöåö ÕöíóÇäóÉð
áöÏóãö ÇáúãóÞúÊõæáö Úóäú ÇáúåóÏúÑö¡ ÝóßóÐóáößó ãóÇ ÓóÈóÞó¡ æóÇóááøóåõ
ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈ ÊóÚóÏøöí ÇáúÚóÇãöáö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÈóÚóËó ÇáúÎóáöíÝóÉõ ÚóÇãöáðÇ Úóáóì
ßõæÑóÉò¡ ÝóÞóÇáó áöÑóÌõáò áóÊóÞúÊõáóäøó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáó ÚóãúÏðÇ
ÈöÇáÓøóíúÝö¡ Ãóæú áóÃóÞúÊõáóäøóßó¡ ÝóÞóÊóáóåõ ÇáúãóÃúãõæÑõ¡ ÝóÇáúÞóæóÏõ
Úóáóì ÇáúÂãöÑö ÇáúãõßúÑöåö Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóãõÍóãøóÏò
ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ¡ æóáóÇ ÞóæóÏó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ïõæäó ÇáúãõßúÑóåö¡
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÞóæúáðÇ æóÇÍöÏðÇ¡ æóáóåõ Ýöí ÅíÌóÇÈö ÇáúÞóæóÏö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÞóæúáóÇäö.
¡ æóÞóÇáó Ãóåúáõ ÇáúãóÏöíäóÉö - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - ÚóáóíúåöãóÇ
ÇáúÞóæóÏõ¡ æóÒóÇÏõæÇ Úóáóì åóÐóÇ¡ ÝóÃóæúÌóÈõæÇ ÇáúÞóæóÏó Úóáóì
ÇáúãõãúÓößö ÍóÊøóì ÅÐóÇ ÃóãúÓóßó ÑóÌõáðÇ¡ ÝóÞóÊóáóåõ ÚóÏõæøõåõ ÞóÇáõæÇ
íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì ÇáúãõãúÓößö¡ æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó ÃóÓúÊóÍúÓöäõ
Ãóäú áóÇ íóÌöÈó ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ¡ æóáóßöäú ÊóÌöÈõ
ÇáÏøöíóÉõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöí ãóÇáöåö Ýöí ËóáóÇËö Óöäöíäó ÃóãøóÇ
ÒõÝóÑõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ ÝóÇÓúÊóÏóáøó ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {æóãóäú
ÞõÊöáó ãóÙúáõæãðÇ ÝóÞóÏú ÌóÚóáúäóÇ áöæóáöíøöåö ÓõáúØóÇäðÇ} [ÇáÅÓÑÇÁ: 33]
¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÓõáúØóÇäõ ÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÞóæóÏö ãöäú ÇáúÞóÇÊöáö
æóÇáúÞóÇÊöáõ åõæó ÇáúãõßúÑöåõ ÍóÞöíÞóÉð¡ æóÇáúãóÚúäóì Ýöíåö Ãóäøó ãóäú
ÞóÊóáó ãóäú íõßóÇÝöÆõåõ áöÅöÍúíóÇÁö äóÝúÓöåö íõÚúÊóãóÏõ ÈöÍóÞøò
ãóÖúãõæäò¡ ÝóíóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõ ßóãóÇ áóæú ÃóÕóÇÈóÊúåõ ãóÎúãóÕóÉñ¡
ÝóÞóÊóáó ÅäúÓóÇäðÇ¡ æóÃóßóáó ãöäú áóÍúãöåö¡ æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóì Ãóäøó
ÇáúÞóÇÊöáó åõæó ÇáúãõßúÑöåõ Ãóäøó ÇáúÞóÊúáó ÝöÚúáñ ãóÍúÓõæÓñ¡ æóåõæó
íóÊóÍóÞøóÞõ ãöäú ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÇáØøóÇÆöÚö ÈöÕöÝóÉò æóÇÍöÏóÉò ÝóíõÚúÑóÝõ
Èöåö Ãóäøóåõ ÞóÇÊöáñ ÍóÞöíÞóÉð¡ æóãöäú ÍóíúËõ ÇáúÍõßúãö Ãóäøóåõ íóÃúËóãõ
ÅËúãó ÇáúÞóÊúáö¡ æóÅöËúãõ ÇáúÞóÊúáö Úóáóì ãóäú
(24/72)
ÈóÇÔóÑó ÇáúÞóÊúáó¡ æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóíúåö
Ãóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ÈöÇáúÞóÊúáö ÅÐóÇ ÞóÏóÑó Úóáóì ÞóÊúáö ÇáúãõßúÑöåó
ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÞúÊõáóåõ ßóãóÇ áóæú ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÈöåö äõÚóáøöáõ.
¡ ÝóäóÞõæáõ: ßõáøõ Íõßúãò íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ
íóÓúÞõØõ Úóäú ÇáúãõßúÑóåö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ßóÇáúÅöËúãö¡ æóÇáÊøóÝúÓöíÞö¡
æóÑóÏøö ÇáÔøóåóÇÏóÉö¡ æóÅöÈóÇÍóÉö ÞóÊúáöåö áöáúãóÞúÕõæÏö ÈöÇáúÞóÊúáö
Èóáú Ãóæúáóìº áöÃóäøó ÊóÃúËöíÑó ÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÅöËúãö
Ïõæäó ÇáúÍõßúãö ÍóÊøóì Åäøó ãóäú ÃóÕóÇÈóÊúåõ ãóÎúãóÕóÉñ íõÈóÇÍõ áóåõ
ÊóäóÇæõáõ ãóÇáö ÇáúÛóíúÑö¡ æóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ¡ Ëõãøó åõäóÇ áóÇ íóÓúÞõØõ
ÅËúãõ ÇáúÝöÚúáö Úóäú ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóáóÃóäú áóÇ íóÓúÞõØó Úóäúåõ Íõßúãõ
ÇáúÞóÊúáö Ãóæúáóì¡ æóáóãøóÇ ÌóÚóáó åóÐóÇ äóÙöíÑó ÇáúÅößúÑóÇåö
ÈöÇáúÍóÈúÓö Ýöí ÅËúãö ÇáúÝöÚúáö¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí Íõßúãöåö¡ æóáóÇ íõÞóÇáõ:
ÅäøóãóÇ íóÃúËóãõ ÅËúãó ÓõæÁö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö¡ Ãóæú ÅËúãó ÌóÚúáö
ÇáúãóÎúáõæÞö Ýöí ãóÚúÕöíóÉö ÇáúÎóÇáöÞöº áöÃóäøóåõ ãõßúÑóåñ Úóáóì åóÐóÇ
ßõáøöåö ßóãóÇ åõæó ãõßúÑóåñ Úóáóì ÇáúÞóÊúáö.
æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ íóÓúÊóÏöáøõ ÈöåóÐóÇ ÃóíúÖðÇ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ íõæÌöÈõ
ÇáúÞóæóÏó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÃóíúÖðÇ áöáÓøóÈóÈö ÇáúÞóæöíøöº áöÃóäøó
ÇáúÞóÕúÏó Åáóì ÇáúÞóÊúáö ÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö ÙóÇåöÑñ ãöäú
ÇáúãõÊóÎóíøöÑóíúäö¡ æóÇáúÞöÕóÇÕõ ãóÔúÑõæÚñ ÈöØóÑöíÞö ÇáÒøóÌúÑö¡
ÝóíõÞóÇãõ ÇáÓøóÈóÈõ ÇáúÞóæöíøõ ãóÞóÇãó ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõßúÑóåö áöÊóÛúáöíÙö ÃóãúÑö ÇáÏøóãö¡ æóÊóÍúÞöíÞö ãóÚúäóì ÇáÒøóÌúÑö
ßóãóÇ ÞóÇáó Ýöí ÔõåõæÏö ÇáúÞöÕóÇÕö íóáúÒóãõåõãú ÇáúÞóæóÏõ ÞóÇáó¡ æóÚóáóì
ÃóÕúáößõãú ÍóÏøõ ÞõØøóÇÚö ÇáØøóÑöíÞö íóÌöÈõ Úóáóì ÇáÑøóÏóì ÈöÇáÓøóÈóÈö
ÇáúÞóæöíøö¡ æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóíúåö Ãóäøó ÇáúÌóãóÇÚóÉó íõÞúÊóáõæäó
ÈöÇáúæóÇÍöÏö ÞöÕóÇÕðÇ áöÊóÍúÞöíÞö ãóÚúäóì ÇáÒøóÌúÑö¡ æóãóäú ÃóæúÌóÈó
ÇáúÞóæóÏó Úóáóì ÇáúãõãúÓößö íóÓúÊóÏöáøõ ÈöåóÇ ÃóíúÖðÇ¡ ÝóäóÞõæáõ
ÇáúãõãúÓößõ ÞóÇÕöÏñ Åáóì ÞóÊúáöåö ãõÓóÈøöÈñ áóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó
ÇáÊøóÓúÈöíÈõ íõÞóÇãõ ãõÞóÇãó ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö Ýöí ÃóÎúÐö ÈóÏóáö ÇáÏøóãö¡
æóåõæó ÇáÏøöíóÉõ íóÚúäöí ÍóÇÝöÑó ÇáúÈöÆúÑö Ýöí ÇáØøóÑöíÞö¡ ÝóßóÐóáößó
Ýöí Íõßúãö ÇáúÞöÕóÇÕö ÅáøóÇ Ãóäøó ÇáúãõÊóÓóÈøöÈó ÅÐóÇ ÞóÕóÏó ÔóÎúÕðÇ
ÈöÚóíúäöåö íóßõæäõ ÚóÇãöÏðÇ¡ ÝóíóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõ¡ æóÅöÐóÇ áóãú
íóÞúÕöÏú ÈöÊóÓóÈøõÈöåö ÔóÎúÕðÇ ÈöÚóíúäöåö¡ Ýóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáúãõÎúØöÆö¡ ÝóÊóáúÒóãõåõ ÇáÏøöíóÉõ æóáöáÔøóÇÝöÚöíøö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
- ØóÑöíÞñ ÂÎóÑõ Ãóäøó ÇáúãõßúÑóåó ãóÚó ÇáúãõßúÑöåö ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáÔøóÑöíßóíúäö Ýöí ÇáúÞóÊúáöº áöÃóäøó ÇáúÞóÕúÏó æõÌöÏó ãöäú ÇáúãõßúÑöåö¡
æóãóÇ åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö¡ æóåõæó ÇáöÇäúÊöÞóÇãõ íóÍúÕõáõ áóåõ¡
æóÇáúãõÈóÇÔóÑóÉõ æõÌöÏúÊ ãöäú ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóßóÇäóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáÔøóÑöíßóíúäö¡ Ëõãøó æóÌóÈó ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì ÃóÍóÏöåöãóÇ¡ æóåõæó
ÇáúãõßúÑöåõ ÝóßóÐóáößó Úóáóì ÇáúÂÎóÑö¡ æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóì ÃóäøóåõãóÇ
ßóÔóÑöíßóíúäö ÃóäøóåõãóÇ ãõÔúÊóÑóßóÇäö Ýöí ÅËúãö ÇáúÝöÚúáö¡ æóÃóäøó
ÇáúãóÞúÕõæÏó ÈöÇáúÞóÊúáö Ãóäú íóÞúÊõáóåõãóÇ ÌóãöíÚðÇ.
¡ æóÍõÌøóÉõ ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóãõÍóãøóÏò Ãóäøó ÇáúãõßúÑóåó ãõáúÌóÃñ Åáóì
åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö¡ æóÇáúÅöáúÌóÇÁõ ÈöÃóÈúáóÛö ÇáúÌöåóÇÊö íóÌúÚóáõ
ÇáúãõáúÌóÃó ÂáóÉð áöáúãõáúÌöÆö¡ ÝóáóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áóåõ
ßóãóÇ Ýöí ÅÊúáóÇÝö ÇáúãóÇáö¡ ÝóÅöäøó ÇáÖøóãóÇäó íóÌöÈõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóíóÕöíÑõ ÇáúãõßúÑóåõ ÂáóÉð áóåõ ÍóÊøóì áóÇ íóßõæäó
Úóáóíúåö ÔóíúÁñ ãöäú Íõßúãö ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ æóãóÚúáõæãñ Ãóäøó
ÇáúãõÈóÇÔöÑó¡ æóÇáúãõÊóÓóÈøöÈó ÅÐóÇ ÇÌúÊóãóÚóÇ Ýöí ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡
ÝóÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáúãõÈóÇÔöÑö Ïõæäó ÇáúãõÊóÓóÈøöÈö¡ æóáóãøóÇ æóÌóÈó
ÖóãóÇäõ ÇáúãóÇáö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Úõáöãó Ãóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó ãóäúÓõæÈñ
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóÇ ØóÑöíÞó áöáäøöÓúÈóÉö Åáóíúåö Óöæóì ÌóÚúáö
ÇáúãõßúÑóåö ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí ÇáúÞóÊúáöº áöÃóäøó
ÇáúãõßúÑóåó íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö Ýöíåö ÈöÃóäú
íóÃúÎõÐó ÈöíóÏöåö
(24/73)
ãóÚó ÇáÓøößøöíäö¡ ÝóíóÞúÊõáó Èöåö
ÛóíúÑóåõ¡ æóÊóÝúÓöíÑõ ÇáúÅöáúÌóÇÁö Ãóäøóåõ ÕóÇÑó ãóÍúãõæáðÇ Úóáóì Ðóáößó
ÇáúÝöÚúáö ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÇáúÅöäúÓóÇäõ ãóÌúÈõæáñ Úóáóì
ÍõÈøö ÇáúÍóíóÇÉö¡ æóáóÇ íóÊóæóÕøóáõ Åáóì Ðóáößó ÅáøóÇ ÈöÇáúÅöÞúÏóÇãö
Úóáóì ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóíóÝúÓõÏõ ÇÎúÊöíóÇÑõåõ ÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö¡ Ëõãøó
íóÕöíÑõ ãóÍúãõæáðÇ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö¡ æóÅöÐóÇ ÝóÓóÏó ÇÎúÊöíóÇÑõåõ
ÇáúÊóÍóÞó ÈöÇáúÂáóÉö ÇáøóÊöí áóÇ ÇÎúÊöíóÇÑó áóåóÇ¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúÝöÚúáõ
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ãóäú ÝóÓóÏó ÇÎúÊöíóÇÑõåõ¡ æóÍóãúáõåõ Úóáóì åóÐóÇ
ÇáúÝöÚúáö áóÇ Úóáóì ÇáúÂáóÉö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÔóíúÁñ
ãöäú Íõßúãö ÇáúÞóÊúáö ãöäú ÞöÕóÇÕò¡ æóáóÇ ÏöíóÉò¡ æóáóÇ ßóÝøóÇÑóÉò.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÔóíúÆðÇ ãöäú ÇáúãóÞúÕõæÏö áóÇ íóÍúÕõáõ áöáúãõßúÑóåö¡
ÝóáóÚóáøó ÇáúãóÞúÊõæáó ãöäú ÃóÎóÕøö ÃóÕúÏöÞóÇÆöåö¡ ÝóÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøóåõ
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÂáóÉö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöËúãõ¡ ÝóÈóÞóÇÁõ ÇáúÅöËúãö Úóáóíúåö
áóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÈóÞóÇÁö ÇáúÍõßúãö ßóãóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó áöÛóíúÑöåö: ÇÞúØóÚú
íóÏöí¡ ÝóÞóØóÚóåóÇ ßóÇäó ÂËöãðÇ¡ æóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåö ãöäú Íõßúãö
ÇáúÞóØúÚö Èóáú Ýöí ÇáúÍõßúãö íõÌúÚóáõ ßóÃóäøó ÇáúÂãöÑó ÝóÚóáóåõ
ÈöäóÝúÓöåö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøóåõ ãóÚó¡ ÝóÓóÇÏö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö íóÈúÞóì
ãõÎóÇØóÈðÇ¡ ÝóáöÈóÞóÇÆöåö ãõÎóÇØóÈðÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ÅËúãõ ÇáúÞóÊúáö¡
æóáöÝóÓóÇÏö ÇÎúÊöíóÇÑöåö áóãú íóßõäú Úóáóíúåö ÔóíúÁñ ãöäú Íõßúãö
ÇáúÞóÊúáö¡ Ëõãøó ÍóÞöíÞóÉõ ÇáúãóÚúäóì Ýöí ÇáúÚõÐúÑö Úóäú ÝöÚúáö
ÇáúÅöËúãö ãöäú æóÌúåóíúäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ Ãóäøó ÊóÃúËöíÑó ÇáúÅöáúÌóÇÁö Ýöí
ÊóÈúÏöíáö ÇáäøöÓúÈóÉö áóÇ Ýöí ÊóÈúÏöíáö ãóÍóáøö ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóáóæú
ÌóÚóáúäóÇ ÇáúãõßúÑóåó åõæó ÇáúÝóÇÚöáõ Ýöí Íõßúãö ÇáÖøóãóÇäö áóãú
íóÊóÈóÏøóáú Èöåö ãóÍóáøõ ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóáóæú ÃóÎøóÑó ÌöäóÇíóÉó
ÇáúãõßúÑóåö ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÝóÇÚöáðÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáúÂËöãö ÊóÈóÏøóáó Èöåö
ãóÍóáøõ ÇáúÌöäóÇíóÉöº áöÃóäøó ÇáúÂËöãó ãöäú ÍóíúËõ Åäøóåõ ÌöäóÇíóÉñ
Úóáóì ÍóÏøö ÇáÏøöíäö¡ æóÅöÐóÇ ÌóÚóáúäóÇ ÇáúãõßúÑóåó Ýöí åóÐóÇ ÂáóÉð
ßóÇäóÊú ÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì ÍóÏøö Ïöíäö ÇáúãõßúÑöåö Ïõæäó ÇáúãõßúÑóåö¡
æóÅöÐóÇ ÞõáúäóÇ: ÇáúãõßúÑóåõ ÂËöãñ¡ æóíóßõæäõ ÇáúÝöÚúáõ ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóíúåö Ýöí ÍóÞøö ÇáúÂËöãö ßóÇäóÊú ÌöäóÇíóÉð Úóáóì Ïöíäöåö ÈöÇÑúÊößóÇÈö
ãóÇ åõæó ÍóÑóÇãñ ãóÍúÖñ¡ æóÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö áóÇ íóÊóÈóÏøóáõ ãóÍóáøõ
ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáÖøóãóÇäö ÝóãóÍóáøõ ÇáúÌöäóÇíóÉö
äóÝúÓõ ÇáúãóÞúÊõæáö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáúÝöÚúáõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑóåö¡
Ãóæú Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÈöåóÐóÇ ÊóÈóíøóäó Ãóäøó Ýöí ÍóÞøö ÇáúÅöËúãö áóÇ
íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉðº áöÃóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó Ýöí ÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì
ÍóÏøö Ïöíäö äóÝúÓöåö áóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áöÛóíúÑöåö¡
æóÇáËøóÇäöí - ÃóäøóÇ áóæú ÌóÚóáúäóÇ ÇáúãõßúÑóåó ÂáóÉð Ýöí ÍóÞøö
ÇáúÅöËúãö ßóÇäó Ðóáößó ÅåúÏóÇÑðÇ¡ æóáóíúÓó ÊóÃúËöíÑõ ÇáúÅöáúÌóÇÁö Ýöí
ÇáúÅöåúÏóÇÑö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó Ýöí ÇáúãóÇáö áóÇ íõÌúÚóáõ ÝöÚúáõ ÇáúãõßúÑóåö
ßóÝöÚúáö ÈóåöíãóÉò áóíúÓó áóåóÇ ÇÎúÊöíóÇÑñ ÕóÍöíÍñ¡ æóÇáúãõßúÑöåõ ÂËöãñ
ÈöÅößúÑóÇåöåö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íõÌúÚóáú ÇáúãõßúÑóåõ ÂËöãðÇ ßóÇäó åóÐóÇ
ÅåúÏóÇÑðÇ áöáúÂËöãö Ýöí ÍóÞøöåö ÃóÕúáðÇ¡ æóáóÇ ÊóÃúËöíÑó áöáúÅöáúÌóÇÁö
Ýöí Ðóáößó ÈöÎöáóÇÝö Íõßúãö ÇáúÝöÚúáö¡ ÝóÅöäøóåõ ÅÐóÇ ÌõÚöáó ÇáúãõßúÑóåõ
ÂáóÉð Ýöíåö ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ãõÄóÇÎóÐðÇ Èöåö ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó
åóÏóÑðÇ¡ æóáóÇ íõÞóÇáõ: ÇáúÍóÑúÈöíøõ ÅÐóÇ ÃóßúÑóåó ãõÓúáöãðÇ Úóáóì
ÞóÊúáö ãõÓúáöãò¡ ÝóÅöäøó ÇáúÝöÚúáó íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑóåö
ÚöäúÏóßõãú¡ æóÝöí åóÐóÇ ÅåúÏóÇÑñº áöÃóäøóåõ áóíúÓó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö
ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÖøóãóÇäö¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÅöåúÏóÇÑò Èóáú åõæó
ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÈóÇÔóÑó ÇáúÍóÑúÈöíøõ ÞóÊúáóåõ Ýóíóßõæäõ
ÇáúãóÞúÊõæáõ ÔóåöíÏðÇ¡ æóáóÇ íóßõæäõ ÞóÊúáõ ÇáúÍóÑúÈöíøö ÅíøóÇåõ
åóÏóÑðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó áóÇ íõÄóÇÎóÐõ ÈöÔóíúÁò ãöäú ÇáÖøóãóÇäö ÅÐóÇ
ÃóÓúáóãó¡ æóÈöåö¡ ÝóÇÑóÞó ÇáúãõÖúØóÑøóº áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãõáúÌóÃò Åáóì
Ðóáößó ÇáúÝöÚúáö ãöäú ÌöåóÉö ÛóíúÑöåö áöíóÕöíÑó
(24/74)
åõæó ÂáóÉð áöáúãõáúÌöÆö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó Ýöí ÇáúãóÇáö ÇáÖøóãóÇäõ¡ æóÇÌöÈñ Úóáóíúåö¡
ÝóÚóÑóÝúäóÇ Èöåö Ãóäøó Íõßúãó ÇáúÝöÚúáö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö¡ æóÇáÏøóáöíáõ
Úóáóì Ãóäøó ÇáúÝóÇÚöáó åõæó ÇáúãõßúÑóåõ Ãóäøó ÇáúÞöÕóÇÕó íóáúÒóãõåõ
ÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ æóÇáúÞöÕóÇÕõ ÚõÞõæÈóÉñ
ÊóäúÏóÑöÆõ ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ ÝóíõÚúÊóãóÏõ ÇáúãõÓóÇæóÇÉõ ÍóÊøóì Ãóäøó
ÈöÏõæäö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö áóÇ íóÌöÈõ ÇáúÞöÕóÇÕõ ßóãóÇ Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãö¡
æóÇáúãõÓúÊóÃúãóäö¡ æóßóãóÇ Ýöí ßóÓúÑö ÇáúÚöÙóÇãö¡ æóáóÇ ãõÓóÇæóÇÉó
Èóíúäó ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö¡ æóÇáÊøóÓóÈøõÈö¡ æóáóÇ ØóÑöíÞó áöÌóÚúáö
ÇáúãõßúÑóåö ÔóÑöíßðÇ ÅáøóÇ ÈöäöÓúÈóÉö ÈóÚúÖö ÇáúÝöÚúáö Åáóíúåö¡ æóÅöÐóÇ
ßóÇäó áöáúÅöáúÌóÇÁö ÊóÃúËöíÑñ Ýöí äöÓúÈóÉö ÈóÚúÖö ÇáúÝöÚúáö Åáóì
ÇáúãõáúÌöÆö¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí äöÓúÈóÉö ÌóãöíÚö ÇáúÝöÚúáö Åáóíúåö¡ æóáóÇ
ãóÚúäóì áöÅöíÌóÇÈö ÇáúÞóæóÏö Úóáóì ÇáúãõãúÓößöº áöÃóäøó ÇáúÞöÕóÇÕó
ÌóÒóÇÁõ ãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúÝöÚúáö¡ ÝóÅöäøóåõ ÚõÞõæÈóÉñ ÊóäúÏóÑöÆõ
ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ æóÝöí ÇáÊøóÓóÈøõÈö äõÞúÕóÇäñ¡ ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóËúÈõÊó
Èöåö ãóÇ íóËúÈõÊõ ãóÚó ÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ æóåõæó ÇáúãóÇáõ¡ æóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú
íóËúÈõÊó ãóÇ íóäúÏóÑöÆõ ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö ÈöÎöáóÇÝö ÍóÏøö ÞõØøóÇÚö
ÇáØøóÑöíÞö¡ ÝóÅöäøó Ðóáößó ÌóÒóÇÁõ ÇáúãõÍóÇÑóÈóÉö¡ æóÇáÑøöÏúÁõ ãõÈóÇÔöÑñ
áöáúãõÍóÇÑöÈóÉö ßóÇáúÞóÇÊöáö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ åóÐóÇ Ýöí ÇáÓøóÑöÞóÉö¡
æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Þóæúáõåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
«íóÕúÈöÑõ ÇáÕøóÇÈöÑõ¡ æóíõÞúÊóáõ ÇáúÞóÇÊöáõ» Ãóíú íõÍúÈóÓõ ÇáúãõãúÓößõ¡
æóíõÞúÊóáõ ÇáúÞóÇÊöáõ.
ÝóÃóãøóÇ ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ ÝóÞóÇáó ÃóÓúÊóÍúÓöäõ Ãóäú
áóÇ íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì æóÇÍöÏò ãöäúåõãóǺ áöÃóäøó ÈóÞóÇÁó ÇáúÅöËúãö
Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõßúÑöåö Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÝöÚúáó ßõáøóåõ áóãú íóÕöÑú
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÇáúÞöÕóÇÕõ áóÇ íóÌöÈõ ÅáøóÇ ÈöãõÈóÇÔóÑóÉò
ÊóÇãøóÉò¡ æóÞóÏú ÇäúÚóÏóãó Ðóáößó ãöäú ÇáúãõßúÑöåö ÍóÞöíÞóÉð¡ æóÍõßúãðÇ¡
ÝóáóÇ íóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõ¡ æóÅöäú ßóÇäó åõæó ÇáúãõÄóÇÎóÐõ ÈöÍõßúãö
ÇáúÞóÊúáö ÝöíãóÇ íóËúÈõÊõ ãóÚó ÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóíúåö Ãóäøó
æõÌõæÈó ÇáúÞöÕóÇÕö íóÚúÊóãöÏõ ÇáúãõÓóÇæóÇÉó¡ æóáóÇ ãõÓóÇæóÇÉó Èóíúäó
ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóáóÇ íõãúßöäõ ÅíÌóÇÈõ ÇáúÞóæóÏö Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö ÅáøóÇ ÈöØóÑöíÞö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö¡ æóáóßöäøóÇ äóÞõæáõ:
ÇáúãõßúÑóåõ ãõÈóÇÔöÑñ ÔóÑúÚðÇ ÈöÏóáöíáö Ãóäøó ÓóÇÆöÑó ÇáúÃóÍúßóÇãö Óöæóì
ÇáúÞöÕóÇÕö äóÍúæõ ÍöÑúãóÇäö ÇáúãöíÑóÇËö¡ æóÇáúßóÝøóÇÑóÉö Ýöí ÇáúãóæúÖöÚö
ÇáøóÐöí íóÌöÈõ¡ æóÇáÏøöíóÉö íóÎúÊóÕøõ ÈöåóÇ ÇáúãõßúÑóåõ ÝóßóÐóáößó
ÇáúÞóæóÏõ¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Þóæúáå ÊóÚóÇáóì {íõÐóÈøöÍõ ÃóÈúäóÇÁóåõãú
æóíóÓúÊóÍúíöí äöÓóÇÁóåõãú} [ÇáÞÕÕ: 4] ¡ ÝóÞóÏú äóÓóÈó Çááøóåõ ÇáúÝöÚúáó
Åáóì ÇáúãõÚöíäö¡ æóåõæó ãóÇ ßóÇäó íõÈóÇÔöÑõ ÕõæÑóÉð¡ æóáóßöäøóåõ ßóÇäó
ãõØóÇÚðÇ ÝóÃóãóÑó Èöåö¡ æóÃóãúÑõåõ ÅßúÑóÇåñ ÅÐóÇ ÚóÑóÝúäóÇ åóÐóÇ¡
ÝóäóÞõæáõ: ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáúãõßúÑóåõ ÈóÇáöÛðÇ ÚóÇÞöáðÇ¡ Ãóæú ßóÇäó
ãóÚúÊõæåðÇ¡ Ãóæú ÛõáóÇãðÇ ÛóíúÑó íóÇÝöÚò ÝóÇáúÞóæóÏõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº
áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó ÕóÇÑó ßóÇáúÂáóÉö¡ æóÇáúÈõáõæÛõ.
æóÇáúÚóÞúáõ áóÇ ãõÚúÊóÈóÑó Èöåö Ýöí ÍóÞøö ÇáúÂáóÉö¡ æóÅöäøóãóÇ
ÇáúãõÚúÊóÈóÑõ ÊóÍóÞøõÞõ ÇáúÅöáúÌóÇÁö áöÎóæúÝö ÇáÊøóáóÝö Úóáóì äóÝúÓöåö¡
æóßóÐóáößó Íõßúãõ ÍöÑúãóÇäö ÇáúãöíÑóÇËö¡ ÝóÅöäøóåõ íóËúÈõÊõ Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõßúÑöåö Ïõæäó ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÂãöÑõ ÛóíúÑó ÈóÇáöÛò¡
æóáóßöäøóåõ ãõØóÇÚñ ÈöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÅößúÑóÇåö ãöäúåõ¡ Ãóæú ßóÇäó ÑóÌõáðÇ
ãõÎúÊóáóØó ÇáúÚóÞúáö¡ æóáóßöäú íóÊóÍóÞøóÞõ ÇáúÅößúÑóÇåõ ãöäúåõ¡ ÝóÅöäøó
ÇáúÝöÚúáó íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ æóÐóáößó íóßõæäõ ÈöãóäúÒöáóÉö
ÌöäóÇíóÊöåö ÈöíóÏöåö Ýöí ÃóÍúßóÇãö ÇáúÞóÊúáö¡ æóÇÓúÊóÏóáøó ÈöÞóæúáö
ÇáúÍóÓóäö ÇáúÈóÕúÑöíøö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ýöí ÃóÑúÈóÚóÉò ÔóåöÏõæÇ
Úóáóì ÑóÌõáò ÈöÇáÒøöäóÇ¡ æóÑóÌóãóåõ ÇáäøóÇÓõ ÝóÞóÊóáõæåõ¡ Ëõãøó ÑóÌóÚó
ÈóÚúÖõ ÇáÔøõåõæÏö - Åäøó Úóáóì ÇáÑøóÇÌöÚö
(24/75)
ÇáúÞóÊúáó¡ æóåóÐóÇ ÔóíúÁñ áóÇ íõÄóÇÎóÐõ
Èöåö¡ æóáóßöäú ÞóÕúÏó ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÔúåóÇÏö ÏóÝúÚó ÇáäøöÓúÈóÉö Úóãøóäú
ÊóãóÓøóßó ÈöÇáÕøõæÑóÉö¡ æóíóÞõæáõ ßóíúÝó ÃóæúÌóÈúÊõãú ÇáúÞóÊúáó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóãú íõÈóÇÔöÑú ÇáúÞóÊúáó ÍöÓøðÇ¿ æóÇÓúÊóÏóáøó Úóáóíúåö
ÈöÞóæúáö Ãóåúá ÇáúãóÏöíäóÉö Ýöí ÇáúãõãúÓößö: æóíõÞúÊóáõ ÇáÑøöÏúÁõ Ýöí
ÞóØúÚö ÇáØøóÑöíÞö¡ æóÅöäú áóãú íõÈóÇÔöÑõæÇ ÞóÊúáó ÃóÍóÏò ÍöÓøðÇ¡
æóßóÐóáößó áóæú ÞóÇáó ÇáúÚóÇãöáõ áóåõ áóÊóÞúØóÚóäøó íóÏóåõ¡ Ãóæú
áóÃóÞúÊõáóäøóßó áóãú íóäúÈóÛö áóåõ Ãóäú íóÝúÚóáó Ðóáößóº áöÃóäøó
áöÃóØúÑóÇÝö ÇáúãõÄúãöäö ãöäú ÇáúÍõÑúãóÉö ãöËúáó ãóÇ áöäóÝúÓöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõÖúØóÑøó áóÇ íóÍöáøõ áóåõ Ãóäú íóÞúØóÚó ØóÑóÝó
ÇáúÛóíúÑö áöíóÃúßõáóåõ ßóãóÇ áóÇ íóÍöáøõ áóåõ Ãóäú íóÞúÊõáóåõ¡
æóßóÐóáößó áóæú ÃóãóÑóåõ ÈöÞóØúÚö ÃõÕúÈõÚò Ãóæú äóÍúæöåö¡ ÝóÅöäøó
ÍõÑúãóÉó åóÐóÇ ÇáúÌõÒúÁö ÈöãóäúÒöáóÉö ÍõÑúãóÉö ÇáäøóÝúÓö¡ ÝóÅöäøó
ÇáúÞóÊúáó ãöäú ÇáúãóÙóÇáöãö¡ æóÇáúãõßúÑóåõ ãóÙúáõæãñ¡ ÝóáóíúÓó áóåõ Ãóäú
íóÙúáöãó ÃóÍóÏðÇ¡ æóáóæú Ùõáöãó¡ æóÅöäú ÃóÞúÏóãó Úóáóì ÇáúÞóÊúáö¡
ÝóáóíúÓó Úóáóíúåö ÅáøóÇ ÇáúÅöËúãõ¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúÝöÚúáõ Ýöí ÍóÞøö
ÇáúÍõßúãö¡ ÝóÞóÏú ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö áöæõÌõæÏö
ÇáúÅöáúÌóÇÁö ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóÅöäú ÑóÃóì ÇáúÎóáöíÝóÉõ Ãóäú
íõÚóÒøöÑó ÇáúãõßúÑóåõ¡ æóíóÍúÈöÓóåõ¡ ÝóÚóáó áöÅöÞúÏóÇãöåö Úóáóì ãóÇ áóÇ
íóÍöáøõ áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóíúåö¡ æóÅöäú ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÖúÑöÈóåõ
ÓóæúØðÇ æóÇÍöÏðÇ¡ Ãóæú ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÍúáöÞó ÑóÃúÓóåõ¡ Ãóæú áöÍúíóÊóåõ¡
Ãóæú Ãóäú íóÍúÈöÓóåõ¡ Ãóæú Ãóäú íõÞóíøöÏóåõ¡ æóåóÏøóÏóåõ Úóáóì Ðóáößó
ÈöÇáúÞóÊúáö ÑóÌóæúÊ Ãóäú áóÇ íóßõæäó ÂËöãðÇ Ýöí ÝöÚúáöåö¡ æóáóÇ Ýöí
ÊóÑúßöåö ÃóãøóÇ Ýöí ÊóÑúßöåö¡ ÝóáöÃóäøóåõ ãöäú ÇáúãóÙóÇáöãö¡ æóÇáúßóÝøõ
Úóäú ÇáúãóÙóÇáöãö¡ åõæó ÇáúÚóÒöíãóÉõ¡ æóÇáúãõÊóãóÓøößõ ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö
áóÇ íóßõæäõ ÂËöãðÇ¡ æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÞóÏöãó Úóáóíúåö¡ ÝóáöÃóäøóåõ íóÏúÝóÚõ
ÇáúÞóÊúáó Úóäú äóÝúÓöåö Èöåóãøò¡ æóÍõÒúäñ íóÏúÎõáõ Úóáóì ÛóíúÑöåö¡
ÝóÅöäøó ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏö¡ æóÈöÍóáúÞö ÇááøöÍúíóÉö¡ æóÖóÑúÈö
ÓóæúØò íóÏúÎõáõåõ åóãøñ¡ æóÍõÒúäñ¡ æóáóÇ íóÎóÇÝõ Úóáóì äóÝúÓöåö¡ æóáóÇ
Úóáóì ÔóíúÁò ãöäú ÃóÚúÖóÇÆöåö¡ æóáöÏóÝúÚö ÇáúåóáóÇßö Úóäú äóÝúÓöåö ÞóÏú
ÑóÎøóÕó áóåõ ÇáÔøóÑúÚõ Ýöí ÅÏúÎóÇáö Çáúåóãøö¡ æóÇáúÍõÒúäö Úóáóì
ÛóíúÑöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõÖúØóÑøó íóÃúÎõÐõ ØóÚóÇãó ÇáúÛóíúÑö ÈöÛóíúÑö
ÑöÖóÇåõ¡ æóáóÇ Ôóßøó Ãóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáØøóÚóÇãö íóáúÍóÞõåõ ÍõÒúäñ ÈöÐóáößó
ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÚóáøóÞó ÇáúÌóæóÇÈó ÈöÇáúÅöáúÌóÇÁöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÌöÏú
Ýöí åóÐóÇ ÈöÚóíúäöåö äóÕøðÇ¡ æóÇáúÝóÊúæóì ÈöÇáÑøõÎúÕóÉö ÝöíãóÇ åõæó ãöäú
ãóÙóÇáöãö ÇáúÚöÈóÇÏö ÈöÇáÑøóÃúíö áóÇ íóÌõæÒõ ãõØúáóÞðÇ¡ ÝóáöåóÐóÇ ÞóÇáó
ÑóÌóæúÊ¡ æóÅöäú ßóÇäó íõåóÏøöÏõåõ Úóáóì Ðóáößó ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò¡
Ãóæú ÖóÑúÈö ÓóæúØò¡ Ãóæú ÍóáúÞö ÑóÃúÓöåö¡ æóáöÍúíóÊöåö áóãú íóäúÈóÛö
áóåõ Ãóäú íõÞúÏöãó Úóáóì ÔóíúÁò ãöäú ÇáÙøõáúãö Þóáøó Ðóáößó¡ Ãóæú
ßóËõÑóº áöÃóäøó ÇáÑøõÎúÕóÉó ÚöäúÏó ÊóÍóÞøõÞö ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ æóÐóáößó ÅÐóÇ
ÎóÇÝó ÇáÊøóáóÝó Úóáóì äóÝúÓöåö¡ æóåõæó ÈöãóÇ åóÏøóÏóåõ åõäóÇ áóÇ íóÎóÇÝõ
ÇáÊøóáóÝó Úóáóì äóÝúÓöåö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íóÞúÊõáó ÑóÌõáðÇ¡ ÝóÞóÊóáóåõ
ßóÇäó ÇáúÞóæóÏõ Ýöíåö Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáöº áöÃóäøó ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö
ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ¡ æóáöåóÐóÇ ßóÇäó ÇáÖøóãóÇäõ Ýöí
ÇáúãóÇáö ÚöäúÏó ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ïõæäó
ÇáúãõßúÑóåö¡ æóáóæú ÃóãóÑóåõ ÈöÞóÊúáöåö¡ æóáóãú íõßúÑöåúåõ Úóáóì Ðóáößó
ÅáøóÇ Ãóäøóåõ íóÎóÇÝõ Åäú áóãú íóÝúÚóáú Ãóäú íóÞúÊõáóåõ¡ ÝóÝóÚóáó ãóÇ
ÃóãóÑóåõ Èöåö ßóÇäó Ðóáößó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåöº áöÃóäøó
ÇáúÅöáúÌóÇÁó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÎóæúÝöåö ÇáÊøóáóÝó Úóáóì äóÝúÓöåö Ãóäú áóæú
ÇãúÊóäóÚó ãöäú ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáúÝöÚúáö¡ æóÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó Ðóáößó
åõäóÇ¡ æóãöäú ÚóÇÏóÉö ÇáúãõÊóÌóÈøöÑöíäó ÇáÊøóÑóÝøõÚõ Úóäú ÇáÊøóåúÏöíÏö
ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóáóßöäøóåõãú íóÃúãõÑõæäö
(24/76)
Ëõãøó áóÇ íõÚóÇÞöÈõæäó ãóäú ÎóÇáóÝó
ÃóãúÑóåõãú ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö åóÐöåö ÇáúÚóÇÏóÉö ßóÇäó
ÇáúÃóãúÑõ ãöäú ãöËúáöåö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÞóÊúáö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì íóÝúÊóÑöíó Úóáóì ãõÓúáöãò
ÑóÌóæúÊ Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÓóÚóÉò ãöäúåõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÐóáößó Úóáóì ÇáúßõÝúÑö
ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóÇäó Ýöí ÓóÚóÉò ãöäú ÅÌúÑóÇÁö ßóáöãóÉö ÇáúßõÝúÑö
Úóáóì ÇááøöÓóÇäö ãóÚó ØõãóÃúäöíäóÉö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóßóÐóáößó
ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö Úóáóì ãõÓúáöãòº áöÃóäøó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁó
Úóáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÇáÔøóÊúãó áóåõ íóßõæäõ ÃóÚúÙóãó ãöäú ÔóÊúãö
ÇáúãóÎúáõæÞö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÚóáøóÞóåõ ÈöÇáÑøóÌóÇÁöº áöÃóäøó åóÐóÇ ãöäú
ãóÙóÇáöãö ÇáúÚöÈóÇÏö¡ æóáóíúÓó åóÐóÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö Úóáóì
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ãöäú ßõáøö æóÌúåò¡ ÝóÅöäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ãõØøóáöÚñ
Úóáóì ãóÇ Ýöí ÖóãöíÑöåö¡ æóáóÇ ÇØøöáóÇÚó áöáúãóÞúÐõæÝö Úóáóì ãóÇ Ýöí
ÖóãöíÑöåö¡ æóáöÃóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì íóÊóÚóÇáóì Ãóäú íóÏúÎõáóåõ
äõÞúÕóÇäñ ÈöÇÝúÊöÑóÇÁö ÇáúãõÝúÊóÑöíäó¡ æóÝöí ÇáöÇÝúÊöÑóÇÁö Úóáóì åóÐóÇ
ÇáúãõÓúáöãö åóÊúßõ ÚöÑúÖöåö¡ æóÐóáößó íõäúÞöÕõ ãöäú ÌóÇåöåö¡ æóíõáúÍöÞõ
ÇáúÍõÒúäó Èöåö¡ ÝóáöåóÐóÇ ÚóáøóÞó ÇáúÌóæóÇÈó ÈöÇáÑøóÌóÇÁö.
ÞóÇáó (ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÔóÊúãö ãõÍóãøóÏò -
Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÈöÞóÊúáò ßóÇäó Ýöí ÓóÚóÉò Åäú ÔóÇÁó
Çááøóåõ¡ ÝóåóÐóÇ ÃóÚúÙóãõ ãöäú ÞóÐúÝö ÇãúÑöÆò ãõÓúáöãò¡ æóáóæú
ÊóåóÏøóÏóåõ ÈöÞóÊúáò ÍóÊøóì íóÔúÊõãó ãõÍóãøóÏðÇ - Õóáøóì Çááøóåõ
Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - Ãóæú íóÞúÐöÝó ãõÓúáöãðÇ¡ Ýóáóãú íóÝúÚóáú ÍóÊøóì
ÞõÊöáó ßóÇäó Ðóáößó ÃóÝúÖóáó áóåõ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó Ýöí
ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ÊóãóÓøõßñ ÈöãóÇ åõæó ÇáúÚóÒöíãóÉõ¡ æóáóãøóÇ «ÇãúÊóäóÚó
ÎõÈóíúÈñ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ÍóÊøóì ÞõÊöáó ÓóãøóÇåõ ÑóÓõæáõ
Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÃóÝúÖóáõ ÇáÔøõåóÏóÇÁö.» .
æóáóæú ÊóåóÏøóÏóåõ ÈöÞóÊúáò ÍóÊøóì íóÔúÑóÈó ÇáúÎóãúÑó¡ Ýóáóãú íóÝúÚóáú
ÍóÊøóì ÞõÊöáó ÎöÝúÊ Ãóäú íóßõæäó ÂËöãðÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ åóÐóÇ
ÇáúÝóÕúáó ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÐóßóÑóåõ åõäóÇ ÈöáóÝúÙò íõÓúÊóÏóáøõ Èöåö Úóáóì
Ãóäøóåõ ßóÇäó ãöäú ãóÐúåóÈöåö Ãóäøó ÇáúÃóÕúáó Ýöí ÇáúÃóÔúíóÇÁö
ÇáúÅöÈóÇÍóÉõ¡ æóÃóäøó ÇáúÍõÑúãóÉó ÈöÇáäøóåúíö ÚóäúåóÇ ÔóÑúÚðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ
ÞóÇáóº áöÃóäøó ÔõÑúÈó ÇáúÎóãúÑö¡ æóÃóßúáó ÇáúãóíúÊóÉö áóãú íõÍóÑøóãú
ÅáøóÇ ÈöÇáäøóåúíö ÚóäúåõãóÇ¡ æóÈóíúäó Ãóåúáö ÇáúÃõÕõæáö Ýöí åóÐóÇ
ßóáóÇãñ áóíúÓó åóÐóÇ ãóæúÖöÚõ ÈóíóÇäöåö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÃúÎõÐó ãóÇáó ÝõáóÇäò¡
ÝóíóÏúÝóÚõåõ Åáóíúåö ÑóÌóæúÊ Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÓóÚóÉò ãöäú ÃóÎúÐöåö¡
æóÏóÝúÚöåö Åáóíúåöº áöÃóäøóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÖúØóÑøö¡ æóÞóÏú
ÈóíøóäøóÇ Ãóäøóåõ íõÈóÇÍõ áöáúãõÖúØóÑøö ÃóÎúÐõ ãóÇáö ÇáúÛóíúÑö
áöíóÏúÝóÚó Èöåö ÇáÖøóÑõæÑóÉó Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóáóßöäøóåõ ÚóáøóÞó
ÇáúÌóæóÇÈó ÈöÇáÑøóÌóÇÁöº áöÃóäøó åóÐóÇ áóíúÓó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãõÖúØóÑøö
ãöäú æóÌúåò ÝóÇáúÚõÐúÑõ åõäóÇßó¡ æóåõæó ÇáúÌõæÚõ ãóÇ ßóÇäó ÈöÕõäúÚò
ãõÖóÇÝò Åáóì ÇáúÚöÈóÇÏö¡ æóÇáúÎóæúÝõ åõäóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÕõäúÚò ãõÖóÇÝò
Åáóì ÇáúÚóÈúÏö¡ æóÈóíúäóåõãóÇ¡ ÝóÑúÞñ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõÞóíøóÏó ÅÐóÇ Õóáøóì ÞóÇÚöÏðÇ íóáúÒóãõåõ
ÇáúÅöÚóÇÏóÉõ ÅÐóÇ ÃõØúáöÞó Úóäúåõ ÇáúÞóíúÏõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÑöíÖö ÞóÇáó:
æóÇáÖøóãóÇäõ Ýöíåö Úóáóì ÇáúÂãöÑöº áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó ÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó
ÝóíóÕöíÑõ ÇáúÃóÎúÐõ¡ æóÇáÏøóÝúÚõ ßõáøõåõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúÂãöÑö¡
æóÇáúãõßúÑóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÂáóÉö áóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ íóÓóÚõåõ åóÐóÇ ãóÇ
ÏóÇãó ÍóÇÖöÑðÇ ÚöäúÏó ÇáúÂãöÑö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÃóÑúÓóáóåõ áöíóÝúÚóáó¡
ÝóÎóÇÝó Ãóäú íóÞúÊõáóåõ Åäú ÙóÝöÑó Èöåö¡ æóáóãú íóÞõáú Åäú áóãú íóÝúÚóáú
ãóÇ åõÏøöÏó Èöåö áóãú íóÍöáøó ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì Ðóáößóº áöÃóäøó
ÇáúÅöáúÌóÇÁó ÅäøóãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ãóÇ ÏóÇãó Ýöí íóÏö ÇáúãõßúÑöåö ÈöÍóíúËõ
íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÅíÞóÇÚö
(24/77)
ãóÇ åóÏøóÏóåõ Èöåö ÚóÇÌöáðÇ¡ æóÞóÏú
ÇäúÚóÏóãó Ðóáößó Íöíäó ÈóÚöÏó Úóäúåõ¡ æóáóÇ íóÏúÑöí ÃóíóÞúÏöÑõ Úóáóíúåö
ÈóÚúÏó Ðóáößó¡ Ãóæú áóÇ íóÞúÏöÑõ¿ ¡ æóÈöåóÐóÇ ÇáúÝóÕúáö ÊóÈóíøóäó
Ãóäøóåõ áóÇ ÚõÐúÑó áöÃóÚúæóÇäö ÇáÙøóáóãóÉö Ýöí ÃóÎúÐö ÇáúÃóãúæóÇáö ãöäú
ÇáäøóÇÓö¡ ÝóÅöäøó ÇáÙøóÇáöãó íóÈúÚóËõ ÚóÇãöáðÇ Åáóì ãóæúÖöÚò áöíóÃúÎõÐó
ãóÇáðÇ¡ ÝóíóÊóÚóáøóáõ ÇáúÚóÇãöáõ ÈöÃóãúÑöåö¡ æóÅöäøóåõ íóÎóÇÝõ
ÇáúÚõÞõæÈóÉó ãöäú ÌöåóÊöåö Åäú áóãú íóÝúÚóáú¡ æóáóíúÓó Ðóáößó ÈöÚõÐúÑò
áóåõ ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÈöãóÍúÖóÑò ãöäú ÇáúÂãöÑö¡ ÝóÃóãøóÇ ÈóÚúÏó ãóÇ
ÈóÚõÏó ãöäú ÇáÙøóÇáöãö¡ ÝóáóÇ ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÑóÓõæáõ ÇáúÂãöÑö ãóÚóåõ
Úóáóì Ãóäú íóÑõÏøóåõ Úóáóíúåö Åäú áóãú íóÝúÚóáú¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáøóÐöí ßóÇäó ÍóÇÖöÑðÇ ÚöäúÏóåõº áöÃóäøó ßóæúäóåõ ÊóÍúÊó
íóÏö ÑóÓõæáöåö ßóßóæúäöåö Ýöí íóÏöåö¡ æóíóÊóãóßøóäõ ÇáÑøóÓõæáõ ãöäú
ÑóÏøöåö Åáóíúåö áöíõÚóÇÞöÈóåõ ÈöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ æóáóæú áóãú
íóÝúÚóáú Ðóáößó ÍóÊøóì ÞóÊóáóåõ ßóÇäó Ýöí ÓóÚóÉò Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõº
áöÃóäøóåõ ÊóÍóÑøóÒó ÚóãøóÇ åõæó ãöäú ãóÙóÇáöãö ÇáúÚöÈóÇÏö¡ æóÐóáößó
ÚóÒöíãóÉñ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó áöáúãõÖúØóÑøö Ãóäú íóÃúÎõÐó ØóÚóÇãó ÕóÇÍöÈöåö
ÈöÞóÏúÑö ãóÇ ÊóäúÏóÝöÚõ Úóäúåõ ÇáÖøóÑõæÑóÉõ Èöåö¡ æóáóæú áóãú íóÃúÎõÐúåõ
ÍóÊøóì ÊóáöÝó áóãú íóßõäú ãõÄóÇÎóÐðÇ Èöåö¡ ÝóåóÐóÇ ãöËúáõåõ¡ æóáóæú
ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ åóÏøóÏóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ Ãóæú ÇáúÞóíúÏö áóãú íóÓóÚúåõ
ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì Ðóáößó áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó æóÇáÖøóÑõæÑóÉó ÈöåóÐóÇ
ÇáÊøóåúÏöíÏö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ.
æóáóæú ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ Úóáóì ÞóÊúáö ÃóÈöíåö¡ Ãóæú ÃóÎöíåö ÈöæóÚöíÏö
ÞóÊúáò¡ ÝóÞóÊóáóåõ¡ ÝóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Íõßúãó ÇáúãóÓúÃóáóÉö Ãóäøó
ÇáúÝöÚúáó íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÝöíãóÇ åõæó ãöäú ÃóÍúßóÇãö
ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóßóÃóäøóåõ åõæó ÇáúãõÈóÇÔöÑõ ÈöíóÏöåö¡ æóÚóáóì åóÐóÇ
ÇáúÍóÑúÝö íóäúÈóäöí ãóÇ ÈóÚúÏóåõ ãöäú ÇáúãóÓóÇÆöáö ÍóÊøóì ÞóÇáõæÇ: áóæú
Ãóäøó áöÕøóíúäö ÃóßúÑóåóÇ ÑóÌõáðÇ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÞúØóÚó
íóÏó ÑóÌõáò ÚóãúÏðÇ ßóÇäó Ðóáößó ßóÞóØúÚöåöãóÇ ÈöÃóíúÏöíåöãóÇ¡
ÝóÚóáóíúåöãóÇ ÃóÑúÔõ ÇáúíóÏö Ýöí ãóÇáöåöãóÇ Ýöí ÓóäóÊóíúäö¡ æóáóÇ ÞóæúÏó
ÚóáóíúåöãóǺ áöÃóäøó ÇáúíóÏóíúäö áóÇ íõÞúØóÚóÇäö ÈöíóÏò¡ æóÇÍöÏóÉò¡
æóÅöäú ãóÇÊó ÝöíåöãóÇ¡ ÝóÚóáóì ÇáúãõßúÑöåóíúäö ÇáúÞóæóÏõº áöÃóäøó
ÇáúÞóØúÚó ÅÐóÇ ÇÊøóÕóáóÊú Èöåö ÇáÓøöÑóÇíóÉõ ßóÇäó ÞóÊúáðÇ ãöäú ÃóÕúáöåö¡
æóáóæú ÈóÇÔóÑóÇ ÞóÊúáóåõ áóÒöãóåõãóÇ ÇáúÞóæóÏõ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúÂãöÑõ
æóÇÍöÏðÇ¡ æóÇáúãóÃúãõæÑõ ÇËúäóíúäö ßóÇäó Úóáóì ÇáúÂãöÑö ÇáúÞöÕóÇÕõ Ýöí
ÇáúíóÏö Åäú ÚóÇÔó¡ æóÝöí ÇáúÈóÏóäö Åäú ãóÇÊó ãöäú Ðóáößóº áöÃóäøó
ÇáúÝöÚúáó ãóäúÓõæÈñ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóåõæó æóÇÍöÏñ áóæú ÈóÇÔóÑó ÞóØúÚó
íóÏöåö¡ Ãóæú ÞóÊóáóåõ íóÌöÈõ ÇáúÞóæóÏõ Úóáóíúåö¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ðóáößó ÑóÌõáóÇäö¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÏóÝúÚö ÇáúãóÇáö æóÂÎöÐöåö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó áöÕøðÇ ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì ÃóÚúØóì ÑóÌõáðÇ ãóÇáöåö¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúÂÎöÑó
ÈöãöËúáö Ðóáößó ÍóÊøóì ÞóÈóÖóåõ ãöäúåõ¡ æóÏóÝóÚóåõ¡ Ýóåóáóßó ÇáúãóÇáõ
ÚöäúÏóåõ¡ ÝóÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåõåõãóÇ Ïõæäó ÇáúÞóÇÈöÖöº
áöÃóäøó ÇáÏøóÇÝöÚó æóÇáúÞóÇÈöÖó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãõáúÌóÃñ ãöäú
ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóíóÕöíÑõ ÇáúÝöÚúáõ Ýöí ÇáÏøóÝúÚö¡ æóÇáúÞóÈúÖö
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÇáúÞóÇÈöÖõ ãõßúÑóåñ Úóáóì ÞóÈúÖöåö
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóáóÇ íóÈúÞóì Ýöí ÌóÇäöÈöåö ÝöÚúáñ ãõæÌöÈñ áöáÖøóãóÇäö
Úóáóíúåö¡ æóáöÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ áöíóÑõÏøóåõ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö ÅÐóÇ
Êóãóßøóäó ãöäúåõ¡ æóãöËúáõ åóÐóÇ ÇáúÞóÈúÖö áóÇ íõæÌöÈõ
(24/78)
ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖö¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÞóÈóÖóåõ ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑö ÕóÇÍöÈöåö ßóãóäú ÃóÎóÐó ÂÈöÞðÇ¡ Ãóæú¡ æóÌóÏó
áõÞóØóÉð¡ æóÃóÔúåóÏó Ãóäøóåõ ÃóÎóÐóåõ áöíóÑõÏøóåõ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö áóãú
íóßõäú Úóáóíúåö ÖóãóÇäñ Åäú åóáóßó ÚöäúÏóåõ¡ æóßóÐóáößó áóæú ßóÇäó
ÃóßúÑóåó ÇáúÞóÇÈöÖó Úóáóì ÞóÈúÖöåö áöíóÏúÝóÚåõ Åáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ
ÝóÞóÈóÖóåõ¡ æóÖóÇÚó ÚöäúÏóåõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÏúÝóÚóåõ Åáóíúåö¡ ÝóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖö ÅÐóÇ ÍóáóÝó ÈöÇóááøóåö ãóÇ ÃóÎóÐóåõ ÅáøóÇ
áöíóÏúÝóÚóåõ Åáóíúåö ØóÇÆöÚðÇ¡ æóãóÇ ÃóÎóÐóåõ ÅáøóÇ áöíóÑõÏøóåõ Úóáóì
ÕóÇÍöÈöåö ÅáøóÇ Ãóäú íõßúÑóåó Úóáóì ÏóÝúÚöåöº áöÃóäøó ÇáÙøóÇåöÑó
íóÔúåóÏõ áóåõ Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÅöäøó ÝöÚúáó ÇáúãõÓúáöãö ãóÍúãõæáñ Úóáóì ãóÇ
íóÍöáøõ¡ æóíóÍöáøõ áóåõ ÇáúÃóÎúÐõ ãõßúÑóåðÇ Úóáóì ÞóÕúÏö ÇáÑøóÏøö Úóáóì
ÕóÇÍöÈöåö¡ æóáóÇ íóÍöáøõ áóåõ ÇáúÃóÎúÐõ Úóáóì ÞóÕúÏö ÇáÏøóÝúÚö Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÏöíäõåõ¡ æóÚóÞúáõåõ íóÏúÚõæóÇäöåö Åáóì ãóÇ
íóÍöáøõ Ïõæäó ãóÇ áóÇ íóÍöáøõ ÅáøóÇ Ãóäøó Ýöí ÇááøõÞóØóÉö áóÇ íõÞúÈóáõ
Þóæúáõåõ Úóáóì åóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú íõÔúåöÏú Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó
æóãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõº áöÃóäøóåõ ãõÊóãóßøöäñ ãöäú ÇáúÅöÔúåóÇÏö
Úóáóì Ðóáößó¡ æóåõäóÇ åõæó ÛóíúÑõ ãõÊóãóßøöäò ãöäú ÇáúÅöÔúåóÇÏö Úóáóì
ãóÇ Ýöí ÖóãöíÑöåö ãöäú ÞóÕúÏö ÇáÑøóÏøö Úóáóì ÇáúãóÇáößöº áöÃóäøóåõ Åäú
ÃóÙúåóÑó Ðóáößó ÚóÇÞóÈóåõ ÇáúãõßúÑöåõ¡ ÝóáöåóÐóÇ ÞóÈöáúäóÇ Þóæúáóåõ Ýöí
Ðóáößó ãóÚó Çáúíóãöíäö.
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóå ÕóÇÍöÈó ÇáúãóÇáö Úóáóì Ãóäú íóåóÈóåõ áöÕóÇÍöÈöåö¡
æóÃóßúÑóåó ÇáúÂÎöÑó Úóáóì Ãóäú íóÞúÈóáó ÇáúåöÈóÉó ãöäúåõ¡ æóíóÞúÈöÖóåóÇ
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóÞóÈóÖóåóÇ¡ ÝóÖóÇÚóÊú ÚöäúÏóåõ¡ ÝóÅöäú ÞóÇáó
ÇáúÞóÇÈöÖõ: ÃóÎóÐúÊõåóÇ Úóáóì Ãóäú Êóßõæäó Ýöí íóÏöí ãöËúáó ÇáúæóÏöíÚóÉö
ÍóÊøóì ÃóÑõÏøóåóÇ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ¡ ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõåõ ãóÚó íóãöíäöåöº
áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ÔóÇåöÏñ áóåõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ ÑóÇÛöÈò Ýöí
ÊóãúáöíßöåóÇ¡ Ýóíóßõæäõ ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÎóÇÕøóÉð¡ æóÅöäú
ÞóÇáó ÃóÎóÐúÊõåóÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáúåöÈóÉö áöÊóÓúáóãó áöí ßóÇäó áöÑóÈøö
ÇáúãóÇáö Ãóäú íõÖóãøöäóåõ Åäú ÔóÇÁó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúãõßúÑöåõº áöÃóäøó
ÇáúãóæúåõæÈó áóåõ ÞóÈóÖó ãóÇáó ÇáúÛóíúÑö Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóãóáøõßö
ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇ ÕóÇÍöÈöåö¡ æóåõæó ØóÇÆöÚñ Ýöí Ðóáößó ÇáúÞóÈúÖö Úóáóì
åóÐóÇ ÇáúÞóÕúÏö¡ Ýóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ áöáúãóÇáö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúãõßúÑöåõ¡
ÝóáöÃóäøó ÇáÏøóÇÝöÚó ãõáúÌóÃñ ãöäú ÌöåóÊöåö¡ ÝóíõÌúÚóáõ ßóÃóäøóåõ
ÞóÈóÖóåõ ÈöäóÝúÓöåö¡ æóÏóÝóÚóåõ Åáóíúåö¡ ÝóÅöäú Öóãöäó ÇáúãõßúÑöåõ -
ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõº áöÃóäøóåõ ÞóÇÆöãñ ãõÞóÇãó ãóäú Öóãöäóåõº
áöÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó ãóÇ ÞóÕóÏó ãõÈóÇÔóÑóÉó ÇáúåöÈóÉö ãöäú ÌöåóÊöåö¡
ÝóáóÇ íõãúßöäõ ÊóäúÝöíÐõ ÇáúåöÈóÉö ãöäú ÌöåóÊöåö Èöãöáúßöåö ÅíøóÇåõ¡
æóÝöí ÇáúÃóÕúáö ÃóÔóÇÑó Åáóì ÍóÑúÝò ÂÎóÑó¡ ÝóÞóÇáóº áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ
Öóãöäó ÇáúãóÇáó ÈöÞóÈúÖö ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ¡ æóÞóÏú ßóÇäóÊú ÇáúåöÈóÉõ
ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóáóÇ íõÌúÚóáõ ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõãóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáúæóÇåöÈö¡ æóãóÇ ÞõáúäóÇåõ ÃóæúÖóÍõº áöÃóäøóÇ ÅÐóÇ ÌóÚóáúäóÇ ÇáúÞóÇÈöÖó
ãõßúÑóåðÇ¡ æóßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ÖóÇãöäðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö äöÓúÈóÉö ÇáúÞóÈúÖö
Åáóíúåö áóÇ íóÈúÞóì Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúÞóÇÈöÖö ÓóÈóÈñ ãõæÌöÈñ áöáÖøóãóÇäö
Úóáóíúåö¡ æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóíúåö Ãóäøóåõ ÞóÇáó: ÝóÅöäú Öóãöäó
ÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ áóãú íóßõäú Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ ÔóíúÁñº áöÃóäøóåõ
ÃóÎóÐóåõ Úóáóì Ãóäøóåõ áóåõ.
æóáóæú ßóÇäó ÇáúÞóÈúÖõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ßóÇäó áöáúÞóÇÈöÖö
Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöãóÇ íóáúÍóÞõåõ ãöäú ÇáÖøóãóÇäö
ÈöÓóÈóÈöåö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ ÈöÍóíúËõ íóÊóãóßøóäõ ãöäú
ÇáúÅöÔúåóÇÏö ÚöäúÏó ÇáúåöÈóÉö Ãóäú íóÞúÈöÖóåõ áöáÑøóÏøö¡ Ýóáóãú íóÝúÚóáú
ßóÇäó ÖóÇãöäðÇ ÈöÊóÑúßö ÇáúÅöÔúåóÇÏöº áöÃóäøó ÇáúÞóÈúÖó ÈöÍõßúãö
ÇáúåöÈóÉö Úóãóáñ ãöäúåõ áöäóÝúÓöåö¡ ÝóáóÇ íõÞúÈóáõ Þóæúáõåõ ÈöÎöáóÇÝö
ãóÇ ÕóÑøóÍó Èöåö ÅáøóÇ ÚöäúÏó
(24/79)
ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ æóåõæó ãóÇ ÅÐóÇ áóãú íóßõäú
ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÇáúÅöÔúåóÇÏöº áöÃóäøóÇ ÑóÃóíúäóÇ Ãóäøó Ýöí ãóæúÖöÚö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö íõÌúÚóáõ ÇáúÞóæúáõ Þóæúáõåõ ÝöíãóÇ Ýöí ÖóãöíÑöåö
ßóÇáúãõßúÑóåö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ÅÐóÇ ÞóÇáó ÈóÚúÏó ãóÇ Êóßóáøóãó
ÈöÇáúßõÝúÑö ßõäúÊ ãõØúãóÆöäøó ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö ÞõÈöáó Þóæúáõåõ¡
æóáóãú ÊóÈöäú ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ¡ ÝóÃóãøóÇ ÚöäúÏó Êóãóßøõäöåö ãöäú
ÇáúÅöÔúåóÇÏö ÈöáóÇ ÖóÑõæÑóÉò¡ ÝóáóÇ íõÞúÈóáõ Þóæúáõåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ãóäú
æóÌóÏó ÚóÈúÏðÇ ÂÈöÞðÇ áöÑóÌõáò Ýöí íóÏö ÛóíúÑöåö¡ Ýóáóãú íóÞúÏöÑú Úóáóì
ÇÓúÊöÑúÏóÇÏöåö ãöäúåõ ÅáøóÇ ÈöÔöÑóÇÁò¡ Ãóæú åöÈóÉò ÝóØóáóÈó Ðóáößó
ãöäúåõ ÍóÊøóì¡ æóåóÈó áóåõ¡ Ãóæú ÇÔúÊóÑóÇåõ ßóÇäó ÖóÇãöäðÇ áóåõ ÅáøóÇ
Ãóäú íóÔúåóÏó ÚöäúÏó Ðóáößó Ãóäøóåõ íóÃúÎõÐõåõ áöíóÑõÏøóåõ Úóáóì
ãóæúáóÇåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÔúåóÏó áóãú íóÖúãóäú¡ æóßóÐóáößó Åäú áóãú íóßõäú
ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÇáúÅöÔúåóÇÏö íõÞúÈóáõ Þóæúáõåõ Ýöí Ðóáößó.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÈóíúÚö ÚóÈúÏöåö¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì
ÔöÑóÇÆöåö¡ æóÃóßúÑóåõåõãóÇ Úóáóì ÇáÊøóÞóÇÈõÖö¡ Ýóåóáóßó ÇáËøóãóäõ¡
æóÇáúÚóÈúÏõ¡ Ëõãøó ÇÎúÊóÕóãõæÇ¡ ÝóÖóãóÇäõ ÇáúÚóÈúÏö áöáúÈóÇÆöÚö¡
æóÖóãóÇäõ ÇáËøóãóäö áöáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõãóǺ áöÃóäøó
ßõáøó¡ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãõáúÌóÃñ Úóáóì ÏóÝúÚö ãóÇáöåö Åáóì ÇáúÂÎóÑö
ãöäú ÌöåóÊöåö¡ ÝóÅöäú ÃóÑóÇÏó ÃóÍóÏõåõãóÇ Ãóäú íõÖóãøöäó ÕóÇÍöÈóåõ
ÓõÆöáó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÚóãøóÇ ÞóÈóÖóåõ Úóáóì æóÌúåö ÞóÈúÖöåö¡
ÝóÅöäú ÞóÇáó: ÞóÈóÖúÊõåõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ÇáøóÐöí ÃõßúÑöåúäóÇ Úóáóíúåö
áöíóßõæäó áöí¡ æóÞóÇáóÇ Ðóáößó ÌóãöíÚðÇ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñ¡ æóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöíåöº áöÃóäøó ÞóÈúÖó ßõáøö¡ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÞóÕúÏö Ïóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóÏóáöíáõ
ÇáÑøöÖóÇ ßóÕóÑöíÍö ÇáÑøöÖóÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) ÃóäøóåõãóÇ áóæú ÃõßúÑöåóÇ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡ Ëõãøó
ÊóÞóÇÈóÖóÇ ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò Êóãøó ÇáúÈóíúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ¡ ÝóßóÐóáößó
ÅÐóÇ ÃóÞóÑøó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ãóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ Úóáóì æóÌúåö
ÇáÊøóãóáøõßö¡ æóÅöäú ÞóÇáó ÞóÈóÖúÊõåõ ãõßúÑóåðÇ áöÃóÑõÏøóåõ Úóáóì
ÕóÇÍöÈöåö¡ æóÂÎõÐó ãöäúåõ ãóÇ ÃóÚúØóíúÊ¡ æóÍóáóÝó ßõáøõ¡ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ áöÕóÇÍöÈöåö Úóáóì Ðóáößó áóãú íóßõäú áöæóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóáóì
ÕóÇÍöÈöåö ÖóãóÇäñº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Ïóáöíáñ ÙóÇåöÑñ áößõáøö æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ Úóáóì ãóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö Úóäú ÖóãöíÑöåö ÅáøóÇ Ãóäøó ÕóÇÍöÈóåõ
íóÏøóÚöí Úóáóíúåö ãóÇ áóæú ÃóÞóÑøó Èöåö áóÒöãóåõ ÇáÖøóãóÇäõ¡ ÝóÅöÐóÇ
ÃóäúßóÑó íóÍúáöÝõ Úóáóì Ðóáößó ÝóÅöäú ÍóáóÝó ÃóÍóÏõåõãóÇ¡ æóÃóÈóì
ÇáúÂÎóÑóÇäö íóÍúáöÝõ áóãú íóÖúãóäú ÇáøóÐöí ÍóáóÝóº áöÃóäøó Èöíóãöíäöåö
ÞóÏú ÇäúÊóÝóì Úóäúåõ ÈöÓóÈóÈö ÇáÖøóãóÇäö ÅáøóÇ Ãóäú íõËúÈöÊóåõ ÕóÇÍöÈõåõ
ÈöÇáúÍõÌøóÉö¡ æóíóÖúãóäõ ÇáøóÐöí áóãú íóÍúáöÝú ãóÇ ÞóÈóÖóº áöÃóäøó
äõßõæáóåõ ßóÅöÞúÑóÇÑöåö¡ æóÐóáößó íõËúÈöÊõ Úóáóíúåö ÓóÈóÈó ÇáÖøóãóÇäö
ÚöäúÏó ÞóÖóÇÁö ÇáúÞóÇÖöí¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáøóÐöí ÃóÈóì Çáúíóãöíäó åõæó
ÇáøóÐöí ÞóÈóÖó ÇáúÚóÈúÏó Öóãöäó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÞöíãóÉó ÇáúÚóÈúÏö ÃóíøõåõãóÇ
ÔóÇÁóº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ ÈöÇáÏøóÝúÚö ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡
æóÇáúÞóÇÈöÖõ ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ Íöíäó ÞóÈóÖóåõ áöäóÝúÓöåö Úóáóì æóÌúåö
ÇáÊøóãóáøõßö¡ ÝóÅöäú ÖóãöäóåóÇ ÇáúãõßúÑöåõ ÑóÌóÚó ÈöåóÇ Úóáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ ãóáóßó ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ æóãóÇ ÞóÕóÏó ÊóäúÝöíÐó
ÇáúÈóíúÚö ãöäú ÌöåóÊöåö¡ æóáöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ ÖóãöäóåóÇ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö
Úóáóì ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÞóÈúáó Ðóáößó¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÈóÇÆöÚö.
æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÇáúæóÌúåó ÇáúÃóæøóáó ÃóÕóÍøõ¡ æóÅöäú ÖóãöäóåóÇ
ÇáúãõÔúÊóÑöí áóãú íóÑúÌöÚú ÈöåóÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøóåõ ÃóÞóÑøó
Ãóäøóåõ áóãú íóÞúÈöÖúåõ Úóáóì æóÌúåö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÞóÈóÖóåõ
Úóáóì æóÌúåö ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóáóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúÈóÇÆöÚö ÈöÇáËøóãóäö
ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó ÇáúÈóÇÆöÚó ÞóÏú ÍóáóÝó Ãóäøóåõ ÞóÈóÖó ÇáËøóãóäó
áöáÑøóÏøö
(24/80)
Úóáóíúåö¡ æóÞóÏú åóáóßó Ýöí íóÏöåö¡ ÝóáóÇ
íóÖúãóäõ áóåõ ÔóíúÆðÇ ãöäú Ðóáößó¡ æóáóÇ íóÑúÌöÚõ ÈöÇáËøóãóäö Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö ÃóíúÖðǺ áöÃóäøóåõ ÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ ÏóÝóÚó ÇáËøóãóäó ØóæúÚðÇ¡
æóÃóäøóåõ ßóÇäó ÑóÇÖöíðÇ ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÍóáóÝó¡
æóÃóÈóì ÇáúÈóÇÆöÚõ Çáúíóãöíäó¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Ýöí ÇáúÚóÈúÏö Úóáóì ãóäú
ÃóÎóÐóåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáËøóãóäõ¡ ÝóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúãõÔúÊóÑöí Öóãøóäóåõ
ÇáúãõßúÑóåó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäóåõ ÇáúÈóÇÆöÚóº áöÃóäøó ÇáúÈóÇÆöÚó
Èöäõßõæáöåö ÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ ÞóÈóÖó ÇáËøóãóäó áöäóÝúÓöåö ØóÇÆöÚðÇ¡
æóÝöÚúáõ ÇáÏøóÇÝöÚö ãóäúÓõæÈñ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö áöáúÅöáúÌóÇÁö¡ ÝóÅöäú
Öóãøóäó ÇáúÈóÇÆöÚó áóãú íóÑúÌöÚú Èöåö Úóáóì ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøóåõ
Öóãöäó ÈöÝöÚúáò ßóÇäó ÚóÇãöáðÇ Ýöíåö áöäóÝúÓöåö ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÅöäú
Öóãøóäóåõ ÇáúãõßúÑóåó ÑóÌóÚó Èöåö Úóáóì ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó
ãóÞóÇãó ãóäú Öóãøóäóåõ¡ æóáöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ æóÇáúÞóÇÈöÖõ
ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ Ýöí ÞóÈúÖöåö áöäóÝúÓöåö¡ ÝóíóÖúãóäõ áóåõ Ðóáößó.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõãóÇ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóáóãú íóÐúßõÑú
áóåõãóÇ ÞóÈúÖðÇ¡ ÝóáóãøóÇ ÊóÈóÇíóÚóÇ áóãú íóÊóÞóÇÈóÖóÇ ÍóÊøóì ÝóÇÑóÞóÇ
ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõãóÇ¡ Ëõãøó ÊóÞóÇÈóÖóÇ Úóáóì Ðóáößó ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóåóÐóÇ
ÑöÖðÇ ãöäúåõãóÇ ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóÅöÌóÇÒóÉñ áóåõº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ãóÚó
ÇáúÅößúÑóÇåö ßóÇäó ãõäúÚóÞöÏðÇ¡ æóáóãú íóßõäú äóÇÝöÐðÇ ÌóÇÆöÒðÇ
áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõãóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ æõÌöÏó Ïóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ äóÒóáó
Ðóáößó ãóäúÒöáóÉó ÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÅöÌóÇÒóÉö ØóæúÚðÇ¡ æóÞóÏú
ÈóíøóäøóÇ ÇáúÝóÑúÞó Èóíúäó ÇáúåöÈóÉö¡ æóÈóíúäó ÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÇáúÈóíúÚö áóÇ íóßõæäõ ÅßúÑóÇåðÇ Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡
æóÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÇáúåöÈóÉö íóßõæäõ ÅßúÑóÇåðÇ Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡
æóáóæú ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ Ýöí ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡
æóÇáúÞóÈúÖö ÈöÛóíúÑö ÊóáóÝò Èóáú ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò¡ æóÊóÞóÇÈóÖóÇ
Úóáóì Ðóáößó ãõßúÑóåóíúäö áóãú íóÌõÒú ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøó äõÝõæÐó
ÇáúÈóíúÚö íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÍóÈúÓö
íóäúÚóÏöãõ ÊóãóÇãõ ÇáÑøöÖóÇ¡ ÝóÅöäú ÖóÇÚó Ðóáößó ÚöäúÏóåõãóÇ¡ ÝóáóÇ
ÖóãóÇäó áöæóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõãóÇ áóãú
íóÕöÑú ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÅöäøó äöÓúÈóÉó ÇáúÝöÚúáö Åáóíúåö
ÈöÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ æóÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ¡
æóáóßöäú ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÖóÇãöäñ áöãóÇ ÞóÈóÖó ãöäú ãóÇáö
ÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ ÈöÍõßúãö ÚóÞúÏò¡ ÝóÇÓöÏò¡ æóÝöÚúáõ ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö¡ æóÞóÏú ÞóÈóÖóåõ
ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇ ÕóÇÍöÈöåö¡ æóáóæú ÞóÈóÖóåõ ÈöÍõßúãö ÇáúÚóÞúÏö ÇáúÝóÇÓöÏö
ÈöÑöÖóÇ ÕóÇÍöÈöåö ßóÇäó ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö ÝóåõäóÇ Ãóæúáóì Ãóäú íóßõæäó
ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íõæÏöÚó ãóÇáóåõ åóÐóÇ
ÇáÑøóÌõáó¡ æóÃóßúÑóå ÇáúÂÎóÑó ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì ÞóÈõæáöåö¡ æóÏöíÚóÉð¡
ÝóÞóÈöáóåõ¡ æóÖóÇÚó ÚöäúÏóåõ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóÇ
Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖö ÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóáöÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÅöáúÌóÇÁö
ãöäú ÌöåóÊöåö¡ æóÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖö¡ ÝóáöÃóäøóåõ ãóÇ ÞóÈóÖó
áöäóÝúÓöåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÞóÈóÖóåõ áöíóÍúÝóÙóåõ æóÏöíÚóÉð¡ æóíóÑõÏøóåõ
Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö ÅÐóÇ Êóãóßøóäó ãöäúåõ¡ æóãöËúáõ åóÐóÇ ÇáúÞóÈúÖö áóÇ
íóßõæäõ ãõæÌöÈðÇ áöáÖøóãóÇäö Úóáóíúåö¡ æóÅöäú ÇäúÚóÏóãó ÇáÑøöÖóÇ ãöäú
ÕóÇÍöÈöåö ßóãóÇ áóæú åóÈøóÊú ÇáÑøöíÍõ ÈöËóæúÈö ÅäúÓóÇäò¡ æóÃóáúÞóÊúåõ
Ýöí ÍöÌúÑö ÛóíúÑöåö¡ ÝóÃóÎóÐóåõ áöíóÑõÏøóåõ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö¡ Ýóåóáóßó
áóãú íóßõäú ÖóÇãöäðÇ ÔóíúÆðÇ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íóåóÈó ãóÇáóåõ áöåóÐóÇ¡ Ãóæú
íóÏúÝóÚóåõ Åáóíúåö¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúÂÎóÑó ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì ÞóÈõæáöåö¡
æóÞóÈúÖöåö¡ Ýóåóáóßó¡ ÝóÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖöº áöÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ
Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóãóáøõßö¡ æóÝöÚúáõåõ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö
(24/81)
ÝóÅöäøóåõ ÛóíúÑõ ãõáúÌóÃò ãöäú ÌöåóÉö
ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóíúåö Ïõæäó ÇáúãõßúÑöåö¡
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó ÇáúÞóÇÈöÖó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ðóáößó áóãú
íóÖúãóäú ÇáúÞóÇÈöÖõ¡ æóáóÇ ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðÇ.
ÃóãøóÇ ÇáúÞóÇÈöÖõ¡ ÝóáöÃóäøóåõ ãõáúÌóÃñ Åáóì ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÐóáößó
ÈöÚóÏóãö ÇáúÝöÚúáö ÇáúãõæÌöÈö áöáÖøóãóÇäö Ýöí ÍóÞøöåö¡ æóÃóãøóÇ
ÇáúãõßúÑöåõ¡ ÝóáöÃóäøó ÇáÏøóÇÝöÚó áóãú íóßõäú ãõáúÌóÃð Ýöí ÏóÝúÚö
ÇáúãóÇáö Åáóíúåöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóÈóÞöíó
Íõßúãõ ÇáÏøóÝúÚö ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóì ÇáÏøóÇÝöÚö ÞóÇáóåõ ÃóÈõæ ÍóÇÒöãò -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ æóåóÐóÇ ÛóáóØñº áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáÏøóÇÝöÚö Åäú
áóãú íóßõäú ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÝöÚúáõ ÇáúÞóÇÈöÖö ÕóÇÑó
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÞóÈóÖóåõ ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇ ÇáúãóÇáößö¡
ÝóßóÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó ÞóÈóÖóåõ ÈöäóÝúÓöåö¡ ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó
ÇáúãõßúÑöåõ ÖóÇãöäðÇ ãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö¡ æóãóÇ ÞóÇáóåõ Ýöí
ÇáúßöÊóÇÈö ÃóÕóÍøõº áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÞóÈúÖó ãõÊóãøöãñ áöáúåöÈóÉö¡
æóÝöí ãöËúáöåö áóÇ íóÕúáõÍõ ÇáúãõßúÑóåõ ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö (ÃóáóÇ
ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõßúÑóåó áóæú ÞóÈóÖóåõ ÈöäóÝúÓöåö áóÇ ÊóÊöãøõ
ÇáúåöÈóÉõ Èöåö¡ Ëõãøó ÇáúãõæÌöÈõ áöáÖøóãóÇäö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÊóÝúæöíÊõ ÇáúíóÏö Úóáóì ÇáúãóÇáößö¡ æóÐóáößó ÈöÇáÏøóÝúÚö¡
æóÇáúÅöÎúÑóÇÌö ãöäú íóÏöåöãóÇ áóÇ ÈöÇáúÞóÈúÖöº áöÃóäøó ÇáúÃóãúæóÇáó
ãóÍúÝõæÙóÉñ ÈöÇáúÃóíúÏöí¡ æóÝöÚúáõ ÇáÏøóÇÝöÚö áóãú íóÕöÑú ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóæú ÃóßúÑóåó ÇáúæóÇåöÈó ÈöÊóáóÝò¡ æóÃóßúÑóåó
ÇáúãóæúåõæÈó áóåõ ÈöÍóÈúÓò ßóÇäó áöÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö Ãóäú íõÖóãøöäó -
Åäú ÔóÇÁó - ÇáúãõßúÑöåó¡ - æóÅöäú ÔóÇÁó - ÇáúÞóÇÈöÖóº áöÃóäøó ÝöÚúáó
ÇáÏøóÇÝöÚö ãóäúÓõæÈñ Åáóì ÇáúãõßúÑóåö áößóæúäöåö ãõáúÌóÃð ãöäú
ÌöåóÊöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãõßúÑóåõ ÖóÇãöäðÇ áóåõ¡ æóÝöÚúáõ ÇáúÞóÇÈöÖö
ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì ÇáúÞóÈúÖö
ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÞóÏú ÞóÈóÖóåõ Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóãóáøõßö¡ ÝóßóÇäó
áöáÏøóÇÝöÚö Ãóäú íõÖóãøöäó ÃóíøóåõãóÇ ÔóÇÁó¡ ÝóÅöäú Öóãøóäó
ÇáúãõßúÑóåó ÑóÌóÚó Èöåö Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖö áöãóÇ ÞõáúäóÇ¡ æóßóÐóáößó
Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÅÐóÇ ÃóßúÑóåó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì
ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÊøóÞóÇÈõÖö¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì Ðóáößó
ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóÊóÞóÇÈóÖóÇ¡ æóÖóÇÚó ÇáúãóÇáõ¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì
ÇáúÈóÇÆöÚö ÝöíãóÇ ÞóÈóÖó ÈóÚúÏó Ãóäú íóÍúáöÝó ãóÇ ÞóÈóÖóåõ ÅáøóÇ
áöíóÑõÏøóåõ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøóåõ ãõáúÌóÃñ ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö¡
Ýóíóßõæäõ ãóÞúÈõæáó ÇáúÞóæúáö Ýöí Ãóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ áöáÑøóÏøö ãóÚó
íóãöíäöåö¡ æóáöáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íõÖóãøöä ÇáúãõßúÑóåó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº
áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõáúÌóÃð Åáóì ÊóÓúáöíãö ÇáúÚóÈúÏö ãöäú ÌöåóÊöåö¡
Ëõãøó íóÑúÌöÚõ ÈöåóÇ ÇáúãõßúÑóåõ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ
Ãóäøó ÇáúÈóíúÚó áóãú íóäúÝõÐú ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÞóÏú
ãóáóßóåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö.
ÝóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÖóãøóäóåóÇ ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ
Ýöí ÇáúÞóÈúÖö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö¡ æóÞóÏú ÞóÈóÖóåõ Úóáóì æóÌúåö
ÇáÊøóãóáøõßö¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú ÑóÇÖöíðÇ ÈöÓóÈóÈöåö¡ Ëõãøó áóÇ
íóÑúÌöÚõ ÇáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÈöÇáúÞöíãóÉö¡ æóáóÇ
ÈöÇáËøóãóäö ÃóãøóÇ ÇáúÞöíãóÉõ¡ ÝóáöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ ÖóãöäóåóÇ
ÈöÞóÈúÖò ßóÇäó åõæó Ýöíåö ÚóÇãöáðÇ áöäóÝúÓöåö¡ æóÃóãøóÇ ÇáËøóãóäõ¡
ÝóáöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì ÏóÝúÚö ÇáËøóãóäö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
æóÐóáößó áóÇ íõæÌöÈõ äöÓúÈóÉó ÇáúÝöÚúáö Åáóì ÇáúãõßúÑóåö Ýöí Íõßúãö
ÇáÖøóãóÇäö¡ æóÝöí åóÐóÇ ØóÚóäó ÃóÈõæ ÍóÇÒöãò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -
ÃóíúÖðÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÈóÉö¡ æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó ÇáúÈóÇÆöÚó
ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó
áöáúÈóÇÆöÚö Ýöí ÇáúÚóÈúÏö Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóáóÇ Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ãõáúÌóÃñ Åáóì ÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóáóÇ
íóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ ÔóíúÆðÇ¡ æóÇáúÈóÇÆöÚõ ãóÇ ßóÇäó ãõáúÌóÃð Åáóì
ÇáÏøóÝúÚö ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóíóÞúÊóÕöÑõ
(24/82)
Íõßúãõ ÇáÏøóÝúÚö Úóáóíúåö¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóáöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáËøóãóäó
- Åäú ÔóÇÁó - ÇáúÈóÇÆöÚó - æóÅöäú ÔóÇÁó - ÇáúãõßúÑóåó áöÃóäøóåõ
ßóÇäó ãõáúÌóÃð Åáóì ÏóÝúÚö ÇáËøóãóäö ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑöåö¡
æóßóÇäó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÛóíúÑó ãõáúÌóÃò Åáóì ÞóÈúÖöåö¡ ÝóÇÞúÊóÕóÑó Íõßúãõ
ÝöÚúáöåö ÈöÇáúÞóÈúÖö Úóáóíúåö¡ æóáöáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÎöíóÇÑõ¡ ÝóÅöäú
Öóãöäó ÇáúãõßúÑóåõ ÑóÌóÚó Èöåö Úóáóì ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó
ãóÞóÇãó ãóäú Öóãöäóåõ¡ æóáöÃóäøóåõ ãóáóßó ÇáúãóÖúãõæäó ÈöÇáÖøóãóÇäö¡
æóáóãú íóäúÝõÐú ÇáúÈóíúÚõ ãöäú ÌöåóÉö ãóäú Êóãóáøóßó ÇáËøóãóäó¡
ÝóÑóÌóÚó Úóáóì ÇáúÈóÇÆöÚö ÈöÇáËøóãóäö¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ
ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈñ ãöäú ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÃõßúÑöåó ÇáÑøóÌõáó ÈöæóÚöíÏö
ÊóáóÝò¡ Ãóæú ÛóíúÑö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íõÞöÑøó ÈöÚöÊúÞò¡ Ãóæú
ØóáóÇÞò¡ Ãóæú äößóÇÍò¡ æóåõæó íóÞõæáõ áóãú ÃóÝúÚóáúåõ¡ ÝóÃóÞóÑøó
Èöåö ãõßúÑóåðÇ ÝóÅöÞúÑóÇÑõåõ ÈóÇØöáñ¡ æóÇáúÚóÈúÏõ ÚóÈúÏõåõ ßóãóÇ
ßóÇäó¡ æóÇáúãóÑúÃóÉõ ÒóæúÌóÊõåõ ßóãóÇ ßóÇäóÊúº áöÃóäøó ÇáúÅöÞúÑóÇÑó
ÎóÈóÑñ ãõÊóãóËøöáñ Èóíúäó ÇáÕøöÏúÞö¡ æóÇáúßóÐöÈö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ
ÇáÙøóÇåöÑõ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÇÐöÈñ ÝöíãóÇ íõÞöÑøõ Èöåö ÞóÇÕöÏñ
Åáóì ÏóÝúÚö ÇáÔøóÑøö Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóÇáúãõÎúÈóÑõ Úóäúåõ ÅÐóÇ ßóÇäó
ßóÐöÈðÇ¡ ÝóÈöÇáúÅöÎúÈóÇÑö áóÇ íóÕöíÑõ ÕöÏúÞðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÝöÑúíóÉó ÇáúãõÝúÊóÑöíäó¡ æóßõÝúÑó ÇáúßóÇÝöÑöíäó
áóÇ íóÕöíÑõ ÍóÞøðÇ ÈöÅöÎúÈóÇÑöåöãú Èöåö¡ æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóíúåö
Ãóäøóåõ áóæú ÃóÞóÑøó Èöåö ØóÇÆöÚðÇ¡ æóåõæó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ßóÇÐöÈñ
Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÅöäøóåõ íóÓóÚõåõ ÅãúÓóÇßóåóÇ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅáøóÇ Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöíó áóÇ íõÕóÏøöÞõåõ Úóáóì
Ðóáößóº áöÃóäøóåõ ãóÃúãõæÑñ ÈöÇÊøöÈóÇÚö ÇáÙøóÇåöÑö¡ æóÇáÙøóÇåöÑõ
Ãóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó áóÇ íóßúÐöÈõ ÝöíãóÇ íõáúÍöÞõ ÇáÖøóÑóÑó Èöåö¡
ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ¡ æóÌóÈó ÊóÕúÏöíÞõåõ Ýöí Ðóáößó áöæõÌõæÏö
ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ íóÞóÚõ Èöåö ÔóíúÁñ.
æóÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóÊúáö Ýöí åóÐóÇ ÓóæóÇÁñº áöÃóäøó
ÇáúÅöÞúÑóÇÑó ÊóÕóÑøõÝñ ãöäú ÍóíúËõ ÇáúÞóæúáö¡ æóíóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó
ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö íóäúÚóÏöãõ Ðóáößó¡
æóßóÐóáößó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈöÇáÑøóÌúÚóÉö¡ Ãóæú ÇáúÝóíúÁö Ýöí
ÇáúÅöíáóÇÁö¡ Ãóæú ÇáúÚóÝúæö Úóäú Ïóãö ÇáúÚóãúÏö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ
íóÕöÍøõ ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö áöãóÇ ÞõáúäóÇ¡ æóßóÐóáößó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ Ýöí
ÚóÈúÏöåö Ãóäøóåõ ÇÈúäõåõ¡ Ãóæú ÌóÇÑöíóÊöåö ÃóäøóåóÇ Ãõãøõ æóáóÏöåöº
áöÃóäøó åóÐóÇ ÅÎúÈóÇÑñ Úóäú ÃóãúÑò ÓóÇÈöÞò ÎóÝöíøò¡ ÝóÇáúÅößúÑóÇåõ
Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÇÐöÈñ ÝöíãóÇ íõÎúÈöÑõ Èöåö¡ ÝóÅöäú Þöíáó:
ÃóáóíúÓó ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÅÐóÇ ÞóÇáó
áöãóäú åõæó ÃóßúÈóÑõ ÓöäøðÇ ãöäúåõ åóÐóÇ: ÇÈúäöí íóÚúÊöÞõ Úóáóíúåö¡
æóåõäóÇßó íõÊóíóÞøóäõ ÈößóÐöÈöåö ÝöíãóÇ ÞóÇáó ÝóæúÞó ãóÇ íõÊóíóÞøóäõ
ÈöÇáúßóÐöÈö ÚöäúÏó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ãõßúÑóåðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ äóÝóÐó ÇáúÚöÊúÞõ
ËóãøóÉó íóäúÈóÛöí Ãóäú íóäúÝõÐó åõäóÇ ÈöØóÑöíÞö ÇáúÃóæúáóì ÞõáúäóÇ
ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - íóÌúÚóáõ Ðóáößó ÇáúßóáóÇãó
ãóÌóÇÒðÇ Úóäú ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇáúÚöÊúÞö ßóÃóäøóåõ ÞóÇáó: ÚóÊóÞó
Úóáóíøó ãöäú Íöíäö ãóáóßúÊõåõ¡ æóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö åóÐóÇ ÇáúãóÌóÇÒö áóÇ
íóÙúåóÑõ ÑõÌúÍóÇäõ ÌóÇäöÈö ÇáúßóÐöÈö Ýöí ÅÞúÑóÇÑöåö¡ ÝóÃóãøóÇ ÚöäúÏó
ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÃóßúËóÑõ ãóÇ Ýöíåö Ãóäú íõÌúÚóáó åóÐóÇ ãóÌóÇÒðÇ Úóäú
ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇáúÚöÊúÞö¡ æóáóßöäøó ÇáúÅößúÑóÇåó íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó
ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇáúÚöÊúÞö ßóãóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö
(24/83)
ÈöÇáäøóÓóÈö. .
¡ æóáóæú ÃóßúÑóåó äóÕúÑóÇäöíøðÇ Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ ÝóÃóÓúáóãó ßóÇäó
ãõÓúáöãðÇ áöæõÌõæÏö ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÅöÓúáóÇãö ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö¡
ÝóÅöäøó Ðóáößó ÈöÇáÊøóÕúÏöíÞö ÈöÇáúÞóáúÈö¡ æóÇáúÅöÞúÑóÇÑö
ÈöÇááøöÓóÇäö¡ æóÞóÏú ÓóãöÚúäóÇ ÅÞúÑóÇÑóåõ ÈöáöÓóÇäöåö¡ æóÅöäøóãóÇ
íõÚóÈøöÑõ ÚóãøóÇ Ýöí ÞóáúÈöåö áöÓóÇäõåõ¡ ÝóáöåóÐóÇ íõÍúßóãõ
ÈöÅöÓúáóÇãöåö¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Þóæúáå ÊóÚóÇáóì {æóáóåõ ÃóÓúáóãó
ãóäú Ýöí ÇáÓøóãÇóæóÇÊö æóÇáúÃóÑúÖö ØóæúÚðÇ æóßóÑúåðÇ} [Âá ÚãÑÇä: 83]
æóÞóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ÃõãöÑúÊõ Ãóäú
ÃõÞóÇÊöáó ÇáäøóÇÓó ÍóÊøóì íóÞõæáõæÇ áóÇ Åáóåó ÅáøóÇ Çááøóåõ» ¡
æóÞóÏú ÞóÈöáó ãöäú ÇáúãõäóÇÝöÞöíäó ãóÇ ÃóÙúåóÑõæÇ ãöäú ÇáúÅöÓúáóÇãö
ãóÚó Úöáúãöåö Ãóäøóåõãú ÃóÙúåóÑõæÇ Ðóáößó ÎóæúÝðÇ ãöäú ÇáÓøóíúÝö¡
æóåóÐóÇ Ýöí ÃóÍúßóÇãö ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÝóÃóãøóÇ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó
ÑóÈøöåö ÅÐóÇ áóãú íóßõäú íóÚúÊóÞöÏõ ÝöíãóÇ íóÞõæáõ áóÇ íóßõæäõ
ãõÓúáöãðÇ¡ æóÇáÐøöãøöíøõ Ýöí åóÐóÇ¡ æóÇáúÍóÑúÈöíøõ ÓóæóÇÁñ ÚöäúÏóäóÇ
æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - íõÝóÑøöÞõ ÈóíúäóåõãóÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÅßúÑóÇåó ÇáúÍóÑúÈöíøö Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÅßúÑóÇåñ
ÈöÍóÞøò¡ æóÞóÏú ÞóÑøóÑúäóÇåõ ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó¡ æóÝóÑøóÞó Èóíúäó
ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÈóíúäó ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì
ÇáÑøöÏøóÉö¡ æóÞóÇáó: ÇáÑøöÏøóÉõ ÅäøóãóÇ ÊóÍúÕõáõ ÈöÊóÈúÏöíáö
ÇáöÇÚúÊöÞóÇÏö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ Ïóáöíáñ ÙóÇåöÑñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ
ãõÈóÏøöáò áöÇÚúÊöÞóÇÏöåö¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúÅöÓúáóÇãõ Ýöí ÃóÍúßóÇãö
ÇáÏøõäúíóÇ¡ ÝóÅöäøóãóÇ íóËúÈõÊõ ÈöÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇááøöÓóÇäö ãóÚó
ÇáÊøóÕúÏöíÞö ÈöÇáúÞóáúÈö¡ æóáóÇ ØóÑöíÞó áóäóÇ Åáóì ÇáúæõÞõæÝö Úóáóì
ãóÇ Ýöí ÞóáúÈöåö¡ æóÞóÏú ÓóãöÚúäóÇ ÅÞúÑóÇÑóåõ ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö¡
ÝóáöÐóáößó ÍóßóãúäóÇ ÈöÅöÓúáóÇãöåö¡ ÝóÅöäú ÑóÌóÚó Úóäúåõ Åáóì
ÇáäøóÕúÑóÇäöíøóÉö ÃõÌúÈöÑó Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóáóãú íõÞúÊóáú
ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ¡ æóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö íõÞúÊóáõº áöÃóäøóåõ ÈóÏøóáó
ÇáÏøöíäó¡ æóÞóÏú ÞóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ãóäú
ÈóÏøóáó Ïöíäóåõ¡ ÝóÇÞúÊõáõæåõ» ¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
áóãøóÇ áóãú íóãúäóÚú ÕöÍøóÉó ÇáúÅöÓúáóÇãö ßóÇäó ÇáúãõßúÑóåö
ßóÇáØøóÇÆöÚö Ýöíåö¡ æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊóÍúÓóäó ÅÓúÞóÇØó ÇáúÞóÊúáö
Úóäúåõ áöáÔøõÈúåóÉö ÇáøóÊöí ÝõÚöáóÊúº áöÃóäøóÇ áóÇ äóÚúáóãõ ÓöÑøóåõ
ÍóÞöíÞóÉð¡ æóÇáúÃóÏöáøóÉõ ÞóÏú ÊóÚóÇÑóÖóÊú¡ Ýóßóæúäõ ÇáúÅöÓúáóÇãö
ãöãøóÇ íóÌöÈõ ÇÚúÊöÞóÇÏõåõ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ ãõÚúÊóÞöÏñ¡
æóÇáúÅößúÑóÇåõ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÞöÏò ÈöãóÇ
íóÞõæáõ¡ æóÊóÚóÇÑõÖõ ÇáúÃóÏöáøóÉö ÔõÈúåóÉñ Ýöí ÏóÑúÁö ãóÇ íóäúÏóÑöÆõ
ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ æóåóÐóÇ äóÙöíÑõ ÇáúÞöíóÇÓö¡ æóÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ýöí
ÇáúãóæúáõæÏö Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅÐóÇ ÈóáóÛó ãõÑúÊóÏøðÇ íõÌúÈóÑõ
Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóáóÇ íõÞúÊóáõ ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ¡ æóÇóáøóÐöí
ÃóÓúáóãó ÈöäóÝúÓöåö Ýöí ÕöÛóÑöåö ÅÐóÇ ÈóáóÛó ãõÑúÊóÏøðÇ íõÌúÈóÑõ
Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóáóÇ íõÞúÊóáõ áöáÔøõÈúåóÉö ÇáúãõÊóãóßøöäóÉö
Ýöíåö ÈöÓóÈóÈö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÚõáóãóÇÁö. - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ -.
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö - ÈöÅöÓúáóÇãò ãóÇÖò
ãöäúåõ¡ ÝóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈóÇØöáñº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Ïóáöíáñ Úóáóì
Ãóäøóåõ ßóÇÐöÈñ ÝöíãóÇ ÃóÎúÈóÑó Èöåö ãöäú ÇáúÅöÞúÑóÇÑö
ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö ãóÇÖöíðÇ¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡
Ãóæú ÛóíúÑö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íõÞöÑøó ÈöÃóäøóåõ áóÇ ÞóæúÏó áóåõ
ÞöÈóáó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö¡ æóáóÇ ÈóíøöäóÉó áóåõ Úóáóíúåö Èöåö¡
ÝóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈóÇØöáñº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ
ßóÇÐöÈñ ÝöíãóÇ íõÞöÑøõ Èöåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì
ÅäúÔóÇÁö ÇáúÚóÝúæö¡ ÝóÅöäú ÃóÚóÇÏóåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó¡ æóÃóÞóÇãó
ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóíúåö Èöåö Íõßöãó áóåõ ÈöÇáúÞóæóÏöº áöÃóäøó ãóÇ
ÓóÈóÞó ãöäúåõ ãöäú ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇáúÚóÝúæö ÞóÏú ÈóØóá¡ ÝóßóÇäó
æõÌõæÏõåõ ßóÚóÏóãöåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íõÞöÑøó
ÈöÃóäøóåõ áóãú íóÊóÒóæøóÌú åóÐöåö ÇáúãóÑúÃóÉó¡ æóÃóäøóåõ áóÇ
ÈóíøöäóÉó áóåõ ÚóáóíúåóÇ ÈöÐóáößó¡ Ãóæú Úóáóì Ãóäøó åóÐóÇ áóíúÓó
ÈöÚóÈúÏöåö¡ æóÃóäøóåõ ÍõÑøõ
(24/84)
ÇáúÃóÕúáö ÝóÅöÞúÑóÇÑõåõ ÈöÐóáößó ÈóÇØöáñº
áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÇÐöÈñ ÝöíãóÇ ÃóÞóÑøó
Èöåö¡ ÝóáóÇ íóãúäóÚõ Ðóáößó ÞóÈõæáó ÈóíøöäóÊöåö Úóáóì ãóÇ íóÏøóÚöíåö
ãöäú ÇáäøößóÇÍö¡ æóÇáÑøöÞøö ÈóÚúÏó Ðóáößó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóÞóÑøó ÈöÔóíúÁò ãöäú åóÐóÇ åóÇÒöáðÇ áóÇ
íóáúÒóãõåõ ÔóíúÁñ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö¡ æóáóæú ÃóÞóÑøó
Èöåö ØóÇÆöÚðÇ¡ æóåõæó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ßóÇÐöÈñ ÝöíãóÇ ÞóÇáó æóÓöÚóåõ
ÅãúÓóÇßõ ÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóÇáúÚóÈúÏö ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÅöäúÔóÇÁö¡ Ýóãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóÞóÚõ ÇáúÝóÑúÞõ
Èóíúäó åóÐöåö ÇáúÝõÕõæáö¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈñ ãöäú ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáäøößóÇÍö æóÇáúÎõáúÚö æóÇáúÚöÊúÞö
æóÇáÕøõáúÍö Úóäú Ïóãö ÇáúÚóãúÏö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó ÑóÌöáðÇ ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö
ÊóáóÝò ÍóÊøóì ÎóáóÚó ÇãúÑóÃóÊóåõ Úóáóì ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóãóåúÑõåóÇ
ÇáøóÐöí ÊóÒóæøóÌóåóÇ Úóáóíúåö ÃóÑúÈóÚóÉõ ÂáóÇÝò¡ æóÞóÏú ÏóÎóáó
ÈöåóÇ¡ æóÇáúãóÑúÃóÉõ ÛóíúÑõ ãõßúÑóåóÉò¡ ÝóÇáúÎõáúÚõ¡ æóÇÞöÚñº
áöÃóäøó ÇáúÎõáúÚó ãöäú ÌóÇäöÈö ÇáÒøóæúÌö ØóáóÇÞñ¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ áóÇ
íóãúäóÚõ æõÞõæÚó ÇáØøóáóÇÞö ÈöÛóíúÑö ÌõÚúáò¡ ÝóßóÐóáößó ÈöÇáúÌõÚúáö¡
æóáöáÒøóæúÌö Úóáóì ÇãúÑóÃóÊöåö ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãòº áöÃóäøóåóÇ ÞóÏú
ÇáúÊóÒóãóÊú ÇáúÃóáúÝó ØóÇÆöÚóÉð ÈöÅöÒóÇÁö ãóÇ Óóáøóãó áóåóÇ ãöäú
ÇáúÈóíúäõæäóÉö¡ æóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö áöáÒøóæúÌöº áöÃóäøóåõ
ÃóÊúáóÝó Úóáóíúåö ãöáúßó ÇáäøößóÇÍö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøóåõ áóÇ
ÞöíãóÉó áöãöáúßö ÇáäøößóÇÍö ÚöäúÏó ÇáúÎõÑõæÌö ãöäú ãöáúßö ÇáÒøóæúÌö¡
æóÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöãóÇáò¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáúãóÇáö
ÃóÕúáðÇ Èóáú ÚöäúÏó ÇáúÍóÇÌóÉö Åáóì ÇáÕøöíóÇäóÉö¡ æóÇáúãóÖúãõæäõ
ÇáúãóÍóáøõ Çáúãóãúáõæßõ áóÇ Çáúãöáúßõ ÇáúæóÇÑöÏõ Úóáóíúåö¡ æóáöåóÐóÇ
ÌóÇÒó ÅÒóÇáóÉõ Çáúãöáúßö ÈöÛóíúÑö ÔõåõæÏò¡ æóáóÇ ÚöæóÖò¡ æóßóÐóáößó
áóæú ÃõßúÑöåó¡ æóáöíøõ ÇáúÚóãúÏö Úóáóì Ãóäú íõÕóÇáöÍó ãöäúåõ Úóáóì
ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÇáúÅößúÑóÇåõ áóÇ íóãúäóÚõ ÅÓúÞóÇØó ÇáúÞóæóÏö
ÈöÇáúÚóÝúæö¡ ÝóßóÐóáößó áóÇ íóãúäóÚõ ÅÓúÞóÇØóåõ ÈöÇáÕøõáúÍö¡ æóáóÇ
ÔóíúÁó áóåõ Óöæóì ÇáúÃóáúÝö Úóáóì ÇáøóÐöí ßóÇäó ÞöÈóáóåõ ÇáÏøóãõ¡
æóáóÇ ÔóíúÁó áöÕóÇÍöÈö ÇáÏøóãö Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøó
ÇáúÞóÇÊöáó ãóÇ ÇáúÊóÒóãó ÇáÒøöíóÇÏóÉó Úóáóì ÇáúÃóáúÝö¡ æóÇáúãõßúÑöåõ
ÃóÊúáóÝó Úóáóíúåö ãóÇ áóíúÓó ÈöãóÇáò ãõÊóÞóæøöãò¡ æóåõæó ãöáúßõ
ÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÞóæóÏö¡ æóåóÐóÇ ãöáúßñ ÛóíúÑõ ãóÖúãõæäò ÈöÇáúÚóÝúæö
ãóäúÏõæÈñ Åáóíúåö ÔóÑúÚðÇ¡ æóÈöåö¡ ÝóÇÑóÞó ÇáäøóÝúÓó¡ ÝóÅöäøóåóÇ
ãóÖúãõæäóÉñ ÈöÇáúãóÇáö ÚöäúÏó ÇáúÅöÊúáóÇÝö ÎóØóÃð ÕöíóÇäóÉð áóåóÇ
Úóäú ÇáúÅöåúÏóÇÑö.
æóáóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì Ãóäú íóÚúÊöÞó ÚóÈúÏóåõ Úóáóì ãöÇÆóÉö ÏöÑúåóãò¡
æóÞóÈöáóåõ ÇáúÚóÈúÏõ¡ æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ¡ æóÇáúÚóÈúÏõ ÛóíúÑõ
ãõßúÑóåò¡ ÝóÇáúÚöÊúÞõ ÌóÇÆöÒñ Úóáóì ÇáúãöÇÆóÉöº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÅÓúÞóÇØö ÇáÑøöÞøö ÈöÇáúÚöÊúÞö¡ æóÇáúÚóÈúÏõ
ÇáúÊóÒóãó ÇáúãöÇÆóÉó ØóæúÚðÇ¡ Ëõãøó íõÊóÎóíøóÑõ ãóæúáóì ÇáúÚóÈúÏö¡
ÝóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ ÞöíãóÉó ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ
ÃóÊúáóÝó Úóáóíúåö ãöáúßóåõ Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÇáúãõáúÌöÆö¡
æóãöáúßõåõ Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ãöáúßõ ãóÇáò ãõÊóÞóæøöãò¡ Ýóíóßõæäõ
ãóÖúãõæäðÇ Úóáóì ÇáúãõÊúáöÝö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÓóÈóÞó¡ Ëõãøó íóÑúÌöÚõ
ÇáúãõßúÑóåõ Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö ÈöãöÇÆóÉòº áöÃóäøó Çáúãóæúáóì ÃóÞóÇãóåõ
ãóÞóÇãó äóÝúÓöåö Íöíäó Öóãøóäóåõ ÇáúÞöíãóÉó Ýöí ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóì
ÇáúÚóÈúÏö ÈöÇáúãõÓóãøóì¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Çáúãóæúáóì ÃóÎóÐó ÇáúÚóÈúÏó
ÈöÇáúãöÇÆóÉö¡ æóÑóÌóÚó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö
(24/85)
ÈöÊöÓúÚöãöÇÆóÉò ÊóãóÇãó ÇáúÞöíãóÉöº
áöÃóäøó ãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì ÞóÏúÑö ÇáúãõÓóãøóì ãöäú ÇáúãóÇáöíøóÉö
ÃóÊúáóÝóåõ ÇáúãõßúÑöåõ Úóáóíúåö ÈöÛóíúÑö ÚöæóÖò.
ÝóÅöäú Þöíáó: áöãóÇÐóÇ ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó ÈöÌóãöíÚö ÇáúÃóáúÝö
Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÞóÏú ÃóÊúáóÝ Úóáóíúåö ãöÞúÏóÇÑó ÇáúãöÇÆóÉö
ÈöÚöæóÖò ÞõáúäóǺ áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáúÚöæóÖó Ýöí ÐöãøóÉö ãõÝúáöÓöåö¡
ÝóÅöäøó ÇáúÚóÈúÏó íóÎúÑõÌõ ãöäú ãöáúßö Çáúãóæúáóì¡ æóáóÇ ÔóíúÁó
áóåõ¡ Ýóåõæó ßóÇáÊøóÇæöí¡ ÝóÅöäú Þöíáó: áöãóÇÐóÇ áóãú íõÌúÚóáú
ÇÎúÊöíóÇÑõåõ áöáúãõÓóãøóì ÅÈúÑóÇÁð ãöäúåõ áöáúãõßúÑöåö ÞõáúäóÇ Ýöí
ãöÞúÏóÇÑö ÇáúãöÇÆóÉö íõÌúÚóáõ åóßóÐóǺ áöÃóäøó áóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó
ÈöåóÇ Úóáóì ÃóíøöåöãóÇ ÔóÇÁó¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì
Ðóáößó¡ ÝóÍóÞøõåõ ãõÊóÚóíøöäñ Ýöí ÐöãøóÉö ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóæú ßóÇäó
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö ÈöÃóáúÝóíú ÏöÑúåóãò Åáóì ÓóäóÉò¡
æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ¡ ÝóÇáúãóæúáóì ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõßúÑöåó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøóåõ ÃóÊúáóÝó Úóáóíúåö
ãóÇáöíøóÊóåõ ÈöÈóÏóáò áóÇ íóÕöáõ Åáóíúåö ÅáøóÇ ÈóÚúÏó ãõÖöíøö
ÇáúÃóÌóáö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÃóÊúÈóÚó ÇáúÚóÈúÏó ÈöÇáúÃóáúÝóíúäö ÈóÚúÏó
ãõÖöíøö ÇáÓøóäóÉöº áöÃóäøóåõ ÇáúÊóÒóãó Ðóáößó ØóæúÚðÇ¡ ÝóÅöäú
ÇÎúÊóÇÑó ÊóÖúãöíäó ÇáúãõßúÑöåö ÞóÇãó ÇáúãõßúÑöåõ ãóÞóÇãó Çáúãóæúáóì
Ýöí ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö ÈöÇáúãõÓóãøóì ÚöäúÏó Íõáõæáö
ÇáúÃóÌóáö¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÎóÐó Ðóáößó ãöäúåõ ÃóãúÓóßó ÃóáúÝðÇ ãöÞúÏóÇÑó
ãóÇ ÛóÑöãó¡ æóÊóÕóÏøóÞó ÈöÇáúÝóÖúáöº áöÃóäøóåõ ÍóÕóáó áóåõ ÈößóÓúÈò
ÎóÈöíËò¡ æóÅöäú ÇÎúÊóÇÑó ÅÊúÈóÇÚó ÇáúÚóÈúÏö¡ ÝóáóÇ ÔóíúÁó áóåõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÈóÚúÏó Ðóáößóº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ÑóÇÖöíðÇ ÈöãóÇ ÕóäóÚó
Íöíäó ÇÎúÊóÇÑó ÅÊúÈóÇÚó ÇáúÚóÈúÏö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúÃóáúÝóÇäö
äõÌõæãðÇ¡ ÝóÍóáøó äóÌúãñ ãöäúåóÇ¡ ÝóØóáóÈó Çáúãóæúáóì ÇáúÚóÈúÏó
ÈöÐóáößó ÇáäøóÌúãö ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò¡ ÝóåóÐóÇ ãöäúåõ ÇÎúÊöíóÇÑñ
áöÅöÊúÈóÇÚö ÇáúÚóÈúÏö¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó áóåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈóÚúÏó
Ðóáößóº áöÃóäøó ãõØóÇáóÈóÊóåõ ÅíøóÇåõ ÈöÐóáößó ÇáäøóÌúãö Ïóáöíáõ
ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöãóÇ ÓóÈóÞó¡ Ýóíóßõæäõ ßóÇáÊøóÕúÑöíÍö ÈöÇáÑøöÖóÇ¡
æóÐóáößó íõÓúÞöØõ ÍóÞøóåõ Ýöí ÊóÖúãöíäö ÇáúãõßúÑöåö.
æóáóæú ÃõßúÑöåóÊú ÇãúÑóÃóÉñ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò ÍóÊøóì
ÊóÞúÈóáó ãöäú ÒóæúÌöåóÇ ÊóØúáöíÞóÉð Úóáóì ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ÝóÞóÈöáóÊú
Ðóáößó ãöäúåõ¡ æóÞóÏú ÏóÎóáó ÈöåóÇ¡ æóãóåúÑõåóÇ ÇáøóÐöí ÊóÒóæøóÌóåóÇ
Úóáóíúåö ÃóÑúÈóÚóÉõ ÂáóÇÝò Ãóæú ÎóãúÓõãöÇÆóÉò¡ ÝóÇáØøóáóÇÞõ
ÑóÌúÚöíøñ¡ æóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåö ãöäú ÇáúãóÇáöº áöÃóäøó ÇáúÊöÒóÇãó
ÇáúÈóÏóáö íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÈöÇáúÅößúÑóÇåö íóäúÚóÏöãõ
ÇáÑøöÖóÇ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÈöÞóÊúáò¡
æóáóßöäøó æõÞõæÚó ÇáØøóáóÇÞö íóÚúÊóãöÏõ æõÌõæÏó ÇáúÞóÈõæáö áóÇ
æõÌõæÏó ÇáúãóÞúÈõæáö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ØóáøóÞó ÇãúÑóÃóÊóåõ ÇáÕøóÛöíÑóÉó Úóáóì
ãóÇáò ÝóÞóÈöáóÊú æóÞóÚó ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóáóãú íóÌöÈú ÇáúãóÇáõ¡
æóÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö áóÇ íóäúÚóÏöãõ ÇáúÞóÈõæáõ¡ ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó
ÇáØøóáóÇÞõ æóÇÞöÚðÇ¡ Ëõãøó ÇáúæóÇÞöÚõ ÈöÕóÑöíÍö ÇááøóÝúÙö íóßõæäõ
ÑóÌúÚöíøðÇ ÅÐóÇ áóãú íóÌöÈú ÇáúÚöæóÖõ ÈöãõÞóÇÈóáóÊöåö¡ æóåõäóÇ áóÇ
ÚöæóÖó Úóáóíúåö¡ ÝóßóÇäó ÇáØøóáóÇÞõ ÑóÌúÚöíøðÇ¡ æóÞóÏú ÐóßóÑó Ýöí
ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö ÅÐóÇ ÔóÑóØóÊú ÇáúÎöíóÇÑó áöäóÝúÓöåóÇ ËóáóÇËóÉó
ÃóíøóÇãò Ýöí ÇáØøóáóÇÞö ÈöãóÇáò ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó áóÇ íóÞóÚõ
ÇáØøóáóÇÞõ ãóÇ áóãú íóÓúÞõØú ÇáúÎöíóÇÑõ æóÚöäúÏóåõãóÇ ÇáØøóáóÇÞõ
æóÇÞöÚñ¡ æóÇáúãóÇáõ áóÇÒöãñ¡ æóßóÐóáößó áóæú åóÒóáóÊú ÈöÞóÈõæáö
ÇáØøóáóÇÞö ÈöãóÇáò¡ æóÇÊøóÝóÞóÇ Úóáóì Ðóáößó ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó
áóÇ íóÞóÚõ ÇáØøóáóÇÞõ ãóÇ áóãú íóÑúÖó ÈöÇáúÊöÒóÇãö ÇáúãóÇáö.
æóÚöäúÏóåõãóÇ ÇáØøóáóÇÞõ æóÇÞöÚñ¡ æóÇáúãóÇáõ æóÇÌöÈñ¡ ÝóÈöÇáúßõáøö
ÍóÇÌóÉñ Åáóì ÇáúÝóÑúÞö Èóíúäó ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóãóÓúÃóáóÉö
ÇáúÎöíóÇÑö¡ æóÇáúåóÒúáö¡ ÝóÃóãøóÇ ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
-¡ ÝóÞóÇáó ÇáúÅößúÑóÇåõ áóÇ íõÚúÏöãõ
(24/86)
ÇáöÇÎúÊöíóÇÑó Ýöí ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÇáúÍõßúãö¡
æóÅöäøóãóÇ íõÚúÏöãõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÍõßúãö¡ ÝóáöæõÌõæÏö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö
Ýöí ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÇáúÍõßúãö Êóãøó ÇáúÞóÈõæáõ¡ æóæóÞóÚó ÇáØøóáóÇÞõ¡
æóáöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ áóÇ íóÌöÈõ ÇáúãóÇáõ¡ ÝóßóÃóäøó ÇáúãóÇáó áóãú
íõÐúßóÑú ÃóÕúáðÇ¡ ÝóÃóãøóÇ ÎöíóÇÑõ ÇáÔøóÑúØö¡ ÝóáöÇäúÚöÏóÇãö
ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö¡ æóÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáÓøóÈóÈö¡ æóÈöÚóÏóãö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö¡
æóÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÍõßúãö íóÊóæóÞøóÝõ ÇáúÍõßúãõ¡ æóåõæó æõÞõæÚõ
ÇáØøóáóÇÞö¡ æóæõÌõæÈõ ÇáúãóÇáö Úóáóì æõÌõæÏö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö¡
æóÇáÑøöÖóÇ Èöåö¡ æóßóÐóáößó ÇáúåóÒúáõ áóÇ íõäóÇÝöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑó¡
æóÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáÓøóÈóÈö¡ æóÅöäøóãóÇ íóÚúÏóãõ ÇáÑøöÖóÇ¡
æóÇáöÇÎúÊöíóÇÑó ÈöÇáúÍõßúãö¡ ÝóÊóæóÞøõÝõ ÇáúÍõßúãö áöÇäúÚöÏóÇãö
ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö Ýöí ÍóÞøöåö¡ æóÕóÍøó ÇáúÊöÒóÇãõ ÇáúãóÇáö Èöåö
ãóæúÞõæÝðÇ Úóáóì Ãóäú íóáúÒóãóåõ ÚöäúÏó ÊóãóÇãö ÇáÑøöÖóÇ Èöåö¡
æóåõãóÇ íóÞõæáóÇäö: ÇáúÅößúÑóÇåõ íóÚúÏóãõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÍõßúãö¡
æóáóÇ íóÚúÏóãõ ÇáöÇÎúÊöíóÇÑó Ýöí ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÇáúÍõßúãö ÌóãöíÚðÇ¡
ÝóíóËúÈõÊõ ÇáúÍõßúãõ¡ æóåõæó ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóáóÇ íóÌöÈõ ÇáúãóÇáõ
áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ Èöåö¡ ÝóßóÃóäøóåõ áóãú íõÐúßóÑú¡ ÝóÃóãøóÇ
ÇáúåóÒúáõ¡ æóÔóÑúØõ ÇáúÎöíóÇÑö¡ ÝóáóÇ íóÚúÏóãõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáÓøóÈóÈö¡
æóÇáúÍõßúãõ áóÇ íóäúÝóÕöáõ Úóäú ÇáÓøóÈóÈö¡ ÝóÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáÓøóÈóÈö
ÝöíåöãóÇ íóßõæäõ ÑöÖðÇ ÈöÇáúÍõßúãö ÝóíóÞóÚõ ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóíóÌöÈõ
ÇáúãóÇáõº áöÃóäøó ÇáúãóÇáó ÕóÇÑó ÊóÈóÚðÇ áöáØøóáóÇÞö Ýöí ÇáúÍõßúãö¡
æóÝöí ÇáúÅößúÑóÇåö ÇäúÚóÏóãó ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáÓøóÈóÈö¡ ÝóáóÇ íóËúÈõÊõ
ãóÇ íóÚúÊóãöÏõ ËõÈõæÊõåõ ÇáÑøöÖóÇ¡ æóåõæó ÇáúãóÇáõ¡ æóíóËúÈõÊõ ãöäú
ÇáúãóÇáö ãóÇ áóÇ íóÚúÊóãöÏõ ËõÈõæÊõåõ ÇáÑøöÖóÇ¡ æóåõæó ÇáØøóáóÇÞõ¡
ÝóÅöäú ÞóÇáóÊú ÈóÚúÏó Ðóáößó ÞóÏú ÑóÖöíÊó ÈöÊöáúßó ÇáÊøóØúáöíÞóÉö
ÈöÐóáößó ÇáúãóÇáö ÌóÇÒó¡ æóáóÒöãóåóÇ ÇáúãóÇáõ¡ æóÊóßõæäõ
ÇáÊøóØúáöíÞóÉõ ÈóÇÆöäóÉð Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó¡ æóÞóÇáó
ãõÍóãøóÏñ ÅÌóÇÒóÊõåóÇ ÈóÇØöáóÉñ¡ æóåöíó ÊóØúáöíÞóÉñ ÑóÌúÚöíøóÉñ¡
æóáóãú íóÐúßõÑú Þóæúáó ÃóÈöí íõæÓõÝó¡ ÝóÞöíáó Þóæúáõåõ ßóÞóæúáö
ãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ.
æóÇáúÃóÕóÍøõ Ãóäøó Þóæúáóåõ ßóÞóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ -¡ Ýóãóäú ÌóÚóáó Þóæúáóåõ ßóÞóæúáö ãõÍóãøóÏò ÞóÇáó:
ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÝóÑúÚñ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáØøóáóÇÞö ÅÐóÇ
ÞóÇáó áöÇãúÑóÃóÊöåö: ÃóäúÊö ØóÇáöÞñ ßóíúÝó ÔöÆúÊ ÚöäúÏó ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó ÊóÞóÚõ ÊóØúáöíÞóÉð ÑóÌúÚöíøóÉð¡ æóáóåóÇ ÇáúÎöíóÇÑõ Ýöí
ÌóÚúáöåóÇ ÈóÇÆöäóÉð æóÚöäúÏóåõãóÇ áóÇ íóÞóÚõ ÚóáóíúåóÇ ÔóíúÁñ ãóÇ
áóãú ÊóÔóÃú¡ Ýóãöäú ÃóÕúáöåö Ãóäøóåõ íóÞóÚõ ÃóÕúáõ ÇáØøóáóÇÞö¡
æóíóÈúÞóì áóåóÇ ÇáúãóÔöíÆóÉõ Ýöí ÇáÕøöÝóÉö ÝóåõäóÇ ÃóíúÖðÇ æóÞóÚó
ÃóÕúáõ ÇáØøóáóÇÞö ÈöÞóÈõæáöåóÇ¡ æóÈóÞöíó áóåóÇ ÇáúãóÔöíÆóÉõ Ýöí
ÕöÝóÊöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÇáúÊóÒóãóÊú ÇáúãóÇáó ØóæúÚðÇ ÕóÇÑóÊú ÊóØúáöíÞóÉð
ÈóÇÆöäóÉð æóÚöäúÏóåõãóÇ áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóÈúÞóì áóåóÇ ãóÔöíÆóÉñ
ÈóÚúÏó æõÞõæÚö ÃóÕúáö ÇáØøóáóÇÞö ÈöÞóÈõæáöåóÇ¡ ÝóáóÇ ÑóÃúíó áóåóÇ
ÈóÚúÏó Ðóáößó Ýöí ÇáúÊöÒóÇãö ÇáúãóÇáö áöÊóÛóíøõÑö ÕöÝóÉö Êöáúßó
ÇáÊøóØúáöíÞóÉö¡ æóãóäú ÞóÇáó Åäøó Þóæúáó ÃóÈöí íõæÓõÝó ßóÞóæúáö
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÌóÚóáó ÇáúãóÓúÃóáóÉó¡ ÝóÑúÚðǺ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ Ýöí
ßöÊóÇÈö ÇáÏøóÚúæóì Ãóäøó ãóäú ØóáøóÞó ÇãúÑóÃóÊóåõ ÊóØúáöíÞóÉð
ÑóÌúÚöíøóÉð¡ Ëõãøó ÞóÇáó: ÌóÚóáúÊõåóÇ ÈóÇÆöäóÉð ÚöäúÏó ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó æóÃóÈöí íõæÓõÝó ÊóÕöíÑõ ÈóÇÆöäðÇ¡ æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò áóÇ
ÊóÕöíÑõ ÈóÇÆöäðÇ¡ ÝóáóãøóÇ ßóÇäó ãöäú ÃóÕúáöåöãóÇ Ãóäøó áöáÒøóæúÌö
Ãóäú íóÌúÚóáó ÇáúæóÇÞöÚó ÈöÕöÝóÉö ÇáÑøóÌúÚöíøóÉö ÈóÇÆöäðÇ¡
ÝóßóÐóáößó áöáúãóÑúÃóÉö Ðóáößó ÈöÇáúÊöÒóÇãö ÇáúãóÇáö¡ æóÚöäúÏó
ãõÍóãøóÏò áóãøóÇ áóãú íóßõäú áöáÒøóæúÌö æöáóÇíóÉñ ÌóÚóáó
ÇáÊøóØúáöíÞóÉó ÇáÑøóÌúÚöíøóÉó ÈóÇÆöäóÉð¡ ÝóßóÐóáößó áóÇ íóßõæäõ
áóåóÇ Ðóáößó ÈöÇáúÊöÒóÇãö ÇáúãóÇáö¡ æóáóæú ßóÇäó ãóßóÇäó
ÇáÊøóØúáöíÞóÉö ÎõáúÚñ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ßóÇäó ÇáØøóáóÇÞõ ÈóÇÆöäðÇ¡
æóáóÇ ÔóíúÁó ÚóáóíúåóǺ áöÃóäøó ÇáúæóÇÞöÚó ÈöáóÝúÙö ÇáúÎõáúÚö
ÈóÇÆöäñ ãöäú ÛóíúÑö ÇÚúÊöÈóÇÑö æõÌõæÈö ÇáúãóÇáö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÎõáúÚó
ãõÔúÊóÞøñ ãöäú ÇáúÎóáúÚö¡ æóÇáöÇäúÊöÒóÇÚö
(24/87)
ÝóÝöí ÇááøóÝúÙö ãóÇ íõæÌöÈõ
ÇáúÈóíúäõæäóÉó¡ æóáöåóÐóÇ áóæú ÎóáóÚó ÇáÕøóÛöíÑóÉó Úóáóì ãóÇáò¡
æóÞóÈöáóÊú ßóÇäó ÇáúæóÇÞöÚõ ÈóÇÆöäðÇ ÈöÎöáóÇÝö áóÝúÙö ÕóÑöíÍö
ÇáØøóáóÇÞö¡ æóßóÐóáößó ÇáÕøõáúÍõ Úóäú Ïóãö ÇáúÚóãúÏö ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó
ÇáúÞóÇÊöáõ ÈöÞóÊúáò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò Úóáóì Ãóäú íõÕóÇáöÍó Çáúæóáöíøó
Úóáóì ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáÏøöíóÉö¡ Ãóæú ÃóÞóáøó ãöäúåóÇ¡ ÝóÕóÇáóÍóåõ
ÈóØóáó ÇáÏøóãõ áöæõÌõæÏö ÇáúÞóÈõæáö ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóíúÓó
Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáö ãöäú ÇáúãóÇáö ÔóíúÁñº áöÃóäøó ÇáúÊöÒóÇãó ÇáúãóÇáö
íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ æóíóäúÚóÏöãõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö.
æóáóæú ÎóáóÚó ÇãúÑóÃóÊóåõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÈúáõÛó¡ æóÞóÏú ÏóÎóáó ÈöåóÇ
Úóáóì ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÞóÈöáóÊú¡ æóÞóÚó ÇáúÎõáúÚõ áöæõÌõæÏö
ÇáúÞóÈõæáö ãöäúåóÇ¡ æóáóãú íóÌöÈõ ÇáúãóÇáõº áöÃóäøó ÇáÕøöÛóÑó áóÇ
íõäóÇÝöí ÇáÊøóßóáøõãó ÈöÇáúÞóÈõæáö¡ æóáóßöäú íõäóÇÝöí ÕöÍøóÉó
ÇáúÊöÒóÇãö ÇáúãóÇáö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÊöÒóÇãó ÇáúãóÇáö ãöäúåõ ÚöæóÖðÇ Úóäú ãóÇáò
áóÇ íóßõæäõ ÕóÍöíÍðÇ¡ ÝóÚóäú ÛóíúÑö ãóÇáò Ãóæúáóì¡ æóáöÐóáößó áóæú
ßóÇäó áöÑóÌõáò Úóáóì ÑóÌõáò Ïóãõ ÚóãúÏò¡ ÝóÕóÇáóÍóåõ Úóäúåõ ÛõáóÇãñ
áóãú íóÈúáõÛú Úóáóì ãóÇáò Öóãöäóåõ áóåõ ÇáúÛõáóÇãõ Úóáóì Åäú ÚóÝóÇ
ÌóÇÒó ÇáúÚóÝúæõ áöæõÌõæÏö ÇáúÞóÈõæáö ãöãøóäú ÔóÑóØó Úóáóíúåö
ÇáÖøóãóÇäó¡ æóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåöº áöÃóäøó ÇáÕøöÛóÑó íõäóÇÝöí
ÇáúÊöÒóÇãó ÇáúãóÇáö ÈöÌöåóÉö ÇáÖøóãóÇäö¡ æóÅöäøóãóÇ¡ ÃóæúÑóÏó åóÐóÇ
áöÅöíÖóÇÍö ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃõßúÑöåó
ÇáúÚóÈúÏõ Úóáóì Ãóäú íóÞúÈóáó ÇáúÚöÊúÞó ãöäú ãóæúáóÇåõ ÈöãóÇáò
Þóáöíáò¡ Ãóæú ßóËöíÑò ÚóÊóÞó áöæõÌõæÏö ÇáúÞóÈõæáö¡ æóáóÇ ÔóíúÁó
Úóáóíúåö ãöäú ÇáúãóÇáö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäú ÇáúÚóÈúÏö
ÈöÇáúÊöÒóÇãö ÇáúãóÇáö.
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÇáÒøóæúÌõ Úóáóì Ãóäú íõØóáøöÞó ÇãúÑóÃóÊóåõ ÈöÃóáúÝö
ÏöÑúåóãò¡ æóÃõßúÑöåóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ Úóáóì Ãóäú ÊóÞúÈóáó Ðóáößó¡
ÝóÝóÚóáóÇ æóÞóÚó ÇáØøóáóÇÞõ ÈöÛóíúÑö ãóÇáòº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó áóÇ
íõäóÇÝöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑó Ýöí ÇáúÅöíÌóÇÈö¡ æóÇáúÞóÈõæáö¡ æóÅöäøóãóÇ
íóÚúÏóãõ ÇáÑøöÖóÇ Èöåö¡ æóÇáúãóÇáõ áóÇ íóÌöÈõ ÈöÏõæäö ÇáÑøöÖóÇ Èöåö¡
æóßóÐóáößó åóÐóÇ Ýöí ÇáÕøõáúÍö ãöäú ÇáúÞóæóÏö¡ æóÇáúÚöÊúÞö Úóáóì
ãóÇáòº áöÃóäøó áöáúãóæúáóì Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúãõßúÑöåó ÞöíãóÉó
ÚóÈúÏöåö Åäú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÃóßúÑóåóåõ ÈöÍóÈúÓò áóãú íóÖúãóäú ÔóíúÆðǺ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó
ÇáúÅöÊúáóÇÝó ÅäøóãóÇ íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÚöäúÏó
ÇáúÅöáúÌóÇÁö ÇáÊøóÇãøö¡ æóÐóáößó ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÇáúÞóÊúáö Ïõæäó
ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáÒøöäóÇ æóÇáúÞóØúÚö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) ßóÇäó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - íóÞõæáõ ÃóæøóáðÇ áóæú Ãóäøó ÓõáúØóÇäðÇ¡ Ãóæú ÛóíúÑóåõ
ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ ÍóÊøóì Òóäóì¡ ÝóÚóáóíúåö ÇáúÍóÏøõ¡ æóåõæó Þóæúáõ
ÒõÝóÑó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ Ëõãøó ÑóÌóÚó¡ ÝóÞóÇáó áóÇ ÍóÏøó
Úóáóíúåö ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ÓõáúØóÇäðÇ¡ æóåõæó ÞóæúáõåõãóÇ:
æóÌúåõ Þóæúáöåö ÇáúÃóæøóáö Ãóäøó ÇáÒøöäóÇ ãöäú ÇáÑøóÌõáö áóÇ
íõÊóÕóæøóÑõ ÅáøóÇ ÈöÇäúÊöÔóÇÑö ÇáúÂáóÉö¡ æóáóÇ ÊóäúÊóÔöÑõ ÂáóÊõåõ
ÅáøóÇ ÈöáóÐøóÉò¡ æóÐóáößó Ïóáöíáõ ÇáØøóæóÇÚöíóÉö¡ ÝóãóÚó ÇáúÎóæúÝö
áóÇ íóÍúÕõáõ ÇäúÊöÔóÇÑõ ÇáúÂáóÉö¡ æóÝóÑøóÞó Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö
Èóíúäó ÇáÑøóÌõáö æóÇáúãóÑúÃóÉö ÞóÇáó ÇáúãóÑúÃóÉõ Ýöí ÇáÒøöäóÇ
ãóÍóáøõ ÇáúÝöÚúáö¡ æóãóÚó ÇáúÎóæúÝö íóÊóÍóÞøóÞõ ÇáÊøóãúßöíäõ
ãöäúåóÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÝöÚúáó ÇáÒøöäóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ¡ æóåöíó äóÇÆöãóÉñ¡
Ãóæú ãõÛúãðì ÚóáóíúåóÇ áóÇ ÊóÔúÚõÑõ ÈöÐóáößó ÈöÎöáóÇÝö ÌóÇäöÈö
ÇáÑøóÌõáö¡ æóÝóÑøóÞó Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö
(24/88)
Èóíúäó ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáÒøöäóÇ¡
æóÈóíúäó ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ÞóÇáó: áóÇ ÞóæúÏó Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÚóáóíúåö ÇáúÍóÏøõ¡ ÝóÝöí ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäú
ÇáúãóæúÖöÚóíúäö ÇáúÍõÑúãóÉõ áóÇ ÊóäúßóÔöÝõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóßöäøó
ÇáúÞóÊúáó ÝöÚúáñ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõßúÑóåõ Ýöíåö ÂáóÉð
áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóÈöÓóÈóÈö ÇáúÅöáúÌóÇÁö íóÕöíÑõ ÇáúÝöÚúáõ ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáöåóÐóÇ áóÒöãóåõ ÇáúÞöÕóÇÕõ¡ æóÅöÐóÇ ÕóÇÑó
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÕóÇÑó ÇáúãõßúÑóåõ ÂáóÉð¡ ÝóÃóãøóÇ
ÇáÒøöäóÇ¡ ÝóÝöÚúáñ áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ Ãóäú íóßõæä ÇáúãõßúÑóåõ Ýöíåö
ÂáóÉð áóáúãõßúÑóåöº áöÃóäøó ÇáÒøöäóÇ ÈöÂáóÉö ÇáúÛóíúÑö áóÇ
íóÊóÍóÞøóÞõ¡ æóáöåóÐóÇ áóÇ íóÌöÈõ ÇáúÍóÏøõ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡
ÝóÈóÞöíó ÇáúÝöÚúáõ ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóíóáúÒóãõåõ
ÇáúÍóÏøõ æóæóÌúåõ Þóæúáöåö ÇáúÂÎóÑö Ãóäøó ÇáúÍóÏøó ãóÔúÑõæÚñ
áöáÒøóÌúÑö¡ æóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóì Ðóáößó Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåöº
áöÃóäøóåõ ãõäúÒóÌöÑñ Åáóì Ãóäú íóÊóÍóÞøóÞó ÇáúÅöáúÌóÇÁõ¡ æóÎóæúÝõ
ÇáÊøóáóÝö Úóáóì äóÝúÓöåö¡ ÝóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ÞóÕúÏõåõ ÈöåóÐóÇ
ÇáúÝöÚúáö ÏóÝúÚó ÇáúåóáóÇßö Úóäú äóÝúÓöåö áóÇ ÇÞúÊöÖóÇÁõ
ÇáÔøóåúæóÉö¡ ÝóíóÕöíÑõ Ðóáößó ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÍóÏøö Úóäúåõ¡
æóÇäúÊöÔóÇÑõ ÇáúÂáóÉö áóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÎóæúÝö¡ ÝóÞóÏú
ÊóäúÊóÔöÑõ ÇáúÂáóÉõ ØóÈúÚðÇ ÈöÇáúÝõÍõæáóÉö ÇáøóÊöí ÑóßøóÈóåóÇ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáÑøöÌóÇáö¡ æóÞóÏú íóßõæäõ Ðóáößó ØóæúÚðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäú ÇáäøóÇÆöãó ÊóäúÊóÔöÑõ ÂáóÊõåõ ØóÈúÚðÇ ãöäú ÛóíúÑö
ÇÎúÊöíóÇÑò áóåõ Ýöí Ðóáößó¡ æóáóÇ ÞóÕúÏò¡ Ëõãøó Úóáóì ÇáúÞóæúáö
ÇáúÂÎóÑö ÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Åäú ßóÇäó
ÇáúãõßúÑöåõ ÛóíúÑó ÇáÓøõáúØóÇäö íóÌöÈõ ÇáúÍóÏøõ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡
æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏñ ÅÐóÇ ßóÇäó ÞóÇÏöÑðÇ Úóáóì ÅíÞóÇÚö
ãóÇ åóÏøóÏóåõ Èöåö¡ ÝóáóÇ ÍóÏøó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó
ÇáúãõßúÑöåõ ÓõáúØóÇäðÇ¡ Ãóæú ÛóíúÑóåõ Þöíáó: åóÐóÇ ÇÎúÊöáóÇÝõ
ÚóÕúÑò¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó ÇáÓøõáúØóÇäõ ãõØóÇÚðÇ Ýöí ÚóåúÏö ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó¡ æóáóãú íóßõäú áöÛóíúÑö ÇáÓøõáúØóÇäö ãöäú ÇáúÞõæøóÉö ãóÇ
íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÃóÌóÇÈó ÈöäóÇÁð Úóáóì ãóÇ ÔóÇåóÏó Ýöí
ÒóãóÇäöåö¡ Ëõãøó ÊóÛóíøóÑó ÍóÇáõ ÇáäøóÇÓö Ýöí ÚóåúÏöåöãóÇ¡ æóÙóåóÑó
ßõáøõ ãõÊóÛóáøöÈò Ýöí ãóæúÖöÚò¡ ÝóÃóÌóÇÈóÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì ãóÇ
ÚóÇíóäóÇ¡ æóÞöíáó Èóáú åõæó ÇÎúÊöáóÇÝõ - Íõßúãò¡ ÝóæóÌúåõ
ÞóæúáöåöãóÇ Ãóäøó ÇáúãõÚúÊóÈóÑó Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÍóÏøö - åõæó
ÇáúÅöáúÌóÇÁõ¡ æóÐóáößó ÈöÃóäú íóßõæäó ÇáúãõßúÑöåõ ÞóÇÏöÑðÇ Úóáóì
ÅíÞóÇÚö ãóÇ åóÏøóÏó Èöåöº áöÃóäøó ÎóæúÝó ÇáÊøóáóÝö áöáúãõßúÑóåö
ÈöÐóáößó íóÍúÕõáõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáÓøõáúØóÇäó áóæú åóÏøóÏóåõ¡ æóåõæó íóÚúáóãõ
Ãóäøóåõ áóÇ íóÝúÚóáõ Ðóáößó Èöåö áóÇ íóßõæäõ ãõßúÑóåðÇ¡ æóÎóæúÝõ
ÇáÊøóáóÝö íóÊóÍóÞøóÞõ ÚöäúÏó ÞõÏúÑóÉö ÇáúãõßúÑóåö Úóáóì ÅíÞóÇÚö ãóÇ
åóÏøóÏóåõ Èöåö Èóáú ÎóæúÝõ ÇáÊøóáóÝö ÈöÅößúÑóÇåö ÛóíúÑö ÇáÓøõáúØóÇäö
ÃóÙúåóÑõ ãöäúåõ ÈöÅößúÑóÇåö ÇáÓøõáúØóÇäö¡ ÝóÇáÓøõáúØóÇäõ Ðõæ ÃóäóÇÉò
Ýöí ÇáúÃõãõæÑö áöÚöáúãöåö Ãóäøóåõ áóÇ íóÝõæÊõåõ¡ æóÛóíúÑõ
ÇáÓøõáúØóÇäö Ðõæ ÚóÌóáóÉò Ýöí Ðóáößó áöÚöáúãöåö Ãóäøóåõ íóÝõæÊõåõ
Ðóáößó ÈöÞõæøóÉö ÇáÓøõáúØóÇäö ÓóÇÚóÉð ÝóÓóÇÚóÉð.
æóÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó áóÇ íóÞõæáõ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ
ÈöÅößúÑóÇåö ÛóíúÑö ÇáÓøõáúØóÇäö¡ æóÅöäøóãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ÈöÅößúÑóÇåö
ÇáÓøõáúØóÇäöº áöÃóäøóåõ áóÇ íóÊóãóßøóäõ ãöäú ÏóÝúÚö ÇáÓøõáúØóÇäö
Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÇáöÇáúÊöÌóÇÁö Åáóì ãóäú åõæó ÃóÞúæóì ãöäúåõ¡
æóíóÊóãóßøóäõ ãöäú ÏóÝúÚö ÇááøöÕøö Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÇáöÇáúÊöÌóÇÁö
ÈöÞõæøóÉö ÇáÓøõáúØóÇäö¡ ÝóÅöäú ÇÊøóÝóÞó Ýöí ãóæúÖöÚò áóÇ íóÊóãóßøóäõ
ãöäú Ðóáößó¡ Ýóåõæó äóÇÏöÑñ¡ æóÇáúÍõßúãõ ÅäøóãóÇ íóäúÈóäöí Úóáóì
ÃóÕúáö ÇáÓøóÈóÈö áóÇ Úóáóì ÇáúÃóÍúæóÇáö¡ æóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÃóÕúáö
íõãúßöäõ ÏóÝúÚõ ÅßúÑóÇåö ÛóíúÑö ÇáÓøõáúØóÇäö ÈöÞõæøóÉö ÇáÓøõáúØóÇäö¡
æóáóÇ íõãúßöäõ ÏóÝúÚõ ÅßúÑóÇåö ÇáÓøõáúØóÇäö ÈöÔóíúÁò¡ Ëõãøó ãóÇ
íóßõæäõ
(24/89)
ãõÛóíøöÑðÇ áöáúÍõßúãö íõÚúÊóÈóÑõ Ýöíåö
ÇáÓøõáúØóÇäõ ßóÊóÛúíöíÑö ÇáúÝóÑóÇÆöÖö ãöäú ÇáúÃóÑúÈóÚö Åáóì
ÇáÑøóßúÚóÊóíúäö íóæúãó ÇáúÌõãõÚóÉö¡ æóÅöÞóÇãóÉö ÇáúÎõØúÈóÉö ãóÞóÇãó
ÇáÑøóßúÚóÊóíúäö íõÚúÊóÈóÑõ Ýöíåö ÇáÓøõáúØóÇäõ¡ æóáóÇ íóÞõæãõ Ýöí
Ðóáößó ÛóíúÑó ãóÞóÇãöåö¡ æóÝöí ßõáøö ãóæúÖöÚò¡ æóÌóÈó ÇáúÍóÏøõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåó áóÇ íóÌöÈõ ÇáúãóåúÑõ áóåóÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ åóÐóÇ Ýöí
ÇáúÍõÏõæÏö ÅÐú ÇáúÍóÏøõ¡ æóÇáúãóåúÑõ áóÇ íóÌúÊóãöÚóÇäö ÚöäúÏóäóÇ
ÈöÓóÈóÈö ÝöÚúáò æóÇÍöÏò ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
-¡ æóÝöí ßõáøö ãóæúÖöÚò ÓóÞóØó ÇáúÍóÏøõ¡ æóÌóÈó ÇáúãóåúÑõº áöÃóäøó
ÇáúæóÇØöÆó Ýöí ÛóíúÑö Çáúãöáúßö áóÇ íóäúÝóßøõ Úóäú ÍóÏøò¡ Ãóæú
ãóåúÑò¡ ÝóÅöÐóÇ ÓóÞóØó ÇáúÍóÏøõ¡ æóÌóÈó ÇáúãóåúÑõ áöÅöÙúåóÇÑö ÎóØóÑö
ÇáúãóÍóáøö¡ ÝóÅöäøóåõ ãóÕõæäñ Úóäú ÇáöÇÈúÊöÐóÇáö ãõÍúÊóÑóãñ
ßóÇÍúÊöÑóÇãö ÇáäøõÝõæÓö¡ æóíóÓúÊóæöí Åäú ßóÇäóÊú ÃóÐöäóÊú áóåõ Ýöí
Ðóáößó¡ Ãóæú ÇÓúÊóßúÑóåóåóÇ ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇÓúÊóßúÑóåóåóÇ¡ ÝóÛóíúÑõ
ãõÔúßöáòº áöÃóäøó ÇáúãóåúÑó íóÌöÈõ ÚöæóÖðÇ ÚóãøóÇ ÃõÊúáöÝó Úóáóíúåö¡
æóáóãú íõæÌóÏú ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåóÇ ÈöÓõÞõæØö ÍóÞøöåóÇ¡ æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ
ÃóÐöäóÊú áóåõ Ýöí Ðóáößó¡ ÝóáöÃóäøóåõ áóÇ íóÍöáøõ áóåóÇ ÔóÑúÚðÇ Ãóäú
ÊóÃúÐóäó Ýöí Ðóáößó¡ Ýóíóßõæäõ ÅÐúäõåóÇ áóÛúæðÇ áößóæúäöåóÇ
ãóÍúÌõæÑóÉð Úóäú Ðóáößó ÔóÑúÚðÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÅÐúäö ÇáÕøóÈöíøö¡
æóÇáúãóÌúäõæäö Ýöí ÅÊúáóÇÝö ãóÇáöåö¡ Ãóæú åöíó ãõÊøóåóãóÉñ Ýöí åóÐóÇ
ÇáúÅöÐúäö áöãóÇ áóåóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÅöÐúäö ãöäú ÇáúÍóÙøö¡ ÝóÌóÚóáó
ÇáÔøóÑúÚõ ÅÐúäóåóÇ ÛóíúÑó ãõÚúÊóÈóÑò áöáÊøõåúãóÉö¡ æóæõÌõæÈö
ÇáÖøóãóÇäö áöÕöíóÇäóÉö ÇáúãóÍóáøö Úóäú ÇáöÇÈúÊöÐóÇáö¡ æóÇáúÍóÇÌóÉõ
Åáóì ÇáÕøöíóÇäóÉö áóÇ ÊóäúÚóÏöãõ ÈöÇáúÅöÐúäö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) ÃóäøóåóÇ áóæú ÒóæøóÌóÊú äóÝúÓóåóÇ ÈöÛóíúÑö ãóåúÑò¡
æóÌóÈó ÇáúãóåúÑõ¡ æóáóæú ãóßøóäóÊú äóÝúÓóåóÇ ÈöÚóÞúÏò ÝóÇÓöÏò ÍóÊøóì
æóØöÆóåóÇ ÇáÒøóæúÌõ¡ æóáóãú íóßõäú Óóãøóì áóåóÇ ãóÇáðÇ æóÌóÈó
ÇáúãóÇáõ¡ ÝóåóÐóÇ ãöËúáõåõ¡ æóåõæó æóÇÌöÈñ Ýöí ÇáúæóÌúåóíúäö.
ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇÓúÊóßúÑóåóåóÇ¡ ÝóÅöäøóåõ ÙóÇáöãñ¡ æóÍõÑúãóÉõ ÇáÙøõáúãö
ÍõÑúãóÉñ ÈóÇÊøóÉñ¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÃóÐöäóÊú áóåõ Ýöí Ðóáößóº áöÃóäøó
ÅÐúäóåóÇ áóÛúæñ ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÈóÑò¡ Ëõãøó ÍõÑúãóÉõ ÇáÒøöäóÇ ÍõÑúãóÉñ
ÈóÇÊøóÉñ áóÇ ÇÓúÊöËúäóÇÁó ÝöíåóÇ¡ æóáóãú íóÍöáøó Ýöí ÔóíúÁò ãöäú
ÇáúÃóÏúíóÇäö ÈöÎöáóÇÝö ÍõÑúãóÉö ÇáúãóíúÊóÉö¡ æóáóÍúãö ÇáúÎöäúÒöíÑö¡
ÝóÊöáúßó ÇáúÍõÑúãóÉõ ãõÞóíøóÏóÉñ ÈöÍóÇáóÉö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö áöæõÌõæÏö
ÇáÊøóäúÕöíÕö Úóáóì ÇÓúÊöËúäóÇÁö ÍóÇáóÉö ÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýöí Þóæúáå
ÊóÚóÇáóì {ÅáøóÇ ãóÇ ÇõÖúØõÑöÑúÊõãú Åáóíúåö} [ÇáÃäÚÇã: 119] ¡ æóÅöäú
ÇãúÊóäóÚó ãöäú ÇáÒøöäóÇ ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó ãóÃúÌõæÑðÇ Ýöí Ðóáößóº
áöÃóäøóåõ ÇãúÊóäóÚó ãöäú ÇÑúÊößóÇÈö ÇáúÍóÑóÇãö¡ æóÈóÐóáó äóÝúÓóåõ
ÇÈúÊöÛóÇÁó ãóÑúÖóÇÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáúæõÞõæÝö Úóáóì ÍóÏøö
ÇáÏøöíäö ÈöÇáÊøóÍóÑøõÒö Úóäú ãõÌóÇæóÒóÊöåö¡ æóÝöíãóÇ íõÑóÎøóÕõ áóåõ
Ýöíåö¡ æóåõæó ÅÌúÑóÇÁõ ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøóåõ
ÅÐóÇ ÇãúÊóäóÚó ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó ãóÃúÌõæÑðÇ¡ ÝóãóÇ áóÇ ÑõÎúÕóÉó
Ýöíåö Ãóæúáóì¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì ÇáÒøöäóÇ ÈöÍóÈúÓò¡
ÝóÝóÚóáó Ðóáößó ßóÇäó Úóáóíúåö ÇáúÍóÏøõº áöÃóäøó Êóãóßøõäó
ÇáÔøõÈúåóÉö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ æóÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö
ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ ÝóæõÌõæÏõåõ æóÚóÏóãõåõ Ýöí
ÍóÞøö ÇáúÍõßúãö ÓóæóÇÁñ. .
æóáóæú ÞóÇáó áóåõ: áóÃóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊóÞúØóÚóäøó íóÏó åóÐóÇ
ÇáÑøóÌõáö¡ ÝóÞóÇáó áóåõ Ðóáößó ÇáÑøóÌõáõ: ÞóÏú ÃóÐöäúÊ áóß Ýöí
ÇáúÞóØúÚö¡ ÝóÇÞúØóÚúåõ¡ æóåõæó ÛóíúÑõ ãõßúÑóåò áóÇ íóÓóÚõ
ÇáúãõßúÑóåõ Ãóäú íóÞúØóÚó íóÏóåõº áöÃóäøó åóÐóÇ ãöäú ÇáúãóÙóÇáöãö¡
æóáóíúÓó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúÝöÚúáö Ãóäú íóÃúÐóäó Ýöí Ðóáößó ÔóÑúÚðǺ
áöÃóäøóåõ íóÈúÐõáõ ØóÑóÝóåõ áöÏóÝúÚö ÇáúåóáóÇßö Úóäú ÛóíúÑöåö¡
æóÐóáößó áóÇ íóÓóÚõåõ ßóãóÇ áóæú ÑóÃóì ãõÖúØóÑøðÇ¡ ÝóÃóÑóÇÏó Ãóäú
íóÞúØóÚó íóÏó äóÝúÓöåö áöíóÏúÝóÚóåóÇ Åáóíúåö ÍóÊøóì íóÃúßõáóåóÇ¡
æóáóÇ íóÓóÚõåõ Ðóáößó ÝóåóÐóÇ ãöËúáõåõ¡ æóáóæú áóãú
(24/90)
íõæÌóÏú ÇáúÅöÐúäõ áóãú íóÓóÚúåõ
ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÇáúÞóØúÚö¡ ÝóßóÐóáößó ÈóÚúÏó ÇáúÅöÐúäö¡ æóÅöäú
ÞóØóÚóåóÇ¡ ÝóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåö¡ æóáóÇ Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº
áöÃóäøó ÇáúÞóÇØöÚó áóæú áóãú íóßõäú ãõßúÑóåðÇ¡ æóÞóÇáó áóåõ ÅäúÓóÇäñ
ÇÞúØóÚú íóÏöí¡ ÝóÞóØóÚóåõ áóãú íóáúÒóãúåõ ÔóíúÁñ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó
ÇáúÞóÇØöÚõ ãõßúÑóåðÇ Ãóæúáóì¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó Ýöí
ÇáØøóÑóÝö áöÕóÇÍöÈö ÇáØøóÑóÝö¡ æóÞóÏú ÃóÓúÞóØóåõ ÈöÇáúÅöÐúäö Ýöí
ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóáóæú ÃóÓúÞóØóåõ ÈöÇáúÚóÝúæö Ýöí ÇáöÇäúÊöåóÇÁö áóÇ
íóÌöÈõ ÔóíúÁñ¡ ÝóßóÐóáößó ÇáúÅöÐúäõ Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóÇáÏøóáöíáõ
Úóáóíúåö Ãóäøó ÇáØøóÑóÝó íõÓúáóßõ Èöåö ãóÓúáóßó ÇáúÃóãúæóÇáö ãöäú
æóÌúåò¡ æóÝöí ÇáúÃóãúæóÇáö ÇáúÈóÏóáõ ãõÝöíÏñ ÚóÇãöáñ Ýöí
ÇáúÅöÈóÇÍóÉö¡ æóÇáúÈóÏóáõ ÇáøóÐöí åõæó ÓóÚóÊõåõ ÚóÇãöáñ Ýöí ÅÓúÞóÇØö
ÇáÖøóãóÇäö ÍóÊøóì ÅÐóÇ ÞóÇáó áóåõ: ÃóÍúÑöÞú ËóæúÈöí åóÐóÇ áóÇ
íõÈóÇÍõ áóåõ Ãóäú íóÝúÚóáóåõ¡ æóáóßöäú áóÇ íóáúÒóãõåõ ÔóíúÁñ Åäú
ÝóÚóáóåõ¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí ÇáØøóÑóÝö ÇáúÈóÏóáõ ÇáúãõÝöíÏõ ÚóÇãöáñ Ýöí
ÇáúÅöÈóÇÍóÉö¡ æóåõæó ÅÐóÇ æóÞóÚó Ýöí íóÏöåö ÃóßóáóÉñ¡ ÝóÃóãóÑó
ÅäúÓóÇäðÇ Ãóäú íóÞúØóÚó íóÏóåõ¡ ÝóÇáúÈóÏóáõ ÇáøóÐöí åõæó ÓóÚóÊõåõ
íóßõæäõ ãõÓúÞöØðÇ áöáÖøóãóÇäö Ýöíåö ÃóíúÖðÇ¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ íóÌöÈõ
Úóáóì ÇáúÞóÇØöÚö¡ æóáóÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÔóíúÁñ¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÕóÇÍöÈõ ÇáúíóÏö ãõßúÑóåðÇ ÃóíúÖðÇ ãöäú Ðóáößó ÇáúãõßúÑöåö¡ Ãóæú ãöäú
ÛóíúÑöåö Úóáóì ÇáúÅöÐúäö Ýöí ÇáúÞóØúÚö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡
ÝóÇáúÞöÕóÇÕõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅöáúÌóÇÁö
íóáúÛõæ ÅÐúäõåõ¡ æóÝöÚúáõ ÇáúÞóØúÚö ãóäúÓõæÈñ Åáóì ÇáúãõßúÑöåöº
áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð Ýöí Ðóáößó¡
ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ÇáúÞóæóÏõ.
æóáóæú ÞóÇáó áóåõ áóÃóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊóÞúÊõáóäøóåõ¡ ÝóÞóÇáó
áóåõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇõÞúÊõáúäöí¡ ÝóÃóäúÊó Ýöí Íöáøò ãöäú Ðóáößó¡
æóåõæó ÛóíúÑõ ãõßúÑóåò¡ ÝóÞóÊóáóåõ ÈöÇáÓøóíúÝö¡ ÝóÚóáóì ÇáúÂãöÑö
ÇáÏøöíóÉõ Ýöí ãóÇáöåöº áöÃóäøó ÇáúãõÈóÇÔöÑó ãõáúÌóÃñ Åáóì ÇáúÞóÊúáö¡
ÝóíóÕöíÑõ ÇáúÝöÚúáõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõáúÌöÆö¡ æóÕóÇÑó åóÐóÇ
ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÞóÊóáó ÅäúÓóÇäðÇ ÈöÅöÐúäöåö¡ æóÝöí åóÐóÇ
íóÌöÈõ ÇáÏøöíóÉõ Úóáóíúåö Ïõæäó ÇáúÞöÕóÇÕö Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö¡
æóÚóáóì Þóæúáö ÒõÝóÑó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Úóáóíúåö ÇáúÞöÕóÇÕõ¡
æóÚóáóì Þóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - áóÇ ÔóíúÁó
Úóáóíúåö¡ Ãóæú ÑóÏøóåõ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ÒõÝóÑó æóíóÚúÞõæÈó ÑóÍöãóåõãóÇ
Çááøóåõ ÅáøóÇ Ãóäøó åóÐóÇ ÅäøóãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöí ÍóÞøö ãóäú ÈóÇÔóÑó
ÇáúÞóÊúáó ÈöäóÝúÓöåö áóÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÅöäøó ÒõÝóÑó áóÇ
íóÑóì ÇáúÞóæóÏó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÃóæúÑóÏó Úóáóì åóÐóÇ ÃóíúÖðÇ
Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÞóÇáó: ÇõÞúÊõáú ÃóÈöí¡ Ãóæú ÇÈúäöí¡ ÝóÞóÊóáóåõ¡
ÝóÚóáóíúåö ÇáúÞöÕóÇÕõ Ýöí Þóæúáö ÒõÝóÑó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡
æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÃóÓúÊóÍúÓöäõ Ãóäú íóßõæäó
Úóáóíúåö ÇáÏøöíóÉõ Ýöí ãóÇáöåö ÅÐóÇ ßóÇäó åõæó ÇáúæóÇÑöËó.
æóÐóßóÑó ÇáúÍóÓóäõ Èúäõ ÃóÈöí ãóÇáößò Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Úóäú ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ýöí Þóæúáöåö ÇõÞúÊõáú ÇÈúäöí ßóÞóæúáö
ÒõÝóÑó¡ æóÝöí Þóæúáöåö ÇõÞúÊõáúäöí ßóÞóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøóåõ
áóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåö æóÌúåõ Êöáúßó ÇáÑøöæóÇíóÉö Ãóäøó ÇáúÅöÐúäó Ýöí
ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ßóÇáúÚóÝúæö Ýöí ÇáöÇäúÊöåóÇÁö¡ æóÈóÚúÏóãóÇ ÌóÑóÍóåõ
áóæú ÚõÝöíó Úóäú ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóãóÇÊó áóãú íóÌöÈú ÔóíúÁñ¡
ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÃóÐöäó Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁöº æóåóÐóÇ áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó
Ýöí ÈóÏóáö äóÝúÓöåö áóåõ ÍóÊøóì íóÞúÖöíó ãöäúåõ Ïõíõæäóåõ¡
ÝóíóÓúÞõØõ ÈöÅöÓúÞóÇØöåö ßóãóÇ Ýöí ÇáØøóÑóÝö: æóÌúåõ Þóæúáö ÒõÝóÑó
Ãóäøó ÈóÏóáó ÇáäøóÝúÓö ÅäøóãóÇ íóÌöÈõ ÈóÚúÏó ÒõåõæÞö ÇáÑøõæÍö¡
æóÇáúÍóÞøõ ÚöäúÏó Ðóáößó áöáúæóÇÑöËö¡ ÝóÅöÐúäõåõ Ýöí ÇáúÞóÊúáö
ÕóÇÏóÝó ãóÍóáøðÇ åõæó ÍóÞøõ ÇáúÛóíúÑö¡ ÝóßóÇäó áóÛúæðÇ¡ æóÚóáóíúåö
ÇáúÞöÕóÇÕõ ÈöÎöáóÇÝö ÈóÏóáö ÇáØøóÑóÝö
(24/91)
ÝóÅöäøó ÇáúÍóÞøó áóåõ ÈóÚúÏó ÊóãóÇãö
ÇáúÝöÚúáö ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÅÓúÞóÇØõåõ¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÚóÝúæö¡
ÝóÅöäøó ÇáúÚóÝúæó ÅÓúÞóÇØñ ÈóÚúÏó æõÌõæÏö ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÇáúÅöÓúÞóÇØõ
ÈóÚúÏó æõÌõæÏö ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÞóÈúáó ÇáúæõÌõæÈö íóÕöÍøõ¡ ÝóÃóãøóÇ
ÇáúÅöÐúäõ¡ ÝóáóÇ íõãúßöäõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÅÓúÞóÇØðǺ áöÃóäøó ÇáÓøóÈóÈó
áóãú íõæÌóÏú ÈóÚúÏõ¡ æóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Úóíúäöåö ÇáúÅöÐúäõ áóÇÞóì ÍóÞøó
ÇáúÛóíúÑö¡ ÝóáóÇ íóÕöÍøõ¡ æóæóÌúåõ ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö Ãóäøó
ÅÐúäóåõ Ýöí ÇáúÞóÊúáö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇÈúÊöÏóÇÆöåö ÕóÇÏóÝó ÍóÞøóåõ¡
æóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÂáöåö ÕóÇÏóÝó ÍóÞøó ÇáúæóÇÑöËö¡ ÝóáöÇÚúÊöÈóÇÑö
ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö íõãúßöäõ ÔõÈúåóÉð¡ æóÇáúÞöÕóÇÕõ íóÓúÞõØõ
ÈöÇáÔøõÈúåóÉö¡ æóáöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãóÇáö ÊóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáÏøöíóÉõ Ýöí
ãóÇáöåö.
æóáöåóÐóÇ ÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó Ýöí ÇáúÂÐöäö Ýöí ÞóÊúáö ÃóÈöíåö¡ Ãóæú
ÇÈúäöåö Ãóäøóåõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áóÇÞóì ÍóÞøó ÇáúÛóíúÑö¡
æóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãóÂáö áóÇÞóì ÍóÞøóåõ¡ ÝóíóÕöíÑõ ÇáúãóÇáõ ÔõÈúåóÉð
Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÞóæóÏö¡ æóíóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáÏøöíóÉõ. .
æóáóæú ÞóØóÚó íóÏóåõ ÈöÅöÐúäöåö¡ ÝóãóÇÊó ãöäúåõ áóãú íóßõäú Úóáóì
ÇáúÞóÇØöÚö¡ æóáóÇ Úóáóì ÇáúÂãöÑö Ýöí Ðóáößó ÔóíúÁñº áöÃóäøó ÃóÕúáó
ÇáúÝöÚúáö ÕóÇÑó åóÏóÑðÇ¡ Ýóáóæú ÓóÑóì Åáóì ÇáäøóÝúÓö ßóÇäó ßóÐóáößó
ßóãóÇ áóæú ÞóØóÚó íóÏó ãõÑúÊóÏøò¡ ÝóÃóÓúáóãó¡ Ëõãøó ÓóÑóì Åáóì
ÇáäøóÝúÓö¡ æóÑóæóì ÇáúÍóÓóäõ Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó Ãóäøóåõ ÊóÌöÈõ
ÇáÏøöíóÉõ åõäóǺ áöÃóäøó ÇáúÞóØúÚó ÅÐóÇ ÇÊøóÕóáóÊú Èöåö ÇáÓøöÑóÇíóÉõ
ßóÇäó ÞóÊúáðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÊóäóÇæóáúåõ ÇáúÅöÐúäõ ÝóáóÇ Ôóßøó
Ãóäøóåõ íóÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäõ Èöåö¡ æóÅöäú ÊóäóÇæóáóåõ ÇáúÅöÐúäõ¡ Ýóåõæó
ÈöãóäúÒöáóÉö Þóæúáöåö ÇõÞúÊõáúäöí¡ Ýóíóßõæäõ ãõæÌöÈðÇ áöáÏøöíóÉö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÕúäóÚó Èöåö ÔóíúÆðÇ áóÇ íóÎóÇÝõ
ãöäúåõ ÊóáóÝñ ãöäú ÖóÑúÈö ÓóæúØò¡ Ãóæú äóÍúæöåö¡ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó
Èöåö ÑóÌóæúÊ Ãóäú áóÇ íóÃúËóãó Ýöíåöº áöÃóäøóåõ íóÏúÝóÚõ ÇáúåóáóÇßó
Úóäú äóÝúÓöåö ÈöãóÇ íõáúÍöÞõ Çáúåóãøó¡ æóÇáúÍóÒóäó ÈöÛóíúÑöåö¡
æóÞóÏú ÑóÎøóÕó áóåõ ÇáÔøóÑúÚõ Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÖúØóÑøó
íõÈóÇÍõ áóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐó ãóÇáó ÇáúÛóíúÑö¡ ÝóíóÊóäóÇæóáõåõ ÈöÛóíúÑö
ÑöÖóÇåõ¡ ÝóÅöäú ÃóÈóì Úóáóíúåö Ðóáößó¡ ÝóãóÇÊó ãöäúåõ ßóÇäóÊú
ÏöíóÊõåõ Úóáóì ÚóÇÞöáóÉö ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúãõßúÑóåö
ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóßóÃóäøóåõ¡ ÝóÚóáó Ðóáößó
ÈöäóÝúÓöåö¡ æóåóÐóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÎóØóÃö¡ æóåõæó íõæÌöÈõ ÇáÏøöíóÉó
Úóáóì ÚóÇÞöáóÊöåö¡ æóåóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú íóßõäú ÇáúãóÞúÊõæáõ ÃóÐöäó áóåõ
Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÃóÐöäó áóåõ Ýöí Ðóáößó ØóæúÚðÇ¡ ÝóáóÇ
ÖóãóÇäó Ýöíåö Úóáóì ÃóÍóÏòº áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúÛóíúÑö Èöåö ÈöÅöÐúäöåö
ßóÝöÚúáöåö ÈöäóÝúÓöåö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÃúÎõÐó ãóÇáó ÑóÌõáò¡
ÝóíóÑúãöíó Èöåö Ýöí ãóåúáóßóÉò¡ ÝóÃóÐöäó áóåõ ÕóÇÍöÈõåõ Ýöíåö¡
ÝóÝóÚóáóåõ¡ ÝóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóì æóÇÍöÏò ãöäúåõãóǺ áöÃóäøó ÕóÇÍöÈó
ÇáúÍóÞøö ÃóÓúÞóØó ÍóÞøóåõ ÈöÇáúÅöÐúäö áóåõ Ýöí ÇáúÅöÊúáóÇÝö ØóæúÚðÇ¡
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó ÕóÇÍöÈó ÇáúãóÇáö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÃóíúÖðÇ
Úóáóì Ãóäú ÃóãóÑóåõ ÈöÐóáößó¡ ÝóÅöÐúäõåõ ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö áóÛúæñ¡
æóÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó ÂáóÉñ Ýöí Ðóáößó
ÇáúÝöÚúáö¡ æóÇáúÝöÚúáõ ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúÝóÇÚöáö Åäú Úóáöãó Ãóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáúãóÇáö ãõßúÑóåñ
Úóáóì ÇáúÅöÐúäö¡ Ãóæú áóãú íóÚúáóãúº áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÅöáúÌóÇÁö
íóÕöíÑõ ßóÇáúÂáóÉö¡ æóáóÇ íóÎúÊóáöÝõ Ðóáößó ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÕóÇÍöÈö
ÇáúãóÇáö Ýöí ÇáúÅöÐúäö ØóæúÚðÇ¡ Ãóæú ßóÑúåðÇ¡ æóáóæú ßóÇäó
ÇáúÝóÇÚöáõ ÃõßúÑöåó Úóáóì Ðóáößó ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò áóãú íóÍöáøó
áóåõ Ãóäú íóÓúÊóåúáößó ãóÇáðǺ áöÃóäøó åóÐóÇ ãöäú ãóÙóÇáöãö
ÇáúÚöÈóÇÏö¡ ÝóáóÇ íõÑóÎøóÕõ áóåõ Ýöí ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóíúåö ÈöÏõæäö
ÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ æóÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ
ÇáúÅöáúÌóÇÁõ ÅáøóÇ Ãóäú íóÃúãõÑóåõ Èöåö ÕóÇÍöÈõåõ ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò¡
ÝóÍöíäóÆöÐò áóÇ ÔóíúÁó
(24/92)
Úóáóíúåö ãöäú ÅËúãò¡ æóáóÇ ÖóãóÇäóº
áöÃóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáúãóÇáö ÕóÇÑó ÈóÇÐöáðÇ ãóÇáóåõ ÈöÇáúÅöÐúäö¡
æóÇáúãóÇáõ ãõÈúÊóÐóáñ¡ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ãóãúäõæÚðÇ ãöäú ÅÊúáóÇÝöåö
áöãõÑóÇÚóÇÉö ÍóÞøö ÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö¡ ÝóÅöÐóÇ ÑóÖöíó Èöåö ØóæúÚðÇ
ßóÇäó áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóíúåö¡ æóÇáúÚóÈúÏõ¡ æóÇáúÃóãóÉõ ÝöíãóÇ
íóÃúÐóäõ Ýöíåö ãóæúáóÇåõãóÇ Ýöí ÌóãöíÚö ãóÇ æóÕóÝúäóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáúÍõÑøö¡ æóÇáúÍõÑøóÉö ÅáøóÇ Ýöí ÎóÕúáóÉò æóÇÍöÏóÉò: Ãóäøó
ÇáúÞóÇÊöáó áóÇ íóÛúÑóãõ äóÝúÓó Çáúãóãúáõæßö ÅÐóÇ ÃóÐöäó Çáúãóæúáóì
Ýöí ÞóÊúáöåö ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåòº áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó Ýöí ÈóÏóáö äóÝúÓöåö
áóåõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÍóÇáö¡ æóÇáúãóÂáö¡ ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÅÐúäõåõ Ýöí
ÅÓúÞóÇØö ÇáÖøóãóÇäö ßóãóÇ íõÚúÊóÈóÑõ ÅÐúäõ ÕóÇÍöÈö ÇáúíóÏö Ýöí
ÅÓúÞóÇØöåö ÍóÞøöåö Ýöí ÈóÏóáöåö Úóäú ÇáúÞóÇØöÚö¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ
ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÈóíúÚö Ëõãøó íóÈöíÚõåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí
ãöäú ÂÎóÑó ÃóæóíõÚúÊöÞõåõ.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÃõßúÑöåó ÇáÑøóÌõáõ ÈöæóÚöíÏö
ÊóáóÝò Úóáóì ÈóíúÚö ÚóÈúÏò áóåõ íõÓóÇæöí ÚóÔóÑóÉó ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò
ãöäú åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóíóÏúÝóÚõåõ Åáóíúåö¡
æóíóÞúÈöÖõ ÇáËøóãóäó¡ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó¡ æóÊóÞóÇÈóÖóÇ¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí
ÛóíúÑõ ãõßúÑóåò¡ ÝóáóãøóÇ ÊóÝóÑøóÞõæÇ Úóäú Ðóáößó ÇáúãóÌúáöÓö ÞóÇáó
ÇáúÈóÇÆöÚõ: ÞóÏú ÃóÌóÒúÊ ÇáúÈóíúÚó ßóÇäó ÌóÇÆöÒðǺ áöÃóäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó áóÇ íóãúäóÚõ ÇäúÚöÞóÇÏó ÃóÕúáö ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóÞóÏú æõÌöÏó
ãóÇ Èöåö íóäúÚóÞöÏõ ÇáúÈóíúÚõ ãöäú ÇáúÅöíÌóÇÈö¡ æóÇáúÞóÈõæáö ãöäú
Ãóåúáöåö Ýöí ãóÍóáøò ÞóÇÈöáò áóåõ¡ æóáóßöäú ÇãúÊóäóÚó äõÝõæÐõåõº
áöÇäúÚöÏóÇãö ÊóãóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÌóÇÒó
ÇáúÈóíúÚó ÛóíúÑõ ãõßúÑóåò¡ ÝóÞóÏú Êóãøó ÑöÖóÇåõ Èöåö¡ æóáóæú ÃóÌóÇÒó
ÈóíúÚðÇ ÈóÇÔóÑóåõ ÛóíúÑõåõ äóÝóÐó ÈöÅöÌóÇÒóÊöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÌóÇÒó
ÈóíúÚðÇ ÈóÇÔóÑóåõ åõæó ßóÇäó Ãóæúáóì Èöåö¡ æóáöÃóäøó ÈóíúÚó
ÇáúãõßúÑóåö ÝóÇÓöÏñ¡ æóÇáúÝóÓóÇÏõ ÈöãóÚúäóì æóÑóÇÁö ãóÇ íóÊöãøõ Èöåö
ÇáúÚóÞúÏõ¡ ÝóÈöÅöÌóÇÒóÊöåö íóÒõæáõ ÇáúãóÚúäóì ÇáúãõÝúÓöÏõ¡ æóÐóáößó
ãõæÌöÈñ ÕöÍøóÉó ÇáúÈóíúÚö ßóÇáúÈóíúÚö ÈöÔóÑúØö ÃóÌóáò ÝóÇÓöÏò Ãóæú
ÎöíóÇÑò ÝóÇÓöÏò ÅÐóÇ ÃóÓúÞóØó ãóäú áóåõ ÇáúÃóÌóáõ¡ Ãóæú ÇáúÎöíóÇÑõ
ãóÇ ÔõÑöØó áóåõ ÞóÈúáó ÊóÞóÑøõÑöåö ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒðÇ¡
æóßóÐóáößó áóæú áóãú íóßõäú ÇáúÈóÇÆöÚõ ÞóÈóÖó ÇáËøóãóäó¡ ÝóÞóÈóÖóåõ
ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈóÚúÏó Ðóáößó ßóÇäó åóÐóÇ ÅÌóÇÒóÉð áöáúÈóíúÚö
áöæõÌõæÏö Ïóáöíáö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÞóÈúÖö ÇáËøóãóäö ØóÇÆöÚðÇ¡
ÝóÅöäøóåõ ÞóÈóÖóåõ áöÊóãóáøõßöåö ãöáúßðÇ ÍóáóÇáðÇ¡ æóáóÇ íóßõæäõ
Ðóáößó ÅáøóÇ ÈóÚúÏó ÅÌóÇÒóÉö ÇáúÈóíúÚö¡ æóÏóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ ßóÕóÑöíÍö
ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÝöí ÇáúÈóíúÚö ÈöÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö áöáúÈóÇÆöÚö ÅÐóÇ
ÞóÈóÖó ÇáúÈóÇÆöÚó ÇáËøóãóäó ÑöæóÇíóÊóÇäö Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÎöíóÇÑö
ÇáúÈóÇÆöÚö Ýöí ÅÍúÏóì ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö íóÓúÞõØõ Èöåö ÎöíóÇÑõåõ
áöæõÌõæÏö Ïóáöíáö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÊóãóÇãö ÇáúÈóíúÚö¡ æóÝöí
ÇáÑøöæóÇíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì áóÇ íóÓúÞõØõ ÎöíóÇÑõåõ Úóáóì ãóÇ ÐõßöÑó Ýöí
ÇáÒøöíóÇÏóÇÊö¡ æóåõæó ÇáúÃóÕóÍøõ¡ æóÇáúÝóÑúÞõ Úóáóì Êöáúßó
ÇáÑøöæóÇíóÉö Ãóäú íóÞõæáó åõäóÇßó ÇäúÚöÏóÇãõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
ÎöíóÇÑò ãóÔúÑõæØò äóÕøðÇ¡ æóÞóÈúÖõ ÇáËøóãóäö áóÇ íõäóÇÝöí ÔóÑúØó
ÇáúÎöíóÇÑö ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ ÝóáóÇ íõäóÇÝöí ÈóÞóÇÁóåõ ÈöØóÑöíÞö
ÇáúÃóæúáóì¡ æóåõäóÇ ÇáúÎöíóÇÑõ ËóÈóÊó ÍõßúãðÇ áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ
ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÈóíúäó ÞóÈúÖö ÇáËøóãóäö ÇáøóÐöí åõæó
Ïóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÈóíúäó ÇáúÅößúÑóÇåö ãõäóÇÝóÇÉñ¡ æóÈöÞóÈúÖö
ÇáËøóãóäö ØóæúÚðÇ íóäúÚóÏöãõ ãóÚúäóì ÇáúÅößúÑóÇåö.
æóíõæóÖøöÍõåõ Ãóäøó åõäóÇßó
(24/93)
ÇáúÚóÞúÏõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúÍõßúãö
ßóÇáúãõÊóÚóáøöÞö ÈöÇáÔøóÑúØö¡ æóÈöÞóÈúÖö ÇáËøóãóäö áóÇ íóÕöíÑõ
ÇáÔøóÑúØõ ãóæúÌõæÏðÇ¡ æóåõäóÇ ÇáúÚóÞúÏõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúÍõßúãö
ãõäúÚóÞöÏñ ÛóíúÑõ ãõÊóÚóáøöÞò ÈöÇáÔøóÑúØö¡ æóáóßöäøóåõ ÛóíúÑõ
äóÇÝöÐò áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÞóÈúÖõ ÇáËøóãóäö Ïóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ¡
ÝóíóÊöãøõ Èöåö ÇáúÈóíúÚõ¡ æóáóæú áóãú íóÝúÚóáú Ðóáößó ÍóÊøóì
ÃóÚúÊóÞó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÚóÈúÏó¡ ÝóÚöÊúÞõåõ ÌóÇÆöÒñ ÚöäúÏóäóǺ
áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ ÈöÇáúÞóÈúÖö¡ æóÅöäøóãóÇ ÃóÚúÊóÞó ãöáúßó äóÝúÓöåö¡
ÝóÅöäú ÞóÇáó ÇáúãõßúÑóåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó: ÞóÏú ÃóÌóÒúÊ ÇáúÈóíúÚó
ßóÇäóÊú ÅÌóÇÒóÊõåõ ÈóÇØöáóÉðº áöÃóäøó ÇáúÅöÌóÇÒóÉó ÅäøóãóÇ ÊóÚúãóáõ
Ýöí ÍóÇáö ÈóÞóÇÁö ÇáúãóÚúÞõæÏö Úóáóíúåö ãóÍóáøðÇ áöÍõßúãö ÇáúÚóÞúÏö
ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ æóÈóÚúÏó ÇáúÚöÊúÞö¡ Ãóæú ÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ Ãóæú
ÇáöÇÓúÊöíáóÇÏö áóãú íóÈúÞó ãóÍóáøðÇ áöÐóáößó¡ ÝóáóÇ ÊóÕöÍøõ
ÅÌóÇÒóÊõåõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáúãóæúÞõæÝö ÅÐóÇ ÃóÌóÇÒóåõ
ÇáúãóÇáößõ ÈóÚúÏó åóáóÇßö ÇáúãóÚúÞõæÏö Úóáóíúåö Ýöí íóÏö
ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóáöÃóäøó ÇáúÝóÓóÇÏó ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó Íöíäó æóÌóÈó Úóáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞöíãóÉõ ÇáúÚóÈúÏö áöáúÈóÇÆöÚö ÏóíúäðÇ Ýöí ÐöãøóÊöåö¡
ÝóÅöäøó Ðóáößó Íõßúãõ ÇáúÚóÞúÏö ÇáúÝóÇÓöÏö¡ æóÈóÚúÏóãóÇ ÊóÞóÑøóÑó
ÇáúãõÝúÓöÏõ áóÇ íóäúÞóáöÈõ ÇáúÚóÞúÏõ ÕóÍöíÍðÇ¡ æóáöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó
ÞóÏú æóÌóÈó áöáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞöíãóÉö ÝóÈóÚúÏóãóÇ ÊóÞóÑøóÑó
ãöáúßõåõ Ýöíåö ÈöÖóãóÇäö ÇáúÞöíãóÉö¡ æóÇäúÊóåóì áóÇ íõãúßöäõ Ãóäú
íõÌúÚóáõ ãóãúáõæßðÇ áóåõ ÈöÇáËøóãóäö¡ æóáóæú áóãú íóÞúÈöÖú
ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóáóãú íõÍúÏöËú Ýöíåö ÔóíúÆðÇ¡ æóáóãú íõÌúÒö
ÇáúÈóÇÆöÚõ ÇáúÈóíúÚó ÍóÊøóì ÇáúÊóÞóíóÇ¡ ÝóÞóÇáó ÇáúãõÔúÊóÑöí: ÞóÏú
äóÞóÖúÊ ÇáúÈóíúÚó ÝöíãóÇ Èóíúäöí¡ æóÈóíúäóß¡ æóÞóÇáó ÇáúÈóÇÆöÚõ áóÇ
ÃõÌöíÒõ äóÞúÖóß¡ æóÞóÏú ÃóÌóÒúÊ ÇáúÈóíúÚó¡ ÝóÞóÏú ÇäúÊóÞóÖó
ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøó Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö - ßõáøõ
æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúãõÊóÚóÇÞöÏóíúäö íóäúÝóÑöÏõ ÈöÝóÓúÎöåö¡ ÝóÅöäøó
ÝóÓúÎóåõ áöÃóÌóáö ÇáúÝóÓóÇÏö ãõÓúÊóÍúÓóäñ ÔóÑúÚðÇ Úóáóì ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ¡ æóãóÇ íóßõæäõ ãõÓúÊóÍóÞøðÇ Úóáóíúåö ÔóÑúÚðÇ
íóÊöãøõ ÈöãõÈóÇÔóÑóÊöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÇäúÝóÓóÎó ÇáúÚóÞúÏõ ÈöÝóÓúÎö
ÇáúãõÔúÊóÑöí áóÇ ÊóáúÍóÞõåõ ÇáúÅöÌóÇÒóÉõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ãöäú ÌöåóÉö
ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøó ÇáúÅöÌóÇÒóÉó ÊóáúÍóÞõ ÇáúãóæúÞõæÝó áóÇ
ÇáúãóÝúÓõæÎó.
æóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøó ÈóíúÚó ÇáúãõßúÑóåö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÈóíúÚö
ÈöÔóÑúØö ÃóÌóáò ÝóÇÓöÏò¡ Ãóæú ÎöíóÇÑò ÝóÇÓöÏò¡ æóåõäóÇ áößõáøö
æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúãõÊóÚóÇÞöÏóíúäö Ãóäú íóäúÝóÑöÏó ÈöÝóÓúÎöåö ÞóÈúáó
ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö ãóäú áóåõ ÇáúÎöíóÇÑõ¡ Ãóæú ÇáúÃóÌóáõ
ÇáúÝóÇÓöÏõ íóäúÝóÑöÏõ ÈöÝóÓúÎöåö¡ æóÕóÇÍöÈõåõ áóÇ íóäúÝóÑöÏõ
ÈöÝóÓúÎöåö Úóáóì ãóÇ¡ ÝóÓøóÑóåõ Ýöí ÂÎóÑö ÇáúÈóÇÈöº áöÃóäøó ÞóÈúáó
ÇáúÞóÈúÖö ÇáúÚóÞúÏõ ÖóÚöíÝñ ÌöÏøðÇ¡ æóßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäú
ÇáúãõÊóÚóÇÞöÏóíúäö íóäúÝóÑöÏõ ÈöÝóÓúÎö ÇáúÚóÞúÏö ÇáÖøóÚöíÝö¡
ÝóÃóãøóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóÞóÏú ÊóÃóßøóÏó ÇáúÚóÞúÏõ ÈöËõÈõæÊö
Íõßúãöåö¡ æóÇäúÖöãóÇãö ãóÇ íõÞóæøöíåö Åáóíúåö¡ æóåõæó ÇáúÞóÈúÖõ¡
ÝóÇáúãõäúÝóÑöÏõ Èöåö ãóäú áóíúÓó áóåõ ÎöíóÇÑñ¡ æóáóÇ ÃóÌóáñº áöÃóäøó
ÑöÖóÇåõ ÈöÇáúÚóÞúÏö ãõØúáóÞðÇ ÞóÏú Êóãøó¡ æóÅöäøóãóÇ íóäúÝóÑöÏõ
ÈöÝóÓúÎöåö ãóäú ÔõÑöØó ÇáúÎöíóÇÑõ¡ æóÇáúÃóÌóáõ áóåõº áöÃóäøóåõ áóÇ
íóÊöãøõ ãöäúåõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÚóÞúÏö ãõØúáóÞðÇ¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí
ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö íóäúÝóÑöÏõ ßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ÈöÇáúÝóÓúÎö¡ æóÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö ÇáúãõßúÑóåõ íóäúÝóÑöÏõ
ÈöÇáúÝóÓúÎö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäú ÌöåóÊöåö¡ æóÇáúÂÎóÑõ áóÇ
íóäúÝóÑöÏõ ÈöÝóÓúÎöåö ãóÇ áóãú íõÓóÇÚöÏúåõ ÇáúãõßúÑöåõ Úóáóíúåö¡
Ãóæú íóÞúÖö ÇáúÞóÇÖöí Èöåö.
æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈóíúÚö ÈöÇáúÎóãúÑö ÝóåõäóÇßó ßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ íóäúÝóÑöÏõ ÈöÝóÓúÎöåö ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÈóÚúÏóåõº
áöÃóäøó ÇáúãõÝúÓöÏó åõäóÇßó ãõÊóãóßøöäñ Ýöí ÕõáúÈö ÇáúÚóÞúÏö¡
æóáöåóÐóÇ áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáÊøóÕúÍöíÍó ÅáøóÇ ÈöÇáöÇÓúÊöÞúÈóÇáö¡
ÝóáöÊóãóßøõäö ÇáúãõÝúÓöÏö Ýöí ÕõáúÈö ÇáúÚóÞúÏö ßóÇäó ÖóÚöíÝðÇ ÞóÈúáó
ÇáúÞóÈúÖö
(24/94)
æóÈóÚúÏóåõ¡ ÝóíóäúÝóÑöÏõ ßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ÈöÝóÓúÎöåö¡ æóÇóáøóÐöí ÔóÑóØó ÇáúÎóãúÑó áóÇ ÅÔúßóÇáó
Ãóäøóåõ íóäúÝóÑöÏõ ÈöÝóÓúÎöåö¡ æóÕóÇÍöÈõåõ ßóÐóáößóº áöÃóäøóåõ ãóÇ
ÑóÖöíó ÈöæõÌõæÏö ÈóÏóáò ÂÎóÑó Úóáóíúåö Óöæóì ÇáúãõÓóãøóì¡ ÝóßóÇäó
áóåõ Ãóäú íóäúÝóÑöÏó ÈöÝóÓúÎöåö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí åóÐöåö ÇáúÝõÕõæáö¡
ÝóÇáúãõÝúÓöÏõ ÛóíúÑõ ãõÊóãóßøöäò Ýöí ÕõáúÈö ÇáúÚóÞúÏö¡ æóáóßöäøóåõ
áöãóÚúäðì æóÑóÇÁó ãóÇ íóÊöãøõ Èöåö ÇáúÚóÞúÏõ¡ æóáöåóÐóÇ Ãóãúßóäó
ÊóÕúÍöíÍõåõ ÈöÇáúÅöÌóÇÒóÉö¡ Ýóãóäú áóíúÓó Ýöí ÌóÇäöÈöåö ÇáúãóÚúäóì
ÇáúãõÝúÓöÏõ ÞóÏú Êóãøó ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ Èöãöáúßö ÇáúãóÚúÞõæÏö
Úóáóíúåö ÈöÇáúÈóÏóáö ÇáúãõÓóãøóì¡ æóÈöÅöÌóÇÒóÉö ÕóÇÍöÈöåö áóÇ
íóËúÈõÊõ ÅáøóÇ Ðóáößó¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ íóäúÝóÑöÏõ ÈöÝóÓúÎöåö ÈóÚúÏó
ÊóÃóßøõÏö ÇáúÚóÞúÏö ÈöÇáúÞóÈúÖö.
æóáóæú ÈóÇÚóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ãöäú ÂÎóÑó¡ æóÞóÏú
ßóÇäó ÞóÈóÖóåõ ÈöÊóÓúáöíãö ÇáúÈóÇÆöÚö ãõßúÑóåðÇ¡ ÝóÇáúÈóÇÆöÚõ Úóáóì
ÎöíóÇÑöåö Åäú ÔóÇÁó äóÞóÖó ÇáúÈóíúÚó ÇáúÃóæøóáó¡ æóÇáËøóÇäöí¡
æóÃóÎóÐó ÚóÈúÏóåõ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÃóÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚó ÇáúÃóæøóáóº
áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ÇáËøóÇäöí Ýöí ßóæúäöåö ãõÍúÊóãöáðÇ áöáúÝóÓúÎö
ßóÇáúÃóæøóáö¡ æóÇáúÈóÇÆöÚõ ÛóíúÑõ ÑóÇÖò ÈöæóÇÍöÏò ãöäú ÇáúÈóíúÚóíúäö
Ýóíóßõæäõ ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÇÓúÊöÑúÏóÇÏöåö¡ æóÈöÇÓúÊöÑúÏóÇÏöåö
íóäúÝóÓöÎõ ÇáúÈóíúÚóÇäö ÌóãöíÚðÇ ßóãóÇ áóæú ÇÔúÊóÑóì ÚóÈúÏðÇ
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ÍóÇáøóÉð¡ æóÞóÈóÖóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑö
ÇáúÈóÇÆöÚö¡ ÝóÈóÇÚóåõ ßóÇäó ÌóÇÆöÒðÇ áöãõÕóÇÏóÝóÊöåö ãöáúßóåõ¡
æóáöáúÈóÇÆöÚö ÇáúÃóæøóáö Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõº áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ÑóÇÖò
ÈöÇáúÚóÞúÏö ÇáËøóÇäöí Íöíäó ßóÇäó ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú ÊóÓúáöíãöåö Åáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ ÝóÅöÐóÇ ÇÓúÊóÑóÏøóåõ ÇäúÊóÞóÖó ÇáúÈóíúÚõ ÇáËøóÇäöí¡
æóßóÐóáößó Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõßúÑóåö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö
ÈöÔóÑúØö ÃóÌóáò¡ Ãóæú ÎöíóÇÑò áöãóÌúåõæáò¡ ÝóÇáúãõÔúÊóÑöí åõäóÇßó
ÅÐóÇ ÈóÇÚóåõ ãöäú ÛóíúÑöåö¡ æóäóÝóÐó ÈóíúÚõåõ áóÇ íóßõæäõ
áöáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ÇáËøóÇäöí ÍóÕóáó
ÈöÑöÖóÇ ÇáúÈóÇÆöÚö ÇáúÃóæøóáö ÊóÓúáöíØóåõ Úóáóíúåö¡ ÝóÊóÓúáöíãõåõ
ÇáúãóÈöíÚó Åáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ØóÇÆöÚðÇ íóßõæäõ ÊóÓúáöíØðÇ áóåõ Úóáóì
ÇáÊøóÕóÑøõÝö¡ æóåõäóÇ ÇáúÈóíúÚõ ÇáËøóÇäöí ßóÇäó ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇ
ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡
ÝóíóÊóãóßøóäõ ãöäú äóÞúÖö ÇáúÈóíúÚóíúäö¡ æóÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ÇáúÚóÈúÏö¡
ÝóÅöäú ÃóÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚó ÇáúÃóæøóáó¡ ÝóÞóÏú ÃóÓúÞóØó ÍóÞøóåõ Ýöí
ÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ÇáúÚóÈúÏö¡ ÝóíóäúÝõÐõ ÇáúÈóíúÚõ ÇáËøóÇäöíº áöÃóäøóåõ
ÍóÕóáó ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí ãöáúßöåö¡ æóíóÏöåö ßóãóÇ áóæú ÞóÈóÖó
ÇáúãóÈöíÚó ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö ÇáúÈóÇÆöÚö¡ æóÈóÇÚóåõ¡ Ëõãøó Óóáøóãó
ÇáúÈóÇÆöÚó ÇáúÃóæøóáó áöáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóÞóÈóÖóåõ ÌóÇÒó
ÇáúÈóíúÚõ ÇáËøóÇäöí áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì¡ æóßóÐóáößó Ýöí ÇáúÝóÕúáóíúäö
íóÌõæÒõ ßõáøõ ÈóíúÚò ÌóÑóì Ýöíåö¡ æóÅöäú ÊóäóÇÓóÎóåõ ÚóÔóÑóÉõ ÈöíóÚò
ÈóÚúÖõåõãú ãöäú ÈóÚúÖò ÅÐóÇ äóÝóÐó ÇáúÈóíúÚõ ÇáúÃóæøóáõ ÈöÅöÌóÇÒóÉö
ÇáúÈóÇÆöÚö ßóÐóáößó ÇáúÈóíúÚõ ÈöÞóÈúÖö ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøó ßõáøó
æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ÈóÇÚó ãöáúßóåõ ÈóÚúÏó ãóÇ ÞóÈóÖóåõ ÈöÍõßúãö ÚóÞúÏò
ÕóÍöíÍò ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó áöáúÈóÇÆöÚö ÇáúÃóæøóáö ÍóÞøõ ÇáúÝóÓúÎö¡
ÝóÅöÐóÇ ÓóÞóØó ÍóÞøõåõ ÈöÇáúÅöÌóÇÒóÉö äóÝóÐóÊú ÇáúÈõíõæÚõ ßõáøõåóÇ¡
æóßóÐóáößó Ýöí ãóÓúÃóáóÉö ÇáúãõßúÑóåö áóæú ÊóäóÇÓóÎóåõ ÚóÔóÑóÉõ
ÈöíÚó ÈóÚúÖõåõãú ãöäú ÈóÚúÖò ßóÇäó áöáúãõßúÑóåö Ãóäú íóäúÞõÖó
ÇáúÈõíõæÚó ßõáøóåóÇ¡ æóíóÃúÎõÐó ÚóÈúÏóåõ¡ ÝóÅöäú Óõáøöãó ÈóíúÚñ ãöäú
åóÐöåö ÇáúÈõíõæÚö ÇáúÃóæøóáõ¡ Ãóæú ÇáËøóÇäöí¡ Ãóæú ÇáúÂÎöÑõ ÌóÇÒóÊú
ÇáúÈõíõæÚõ ßõáøõåóǺ áöÃóäøó ÊóÓúáöíãóåõ ÅÓúÞóÇØñ ãöäúåõ áöÍóÞøöåö
Ýöí ÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ÇáúãóÈöíÚö.
ÝóÃóãøóÇ ÇáúÈóíúÚõ ãöäú ßõáøö ãõÔúÊóÑò¡ ÝóßóÇäó Ýöí ãöáúßöåö
áöäóÝúÓöåö¡ æóáóßöäú íõæÞóÝõ äõÝõæÐõåõ Úóáóì ÓõÞõæØö ÍóÞøö
ÇáúãõßúÑóåö Ýöí ÇáúÝóÓúÎö¡ æóÈöÇáúÅöÌóÇÒóÉö ÓóÞóØó ÍóÞøõåõ¡
ÝóÊóäúÝõÐõ ÇáúÈõíõæÚõ ßõáøõåóÇ ßóÇáÑøóÇåöäö ÅÐóÇ ÈóÇÚó ÇáúãóÑúåõæäó¡
æóÃóÌóÇÒó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúÈóíúÚó¡ Ãóæú ÇáúÂÌöÑõ
(24/95)
ÈóÇÚó ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑó¡ ÝóÃóÌóÇÒóåõ
ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑõ ÈóÚúÏó ÇáúÈóíúÚö ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõÈóÇÔöÑö¡
æóÇáúãõÌöíÒö íóßõæäõ ãõÓúÞöØðÇ ÍóÞøóåõ Ýöí ÇáúÝóÓúÎö ÅáøóÇ Ãóäú
íóßõæäó ãõãóáøóßðÇ ÈöÅöÌóÇÒóÊöåö¡ æóÅöÐóÇ ÌóÇÒóÊú ÇáúÈõíõæÚõ
ßõáøõåóÇ ßóÇäó ÇáËøóãóäõ áöáúãõßúÑóåö Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö¡
æóáößõáøö ÈóÇÆöÚò ÇáËøóãóäõ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøó ÇáúÚóÞúÏó
ÇáúÃóæøóáó äóÝóÐó Èóíúäó ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö
ÈöåóÐöåö ÇáúÅöÌóÇÒóÉö¡ Ýóáóåõ Ãóäú íõØóÇáöÈóåõ ÈöÇáËøóãóäö¡ æóßõáøõ
ÚóÞúÏò ÈóÚúÏó Ðóáößó ÅäøóãóÇ äóÝóÐó Èóíúäó ÇáúÈóÇÆöÚö¡
æóÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäúåõ Ýóíóßõæäõ ÇáËøóãóäõ áóåõ¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÛóÇÕöÈö ÅÐóÇ ÈóÇÚó ÇáúãóÛúÕõæÈó¡ æóÓóáøóãóåõ¡ Ëõãøó ÈóÇÚóåõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú ÛóíúÑöåö ÍóÊøóì ÊóäóÇÓóÎóÊúåõ ÈõíõæÚñ¡ Ëõãøó
ÃóÌóÇÒó ÇáúãóÇáößõ ÈóíúÚðÇ ãöäú Êöáúßó ÇáúÈõíõæÚö¡ ÝóÅöäøóåõ
íóäúÝõÐõ ãóÇ ÃóÌóÇÒóåõ ÎóÇÕøóÉðº áöÃóäøó ÇáúÛóÕúÈó áóÇ íõÒöíáõ
ãöáúßóåõ¡ Ýóßõáøõ ÈóíúÚò ãöäú åóÐöåö ÇáúÈõíõæÚö íõæÞóÝõ Úóáóì
ÅÌóÇÒóÊöåö áöãõÕóÇÏóÝóÊöåö ãöáúßóåõ¡ ÝóÊóßõæäõ ÅÌóÇÒóÊõåõ áöÃóÍóÏö
ÇáúÈõíõæÚö ÊóãúáöíßðÇ áöáúÚóíúäö ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÍõßúãö Ðóáößó
ÇáúÈóíúÚö ÝóáóÇ íóäúÝõÐõ ãóÇ ÓöæóÇåõ¡ æóåõäóÇ ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú
ÇáúãõßúÑóåö ßóÇäó ãóÇáößðÇ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ãöäú ßõáøö ãõÔúÊóÑò ÕóÇÏóÝó
ãöáúßóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ íõæÞóÝõ äõÝõæÐõåõ Úóáóì ÓõÞõæØö ÍóÞøö
ÇáúãõßúÑóåö Ýöí ÇáöÇÓúÊöÑúÏóÇÏö.
æóÚóáóì åóÐóÇ áóÇ íóÝúÊóÑöÞõ ÇáúÍóÇáõ Èóíúäó ÅÌóÇÒóÉö ÇáúÈóíúÚö
ÇáúÃóæøóáö¡ Ãóæú ÇáúÂÎöÑö¡ ÝóáöåóÐóÇ äóÝóÐóÊú ÇáúÈõíõæÚõ ßõáøõåóÇ
ÈöÅöÌóÇÒóÊöåö ÚóÞúÏðÇ ãöäúåóÇ¡ ÝóÅöäú ÃóÚúÊóÞóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÇáúÂÎóÑõ ÞóÈúáó ÅÌóÇÒóÉö ÇáúÈóÇÆöÚö¡ æóÞóÏú ÊóäóÇÓóÎó ÇáúÚóÈúÏõ
ÚóÔóÑóÉð ßóÇäó ÇáúÚöÊúÞõ ÌóÇÆöÒðÇ ãöäú ÇáøóÐöí ÃóÚúÊóÞóåõ Åäú áóãú
íóÞúÈöÖúåõº áöÃóäøó ßõáøó ÈóÇÆöÚò ÕóÇÑó ãõÓóáøöØðÇ ÇáúãõÔúÊóÑöí
ãöäúåõ Úóáóì ÅÚúÊóÇÞöåö ÈöÅöíÌóÇÈöåö ÇáúÈóíúÚó áóåõ ãõØúáóÞðÇ¡
æóÕóÍøó åóÐóÇ ÇáÊøóÓúáöíØõº áöÃóäøóåõ íóãúáößõ ÇáúÅöÚúÊóÇÞó
ÈöäóÝúÓöåö¡ Ýóíóãúáößõ Ãóäú íõÓóáøöØó ÇáúÛóíúÑó Úóáóíúåö¡
æóíóÓúÊóæöí Ãóäøó ÇáúÂÎóÑó ÞóÈóÖóåõ¡ Ãóæú áóãú íóÞúÈöÖúåõº áöÃóäøó
ÔöÑóÇÁóåõ ãöäú ÈóÇÆöÚöåö ÕóÍöíÍñ¡ æóÅöäú ßóÇäó áöáúãõßúÑóåö ÍóÞøõ
ÇáúÝóÓúÎö ÈöÇáöÇÓúÊöÑúÏóÇÏö¡ æóÝöí ÇáÔøöÑóÇÁö ÇáÕøóÍöíÍö
ÇáúãõÔúÊóÑöí Êóãóáøóßó ÇáúãóÚúÞõæÏó Úóáóíúåö ÈöäóÝúÓö ÇáúÚóÞúÏö¡
æóíóäúÝõÐõ ÇáúÚöÊúÞõ Ýöíåö ÞóÈóÖóåõ¡ Ãóæú áóãú íóÞúÈöÖúåõ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÅöäøó ÔöÑóÇÁóåõ ÝóÇÓöÏñ
áöÇäúÚöÏóÇãö ÔóÑúØö ÇáúÌóæóÇÒö¡ æóåõæó ÑöÖóÇ ÇáúÈóÇÆöÚö Èöåö¡ ÝóáóÇ
íóßõæäõ ãóÇáößðÇ ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ íóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõåõ
Ýöíåö ÅáøóÇ ÈóÚúÏó ÞóÈúÖöåö¡ ÝóÅöÐóÇ Óóáøóãó ÇáúãõßúÑóåõ ÈóÚúÏó
Ðóáößó áóãú íóÌõÒú ÊóÓúáöíãõåõ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÍóÞøóåõ
ÊóÞóÑøóÑó Ýöí ÖóãóÇäö ÇáúÞöíãóÉö¡ ÝóáóÇ íóÊóÍóæøóáõ Åáóì ÖóãóÇäö
ÇáËøóãóäö¡ æóÅöäøó ÇáúãóÍóáøó ÈóÚúÏó ÇáúÚöÊúÞö áóãú íóÈúÞó ÞóÇÈöáðÇ
áöÍõßúãö ÇáúÚóÞúÏö ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ ÝóáóÇ ÊóÚúãóáõ ÅÌóÇÒóÊõåõ ÃóíúÖðÇ¡
æóßóÇäó áóåõ Ãóäú íõÖóãøöäó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåö Ãóíøóåõãú ÔóÇÁóº
áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ãõÊóÚóÏøò Ýöí ÍóÞøöåö ÈöÞóÈúÖö
ÇáúÚóíúäö Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóãóáøõßö áöäóÝúÓöåö ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ¡
Ýóáóåõ Ãóäú íõÖóãøöäó ÞöíãóÊóåõ Ãóíøóåõãú ÔóÇÁó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
Öóãøóäó ÇáúãõßúÑóåóº áöÃóäøóåõ Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ ãöäú
ÞöÈóáöåö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóíóÕöíÑõ ÇáúÅöÊúáóÇÝõ ÇáúÍóÇÕöáõ Èöåö
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ Ýóáóåõ Ãóäú íõÖóãøöäóåõ ÞöíãóÊóåõ¡
ÝóÅöäú Öóãøóäó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ ÑóÌóÚó ÈöåóÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÇáúÃóæøóáöº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó ÇáúãõßúÑóåö Ýöí ÇáÑøõÌõæÚö
Úóáóíúåö ÈóÚúÏó ãóÇ Öóãøóäóåõ ÇáúÞöíãóÉó¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó
ÇáúÈóíúÚó áóÇ íóäúÝõÐõ ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑóåö Íöíä Öóãöäó
ÇáúÞöíãóÉóº áöÃóäøóåõ ãóÇ ÞóÕóÏó ÇáúÈóíúÚó ãöäú ÌöåóÊöåö¡ ÝóÅöÐóÇ
ÑóÌóÚó ÈöÇáúÞöíãóÉö Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö ÌóÇÒóÊú ÇáúÈõíõæÚõ
ßõáøõåóÇ¡ æóßóÐóáößó Åäú Öóãøóäó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÇáúÃóæøóáó
ÈóÑöÆó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ¡ æóÊóãøóÊú ÇáúÈõíõæÚõ
(24/96)
ÇáúÈóÇÞöíóÉõ ßõáøõåóǺ áöÃóäøó Çáúãöáúßó
ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó áöáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö ãöäú Íöíäö ÞóÈóÖóåõ¡ æóåõæó
ÅäøóãóÇ ÈóÇÚó ãöáúßó äóÝúÓöåö¡ ÝóíóäúÝõÐõ ÈóíúÚõåõ.
æóßóÐóáößó ßõáøõ ÈóÇÆöÚò ÈóÚúÏóåõ¡ æóáöÃóäøóåõ Ýöí åóÐóÇ áóÇ íóßõæäõ
Ïõæäó ÇáúÛóÇÕöÈö¡ æóÇáúÛóÇÕöÈõ ÅÐóÇ ÈóÇÚó¡ Ëõãøó Öóãöäó ÇáúÞöíãóÉó
íóäúÝõÐõ ÈóíúÚõåõ¡ ÝóåõäóÇ ßóÐóáößó¡ ÝóÅöäú ÖóãøóäóåóÇ ÃóÍóÏó
ÇáúÈóÇÚóÉö ÇáúÈóÇÞöíäó Óóáøóãó ßõáøó ÈóíúÚò ßóÇäó ÈóÚúÏó Ðóáößó
ÇáúÈóíúÚö¡ æóÈóØóáó ßõáøõ ÈóíúÚò ßóÇäó ÞóÈúáó Ðóáößóº áöÃóäøó
ÇÓúÊöÑúÏóÇÏó ÇáúÞöíãóÉö ãöäúåõ ßóÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ÇáúÚóíúäö¡ æóÅöäøó
ÇáúÞöíãóÉó ÓõãøöíóÊú ÞöíãóÉð áöÞöíóÇãöåóÇ ãóÞóÇãó ÇáúÚóíúäö¡ æóáóæú
ÇÓúÊóÑóÏøó ÇáúÚóíúäó ãöäúåõ ÈóØóáó ßõáøõ ÈóíúÚò ßóÇäó ÞóÈúáóåõ
áöáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÇÓúÊóÑóÏøó ÇáúÞöíãóÉó¡ æóÌóÇÒó
ßõáøõ ÈóíúÚò ßóÇäó ÈóÚúÏóåõº áöÃóäøó Çáúãöáúßó ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó
áöáÖøóÇãöäö Íöíäó Öóãöäó ÇáúÞöíãóÉó¡ ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ ÈóÇÚó
ãöáúßó äóÝúÓöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÈóíúÚõåõ ÌóÇÆöÒðÇ ÍóÊøóì ÅÐóÇ Öóãöäó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÂÎóÑõ ÈóØóáóÊú ÇáúÈõíõæÚõº áöÃóäøó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏó
ÇáúÞöíãóÉö ãöäúåõ ßóÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ÇáúÚóÈúÏö¡ æóíóÑúÌöÚõ åõæó Úóáóì
ÈóÇÆöÚöåö ÈöÇáËøóãóäö ÇáøóÐöí ÃóÚúØóÇåõ¡ æóßóÐóáößó ßõáøõ ãõÔúÊóÑò
íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÈóÇÆöÚöåö ÍóÊøóì íóäúÊóåõæÇ Åáóì ÇáúÈóÇÆöÚö
ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøó ÇáúÈõíõæÚó ßõáøóåóÇ ÞóÏú ÇäúÞóÖóÊú¡ æóßõáøõ
æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ÞóÈóÖó ÇáËøóãóäó ÈöÍõßúãö ÈóíúÚöåö¡ ÝóÈóÚúÏó
ÇáöÇäúÊöÞóÇÖö íóáúÒóãõåõ ÑóÏøõåõ Úóáóì ãóäú ÞóÈóÖóåõ ãöäúåõ.
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÔúÊóÑöíó ãöäú ÑóÌõáò
ÚóÈúÏðÇ áóåõ íõÓóÇæöí ÃóáúÝó ÏöÑúåóãò ÈöÚóÔóÑóÉö ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò¡
æóÇáúÈóÇÆöÚõ ÛóíúÑõ ãõßúÑóåò¡ ÝóÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁö¡
æóÇáúÞóÈúÖö¡ æóÏóÝúÚö ÇáËøóãóäö¡ ÝóáóãøóÇ ÞóÈóÖóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÃóÚúÊóÞóåõ¡ Ãóæú ÏóÈøóÑóåõ¡ Ãóæú ßóÇäóÊú ÃóãóÉð ÝóæóØöÆóåóÇ¡ Ãóæú
ÞóÈøóáóåóÇ ÈöÔóåúæóÉò Ãóæú äóÙóÑó Åáóì ÝóÑúÌöåóÇ ÈöÔóåúæóÉò¡
æóÃóÞóÑøó ÈöÐóáößó¡ Ãóæú ÞóÇáó: ÞóÏú ÑóÖöíÊõåóÇ¡ ÝóåóÐóÇ ßõáøõåõ
ÌóÇÆöÒñ Úóáóíúåöº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ÊóÇãøñ ãöäú ÌöåóÉö ÇáúÈóÇÆöÚö¡
æóÅöäøóãóÇ ÇãúÊóäóÚó áõÒõæãõåõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÔúÊóÑöí áöÇäúÚöÏóÇãö
ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÍõßúãöåö Íöíäó ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÌóÇÒóåõ
ÝóÞóÏú Êóãøó ÑöÖóÇåõ Èöåö¡ æóßóÐóáößó Ïóáöíáõ ÇáúÅöÌóÇÒóÉö ãöäúåõ
ßóÕóÑöíÍö ÇáúÅöÌóÇÒóÉö¡ æóãõÈóÇÔóÑóÊõåõ åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö
ÇáúãõÎúÊóÕøóÉö ÈöÇáúãöáúßö ÍóÇáøðÇ¡ Ãóæú ãóäúÞõæÏðÇ Ïóáöíáó ÇáÑøöÖóÇ
ãöäúåõ ÈöÇáúÍõßúãö¡ æóåõæó Çáúãöáúßõ¡ ÝóáöåóÐóÇ íóÊöãøõ Èöåö
ÇáúÈóíúÚõ¡ æóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÇÔúÊóÑóì ÌóÇÑöíóÉð Úóáóì
Ãóäøóåõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö ÃóÈóÏðÇ¡ æóÞóÈóÖóåóÇ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÝóÇÓöÏñ¡
ÝóÅöäú ÊóÕóÑøóÝó ÝöíåóÇ ÈöÔóíúÁò ãöäú åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö äóÝóÐó
ÊóÕóÑøõÝõåõ¡ æóÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøóåõ ÈöÊóÕóÑøõÝöåö ÕóÇÑó
ãõÓúÞöØðÇ áöÎöíóÇÑöåö ãõÒöíáðÇ áöáúãõÝúÓöÏö¡ æóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ
áóæú ÇÔúÊóÑóì ÚóÈúÏðÇ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò Åáóì ÇáúÍóÕóÇÏö¡ Ãóæú
ÇáÏøöíóÇÓö¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ¡ ÝóÇÓöÏñ¡ ÝóÅöäú ÃóÈúØóáó ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÇáúÃóÌóáó¡ æóÃóÚúØóì ÇáËøóãóäó ÍóÇáøðÇ ÌóÇÒó ÔöÑóÇÄõåõ ÅáøóÇ Ãóäøó
Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóÇáúæóØúÁö áóÇ íóäúÞóáöÈõ
ÇáúÚóÞúÏõ ÕóÍöíÍðǺ áöÃóäøó ÇáúãõÝúÓöÏó ÔóÑúØõ ÇáúÃóÌóáö¡ æóáóãú
íóäúÚóÏöãú Ðóáößó ÈöãõÈóÇÔóÑóÊöåö åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö¡ æóÝöí
ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÎöíóÇÑö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåö ÇáúãõÝúÓöÏö ÇäúÚóÏóãó ÇáÑøöÖóÇ
ãöäúåõ ÈöÇáúÍõßúãö¡ æóåóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊõ ãöäúåõ Ïóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ
ÈöÇáúÍõßúãö¡ æóåõæó Çáúãöáúßõ¡ ÝóáöåóÐóÇ äóÝóÐó Èöåö ÇáúÈóíúÚõ.
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó ÇáúÈóÇÆöÚõ¡ æóáóãú íõßúÑöåú ÇáúãõÔúÊóÑöíó¡
Ýóáóãú íóÞúÈöÖú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÚóÈúÏó ÍóÊøóì ÃóÚúÊóÞóåõ ßóÇäó
ÚöÊúÞõåõ ÈóÇØöáðǺ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÈóíúÚó ÇáúãõßúÑóåö ÝóÇÓöÏñ¡
æóÇáúÈóíúÚõ ÇáúÝóÇÓöÏõ áóÇ íóãúáößõ Èöåö ÅáøóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö¡
ÝóÅöÚúÊóÇÞõåõ ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö áóãú íõÕóÇÏöÝú ãöáúßóåõ¡ ÝóÅöäú
ÃóÌóÇÒóåõ ÇáúÈóÇÆöÚõ ÈóÚúÏó ÚöÊúÞö ÇáúãõÔúÊóÑöí ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõ
áöÈóÞóÇÁö ÇáúãóÚúÞõæÏö Úóáóíúåö ãóÍóáøðÇ áöÍõßúãö ÇáúÚóÞúÏö¡ æóáóãú
íóÌõÒú Ðóáößó ÇáúÚöÊúÞõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ãöäú
(24/97)
ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ ÓóÈóÞó ãöáúßóåõ¡
ÝóáóÇ íóäúÝõÐõ áöÍõÏõæËö Çáúãöáúßö áóåõ Ýöí ÇáúãóÍóáøö ßóãóäú
ÃóÚúÊóÞó ÚóÈúÏó ÇáúÛóíúÑö¡ Ëõãøó ÇÔúÊóÑóÇåõ¡ æóáóæú ÃóÚúÊóÞóÇ
ÌóãöíÚðÇ ÇáúÚóÈúÏó ÌóÇÒó ÚöÊúÞõ ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÏóÝó
ãöáúßóåõ¡ æóÇäúÊóÞóÖó Èöåö ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøóåõ¡ ÝóæøóÊó
ÈöÅöÚúÊóÇÞöåö ãóÍóáøó ÇáúÈóíúÚö¡ æóåõæó äóÙöíÑõ ãóÇ áóæú ßóÇäó
ÇáúÈóÇÆöÚõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö Ýöí ÇáúÈóíúÚö ËóáóÇËóÉó ÃóíøóÇãò¡
ÝóÃóÚúÊóÞóåõ åõæó¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÌóÇÒó ÚöÊúÞõ ÇáúÈóÇÆöÚö¡ æóÈóØóáó
ÚöÊúÞõ ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÈóÖóåõ¡ Ëõãøó
ÃóÚúÊóÞóÇåõ ÌóãöíÚðÇ ÚóÊóÞó ÇáúÚóÈúÏõ ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøó
ÇáúÈóíúÚó ÝóÇÓöÏñ¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞóÈúÖö ÕóÇÑó ãóÇáößðÇ¡
ÝóÚöÊúÞõåõ ÕóÇÏóÝó ãöáúßóåõ¡ æóÚöÊúÞõ ÇáúÈóÇÆöÚö ÕóÇÏóÝó ãöáúßó
ÇáúÛóíúÑö¡ ÝóáöåóÐóÇ äóÝóÐó ÇáúÚöÊúÞõ ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí Ïõæäó
ÇáúÈóÇÆöÚö.
æóáóæú ßóÇäóÇ ãõßúÑóåóíúäö ÌóãöíÚðÇ Úóáóì ÇáúÚóÞúÏö¡ æóÇáÊøóÞóÇÈõÖö¡
ÝóÝóÚóáóÇ Ðóáößó¡ ÝóÞóÇáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈóÚúÏó Ðóáößó: ÞóÏú ÃóÌóÒúÊ
ÇáúÈóíúÚó ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒðÇ ãöäú ÞöÈóáöåö¡ æóÈóÞöíó ÇáúÂÎóÑõ
Úóáóì ÍóÇáöåöº áöÃóäøó ÇáøóÐöí ÃóÌóÇÒó ÕóÇÑó ÑóÇÖöíðÇ Èöåö¡
ÝóßóÃóäøóåõ ßóÇäó Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÑóÇÖöíðÇ¡ æóÐóáößó íõæÌöÈõ
äõÝõæÐó ÇáúÈóíúÚö ãöäú ÞöÈóáöåö áóÇ ãöäú ÞöÈóáö ÕóÇÍöÈöåö
ÇáúãõßúÑóåö¡ æóåõæó äóÙöíÑõ ãóÇ áóæú ÔóÑóØó Ýöí ÇáúÈóíúÚö
ÇáúÎöíóÇÑó¡ Ëõãøó ÃóÓúÞóØó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÎöíóÇÑóåõ äóÝóÐó ÇáúÚóÞúÏõ
ãöäú ÌöåóÊöåö¡ æóßóÇäó ÇáúÂÎóÑõ Úóáóì ÎöíóÇÑöåö¡ ÝóÅöäú ÃóÌóÇÒóÇ
ÌóãöíÚðÇ ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõ áöæõÌõæÏö ÊóãóÇãö
ÇáÑøöÖóì ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóáóæú áóãú íõÌöíÒóÇ ÍóÊøóì
ÃóÚúÊóÞó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÚóÈúÏó ÌóÇÒó ÚöÊúÞõåõº áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ
ÈöÇáúÞóÈúÖö ãóÚó ÝóÓóÇÏö ÇáúÚóÞúÏö¡ ÝóßóÇäó ÖóÇãöäðÇ áóÞöíãóÊöåö¡
ÝóÅöäú ÃóÌóÇÒó ÇáúÂÎóÑõ ÈóÚúÏó Ðóáößó áóãú íõáúÊóÝóÊú Åáóì
ÅÌóÇÒóÊöåö áöÊóÞóÑøõÑö ÖóãóÇäö ÇáúÞöíãóÉö Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡
æóÝóæóÇÊö ãóÍóáøö Íõßúãö ÇáúÚóÞúÏö ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ æóÅöäú áóãú
íóÊóÞóÇÈóÖóÇ¡ ÝóÃóÌóÇÒó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáúÈóíúÚó ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò¡
ÝóÇáúÈóíúÚõ ÝóÇÓöÏñ Úóáóì ÍóÇáöåöº áöÃóäøó ÈóÞóÇÁó ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí
ÌóÇäöÈö ÕóÇÍöÈöåö ßóÇÝò áöÝóÓóÇÏö ÇáúÈóíúÚö.
ÝóÅöäú ÃóÚúÊóÞóÇåõ ÌóãöíÚðÇ ãóÚðÇ¡ æóÞóÏú ÃóÌóÇÒó ÃóÍóÏõåõãóÇ
ÇáúÈóíúÚó¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ ÛóíúÑó ãóÞúÈõæÖò¡ ÝóÚöÊúÞõ
ÇáúÈóÇÆöÚö Ýöíåö ÌóÇÆöÒñ¡ æóÚöÊúÞõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈóÇØöáñº áöÃóäøóåõ
ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö ÈóÇÞò Úóáóì ãöáúßö ÇáúÈóÇÆöÚö áöÝóÓóÇÏö ÇáúÈóíúÚö
ÝóÅöÚúÊóÇÞõåõ ÕóÇÏóÝó ãöáúßóåõ¡ æóÅöäú ÃóÚúÊóÞóåõ ÃóÍóÏõåõãóÇ¡ Ëõãøó
ÃóÚúÊóÞóåõ ÇáúÂÎóÑõ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúÈóÇÆöÚõ åõæó ÇáøóÐöí ÃóÌóÇÒó
ÇáúÈóíúÚó¡ æóÞóÏú ÃóÚúÊóÞóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÈúáóåõ¡ ÝóåóÐóÇ ÅÌóÇÒóÉñ
ãöäúåõãóÇ áöáúÈóíúÚöº áöÃóäøó ÅÞúÏóÇãó ÇáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì
ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÑöÖðÇ ãöäúåõ ÈöÍõßúãö ÇáúÈóíúÚö¡ æóÐóáößó íõæÌöÈõ
äõÝõæÐó ÇáúÚöÊúÞö ãöäú ÞöÈóáöåö¡ æóÅöäøóãóÇ íõæÞóÝõ äõÝõæÐõåõ
áöÚóÏóãö ÇáÑøöÖóì ãöäú ÇáúÈóÇÆöÚö¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚó Êóãøó
ÈöÊóÑóÇÖöíåöãóÇ¡ æóÇáËøóãóäõ ÇáúãõÓóãøóì áöáúÈóÇÆöÚö Úóáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÇáúÚöÊúÞõ áóÇ íóäúÝõÐõ ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ
ÓóÈóÞó ãöáúßóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÃóÚúÊóÞó ÃóæøóáðÇ¡ Ýóåõæó
ÈöÅöÚúÊóÇÞöåö ÞóÏú äóÞóÖó ÇáúÈóíúÚó¡ æóäóÝóÐó ÇáúÚöÊúÞõ ãöäú
ÞöÈóáöåö¡ ÝóáóÇ íõÚúãóáõ Ýöíåö ÅÌóÇÒóÉõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ¡ æóáóÇ
ÅÚúÊóÇÞõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈóÚúÏó Ðóáößó.
æóÅöäú ßóÇäó ÇáøóÐöí ÃóÌóÇÒóåõ Ãóæøóáó ãóÑøóÉò ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí¡
æóáóãú íõÌöÒúåõ ÇáúÈóÇÆöÚõ¡ ÝóÚöÊúÞõ ÇáúÈóÇÆöÚö ÌóÇÆöÒñ Ýöíåö¡
æóÞóÏú ÇäúÊóÞóÖó ÇáúÈóíúÚõ Èöåö Åäú ÃóÚúÊóÞóåõ ÞóÈúáó ÇáúãõÔúÊóÑöí¡
Ãóæú ÈóÚúÏóåõº áöÃóäøóåõ ÈóÇÞò Úóáóì ãöáúßö ÇáúÈóÇÆöÚö ÈóÚúÏó
ÅÌóÇÒóÉö ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ ÝóÅöÚúÊóÇÞõ ÇáúÈóÇÆöÚö íõÕóÇÏöÝõ ãöáúßóåõ
ÝóíóäúÝõÐõ¡ æóíõäúÊóÞóÖõ Èöåö ÇáúÈóíúÚõ¡ æóÅöäøóãóÇ ãóËóáõ åóÐóÇ
ãóËóáñ ÑóÌõáò ÇÔúÊóÑóì ÚóÈúÏðÇ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò Úóáóì Ãóäøó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÈöÇáúÎöíóÇÑö ÃóÈóÏðÇ¡ Ýóáóãú íóÞúÈöÖúåõ ÍóÊøóì
ÃóÚúÊóÞóÇåõ¡ ÝóÚöÊúÞõ ÇáúÈóÇÆöÚö ÌóÇÆöÒñ
(24/98)
áöÃóäøó ÔóÑúØó ÇáúÎöíóÇÑö ÈöåóÐöåö
ÇáÕøöÝóÉö íõÝúÓöÏõ ÇáúÈóíúÚó¡ æóÝöí ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö ÇáúãóÈöíÚõ
Úóáóì ãöáúßö ÇáúÈóÇÆöÚö ÞóÈúáó ÊóÓúáöíãöåö Åáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡
ÝóíóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõåõ Ýöíåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÓóÈóÞó ÇáúÈóÇÆöÚõ
ÈöÇáúÚöÊúÞö¡ ÝóÅöäú ÃóÚúÊóÞóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÃóæøóáðÇ¡ ÝóÇáúÞöíóÇÓõ
Ýöíåö Ãóäøó ÚöÊúÞóåõ ÈóÇØöáñº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ÝóÇÓöÏñ¡ ÝóáóÇ
íóãúáößõåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÇáúÅöÚúÊóÇÞõ ÅÐóÇ áóãú
íõÕóÇÏöÝú Çáúãöáúßó ßóÇäó ÈóÇØöáðÇ¡ æóáóßöäøóÇ äóÓúÊóÍúÓöäõ
ÝóäóÌúÚóáõ ÚöÊúÞóåõ ÅíøóÇåõ ÑöÖðÇ ÈöÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøó ÇáúÎöíóÇÑó
ÇáúÝóÇÓöÏó áóÇ íóßõæäõ ÃóÞúæóì ãöäú ÇáúÎöíóÇÑö ÇáÕøóÍöíÍö¡ æóáóæú
ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÔóÑóØó áöäóÝúÓöåö ÎöíóÇÑó ËóáóÇËóÉö ÃóíøóÇãò¡
Ëõãøó ÃóÚúÊóÞóåõ ßóÇäó ÅÚúÊóÇÞõåõ ÅÓúÞóÇØðÇ ãöäúåõ ÇáúÎöíóÇÑó¡
æóÈöÅöÓúÞóÇØö ÇáúÎöíóÇÑö íóÒõæáõ ÇáúãóÚúäóì ÇáúãõÝúÓöÏõ¡ æóåóÐóǺ
áöÃóäøó ÇáúÝóÓóÇÏó áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÍõßúãö ÇáúÈóíúÚö¡
æóÅöÞúÏóÇãõåõ Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö íóÊóÖóãøóäõ ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ
ÈöÇáúÍõßúãö¡ æóåõæó Çáúãöáúßõ¡ ÝóíõÞóÏøóãõ ÇáÑøöÖóì¡ æóËõÈõæÊõ
Çáúãöáúßö áóåõ Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö áöÊóäúÝöíÐö ÇáúÚöÊúÞö ßóãóÇ ÞóÕóÏóåõ¡
ÝóÅöäøó ãóäú ÞóÕóÏó ÊóäúÝöíÐó ÊóÕóÑøõÝò Ýöí ãóÍóáøò áóÇ íõãúßöäõåõ
Ðóáößó ÅáøóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÞúÏöíãö ÔóÑúØò Ýöí ÇáúãóÍóáøö ÈöÚóÏóãö
Ðóáößó áöíóÕöÍøó ßóãóäú íóÞõæáõ áöÛóíúÑöåö: ÃóÚúÊöÞú ÚóÈúÏóß Úóäøöí
Úóáóì ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóíóÞõæáõ ÞóÏú ÃóÚúÊóÞúÊ¡ Ãóæú íóÞõæáõ
ÕóÇÍöÈõ ÇáúÚóÈúÏö: ÃóÚúÊóÞúÊ ÚóÈúÏöí Úóäúß Úóáóì ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡
æóÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ: ÞóÏú ÑóÖöíÊ ÚöÊúÞó ÇáúÚóÈúÏö Úóäú ÇáúãõÚúÊóÞö
Úóäúåõ æóæóÞóÚó ÇáúÚöÊúÞõ¡ æóÇáúãöáúßõ ãóÚðÇ ÈöÑöÖóÇåõ ÈöÐóáößó¡
Ãóæú ÊóÞóÏøóãó Çáúãöáúßõ Ýöí ÇáúãóÍóáøö Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö¡ ÝóßóÐóáößó
ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó.
æóáóæú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÈóÖó ÇáúÚóÈúÏó Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÝöí
ÇáúÎöíóÇÑö ÇáúÝóÇÓöÏö¡ Ëõãøó ÃóÌóÇÒó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáúÈóíúÚó Ýöí
ÇáúÅößúÑóÇåö áóãú íóÌõÒú ÚöÊúÞõ ÇáúÈóÇÆöÚö Ýöíåö Úóáóì ÍóÇáòº
áöÃóäøó ãöáúßó ÇáúÈóÇÆöÚö ÒóÇáó ÈöÊóÓúáöíãöåö Åáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡
æóíóßõæäõ ÇáúÈóíúÚõ ãõØúáóÞðÇ ãöäú ÌöåóÊöåö¡ æóÌóÇÒó ÚöÊúÞõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöíåö áöãõÕóÇÏóÝóÊöåö ãöáúßóåõ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáøóÐöí
ÃóÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚó Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö - ÇáúÈóÇÆöÚõ ÌóÇÒó ÇáúÚöÊúÞõ¡
æóÇáúÈóíúÚõ ÈöÇáËøóãóäöº áöÃóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÕóÇÑó
ãõÌöíÒðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáøóÐöí ÃóÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚó - ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÌóÇÒó ÚöÊúÞõåõ¡ æóÛóÑöãó ÇáúÞöíãóÉó áöáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó
ÝóÇÓöÏñ áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóì ãöäú ÇáúÈóÇÆöÚö Èöåö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó
ÞóÈóÖó ãöäúåõ ÇáËøóãóäó ÍóÇÓóÈóåõ Èöåö¡ æóÃóÚúØóÇåõ¡ ÝóÖúáðÇ Åäú
ßóÇäó áóåõ.
æóáóæú Ãóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÞóÈúÖö¡
æóÏóÝúÚö ÇáËøóãóäö¡ æóáóãú íõßúÑóåú ÇáúÈóÇÆöÚõ Úóáóì Ðóáößó¡
æóÊóÞóÇÈóÖóÇ¡ Ëõãøó ÇáúÊóÞóíóÇ¡ ÝóÞóÇáó ÇáúÈóÇÆöÚõ: ÞóÏú äóÞóÖúÊ
ÇáúÈóíúÚó áóãú íõáúÊóÝóÊú Åáóì Þóæúáöåö¡ æóßóÇäó Ðóáößó Åáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóãóÇ ÈóÚúÏó åóÐóÇ Åáóì ÂÎöÑ ÇáúÈóÇÈö ãóÈúäöíøñ Úóáóì
ãóÇ ÞóÑøóÑúäóÇåõ Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÈóÇÈö Ãóäøó ÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö ÅäøóãóÇ
íóäúÝóÑöÏõ ÈöÇáúÝóÓúÎö ãóäú ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ ãöäúåõãóÇ Ïõæäó
ÕóÇÍöÈöåö ÇáøóÐöí áóãú íóßõäú ãõßúÑóåðÇ¡ æóÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö ßõáøõ
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãõÊóãóßøöäñ ãöäú ÇáäøóÞúÖö ÈóÚúÏó ÕöÍøóÉö
ÇáäøóÞúÖö ÚóÇÏó Åáóì ãöáúßö ÇáúÈóÇÆöÚö¡ ÝóáóÇ íóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöíåö ÈóÚúÏó Ðóáößóº áöÃóäøó ãöáúßó ÇáúÈóÇÆöÚö
ãóÖúãõæäñ Ýöí íóÏöåö ßóÇáúãóÛúÕõæÈö¡ æóíóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõ ÇáúÈóÇÆöÚö
Ýöíåö áöãõÕóÇÏóÝóÊöåö ãöáúßóåõ
(24/99)
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ãóÇ íóÌöÈõ Èöåö
ÚöÊúÞñ Ãóæú ØóáóÇÞñ.]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÃõßúÑöåó ÇáÑøóÌõáõ ÈöæóÚöíÏö
ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÔúÊóÑöíó ãöäú ÑóÌõáò ÚóÈúÏðÇ ÈöÚóÔóÑóÉö ÂáóÇÝö
ÏöÑúåóãò¡ æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ¡ æóÚóáóì ÏóÝúÚö ÇáËøóãóäö¡ æóÞóÈúÖö
ÇáúÚóÈúÏö¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÍóáóÝó Ãóäøó ßõáøó ÚóÈúÏò
íóãúáößõåõ ÝöíãóÇ íóÓúÊóÞúÈöáõ¡ Ýóåõæó ÍõÑøñ¡ Ãóæú ÍóáóÝó Úóáóì
Ðóáößó ÇáúÚóÈúÏö ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóÞóÏú ÚóÊóÞó ÇáúÚóÈúÏõº áöÃóäøóåõ
ãóáóßóåõ ÈöÇáúÞóÈúÖö ÈóÚúÏó ÇáÔøöÑóÇÁö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÔöÑóÇÁó
ÇáúãõßúÑóåö ÝóÇÓöÏñ¡ æóÈöÇáúãöáúßö íóÊöãøõ ÔóÑúØõ ÇáúÚöÊúÞö ÝóÇÓöÏðÇ
ßóÇäó ÇáÓøóÈóÈõ¡ Ãóæú ÕóÍöíÍðÇ¡ æóÇáúãõÊóÚóáøöÞõ ÈöÇáÔøóÑúØö ÚöäúÏó
æõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö ßóÇáúãõäúÌöÒö¡ ÝóßóÃóäøóåõ ÃóÚúÊóÞóåõ ÈóÚúÏó ãóÇ
ÞóÈóÖóåõ¡ ÝóíóÚúÊöÞõ¡ æóÚóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞöíãóÊõåõ áöáúÈóÇÆöÚö¡
æóáóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ÃóáúÒóãóåõ
ÈöÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÞóÈúÖö ãöÞúÏóÇÑó ÇáúÞöíãóÉö¡
æóÞóÏú ÃõÏúÎöáó Ýöí ãöáúßöåö ÈöãõÞóÇÈóáóÉö ãóÇ íõÚóÏøõ áóåõ¡ Ëõãøó
ÏóÎóáó Ýöí ãöáúßöåö ÊóáóÝñ ÈöÇáúÚöÊúÞö¡ æóáóãú íõæÌóÏú ãöäú
ÇáúãõßúÑöåö ÅßúÑóÇåñ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÅöÊúáóÇÝöº áöÃóäøó Çáúãöáúßó
ÔóÑúØõ ÇáúÚöÊúÞö ÝóÃóãøóÇ ÇáÓøóÈóÈõ¡ æóåõæó ÇáËøóãóäõ ÇáÓøóÇÈöÞõ¡
ÝóáöÃóäøó ßóáöãóÉó ÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóåöíó Þóæúáõåõ ÃóäúÊó ÍõÑøñ
æõÌöÏóÊú Ýöí Çáúíóãöíäö Ïõæäó ÇáÔøóÑúØö¡ æóÅöäøóãóÇ íõÍóÇáõ
ÈöÇáúÅöÊúáóÇÝö Úóáóì ÇáÓøóÈóÈö Ïõæäó ÇáÔøóÑúØö¡ æóåõæó ãóÇ ßóÇäó
ãõßúÑóåðÇ Úóáóíúåö ãöäú ÌöåóÉö ÃóÍóÏò.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÞóÇáó áöÚóÈúÏöåö: Åäú ÏóÎóáúÊ ÇáÏøóÇÑó¡
ÝóÃóäúÊó ÍõÑøñ¡ ÝóÔóåöÏó ÔóÇåöÏóÇäö Ãóäøóåõ ÞóÏú ÏóÎóáóåóÇ¡ æóÞóÖóì
ÇáúÞóÇÖöí ÈöÇáúÚöÊúÞö¡ Ëõãøó ÑóÌóÚóÇ áóãú íóÖúãóäóÇ ÔóíúÆðÇ¡ æóÝöí
ÞöíóÇÓö Þóæúáö ÒõÝóÑó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - íóÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ íóÞõæáõ ÇáúÍõßúãó ãõÖóÇÝðÇ Åáóì ÇáÔøóÑúØö
æõÌõæÏðÇ ÚöäúÏöí¡ æóáöåóÐóÇ ÃóæúÌóÈó ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì ÔõåõæÏö
ÇáÔøóÑúØö¡ ÝóßóÐóÇ Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö íõæÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö Úóáóì ÇáÔøóÑúØö áöÍõÕõæáö ÊóáóÝö ÇáúãóÇáöíøóÉö ÚöäúÏóåõ¡
æóáóßöäøóÇ äóÞõæáõ ÇáúãõßúÑöåõ ÅäøóãóÇ íóÖúãóäõ ÅÐóÇ ÕóÇÑó
ÇáúÅöÊúáóÇÝõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ æóáóÇ íóßõæäõ Ðóáößó ÅáøóÇ
ÈöÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ãóÇ íóÍúÕõáõ Èöåö ÇáÊøóáóÝõ ÈöÚóíúäöåö.
æóßóÐóÇ áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÔöÑóÇÁö Ðöí ÑóÍöãò ãóÍúÑóãò ãöäúåõ¡
æóÚóáóì ÞóÈúÖöåö ÈöÃóßúËóÑó ãöäú ÞöíãóÊöåö¡ ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ¡ æóÞóÈóÖóåõ
ÚóÊóÞó Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ¡ æóãóäú ãóáóßó ÐóÇ ÑóÍöãò
ãóÍúÑóãò ãöäúåõ¡ Ýóåõæó ÍõÑøñ¡ æóÚóáóíúåö ÞöíãóÊõåõº áöÃóäøó
ÇáÔøöÑóÇÁó ÝóÇÓöÏñ¡ æóÞóÏú ÊóÚóÐøóÑó ÑóÏøõ ÇáúãõÔúÊóÑöí áöäõÝõæÐö
ÇáúÚöÊúÞö Ýöíåö¡ ÝóíóáúÒóãõåõ ÞöíãóÊõåõ¡ æóíóÈúØõáõ Úóäúåõ ãóÇ ÒóÇÏó
Úóáóì ÞóÏúÑö ÇáúÞöíãóÉö ãöäú ÇáËøóãóäöº áöÃóäøóåõ ÇáúÊóÒóãóåõ
ãõßúÑóåðÇ¡ æóÇáúÊöÒóÇãõ ÇáúãóÇáö ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö áóÇ íóÕöÍøõ¡
æóáóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ÚóÊóÞó
ÈöÞóÑóÇÈóÊöåö¡ æóáóãú íõæÌóÏú ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ÅßúÑóÇåñ Úóáóì
ÊóÍúÕöíáö ÇáÓøóÈóÈö ÇáøóÐöí Èöåö ÍóÕóáó ÇáúÚöÊúÞõ¡ ÝóÅöäú Þöíáó: áóÇ
ßóÐóáößó¡ ÝóÇáúãóÇáößõ åõäóÇ ãõÊóãøöãñ Úóáóíúåö ÇáúÚöÊúÞóº áöÃóäøó
ÇáúÞóÑöíÈó ÅäøóãóÇ íóÚúÊöÞõ Úóáóì ÇáúÞóÑöíÈö ÈöÇáúÞóÑóÇÈóÉö¡
æóÇáúãöáúßö ÌóãöíÚðÇ¡ æóÇáúÍõßúãõ ãóÊóì ÊóÚóáøóÞó ÈöÚöáøóÉò ÐóÇÊö¡
æóÕúÝóíúäö íõÍóÇáõ Èöåö Úóáóì ÂÎöÑö ÇáúæóÕúÝóíúäö æõÌõæÏðÇ¡
æóáöåóÐóÇ áóæú ÇÔúÊóÑóì ÞóÑöíÈóåõ äóÇæöíðÇ Úóäú ßóÝøóÇÑóÊöåö ÌóÇÒóº
áöÃóäøó ÈöÇáÔøöÑóÇÁö íóÕöíÑõ ãõÚúÊöÞðÇ ãõÊóãøöãðÇ áöÚöáøóÉö
ÇáúÚöÊúÞö¡ ÝóåõäóÇ ÇáúãõßúÑóåõ íóßõæäõ ãõÊóãøóãðÇ Úóáóíúåö
ÇáúÚöÊúÞõ¡ ÝóíóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåõ ßóãóÇ áóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì
ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÈöÚóíúäöåö ÞõáúäóÇ äóÚóãú Çáúãöáúßõ ãõÊóãøöãñ Úóáóíúåö
ÇáúÚöÊúÞó¡ æóáóßöäú Èóíúäó ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøó
ÇáúÞóÑóÇÈóÉó
(24/100)
æõÌöÏóÊú Ýöí ÍóÞøöåöãóÇ¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí
ÍóÞøö ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÇáÔøöÑóÇÁõ áóíúÓó ÈöãõÊóãøöãò Úóáóíúåö
ÇáúÚöÊúÞóº áöÃóäøó ÃóÍóÏó ÇáúæóÕúÝóíúäö¡ æóåõæó ÇáúÞóÑóÇÈóÉõ ÛóíúÑõ
ãóæúÌõæÏò Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúãõßúÑóåö ÅÐú áóÇ ÕõäúÚó áóåõ Ýöí Ðóáößó
ÃóÕúáðÇ¡ æóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ Åáóíúåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÕõäúÚöåö¡ ÝóÅöÐóÇ
ÇäúÚóÏóãó Ðóáößó ÇáúæóÕúÝõ Ýöí ÍóÞøöåö áóãú íóßõäú ÇáÔøöÑóÇÁõ
ÅÊúáóÇÝðÇ Ýöí ÍóÞøöåö¡ æóãóÇ áóãú íóÕöÑú ÇáúÅöÊúáóÇÝõ ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóíúåö áóÇ íóÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóíúåö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúßóÝøóÇÑóÉö¡
ÝóÇáÔøöÑóÇÁõ ãõÊóãøöãñ áöáúÚöáøóÉö Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÔúÊóÑöí¡
æóÇáúÞóÑöíÈö¡ ÝóíóÕöíÑõ Èöåö ãõÚúÊóÞðÇ¡ æóÇáËøóÇäöí Ãóäøó ÚöÊúÞó
ÇáúÞóÑöíÈö ÈöØóÑöíÞö ÇáúãõÌóÇÒóÇÉö ãõÓúÊóÍóÞøñ Úóáóíúåö ÚöäúÏó
ÏõÎõæáöåö Ýöí ãöáúßöåö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÅÐóÇ äóæóì Èöåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉó¡
æóÞóÚó ÚóãøóÇ äóæóì¡ æóáóãú íóßõäú ãõÌóÇÒóÇÉð áöáúÞóÑóÇÈóÉö¡
ÝóÊóÊóÃóÏøóì Èöåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ¡ ÝóÃóãøóÇ åõäóÇ¡ ÝóÇáúãõßúÑóåõ ãóÇ
äóæóì ÔóíúÆðÇ ÂÎóÑó Óöæóì ÇáúãõÌóÇÒóÇÉóº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ äóæóì
ÔóíúÆðÇ ÂÎóÑó íóÕöíÑõ ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÇáúãõßúÑöåõ ÅäøóãóÇ ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì ÇáúãõÌóÇÒóÇÉö¡ Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÅßúÑóÇåðÇ Úóáóì ÅÞóÇãóÉö ãóÇ
åõæó ãõÓúÊóÍóÞøñ Úóáóíúåö¡ æóÐóáößó áóÇ íõæÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö ßóãóÇ áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íõÄóÏøöíó ÒóßóÇÉó
ãóÇáöåö¡ Ãóæú íõßóÝøöÑó íóãöíäóåõ.
æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÔöÑóÇÁö ÃóãóÉò ÞóÏú¡ æóáóÏóÊú
ãöäúåõ¡ Ãóæú ÃóãóÉò ãõÏóÈøóÑóÉò Åäú ãóáóßóåóǺ áöÃóäøó ÇáÊøóÏúÈöíÑó¡
æóÇáöÇÓúÊöíáóÇÏó ÅäøóãóÇ íóÍúÕõáõ ÚöäúÏó æõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö
ÈöÇáÓøóÈóÈö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö¡ æóåõæó áóãú íóßõäú ãõßúÑóåðÇ Úóáóì
Ðóáößó ÇáÓøóÈóÈö¡ æóËõÈõæÊõ ÍóÞøö ÇáúÚöÊúÞö ÈöåóÇ ÚöäúÏó æõÌõæÏö
ÇáÔøóÑúØö áóÇ íóßõæäõ ÃóÞúæóì ãöäú ËõÈõæÊö ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÍõÑøöíøóÉö¡
æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÅíÌóÇÏö ÇáÔøóÑúØö Ýöí
ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÍõÑøöíøóÉö áóÇ íõæÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡
ÝóßóÐóáößó Ýöí ÍóÞøö ÇáúÍõÑøöíøóÉö¡ æóÇÓúÊõæúÖöÍó ÈöÝóÕúáö
ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÅÐóÇ ÔóåöÏó ÔóÇåöÏóÇäö Úóáóì ÑóÌõáò Ãóäøóåõ ÇÔúÊóÑóì
åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏó ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò åöíó ÞöíãóÊõåõ¡ æóÇáúÈóÇÆöÚõ
íóÏøöÚöí ÇáúÈóíúÚó¡ æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÇáó Åäú ãóáóßúÊóåõ¡
Ýóåõæó ÍõÑøñ¡ ÝóÞóÖóì ÇáúÞóÇÖöí ÈöÐóáößó¡ æóÃóÚúÊóÞóåõ¡ Ëõãøó
ÑóÌóÚóÇ¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó ÚóáóíúåöãóǺ áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ ÃóÚúÊóÞóåõ
ÈöÞóæúáöåö¡ Ýóåõæó ÍõÑøñ áóÇ ÈöÔöÑóÇÆöåö¡ æóÇáÔøõåõæÏõ ãóÇ
ÃóËúÈóÊõæÇ Êöáúßó ÇáúßóáöãóÉó ÈöÔóåóÇÏóÊöåöãú¡ æóßóÐóáößó áóæú
ÞóÇáó: ÚóÈúÏõåõ ÍõÑøñ Åäú ÏóÎóáó åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó¡ ÝóÃóßúÑóåóåõ
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì ÏóÎóáó¡ ÝóÅöäøóåõ íóÚúÊöÞõº áöÃóäøóåõ åõæó
ÇáÏøóÇÎöáõ ÈöäóÝúÓöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ
Íõãöáó¡ ÝóÃõÏúÎöáóº áöÃóäøóåõ ÇáúÂäó ãõÏúÎóáñ áóÇ ÏóÇÎöáñ¡ ÝóáóÇ
íóÕöíÑõ ÇáÔøóÑúØõ Èöåö ãóæúÌõæÏðÇ ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÞóÇáó: Åäú
ÕöÑúÊ Ýöí åóÐöåö ÇáÏøóÇÑö¡ ÝóÚóÈúÏöí åóÐóÇ ÍõÑøñ¡ ÝóÍóãóáóåõ
ÇáúãõßúÑöåõ ÍóÊøóì ÃóÏúÎóáóåõ ÇáÏøóÇÑó¡ æóåõæó áóÇ íóãúáößõ ãöäú
äóÝúÓöåö ÔóíúÆðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ íóÚúÊöÞõ áöæõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö¡ æóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö Ýöí ÇáúæóÌúåóíúäöº áöÃóäøó ÇáúÚöÊúÞó
ÅäøóãóÇ ÍóÕóáó ÈöÞóæúáöåö åõæó ÍõÑøñ áóÇ ÈöÍõÕõæáöåö Ýöí ÇáÏøóÇÑö¡
ÝóÅöäøó ÇáúÍõÑøöíøóÉó ãöäú ãõæÌöÈóÇÊö Þóæúáöåö åõæó ÍõÑøñ áóÇ ãöäú
ãõæÌöÈóÇÊö ÏõÎõæáö ÇáÏøóÇÑö¡ ÝóÇáúÅöÊúáóÇÝõ ÇáúÍóÇÕöáõ Èöåö áóÇ
íóßõæäõ ãõÖóÇÝðÇ Åáóì ãóäú ÃóÏúÎóáóåõ ÇáÏøóÇÑó.
æóáöÐóáößó áóæú ÞóÇáó Åäú ÊóÒóæøóÌúÊ ÝõáóÇäóÉó Ýóåöíó ØóÇáöÞñ¡
ÝóÃõßúÑöåó Úóáóì ÊóÒóæøõÌöåóÇ ÈöãóåúÑö ãöËúáöåóÇ ØóáõÞóÊú¡
æóáóÒöãóåõ äöÕúÝõ ÇáÕøóÏóÇÞö áóåóÇ ÈöÓóÈóÈö ÇáØøóáóÇÞö ÞóÈúáó
ÇáÏøõÎõæáö¡ æóáóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ
ãóÇ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáØøóáóÇÞö ÅäøóãóÇ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì
ÇáÊøóÒóæøõÌö¡ æóÞóÏú ÏóÎóáó Ýöí ãöáúßöåö ÈöÇáÊøóÒóæøõÌö ãóÇ
íõÚóÇÏöáõ ãóÇ áóÒöãóåõ ãöäú ÇáúãóåúÑöº áöÃóäøó
(24/101)
ÇáúÈõÖúÚó ÚöäúÏó ÏõÎõæáöåö Ýöí ãöáúßö
ÇáÒøóæúÌö ãõÊóÞóæøöãñ ÞóÇáó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÞóÇáó áöÇãúÑóÃóÊöåö¡ æóáóãú íóÏúÎõáú
ÈöåóÇ Åäú ÔóÌøóäöí Çáúíóæúãó ÃóÍóÏñ¡ ÝóÃóäúÊö ØóÇáöÞñ¡ Ãóæú ÞóÇáó
Ðóáößó áöÚóÈúÏöåö¡ ÝóÔõÌøó¡ Åäøó ÇáúÚóÈúÏó íóÚúÊöÞõ¡ æóÇáúãóÑúÃóÉõ
ÊóØúáõÞõ¡ æóÚóáóì ÇáÔøóÇÌøö ÃóÑúÔõ ÇáÔøóÌøóÉö¡ æóáóíúÓó Úóáóíúåö
ãöäú ÞöíãóÉö ÇáúÚóÈúÏö¡ æóáóÇ ãöäú äöÕúÝö ÇáÕøóÏóÇÞö ÔóíúÁñ
áöáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÞõáúäóÇ æóÒõÝóÑõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ýöí
Çáúßõáøö ãõÎóÇáöÝñ¡ æóáóßöäøó ãöäú ÚóÇÏóÉö ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - ÇáöÇÓúÊöÔúåóÇÏó ÈöÇáúãõÎúÊóáöÝö Úóáóì ÇáúãõÎúÊóáóÝö
áöÅöíÖóÇÍö ÇáúßóáóÇãö.
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì íõÍóÕøöáó ÚöÊúÞó ÚóÈúÏöåö
Ýöí íóÏö åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö¡ Ãóæú ØóáóÇÞó ÇãúÑóÃóÊöåö¡ æóáóãú íóÏúÎõáú
ÈöåóÇ¡ ÝóÝóÚóáóåõ¡ ÝóØóáøóÞó Ðóáößó ÇáÑøóÌõáõ ÇáúãóÑúÃóÉó¡ Ãóæú
ÃóÚúÊóÞó ÇáúÚóÈúÏó¡ æóÞóÚó ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõº áöÃóäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóÇáØøóáóÇÞö¡
ÝóßóÐóáößó áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáÊøóÓúáöíãö ÈöåóÇ Úóáóíúåö¡
æóÕöÍøóÉõ Êóãúáöíßöåö ãöäú ÛóíúÑöåö ÊóÌúÚóáõåõ Ýöí íóÏöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Ýöí åóÐóÇ ßóÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö¡
æóÔóÑúØõ ÇáúÎöíóÇÑö ßóãóÇ áóÇ íõÄóËøöÑõ Ýöí ÇáúÅöÚúÊóÇÞö áóÇ
íõÄóËøöÑõ Ýöí ÊóÝúæöíÖö ÇáúÚöÊúÞö Åáóì ÇáúÛóíúÑö¡ Ëõãøó ÇáúÞöíóÇÓõ
Ýöíåö Ãóäú áóÇ íóÛúÑóãó ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóåõ ãóÇ
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáÓøóÈóÈö ÇáúãõÊúáöÝö¡ ÝóÅöäøó ÇáÓøóÈóÈó Þóæúáõ
ÇáúãóÌúÚõæáö Åáóíúåö áöáúÚóÈúÏö ÃóäúÊó ÍõÑøñ¡ æóáöáúãóÑúÃóÉö ÃóäúÊö
ØóÇáöÞñ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ íõÔúÊóÑóØõ áöÍõÕõæáö ÇáÊøóáóÝö ÈöåóÐóÇ
ÊóÞóÏøóãó ÇáÊøóÝúæöíÖõ ãöäú ÇáúãóÇáößö¡ ÝóÇáúãõßúÑöåõ Úóáóì Ðóáößó
ÇáÊøóÝúæöíÖö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõßúÑöåö Úóáóì ÔóÑúØö ÇáúÚöÊúÞö¡
æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóíúåö¡ ÝóÕúáõ ÇáÔøóåóÇÏóÉö¡ ÝóÅöäøó ÔóÇåöÏóíúäö áóæú
ÔóåöÏóÇ Úóáóì ÑóÌõáò Ãóäøóåõ ÌóÚóáó ÃóãúÑó ÚóÈúÏöåö Ýöí ÇáúÚöÊúÞö
Ýöí íóÏö ÝõáóÇäò¡ Ãóæú ÃóãúÑó ÇãúÑóÃóÊöåö Ýöí ÇáØøóáóÇÞö¡ Ëõãøó
ÃóÚúÊóÞó ÝõáóÇäñ ÇáúÚóÈúÏó¡ æóØóáøóÞó ÇáúãóÑúÃóÉó¡ Ëõãøó ÑóÌóÚóÇ
Úóäú ÔóåóÇÏóÊöåöãóÇ áóãú íóÖúãóäóÇ ÔóíúÆðÇ¡ ÝóáóãøóÇ ÌõÚöáó
ÇáÊøóÝúæöíÖõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÔøóÑúØö Ýöí Íõßúãö ÇáÔøóåóÇÏóÉö¡
ÝóßóÐóáößó Ýöí Íõßúãö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊóÍúÓóäó¡ ÝóÞóÇáó
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÖóãóÇäõ ÞöíãóÉö ÇáúÚóÈúÏö¡ æóäöÕúÝõ ÇáúãóåúÑö
ÇáøóÐöí ÛóÑöãó áöÇãúÑóÃóÊöåöº áöÃóäøó åóÐóÇ ÅßúÑóÇåñ Úóáóì ÇáúÃóãúÑö
ÈöÇáúÚöÊúÞö ÈöÚóíúäöåö¡ Ãóæú ÈöÇáØøóáóÇÞö ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóíóÕöíÑõ Èöåö
ãõÊúáöÝðÇ ÚöäúÏó æõÌõæÏö ÇáúÅöíÞóÇÚö ãöäú ÇáúãõÝóæøöÖö Åáóíúåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÌúÚóáó Ðóáößó Ýöí
íóÏö ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó¡ æóÃóæúÞóÚóåõ ßóÇäó ÖóÇãöäðÇ¡
æóáóÇ íóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ ÈöÅöíÞóÇÚöåö ÅäøóãóÇ íóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ
ÈöÅößúÑóÇåöåö Úóáóì ÌóÚúáö Ðóáößó Ýöí íóÏöåö¡ æóÇáúÃóÎúÐõ
ÈöÇáúÞöíóÇÓö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÝóÕúáö ÞóÈöíÍñº áöÃóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì ÅÚúÊóÇÞöåö ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ãõÊúáöÝðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì ÌóÚúáö ÇáúÚöÊúÞö Ýöí íóÏö ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ
ÇáúãõßúÑóåõ ßóÇäó Ãóæúáóì Ãóäú íóßõæäó ãõÊúáöÝðÇ¡ æóÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó
ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÇáÔøóåóÇÏóÉö ãöäú ÍóíúËõ Åäøó ÇáúãõßúÑóåó ãõÖóÇÑøñ
ãõÊóÚóäøöÊñ¡ ÝóíóÊóÚóÏøóì ÇáúÅößúÑóÇåõ Åáóì ãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöíåö
ÇáÖøóÑóÑõ¡ æóÇáÔøóÇåöÏõ ãõÍúÊóÓöÈñ Ýöí ÃóÏóÇÁö ÇáúÃóãóÇäóÉö¡ ÝóáóÇ
ÊóÊóÚóÏøóì ÔóåóÇÏóÊõåõ ÚóãøóÇ ÔóåöÏó Èöåö Åáóì ÛóíúÑöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÇáúåöÈóÉö íõÌúÚóáõ ÅßúÑóÇåðÇ
Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãöº áöÃóäøó ÇáÖøóÑóÑó Èöåö íóÊóÍóÞøóÞõ¡
æóÇáÔøóåóÇÏóÉõ Úóáóì ÇáúåöÈóÉö áóÇ Êóßõæäõ ÔóåóÇÏóÉð Úóáóì
ÇáÊøóÓúáöíãö: íõæóÖøöÍõåõ Ãóäøó ÇáÔøóÇåöÏó ãõÎúÈöÑñ Úóäú ÊóÝúæöíÖò
ÞóÏú ßóÇäó ãöäúåõ¡ æóÇáúÅöíÞóÇÚõ ãöäú ÇáúãõÝóæøóÖö Åáóíúåö áóíúÓó
ãöäú ÌöäúÓö ÇáúÎóÈóÑö Èóáú åõæó ÅäúÔóÇÁñ¡ ÝóáóÇ íóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäó
ãõÊóãøöãðÇ áöãóÇ ËóÈóÊó ÈöÅöÎúÈóÇÑö ÇáÔøóÇåöÏ¡ ÝóÃóãøóÇ ÇáúãõßúÑöåõ¡
ÝóÅöäøóãóÇ ÃóáúÌóÃóåõ Åáóì ÅäúÔóÇÁö ÇáÊøóÝúæöíÖö¡ Ýóíõãúßöäõ ÌóÚúáõ
(24/102)
ÅíÞóÇÚö ÇáúãõÝóæøóÖö Åáóíúåö ãõÊóãøöãðÇ
áöãóÇ ÃóßúÑóåóåõ ÇáúãõßúÑöåõ Úóáóíúåö ÍóÊøóì íóÕöíÑó åõæó ãõÊúáöÝðÇ.
æóÝöí ÇáúßöÊóÇÈö ÇÓúÊóÔúåóÏó áöÅöíÖóÇÍö åóÐóÇ ÇáúÝóÑúÞö¡ ÝóÞóÇáó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÔõåõæÏó ÇáúÅöÍúÕóÇäö ÅÐóÇ ÑóÌóÚõæÇ ÈóÚúÏó
ÇáÑøóÌúãö¡ æóÞóÇáõæÇ ÔóåöÏúäóÇ ÈöÇáúÈóÇØöáö¡ æóäóÍúäõ äóÚúáóãõ
Ãóäøóåõ ÈóÇØöáñ áóãú íóßõäú ÚóáóíúåöãóÇ ÛõÑúãñ¡ æóáóæú áóãú
íóÔúåóÏõæÇ ÈöÇáúÅöÍúÕóÇäö¡ æóÞóÇáó ÇáúÞóÇÖöí ÚóáöãúÊ Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ
ãõÍúÕóäò¡ æóÃóäøóåõ áóÇ ÑóÌúãó¡ æóáóßöäøöí ÃóÑúÌõãõåõ¡ æóÃóßúÑóåó
ÇáäøóÇÓó ÍóÊøóì ÑóÌóãõæåõ ßóÇäó ÖóÇãöäðÇ¡ æóÈöåóÐóÇ ÊóÈóíøóäó
ÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó ÇáÔøóåóÇÏóÉö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåö¡ Ëõãøó Ýöí åóÐöåö
ÇáúãóÓúÃóáóÉö Úóáóì Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -
ÇáúÅöÔúßóÇáõ Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöíó íóÖúãóäõ ÇáÏøöíóÉóº áöÃóäøóåõ áóÇ
íóÑóì ÇáúÞóæóÏó Ýöí ÇáúÞóÊúáö ÑóÌúãðÇ Úóáóì ãóäú ÈóÇÔóÑóåõ¡
ÝóßóÐóáößó Úóáóì ãóäú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ æóßóÐóáößó ÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -º áöÃóäøóåõ áóÇ íóÑóì ÇáúÞóæóÏó Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ÈöÇáÓøóíúÝö¡
ÝóÈöÇáúÍöÌóÇÑóÉö Ãóæúáóì¡ ÝóÅöäøó ÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - Ýöí ÇáúÞöíóÇÓö íóÌöÈõ ÇáúÞöÕóÇÕõ Úóáóì ÇáúÞóÇÖöíº
áöÃóäøóåõ íõæÌöÈõ ÇáúÞóæóÏó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÇáúÞóÊúáõ
ÈöÇáúÍóÌóÑö ÚöäúÏóåõ ßóÇáúÞóÊúáö ÈöÇáÓøóíúÝö Ýöí Íõßúãö ÇáúÞöÕóÇÕö¡
æóåóÐóÇ ÞóÊúáñ ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò¡ ÝóßóÇäó ãõæÌöÈðÇ áöáúÞöÕóÇÕö
Úóáóíúåö¡ æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊóÍúÓóäó¡ ÝóÌóÚóáó Úóáóíúåö ÇáÏøöíóÉó Ýöí
ãóÇáöåö áöáÔøõÈúåóÉö ÇáøóÊöí ÏóÎóáóÊú ãöäú ÍóíúËõ Åäøó ÇáÓøóÈóÈó
ÇáúãõÈöíÍó áöÏóãöåö ãóæúÌõæÏñ¡ æóåõæó ÇáÒøöäóÇ¡ ÝóÅöäøó ÚöäúÏ
ÙõåõæÑö ÅÍúÕóÇäöåö ÅäøóãóÇ íõÑúÌóãõ áöÒöäóÇåõ áóÇ áöÅöÍúÕóÇäöåö¡
ÝóíóÕöíÑõ åóÐóÇ ÇáÓøóÈóÈõ ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÞóæóÏö Úóäú
ÇáúÞóÇÖöí¡ æóáöÃóäøó ÈóÚúÖó ÇáÑøóÌúãö ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÅÞóÇãóÉö
ÇáúÍóÏøö ÇáúãõÓúÊóÍóÞøö Úóáóíúåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ ÈóÚúÏó ãóÇ ÑóÌóãóåõ ÇáúÞóÇÖöí ÈóÚúÖó ÇáÑøóÌúãö
áóæú ÈóÏóÇ áóåõ Ýöí Ðóáößó áóãú íóßõäú áóåõ Ãóäú íõÞöíãó Úóáóíúåö
ÇáúÍóÏøó¡ ÝóíóÕöíÑõ Ðóáößó ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÞóæóÏö Úóäú
ÇáúÞóÇÖöí¡ æóÊóáúÒóãõåõ ÇáÏøöíóÉõ Ýöí ãóÇáöåöº áöÃóäøó ÇáúãóÇáó
ËóÈóÊó ãóÚó ÇáÔøõÈõåóÇÊö.
æóáóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì Ãóäú íóÌúÚóáó ßõáøó ãóãúáõæßò íóãúáößõåõ
ÝöíãóÇ íóÓúÊóÞúÈöáõ ÍõÑøðÇ ÝóÝóÚóáó¡ Ëõãøó ãóáóßó ãóãúáõæßðÇ
ÈöæóÌúåò ãöäú ÇáúæõÌõæåö ÚóÊóÞó¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
Ýöíåöº áöÃóäøó ÇáúÚöÊúÞó ÅäøóãóÇ ÍóÕóáó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÕõäúÚò ãöäú
ÌöåóÊöåö¡ æóåõæó ãõÎúÊóÇÑñ Ýöíåö¡ æóåõæó ÞóÈõæáõ ÇáÔøöÑóÇÁö¡
æóÇáúåöÈóÉö¡ Ãóæú ÇáÕøóÏóÞóÉö Ãóæú ÇáúæóÕöíøóÉö¡ æóÐóáößó ãöäúåõ
Ïóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÚöÊúÞö¡ Ýóíóßõæäõ ãóÇäöÚðÇ ãöäú æõÌõæÈö
ÇáÖøóãóÇäö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäú¡ æóÑöËó ãóãúáõæßðÇ¡
ÝóÇáúÞöíóÇÓõ Ýöíåö Ãóäú áóÇ íóÖúãóäó ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóåõ
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Çáúíóãöíäö¡ æóÇáúíóãöíäõ ÊóÕóÑøõÝñ áóÇ íóÍúÕõáõ
ÇáúÅöÊúáóÇÝõ Èöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÚöÊúÞó áóÇ íóÍúÕõáõ ÅáøóÇ ÈóÚúÏó ÇäúÍöáóÇáö
Çáúíóãöíäö ÈöæõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö¡ Ýóáóãú íóßõäú ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì
Çáúíóãöíäö¡ Ãóæú ÊóÚóáøõÞõ ÇáúÚöÊúÞö ÈöÇáúãöáúßö ÅßúÑóÇåðÇ Úóáóì ãóÇ
íóÍúÕõáõ Èöåö ÇáÊøóáóÝõ ÈöÚóíúäöåö¡ æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊóÍúÓóäó¡
ÝóÞóÇáó: ÇáúãõßúÑóåõ ÖóÇãöäõ ÞöíãóÉó Çáúãóãúáõæßö ÇáøóÐöí æóÑöËóåõº
áöÃóäøó ÇáúãöíÑóÇËó íóÏúÎõáõ Ýöí ãöáúßöåö ÔóÇÁó Ãóæú ÃóÈóì ÈöÛóíúÑö
ÇÎúÊöíóÇÑò¡ æóáóÇ íóÑúÊóÏøõ ÈöÑóÏøöåö¡ æóÚöäúÏó æõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö
ÅäøóãóÇ íóäúÒöáõ ÇáúÚöÊúÞõ ÈöÊóßóáøõãöåö ÈößóáóÇãö ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÞóÏú
ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì Ðóáößó¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íõæÌóÏú ãöäúåõ ãóÇ
íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÑøöÖóÇ ÈóÚúÏó Ðóáößó ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ÖóÇãöäðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÞõæáó: ßõáøõ
ãóãúáõæßò ÃóÑöËåõ¡ Ýóåõæó ÍõÑøñ ÝóÞóÇáó Ðóáößó¡ Ëõãøó¡ æóÑöËó
ãóãúáõæßðÇ íóÚúÊöÞõ¡ æóíóÕöÍøõ Ãóäú íõÞóÇáó: áóÇ íóÖúãóäõ
ÇáúãõßúÑóåõ åõäóǺ áöÃóäøó ÈöÐóáößó ÇáúÅößúÑóÇåö ÞóÕóÏó
(24/103)
ÅÊúáóÇÝó åóÐóÇ Çáúãöáúßö Úóáóíúåö¡ æóáóÇ
ÈõÏøó ãöäú ÅíÌóÇÈö ÇáÖøóãóÇäö Úóáóíúåö¡ ÝóßóÐóáößó ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó¡
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Ýöí åóÐóÇ ßõáøöåö ÈöÍóÈúÓò áóãú íóÖúãóäú
ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðǺ áöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó áóÇ íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöåóÐóÇ ÇáäøóæúÚö ãöäú ÇáúÅößúÑóÇåö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú ÞóÇáó áöÚóÈúÏöåö: Åäú ÔöÆúÊ¡ ÝóÃóäúÊó
ÍõÑøñ¡ ÝóÔóÇÁó ÇáúÚóÈúÏõ ÚóÊóÞó¡ æóÛõÑøöãó ÇáúãõßúÑöåõ ÞöíãóÊóåõº
áöÃóäøóåõ ÚöäúÏó ãóÔöíÆóÊöåö ÚóÊóÞó ÈöÞóæúáöåö: ÃóäúÊó ÍõÑøñ¡ æóÞóÏú
ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì Ðóáößó ÇáúÞóæúáö¡ æóáóãú íõæÌóÏú ãöäúåõ ÈóÚúÏó
Ðóáößó ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÑøöÖóÇ Èöåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì Ãóäú ÞóÇáó áóåõ: Åäú ÏóÎóáúÊ ÇáÏøóÇÑó ÝóÃóäúÊó ÍõÑøñ¡ Ëõãøó
ÏóÎóáóåóÇ ÇáúÚóÈúÏõº áöÃóäøóåõ áóãú íõæÌóÏú ãöäú Çáúãóæúáóì ãóÇ
íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÑøöÖóÇ ÈöÐóáößó ÇáúÚöÊúÞö¡ ÝóÅöäú Þöíáó: áóÇ
ßóÐóáößó¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó íõãúßöäõåõ Ãóäú íõÎúÑöÌó ÇáúÚóÈúÏó ãöäú
ãöáúßöåö ÞóÈúáó Ãóäú íóÏúÎõáó ÇáÏøóÇÑó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúÚöÊúÞó
íóÈöíÚõåõ ãöäú ÛóíúÑöåö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÝúÚóáú ÕóÇÑó ÈöÇÓúÊöÏóÇãóÉö
Çáúãöáúßö Ýöíåö ÑóÇÖöíðÇ ÈöÐóáößó ÇáúÚöÊúÞö ÞõáúäóÇ áóÇ ßóÐóáößó¡
ÝóÇáúÈóíúÚõ áóÇ íóÊöãøõ Èöåö¡ æóÍúÏóåõ ÅäøóãóÇ íóÊöãøõ Èöåö¡
æóÈöÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÑõÈøóãóÇ áóÇ íóÌöÏõ Ýöí Êöáúßó ÇáÓøóÇÚóÉö
ãõÔúÊóÑöíðÇ íóÔúÊóÑöíåö ãöäúåõ¡ ÝóáóÇ íóÕöíÑõ åõæó ÈöåóÐóÇ
ÇáØøóÑöíÞö ÑóÇÖöíðÇ.
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú ÞóÇáó áöÚóÈúÏöåö: Åäú ÕóáøóíúÊó
ÝóÃóäúÊó ÍõÑøñ¡ Ãóæú Åäú ÃóßóáúÊ¡ Ãóæú ÔóÑöÈúÊ¡ ÝóÃóäúÊó ÍõÑøñ¡
Ëõãøó ÕóäóÚó Ðóáößó¡ ÝóÅöäøó ÇáúÚóÈúÏó íõÚúÊóÞõ¡ æóíõÛóÑøóãõ
ÇáúãõßúÑöåõ ÞöíãóÊóåõ¡ æóßóÐóáößó ßõáøõ¡ ÝóÑöíÖóÉò áóÇ íóÌöÏõ
ÇáúãõßúÑóåõ ÈõÏøðÇ ãöäú Ãóäú íóÝúÚóáó Ðóáößóº áöÃóäøóåõ
ÈöãõÈóÇÔóÑóÉö Ðóáößó ÇáúÝöÚúáö áóÇ íóÕöíÑ ÑóÇÖöíðÇ ÈöÇáúÚöÊúÞö¡
ÝóÅöäøóåõ íóÎóÇÝõ ÇáÊøóáóÝó ÈöÇáöÇãúÊöäóÇÚö ãöäú ÇáúÃóßúáö¡
æóÇáÔøõÑúÈö¡ æóíóÎóÇÝõ ÇáúÚõÞõæÈóÉó ÈöÊóÑúßö ÇáúÝóÑöíÖóÉö¡ Ýóíóßõæäõ
åõæó ãõÖúØóÑøðÇ Ýöí ÇáúÅöÊúíóÇäö ÈöÐóáößó ÇáúÝöÚúáö¡ æóÇáúãõÖúØóÑøõ
áóÇ íóßõæäõ ÑóÇÖöíðÇ¡ æóåõæó äóÙöíÑõ ÇáúãóÑöíÖö ÅÐóÇ ÞóÇáó
áöÇãúÑóÃóÊöåö: Åäú ÃóßóáúÊ¡ Ãóæú ÕóáøóíúÊö ÇáÙøõåúÑó¡ ÝóÃóäúÊö
ØóÇáöÞñ ËóáóÇËðÇ¡ ÝóÝóÚóáóÊú Ðóáößó ßóÇäó ÇáÒøóæúÌõ¡ ÝóÇÑøðÇ ÈöåóÐóÇ
ÇáúãóÚúäóì¡ æóáóæú ÞóÇáó áóåõ ÝõáóÇäñ: Åäú ÊóÞóÇÖóíúÊ Ïóíúäöí
ÇáøóÐöí Úóáóì ÝõáóÇäò¡ Ãóæú ÃóßóáúÊ ØóÚóÇãó ßóÐóÇ áöØóÚóÇãò ÎóÇÕøò
ÈöÚóíúäöåö¡ Ãóæú ÏóÎóáúÊ ÏóÇÑó ÝõáóÇäò¡ ÝóÃóäúÊö ÍõÑøñ¡ ÝóÝóÚóáó
Ðóáößó¡ Ëõãøó ÝóÚóáó ÇáøóÐöí ÍóáóÝó Úóáóíúåö ÚóÊóÞó ÇáúÚóÈúÏõ¡
æóáóãú íóÛúÑóãú ÇáúãõßúÑóåõ ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóåõ ßóÇäó íóÌöÏõ ãöäú
Ðóáößó ÇáúÝöÚúáó ÈõÏøðÇ¡ ÝóÈöÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóíúåö íóÕöíÑõ ÑóÇÖöíðÇ
ÈöÇáúÚöÊúÞö¡ æóíóÎúÑõÌõ ÇáúÅöÊúáóÇÝõ Èöåö ãöäú Ãóäú íóßõæäó
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÞóÏú ÞóÇáó Ýöí ÇáØøóáóÇÞö ÅÐóÇ ÞóÇáó
ÇáúãóÑöíÖõ áöÇãúÑóÃóÊöåö: Åäú ÊóÞóÇÖóíúÊ Ïóíúäóß ÇáøóÐöí Úóáóì
ÝõáóÇäò¡ ÝóÃóäúÊö ØóÇáöÞñ ËóáóÇËðÇ¡ ÝóÝóÚóáóÊú Ðóáößó íóÕöíÑõ
ÇáÒøóæúÌõ ÝóÇÑøðÇ.
æóÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó ÇáúÝóÕúáóíúäö Ãóäøó ÇáúãõÚúÊóÈóÑó åõäóÇ
ÇäúÚöÏóÇãõ ÇáÑøöÖóÇ ãöäú ÇáúãóÑúÃóÉö ÈöÇáúÝõÑúÞóÉö áöíóÕöíÑó
ÇáÒøóæúÌõ¡ ÝóÇÑøðÇ áóÇ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåóåóÇ ÈöÇáúÍóÈúÓö ÍóÊøóì ÓóÃóáóÊúåõ
ÇáØøóáóÇÞó ßóÇäó ÇáÒøóæúÌõ¡ ÝóÇÑøðǺ áöÃóäøó ÇáÑøöÖóÇ íóäúÚóÏöãõ
ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóßóÐóáößó ÇáÑøöÖóÇ íóäúÚóÏöãõ ãöäúåóÇ
ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÊóÎóÇÝõ åóáóÇßó ÏóíúäöåóÇ Úóáóì ÝõáóÇäò ÈöÊóÑúßö
ÇáÊøóÞóÇÖöí¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö¡ ÝóÇáúãõÚúÊóÈóÑõ åõæó
ÇáúÅöáúÌóÇÁõ¡ æóÇáÖøóÑõæÑóÉõ áöÅöíÌóÇÈö ÇáÖøóãóÇäö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
áóÇ ÇäúÚöÏóÇãó ÇáÑøöÖóÇ ãöäú ÇáúãõßúÑóåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃõßúÑöåó ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò Úóáóì Ãóäú
íõÚúÊöÞó ÚóÈúÏóåõ áóãú íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðÇ¡ æóÅöäøóãóÇ
íóÊóÍóÞøóÞ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ ÚöäúÏó ÎóæúÝö ÇáÊøóáóÝö Úóáóì äóÝúÓöåö¡ Ãóæú
ÎóæúÝö ÇáúÚõÞõæÈóÉö
(24/104)
ÈöÊóÑúßö ÇáúÝóÑöíÖóÉö¡ ÝóÃóãøóÇ ÎóæúÝõåõ
Úóáóì ÇáÏøóíúäö ÇáøóÐöí áóåõ Úóáóì ÝõáóÇäò¡ ÝóáóÇ íõæÌöÈõ
ÇáÖøóÑõæÑóÉó¡ æóÇáúÅöáúÌóÇÁó¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ íóÖúãóäõ ÇáúãõßúÑöåõ
ÔóíúÆðÇ. .
æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÞóÊóáó ÚóÈúÏóåõ ÞóÊúáðÇ ÎóØóÃð¡ ÝóÇÎúÊóÕóãõæÇ
Ýöíåö Åáóì ÇáúÞóÇÖöí¡ ÝóÃóßúÑóåó ÇáúÞóÇÖöí Çáúãóæúáóì Úóáóì ÚöÊúÞö
ÚóÈúÏöåö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ¡ æóåõæó ÚóÇáóãñ
ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì Çáúãóæúáóìº áöÃóäøóåõ
ÈöÇáúÅöáúÌóÇÁö ÎóÑóÌó ãöäú Ãóäú íóßõæäó ãõÎúÊóÇÑðÇ áöáÏøöíóÉö¡ Ãóæú
ãõÓúÊóåúáößðÇ áöáúÚóÈúÏö¡ æóÅöäøóãóÇ ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáøóÐöí
ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøó ÊóáóÝó ÇáúÚóÈúÏö ãóäúÓõæÈñ Åáóíúåö¡ ÝóíóÛúÑóãõ
ÞöíãóÊóåõ¡ ÝóíóÃúÎõÐõåóÇ Çáúãóæúáóì ãöäúåõº áöÃóäøóåõ ÈóÏóáõ
ãöáúßöåö¡ Ëõãøó íóÏúÝóÚõåóÇ Åáóì æóáöíøö ÇáúÌöäóÇíóÉöº áöÃóäøó
ÇáÑøóÞóÈóÉó ßóÇäóÊú ãõÓúÊóÍóÞøóÉð áöæóáöíøö ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóÞóÏú
ÝóÇÊóÊú¡ æóÃóÎúáóÝóÊú ÈóÏóáðÇ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÍóÈúÓò¡
Ãóæú ÞóíúÏò áóãú íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðǺ áöÃóäøó ÇáÊøóáóÝó áóÇ
íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóåúÏöíÏö¡ æóíóÛúÑóãõ
Çáúãóæúáóì ÞöíãóÉó ÇáúÚóÈúÏö áöÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóáóÇ
íóáúÒóãõåõ ÃóßúËóÑõ ãöäúåóǺ áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö
íóäúÚóÏöãõ ÇáÑøöÖóÇ¡ ÝóíóÎúÑõÌõ Èöåö ãöäú Ãóäú íóßõæäó ãõÎúÊóÇÑðÇ
áöáúÝöÏóÇÁö ãõáúÊóÒöãðÇ áöáÏøöíóÉö¡ æóáóßöäøóåõ íóßõæäõ
ãõÓúÊóåúáößðÇ - áöáÑøóÞóÈóÉö¡ ÝóíóÛúÑóãõ ÞöíãóÊóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ
áóæú ÃóÚúÊóÞóåõ¡ æóåõæó áóÇ íóÚúáóãõ ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö. .
æóáóæú ßóÇäó Çáúãóæúáóì ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì ÞóÊóáó
ÚóÈúÏóåõ ÚóãúÏðÇ ßóÇäó áöáúãóæúáóì Ãóäú íóÞúÊõáó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº
áöÃóäøó ÇáúÞóÊúáó ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÕóÇÑó
ÇáúãõßúÑóåõ ÂáóÉð áóåõ ÈöÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ ÝóíóÌöÈõ ÇáúÞöÕóÇÕõ Úóáóíúåö¡
æóíóßõæäõ ÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÇáúÞöÕóÇÕö Åáóì Çáúãóæúáóìº áöÃóäøóåõ ÚöæóÖñ
Úóäú ÇáúÚóÈúÏö¡ æóåõæó ãöáúßõåõ¡ ÝóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Çáúãöáúßö íõÎúáöÝõåõ
Ýöí ÚöæóÖö äóÝúÓöåö ÎöáóÇÝóÉó ÇáúæóÇÑöËö ÇáúãõæÑöËó¡ æóíóÈúØõáõ
ÍóÞøõ ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÌöäóÇíóÉö áöÝóæóÇÊö ãóÍóáøö ÍóÞøöåöãú¡
ÝóÇáúÞöÕóÇÕõ ÇáúæóÇÌöÈõ ÛóíúÑõ ÕóÇáöÍò áöÅöíÝóÇÁö ÍóÞøöåöãú ãöäúåõ¡
æóÅöäú ßóÇäó ÅßúÑóÇåõåõ ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò¡ ÝóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÚóáóì Çáúãóæúáóì ÞöíãóÊõåõ áöÃóÕúÍóÇÈö ÇáúÌöäóÇíóÉöº
áöÃóäøóåõ ãõÓúÊóåúáößñ áöáúÚóÈúÏö¡ ÝóÅöäøóåõ áóãú íóÕöÑú ãõáúÌóÃð
ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóßóÇäó ÇáúÝöÚúáõ ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóíúåö¡
æóáóßöäøóåõ áóãú íóÕöÑú ãõÎúÊóÇÑðÇ áöáúÝöÏóÇÁö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ
ãöäúåõ ÈöÇáúÊöÒóÇãö ÇáÏøöíóÉö áöÃóÌúáö ÇáúÅößúÑóÇå ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
ÝóíóáúÒóãõåõ ÞöíãóÊõåõ áöáöÇÓúÊöåúáóÇßö ßóãóÇ áóæú ÞóÊóáóåõ¡ æóåõæó
áóÇ íóÚúáóãõ ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáäøóÐúÑö æóÇáúíóãöíäö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì
ÌóÚóáó Úóáóì äóÝúÓöåö ÕóÏóÞóÉð áöáøóåö¡ Ãóæú ÕóæúãðÇ¡ Ãóæú ÍóÌøðÇ¡
Ãóæú ÚõãúÑóÉð¡ Ãóæú ÛóÒúæóÉð Ýöí ÓóÈöíáö Çááøóåö¡ Ãóæú ÈóÏóäóÉð¡
Ãóæú ÔóíúÆðÇ íóÊóÞóÑøóÈõ Èöåö Åáóì Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóÒöãóåõ Ðóáößó¡
æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Çáúíóãöíäö ÈöÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó¡
Ãóæú ÈöÛóíúÑöåö ãöäú ÇáØøóÇÚóÇÊö¡ Ãóæú ÇáúãóÚóÇÕöí¡ æóÇáúÃóÕúáõ
Ýöíåö ÍóÏöíËõ «ÍõÐóíúÝóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ãóäøó
ÇáúãõÔúÑößöíäó áóãøóÇ ÃóÎóÐõæåõ¡ æóÇÓúÊóÍúáóÝõæåõ Úóáóì Ãóäú áóÇ
íóäúÕõÑó ÑóÓõæáó Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - Ýöí
ÛóÒúæóÉò ÍóáóÝó ãõßúÑóåðÇ¡ Ëõãøó ÃóÎúÈóÑó Èöåö ÑóÓõæáó Çááøóåö -
Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÝóÞóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ -
(24/105)
ÃóæúÝö áóåõãú ÈöÚóåúÏöåöãú¡ æóäóÍúäõ
äóÓúÊóÚöíäõ ÈöÇóááøóåö Úóáóíúåöãú» ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó
Çáúíóãöíäó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö Ýöí Ãóäøó
ÇáúåóÒúáó¡ æóÇáúÌöÏøó Ýöíåö ÓóæóÇÁñ¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó Ýöíåö ãóäúÚó
äóÝúÓöåö Úóäú ÔóíúÁò¡ æóÅöíÌóÇÈõ ÔóíúÁò Úóáóì äóÝúÓöåö áöÍóÞøö
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ Ýóíóßõæäõ Ýöí ãóÚúäóì ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö
ÇáøóÐöí íóÊóÖóãøóäõ ÊóÍúÑöíãó ÇáúÝóÑúÌö ÍóÞøðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì¡
ÝóíóÓúÊóæöí Ýöíåö ÇáúßõÑúåõ¡ æóÇáØøóæúÚõ¡ æóÇáäøóÐúÑõ ÈöãóäúÒöáóÉö
Çáúíóãöíäö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì¡ æóÞóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - «ÇáäøóÐúÑõ íóãöíäñ» ¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
Ýöí ÔóíúÁò ãöäú Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáúÊöÒóÇãóåõ áóÇ íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäøóãóÇ íõäúÓóÈõ Åáóíúåö ÇáÊøóáóÝõ ÇáúÍóÇÕöáõ
Èöåö¡ æóáóÇ íõÊúáóÝõ Úóáóíúåö ÔóíúÁñ ÈöåóÐóÇ ÇáöÇáúÊöÒóÇãö¡ Ëõãøó
ÇáúãõßúÑöåõ ÅäøóãóÇ ÃóáúÒóãåõ ÔóíúÆðÇ íõÄúËóÑõ ÇáúæóÝóÇÁõ Èöåö
ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íõÌúÈóÑó Úóáóíúåö
Ýöí ÇáúÍõßúãö¡ Ýóáóæú Öóãöäó áóåõ ÔóíúÆðÇ ßóÇäó íõÌúÈóÑõ Úóáóì
ÅíÝóÇÁö ãóÇ Öóãöäó Ýöí ÇáúÍõßúãö¡ ÝóíõÄóÏøöí Åáóì Ãóäú íóáúÒóãóåõ
ÃóßúËóÑõ ãöãøóÇ íóáúÒóãõ ÇáúãõßúÑóåó¡ æóåóÐóÇ áóÇ íóÌõæÒõ.
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íõÙóÇåöÑó ãöäú ÇãúÑóÃóÊöåö ßóÇäó
ãõÙóÇåöÑðǺ áöÃóäøó ÇáÙøöåóÇÑó ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ÇáÊøóÍúÑöíãö¡ Ëõãøó
íóÓúÊóæöí Ýöíåö ÇáúÌöÏøõ¡ æóÇáúåóÒúáõ¡ æóÞóÏú ßóÇäó ØóáóÇÞðÇ Ýöí
ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö¡ ÝóÃóæúÌóÈó ÇáÔøóÑúÚõ Èöåö ÍõÑúãóÉð ãõæóÞøóÊóÉð
ÈöÇáúßóÝøóÇÑóÉö¡ ÝóßóãóÇ Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó áóÇ íõÄóËøöÑõ Ýöí
ÇáØøóáóÇÞö¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí ÇáÙøöåóÇÑö.
ÝóÅöäú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íõßóÝøöÑó¡ ÝóÝóÚóáó áóãú íóÑúÌöÚú
ÈöÐóáößó Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøóåõ ÃóãóÑóåõ ÈöÇáúÎõÑõæÌö
Úóäú ÍóÞøò áóÒöãóåõ¡ æóÐóáößó ãöäúåõ ÍóÓóäóÉñ áóÇ ÅÊúáóÇÝó ÔóíúÁò
Úóáóíúåö ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò.
æóÅöäú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÚöÊúÞö ÚóÈúÏò ÈöÚóíúäöåö Úóäú ÙöåóÇÑò¡
ÝóÝóÚóáó ÚóÊóÞó¡ æóÚóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÞöíãóÊõåõº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó
ãõÊúáöÝðÇ Úóáóíúåö ãóÇáöíøóÉó ÇáúÚóÈúÏö ÈöÅößúÑóÇåöåö Úóáóì
ÅÈúØóÇáöåö¡ æóáóæú áóãú íóßõäú ÚöÊúÞõ åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏö ÈöÚóíúäöåö
ãõÓúÊóÍóÞøñ Úóáóíúåö Èóáú ÇáúãõÓúÊóÍóÞøõ ßóÇäó¡ æóÇÌöÈðÇ Ýöí
ÐöãøóÊöåö íõÄúãóÑõ ÈöÇáúÎõÑõæÌö Úóäúåõ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó
ÑóÈøöåö¡ æóÐóáößó Ýöí Íõßúãö ÇáúÚóíúäö ßóÇáúãóÚúÏõæãö¡ ÝóáöåóÐóÇ
Öóãöäó ÇáúãõßúÑöåõ ÞöíãóÊóåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóæøóáöº áöÃóäøó åõäóÇßó
ÃóãóÑóåõ ÈöÇáúÎõÑõæÌö ÚóãøóÇ Ýöí ÐöãøóÊöåö ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íóÞúÕöÏó
ÅÈúØóÇáó ãöáúßöåö Ýöí ÔóíúÁò ãöäú ÃóÚúíóÇäö ãóÇáöåö¡ Ëõãøó áóÇ
íõÌúÒöíåö Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö åõäóǺ áöÃóäøóåõ Ýöí ãóÚúäóì ÚöÊúÞò
ÈöÚöæóÖò¡ æóáóæú ÇÓúÊóÍóÞøó ÇáúÚöæóÖó Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö ÈöÇáÔøóÑúØö
áóãú íóÌõÒú Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÇÓúÊóÍóÞøó ÇáúÚöæóÖó
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÅöäú ÞóÇáó: ÃóäóÇ ÃõÈúÑöÆõåõ ãöäú ÇáúÞöíãóÉö
ÍóÊøóì íóÌúÒöíóäöí ãöäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö áóãú íóÌõÒú Ðóáößóº áöÃóäøó
ÇáúÚöÊúÞó äóÞúÏñ ÛóíúÑõ ãõÌúÒöÆò Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö¡ æóÇáúãóæúÌõæÏõ
ÈóÚúÏóåõ ÅÈúÑóÇÁñ Úóäú ÇáÏøóíúäö¡ æóÈöÇáúÅöÈúÑóÇÁö áóÇ ÊóÊóÃóÏøóì
ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ¡ æóÅöäú ÞóÇáó: ÃóÚúÊóÞúÊõåõ Íöíäó ÃóßúÑóåóäöí¡
æóÃóÑóÏúÊ Èöåö ßóÝøóÇÑóÉó ÇáÙøöåóÇÑö¡ æóáóãú ÃõÚúÊöÞúåõ
áöÅößúÑóÇåöåö ÃóÌúÒóÃóåõ Úóäú ßóÝøóÇÑóÉö ÇáÙøöåóÇÑö¡ æóáóãú íóßõäú
áóåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÔóíúÁñº áöÃóäøóåõ ÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ ßóÇäó
ØóÇÆöÚðÇ Ýöí ÊóÕóÑøõÝöåö ÞóÇÕöÏðÇ Åáóì ÅÓúÞóÇØö ÇáúæóÇÌöÈö Úóäú
ÐöãøóÊöåö¡ æóÅöÞúÑóÇÑõåõ ÍõÌøóÉñ Úóáóíúåö¡ æóÅöäú ÞóÇáó ÃóÑóÏúÊõ
ÇáúÚöÊúÞó Úóäú ÇáÙøöåóÇÑö ßóãóÇ ÃóãóÑóäöí¡ æóáóãú íóÎúØõÑú ÈöÈóÇáöí
ÛóíúÑõ Ðóáößó áóãú íóÌúÒöåö Úóäú ßóÝøóÇÑóÉö ÇáÙøöåóÇÑö¡ æóáóåõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÇáúÞöíãóÉõº áöÃóäøóåõ ÃóÌóÇÈó ÇáúãõßúÑöåó Åáóì ãóÇ
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóíúåö¡ æóåõæó ÇáúÚöÊúÞõ Úóäú ÇáÙøöåóÇÑö¡ ÝóáóÇ
íóÎúÑõÌõ Èöåö ãöäú Ãóäú íóßõæäó ãõßúÑóåðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ
ßóÇäó ÇáÊøóáóÝõ
(24/106)
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóÅöäøó åõäóÇßó áóæú ÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ áóãú íõÚúÊöÞúåõ
áöÅößúÑóÇåöåö Èóáú áöÇÎúÊöíóÇÑöåö ÅÓúÞóÇØó ÇáúæóÇÌöÈö Úóäú ÐöãøóÊöåö
Èöåö ØóæúÚðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò¡ ÝóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ æóÌóÇÒó Úóäú
ßóÝøóÇÑóÊöåöº áöÃóäøó ÇáúÚöÊúÞó ÍóÕóáó ÈöÛóíúÑö ÚöæóÖò¡
æóÇÞúÊóÑóäóÊú Èöåö äöíøóÉõ ÇáÙøöåóÇÑö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì Âáóì ãöäú ÇãúÑóÃóÊöåö¡
Ýóåõæó ãõæáòº áöÃóäøó ÇáúÅöíáóÇÁó ØóáóÇÞñ ãõÄóÌøóáñ¡ Ãóæú åõæó
íóãöíäñ Ýöí ÇáúÍóÇáö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ áóÇ íóãúäóÚõ ßõáøó æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ¡ ÝóÅöäú ÊóÑóßóåóÇ ÃóÑúÈóÚóÉó ÃóÔúåõÑò¡ ÝóÈóÇäóÊú ãöäúåõ¡
æóáóãú íóßõäú ÏóÎóáó ÈöåóÇ æóÌóÈó Úóáóíúåö äöÕúÝõ ÇáúãóåúÑö¡ æóáóãú
íóÑúÌöÚú Èöåö Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõÊóãóßøöäðÇ
ãöäú Ãóäú íóÞúÑóÈóåóÇ Ýöí ÇáúãõÏøóÉö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÝúÚóáú¡ Ýóåõæó
ßóÇáÑøóÇÖöí ÈöãóÇ áóÒöãóåõ ãöäú äöÕúÝö ÇáÕøóÏóÇÞö¡ æóÅöäú ÞóÑöÈóåóÇ
ßóÇäóÊú Úóáóíúåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ¡ æóáóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ãóÇ ÌóÑóì Úóáóì Óõäóäö ÅßúÑóÇåöåö¡ ÝóÅöäøóåõ
ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ãóäóÚóåõ ãöäú ÇáúÞõÑúÈóÇäö¡ æóÞóÏú ÃóÊóì ÈöÖöÏøöåöº
æóáöÃóäøóåõ áóÒöãóåõ ßóÝøóÇÑóÉõ íóÚúäöí ÈöåóÇ¡ ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ
Úóáóíúåö ÈöÖóãóÇäò íõÍúÈóÓõ Èöåö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú ÞóÇáó Åäú ÞóÑöÈúÊõåóÇ¡ Ýóåöíó ØóÇáöÞñ
ËóáóÇËðÇ¡ æóáóãú íóÏúÎõáú ÈöåóÇ¡ ÝóÞóÑöÈóåóÇ¡ ÝóØóáõÞóÊú¡ æóáóÒöãóåõ
ãóåúÑõåóÇ áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ
ÎóÇáóÝó ãóÇ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóíúåö¡ æóáöÃóäøó ÇáúãóåúÑó áóÒöãóåõ
ÈöÇáÏøõÎõæáö¡ ÝóÅöäøóãóÇ ÃóÊúáóÝó Úóáóíúåö ÈöÅößúÑóÇåöåö ãöáúßó
ÇáäøößóÇÍö¡ æóÐóáößó áóíúÓó ÈöãõÊóÞóæøöãò¡ ÝóáóÇ íóÖúãóäõ
ÇáúãõßúÑöåõ áóåõ ÞöíãóÊóåõ¡ æóÅöäú áóãú íóÞúÑóÈúåóÇ ÍóÊøóì ÈóÇäóÊú
ÈöãõÖöíøö ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóÔúåõÑò ÝóÚóáóíúåö äöÕúÝõ ÇáÕøóÏóÇÞö¡ æóáóãú
íóÑúÌöÚú Èöåö Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó íóÞúÏöÑõ
Úóáóì Ãóäú íõÌóÇãöÚóåóÇ¡ ÝóíóÌöÈõ ÇáúãóåúÑõ ÈöÌöãóÇÚöåö ÅíøóÇåóÇ áóÇ
ÈöãóÇ ÃóáúÌóÃóåõ Åáóíúåö ÇáúãõßúÑöåõ¡ æóÃóßúËóÑõ ãóÇ Ýöíåö Ãóäøóåõ
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÌöãóÇÚö¡ æóÐóáößó áóÇ íõæÌöÈõ
ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú
íóÞõæáó Åäú ÞóÑöÈúÊåóÇ¡ ÝóÚóÈúÏöí åóÐóÇ ÍõÑøñ¡ ÝóÅöäú ÞóÑöÈóåóÇ
ÚóÊóÞó ÚóÈúÏõåõ¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ ãóÇ
ÌóÑóì Úóáóì Óõäóäö ÅßúÑóÇåöåö¡ æóÅöäú ÊóÑóßóåóÇ¡ ÝóÈóÇäóÊú
ÈöÇáúÅöíáóÇÁö ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö ÛóÑöãó äöÕúÝó ÇáÕøóÏóÇÞö¡ æóáóÇ
íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ßóÇäó íóÞúÏöÑõ Úóáóì
Ãóäú íóÈöíÚó ÚóÈúÏóåõ Ýöí ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö ÇáúÃóÔúåõÑö¡ Ëõãøó
íóÞúÑóÈõåóÇ ÝóíóÓúÞõØõ ÇáúÅöíáóÇÁõ¡ æóáóÇ íóáúÒóãõåõ ÔóíúÁñ¡ ÝóÅöäú
ÞóÈöáó ÇáúÈóíúÚó áóÇ íóÊöãøõ Èöåö æóÍúÏóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ íóÊöãøõ Èöåö¡
æóÈöÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ ÞóÈúáó åóÐóÇ Ãóäøó Êóãóßøõäóåõ
ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÈóÑò Ýöí ÅÒóÇáóÉö ãóÚúäóì ÇáúÅößúÑóÇåö
ÞõáúäóÇ åõäóÇßó ßóÇäó ÇáúæóÞúÊõ ÖóíøöÞðǺ áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó íóÚúÊöÞõ
ÈöÏõÎõæáö ÇáÏøóÇÑö¡ æóÈöãóÔöíÆóÉö ÇáúÚöÊúÞö¡ æóáóÇ íóÊøóÝöÞõ æõÌõæÏõ
ãõÔúÊóÑò Ýöí Ðóáößó ÇáúÞóÏúÑö ãöäú ÇáúãõÏøóÉö¡ æóåõäóÇ ÇáúæóÞúÊõ
ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóÔúåõÑò¡ æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúãõÏøóÉö
íóÌöÏõ ãõÔúÊóÑöíðÇ íóÑúÛóÈõ Ýöí ÔöÑóÇÁö ÇáúÚóÈúÏö ãöäúåõ¡ æóÅöäú
ßóÇäó ãõÏóÈøóÑðÇ áóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÈóíúÚöåö¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú
ÌóÇÑöíóÉð åöíó Ãõãøõ æóáóÏò¡ ÝóÅöäú ÞóÑöÈó ÇáúãóÑúÃóÉó ÚóÊóÞó åóÐóÇ¡
æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøóåõ ÎóÇáóÝó ãóÇ
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóíúåö¡ æóÅöäú ÊóÑóßóåóÇ ÍóÊøóì ÈóÇäóÊú ÈöÇáúÅöíáóÇÁö¡
æóÞóÏú ÏóÎóáó ÈöåóÇ áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ ÃóíúÖðÇ
ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ÃóÊúáóÝó Úóáóíúåö ÇáäøößóÇÍó.
æóÅöäú áóãú íóßõäú ÏóÎóáó ÈöåóÇ áóÒöãóåõ äöÕúÝõ ÇáúãóåúÑö¡ æóÝöí
ÇáúÞöíóÇÓö áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì
(24/107)
ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ßóÇäó
ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÞõÑúÈóÇäöåóÇ Ýöí ÇáúãõÏøóÉö áöíóÓúÞõØó Èöåö
ÇáúÅöíáóÇÁõ¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÝúÚóáú ßóÇäó Ýöí ãóÚúäóì ãóÇ áóÒöãóåõ
ãöäú äöÕúÝö ÇáúãóåúÑö¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö íóÑúÌöÚõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöäú äöÕúÝö ÇáÕøóÏóÇÞö¡ æóãöäú ÞöíãóÉö
ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÍúáóÝóåõ Úóáóì ÚöÊúÞöåöº áöÃóäøóåõ ãõáúÌóÃñ Ýöí
ÇáúÊöÒóÇãö ÇáúÃóÞóáøö¡ ÝóÅöäøóåõ ÅãøóÇ Ãóäú íóÏúÎõáó ÈöåóÇ¡
ÝóíóÈúØõáó ãöáúßõåõ Úóäú ÇáúãõÏóÈøóÑö¡ Ãóæú áóÇ íóÏúÎõáó ÈöåóÇ¡
ÝóíóáúÒóãõåõ äöÕúÝõ ÇáúãóåúÑö ÈöæõÞõæÚö ÇáØøóáóÇÞö ÞóÈúáó
ÇáÏøõÎõæáö¡ ÝóßóÇäó ãõáúÌóÃð ãõÖúØóÑøðÇ Ýöí ÃóÞóáøöåöãóÇ¡
æóÇáúãõßúÑöåõ åõæó ÇáøóÐöí ÃóáúÌóÃóåõ Åáóì Ðóáößó¡ ÝóáöåóÐóÇ ÑóÌóÚó
Úóáóíúåö ÈöÇáúÃóÞóáøö.
¡ æóÌóãóÚó Ýöí ÇáÓøõÄóÇáö Èóíúäó ÇáúãõÏóÈøóÑö¡ æóÃõãøö ÇáúæóáóÏö¡
æóÞöíáó Ýöí Ãõãøö ÇáúæóáóÏö: ÇáúÌóæóÇÈõ ÞóæúáõåõãóÇ¡ ÝóÃóãøóÇ ÚöäúÏó
ÊóÍúÞöíÞöåö¡ ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó ÑöÞøó Ãõãøö ÇáúæóáóÏö
ÚöäúÏóåõ ÝóáóíúÓó ÈöãóÇáò ãõÊóÞóæøöãò¡ æóÅöäøóãóÇ áóåõ ÚóáóíúåóÇ
ãöáúßõ ÇáúãõÊúÚóÉö ÈöãóäúÒöáóÉö ãöáúßö ÇáäøößóÇÍö¡ æóÐóáößó áóÇ
íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÇáúÅöÊúáóÇÝö. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú ÞóÇáó Åäú ÞóÑöÈúÊåóÇ¡ ÝóãóÇáöí ÕóÏóÞóÉñ
Ýöí ÇáúãóÓóÇßöíäö¡ ÝóÊóÑóßóåóÇ ÃóÑúÈóÚóÉó ÃóÔúåõÑò¡ ÝóÈóÇäóÊú¡
æóáóãú íóÏúÎõáú ÈöåóÇ¡ Ãóæú ÞóÑöÈóåóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö ÇáúÃóÔúåõÑö¡
ÝóáóÒöãóÊúåõ ÇáÕøóÏóÞóÉõ áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÈöÔóíúÁòº
áöÃóäøóåõ Åäú ÞóÑöÈóåóÇ¡ ÝóÞóÏú ÎóÇáóÝó ãóÇ ÃóãóÑóåõ Èöåö
ÇáúãõßúÑöåõ¡ æóÅöäú áóãú íóÞúÑóÈúåóÇ¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó åõæó ãõÊóãóßøöäðÇ
ãöäú Ãóäú íóÞúÑóÈóåóÇ Ýöí ÇáúãõÏøóÉö¡ æóíóáúÒóãõåõ ÈöÇáúÞõÑúÈóÇäö
ÕóÏóÞóÉñ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú
íõÌúÈöÑóåõ ÇáÓøõáúØóÇäõ ÚóáóíúåóÇ¡ æóáöåóÐóÇ áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁò¡ æóåõæó Ýöí ÇáúãóÚúäóì äóÙöíÑõ ãóÇ áóæú
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáäøóÐúÑö ÈöÕóÏóÞóÉö ãóÇáöåö Ýöí ÇáúãóÓóÇßöíäö¡
æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ÅßúÑóÇåö ÇáúÎóæóÇÑöÌö ÇáúãõÊóÃóæøöáöíäó.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöäú ÛóáóÈó Þóæúãñ ãöäú ÇáúÎóæóÇÑöÌö
ÇáúãõÊóÃóæøöáöíäó Úóáóì ÃóÑúÖò¡ æóÌóÑóì ÝöíåóÇ Íõßúãõåõãú¡ Ëõãøó
ÃóßúÑóåõæÇ ÑóÌõáðÇ Úóáóì ÔóíúÁò ãöãøóÇ¡ æóÕóÝúäóÇ Ýöí ÅßúÑóÇåö
ÇááøõÕõæÕö¡ Ãóæú ÅßúÑóÇåö Þóæúãò ãöäú ÇáúãõÔúÑößöíäó ÑóÌõáðÇ Úóáóì
ÔóíúÁò ãöãøóÇ ÐóßóÑúäóÇ Ýöí ÅßúÑóÇåö ÇááøõÕõæÕö¡ ÝóåóÐóÇ Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõßúÑóåö ÝöíãóÇ íóÓóÚõåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ ÚóáóíúåóÇ¡ Ãóæú áóÇ
íóÓóÚõåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÅßúÑóÇåö ÇááøõÕõæÕöº áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó
ÊóÍóÞøóÞó ÈöÎóæúÝö ÇáÊøóáóÝö Úóáóì äóÝúÓöåö¡ æóÐóáößó ÚöäúÏó
ÞõÏúÑóÉö ÇáúãõßúÑöåö Úóáóì ÅíÞóÇÚö ãóÇ åóÏøóÏóåõ Èöåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó
ãöäú ÇááøõÕõæÕö¡ Ãóæú ãöäú ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ Ãóæú ãöäú ÇáúÎóæóÇÑöÌö¡
ÝóÃóãøóÇ ãóÇ íóÖúãóäõ Ýöíåö ÇááøõÕõæÕõ ÃóæóíóáúÒóãõåõãú Èöåö
ÇáúÞóæóÏõ Ýöí ÌóãöíÚö ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÌöÈõ ÔóíúÁñ
ãöäú Ðóáößó Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÍóÑúÈö¡ æóáóÇ Úóáóì ÇáúÎóæóÇÑöÌö
ÇáúãõÊóÃóæøöáöíäó ßóãóÇ áóæú ÈóÇÔóÑõæÇ ÇáúÅöÊúáóÇÝó ÈöÃóíúÏöíåöãú¡
æóåóÐóǺ áöÃóäøó Ãóåúáó ÇáúÍóÑúÈö ÛóíúÑõ ãõáúÊóÒöãöíäó áöÃóÍúßóÇãö
ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÅöÐóÇ ÇäúÖóãøóÊú ÇáúãóäóÚóÉõ ÈöÇáÊøóÃúæöíáö Ýöí
ÍóÞøö ÇáúÎóæóÇÑöÌö ßóÇäõæÇ ÈöãóäúÒöáóÉö Ãóåúáö ÇáúÍóÑúÈö Ýöí ÓõÞõæØö
ÇáÖøóãóÇäö Úóäúåõãú ÝöíãóÇ ÃóÊúáóÝõæÇ ãöäú ÇáÏøöãóÇÁö¡
æóÇáúÃóãúæóÇáö áöáúÍóÏöíËö ÇáøóÐöí ÌóÇÁó Ãóäøó ÇáúÝöÊúäóÉó æóÞóÚóÊú¡
æóÃóÕúÍóÇÈõ ÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
ßóÇäõæÇ ãõÊóæóÇÝöÑöíäó¡ æóÇÊøóÝóÞõæÇ Ãóäøóåõ áóÇ ÞóæóÏó Ýöí Ïóãò
ÇõÓúÊõÍöáøó ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóáóÇ ÍóÏøó Ýöí¡ ÝóÑúÌò
ÇõÓúÊõÍöáøó ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÞõÑúÂäö¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó Ýöí ãóÇáò
ÇõÓúÊõÍöáøó
(24/108)
ÈöÊóÃúæöíáö ÇáúÞõÑúÂäö ÅáøóÇ Ãóäú íõæÌóÏó
ÔóíúÁñ ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóíõÑóÏøõ Åáóì Ãóåúáöåö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõ
åóÐóÇ Ýöí ÇáÓøöíóÑö. .
æóáóæú Ãóäøó ÇáúãõÊóÃóæøöáöíäó ÇáÔøóÇåöÏöíäó ÚóáóíúäóÇ ÈöÇáÔøöÑúßö
ÇáúãõÓúÊóÍöáøöíäó áöãóÇáöäóÇ ÇÞúÊóÓóãõæåõ¡ æóÃóÎóÐõæÇ ÌóæóÇÑò ãöäú
ÌóæóÇÑöíäóÇ¡ ÝóÇÞúÊóÓóãõæåõäøó ÝöíãóÇ Èóíúäóåõãú ßóãóÇ ÊõÞúÓóãõ
ÇáúÛóäöíãóÉõ¡ æóÇÓúÊóæúáöÏõæåõäøó¡ Ëõãøó ÊóÇÈõæÇ Ãóæú ÙõåöÑó
Úóáóíúåöãú ÑõÏøóÊú ÇáúÌóæóÇÑöí Åáóì ãóæóÇáöíåäøóº áöÃóäøóåõãú áóãú
íóÊóãóáøóßõæåõäøó ÅãøóÇ áöÇäúÚöÏóÇãö ÊóãóÇãö ÇáúÅöÍúÑóÇÒö¡
ÝóÊóãóÇãõåõ ÈöÇáúÅöÍúÑóÇÒö ÈöÏóÇÑò ÊõÎóÇáöÝõ ÏóÇÑó ÇáúãõÓúÊóæúáóì
Úóáóíúåö¡ Ãóæú áöÈóÞóÇÁö ÅÍúÑóÇÒö ÇáúãõáøóÇßö áöÈóÞóÇÁö ÇáúÌóæóÇÑöí
Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóáóÇ ÍóÏøó Úóáóì ÇáúæóÇØöÆö ãöäúåõäøó¡
æóáóÇ ÚõÞúÑóº áöÃóäøó ÇáúãõÓúÊóæúÝóì ÈöÇáúæóØúÁö Ýöí Íõßúãö ÌõÒúÁò
åõæó Úóíúäñ¡ æóÅöÊúáóÇÝõ ÇáúÌõÒúÁö ãõÚúÊóÈóÑñ ÈöÅöÊúáóÇÝö Çáúßõáøö¡
æóÇáúÃóæúáóÇÏõ ÃóÍúÑóÇÑñ ÈöÚóíúäö ÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøó ÇáúæóÇØöÆó
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãóÛúÑõæÑö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÃúæöíáöåö¡ æóÇáÊøóÃúæöíáõ
ÇáúÝóÇÓöÏõ ÚöäúÏó ÇäúÖöãóÇãö ÇáúãóäóÚóÉö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóÃúæöíáö
ÇáÕøóÍöíÍö¡ æóæóáóÏõ ÇáúãóÛúÑõæÑö ÍõÑøñ ËóÇÈöÊõ ÇáäøóÓóÈö ãöäú
ÇáúãóÛúÑõæÑö ÅáøóÇ Ãóäøó Ýöí ÛóíúÑö åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö ÇáúãóÛúÑõæÑõ
íóÖúãóäõ ÞöíãóÉó ÇáúÃóæúáóÇÏöº áöÃóäøóåõ ãóäóÚó ÍõÏõæËó ÇáÑøöÞøö
Ýöíåöãú¡ ÝóäóÒóáó Ðóáößó ãóäúÒöáóÉó ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ æóåõäóÇ åõæó áóÇ
íóÖúãóäõ ÇáúæóáóÏó ÈöÇáúÅöÊúáóÇÝö áöÕóÇÍöÈö ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÝóßóÐóáößó
áóÇ íóÛúÑóãõ ÞöíãóÊóåõ ÈöÓóÈóÈö ÇáúÛõÑõæÑö¡ æóßóÐóáößó Ãóåúáõ
ÇáúÍóÑúÈö ÝöíãóÇ ÃóÎóÐõæÇ ãöäú ÇáúãõÓúáöãöíäó ãöäú ãõÏøóÈøóÑóÉò¡
Ãóæú Ãõãøö æóáóÏò¡ Ãóæú ãõßóÇÊóÈóÉò ÝóæóáóÏóÊú áóåõãú¡ Ëõãøó
ÃóÓúáóãõæÇ Åäøó åóÄõáóÇÁö áóÇ íõãúáóßõæäó ÈöÇáúÅöÍúÑóÇÒö¡ Ýóíóßõæäõ
ÍóÇáõ ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöíåöãú ßóÍóÇáö ÇáúÎóæóÇÑöÌö Ýöí ÇáúÌóæóÇÑöí
Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ. .
[ÈóÇÈõ ãóÇ íõÎóÇáöÝõ ÇáúãõßúÑóåõ Ýöíåö ãóÇ ÃõãöÑó Èöåö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú ÃõßúÑöåó ÇáÑøóÌõáõ Úóáóì Ãóäú
íóåóÈó äöÕúÝó ÏóÇÑöåö ÛóíúÑó ãóÞúÓõæãò¡ Ãóæú áóãú íõÓóãøö áóåõ
ãóÞúÓõæãðÇ¡ æóáóÇ ÛóíúÑóåõ¡ æóÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡ ÝóæóåóÈó
ÇáÏøóÇÑó ßõáøóåóÇ¡ æóÓóáøóãóåóÇ¡ Ýóåõæó ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøóåõ ÃóÊóì
ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ ÝóÇáúÌóãöíÚõ ÛóíúÑõ ÇáäøöÕúÝö¡
æóåöÈóÉõ äöÕúÝö ÇáÏøóÇÑö ÛóíúÑõ ãóÞúÓõæãò åöÈóÉñ ÝóÇÓöÏóÉñ¡ æóåõæó
ÞóÏú ÃóÊóì ÈöåöÈóÉò ÕóÍöíÍóÉò ÚóÑóÝúäóÇ Ãóäøó ãóÇ ÃóÊóì Èöåö ÛóíúÑó
ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ ÝóßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ Ýöíåö¡ æóßóÐóáößó áóæú
ÃõãöÑó ÈöåöÈóÉö ÇáÏøóÇÑö¡ ÝóÊóÕóÏøóÞó ÈöåóÇ Úóáóíúåö¡ Ãóæú
ÈöÕóÏóÞóÊöåóÇ Úóáóíúåö¡ ÝóæóåóÈóåóÇ áóåõ¡ æóåõæó Ðõæ ÑóÍöãò ãóÍúÑóãò
ãöäúåõ¡ Ãóæú ÃóÌúäóÈöíøòº áöÃóäøó ÇáúåöÈóÉó ÛóíúÑõ ÇáÕøóÏóÞóÉö¡
ÝóÇáúåöÈóÉõ Êóãúáöíßõ ÇáúãóÇáö ãöäú ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ¡
æóÇáúãóÞúÕõæÏõ Èöåö ÇáúÚöæóÖõ¡ æóÇáÕøóÏóÞóÉõ ÌóÚóáó ÇáúãõÊóÕóÏøóÞõ
Èöåö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ÎóÇáöÕðÇ¡ Ëõãøó ÇáÕøóÑúÝõ Åáóì ÇáúÝõÞóÑóÇÁö
áöÊóßõæäó ßöÝóÇíóÉð ãöäú Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóíúåö
Ãóäøó ÕóÑúÝó ÇáÕøóÏóÞóÉö ÇáúæóÇÌöÈóÉö Åáóì Èóäöí åóÇÔöãò áóÇ
ÊóÌõæÒõ¡ æóÇáúåöÈóÉõ áóåõãú ÍóÓóäñ¡ æóÃóäøóåõ áóÇ ÑõÌõæÚó Ýöí
ÇáÕøóÏóÞóÉö¡ æóÍóÞøõ ÇáÑøõÌõæÚö ËóÇÈöÊñ áöáúæóÇåöÈö¡ æóÝöí ÇáúåöÈóÉö
ãöäú Ðöí ÇáÑøóÍöãö ÇáúãóÍúÑóãö ÅäøóãóÇ áóÇ íóÑúÌöÚõ áöÕöíóÇäóÉö
ÇáÑøóÍöãö Úóäú ÇáúÞóØöíÚóÉö¡ Ãóæú áöÍõÕõæáö ÇáúãóÞúÕõæÏö
ÈöÇáúåöÈóÉö¡ æóåõæó ÕöáóÉõ ÇáÑøóÍöãöº áöÃóäøóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáÕøóÏóÞóÉö ÅÐóÇ ËóÈóÊó Ãóäøó ãóÇ ÃóÊóì Èöåö ÛóíúÑõ
(24/109)
ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÍóÞöíÞóÉð¡
æóÍõßúãðÇ ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ Ýöíåö.
æóáóæú ÃóãóÑóåõ ÈöÇáúåöÈóÉö¡ ÝóäóÍóáóåóÇ¡ Ãóæú ÃóÚúãóÑóåóÇ ßóÇäó
ÈóÇØöáðǺ áöÃóäøó ÇáäøöÍúáóÉó¡ æóÇáúÚõãúÑóì åöÈóÉñ¡ ÝóåóÐöåö
ÃóáúÝóÇÙñ ãõÎúÊóáöÝóÉñ¡ æóÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúßõáøö æóÇÍöÏñ¡ æóÝöí
ÇáúÅößúÑóÇåö íõÚúÊóÈóÑõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ Ïóáøó Úóáóì ÇáúÝóÑúÞö Ãóäøó
ÇÎúÊöáóÇÝó ÇáÔøóÇåöÏóíúäö Ýöí áóÝúÙóÉö ÇáúåöÈóÉö¡ æóÇáäøöÍúáóÉö¡
æóÇáúÚõãúÑóì áóÇ íóãúäóÚõ ÞóÈõæáó ÇáÔøóåóÇÏóÉö¡ æóÇÎúÊöáóÇÝóåõãóÇ
Ýöí ÇáúåöÈóÉö¡ æóÇáÕøóÏóÞóÉö íóãúäóÚõ ÞóÈõæáó ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÓóæóÇÁñ
ßóÇäó ÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ ÐóÇ ÑóÍöãò ãóÍúÑóãò¡ Ãóæú ÃóÌúäóÈöíøðÇ.
æóáóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúåöÈóÉö¡ æóÇáÏøóÝúÚö¡ ÝóæóåóÈó Úóáóì ÚöæóÖò¡
æóÊóÞóÇÈóÖóÇ ßóÇäó ÌóÇÆöÒðǺ áöÃóäøóåõ ÃóÊóì ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÃóãóÑóåõ
Èöåö¡ ÝóÇáúåöÈóÉõ ÈöÔóÑúØö ÇáúÚöæóÖö ÈóÚúÏó ÇáÊøóÞóÇÈõÖö ÈóíúÚñ¡
ÝóßóÃóäøóåõ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáúåöÈóÉö ÝóÈóÇÚó¡ æóáöÃóäøó ãóÞúÕõæÏó
ÇáúãõßúÑöåö ÇáúÅöÖúÑóÇÑõ ÈöÅöÊúáóÇÝö ãöáúßöåö ÈöÛóíúÑö ÚöæóÖò¡
æóáóãú íóÍúÕõáú Ðóáößó ÅÐóÇ æóåóÈóåõ Úóáóì ÚöæóÖò¡ æóÞóÏú íóßõæäõ
ÇáúãóÑúÁõ ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú ÇáúåöÈóÉö ÈöÛóíúÑö ÚöæóÖò¡ æóáóÇ
íóãúÊóäöÚõ ãöäú ÇáúåöÈóÉö ÈöÚöæóÖò¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú
íóåóÈóåõ Úóáóì ÚöæóÖò¡ æóíóÏúÝóÚóåõ¡ ÝóÈóÇÚóåõ ÈöÐóáößó¡
æóÊóÞóÇÈóÖóÇ ßóÇäó ÈóÇØöáðÇ¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì
ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÊøóÞóÇÈõÖö ÝóæóåóÈóåõ Úóáóì ÚöæóÖò¡ æóÊóÞóÇÈóÖóÇ
ßóÇäó ÈóÚúÏó ÇáÊøóÞóÇÈõÖö¡ æóÇáúåöÈóÉö ÈöÔóÑúØö ÇáúÚöæóÖö
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÈóíúÚö ÍóÊøóì íõËúÈöÊó Ýöíåö ÌóãöíÚó ÃóÍúßóÇãö
ÇáúÈóíúÚö Ýóíóßõæäõ åõæó ãõÌöíÈðÇ Åáóì ãóÇ ØóáóÈó ÇáúãõßúÑöåõ Ýöí
ÇáúãóÚúäóì¡ æóÅöäú ÎóÇáóÝóåõ Ýöí ÇááøóÝúÙö¡ æóáöÃóäøó ÞóÕúÏó
ÇáúãõßúÑöåö ÇáúÅöÖúÑóÇÑó Èöåö¡ æóÐóáößó áóÇ íóÎúÊóáöÝõ ÈöÇÎúÊöáóÇÝö
áóÝúÙö ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáúåöÈóÉö ÈöÔóÑúØö ÇáúÚöæóÖö.
æóáóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì Ãóäú íóåóÈóåõ¡ æóíóÏúÝóÚóåõ¡ ÝóÝóÚóáó¡
ÝóÚóæøóÖóåõ ÇáúÂÎóÑõ ãöäú ÇáúåöÈóÉö ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò¡ ÝóÞóÈöáóåõ
ßóÇäó åóÐóÇ ÅÌóÇÒóÉñ ãöäúåõ ÈöåöÈóÊöåö Íöíäó ÑóÖöíó ÈöÇáúÚöæóÖöº
áöÃóäøó ÇáúÚöæóÖó ÅãøóÇ íóßõæäõ Úóäú åöÈóÉò ÕóÍöíÍóÉò ÝóÑöÖóÇåõ
ÈöÇáúÚöæóÖö íóßõæäõ Ïóáöíáó ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÕöÍøóÉö ÇáúåöÈóÉö¡
æóÏóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ ßóÕóÑöíÍö ÇáÑøöÖóÇ¡ ÝóÅöäú Óóáøóãó áóåõ
ÇáúÚöæóÖó¡ ÝóÅöäú ÞóÈóÖóåõ ÈöÊóÓúáöíãö ÇáúÚöæóÖö¡ Ýóåõæó ÌóÇÆöÒñ¡
æóáóÇ ÑõÌõæÚó áöæóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö ßóãóÇ áóæú ßóÇäóÊú
ÇáúåöÈóÉõ ÈöÛóíúÑö ßõÑúåò¡ ÝóÚóæøóÖóåõ¡ æóßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÈóÉö
ÈöÔóÑúØö ÇáúÚöæóÖö¡ æóÅöäú ÃóÈóì Ãóäú íõÓóáøöãó ÇáúÚöæóÖó¡ æóÞóÇáó:
ÞóÏú ÓóáøóãúÊ ÇáúåöÈóÉó Íöíäó ÑóÖöíÊ ÈöÇáúÚöæóÖö¡ ÝóáóÇ ÃóÏúÝóÚõ
Åáóíúß ÇáúÚöæóÖó¡ æóáóÇ ÓóÈöíáó áóß Úóáóì ÇáúåöÈóÉö áóãú íóßõäú áóåõ
Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáÑøöÖóÇ ßóÇäó Ýöí Ööãúäö ÇáúÚöæóÖö¡ æóÅöäøóãóÇ
íóßõæäõ ÑóÇÖöíðÇ ÈöÔóÑúØö ÓóáóÇãóÉö ÇáúÚöæóÖö áóåõ¡ æóÅöÐóÇ áóãú
íõÓóáøöãú áóåõ ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó Ýöí ÇáúåöÈóÉö ßóãóÇ áóæú¡
æóåóÈóåõ ÈöÔóÑúØö ÇáúÚöæóÖö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÞóÇáó: ÞóÏú ÓóáøóãúÊå Úóáóì Ãóäú
íõÚóæøöÖóäöí ßóÐóÇ¡ ÝóÃóÈóì áóãú íóßõäú åóÐóÇ ÊóÓúáöíãðÇ ãöäúåõ
áöáúåöÈóÉö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÑóÌõáðÇ áóæú æóåóÈó ÌóÇÑöíóÉó ÑóÌõáò ÈöÛóíúÑö
ÃóãúÑöåö áöÑóÌõáò¡ æóÞóÈóÖóåóÇ ÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ ÝóÞóÇáó áóåõ ÑóÈøõ
ÇáúÌóÇÑöíóÉö: ÚóæøöÖúäöí ãöäúåóÇ¡ ÝóÚóæøóÖóåõ ÚöæóÖðÇ¡ æóÞóÈóÖóåõ
ßóÇäó åóÐóÇ ÅÌóÇÒóÉð ãöäúåõ áöáúåöÈóÉö¡ æóÅöäú ÃóÈóì Ãóäú
íõÚóæøöÖóåõ áóãú íóßõäú åóÐóÇ ÅÌóÇÒóÉð ãöäúåõ áöáúåöÈóÉö¡ ÝóßóÐóáößó
ãóÇ ÓóÈóÞó¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóÌúÈóÑóåõ Úóáóì ÈóíúÚö ÚóÈúÏöåö
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóÚóáóì ÏóÝúÚöåö¡ æóÞóÈúÖö ÇáËøóãóäö¡ ÝóÝóÚóáó
Ðóáößó¡ Ëõãøó ÞóÇáó áöáúãõÔúÊóÑöí: ÒöÏúäöí Ýöí ÇáËøóãóäö ÃóáúÝó
ÏöÑúåóãò áóãú íóßõäú åóÐóÇ ÅÌóÇÒóÉð áöáúÈóíúÚö ÇáúÃóæøóáö ÅáøóÇ Ãóäú
íóÒöíÏóåõ¡ ÝóÅöäú ÒóÇÏóåõ ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõ¡ æóÅöäú áóãú íóÒöÏúåõ¡
Ýóáóåõ Ãóäú íõÈúØöáóåõ¡ æóßóÐóáößó áóæú ÞóÇáó ÞóÏú ÃóÌóÒúÊ Ðóáößó
ÇáúÈóíúÚó Úóáóì Ãóäú ÊóÒöíÏóäöí
(24/110)
ÃóáúÝó ÏöÑúåóãò¡ æóÇáúãóÚúäóì Ýöí
Çáúßõáøö æóÇÍöÏñ¡ æóåõæó ÅäøóãóÇ ÑóÖöíó ÈöÔóÑúØö Ãóäú íõÓóáøöãó áóåõ
ÇáúÚöæóÖó¡ æóÇáÒøöíóÇÏóÉó¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íõÓóáøöãú áóãú íóßõäú
ÑóÇÖöíðÇ Èöåö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò Úóáóì Ãóäú íóÈöíÚó
ÚóÈúÏóåõ ãöäú åóÐóÇ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóáóãú íóÃúãõÑúåõ
ÈöÇáÏøóÝúÚö¡ ÝóÈóÇÚóåõ¡ æóÏóÝóÚóåõ áóãú íóßõäú Úóáóì ÇáøóÐöí
ÃóßúÑóåóåõ ÔóíúÁñ¡ æóíóäúÈóÛöí Ãóäú íõÌóæøöÒó ÇáúÈóíúÚó ÅÐóÇ ßóÇäó
åõæó ÇáÏøóÇÝöÚõ ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÏóÝóÚóåõ
ÈóÚúÏó ãóÇ ÇÝúÊóÑóÞóÇ ãöäú ãóæúÖöÚö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ
ÝöíãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÇáúÈóíúÚö áóÇ íóßõæäõ
ÅßúÑóÇåðÇ Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúåöÈóÉö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) áóæú Ãóäøó áöÕøðÇ ÞóÇáó áóåõ: áóÃóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú
áóÊóÈöíÚóäøóåõ ÚóÈúÏóß åóÐóÇ¡ ÝóÅöäøöí ÞóÏú ÍóáóÝúÊ áóÊóÈöíÚóäøóåõ
ÅíøóÇåõ¡ ÝóÈóÇÚóåõ ÎóÑóÌó ÇáúãõßúÑóåõ ãöäú íóãöíäöåö¡ æóåóÐóÇ
ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì ÇáúÌóæóÇÈö Úóäú ÅÔúßóÇáò íõÞóÇáõ: Ýöí åóÐöåö
ÇáúãóÓúÃóáóÉö Ãóäøó ÞóÕúÏó ÇáúãõßúÑöåö ÇáúÅöÖúÑóÇÑõ¡ æóÐóáößó
ÅäøóãóÇ íóßõæäõ ÊóãóÇãõåõ ÈöÇáúÅöÎúÑóÇÌö ãöäú íóÏöåöº áöÃóäøó
ÒóæóÇáó Çáúãöáúßö Ýöí ÈóíúÚö ÇáúãõßúÑóåö áóÇ íóßõæäõ ÅáøóÇ Èöåö
ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÈóÉö¡ ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ íóßõæäõ áöáúãõßúÑóåö
ãóÞúÕõæÏñ Ýöí äóÝúÓö ÇáúÈóíúÚö¡ æóáóßöäú åóÐóÇ ÇáøóÐöí ÃóÔóÇÑó
Åáóíúåö íóÊóÃóÊøóì Ýöí ÇáúåöÈóÉö ÃóíúÖðÇ¡ æóÇáúãõÚúÊóãóÏõ åõæó
ÇáúÝóÑúÞõ ÇáøóÐöí ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóåóÈóåõ áóåõ¡
ÝóæóåóÈóåõ¡ æóÏóÝóÚóåõ¡ ÝóÞóÇáó ÞóÏú æóåóÈúÊóåõ áóß¡ ÝóÎõÐúåõ¡
ÝóÃóÎóÐóåõ ÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ¡ Ýóåóáóßó ÚöäúÏóåõ ßóÇäó áöáúãõßúÑóåö
Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõßúÑöåó ÇáúÞöíãóÉóº áöÃóäøó ÅßúÑóÇåóåõ Úóáóì
ÇáúåöÈóÉö ÅßúÑóÇåñ Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúÞóÇÈöÖóº áöÃóäøó ÞóÈúÖóåõ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóãóáøõßö áöäóÝúÓöåö
ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÑóÌõáðÇ áóæú ÃóãóÑó ÑóÌõáðÇ Ãóäú íóåóÈó
ÌóÇÑöíóÊóåõ åóÐöåö áöÝõáóÇäò¡ ÝóÃóÎóÐóåóÇ ÇáúãóÃúãõæÑõ¡ ÝóæóåóÈóåóÇ¡
æóÏóÝóÚóåóÇ Åáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ ÌóÇÒó Ðóáößó¡ ÝóáóãøóÇ ÌõÚöáó
ÇáÊøóæúßöíáõ ÈöÇáúåöÈóÉö ÊóæúßöíáðÇ ÈöÇáÊøóÓúáöíãö ßóÇäó
ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúåöÈóÉö áóÇ íóÍúÕõáõ ÅáøóÇ ÈöÇáÊøóÓúáöíãö¡
ÝóßóÐóáößó ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì ÇáúåöÈóÉö íóßõæäõ ÅßúÑóÇåðÇ Úóáóì
ÇáÊøóÓúáöíãö¡ Ëõãøó Èóíøóäó Ýöí ÇáúÃóÕúáö ãóÇ íõæóÖøöÍõ åóÐóÇ
ÇáúÝóÑúÞó¡ æóåõæó Ãóäøó ÅíÌóÇÈó ÇáúåöÈóÉö áöáúãóæúåõæÈö áóåõ íóßõæäõ
ÅÐúäðÇ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöãóÍúÖóÑò ãöäúåõãóÇ¡ æóÅöíÌóÇÈõ
ÇáúÈóíúÚö áóÇ íóßõæäõ ÅÐúäðÇ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÈöíÚõ
ÍóÇÖöÑðÇ ÍóÊøóì áóæú ÞóÈóÖóåõ ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑö ÇáúÈóÇÆöÚö ßóÇäó
áöáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ ãöäúåõ ÍóÊøóì íõÚúØöíóåõ ÇáËøóãóäó¡
æóÇáúÈóíúÚõ ÇáúÝóÇÓöÏõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúåöÈóÉö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö¡
æóßóÇäó ÇáØøóÍúØóÇæöíøõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - íóÞõæáõ Ýöí ÇáúÈóíúÚö
ÇáÕøóÍöíÍö ÃóíúÖðÇ: áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú íóÞúÈöÖóåõ ÈöãóÍúÖóÑò
ãöäúåõãóÇ ãóÇ áóãú íóäúåóåõ ÇáúÈóÇÆöÚõ Úóäú Ðóáößó¡ æóÞóÇáó ÅíÌóÇÈõ
ÇáúÈóíúÚö ÇáÕøóÍöíÍö ÃóÞúæóì ãöäú ÅíÌóÇÈö ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö.
æóáóßöäú ãóÇ ÐóßóÑóåõ ãõÍóãøóÏñ Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ÃóÕóÍøõº áöÃóäøó
ÇáúÞóÈúÖó Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö¡ æóÇáúåöÈóÉö äóÙöíÑõ ÇáúÞóÈõæáö
Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáÕøóÍöíÍö ãöäú ÍóíúËõ Åäøó Çáúãöáúßó íóÍúÕõáõ Èöåö¡
ÝóÃóãøóÇ ÞóÈúÖõ ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáÕøóÍöíÍö¡ Ýóíóßõæäõ
ãõÓúÞöØðÇ ÍóÞøó ÇáúÈóÇÆöÚö Ýöí ÇáúÍóÈúÓö¡ æóÅöíÌóÇÈõ ÇáúÈóíúÚö áóÇ
íóßõæäõ ÅÓúÞóÇØðÇ áöÍóÞøöåö Ýöí ÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÇáúÂãöÑö
ÈöÇáúÞóÈúÖö áóíóÓúÞõØó Èöåö ÍóÞøõåõ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÈöíÚóåõ ãöäúåõ ÈóíúÚðÇ ÝóÇÓöÏðÇ
ÝóÈóÇÚóåõ ÈóíúÚðÇ ÌóÇÆöÒðÇ ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøóåõ ÃóÊóì ÈöÛóíúÑö
ãóÇ ÃóãóÑóåõ Èöåö¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÇáúÝóÇÓöÏõ áóÇ íõÒöíáõ Çáúãöáúßó
ÈöäóÝúÓöåö¡ æóÇáúÈóíúÚõ ÇáúÌóÇÆöÒõ íõÒöíáõ Çáúãöáúßó ÈöäóÝúÓöåö¡
æóßóÐóáößó ÇáúãõãúÊóäöÚõ
(24/111)
ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö áóÇ íóßõæäõ
ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÇáúÌóÇÆöÒö Ýóåõæó ØóÇÆöÚñ ÝöíãóÇ ÃóÊóì
Èöåö ãöäú ÇáÊøóÕóÑøõÝö¡ æóáóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì Ãóäú íóÈöíÚóåõ ãöäúåõ
ÈóíúÚðÇ ÌóÇÆöÒðÇ¡ æóíóÏúÝóÚóåõ Åáóíúåö¡ ÝóÈóÇÚóåõ ÈóíúÚðÇ ÝóÇÓöÏðÇ¡
æóÏóÝóÚóåõ Åáóíúåö¡ Ýóåóáóßó ÚöäúÏóåõ¡ ÝóáöáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íõÖóãøöäó
ÇáúãõßúÑóåó Åäú ÔóÇÁó æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ áóãú
íõÎóÇáöÝú ãóÇ ÃõãöÑó Èöåö¡ ÝóÅöäøóåõ¡ æóÅöäú ÃóÊóì Èöåö Úóáóì
ÇáúæóÌúåö ÇáøóÐöí ÃóãóÑóåõ Èöåö íóßõæäõ ÇáúÈóíúÚõ ÝóÇÓöÏðÇ
áößóæúäöåö ãõßúÑóåðÇ Úóáóíúåö¡ æóÃóäøóåõ ÃóÊóì ÈöÏõæäö ãóÇ ÃóãóÑóåõ
Èöåö¡ æóÇáúãõãúÊóäöÚõ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÇáúÌóÇÆöÒö íóßõæäõ ãõãúÊóäöÚðÇ
ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö¡ æóÅöäøóãóÇ åóÐóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÑóÌõáò
ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÈöíÚó ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò äóÞúÏö ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö¡
ÝóÈóÇÚóåõ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò Úóáóíúåö ÌóÇÒó¡ æóáóæú ÃóãóÑóåõ Ãóäú
íóÈöíÚóåõ ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÈóÇÚóåõ ÈöÃóáúÝóíúäö ÌóÇÒó¡ æóáóãú íóßõäú
ãõßúÑóåðÇ¡ ÝóßóÐóáößó ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóåóÈó áóåõ äöÕúÝó åóÐöåö ÇáÏøóÇÑö
ãóÞúÓõæãðÇ¡ æóíóÏúÝóÚóåõ Åáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ¡ ÝóæóåóÈó áóåõ
ÇáÏøóÇÑó ßõáøóåóÇ¡ æóÏóÝóÚóåóÇ Åáóíúåö ÌóÇÒóÊú ÇáúåöÈóÉõ Ýöí
ÇáúÞöíóÇÓöº áöÃóäøóåõ ÃóãóÑóåõ Ãóäú íõÞóÓøöãó¡ Ëõãøó íóåóÈó áóåõ¡
ÝóÍöíäó¡ æóåóÈó ÇáÏøóÇÑó ßõáøóåóÇ ÞóÈúáó Ãóäú íõÞóÓøöãó¡ ÝóÞóÏú
ÎóÇáóÝó ãóÇ ÃóãóÑóåõ¡ æóßóÐóáößó åóÐóÇ ÇáúÞöíóÇÓõ Ýöí ÇáúÈóíúÚö áóæú
ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÈöíÚóåõ äöÕúÝó ÇáÏøóÇÑö ãóÞúÓõæãðÇ¡ ÝóÈóÇÚóåõ
ÇáÏøóÇÑó ßõáøóåóǺ áöÃóäøóåõ ÃóãóÑóåõ ÈöÇáúÈóíúÚö ÈóÚúÏó
ÇáúÞöÓúãóÉö¡ Ýóåõæó Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÞóÈúáó ÇáúÞöÓúãóÉö áóÇ íóßõæäõ
ãõØöíÚðÇ áóåõ ÝöíãóÇ ÃóãóÑóåõ Èöåö¡ æóáöÃóäøóÇ áóæú ÌóÚóáúäóÇåõ
ãõÎóÇáöÝðÇ áóãú íóßõäú ÈõÏøñ ãöäú ÇáúÞöÓúãóÉö¡ æóÝöí ÇáúÈóíúÚö
ÞóÈúáó ÇáúÞöÓúãóÉö áóÇ äóÏúÑöí¡ Ãóíøó ÔóíúÁò íóÖúãóäõåõ¿ º áöÃóäøó
Èóíúäó äöÕúÝóíú ÇáÏøóÇÑö ãóÞúÓõæãðÇ ÊóÝóÇæõÊðÇ Ýöí ÇáúãóÇáöíøóÉö¡
æóãóÚó ÇáúÌóåóÇáóÉö áóÇ íõãúßöäõ ÅíÌóÇÈõ ÇáÖøóãóÇäö¡ æóáóßöäøóåõ
ÇÓúÊóÍúÓóäó ÝóÞóÇáó áóÇ ÃõÌöíÒõ åöÈóÊóåõ¡ æóáóÇ ÈóíúÚóåõ Ýöí ÔóíúÁò
ãöãøóÇ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ ãõßúÑóåñ Úóáóì ÈóÚúÖö Ðóáößó¡
ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú Ãóäú ÊóÈúØõáó åöÈóÊõåõ¡ ÝóãóÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ
Úóáóíúåö¡ æóÐóáößó íõÈúØöáõ åöÈóÊóåõ¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí ÇáúÈóíúÚö
ÇáÕøóÝúÞóÉõ æóÇÍöÏóÉñ¡ ÝóÅöÐóÇ ÈóØóáóÊú Ýöí ÇáúÈóÚúÖö ÈóØóáóÊú Ýöí
Çáúßõáøö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóåóÈó áóåõ¡ Ãóæú
íóÈöíÚóåõ ÈóíúÊðÇ ãöäú åóÐöåö ÇáúÈõíõæÊö¡ ÝóÈóÇÚóåõ ÇáúÈõíõæÊó
ßõáøóåóÇ¡ Ãóæú¡ æóåóÈóåóÇ ßóÇäó Ðóáößó ÈóÇØöáðÇ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäöº
áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÈóØóáó Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÈõíõæÊö áöáúÅößúÑóÇåö¡
ÝóíóÈúØõáõ ÝöíãóÇ ÈóÞöíó áöÇÊøöÍóÇÏö ÇáÕøóÝúÞóÉö¡ æóÌóåóÇáóÉö ãóÇ
íóäúÝõÐõ Ýöíåö ÇáúÚóÞúÏõ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì Ãóäú íõÚúÊöÞó ÚóÈúÏóåõ Úóäú ÛóíúÑöåö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó áöÕøðÇ ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íõÚúÊöÞó ÚóÈúÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝó
ÏöÑúåóãò Úóäú ÑóÌõáò ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ÝóÝóÚóáó Ðóáößó¡ æóÞóÈöáó
ÇáúãõÚúÊóÞõ Úóäúåõ ØóÇÆöÚðÇ¡ ÝóÇáúÚóÈúÏõ ÍõÑøñ Úóäú ÇáúãõÚúÊóÞö
Úóäúåõ¡ æóÇáúæóáóÇÁõ áóåõº áöÃóäøó Çáúãóæúáóì áóæú ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ
Ýöí åóÐóÇ ÇáúÅöíÌóÇÈö ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ ÍõÑøðÇ Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÞö
Úóäúåõ¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ ÅÐú áóÇ ÊóÃúËöíÑó
áöáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÇáúãóäúÚö ãöäú ÇáúÚöÊúÞö¡ ÝóÅöäú Þöíáó: ÅÐóÇ ßóÇäó
ØóÇÆöÚðÇ íóÕöíÑõ ßóÃóäøóåõ ãóáóßó ÇáúÚóÈúÏó ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡
æóÃóÚúÊóÞóåõ Úóäúåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ áóÇ íõãúßöäõ ÊóÕúÍöíÍõ
ÇáúÚöÊúÞö Úóäú ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõ ÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞöº áöÃóäøó
Êóãúáöíßó ÇáúãõßúÑóåö ÈöÚöæóÖò íóßõæäõ ÝóÇÓöÏðÇ¡ æóÇáúãöáúßõ
ÈöÇáÓøóÈóÈö ÇáúÝóÇÓöÏö áóÇ íóËúÈõÊõ ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÈúÖö¡ æóáóãú
íõæÌóÏú
(24/112)
ÇáúÞóÈúÖõ¡ ÝóßóíúÝó íõÚúÊöÞõ ÇáúÚóÈúÏó
Úóäú ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõ¿ ÞõáúäóÇ åóÐóÇ ÇáÊøóãúáöíßõ ÛóíúÑõ ãóÞúÕõæÏò
ÈöÓóÈóÈöåö¡ æóáóßöäøóåõ Ýöí Ööãúäö ÇáúÚöÊúÞö¡ Ýóíóßõæäõ Íõßúãõåõ
Íõßúãó ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáúÚöÊúÞö¡
ÝóßóÐóáößó áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó åóÐóÇ ÇáÊøóãúáöíßö ÈöÏõæäö
ÇáúÞóÈúÖö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáÊøóãúáöíßó ÅÐóÇ ßóÇäó ãóÞúÕõæÏðÇ¡ ÝóÓóÈóÈõåõ
áóÇ íóËúÈõÊõ ÈöÏõæäö ÇáúÞóÈõæáö¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäó Ýöí Ööãúäö ÇáúÚöÊúÞö
íóËúÈõÊõ ÈöÏõæäö ÇáúÞóÈõæáö ÈöÃóäú íóÞõæáó: ÃóÚúÊöÞú ÚóÈúÏóß Úóäøöí
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóíóÞõæáó ÇáúÂÎóÑõ: ÃóÚúÊóÞúÊ íóÕöÍøõ ÈöÏõæäö
ÇáúÞóÈõæáö¡ æóÇáúÞóÈúÖõ Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö ßóÇáúÞóÈõæáö Ýöí
ÇáúÈóíúÚö ÇáÕøóÍöíÍö¡ ÝóßóãóÇ ÓóÞóØó ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúÞóÈõæáö åõäóÇßó
ÓóÞóØó ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúÞóÈúÖö åõäóÇ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÅöÚúÊóÇÞó íõÌúÚóáõ
ÞóÈúÖðÇ Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáÕøóÍöíÍö¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí ÇáúÈóíúÚö
ÇáúÝóÇÓöÏö ÇáøóÐöí åõæó Ýöí Ööãúäö ÇáúÚóÞúÏö¡ æóåõæó äóÙöíÑõ ãóÇ
áóæú ÞóÇáó áöÛóíúÑöåö: ÃóÚúÊöÞú ÚóÈúÏóß Úóäøöí Úóáóì ÃóáúÝö
ÏöÑúåóãò¡ æóÑöØúáò ãöäú ÎóãúÑò ÝóÞóÇáó: ÃóÚúÊóÞúÊ íóÕöíÑõ ÇáúÂãöÑõ
ÞóÇÈöÖðÇ ÈöäõÝõæÐö ÇáúÚöÊúÞö Úóäúåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ
ÇáúãõäúÏóÑöÌõ Ýöí ßóáóÇãöåö ÝóÇÓöÏðÇ¡ æóÞóÏú ÞóÑøóÑúäóÇ åóÐóÇ Ýöí
ÈóÇÈö ÇáÙøöåóÇÑö ãöäú ßöÊóÇÈö ÇáØøóáóÇÞö.
ÝóßóÐóáößó Ýöí ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ Ëõãøó ÑóÈøõ ÇáúÚóÈúÏö
ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåö ÇáúãõÚúÊóÞó Úóäúåõ¡
æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúãõßúÑóåóº áöÃóäøó ÇáúãõÚúÊóÞó Úóäúåõ ÞóÈöáóåõ
ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö¡ æóÞóÏú ÊóÚóÐøóÑó Úóáóíúåö ÑóÏøõåõ áöäõÝõæÐö
ÇáúÚöÊúÞö ãöäú ÌöåóÊöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ ÞöíãóÊóåõ¡ æóÇáúãõßúÑóåõ
ãõÊúáöÝñ ãöáúßóåõ Úóáóíúåö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÇáúãõáúÌöÆö¡ Ýóíóßõæäõ
ÖóÇãöäðÇ áóåõ ÞöíãóÊóåõ¡ ÝóÅöäú Þöíáó: ÇáúãõßúÑóåõ ÅäøóãóÇ
ÃóáúÌóÃóåõ Åáóì ÅÒóÇáóÉö Çáúãöáúßö ÈöÚöæóÖò íóÚúÏöáõåõ¡ æóåõæó
ÇáúÃóáúÝõ¡ ÝóßóíúÝó íóÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóíúåö¿ ÞõáúäóÇ åõæó
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÅÈúØóÇáö Çáúãöáúßö ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóáóíúÓó
ÈöÅöÒóÇÆöåö ÚöæóÖñ¡ æóÅöäøóãóÇ ÇáúÚöæóÖõ ÈöãõÞóÇÈóáóÉö ÇáÊøóãúáöíßö
ÇáËøóÇÈöÊö ÈöãõÞúÊóÖóì ßóáóÇãöåö¡ æóÇáúãõÞúÊóÖóì ÊóÇÈöÚñ
áöáúãõÞúÊóÖóì¡ ÝóÅöäøóãóÇ íóäúÈóäöí ÇáúÍõßúãõ Úóáóì ãóÇ åõæó
ÇáúÃóÕúáõ¡ æóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÃóÕúáö åõæó ãõÊúáöÝñ Úóáóíúåö ãöáúßóåõ
ÈöÛóíúÑö ÚöæóÖò¡ ÝóÅöäú Öóãöäó ÇáúãõßúÑöåõ ÞöíãóÊóåõ ÑóÌóÚó ÈöåóÇ
Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõº áöÃóäøóåõ ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó Çáúãóæúáóì Íöíäó
Öóãöäó áóåõ ÇáúÞöíãóÉó¡ æóáöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÞóÏú ÇõÍúÊõÈöÓó ÚöäúÏó
ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõ Íöíäó ÚóÊóÞó Úóáóì ãöáúßöåö¡ æóíóËúÈõÊõ
ÇáúæóáóÇÁõ áóåõ¡ æóßóÇäó åõæó ÇáúãõÚúÊöÞõ ÈöÞóæúáöåö ØóæúÚðÇ¡ ÝóáóÇ
íõÓóáøóãõ áóåõ ãóÌøóÇäðÇ¡ æóÅöäú ÖóãöäóåóÇ ÇáúãõÚúÊóÞõ Úóäúåõ áóãú
íóÑúÌöÚú ÈöåóÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøóåõ Öóãöäó ÈöÇÍúÊöÈóÇÓö
Çáúãöáúßö ÚöäúÏóåõ¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÍóÈúÓò ßóÇäóÊú ÇáúÞöíãóÉõ
áóåõ Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõ¡ æóáóÇ ÔóíúÁó áóåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº
áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó áóÇ íóÍúÕõáõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
æóÈöÏõæäöåö áóÇ íóÕöíÑõ ÇáúÅöÊúáóÇÝõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó ÇáúãõÚúÊöÞó¡ æóÇáúãõÚúÊóÞó Úóäúåõ ÈöæóÚöíÏö
ÊóáóÝò ÍóÊøóì¡ ÝóÚóáóÇ Ðóáößó ÝóÇáúÚóÈúÏõ ÍõÑøñ Úóäú ÇáúãõÚúÊóÞö
Úóäúåõ¡ æóÇáúæóáóÇÁõ áóåõ¡ æóÖóãóÇäõ ÇáúÚóÈúÏö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÎóÇÕøóÉð áöãóæúáóì ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøó ÇáúãõÚúÊóÞó Úóäúåõ ãõáúÌóÃñ
Åáóì ÇáúÞóÈõæáö¡ æóåóÐóÇ ÇáäøóæúÚõ ãöäú ÇáÖøóÑõæÑóÉö íõÎúÑöÌõåõ ãöäú
Ãóäú íóßõæäó ãõÊúáöÝðÇ ãõÓúÊóæúÌöÈðÇ áöáÖøóãóÇäö¡ æóÅöäøóãóÇ
ÇáúãõÊúáöÝõ åõæó ÇáúãõßúÑöåõ¡ ÝóÇáÖøóãóÇäõ Úóáóíúåö ÎóÇÕøóÉð
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóåõäóÇßó ÇáúãõÚúÊóÞõ Úóäúåõ ØóÇÆöÚñ Ýöí
ÇáúÞóÈõæáö ÝóíóÕöíÑõ Èöåö ãõÊúáöÝðÇ áöáúÚóÈúÏö ÖóÇãöäðÇ¡ ÝóÅöäú
Þöíáó: ÇáúÚóÈúÏõ ÞóÏú ÇõÍúÊõÈöÓó ÚöäúÏó ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõ¡
ÝóÅöäøóåõ ÚóÊóÞó Úóáóì ãöáúßöåö¡ æóËóÈóÊó ÇáúæóáóÇÁõ áóåõ¡ æóÅöäú
ßóÇäó åõæó ãõáúÌóÃð Ýöí ÇáúÞóÈõæáö¡ ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóÌöÈó Úóáóíúåö
ÇáÖøóãóÇäõ
(24/113)
ÞõáúäóÇ ÇáúãõÍúÊóÈóÓõ ÚöäúÏóåõ ãöÞúÏóÇÑó
ãóÇ ËóÈóÊó áóåõ ãöäú ÇáúæóáóÇÁö¡ æóÐóáößó áóíúÓó ÈöãõÊóÞóæøöãò.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ãóäú ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ Úóáóì Ãóäú íõÚúÊöÞó
ÚóÈúÏóåõ ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ ÖóÇãöäðÇ áóåõ ÌóãöíÚó ÞöíãóÊöåö¡ æóÅöäú
ßóÇäó ÇáúæóáóÇÁõ ËóÇÈöÊðÇ áöáúãõÚúÊöÞö¡ ÝóáóãøóÇ áóãú íõÚúÊóÈóÑú
ÇáúæóáóÇÁõ Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÍóÞøöåö Ýöí ÇáÖøóãóÇäö¡ ÝóßóÐóáößó áóÇ
íõÚúÊóÈóÑõ ÇáúæóáóÇÁõ Ýöí ÅíÌóÇÈö ÇáÖøóãóÇäö Úóáóíúåö¡ æóÅöäøóãóÇ
åóÐóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ Úóáóì ÈóíúÚö ÚóÈúÏöåö
ãöäú åóÐóÇ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóÏóÝóÚóåõ Åáóíúåö¡ æóÃóßúÑóåó
ÇáúÂÎóÑó Úóáóì ÔöÑóÇÆöåö¡ æóÞóÈúÖöåö¡ æóÚöÊúÞöåö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡
ÝóÝóÚóáóÇ Ðóáößó¡ ÝóÝöí åóÐóÇ ÇáÖøóãóÇäõ íóßõæäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÎóÇÕøóÉð¡ ÝóßóÐóáößó ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõãóÇ Úóáóì
Ðóáößó ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóÝóÚóáóÇ Öóãöäó ÇáúãõÚúÊóÞõ Úóäúåõ ÞöíãóÊóåõ
áöãóæúáóÇåõº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó ÛóíúÑõ ãõáúÌóÃò åõäóÇ¡ ÝóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóíúåö¡ æóÇáúÅöÊúáóÇÝõ ÍóÇÕöáñ ÈöÞóÈõæáö ÇáúãõÚúÊóÞö
Úóäúåõ¡ æóÞóÏú ÈóÞöíó ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóíúåö Íöíäó áóãú íóßõäú ãõáúÌóÃð
Åáóì Ðóáößó¡ ÝóßóÇäó ÖóÇãöäðÇ ÞöíãóÊóåõ¡ ÝóÅöäú Þöíáó: ÇáúÅößúÑóÇåõ
ÈöÇáúÍóÈúÓö íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáúÊöÒóÇãö ÇáúãóÇáö ÈöÇáúÞóÈõæáö¡
æóÇáúãõÚúÊóÞõ Úóäúåõ ÅäøóãóÇ íóáúÊóÒöãõ ÇáÖøóãóÇäó åõäóÇ ÈöÞóæúáöåö¡
æóåõæó ÇáúÞóÈõæáõ.
ÞõáúäóÇ áóÇ ßóÐóáößó Èóáú åõæó ãõáúÊóÒóãñ áöÕóíúÑõæÑóÊöåö ÞóÇÈöÖðÇ
ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö ãõÊúáöÝðÇ¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóãúäóÚõ
ÊóÍóÞøõÞó ÇáúÅöÊúáóÇÝö ãöäúåõ ãõæÌöÈðÇ áöáÖøóãóÇäö Úóáóíúåö¡ æóáóæú
ÃóßúÑóåóåõ Çáúãóæúáóì ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúÂÎóÑó ÈöÍóÈúÓò
ÍóÊøóì¡ ÝóÚóáóÇ Ðóáößó ßóÇäó áöáúãóæúáóì Ãóäú íõÖóãøöäó ÃóíøóåõãóÇ
ÔóÇÁó ÞöíãóÊóåõº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó ÃóáúÌóÃó Çáúãóæúáóì Åáóì
ÅÊúáóÇÝö ãöáúßöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ áóåõ ÞöíãóÊóåõ¡ æóÇáúãõÚúÊóÞó
Úóäúåõ ÈöÇáúÞóÈõæáö ãõÊúáöÝñ ãõÚúÊöÞñº áöÃóäøóåõ ãóÇ ßóÇäó ãõáúÌóÃð
Åáóíúåö¡ Ýóíóßõæäõ áöáúãóæúáóì ÇáúÎöíóÇÑõ¡ ÝóÃóíøõåõãóÇ ÇÎúÊóÇÑó
ÖóãóÇäóåõ áóãú íóßõäú áóåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúÂÎóÑó
ÔóíúÆðÇ¡ ÝóÅöäú Öóãöäó ÇáúãõßúÑöåõ ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõ
ÈöãóÇ Öóãöäóº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó Çáúãóæúáóì¡ æóáöÃóäøó
ÇáúãõÚúÊóÞó Úóäúåõ ãõÊúáöÝñ áöáúãöáúßö ÈöÝöÚúáò ãóÞúÕõæÑò Úóáóíúåö¡
ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÅíÌóÇÈö ÖóãóÇäö ÇáúÞöíãóÉö Úóáóíúåö¡ æóáóæú
ÃóßúÑóåó Çáúãóæúáóì ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÃóßúÑóå ÇáúãõÚúÊóÞó Úóäúåõ
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóÇáúÚóÈúÏõ ÍõÑøñ Úóäú ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõ¡ Ëõãøó
ÇáúãõÚúÊóÞõ ÈöÞöíãóÊöåö ÛóíúÑõ ãõÏóÈøóÑòº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó
Çáúãóæúáóì Ýöí ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóíúåö Íöíäó Öóãöäó áóåõ ÞöíãóÊóåõ¡
ÝóÅöäú áóãú íóÑúÌöÚú ÇáúãõßúÑöåõ Úóáóì ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ íõÖóãøöäõ
ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ ÞöíãóÉó ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ ãõáúÌóÃñ Åáóì
ÇáúÞóÈõæáö ãöäú ÌöåóÊöåö¡ æóÈöåö ÊóáöÝó Çáúãöáúßõ Úóáóíúåö¡ ÝóßóÇäó
ÖóÇãöäðÇ áóåõ ÞöíãóÊóåõ¡ æóÅöÐóÇ ÞóÈóÖóåóÇ ÏóÝóÚóåóÇ Åáóì ãóæúáóì
ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøó ÇáúÞöíãóÉó ÞóÇÆöãóÉñ ãóÞóÇãó ÇáúÚóíúäö¡ æóáóæú
ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí íóÏöåö Úóáóì ÍóÇáöåö ßóÇäó Úóáóíúåö ÑóÏøõåõ
Úóáóì Çáúãóæúáóì áößóæúäöåö ãõßúÑóåðÇ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ
æóÕóáó Åáóíúåö ÞöíãóÊóåõ¡ æóáóÇ ÓóÈöíáó áöáúãõÚúÊöÞö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ ãóÇ ßóÇäó ãõáúÌóÃð ãöäú ÌöåóÊöåö Íöíäó
ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõãóÇ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì ÏóÈøóÑóåõ ÕóÇÍöÈõåõ
Úóäúåõ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóÞóÈöáó Ðóáößó ÕóÇÍöÈõåõ ÝóÇáÊøóÏúÈöíÑõ
ÌóÇÆöÒñ Úóäú ÇáøóÐöí ÏóÈøóÑóåõ Úóäúåõ áöÃóäøó ÇáÊøóÏúÈöíÑó íõæÌöÈõ
ÍóÞøó ÇáúÍõÑøöíøóÉö áöáúÚóÈúÏö¡ æóãöäú ÔóÑúØöåö ãöáúßõ ÇáúãóÍóáøö
ÈöãóäúÒöáóÉö ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÍõÑøöíøóÉö¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ ßóãóÇ áóÇ
íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáúÚöÊúÞö áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ Ëõãøó
Çáúãóæúáóì ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ
ÞöíãóÊóåõ ÚóÈúÏðÇ ÛóíúÑó ãõÏóÈøóÑòº áöÃóäøóåõ ÃóÊúáóÝó Úóáóíúåö
ãöáúßóåõ ÍóÊøóì ÃóáúÌóÃóåõ Åáóì ÊóÏúÈöíÑöåö Úóäú
(24/114)
ÇáúÛóíúÑö¡ æóÝöí ÍóÞøöåö åóÐóÇ¡
æóÇáúÅöáúÌóÇÁõ Åáóì ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÓóæóÇÁñº áöÃóäøó ãöáúßóåõ íóÒõæáõ
Ýöí ÇáúãóæúÖöÚóíúäö¡ æóÅöÐóÇ Öóãøóäóåõ Ðóáößó íóÑúÌöÚõ ÇáúãõßúÑóåõ
Úóáóì ÇáøóÐöí ÏóÈøóÑóåõ Úóäúåõ ÈöÞöíãóÊöåö ãõÏóÈøóÑðÇ¡ æóáóÇ
íóÑúÌöÚõ ÈöÝóÖúáö ãóÇ Èóíúäó ÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ æóÛóíúÑöåöº áöÃóäøó
ÇáäøõÞúÕóÇäó ÇáúÍóÇÕöáó ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö ßóÇäó ÈöÞóÈõæáöåö¡
æóáóßöäøóåõ ßóÇäó ãõáúÌóÃð Åáóì ÇáúÞóÈõæáö ãöäú ÌöåóÊöåö¡ ÝóÕóÇÑó
åóÐóÇ ÇáäøõÞúÕóÇäõ ßóÌóãöíÚö ÇáúÞöíãóÉö Ýöí ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÚöÊúÞö.
æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ ÞóÈúáó åóÐóÇ äóÙöíÑóåõ Ýöí ÇáúÚöÊúÞö Ãóäøó
ÇáúãõßúÑóåó áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõ¡ ÝóåõäóÇ ÃóíúÖðÇ
áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö ÈöÇáäøõÞúÕóÇäö¡ æóáóßöäú íóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö
ÈöÞöíãóÊöåö ãõÏóÈøóÑóǺ áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÞóÏú ÇõÍúÊõÈöÓó ÚöäúÏóåõ
ÈöåóÐöåö ÇáÕøöÝóÉö¡ æóÇáúãõÏóÈøóÑõ ãóÇáñ ãõÊóÞóæøöãñ¡ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ
Ãóäú íõÓóáøóãó áóåõ ãóÌøóÇäðÇ¡ æóáóßöäøóåõ íóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåõ
áöÇÍúÊöÈóÇÓöåö ÚöäúÏóåõ¡ æóÅöäú ÇäúÚóÏóãó ÇáÕøõäúÚõ ãöäúåõ
áößóæúäöåö ãõáúÌóÃð Åáóì ÇáúÞóÈõæáö ßóãóäú ÇÓúÊóæúáóÏó ÌóÇÑöíóÉð
ÈöÇáäøößóÇÍö¡ Ëõãøó æóÑöËóåóÇ ãóÚó ÛóíúÑöåö íóÖúãóäõ ÞöíãóÉó äóÕöíÈö
ÔóÑöíßöåö ãöäúåóÇ áöÇÍúÊöÈóÇÓöåóÇ ÚöäúÏóåõ ÈöÇáöÇÓúÊöíáóÇÏö¡ æóÅöäú
ßóÇäó áóÇ ÕõäúÚó áóåõ Ýöí ÇáúãöíÑóÇËö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ãóæúáóì
ÇáúÚóÈúÏö íóÑúÌöÚõ ÈöÞöíãóÊöåö ãõÏóÈøóÑðÇ Úóáóì ÇáøóÐöí ÏóÈøóÑóåõ
Úóäúåõ áöÇÍúÊöÈóÇÓöåö ÚöäúÏóåõ¡ æóíóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÈöäõÞúÕóÇäö ÇáÊøóÏúÈöíÑöº áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÌõÒúÁó ÞóÏú ÊóáöÝó
ÈöÝöÚúáò ãóäúÓõæÈò Åáóì ÇáúãõßúÑöåö áöæõÌõæÏö ÇáúÅöáúÌóÇÁö ãöäúåõ¡
æóáóæú ßóÇäó ÅäøóãóÇ ÃóßúÑóåóåõãóÇ Úóáóì Ðóáößó ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
ÝóÇáúÚóÈúÏõ ãõÏóÈøóÑñ áöáøóÐöí ÏóÈøóÑóåõ Úóäúåõ íõÚúÊóÞõ ÈöãóæúÊöåö¡
æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó áóãú íóÕöÑú
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóáóßöäøó Çáúãóæúáóì
íóÑúÌöÚõ ÈöÞöíãóÉö ÚóÈúÏöåö ÊóÇãøóÉð Úóáóì ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõº
áöÃóäøó ãóÇ ÊóáöÝó ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ æóãóÇ ÇõÍúÊõÈöÓó ÚöäúÏóåõ ÕóÇÑó
ßõáøõåõ ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö Íöíäó áóãú íóßõäú ãõáúÌóÃð Åáóì
ÇáúÞóÈõæáö¡ ÝóáöåóÐóÇ Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ ÛóíúÑó ãõÏóÈøóÑò.
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó Çáúãóæúáóì ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ æóÃóßúÑóåó
ÇáúÂÎóÑó ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóÇáúãóæúáóì ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõßúÑöåö ÞöíãóÊóåõ ÚóÈúÏðÇ ÛóíúÑó ãõÏóÈøóÑòº áöÃóäøóåõ ßóÇäó
ãõáúÌóÃð ãöäú ÌöåóÊöåö Åáóì ÅÒóÇáóÉö ãöáúßöåö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõÏóÈøóÑó Úóäúåõ ÞöíãóÊóåõ ÛóíúÑó ãõÏóÈøóÑòº áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ
ãõáúÌóÃò Åáóì ÇáúÞóÈõæáö¡ ÝóßóÇäó Íõßúãõ ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ æóÇáúÍóÈúÓö
ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóíúåö¡ æóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãõßúÑöåó ÑóÌóÚó Úóáóì
ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ ÈóÚúÏó ãóÇ ÇÎúÊóÇÑó Çáúãóæúáóì ÊóÖúãöíäóåõ
ÍóÊøóì ÃóÈúÑóÃó Çáúãóæúáóì ÇáúãõßúÑöåó ãöäú ÇáúÞöíãóÉö ÇáøóÊöí
ÖóãøóäóåóÇ ÅíøóÇåõ¡ Ãóæú æóåóÈóåóÇ áóåõ¡ Ãóæú ÃóÎøóÑóåóÇ Úóäúåõ
ÔóåúÑðÇ¡ ÝóßóÇäó áóáúãõßúÑóå Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúãõÏóÈøóÑõ Úóäúåõ
Úóáóì ÍóÇáöåöº áöÃóäøó Çáúãóæúáóì ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö ÊóÖúãöíäóåõ íóÕöíÑõ
ãõãóáøóßðÇ ãöäúåõ ÇáúÞöíãóÉó ÇáøóÊöí Úóáóì ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ¡
æóáöåóÐóÇ áóãú íóßõäú áóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ
ÈöÔóíúÁò ÈóÚúÏó Ðóáößó¡ ÝóÅöÈúÑóÇÄõåõ ÅíøóÇåõ¡ æóÊóÃúÌöíáõåõ áóÇ
íõÓúÞöØõ ÍóÞøó ÇáúãõßúÑöåó Ýöí ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóì ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ
ßóÇáúæóßöíáö ÈöÇáÔøöÑóÇÁö ÅÐóÇ ÃóÈúÑóÃó Úóäú ÇáËøóãóäö ßóÇäó áóåõ
Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì Çáúãõæóßøöáö¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúßóÝöíáö
ÈöÇáÏøóíúäö ÅÐóÇ ÃóÈúÑóÃóº áöÃóäøó åõäóÇßó ÇáúÍóÞøó áóãú íóÓúÞõØú
Úóäú ÇáúÃóÕöíáö¡ æóåõäóÇ ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö ÊóÖúãöíäõ ÇáúãõßúÑóåö ÓóÞóØó
ÍóÞøõåõ Úóäú ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóì ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ¡ æóÊóÚóíøóäó
Ðóáößó ÍóÞøðÇ áöáúãõßúÑóåö¡ æóáóæú ßóÇäó Çáúãóæúáóì ÃõßúÑöåó
ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÃõßúÑöåó ÇáúÂÎóÑõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÍóÊøóì¡ ÝóÚóáóÇ
Ðóáößó ßóÇäó áöáúãóæúáóì Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ
ÈöÞöíãóÊöåö ãõÏóÈøóÑðÇ áöÇÍúÊöÈóÇÓö ÇáúÚóÈúÏö ÚöäúÏóåõ ãõÏóÈøóÑðÇ
(24/115)
áöÓóÈóÈò ÝóÇÓöÏò¡ æóíóÑúÌöÚõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÈöäõÞúÕóÇäö ÇáÊøóÏúÈöíÑö áöÃóäøó ÊóáóÝó åóÐóÇ ÇáúÌõÒúÁö
ÍóÕóáó ÈöÞóÈõæáö ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ¡ æóåõæó ßóÇäó ãõáúÌóÃð Åáóì
Ðóáößó¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú Çáúãóæúáóì ãõáúÌóÃð ÈöÇáúÅößúÑóÇåö
ÈöÇáúÍóÈúÓö.
æóÇáúÃóÕóÍøõ ÚöäúÏöí Ãóäøó ÇáÑøõÌõæÚó ÈöäõÞúÕóÇäö ÇáÊøóÏúÈöíÑö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö íóßõæäõ áöáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ íóÃúÎõÐõ Ðóáößó ãöäúåõ¡
ÝóíóÏúÝóÚõåõ Åáóì ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøó äõÞúÕóÇäó ÇáÊøóÏúÈöíÑö åõäóÇ
ßóÌóãöíÚö ÇáúÞöíãóÉö Ýöí ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ
åõäóÇßó Ãóäøó ÇáúãõÚúÊóÞó Úóäúåõ åõæó ÇáøóÐöí íóÓúÊóæúÝöí
ÇáúÞöíãóÉó¡ ÝóíóÏúÝóÚõåóÇ Åáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó
ÇáúÚóÈúÏó ÏóÎóáó Ýöí ãöáúßö ÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ¡ Ëõãøó ÕóÇÑó
ãõÏóÈøóÑðÇ¡ æóÇáúãóæúáóì ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑöåö
ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÌöÈõ áóåõ Úóáóíúåö
ÇáÖøóãóÇäõ¡ æóÅöäøóãóÇ íóÌöÈõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡
æóÐóáößó ÅäøóãóÇ æõÌöÏó Èóíúäó ÇáúãõßúÑóåö¡ æóÇáúãõÏóÈøóÑö Úóäúåõ¡
æóßóÐóáößó Ýöí åóÐöåö ÇáúæõÌõæåö ßõáøöåóÇ áóæú ÃóßúÑóåóåõãóÇ
ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáúÞóÈúÖö¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì
ÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ Ýóåõæó Ýöí ÇáÊøóÎúÑöíÌö äóÙöíÑõ ãóÇ ÓóÈóÞó.
¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõãóÇ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÊóÈóÇíóÚóÇ¡
æóíóÊóÞóÇÈóÖóÇ¡ Ëõãøó ÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì
Ãóäú íóÞúÊõáó ÇáúÚóÈúÏó ÚóãúÏðÇ ÈöÇáÓøóíúÝö¡ ÝóÇáúÞöíóÇÓõ Ýöíåö
Ãóäøó áöáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íóÞúÊõáó ÇáúãõßúÑöåó ÈöÚóÈúÏöåöº áöÃóäøó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó Ýöí ÇáúÞóÈõæáö¡ æóÇáúÞóÈúÖö¡ æóÇáúÞóÊúáö ßóÇäó
ãõáúÌóÃð ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÂáóÉö
áóåõ¡ æóíõÌúÚóáõ Ýöí ÇáúÍõßúãö ßóÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó åõæó ÇáøóÐöí
ÞóÊóáóåõ ÈöäóÝúÓöåö¡ ÝóíóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõ¡ æóáóßöäøóåõ
ÇÓúÊóÍúÓóäó¡ ÝóÞóÇáó: Úóáóíúåö ÖóãóÇäõ ÞöíãóÊöåö Ýöí ãóÇáöåö¡ æóáóÇ
ÞóæóÏó Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõãóÇ¡ æóÅöäú ßóÇäóÇ ãõßúÑóåóíúäö¡
ÝóÇáúãõÔúÊóÑöí ÕóÇÑó ãóÇáößðÇ ÈöÇáúÞóÈúÖö Ëõãøó ÞóÊúáõåõ ÕóÇÏóÝó
ãöáúßó äóÝúÓöåö¡ æóáóæú ÞóÊóáóåõ ØóÇÆöÚðÇ áóãú íóáúÒóãúåõ
ÇáúÞöÕóÇÕõ¡ Ýóáóæú ÞóÊóáóåõ ãõßúÑóåðÇ áóÇ íóßõæäõ ÞóÊúáõåõ ÃóíúÖðÇ
ãõæÌöÈðÇ áöáúÞöÕóÇÕö áöãóÚúäðì¡ æóåõæó Ãóäøó ÇáúãõÓúÊóÍöÞøó áöåóÐóÇ
ÇáúÞóæóÏö ãõÓóÈøöÈõåõ¡ ÝóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÕóÇÑó ãöáúßó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÞóæóÏõ íóÌöÈõ áóåõ¡ æóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó Ýöí Íõßúãö ÇáúÅöÊúáóÇÝö ÇáúÍóÇÕöáö ÈöÞóÈõæáöåö¡
æóÞóÈúÖöåö¡ æóÞóÊúáöåö ÂáóÉñ áóáúãõßúÑóåö ÇáúÞóæóÏõ íóßõæäõ
áöáúÈóÇÆöÚö¡ æóÚöäúÏó ÇÔúÊöÈóÇåö ÇáúãõÓúÊóæúÝöí íóãúÊóäöÚõ æõÌõæÈõ
ÇáúÞöÕóÇÕö ßóÇáúãõßóÇÊöÈö ÅÐóÇ ÞõÊöáó Úóäú æóÝóÇÁò¡ æóáóåõ æóÇÑöËñ
Óöæóì Çáúãóæúáóì¡ æóÅöÐóÇ ÓóÞóØó ÇáúÞóæóÏõ áöáÔøõÈúåóÉö æóÌóÈó
ÖóãóÇäõ ÞöíãóÊöåö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÇáÊøóßóáøõãó
ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÅöäú áóãú íóÕöÑú ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÊóáóÝõ ÇáúãóÇáö Èöåö ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí ÇáúÞóÊúáö¡ æóÇáúÞóÈúÖö ßóÇäó áóåõ¡
ÝóáóÇ íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÖøóãóÇäö Èóáú ÖóãóÇäõ ÇáúÞöíãóÉö
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöí ãóÇáöåö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõãóÇ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡ æóÃóßúÑóåó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóáöáúÈóÇÆöÚö
ÞöíãóÉõ ÇáúÚóÈúÏö Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ãóÚó
ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö ßóÇäó ÝóÇÓöÏðÇ¡ æóáóßöäøó ÇáúÞóÈúÖó
ãóÞúÕõæÑñ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÞóÏú ÊóÚóÐøóÑó Úóáóíúåö ÑóÏøõåõ¡
ÝóíóáúÒóãõåõ ÞöíãóÊõåõ¡ æóåõæó Åäú ßóÇäó ãõáúÌóÃð Åáóì ÇáúÞóÊúáö¡
ÝóÊóÃúËöíÑõ ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÝöÚúáö Ýöí ÌóÇäöÈöåö¡
ÝóßóÃóäøóåõ ÊóáöÝó ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí íóÏöåö ÈöÛóíúÑö ÕõäúÚöåö ÝóÚóáóíúåö
ÞöíãóÊõåõ ÈöÓóÈóÈö ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö¡ æóáöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú
íóÞúÊõáó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáúÞóÊúáöº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ßóÇäó
ãóãúáõæßðÇ áóåõ Íöíäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÞóÊúáöåö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡
ÝóíóÕöíÑõ ÝöÚúáõ ÇáúÞóÊúáö ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóíóÌöÈõ
ÇáúÞöÕóÇÕõ¡ ÝóÅöäú
(24/116)
Þöíáó: ßóíúÝó íóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ íóÌöÈó
áöÔõÈúåóÉö ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÚõáóãóÇÁö¿ - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - ÝóÅöäøó
ãöäú ÃóÕúáö ÒõÝóÑó æóÇáÔøóÇÝöÚöíøö - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - Ãóäøó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó áóÇ íóãúáößõ ÈöÇáúÞóÈúÖö ÚöäúÏó¡ ÝóÓóÇÏö ÇáúÈóíúÚö
ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ÇáúÞöÕóÇÕõ¡ æóÇÌöÈðÇ áóåõ
ÞõáúäóÇ: ÃóÕúÍóÇÈõäóÇ - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - áóÇ íóÚúÊóÈöÑõæäó
ÎöáóÇÝó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö Ýöí ÊóÝúÑöíÚö ÇáúãóÓóÇÆöáöº áöÃóäøóåõ ãóÇ
ßóÇäó ãóæúÌõæÏðÇ ÚöäúÏó åóÐöåö ÇáÊøóÝúÑöíÚóÇÊö ãöäúåõãú¡ æóÎöáóÇÝõ
ÒõÝóÑó Ýöí åóÐóÇ ßóÎöáóÇÝöåö Ýöí ÇáúãóÈöíÚö ãöäú æõÌõæÈö ÇáúÞóæóÏö
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöí ÇáúÃóÕúáö¡ æóÐóáößó áóÇ íóãúäóÚõäóÇ ãöäú Ãóäú
äõáúÒöãóåõ ÇáúÞóæóÏó áöÞöíóÇãö ÇáÏøóáöíáö¡ æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ÈöÍóÈúÓò áóãú íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðǺ áöÃóäøó
ÇáúÅöáúÌóÇÁó áóãú íóÍúÕõáú ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö.
æóáóæú ÃóßúÑóåó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ æóÃóßúÑóåó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁ¡ æóÇáúÞóÈúÖö¡ æóÇáúÞóÊúáö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
ÝóÇáúÈóÇÆöÚõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõßúÑóåó ÞöíãóÉó
ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõáúÌóÃð ãöäú ÌöåóÊöåö Åáóì ÇáúÈóíúÚö¡
æóÇáÊøóÓúáöíãö¡ Ýóíóßõæäõ ãõÊúáöÝðÇ Úóáóíúåö ãöáúßóåõ¡ æóÅöäú
Öóãøóäóåõ ÞöíãóÊóåõ ÑóÌóÚó ÇáúãõßúÑóåõ ÈöåóÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöíº
áöÃóäøóåõ áóãú íóßõäú ãõáúÌóÃð Åáóì ÇáúÞóÊúáö¡ æóáóÇ Åáóì ÇáúÚöÊúÞö¡
æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúÈóÇÆöÚõ Öóãøóäó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº
áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÇáúÚöÊúÞö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö¡
Ýóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ áóåõ ÞöíãóÊóåõ¡ æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÚóáóì ÇáúÞóÊúáö
ÚóãúÏðÇ ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÇáúÈóÇÆöÚö ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõßúÑóåó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡ æóÅöÐóÇ Öóãøóäóåõ
áóãú íóÑúÌöÚú åõæó Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó ßóÇäó ãõáúÌóÃð Åáóì ÇáúÞóÊúáö ãöäú ÌöåóÊöåö¡ ÝóíóÕöíÑõ
ÝöÚúáõåõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóßóÃóäøóåõ ÞóÊóáóåõ ÈöíóÏöåö¡
æóÐóáößó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏñ ãöäúåõ áöáúÚóÈúÏö¡ æóÒöíóÇÏóÉñ¡ ÝóáóÇ íóÖúãóäõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí áöÐóáößó ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÓóÈóÞó¡ ÝóÇáúÅößúÑóÇåõ
ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì ÇáúÝöÚúáö áóÇ íóÌúÚóáõ ÇáúÝöÚúáó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúÈóÇÆöÚõ Öóãøóäó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÞöíãóÉó
ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ Ýöí ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÞóÈúÖö ãóÞúÕõæÑñ
Úóáóíúåö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì Ðóáößó ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóÅöäú
Öóãøóäóåõ ßóÇäó áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú íóÞúÊõáó ÇáúãõßúÑöåóº áöÃóäøó
ÇáúÚóÈúÏó ÊóÞóÑøóÑó Ýöí ãöáúßöåö ãöäú Íöíäö ÞóÈúÖöåö Íöíäó Öóãöäó
ÞöíãóÊóåõ ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÞóÊúáö ÚóÈúÏöåö
ÚóãúÏðÇ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ æóÐóáößó íõæÌöÈõ ÇáúÞóæóÏó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö.
æóÅöäú ßóÇäó ÃóßúÑóåó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡
æóÇáÏøóÝúÚö¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÞóÈúÖö¡
æóÇáúÞóÊúáö ÈöÇáúæóÚöíÏö ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÂáóÉö Ýöí ÌóãöíÚö ãóÇ ßóÇäó
ãöäúåõ áöáúÅößúÑóÇåö ÇáúãõáúÌöÆö¡ æóíóÛúÑóãõ ÇáúãõßúÑöåõ ÞöíãóÉó
ÇáúÚóÈúÏö áöãóæúáóÇåõº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ Ýöí ÇáúÈóíúÚö¡
æóÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÅöäú áóãú íóÕöÑú ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡
ÝóÝöÚúáö ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞóÈúÖö¡ æóÇáúÞóÊúáö ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóßóÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó åõæó ÇáøóÐöí¡ ÝóÚóáó ÈöäóÝúÓöåö
ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÓóÞóØó Úóäúåõ ÇáúÞóæóÏõ ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ áöÇÔúÊöÈóÇåö
ÇáúãõÓúÊóæúÝóì ÝóíóÌöÈõ Úóáóíúåö ÖóãóÇäõ ÞöíãóÊöåö áöãóæúáóÇåõ¡
æóÅöäú ßóÇäó ÅäøóãóÇ ÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁö¡
æóÇáúÞóÈúÖö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ æóÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáúÞóÊúáö¡ Ãóæú
ÇáúÚöÊúÞö¡ Ãóæú ÇáÊøóÏúÈöíÑö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÇáúÈóÇÆöÚó ÈóÚúÏó ÞóÈúÖö ÇáúãõÔúÊóÑöí ßóÇäó
ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ÇáúÚóíúäö¡ æóÅöäøóãóÇ ÊóÚóÐøóÑó
Ðóáößó Úóáóíúåö ÈöÇáúÞóÊúáö¡ Ãóæú ÇáúÚöÊúÞö¡ Ãóæú ÇáÊøóÏúÈöíÑö¡
æóÐóáößó ãóÞúÕõæÑñ Úóáóì
(24/117)
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÛóíúÑó ãóäúÓõæÈò Åáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì Ðóáößó ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
ÝóáöåóÐóÇ áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóíóÖúãóäõ ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÞöíãóÉó ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøó ÅÞúÏóÇãóåõ Úóáóì åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ Ãóäú áóæú ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ¡ æóáóßöäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó íóãúäóÚõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó ÖóÇãöäðÇ
ÞöíãóÊóåõ áöáúÈóÇÆöÚö. .
æóáóæú ßóÇäó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÛóíúÑó ãõßúÑóåò¡ æóáóßöäøóåõ ØóáóÈó ÇáøóÐöí
ÃóßúÑóåóåõ Ãóäú íõßúÑöåó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú
íóÔúÊóÑöíó ÚóÈúÏóåõ ÈöÃóáúÝóíúäö¡ æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ¡ æóíóÞúÈöÖóåõ¡
ÝóÝóÚóáó Ðóáößó¡ Ëõãøó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÞúÊõáóåõ ÚóãúÏðÇ Ãóæú
íóÚúÊöÞóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí
Ðóáößóº áöÃóäøóåõ ãõáúÌóÃñ Åáóì ÌóãöíÚö ãóÇ ßóÇäó ãöäúåõ¡ ÝóßóÇäó
åõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÂáóÉ Ýöíåö¡ æóÚóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÞöíãóÉõ
ÇáúÚóÈúÏö áöáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ ØóáóÈó ÇáúãõßúÑóåó
ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÞóÈúÖö¡ æóÞóÏú ßóÇäó
ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÇáöÇÓúÊöÑúÏóÇÏö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäú
ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ ÝóÅöäøóãóÇ ÊóÚóÐøóÑó Ðóáößó Úóáóíúåö ÈöÇáúÞóÊúáö¡
æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöíåö ÂáóÉð áóáúãõßúÑóåö¡ ÝóßóÃóäøóåõ åõæó
ÇáøóÐöí ÞóÊóáóåõ ÈöäóÝúÓöåö¡ ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó ÖóÇãöäðÇ ÞöíãóÊóåõ
áöáúÈóÇÆöÚö¡ æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöÞóÊúáò ÍóÊøóì ÏóÈøóÑó
ÇáúÚóÈúÏó¡ ÝóÇáúÈóÇÆöÚõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõßúÑóåó
ÞöíãóÊóåõ ÛóíúÑó ãõÏóÈøóÑòº áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ ÊóÚóÐøóÑó
ÇÓúÊöÑúÏóÇÏõåõ ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ Ëõãøó íóÑúÌöÚõ ÇáúãõßúÑóåõ
ÈöÞöíãóÊöåö ãõÏóÈøóÑðÇ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ ÇõÍúÊõÈöÓó Ýöí
ãöáúßö ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóåõæó ãõÏóÈøóÑñ¡ ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÅíÌóÇÈö
ÖóãóÇäö ÇáúÞöíãóÉö Úóáóíúåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) ÃóäøóåóÇ áóæú ßóÇäóÊú ÌóÇÑöíóÉð ÇÓúÊóÎúÏóãóåóÇ¡
æóÇÓúÊóßúÊóÈóåóÇ¡ æóæóØöÆóåóÇ¡ ÝóßóíúÝõ íõÓóáøöãõ áóåõ Ðóáößó
ãóÌøóÇäðÇ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÞöíãóÊóåõ ãõÏóÈøóÑðÇ
áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÃóíúÖðÇ¡ æóÖóãøóäó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ äõÞúÕóÇäó
ÇáÊøóÏúÈöíÑöº áöÃóäøó Ðóáößó ÇáúÌõÒúÁó ÞóÏú ÊóáöÝó ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö¡
æóÞóÏú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ãõáúÌóÃð Åáóì ÇáÊøóÏúÈöíÑö ãöäú ÌöåóÉö
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóãú íõæÌóÏú ãöäú ÇáúÈóÇÆöÚö ÇáÑøöÖóÇ ÈöÐóáößó¡
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÞóÈúÖö
ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúãóÓúÃóáóÉö ÈöÍóÇáöåóÇ áóãú íóßõäú áöáúÈóÇÆöÚö
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÔóíúÁñ¡ æóßóÇäó áóåõ Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúãõÔúÊóÑöíó
ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó Ýöí ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÞóÈúÖö
ßóÇäó ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóíúåö¡ æóÅöÐóÇ ÊóÞóÑøóÑó Úóáóíúåö ÖóãóÇäõ
ÞöíãóÊöåö ÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáúãõßúÑöåó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÞúÊõáó
ÚóÈúÏóåõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÞóÊúáö¡ Ýóáóåõ Ãóäú íóÞúÈöÖó ãöäúåõ.
æóÅöäú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö Öóãøóäóåõ ÞöíãóÊóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáÊøóÏúÈöíÑö Öóãøóäóåõ äõÞúÕóÇäó ÇáÊøóÏúÈöíÑö Ýöí
ÇáúÍóÇáö ÝóÅöÐóÇ ãóÇÊó ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÇáúÚóÈúÏõ íóÎúÑõÌõ ãöäú
ËõáõËöåö Öóãøóäóåõ æóÑóËóÉó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞöíãóÊóåõ ãõÏóÈøóÑðǺ
áöÃóäøó ÊóáóÝó ÇáúÈóÇÞöí ÈóÚúÏó ãóæúÊöåö ÍóÕóáó ÈöÐóáößó
ÇáÊøóÏúÈöíÑö¡ æóÞóÏú ßóÇäó ãõáúÌóÃð Åáóíúåö ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõßúÑöåö¡
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ Ýöí Ðóáößó ßõáøöåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
æóÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÈöÍóÇáöåóÇ áóãú íóßõäú áöáúÈóÇÆöÚö ãóÚó ÇáúãõßúÑöåö
ÖóãóÇäñº áöÃóäøó ãóÇ ÊóáöÝó Èöåö ÇáúÚóÈúÏõ áóãú íóÕöÑú ãóäúÓõæÈðÇ
Åáóíúåö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóáóßöäøóåõ íõÖóãøöäõ
ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ ÝöíãóÇ íóÍúÕõáõ
Èöåö ÊóáóÝõ ÇáúÚóÈúÏö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö.
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÞúÈóáó ãöäú
ÝõáóÇäò Ãóäú íõÚúÊöÞó ÚóÈúÏóåõ Úóäúåõ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóÞöíãóÊõåõ
ÃóáúÝóÇäö¡ Ãóæú ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÈöØóáóÈò ãöäú ÑóÈøö ÇáúãóÇáö¡
ÝóÞóÈöáóåõ ãöäúåõ¡ ÝóÇáúÚöÊúÞõ ÌóÇÆöÒñ Úóäú ÇáúãõÚúÊóÞö Úóäúåõº
áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ Ýöí ÇáúÞóÈõæáö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö¡ æóáóÇ
(24/118)
ÖóãóÇä Úóáóíúåö¡ æóáóÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö
ÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúÞóÇÈöáö¡ ÝóáöÃóäøóåõ ãõáúÌóÃñ Åáóì åóÐóÇ ÇáúÞóÈõæáö
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ æóÐóáößó íóãúäóÚõ äöÓúÈóÉó ÇáÊøóáóÝö Åáóíúåö Ýöí
Íõßúãö ÇáÖøóãóÇäö¡ æóÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóáöÃóäøó ÑóÈøó
ÇáúÚóÈúÏö åõæó ÇáøóÐöí ØóáóÈó ãöäúåõ ãóÇ ÍóÕóáó Èöåö ÊóáóÝõ
ÇáúÚóÈúÏö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ áóåõ Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúãõßúÑóåó ÔóíúÆðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÔóÇÁó ÇááøöÕøõ Ãóäú íõßúÑöåó åóÐóÇ
ÇáÑøóÌõáó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÔúÊóÑöíó ãöäúåõ åóÐóÇ
ÇáúÚóÈúÏó ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóíóÞúÈöÖóåõ¡ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó¡ ÝóãóÇÊó
Ýöí íóÏöåö áóãú íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑóåõ¡ æóáóÇ ÇáúãõÔúÊóÑöí áöáúãóæúáóì
ÔóíúÆðÇ¡ æóßóÐóáößó Åäú ÓóÃóáó ãóÚó Ðóáößó Ãóäú íõßúÑöåóåõ Úóáóì
ÚöÊúÞöåö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóÝóÚóáó ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö ÈöÛóíúÑö ÓõÄóÇáò ãöäú ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøó
åõäóÇßó áóãú íõæÌóÏú ãöäúåõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÊóáóÝö ÇáúÚóÈúÏö¡ æóåõäóÇ
ÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó ãöäúåõ ÇáÑøöÖóÇ ÈöÐóáößó.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Çáúãóæúáóì ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡
æóÇáÏøóÝúÚö¡ æóÃóßúÑóåó ÇáúÂÎóÑó íóæúãÆöÐò ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì
ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóÝóÚóáóÇ Ðóáößó¡ Ëõãøó ÃóßúÑóåó Çáúãóæúáóì
ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íóÃúãõÑó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÈöÇáúÚöÊúÞö¡
æóÃóßúÑóåó ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì Ãóäú íõÚúÊöÞó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡
ÝóÝóÚóáóÇ ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ ÍõÑøðÇ¡ æóßóÇäó ÖóãóÇäõ ÇáúÞöíãóÉö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÃóãúÑó ÇáúÈóÇÆöÚö ÅíøóÇåõ ÈöÇáúÚöÊúÞö¡ æóåõæó
ãõßúÑóåñ ÈöÇáúÍóÈúÓö ÃóãúÑñ ÈóÇØöáñ¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ßóÇäó
ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÇáúÚöÊúÞö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãöáúßöåö¡ æóÅöäøóãóÇ
ÊóÃúËöíÑõ ÃóãúÑö ÇáúÈóÇÆöÚö Ýöí ÑöÖóÇåõ Èöåö áöíõÓúÞöØó ÍóÞøóåõ Ýöí
ÇáÖøóãóÇäö ÈöåóÐóÇ ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö
íóäúÚóÏöãõ ÇáÑøöÖóÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ ÈöÇáúÍóÈúÓö ÍóÊøóì
íóÃúÐóäó áöáúãõßúÑóåö Ýöí ÞóÊúáö ÚóÈúÏöåö¡ ÝóÃóÐöäó áóåõ Ýöí Ðóáößó¡
ÝóÞóÊóáóåõ ßóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÇáúÞöíãóÉõº áöÃóäøó ÅÐúäóåõ ãóÚó
ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö ÈóÇØöáñ¡ ÝóåóÐóÇ ßóÐóáößó¡ æóÅöÐóÇ ËóÈóÊó
ÈõØúáóÇäõ ÃóãúÑöåö ÈóÞöíó ÅßúÑóÇåõåõ ÇáúãõÔúÊóÑöíó Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö
ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóÐóáößó íõæÌöÈõ äöÓúÈóÉó ÇáúÅöÊúáóÇÝö Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúæóÏöíÚóÉö æóÛóíúÑöåóÇ.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó áöÕøðÇ ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ
ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íõæÏöÚó ãóÇáóåõ åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáó¡
ÝóÃóæúÏóÚóåõ¡ Ýóåóáóßó ÚöäúÏó ÇáúãõÓúÊóæúÏóÚö¡ æóåõæó ÛóíúÑõ
ãõßúÑóåò áóãú íóÖúãóäú ÇáúãõÓúÊóæúÏóÚõ¡ æóáóÇ ÇáúãõßúÑóåõ ÔóíúÆðÇ
ÃóãøóÇ ÇáúãõßúÑóåõ¡ ÝóáöÃóäøó ÇáÊøóåúÏöíÏó ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÌúÚóáõ
ÇáÏøóÝúÚó ãöäú ÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ æóÃóãøóÇ
ÇáúãõÓúÊóæúÏóÚõ¡ ÝóáöÃóäøóåõ ÞóÈóÖó ÇáúãóÇáó ÈöÊóÓúáöíãö ÕóÇÍöÈöåö
Åáóíúåö áöíóÑõÏøóåõ Úóáóíúåö¡ æóÐóáößó ÛóíúÑõ ãõæÌöÈò áöáÖøóãóÇäö¡
æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáÊøóÓúáöíãö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóì ÇáúãóÇáößö¡
ÝóÅöäøóåõ áóãú íóßõäú ãõáúÌóÃð Åáóíúåö¡ æóÅöäøóãóÇ åõæó ÛóíúÑõ ÑóÇÖò
Èöåö¡ Ýóåõæó ßóãóäú ÃóæúÏóÚó ãóÇáóåõ ÛóíúÑóåõ ÚöäúÏó ÎóæúÝöåö ãöäú
ÇááøõÕõæÕö¡ Ãóæú ÚöäúÏó æõÞõæÚö ÇáúÍóÑöíÞö Ýöí ÏóÇÑöåö¡ æóåõäóÇßó
áóÇ íóÖúãóäõ ÇáúãõæÏóÚõ ÅÐóÇ åóáóßó Ýöí íóÏöåö ÈöÛóíúÑö ÕõäúÚöåö¡
æóÅöäú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ÝóáöÑóÈøö ÇáúãóÇáö Ãóäú
íõÖóãøöäó ÇáúãõÓúÊóæúÏóÚó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúãõßúÑöåóº áöÃóäøó
ÝöÚúáóåõ Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö
áöáúÅöáúÌóÇÁö ÝóßóÃóäøó ÇáúãõßúÑöåõ åõæó ÇáøóÐöí ÈóÇÔóÑó ÇáÏøóÝúÚó
Åáóíúåö¡ Ýóíóßõæäõ ßõáøõ æóÇÍöÏò
(24/119)
ãöäúåõãóÇ ÌóÇäöíðÇ Ýöí ÍóÞøö ÕóÇÍöÈö
ÇáúãóÇáö¡ æóÃóíøõåõãóÇ Öóãøóäó áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö
ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó Åäú Öóãöäó¡ ÝóÅöäøóãóÇ íóÖúãóäõ
Èößóæúäö ÇáÏøóÝúÚö ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ æóáóæú ßóÇäó åõæó ÇáøóÐöí
ÏóÝóÚóåõ Åáóíúåö¡ æóÏöíÚóÉð áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõæÏóÚö ÈöÔóíúÁò¡
æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõæÏóÚóº ÝóáöÃóäøóåõ ßóÇäó Ýöí ÇáúÞóÈúÖö
ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÈöåö ÕóÇÑó ÖóÇãöäðÇ¡ æóåõæó áóãú íóßõäú Ýöí åóÐóÇ
ÇáúÞóÈúÖö ÚóÇãöáðÇ áöáúÅößúÑóÇåöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÞúÈöÖú
áöíõÓóáøöãóåõ Åáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöÊóáóÝò Ãóæú ÍóÈúÓò
Úóáóì Ãóäú íóÃúãõÑó ÑóÌõáðÇ ÈöÞóÈúÖö ÇáúãóÇáö¡ ÝóÃóãóÑó ÈöÞóÈúÖöåö¡
æóÇáúãóÃúãõæÑõ ÛóíúÑõ ãõßúÑóåò¡ ÝóÖóÇÚó Ýöí íóÏöåö¡ ÝóÇáúÞóÇÈöÖõ
ÖóÇãöäñ áöáúãóÇáöº áöÃóäøó ÇáúÃóãúÑó Þóæúáñ ãöäúåõ¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ
ÈöÇáúÍóÈúÓö íõÈúØöáõ Þóæúáóåõ Ýöí ãöËúáöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ íóÈúØõáõ ÔöÑóÇÄõåõ¡ æóÈóíúÚõåõ¡ ÝóßóÇäó
ßóÇáúÞóÇÈöÖö ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóåõäóÇßó
ÕóÇÍöÈõ ÇáúãóÇáö åõæó ÇáÏøóÇÝöÚõ¡ æóÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ
íõÚúÏöãõ ÝöÚúáóåõ Ýöí ÇáÏøóÝúÚö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú
íóØúÑóÍó ãóÇáóåõ Ýöí ãóÇÁò Ãóæú äóÇÑò¡ ÝóÝóÚóáó áóãú íóÖúãóäú
ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðÇ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íóÃúãõÑó ÅäúÓóÇäðÇ ÈöÃóäú
íóØúÑóÍó ãóÇáóåõ Ýöí ãóÇÁò¡ Ãóæú äóÇÑò¡ ÝóÃóãóÑóåõ ÈöÐóáößó¡
ÝóÝóÚóáóåõ ÇáúãóÃúãõæÑõ ßóÇäó ÇáúãõßúÑóåõ ÖóÇãöäðÇ¡ æóáóÇ ÔóíúÁó
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáØøóÇÑöÍõ ãõßúÑóåðÇ ãöäú
ÌöåóÊöåö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ ÝóÍöíäóÆöÐò íóßõæäõ ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú
íóÃúÐóäó áóåõ Ýöí Ãóäú íóÃúÎõÐó ãóÇáóåõ ÝóíóåóÈóåõ¡ Ãóæú íóÃúßõáóåõ¡
Ãóæú íóÓúÊóåúáößóåõ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó ßóÇäó ÇáúãõÓúÊóåúáößõ ÖóÇãöäðǺ
áöÃóäøó ÃóãúÑóåõ ÈöÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÛúæñ¡ ÝóßóÃóäøóåõ¡
ÝóÚóáóåõ ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÃúÐóäó áóåõ Ýöí Ãóäú
íóÞúÊõáó ÚóÈúÏóåõ ÚóãúÏðÇ¡ ÝóÃóÐöäó áóåõ Ýöí Ðóáößó¡ ÝóÞóÊóáóåõ
ßóÇäó áöáúãóæúáóì Ãóäú íóÞúÊõáóåõ Èöåöº áöÃóäøóåõ áóÇ ãõÚúÊóÈóÑó
ÈöÅöÐúäöåö ÈóÚúÏó ÇáúÅößúÑóÇåö ÇáÊøóÇãøö¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì
Ðóáößó ÈöÇáúÍóÈúÓö ßóÇäó ßóÐóáößó Ýöí ÇáúÞöíóÇÓöº áöÃóäøó ÇáúÅöÐúäó
ßóÇäó ÈóÇØöáðÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáÊøóåúÏöíÏó ÈöÇáúÍóÈúÓö íõÓúÞöØõ ÇÚúÊöÈóÇÑó
ãóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÅöÈúØóÇáó ãöäú ÃóÞóÇæöíáöåö¡ æóÇáúÅöÐúäõ ÅäøóãóÇ
ßóÇäó ãõÄóËøöÑðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ Ïóáöíáõ ÇáÑøöÖóÇ¡ æóãóÚó
ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö ÇáúÅöÐúäõ áóÇ íóßõæäõ Ïóáöíáó ÇáÑøöÖóÇ¡
æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊóÍúÓóäó Ýöí åóÐóÇ¡ ÝóÞóÇáó áóÇ íóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõ¡
æóáóßöäøóåõ ÖóÇãöäñ áóåõ ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
ÈöÇáúÍóÈúÓö íõÄóËøöÑõ Ýöí ÅÈúØóÇáö ÈóÚúÖö ÇáúÃóÞóÇæöíáö Ïõæäó
ÇáúÈóÚúÖö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóÇ íõÄóËøöÑõ Ýöí ÅÈúØóÇáö Þóæúáöåö Ýöí
ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö¡ æóÇáúÚóÝúæö Úóäú ÇáúÞöÕóÇÕö¡ æóíõÄóËøöÑõ
Ýöí ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÔøöÑóÇÁö¡ ÝóÅöäú ÇÚúÊóÈóÑúäóÇåõ ÈöãóÇ íõÄóËøöÑõ
Ýöíåö íóÌöÈõ ÇáúÞöÕóÇÕõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäú ÇÚúÊóÈóÑúäóÇåõ
ÈöãóÇ áóÇ íõÄóËøöÑõ Ýöíåö áóÇ íóÌöÈõ ÇáúÞöÕóÇÕõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡
æóÇáúÞöÕóÇÕõ ãöãøóÇ íóäúÏóÑöÆõ ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ ÝóáöåóÐóÇ ÓóÞóØó
ÇáúÞóæóÏõ.
ÝóÅöäú Þöíáó: åóÐóÇ Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöæóÚöíÏö ÇáÊøóáóÝö ãóæúÌõæÏñ
ÞõáúäóÇ áóÇ ßóÐóáößó¡ ÝóÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöæóÚöíÏö ÇáÊøóáóÝö ãõÄóËøöÑñ
Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúÃóÞóÇæöíáö ÝöíãóÇ íóÍúÕõáõ ÈöåóÇ ãöäú ÇáúÅöÊúáóÇÝö
ÍóÊøóì íóßõæäó ãõæÌöÈðÇ áöáÖøóãóÇäö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ Ëõãøó ÇáúÅöÐúäö Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö
ßóÇáúÚóÝúæö Ýöí ÇáöÇäúÊöåóÇÁö¡ æóÇáúÚóÝúæõ ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö
ÈöÇáúÍóÈúÓö ÕóÍöíÍñ Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóì ÇáúÚóÇÝöí
ãöäú ßõáøö æóÌúåò ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÇáúÚóÝúæõ
åõäóÇßó ÕóÍöíÍñ
(24/120)
Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ãóÇ íóÊúáóÝõ Èöåö
ãöãøóÇ åõæó ãõÊóÞóæøöãñ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóßóÐóáößó
ÇáúÅöÐúäõ Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö ÞõáúäóÇ:
íõÌúÚóáõ ãõÚúÊóÈóÑðÇ Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÞóæóÏö ÇáøóÐöí íóäúÏóÑöÆõ
ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ æóáóÇ íõÌúÚóáõ ãõÚúÊóÈóÑðÇ Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáÖøóãóÇäö
ÇáøóÐöí íóËúÈõÊõ ãóÚó ÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ æóßóÐóáößó Åäú ßóÇäó
ÇáúãóÃúãõæÑõ ÈöÇáúÞóÊúáö ÛóíúÑó ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóÅöäøó ÇáúãóÚúäóì Ýöí
Çáúßõáøö ÓóæóÇÁñ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò Úóáóì Ãóäú íõæóßøóáó
ÈöÈóíúÚò¡ Ãóæú ÔöÑóÇÁò¡ ÝóÝóÚóáó ßóÇäó Ðóáößó ÈóÇØöáðǺ áöÃóäøó
ÇáÊøóæúßöíáó Þóæúáñ¡ æóÅöäøóãóÇ íõÚúÊóÈóÑõ áöíóÊóÍóÞøóÞó Èöåö
ÇáÑøöÖóÇ ãöäú Çáúãõæóßøöáö ÈöÊóÕóÑøõÝö Çáúæóßöíáö Úóáóì ÓóÈöíáö
ÇáäøöíóÇÈóÉö Úóäúåõ¡ æóÐóáößó íóäúÚóÏöãõ ÅÐóÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì
ÇáÊøóæúßöíáö¡ Ëõãøó ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóÇáúÍóÈúÓö íóãúäóÚõ
ÕöÍøóÉó ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÔøöÑóÇÁö¡ ÝóßóÐóáößó íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó
ÇáÊøóæúßöíáö ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÔøöÑóÇÁö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íõæóßøöáó åóÐóÇ ÈöÚöÊúÞö
ÚóÈúÏöåö¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ Çáúæóßöíáõ¡ æóÇáúæóßöíáõ ÛóíúÑõ ãõßúÑóåò
ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ ÍõÑøðÇ Úóäú ãóæúáóÇåõ¡ æóáóãú íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑöåõ
ÔóíúÆðǺ áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÌúÚóáõ ÇáúÝöÚúáó
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡ æóáóÇ íóãúäóÚõ
ÕöÍøóÉó ÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ ÝóßóÐóáößó áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáÊøóÓúáöíØö
Úóáóì ÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóÇáÊøóæúßöíáõ Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ßóÇáúÅöÌóÇÒóÉö
Ýöí ÇáöÇäúÊöåóÇÁö.
æóáóæú Ãóäøó ÃóÌúäóÈöíøðÇ ÃóÚúÊóÞó ÚóÈúÏó ÑóÌõáò ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö¡
ÝóÃõßúÑöåó ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íõÌöíÒóåõ ÈóÚúÏó ÇáúÚöÊúÞö áóãú
íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðÇ¡ ÝóåóÐóÇ ãöËúáõåõ¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì Ðóáößó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò ßóÇäó ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåõ
Ïõæäó ÇáøóÐöí æóáöíó ÇáúÚöÊúÞó ÃóãøóÇ äõÝõæÐõ ÇáúÚöÊúÞöº ÝóáöÃóäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÇáÊøóæúßöíáö ÈöÇáúÚöÊúÞö ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóÃóãøóÇ æõÌõæÈõ ÇáÖøóãóÇäö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóáöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó ãóäúÓõæÈñ Åáóíúåö ÈöÓóÈóÈö
ÇáúÅöáúÌóÇÁö¡ æóÍõÕõæáõ ÇáÊøóáóÝö ÈöÇáúÃóãúÑö ÇáÕøóÇÏöÑö ãöäú
Çáúãóæúáóì ÚöäúÏó ÅÚúÊóÇÞö ÇáúãóÃúãõæÑö áóÇ ÈöÅöÚúÊóÇÞö
ÇáúãóÃúãõæÑö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú áóãú íóÓúÈöÞú ÇáúÃóãúÑõ ßóÇäó ÅÚúÊóÇÞõåõ
áóÛúæðÇ¡ æóÈöåö ÝóÇÑóÞó ÇáúÞóÊúáó¡ æóÇáúÞóØúÚó¡ ÝóÇáúÅöÊúáóÇÝõ
åõäóÇßó íóÍúÕõáõ ÈöãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúãóÃúãõæÑö Ïõæäó ÇáúÂãöÑö Èöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ íóÊóÍóÞøóÞõ¡ æóÅöäú áóãú íóÓúÈöÞúåõ ÃóãúÑñ
ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúãõÈóÇÔöÑõ ØóÇÆöÚðÇ ßóÇäó ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóíúåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó áóæú ÃóãóÑó ÑóÌõáðÇ ÈöÃóäú
íóÞúÊõáó ÇáúãóÈöíÚó ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóÞóÊóáóåõ ßóÇäó ÇáúÞóÇÊöáõ
ÖóÇãöäðÇ ÞöíãóÊóåõ áöáúÈóÇÆöÚö ÍóÊøóì íóÍúÈöÓóåõ ÈöÇáËøóãóäö¡ æóáóæú
ÃóãóÑó ÑóÌõáðÇ¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ ÍõÑøðÇ¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó
Úóáóì ÇáúãõÚúÊöÞö¡ æóÇáúÝóÑúÞõ ÈóíúäóåõãóÇ ÈöãóÇ ÃóÔóÑúäóÇ Åáóíúåö
Ãóäøó ÇáúÅöÚúÊóÇÞó ÈöÏõæäö ÃóãúÑö ÇáúãõÔúÊóÑöí áóÛúæñ¡ Ýóíóßõæäõ
ÅÚúÊóÇÞõ ÇáúãóÃúãõæÑö ßóÅöÚúÊóÇÞö ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÇáúÞóÊúáõ ÈöÏõæäö
ÃóãúÑ ÇáúãõÔúÊóÑöí íóÊóÍóÞøóÞõ¡ Ýóíóßõæäõ ãõæÌöÈó ÇáÖøóãóÇäö Úóáóì
ÇáúÞóÇÊöáö æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íóÃúÐóäó
áóåõ Ýöí ÚöÊúÞöåö¡ ÝóÃóÐöäó áóåõ Ýöíåö¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ ÚóÊóÞó¡
æóÇáúæóáóÇÁõ áöáúãóæúáóì¡ æóíóÖúãóäõ ÇáúãõßúÑöåõ ÞöíãóÊóåõ áóÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ ÃóÚúÊóÞóåõ Èóáú ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ ÃóáúÌóÃóåõ
Åáóì ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÚöÊúÞö ÍóÊøóì áóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ðóáößó
ÈöÍóÈúÓò áóãú íóÖúãóäú áóåõ ÔóíúÆðÇ¡ ÝóåóÐóÇ íõÈóíøöäõ áóß ãóÇ
ÓóÈóÞó Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÚöÊúÞö ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö Ýöí Íõßúãö ÇáÖøóãóÇäö¡ æóßõáøõ ÅßúÑóÇåò
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì ÇáúÃóãúÑö áóÇ íõãúßöäõ ÑóÏøõåõ ÈóÚúÏó
æõÞõæÚöåö äóÍúæõ ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÞóÊúáö¡
æóÇÓúÊöåúáóÇßö ÇáúãóÇáö
(24/121)
ÝóÅößúÑóÇåõåõ Ýöíåö ÈöãóäúÒöáóÉö
ÌöäóÇíóÊöåö ÈöíóÏöåöº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó Ýöí Íõßúãö ÇáúÅöÊúáóÇÝö
ÕóÇÑó ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ðóáößó
ÈöÞóíúÏò¡ Ãóæú ÍóÈúÓò áóãú íóáúÒóãúåõ ÖóãóÇäõåõ¡ æóÅöäøóãóÇ
ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÞóÊúáö Ýöí
ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÔøöÑóÇÁö æóÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈöÇáúÃóÔúíóÇÁö ßõáøöåóÇ¡
æóÇáúæóßóÇáóÉõ ÈöÐóáößó¡ æóÇáúÃóãúÑõ Èöåöº áöÃóäøó ÕöÍøóÉó åóÐóÇ
ßõáøöåö ÊóÚúÊóãöÏõ ÇáÑøöÖóÇ¡ æóãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö
íóäúÚóÏöãõ ÇáÑøöÖóÇ¡ Ëõãøó¡ ÃóæúÖóÍó ÇáúÝóÑúÞó Èóíúäó ÇáúÝöÚúáö¡
æóÈóíúäó ÇáúÃóãúÑö Èöåö ÚöäúÏó ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö ÈöÝöÚúáö
ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÍúÌõæÑö Úóáóíúåö¡ ÝóÅöäøóåõ áóæú ÛóÕóÈó ãóÇáðÇ¡
ÝóÏóÝóÚóåõ Åáóì ÚóÈúÏò ÂÎóÑó ãóÍúÌõæÑò Úóáóíúåö¡ Ýóåóáóßó ÚöäúÏóåõ
ßóÇäó áöÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáËøóÇäöí¡ Ëõãøó íóÑúÌöÚó
ãóæúáóÇåõ ÈöãóÇ Öóãöäó Ýöí ÑóÞóÈóÉö ÇáúÃóæøóáö¡ æóáóæú áóãú
íóÏúÝóÚúåõ¡ æóáóßöäøóåõ ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ¡ æóÇáúãóÓúÃóáóÉõ
ÈöÍóÇáöåóÇ áóãú íóßõäú áöãõæáóì ÇáúÂÎóÑö Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúÃóæøóáó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÍóÌúÑó Úóáóíúåö ÃóÓúÞóØó ÇÚúÊöÈóÇÑó ÃóãúÑöåö¡
æóáóãú íõÓúÞöØú ÇÚúÊöÈóÇÑó ÏóÝúÚöåö¡ ÝóßóÐóáößó ÇáúÅößúÑóÇåõ
ÈöÇáúÍóÈúÓö íõÓúÞöØõ ÇÚúÊöÈóÇÑó ÃóãúÑöåö¡ æóáóÇ íõÓúÞöØõ ÇÚúÊöÈóÇÑó
ÏóÝúÚöåö¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈõ ÇáÊøóáúÌöÆóÉö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) ÑóÌõáñ ÞóÇáó áöÑóÌõáò Åäøöí ÃõÑöíÏõ
Ãóäú ÃõáúÌöÆó Åáóíúßó ÚóÈúÏöí åóÐóÇ ÝóÃóÈöíÚõßóåõ ÊóáúÌöÆóÉð¡
æóÈóÇØöáðÇ¡ æóáóíúÓó ÈöÔöÑóÇÁò¡ æóÇÌöÈò áöÔóíúÁö ÃóÎóÇÝõåõ¡ ÝóÞóÇáó:
äóÚóãú æóÍóÖóÑó åóÐöåö ÇáúãóÞóÇáóÉó ÔõåõæÏñ¡ Ëõãøó ÞóÇáó áóåõ Ýöí
ãóÌúáöÓò ÂÎóÑó ÞóÏú ÈöÚúÊõßóåõ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÞóÇáó ÞóÏú
ÝóÚóáúÊ¡ Ëõãøó ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì ãóÇ ßóÇäó ÈóíúäóåõãóÇ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ
ÈóÇØöáñº áöÃóäøó ÇáÊøóáúÌöÆóÉó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúåóÒúáö¡ æóÇáúåóÒúáõ
Ãóäú íõÑóÇÏó ÈöÇáúßóáóÇãö ÛóíúÑõ ãóÇ æõÖöÚó áóåõ æóÇáúåóÇÒöáõ áóÇ
íóßõæäõ ãõÎúÊóÇÑðÇ áöáúÍõßúãö¡ æóáóÇ ÑóÇÖöíðÇ Èöåö¡ æóíóßõæäõ
ãõÎúÊóÇÑðÇ áöáÓøóÈóÈö áöÛóíúÑö ãóÇ æõÖöÚó áóåõ ÇáÓøóÈóÈõ¡
ÝóÇáúãõáúÌöÆõ ÃóíúÖðÇ íóßõæäõ ãõÎúÊóÇÑðÇ áöáÓøóÈóÈö áöÛóíúÑö ãóÇ
æõÖöÚó áóåõ ÇáÓøóÈóÈõ¡ æóáóÇ íóßõæäõ ãõÎúÊóÇÑðÇ áöáúÍõßúãö¡ æóáóÇ
ÑóÇÖöíðÇ Èöåö.
ÝóáóÇ íóãúäóÚõ ÇáúåóÒúáõ¡ æóÇáÊøóáúÌöÆóÉõ ÇäúÚöÞóÇÏó ÇáÓøóÈóÈö¡
æóáóßöäú áóÇ íóßõæäõ ãõæÌöÈðÇ áöÍõßúãöåö áöãóÇ áóãú íóäúÚóÏöãú åóÐóÇ
ÇáúæóÕúÝõ¡ æóåõæó ßóÇáúÈóíúÚö ÈöÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö áóåõãóÇ ÃóÈóÏðÇ
íóßõæäõ ãõäúÚóÞöÏðÇ¡ æóáóßöäú áóÇ íóßõæäõ ãõæÌöÈðÇ áöÍõßúãöåö ãóÚó
ÈóÞóÇÁö ÇáúÎöíóÇÑö áóåõãóÇ ÅÐóÇ ÚóÑóÝúäóÇ åóÐóÇ¡ ÝóäóÞõæáõ: Åäú
ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì ÃóäøóåõãóÇ ÈóäóíóÇ Úóáóì Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡
ÝóÇáúÈóíúÚõ ÈóÇØöáñ áöÇÊøöÝóÇÞöåöãóÇ Úóáóì ÃóäøóåõãóÇ íóÚúÒöáóÇäöåö¡
æóÅöäú ÊóÕóÇÏóÞóÇ ÃóäøóåõãóÇ ÃóÚúÑóÖóÇ Úóäú Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö
ÝóÇáúÈóíúÚõ áóÇÒöãñ ÈóíúäóåõãóÇ áöÃóäøóåõãóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì
ÃóäøóåõãóÇ ÞóÕóÏóÇ ÇáúÌöÏøó æóåóÐóÇ äóÇÓöÎñ áöãóÇ ßóÇäó ÈóíúäóåõãóÇ
ãöäú ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÚóÞúÏõ ÈóÚúÏó ÇáúÚóÞúÏö
íóßõæäõ ÝóÇÓöÎðÇ áöáúÚóÞúÏö ÈóÚúÏó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö Ãóæúáóì Ãóäú
íóßõæäó äóÇÓöÎðÇ áóåóÇ¡ æóÅöäú ÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäøóåõ áóãú íóÍúÖõÑúåõãóÇ
äöíøóÉñ ÚöäúÏó ÇáúÚóÞúÏö¡ ÝóÝöí ÙóÇåöÑö ÇáúÌóæóÇÈö ÇáúÈóíúÚõ
ÈóÇØöáñ¡ æóÑóæóì ÇáúãõÚóáøóì Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó
Ãóäøó ÇáúÈóíúÚó ÕóÍöíÍñ: æóÌúåõ Êöáúßó ÇáÑøöæóÇíóÉö Ãóäøó ãõØúáóÞó
ÝöÚúáö ÇáúÚóÇÞöáö ÇáúãõÓúáöãö ãóÍúãõæáñ Úóáóì ÇáÕøöÍøóÉö¡ æóãóÇ
íóÍöáøõ ÔóÑúÚðÇ¡ æóÚöäúÏó ÇáúÅöØúáóÇÞö íóÌöÈõ - Íóãúáõ ßóáóÇãöåöãóÇ
Úóáóíúåö¡ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ
(24/122)
ÅáúÛóÇÁõ ßóáóÇãöåöãóÇ ãóÚó ÅãúßóÇäö
ÊóÕúÍöíÍöåö¡ æóæóÌúåõ ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö ÃóäøóåõãóÇ ãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ
ÅáøóÇ áöíóÈúäöíóÇ Úóáóì Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ Ýóíóßõæäõ ÝöÚúáõåõãóÇ
ÈöäóÇÁð Úóáóì Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÙøóÇåöÑö ãóÇ áóãú
íóÙúåóÑú ãöäúåõãóÇ ÎöáóÇÝõåõ¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ áóãú íõÌúÚóáú
ÈöäóÇÁð ßóÇäó ÇÓúÊöÚúãóÇáõåõãóÇ ÈöÊöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö
ÇÓúÊöÚúãóÇáðÇ ÈöãóÇ áóÇ íõÝöíÏõ.
æóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøó Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉó ÊóÚóÇÑóÖó ÇáúÃóãúÑóÇäö
Ýöí ÇáúÅöØúáóÇÞö¡ ÝóíõÑóÌøóÍõ ÇáÓøóÇÈöÞõ ãöäúåõãóÇ¡ æóåõæó
ÇáúãõæóÇÖóÚóÉõ¡ æóÝöí ÇáÑøöæóÇíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ÌõÚöáó ÇáËøóÇäöí
äóÇÓöÎðÇ áöáúÃóæøóáö¡ æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇÎúÊóáóÝóÇ¡ ÝóÞóÇáó ÃóÍóÏõåõãóÇ:
ÈóäóíúäóÇ Úóáóì Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ æóÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ: ÃóÚúÑóÖúäóÇ
ÚóäúåóÇ¡ ÝóÚóáóì Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ãóäú
íóÏøóÚöí ÕöÍøóÉó ÇáúÚóÞúÏö¡ æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò
ÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ãóäú íóÏøóÚöí ÇáúÈöäóÇÁó Úóáóì Êöáúßó
ÇáúãõæóÇÖóÚóÉöº áöÃóäøó ÚöäúÏó ÇáúÎõÕõæãóÉö ÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ãóäú
íóÔúåóÏõ áóåõ ÇáÙøóÇåöÑõ æóÅöäøóãóÇ íóÔúåóÏõ ÇáÙøóÇåöÑõ áöãóäú
íóÏøóÚöí ÇáúÈöäóÇÁó Úóáóì ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö: íõæóÖøöÍõåõ ÃóäøóÇ
äóÌúÚóáõ Ýöí ÍóÞøö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ßóÃóäøóåõ ÞóÕóÏó ãóÇ
ÃóÎúÈóÑó Èöåö¡ æóáóßöäú ÈöÅöÚúÑóÇÖö ÃóÍóÏöåöãóÇ Úóäú ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö
áóÇ íóÕöÍøõ ÇáúÚóÞúÏõ ÝöíãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ¡ ßóãóÇ áóæú ÈóäóíóÇ Úóáóì
ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ Ëõãøó ÃóÌóÇÒó ÇáúÚóÞúÏó ÃóÍóÏõåõãóÇ æóÃóÈõæ
ÍóäöíÝóÉó íóÞõæáõ: ÚöäúÏó ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö íóÌöÈõ ÇáÑøõÌõæÚõ Åáóì
ÇáúÃóÕúáö¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ãóäøó ãõØúáóÞó ÇáúÚóÞúÏö íóÞúÊóÖöí ÇááøõÒõæãó
ÝóÏóÚúæóì ÇáúÈöäóÇÁö ãöäú ÃóÍóÏöåöãóÇ Úóáóì ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö
ßóÏóÚúæóÇåõ ÔóÑúØó ÇáúÎöíóÇÑö.
íõæóÖøöÍõåõ Ãóäøó Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉó áóãú Êóßõäú áóÇÒöãóÉð
ÈóíúäóåõãóÇ¡ ÝóíóäúÝóÑöÏõ ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈöÅöÈúØóÇáöåóÇ
ÈöØóÑöíÞö ÇáúÅöÚúÑóÇÖö ÚóäúåóÇ¡ æóÅöÐóÇ ÈóØóáóÊú ÇáúãõæóÇÖóÚóÉõ
ÈóÞöíó ÇáúÚóÞúÏõ ÕóÍöíÍðÇ¡ Ëõãøó ÇÎúÊöáóÇÝõåõãóÇ Ýöí ÈöäóÇÁö
ÇáúÚóÞúÏö Úóáóì ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇÎúÊöáóÇÝöåöãóÇ Ýöí
ÃóÕúáö ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ æóáóæú ÇÏøóÚóì ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáúãõæóÇÖóÚóÉó
ÇáÓøóÇÈöÞóÉó¡ æóÌóÍóÏó ÇáúÂÎóÑõ ßóÇäó ÇáúÞóæúáõ Þóæúáó ÇáúãõäúßóÑö¡
æóßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÕóÍöíÍðÇ ÈóíúäóåõãóÇ ÍóÊøóì ÊóÞõæãó ÇáúÈóíøöäóÉõ
áöáúÂÎóÑö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö ãöäúåõãóÇ¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ
ÇÎúÊóáóÝóÇ Ýöí ÇáúÈöäóÇÁö ÚóáóíúåóÇ¡ æóÅöäú ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì
ÇáúÈöäóÇÁö Úóáóì ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ Ëõãøó ÞóÇáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÞóÏú
ÃóÌóÒúÊ ÇáúÈóíúÚó áóãú íóÌõÒú Úóáóì ÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøó Ðóáößó
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇÔúÊöÑóÇØö ÇáúÎöíóÇÑö ãöäúåõãóÇ¡ ÝóÇáúãõÌöíÒõ íóßõæäõ
ãõÓúÞöØðÇ áöÎöíóÇÑöåö¡ æóáóßöäøó ÎöíóÇÑó ÇáúÂÎóÑö íóßúÝöí Ýöí
ÇáúãóäúÚö ãöäú ÌóæóÇÒö ÇáúÚóÞúÏö¡ ÝóÅöäú ÞóÇáó ÕóÇÍöÈõåõ: ÞóÏú
ÃóÌóÒúÊõ ÃóäóÇ ÃóíúÖðÇ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøóåõãóÇ ÃóÓúÞóØóÇ
ÎöíóÇÑóåõãóÇ¡ æóáöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ßóÇäó åóÒúáðÇ ãöäúåõãóÇ¡ æóáóãú
íóßõäú ãõÝöíÏðÇ Íõßúãõåõ áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö ãöäúåõãóÇ
áöáúÍõßúãö¡ æóÞóÏú ÇÎúÊóÇÑóÇ Ðóáößó¡ æóÅöäú áóãú íõÌöíÒóÇåõ ÍóÊøóì
ÞóÈóÖó ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ ßóÇäó ÚöÊúÞõåõ ÈóÇØöáðÇ
ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ßóÇäóÇ ÔóÑóØóÇ ÇáúÎöíóÇÑó áóåõãóÇ¡ æóåóÐóǺ
áöÃóäøó ÇáúÍõßúãó - æóåõæó Çáúãöáúßõ - ÛóíúÑõ ËóÇÈöÊò áöÚóÏóãö
ÇÎúÊöíóÇÑöåöãóÇ áöáúÍõßúãö ÈöÇáúÞóÕúÏö Åáóì ÇáúåóÒúáö¡ ÝóÊóæóÞøóÝó
ÇáúÍõßúãõ Úóáóì ÇÎúÊöÈóÇÑöåöãóÇ áóåõ¡ æóÞóÈúáó ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö áóÇ
ãöáúßó áöáúãõÔúÊóÑöí¡ ÝóáóÇ íóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÔúÊóÑöí
ãöäú ÇáúãõßúÑóåö ÝóÇáúãõßúÑóåõ ãõÎúÊóÇÑñ áöáúÍõßúãö¡ æóáóßöäøóåõ
ÛóíúÑõ ÑóÇÖò Èöåöº áöÃóäøó ÇáúÍõßúãó áöáúÌöÏøö ãöäú ÇáúßóáóÇãö¡
æóÅöäøóãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúÌöÏøö¡ ÝóÃóÌóÇÈó Åáóì Ðóáößó¡ ÝóáöåóÐóÇ
íóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõåõ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö ÍóÊøóì áóæú ßóÇäó ÃõßúÑöåó Úóáóì
ÈóíúÚöåö ÊóáúÌöÆóÉð¡ ÝóÈóÇÚóåõ áóãú íóÌõÒú ÚöÊúÞõ ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöíåö
ÃóíúÖðÇ.
æóáóæú ÞóÇáó
(24/123)
ÑóÌõáñ áöÇãúÑóÃóÉò ÃóÊóÒóæøóÌõß
ÊóÒóæøõÌðÇ åóÒúáðÇ¡ ÝóÞóÇáóÊú äóÚóãú¡ æóæóÇÝóÞóåõãú Úóáóì Ðóáößó
Çáúæóáöíøõ¡ Ëõãøó ÊóÒóæøóÌóåóÇ ßóÇäó ÇáäøößóÇÍõ ÌóÇÆöÒðÇ Ýöí
ÇáúÞóÖóÇÁö æóÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöÞóæúáöåö -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ËóáóÇËóÉñ ÌöÏøåäøó ÌöÏøñ¡
æóåóÒúáåäøó ÌöÏøñ ÇáäøößóÇÍõ¡ æóÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ» ¡
æóáöÃóäøó ÇáäøößóÇÍó áóÇ ÊóãúÊóäöÚõ ÕöÍøóÊõåõ ÈóÚúÏó ÇÎúÊöíóÇÑö
ÇáÓøóÈóÈö áöÚóÏóãö ÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúÍõßúãö ßóãóÇ áóæú ÔóÑóØó ÇáúÎöíóÇÑó
Ýöíåö ßóÇäó ÇáäøößóÇÍõ ÕóÍöíÍðÇ¡ æóÈöåóÐóÇ ÇáúÝóÕúáö íóÊóÈóíøóäõ
Ãóäøó ÈóíúÚó ÇáúåóÇÒöáö ãõäúÚóÞöÏñ ÊóáúÍóÞõåõ ÇáúÅöÌóÇÒóÉõ
ãöäúåõãóǺ áöÃóäøó ÈöÇáúåóÒúáö áóæú ßóÇäó íóäúÚóÏöãõ ÇÎúÊöíóÇÑõ
ÃóÕúáö ÇáÓøóÈóÈö áóãóÇ ÕóÍøó ÇáäøößóÇÍõ¡ æóÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ
ãöäú ÇáúåóÇÒöáö¡ æóÃóÕúáõ ÇáÓøóÈóÈö áóÇ ÈõÏøó ãöäú ÇÚúÊöÈóÇÑöåö Ýöí
åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ æóßóÐóáößó áóæú ØóáøóÞó ÇãúÑóÃóÊóåõ Úóáóì ãóÇáò
Úóáóì æóÌúåö ÇáúåóÒúáö¡ Ãóæú ÃóÚúÊóÞó ÌóÇÑöíóÊóåõ Úóáóì ãóÇáö Úóáóì
æóÌúåö ÇáúåóÒúáö¡ æóÞóÏú ÊóæóÇÖóÚóÇ ÞóÈúáó Ðóáößó Ãóäøóåõ åóÒúáñ¡
æóÞóÚó ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ æóæóÌóÈó ÇáúãóÇáõ¡ æóåóÐóÇ ÚöäúÏóäóÇ
Þóæúáõ ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò ÃóãøóÇ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ ÝóíóÊóæóÞøóÝõ æõÞõæÚõ ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö
Úóáóì æõÌõæÏö ÇáúÅöÌóÇÒóÉö ãöäú ÇáúãóÑúÃóÉö¡ æóÇáúÚóÈúÏö áöãóÇ
ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÇáúåóÒúáó ÈöãóäúÒöáóÉö ÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö¡ æóÚöäúÏó
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÔóÑúØõ ÇáúÎöíóÇÑö Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúãóÑúÃóÉö¡
æóÇáúÚóÈúÏö íóãúäóÚõ æõÞõæÚó ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö¡ æóæõÌõæÈõ
ÇáúãóÇáö ÞóÈúáó ÅÓúÞóÇØö ÇáúÎöíóÇÑöº áöÃóäøó ÇáøóÐöí Ýöí
ÌóÇäöÈöåöãóÇ ãóÇáñ¡ ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÈöÇáúÚóÞúÏö ÇáøóÐöí åõæó
ãõÈóÇÏóáóÉõ ãóÇáò ÈöãóÇáò æóÚöäúÏóåõãóÇ ÔóÑúØõ ÇáúÎöíóÇÑö áóÇ
íóãúäóÚõ æõÞõæÚó ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö¡ Ãóæú åõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ
ÈöÇáúÚóÞúÏö ÝóÃóãøóÇ ÇáúãóÇáõ¡ ÝóÊóÈóÚñ Ýöíåö¡ æóËõÈõæÊõ ÇáÊøóÈóÚö
ÈöËõÈõæÊö ÇáúÃóÕúáö¡ ÝóßóÐóáößó ÇáúåóÒúáõ¡ æóÇáúÅöÌóÇÑóÉõ¡
æóÇáúÞöÓúãóÉõ¡ æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÈóíúÚö Ýöí Íõßúãö
ÇáÊøóáúÌöÆóÉöº áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÚõÞõæÏó ãõÍúÊóãöáóÉñ áöáäøóÞúÖö
ÈóÚúÏó æõÞõæÚöåóÇ ßóÇáúÈóíúÚö.
æóáóæú ÊóæóÇÖóÚóÇ Úóáóì Ãóäú íõÌöíÒóÇ ÃóäøóåõãóÇ ÊóÈóÇíóÚóÇ åóÐóÇ
ÇáúÚóÈúÏö ÃóãúÓö ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóáóãú íóßõäú ÈóíúäóåõãóÇ ÈóíúÚñ
Ýöí ÇáúÍóÞöíÞóÉö Ëõãøó ÞóÇáó ÇáúÈóÇÆöÚõ áöáúãõÔúÊóÑöí: ÞóÏú ßõäúÊ
ÈöÚúÊõß ÚóÈúÏöí íóæúãó ßóÐóÇ ÈößóÐóÇ æóÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ: ÕóÏóÞúÊ¡
ÝóáóíúÓó åóÐóÇ ÈöÈóíúÚòº áöÃóäøó ÇáúÅöÞúÑóÇÑó ÎóÈóÑñ ãõÊóãóËøöáñ
Èóíúäó ÇáÕøöÏúÞö¡ æóÇáúßóÐöÈö¡ æóÇáúãõÎúÈóÑõ Úóäúåõ ÅÐóÇ ßóÇäó
ÈóÇØöáðÇ¡ ÝóÈöÇáúÅöÎúÈóÇÑö Èöåö áóÇ íóÕöíÑõ ÍóÞøðÇ¡ æóáóæú ÃóÌúãóÚóÇ
Úóáóì ÅÌóÇÒóÊöåö ÈóÚúÏó Ðóáößó áóãú íóßõäú ÈóíúÚðǺ áöÃóäøó
ÇáúÅöÌóÇÒóÉó ÅäøóãóÇ ÊóáúÍóÞõ ÇáúÚóÞúÏó ÇáúãõäúÚóÞöÏó¡
æóÈöÇáúÅöÞúÑóÇÑö ßóÇÐöÈðÇ áóÇ íóäúÚóÞöÏõ ÇáúÚóÞúÏõ¡ ÝóáóÇ ÊóáúÍóÞõåõ
ÇáúÅöÌóÇÒóÉõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) ÃóäøóåõãóÇ áóæú ÕóäóÚóÇ ãöËúáó Ðóáößó Ýöí ØóáóÇÞò¡
Ãóæú ÚóÊóÇÞò¡ Ãóæú äößóÇÍò áóãú íóßõäú Ðóáößó ØóáóÇÞðÇ¡ æóáóÇ
ÚóÊóÇÞðÇ¡ æóáóÇ äößóÇÍðÇ¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóÞóÑøó ÈöÔóíúÁò ãöäú
Ðóáößó ãöäú ÛóíúÑö ÊóÞóÏøõãö ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö áóãú íóßõäú ØóáóÇÞðÇ¡
æóáóÇ ÚóÊóÇÞðÇ¡ æóáóÇ äößóÇÍðÇ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö¡
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÞóÇÖöí áóÇ íõÕóÏøöÞõåõ Ýöí ÇáØøóáóÇÞö æóÇáúÚóÊóÇÞö
Úóáóì Ãóäøóåõ ßóÐöÈó ÅÐóÇ ÃóÞóÑøó ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ
ÇáúÝóÑúÞó Èóíúäó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö¡ æóÇáúÅöäúÔóÇÁö Ýöí åóÐöåö
ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóßóÐóáößó ãóÚó ÇáÊøóáúÌöÆóÉö¡
æóáóæú ßóÇäó ÞóÈúÖõ ÇáúÚóÈúÏö ÇáøóÐöí ÞóÇáó Ýöíåö ãóÇ ÞóÇáó
ÝóÃóÚúÊóÞóåõ¡ Ëõãøó ÞóÇãóÊú ÇáúÈóíøöäóÉõ Úóáóì ãóÇ ßóÇäóÇ ÞóÇáóÇ Ýöí
ÇáÓøöÑøö ãöäú ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö Úóáóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÈóØóáó ÇáúÚöÊúÞõ¡
æóÑõÏøó ÇáúÚóÈúÏõ Úóáóì ãóæúáóÇåõº áöÃóäøóåõ ËóÈóÊó Ãóäøó
ÅÞúÑóÇÑóåõãóÇ ßóÇäó ßóÐöÈðÇ¡ æóÃóäøó ÅÚúÊóÇÞóåõ ÍóÕóáó Ýöí ÛóíúÑö
ãöáúßöåö
(24/124)
ÝóßóÇäó áóÛúæðÇ.
æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÞóÇáó áöÇãúÑóÃóÉò¡ æóæóáöíøöåóÇ¡ Ãóæú ÞóÇáó
áöæóáöíøöåóÇ ÏõæäóåóÇ: Åäøöí ÃõÑöíÏõ Ãóäú ÃóÊóÒóæøóÌó ÝõáóÇäóÉó
Úóáóì ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò æóÊõÓóãøöí ÃóáúÝóíúäö¡ æóÇáúãóåúÑõ ÃóáúÝñ¡
ÝóÞóÇáó Çáúæóáöíøõ: äóÚóãú ÃóÝúÚóáõ¡ ÝóÊóÒóæøóÌóåóÇ Úóáóì ÃóáúÝóíúäö
ÚóáóÇäöíóÉð ßóÇäó ÇáäøößóÇÍõ ÌóÇÆöÒðÇ¡ æóÇáÕøóÏóÇÞõ ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãò
ÅÐóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì ãóÇ ÞóÇáóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö¡ Ãóæú ÞóÇãóÊú Èöåö
ÇáúÈóíøöäóÉõº áöÃóäøóåõãóÇ ÞóÕóÏóÇ ÇáúåóÒúáó ÈöÐößúÑö ÃóÍóÏö
ÇáúÃóáúÝóíúäö¡ æóÇáúãóÇáõ ãóÚó ÇáúåóÒúáö áóÇ íóÌöÈõ æóÕóÇÑó ÐößúÑõ
ÃóÍóÏö ÇáúÃóáúÝóíúäö Úóáóì æóÌúåö ÇáúåóÒúáö ÈöãóäúÒöáóÉö ÔóÑúØò
ÝóÇÓöÏò æóÇáÔøóÑúØõ ÇáúÝóÇÓöÏõ Ýöí ÇáäøößóÇÍö áóÇ íõÄóËøöÑõ Ýöí
ÃóÕúáö ÇáúÚóÞúÏö¡ æóáóÇ Ýöí ÇáÕøóÏóÇÞö¡ æóßóÐóáößó ÇáØøóáóÇÞõ Úóáóì
ÇáúãóÇáö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö Úóáóíúåö ÞóÇáó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö¡ æóßóÐóáößó
ÇáúÈóíúÚõ¡ æóåóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈõ Ýöí ÇáúÈóíúÚö Þóæúáõ ÃóÈöí íõæÓõÝó
æóãõÍóãøóÏò¡ æóåõæó ÅÍúÏóì ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÑöæóÇíóÉö ÃóÈöí íõæÓõÝó Úóäú ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÝóÇÓöÏñ ÅÐóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì ÃóíøöåöãóÇ
ÔóÇÁó Úóáóì Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉöº áöÃóäøó ÇáúÃóáúÝó ÇáøóÊöí ÞõÕöÏó
ÇáúåóÒúáõ ÈöåóÇ íóßõæäõ ÐößúÑõåóÇ ÔóÑúØðÇ ÝóÇÓöÏðÇ¡ æóÇáúÈóíúÚõ
íóÈúØõáõ ÈöÇáÔøóÑúØö ÇáúÝóÇÓöÏö ÈöÎöáóÇÝö ÇáäøößóÇÍö¡ æóÝöí
ÇáÑøöæóÇíóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ãóÇ ÞõÕöÏó ÇáúåóÒúáõ Èöåö ÝóÐößúÑõåõ¡
æóÇáÓøõßõæÊõ Úóäúåõ ÓóæóÇÁñ¡ æóÇáúÈóíúÚõ ÕóÍöíÍñ ÈöÏõæäö ÐößúÑöåö¡
æóÅöäú ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì ÇáúÅöÚúÑóÇÖö Úóäú Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö
ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÃóáúÝóíúäö¡ æóÅöäú ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì
Ãóäøóåõ áóãú íóÍúÖõÑúåõãóÇ äöíøóÉñ ÝóÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó Ýöí
ÅÍúÏóì ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö: ÇáúÈóíúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÃóáúÝóíúäö áöãóÇ
ÐóßóÑúäóÇ Ýöí ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö Úóáóì ÃóÕúáö ÇáúÈóíúÚö¡ æóåóÐóǺ
áöÃóäøó ÊóÕúÍöíÍó ÇáúÚóÞúÏö ÛóíúÑõ ãõãúßöäò ÅáøóÇ ÈöÌóãöíÚö
ÇáúãõÓóãøóì Ýöíåö¡ æóÚöäúÏó ÇáúÅöØúáóÇÞö íóÌöÈõ ÇáúãõÖöíøõ Åáóì
ÊóÕúÍöíÍö ÇáúÚóÞúÏö æóÚöäúÏóåõãóÇ ÇáúÈóíúÚõ ãöäúåõãóÇ ÈöÃóáúÝò¡
æóåõæó ÅÍúÏóì ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó¡ æóÅöäú
ÇÎúÊóáóÝóÇ Ýöí ÇáúÈöäóÇÁö¡ ÝóÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÇáúÈóíúÚõ
ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÃóáúÝóíúäö æóÚöäúÏóåõãóÇ Úóáóì ÞöíóÇÓö ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö
Ýöí ÃóÕúáö ÇáúÈóíúÚö.
æóáóæú ÞóÇáó: ÇáúãóåúÑõ ãöÇÆóÉõ ÏöíäóÇÑò¡ æóáóßöäøóÇ äõÓúãöÚõ
ÈöÚóÔóÑóÉö ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò¡ æóÃóÔúåóÏõæÇ Úóáóíúåö¡ Ëõãøó
ÊóÒóæøóÌóåóÇ Ýöí ÇáÙøóÇåöÑö Úóáóì ÚóÔóÑóÉö ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò ßóÇäó
ÇáäøößóÇÍõ ÌóÇÆöÒðÇ ÈöãóåúÑö ãöËúáöåóÇ ßóÃóäøóåõ ÊóÒóæøóÌóåóÇ Úóáóì
ÛóíúÑö ãóåúÑòº áöÃóäøóåõãóÇ ÞóÕóÏóÇ ÇáúåóÒúáó ÈöãóÇ ÓóãøóíóÇåõ Ýöí
ÇáúÚóÞúÏö æóãóÚó ÇáúåóÒúáö áóÇ íóÌöÈõ ÇáúãóÇáõ¡ æóãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ
Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÕóÏóÇÞðÇ ÈóíúäóåõãóÇ¡ Ëõãøó íóÐúßõÑõ Ãóäøóåõ Ýöí
ÇáúÚóÞúÏö¡ æóÇáúãõÓóãøóì áóÇ íóËúÈõÊõ ÈöÏõæäö ÇáÊøóÓúãöíóÉö¡ ÝóÅöÐóÇ
áóãú íóËúÈõÊú æóÇÍöÏñ ãöäúåõãóÇ ÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ ÊóÒóæøóÌóåóÇ Úóáóì
ÛóíúÑö ãóåúÑò¡ Ýóíóßõæäõ áóåóÇ ãóåúÑõ ãöËúáöåóÇ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóåõäóÇßó ÞóÏú ÓóãøóíóÇ Ýöí ÇáúÚóÞúÏö ãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ
Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ãóåúÑðÇ¡ æóÒöíóÇÏóÉðº áöÃóäøó Ýöí ÊóÓúãöíóÉö
ÇáúÃóáúÝóíúäö ÊóÓúãöíóÉõ ÇáúÃóáúÝö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÞóÇáóÇ Ýöí
ÇáÓøöÑøö: Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáäøößóÇÍõ Úóáóì ãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑò¡
æóÊóÒóæøóÌóåóÇ Ýöí ÇáúÚóáóÇäöíóÉö¡ æóáóãú íõÓöãøó áóåóÇ ãóåúÑðÇ¡
ÝóáóåóÇ ãóåúÑõ ÇáúãöËúáö áöãóÇ ÞõáúäóÇ¡ æóÅöäú ÞóÇáóÇ ÚöäúÏó
ÇáúÚóÞúÏö ÚóÞóÏúäóÇ Úóáóì ãóÇ ÊóÑóÇÖóíúäóÇ Èöåö ãöäú ÇáúãóåúÑö¡
ÝóÇáäøößóÇÍõ ÌóÇÆöÒñ Úóáóì ãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑòº áöÃóäøó åóÐöåö
ÇáúÅöÖóÇÝóÉó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóÓúãöíóÉö ãöäúåõãóÇ áöãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ
Úóáóíúåö ãöäú ÇáÏøóäóÇäöíÑö æóÃóßúËóÑõ ãóÇ Ýöíåö Ãóäøó ÇáÔøõåõæÏó
áóãú íóÓúãóÚõæÇ ãóÇ ÓóãøóíóÇ ãöäú ãöÞúÏóÇÑö ÇáúãóåúÑö¡ æóáóßöäú
ÓóãóÇÚõ ÇáÔøõåõæÏö ÇáÊøóÓúãöíóÉó áóíúÓó ÈöÔóÑúØò áöÕöÍøóÊöåóÇ æóáóæú
ßóÇäó åóÐóÇ Ýöí ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóÞóÇáõæÇ
(24/125)
ÇáúÈóíúÚõ Úóáóì ãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑò ÅáøóÇ
ÃóäøóÇ äõÙúåöÑõ ÈóíúÚðÇ ÈöÎóãúÓóÉö ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ
ÌóÇÆöÒñ ÈöÎóãúÓóÉö ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò¡ æóãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ Úóáóíúåö
ÈóÇØöáñ.
æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÍúÓóÇäñ¡ æóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö ÇáúÈóíúÚõ ÈóÇØöáñº
áöÃóäøóåõãóÇ ÞóÕóÏóÇ ÇáúåóÒúáó ÈöãóÇ ÓóãøóíóÇ¡ æóáóãú íóÐúßõÑóÇ Ýöí
ÇáúÚóÞúÏö ãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ËóãóäðÇ ÈóíúäóåõãóÇ¡
ÝóÈóÞöíó ÇáúÈóíúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÛóíúÑö Ëóãóäò¡ æóæóÌúåõ
ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó ÇáúÈóíúÚó áóÇ íóÕöÍøõ ÅáøóÇ ÈöÊóÓúãöíóÉö
ÇáúÈóÏóáö¡ æóåõãóÇ ÞóÕóÏóÇ ÇáúÌöÏøó Ýöí ÃóÕúáö ÇáúÈóíúÚö åõäóÇ¡
ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÊóÕúÍöíÍöåö æóáóÇ æóÌúåó áöÐóáößó ÅáøóÇ Ãóäú
íõÚúÞóÏó ÇáúãõÓóãøóì Ýöíåö ãöäú ÇáúÈóÏóáö ÈöÎöáóÇÝö ÇáäøößóÇÍö¡
ÝóåõäóÇßó ÃóÚúãóÇáõ ÇáúåóÒúáö Ýöí ÇáúãõÓóãøóì ãóÚó ÊóÕúÍöíÍö ÃóÕúáö
ÇáúÚóÞúÏö ãõãúßöäñº áöÃóäøó ÇáäøößóÇÍó áóÇ ÊóÊóæóÞøóÝõ ÕöÍøóÊõåõ
Úóáóì ÊóÓúãöíóÉö ÇáúÈóÏóáö: íõæóÖøöÍõ ÇáúÝóÑúÞó Ãóäøó ÇáúãõÚóÇÞóÏóÉó
ÈóÚúÏó ÇáúãõÚóÇÞóÏóÉö Ýöí ÇáúÈóíúÚö íóßõæäõ ãõÈúØöáðÇ ÇáúÃóæøóáó
ÈöÇáËøóÇäöí¡ ÝóÅöäøóåõãóÇ áóæú ÊóÈóÇíóÚóÇ ÈöãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑò Ëõãøó
ÊóÈóÇíóÚóÇ ÈöÎóãúÓóÉö ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÇáËøóÇäöí
ãõÈúØöáðÇ áöáúÃóæøóáö¡ ÝóßóÐóáößó íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÈóíúÚõ
ÈóÚúÏó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö ÈöÎöáóÇÝö ÌöäúÓö ãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ Úóáóíúåö¡
Ýóíóßõæäõ ãõÈúØöáðÇ áöáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáäøößóÇÍö
ÝóÇáúÚóÞúÏõ ÈóÚúÏó ÇáúÚóÞúÏö áóÇ íóßõæäõ ãõÈúØöáðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ áóæú
ÊóÒóæøóÌóåóÇ ÈöãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑò¡ Ëõãøó ÌóÏøóÏó ÇáúÚóÞúÏó ÈöÚóÔóÑóÉö
ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò áóãú íóÕöÍøó ÇáËøóÇäöí.
ÝóßóÐóáößó ÊóÓúãöíóÉõ ÇáÏøóÑóÇåöãö Ýöí ÇáúÚóÞúÏö ÈóÚúÏó ãóÇ
ÊóæóÇÖóÚóÇ Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáÕøóÏóÇÞõ ÏóäóÇäöíÑó íóãúäóÚõ æõÌõæÈó
ÇáÏøóÑóÇåöãö¡ Ýóíóßõæäõ áóåóÇ ãóåúÑõ ãöËúáöåóÇ¡ æóßõáøõ ãóÇ
íóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó áóÇ íóÕöÍøõ ÅáøóÇ ÈöÊóÓúãöíóÉö ÇáúÈóÏóáö
ßóÇáúÞöÓúãóÉö¡ æóÇáúÅöÌóÇÑóÉö¡ æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ Ýöí Ðóáößó ÞöíóÇÓõ
ÇáúÈóíúÚö æóßóÐóáößó åóÐóÇ Ýöí ÇáúÎõáúÚö¡ æóÇáØøóáóÇÞö¡ æóÇáúÚóÊóÇÞö
ÈöÌõÚóáòº áöÃóäøó ÇáúÈóÏóáó Ýöí åóÐöåö ÇáúÚõÞõæÏö áóÇ íóÌöÈõ ÈöÏõæäö
ÇáÊøóÓúãöíóÉö¡ Ýóáóæú ÃóÚúãóáúäóÇ ÇáúåóÒúáó Ýöí ÇáúãõÓóãøóì áóæóÞóÚó
ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÚóÊóÇÞõ ÈöÛóíúÑö ÌõÚúáò¡ æóáóãú íõæÌóÏú ãöäúåõãóÇ
ÇáÑøöÖóÇ ÈöÐóáößó¡ ÝóáöåóÐóÇ ÕóÍøóÍúäóÇ Ðóáößó ÈöÇáúãõÓóãøóì Ýöíåö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáäøößóÇÍö ÝóåõäóÇßó¡ æóÅöäú ÌóÚóáúäóÇ ãóÇ ÓóãøóíóÇ Ýöí
ÇáúÚóÞúÏö åóÒúáðÇ ÇäúÚóÞóÏó ÇáäøößóÇÍõ ÈóíúäóåõãóÇ ãõæóÇÖóÚóÉð
ÈöãóåúÑö ÇáúãöËúáö¡ ÝóáöåóÐóÇ ÇÚúÊóÈóÑúäóÇ ÇáúãõæóÇÖóÚóÉó Ýöí
ÇáúãóäúÚö ãöäú æõÌõæÈö ÇáúãõÓóãøóì Ýöí ÇáúÚóÞúÏö íõæóÖøöÍõåõ Ãóäøó
Ýöí ÇáØøóáóÇÞö ÈöÌõÚúáò áóÇ ÈõÏøó ãöäú æõÞõæÚö ÃóÕúáö ÇáØøóáóÇÞö
áöÞóÕúÏöåöãóÇ ÇáúÌöÏøó Ýöíåö¡ Ýóáóæú áóãú íóÌöÈú ãóÇ ÓóãøóíúäóÇ ãöäú
ÇáúÈóÏóáö Ýöíåö ßóÇäó ÇáØøóáóÇÞõ ÑóÌúÚöíøðÇ¡ æóáóÇ æóÌúåó áöÐóáößó
ãóÚó æõÌõæÏö ÊóÓúãöíóÉö ÇáúÈóÏóáö¡ ÝóáöåóÐóÇ¡ ÃóæúÌóÈúäóÇ ÇáúãóÇáó
ÚóáóíúåóÇ¡ æóÌóÚóáúäóÇ ÇáØøóáóÇÞó ËóÇÈöÊðÇ.
¡ æóáóæú ßóÇäõæÇ ÚóÞóÏõæÇ ÇáúÈóíúÚó¡ Ãóæú ÇáØøóáóÇÞó¡ Ãóæú
ÇáúÚóÊóÇÞó Ãóæú ÇáäøößóÇÍó¡ Ãóæú ÇáúÅöÌóÇÑóÉó Úóáóì ãóÇ ßóÇäõæÇ
ÊóæóÇÖóÚõæÇ Úóáóíúåö Ýöí ÇáÓøöÑøö Ëõãøó ÃóÙúåóÑõæÇ ÔóíúÆðÇ ÛóíúÑó
Ðóáößó¡ æóÇÏøóÚóì ÃóÍóÏõåõãú ÇáÓøöÑøó¡ æóÃóÞóÇãó Úóáóíúåö
ÇáúÈóíøöäóÉó¡ æóÇÏøóÚóì ÇáúÂÎóÑõ ÇáúÚóáóÇäöíóÉó¡ æóÃóÞóÇãó ÚóáóíúåóÇ
ÇáúÈóíøöäóÉó ÃõÎöÐó ÈöÇáúÚóáóÇäöíóÉö¡ æóÃõÈúØöáó ÇáÓøöÑøõº áöÃóäøó
äöíøóÉó ÇáúÚóáóÇäöíóÉö ÏóÇÝöÚóÉñ áöÏóÚúæóì ãõÏøóÚöí ÇáÓøöÑøó¡
ÝóÅöäøóåóÇ ÊóËúÈõÊõ ÅÞúÏóÇãõåõ Ýöí ÇáúÚóáóÇäöíóÉö Úóáóì ãóÇ ÔóåöÏóÊú
Èöåö¡ æóÐóáößó íóãúäóÚõ ãöäúåõ ÏóÚúæóì ÔóíúÁò ÂÎóÑó ÈöÎöáóÇÝöåö Ýöí
ÇáÓøöÑøö¡ Ãóæú íõÌúÚóáõ åóÐóÇ ÇáËøóÇäöí äóÇÓöÎðÇ áöáúÃóæøóáö ÚöäúÏó
ÇáúãõÚóÇÑóÖóÉöº áöÃóäøó ÇáúÈóíøöäóÉó áóÇ ÊõæÌöÈõ ÔóíúÆðÇ ÈöÏõæäö
ÇáúÞóÖóÇÁö ÅáøóÇ Ãóäú íóÔúåóÏó ÇáÔøõåõæÏõ Ãóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ Ýöí
ÇáÓøöÑøö ÅäøóÇ äóÔúåóÏõ ÈöÐóáößó Ýöí ÇáúÚóáóÇäöíóÉö ÈöÓóãúÚöåö¡
ÝóÅöäú ÔóåöÏõæÇ ÈöÐóáößó Úóáóì Çáúæóáöíøö ÇáøóÐöí ÒóæøóÌó¡ Ãóæú
Úóáóì ÇáúãóÑúÃóÉö Ãóæú Úóáóì
(24/126)
ÇáøóÐöí æóáöíó ãóÇ ÇÏøóÚóì ãöäú
ÇáúÚóáóÇäöíóÉö ÃõÎöÐóÊú ÈóíøöäóÉõ ÃóÕúÍóÇÈö ÇáÓøöÑøö¡ æóÃõÈúØöáóÊú
ÇáúÚóáóÇäöíóÉõº áöÃóäøó ÇáËøóÇÈöÊó ÈöÇáúÈóíøöäóÉö ßóÇáËøóÇÈöÊö
ÈöÇáúÚóáóÇäöíóÉö¡ Ãóæú ÈöÇÊøöÝóÇÞö ÇáúÎõÕõæãö¡ æóÈöåóÐöåö
ÇáúÈóíøöäóÉö ËóÈóÊó Ãóäøó ÇáúÅöÔúåóÇÏó Ýöí ÇáúÚóáóÇäöíóÉö ßóÇäó
ÊóÍúÞöíÞðÇ áöãóÇ ßóÇäó ÈóíúäóåõãóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö áóÇ¡ ÝóÓúÎðÇ
áöÐóáößó ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóæøóáö¡ æóÐõßöÑó Úóäú ÇáÔøóÚúÈöíøö - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - ÞóÇáó ÅÐóÇ ßóÇäó ãóåúÑõ ÓöÑøò¡ æóãóåúÑõ ÚóáóÇäöíóÉò
ÃóÎóÐúäóÇ ÈöÇáúÚóáóÇäöíóÉö ÅáøóÇ Ãóäú ÊóÞõæãó ÈóíøöäóÉñ Ãóäøóåõ
ÃóÚúáóãó Ðóáößó¡ æóÃóäøó ÇáúãóåúÑó åõæó ÇáøóÐöí Ýöí ÇáÓøöÑøö¡
æóÈöåóÐóÇ äóÃúÎõÐõ.
æóáóæú ÞóÇáó Ýöí ÇáÓøöÑøö ÅäøóÇ äõÑöíÏõ Ãóäú äõÙúåöÑó ÈóíúÚðÇ
ÚóáóÇäöíóÉð¡ æóåõæó ÈóíúÚõ ÊóáúÌöÆóÉò æóÈóÇØöáñ¡ Ëõãøó Åäú
ÃóÍóÏõåõãóÇ ÞóÇáó ÚóáóÇäöíóÉð æóÕóÇÍöÈõåõ ÍóÇÖöÑñ: ÅäøóÇ ÞóÏú
ÞõáúäóÇ ßóÐóÇ¡ æóßóÐóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö¡ æóÞóÏú ÈóÏóÇ áöí Ãóäú
ÃóÌúÚóáóåõ ÈóíúÚðÇ ÕóÍöíÍðÇ¡ æóÕóÇÍöÈõåõ íóÓúãóÚõ Ðóáößó¡ æóáóãú
íóÞõáú ÔóíúÆðÇ Ëõãøó ÊóÈóÇíóÚóÇ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøó Êöáúßó
ÇáúãõæóÇÖóÚóÉó áóãú Êóßõäú áóÇÒöãóÉð ÈóíúäóåõãóÇ íóäúÝóÑöÏõ
ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÅöÈúØóÇáöåóÇ¡ Ëõãøó ÅÞúÏóÇãõ ÇáúÂÎóÑõ Úóáóì ÇáúÚóÞúÏö
ãóÚóåõ ÈóÚúÏó ãóÇ ÓóãöÚó ãöäúåõ ÅÈúØóÇáó Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö
íóßõæäõ ÑöÖðÇ ãöäúåõ ÈöÕöÍøóÉö ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóÅöäøóãóÇ Êóãøó ÇáúÈóíúÚõ
ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÊóÑóÇÖöíåöãóÇ æóáóæú áóãú íóßõäú ÓóãöÚó Ðóáößó ãöäú
ÕóÇÍöÈöåö¡ æóáóãú íóÈúáõÛúåõ ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ ÝóÇÓöÏðÇ áöÇäúÚöÏóÇãö
ÇáÑøöÖóÇ ãöäú ÇáúÂÎóÑö ÈöÕöÍøóÉö ÇáúÈóíúÚö¡ æóáõÒõæãöåö Íöíäó áóãú
íóÚúáóãú ÈöãõäóÇÞóÖóÉö ÕóÇÍöÈö ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ ÝóÅöäú ÞóÈóÖóåõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì Ðóáößó¡ æóÃóÚúÊóÞóåõ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáøóÐöí ÞóÇáó
Ðóáößó ÇáúÞóæúáó ÇáúÈóÇÆöÚõ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøó ÇáúÈóÇÆöÚó
ÕóÇÑó ÑóÇÖöíðÇ ÈöáõÒõæãö ÇáúÚóÞúÏö Íöíäó ÃóÈúØóáó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉó
æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÕóÇÑó ÑóÇÖöíðÇ ÈöÐóáößó Íöíäó ÃóÚúÊóÞóåõ¡ ÝóíóÊöãøõ
ÇáúÈóíúÚõ¡ æóÚóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáËøóãóäõ¡ æóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ
áóæú ÔóÑóØóÇ ÇáúÎöíóÇÑó áóåõãóÇ¡ Ëõãøó ÃóÓúÞóØó ÇáúÈóÇÆöÚõ
ÎöíóÇÑóåõ¡ æóÃóÚúÊóÞó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÚóÈúÏó¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÇáóåõ áóãú íóÌõÒú ÇáúÚöÊúÞõº áöÃóäøó ÇáúÈóÇÆöÚó
áóãøóÇ áóãú íóÙúåóÑú ãöäúåõ ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÑøöÖóÇ ÈöÇáúÚóÞúÏö
ßóÇäó ÎöíóÇÑõåõ ÈóÇÞöíðÇ¡ æóÈóÞóÇÁõ ÇáúÎöíóÇÑö áöáúÈóÇÆöÚö íóãúäóÚõ
äõÝõæÐó ÚöÊúÞö ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ ÝóÅöäú ÃóÌóÇÒó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÇáúÈóíúÚó
ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõ.
æóáóÇ íóÌõæÒõ ÇáúÚöÊúÞõ ÇáøóÐöí ßóÇäó ÞóÈúáó Ðóáößó ãöäú
ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ ÓóÈóÞó ãöáúßóåõ¡ ÝóáóÇ íóäúÝõÐõ¡ æóÅöäú
ÍóÏóËó áóåõ Çáúãöáúßõ ãöäú ÈóÚúÏõ æóÅöäú ÈóáóÛó ÇáøóÐöí áóãú íóÞõáú
ãóÞóÇáóÉó ÕóÇÍöÈöåö ÈóÚúÏó Ãóäú ÊóÈóÇíóÚóÇ¡ ÝóÑóÖöíó ÈöÇáúÈóíúÚö¡
ÝóÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøó ÕóÇÍöÈóåõ ÈöäóÞúÖö ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö ÕóÇÑó
ÑóÇÖöíðÇ æóÇáúÂÎóÑõ ÈöÇáÑøöÖóÇ ÈóÚúÏó ãóÇ ÈóáóÛóåõ ãóÞóÇáóÉõ
ÕóÇÍöÈöåö ÕóÇÑó ÑóÇÖöíðÇ ÃóíúÖðÇ æóÅöäú áóãú íóÑúÖó ÍóÊøóì äóÞóÖó
ÕóÇÍöÈõåõ ÇáúÈóíúÚó¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÇ áóãú íóÊóÞóÇÈóÖóÇ ÝóäóÞúÖõåõ
ÌóÇÆöÒñ¡ æóåõæó äóÙöíÑõ ãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÇáúÝóÇÓöÏö
ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ãóäú íóäúÝóÑöÏó
ÈöÇáúÝóÓúÎö¡ æóÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö áöáøóÐöí ÇáúãõÝúÓöÏõ ãöäú ÞöÈóáöåö
Ãóäú íóäúÝóÑöÏó ÈöÇáúÝóÓúÎö¡ æóáóíúÓó áöáúÂÎóÑö Ðóáößó ÝóåóÐóÇ
ÞöíóÇÓõåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÏú ÞóÈóÖó¡ ÝóÅöäú ßóÇäó
ÇáúÈóÇÆöÚõ åõæó ÇáøóÐöí ÞóÇáó Ðóáößó ÇáúÞóæúáó¡ ÝóáóíúÓó áóåõ Ãóäú
íóäúÞõÖó¡ æóÇáúÃóãúÑõ Åáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí áöÃóäøó ÑöÖóÇ ÇáúÈóÇÆöÚö
ÞóÏú Êóãøó¡ æóÅöäøóãóÇ ÈóÞöíó ÇáúãõÝúÓöÏõ Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúãõÔúÊóÑöíº
áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉó ÈöãóäúÒöáóÉö ÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö
ÃóÈóÏðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí åõæó ÇáøóÐöí ÞóÇáó Ðóáößó
ÇáúÞóæúáó¡ ÝóÇáúÃóãúÑõ Åáóì ÇáúÈóÇÆöÚö Åäú ÔóÇÁó äóÞóÖó¡ æóÅöäú
ÔóÇÁó Óóáøóãó ÇáúãóÈöíÚó¡ æóáóíúÓó Åáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäú ÇáäøóÞúÖö
ÔóíúÁñº áöÃóäøó ÇáÑøöÖóÇ ÞóÏú Êóãøó ãöäúåõ.
ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúÈóÇÆöÚõ¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÇáóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö äõÑöíÏõ
Ãóäú äõÙúåöÑó ÈóíúÚðÇ åóÒúáðÇ¡ æóÈóÇØöáðÇ
(24/127)
æóäõÙúåöÑó Ãóäøóåõ ÛóíúÑõ åóÒúáò¡ æóáóÇ
ÈóÇØöáò¡ æóäõÙúåöÑó ãóÚó Ðóáößó ÃóäøóÇ Åäú ßõäøóÇ ÌóÚóáúäóÇ Ýöí
ÇáÓøöÑøö åóÒúáðÇ¡ ÝóÞóÏú ÃóÈúØóáúäóÇ Ðóáößó¡ æóÌóÚóáúäóÇåõ ÌöÏøðÇ
ÌóÇÆöÒðÇ¡ æóÃóÔúåóÏóÇ Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãóÇ ÈöÐóáößó¡ Ëõãøó ÞóÇáóÇ
ÚóáóÇäöíóÉð: ÞóÏú ÃóÈúØóáúäóÇ ßõáøó åóÒúáò Ýöí åóÐóÇ ÇáúÈóíúÚö¡
æóäóÍúäõ äóÌúÚóáõåõ ÈóíúÚðÇ ÕóÍöíÍðÇ ÝóÊóÈóÇíóÚóÇ Úóáóì åóÐóÇ¡
æóÇÏøóÚóì ÃóÍóÏõåõãóÇ ÌóæóÇÒó ÇáúÈóíúÚö ÈóíúäóåõãóÇ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ
ÌóÇÆöÒñ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáÙøóÇåöÑö¡ ÝóÅöäøóåõ ÔóÇåöÏñ áöãóäú íóÏøöÚöí
ÌóæóÇÒóåõ ÅáøóÇ Ãóäú íõÞöíãó ÇáúÂÎóÑõ ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì ãóÇ ßóÇäóÇ
ÞóÇáóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö ãöäú Ðóáößó ÝóÍöíäóÆöÐò ÇáËøóÇÈöÊõ
ÈöÇáúÈóíøöäóÉö ßóÇáËøóÇÈöÊö ÈöÇáúãõÚóÇíóäóÉö¡ æóãóÇ ßóÇäó ãöäúåõãóÇ
Ýöí ÇáúÚóáóÇäöíóÉö ãöäú ÅÈúØóÇáö ßõáøö åóÒúáò ÊóÍúÞöíÞñ áöãóÇ ßóÇäóÇ
ÊóæóÇÖõÚðÇ Úóáóíúåö Ýöí ÇáÓøöÑøö áóÇ ÅÈúØóÇáò áóåõ¡ ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó
ÇáúÈóíúÚõ ÈóíúäóåõãóÇ ÈóÇØöáðÇ æóÅöäú ßóÇäóÇ ÞóÇáóÇ Ýöí
ÇáúÚóáóÇäöíóÉö: ÅäøóÇ ÞõáúäóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö äõÑöíÏõ Ãóäú äóÊóÈóÇíóÚó
Ýöí ÇáúÚóáóÇäöíóÉö ÈóíúÚðÇ ÈóÇØöáðÇ åóÒúáðÇ¡ æóÞóÏú ÃóÈúØóáúäóÇ
Ðóáößó ÝóÞóÇáó ÕóÇÍöÈõåõ: ÕóÏóÞúÊ¡ Ëõãøó ÊóÈóÇíóÚóÇ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ
ÈóÇØöáñ ÅÐóÇ ÞóÇãóÊú ÇáúÈóíøöäóÉõ Úóáóì ãóÇ ßóÇäóÇ ÞóÇáóÇ Ýöí
ÇáÓøöÑøö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÅöÈúØóÇáó ÊóÍúÞöíÞñ
ãöäúåõãóÇ áöáúãõÖöíøö Úóáóì Êöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö¡ ÝóáóÇ íóÊóÛóíøóÑõ
Èöåö ÇáúÍõßúãõ ÅáøóÇ Ãóäú íóÞõæáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöãóÍúÖóÑò ãöäú
ÕóÇÍöÈöåö¡ æóåõæó íóÓúãóÚõ: ÅäøóÇ ßõäøóÇ ÞõáúäóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö ÃóäøóÇ
äóÊóÈóÇíóÚõ ÈóíúÚðÇ åóÒúáðÇ¡ æóÞõáúäóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö ÃóíúÖðÇ ÃóäøóÇ
äõÙúåöÑõ Ýöí ÇáúÚóáóÇäöíóÉö ÃóäøóÇ ÞóÏú ÃóÈúØóáúäóÇ ßõáøó Þóæúáò
ÞõáúäóÇåõ Ýöí ÇáÓøöÑøö ãöäú åóÐóÇ¡ æóÃóäøóÇ ÞóÏú ÃóÈúØóáúäóÇ ÌóãöíÚó
ãóÇ ÞõáúäóÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö ãöäú åóÐóÇ¡ æóÃóäøóÇ ÈöÚúäóÇ ÈóíúÚðÇ
ÕóÍöíÍðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÞóÇáóÇ åóÐóÇ¡ Ãóæú ÞóÇáó ÃóÍóÏõåõãóÇ æóÇáúÂÎóÑõ
íóÓúãóÚõ¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñ áóÇ íóÞúÏöÑõ ÃóÍóÏõåõãóÇ Úóáóì Ãóäú
íõÈúØöáóåõº áöÃóäøóåõãóÇ æóÖóÚóÇ ÌóãöíÚó ãóÇ ßóÇäóÇ ÞóÇáóÇ Ýöí
ÇáÓøöÑøö¡ Ëõãøó ÃóÈúØóáóÇ ÌóãöíÚó Ðóáößó¡ æóåóÐóÇ ÇáäøóæúÚõ ãöäú
ÇáúÅöÈúØóÇáö áóíúÓó íóãúÖöí Úóáóì ãõæóÇÝóÞóÉö ãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ
Úóáóíúåö Èóáú åõæó ÅÈúØóÇáñ áöÐóáößó¡ æóÊöáúßó ÇáúãõæóÇÖóÚóÉõ ãóÇ
ßóÇäóÊú áóÇÒöãóÉð ÝóÊóÈúØõáõ ÈöÅöÈúØóÇáöåöãóÇ¡ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ¡
æóÖóÚóÇ ÅÈúØóÇáó ãóÇ ÞóÇáóÇ Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÎóÇÕøóÉð¡ æóÃóÈúØóáóÇ
Ðóáößó¡ ÝóåóÐóÇ ãõÖöíøñ ãöäúåõãóÇ Úóáóì ãõæóÇÝóÞóÉö ãóÇ ÊóæóÇÖóÚóÇ
Úóáóíúåö¡ æóÐóáößó ãõÈúØöáñ áöáúÈóíúÚö áóÇ ãõÕóÍøöÍñ áóåõ¡
æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ÇáúÚõåúÏóÉö Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó áöÕøðÇ ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Ãóæú ÓöÌúäò Úóáóì Ãóäú íóÈöíÚó ãóÊóÇÚó ÇááøöÕøö
ãöäú åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ÝóÈóÇÚóåõ¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí
ÛóíúÑõ ãõßúÑóåò¡ ÝóÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ãóÚó
ÇáúÅößúÑóÇåö ãõäúÚóÞöÏñ¡ æóÇáúãóÇáößõ ÑóÇÖò ÈöäõÝõæÐöåö¡
æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÑóÇÖò Èöåö ÃóíúÖðÇ¡ æóÇáËøóãóäõ áöáøöÕøö Úóáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóáóÇ ÚõåúÏóÉó Úóáóì ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ
ÑóÇÖò ÈöÇáúÊöÒóÇãö ÇáúÚõåúÏóÉö Íöíäó ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì Ðóáößó
æóÚõåúÏóÉõ ÇáúÈóíúÚö áóÇ ÊóáúÒóãõåõ ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ¡ ÝóÅöÐóÇ
ÊóÚóÐøóÑó ÅíÌóÇÈõ ÇáúÚõåúÏóÉö Úóáóì ÇáúÚóÇÞöÏö ßóÇäóÊú ÇáúÚõåúÏóÉõ
Úóáóì ÇáúãõäúÊóÝöÚö ÈöÇáúÚóÞúÏö¡ æóåõæó ÇáúãóÇáößõ ßóãóÇ áóæú ÃóãóÑó
ÚóÈúÏðÇ ãóÍúÌõæÑðÇ Úóáóíúåö¡ Ãóæú ÕóÈöíøðÇ ÈöÈóíúÚö ãóÊóÇÚöåö¡
ÝóÈóÇÚóåõ ßóÇäóÊú ÇáúÚõåúÏóÉõ Úóáóì ÇáúÂãöÑö¡ ÝóÅöÐóÇ ØóáóÈó
ÇáúÈóÇÆöÚõ ÇáËøóãóäó ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈóÚúÏó Ðóáößó ÈöÛóíúÑö
ÅßúÑóÇåò¡ Ýóáóåõ Ãóäú íóÞúÈöÖóåõ¡ æóÚóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÏóÝúÚõåõ
Åáóíúåö¡ æóÊóßõæäõ ÚõåúÏóÊõåõ Úóáóíúåö
(24/128)
áöÃóäøó ÇãúÊöäóÇÚó æõÌõæÈö ÇáúÚõåúÏóÉö
Úóáóíúåö áöÚóÏóãö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÐóáößó¡ ÝóÅöÐóÇ æõÌöÏó ãöäúåõ
ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÑøöÖóÇ¡ ÝóÞóÏú ÒóÇáó ÇáúãóÇäöÚõ ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ
áóæú ßóÇäó Çáúæóßöíáõ ÈöÇáúÈóíúÚö ÚóÈúÏðÇ ãóÍúÌõæÑðÇ Úóáóíúåö¡
ÝóÃõÚúÊöÞó ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÞúÈöÖó ÇáËøóãóäó¡ æóÇáúÚõåúÏóÉõ
Úóáóíúåö áöÒóæóÇáö ÇáúãóÇäöÚö. .
æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ Úóáóì Ãóäú íóÔúÊóÑöíó áóåõ ãóÊóÇÚðÇ
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ãöäú ÑóÌõáò¡ ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ ßóÇäó ÇáËøóãóäõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö ÇáÑøóÇÖöí ÈöÐóáößó ßóãóÇ áóæú æóßøóáó ÕóÈöíøðÇ¡ Ãóæú
ÚóÈúÏðÇ ãóÍúÌõæÑðÇ Úóáóíúåö ÈöÇáÔøöÑóÇÁö áóåõ¡ ÝóÅöäú ØóáóÈó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúãóÊóÇÚó ãöäú ÇáúÈóÇÆöÚö¡ ÝóÞóÈóÖóåõ ÈöÛóíúÑö
ÅßúÑóÇåò Ýóáóåõ Ðóáößó¡ æóÚóáóíúåö ÇáËøóãóäõ¡ æóíóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì
ÇáúÂãöÑö áöæõÌõæÏö Ïóáöíáö ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÇáúÊöÒóÇãö ÇáúÚõåúÏóÉö
Íöíäó ØóÇáóÈóåõ ÈöÊóÓúáöíãö ÇáúãóÈöíÚö ØóÇÆöÚðÇ¡ ÝóÅöäú ÈóÏóÇ áóåõ
Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó¡ ÝóÞóÏú æóÌóÈó Úóáóíúåö ÇáËøóãóäõ
Íöíäó ØóáóÈóåõ ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåòº áöÃóäøó Ïóáöíáó ÇáÑøöÖóÇ ßóÕóÑöíÍö
ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÈóÚúÏó ãóÇ áóÒöãóÊúåõ ÇáúÚõåúÏóÉõ ÈöÑöÖóÇåõ áóÇ íóßõæäõ
áóåõ Ãóäú íóÃúÈóì ßóãóÇ áóæú ßóÇäó ÑóÇÖöíðÇ Èöåö Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö.
.
æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÈóÇÚó ÚóÈúÏðÇ ãöäú ÑóÌõáò¡ Ýóáóãú íóÞúÈöÖú
ÇáËøóãóäó ÍóÊøóì ÃóßúÑóåóåõ áöÕøñ Úóáóì ÏóÝúÚöåö Åáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Ãóæú ÓöÌúäò¡ ÝóÏóÝóÚóåõ ßóÇäó áóåõ Ãóäú
íóÑúÊóÌöÚóåõ ÍóÊøóì íóÃúÎõÐó ÇáËøóãóäóº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
íõÚúÏöãõ ÇáÑøöÖóÇ ãöäúåõ ÈöÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóßóÃóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó
ÞóÈóÖóåõ ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ¡ æóáöÃóäøó ÅÓúÞóÇØó ÍóÞøöåö Ýöí ÇáúÍóÈúÓö
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÅöÈúÑóÇÁö Úóäú ÇáËøóãóäö¡ ÝóßóãóÇ Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáúÅöÈúÑóÇÁö Úóäú ÇáËøóãóäö ÝóßóÐóáößó íóãúäóÚõ
ÓõÞõæØó ÍóÞøöåö Ýöí ÇáúÍóÈúÓö¡ æóßóÐóáößó áóæú ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÈóÇÚóåõ¡ Ãóæú æóåóÈóåõ ßóÇäó áöáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íóäúÞõÖóåõ¡ æóíõÑúÌöÚó
ÇáúÚóÈúÏó ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÞóÈóÖóåõ ÈöÛóíúÑö ÊóÓúáöíãò ãöäúåõ¡
æóÊóÕóÑøõÝò Ýöíåö¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó¡ æóÇáúåöÈóÉó
íóÍúÊóãöáóÇäö ÇáäøóÞúÖó¡ ÝóíõäúÊóÞóÖõ áöÞöíóÇãö ÍóÞøö ÇáúÈóÇÆöÚö Ýöí
ÇáúÍóÈúÓö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåó ÇáúãõÑúÊóåöäó Úóáóì Ãóäú íóÑõÏøó
ÇáÑøóåúäó Åáóì ÇáÑøóÇåöäö¡ æóíõäóÇÞöÖóåõ ÇáÑøóåúäó¡ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó¡
æóÈóÇÚóåõ ÇáÑøóÇåöäõ Ãóæú¡ æóåóÈóåõ¡ æóÓóáøóãóåõ ßóÇäó
áöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íóäúÞõÖó ÌóãöíÚó Ðóáößóº áöÃóäøóåõ ãõßúÑóåñ
Úóáóì ÅÓúÞóÇØö ÍóÞøöåö Ýöí ÍóÈúÓö ÇáÑøóåúäö¡ æóãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö áóÇ
íóÓúÞõØõ ÍóÞøõåõ Ýöí ÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóßóÇäó áóåõ Ãóäú íõÚöíÏóåõ ßóãóÇ
ßóÇäó¡ æóÃóäú íõÈúØöáó ÊóÕóÑøõÝó ÇáÑøóÇåöäö Ýöíåö ßóãóÇ áóæú
ÊóÕóÑøóÝó ÞóÈúáó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏöåö ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÇóááøóåõ
ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ãóÇ íóÎúØõÑõ Úóáóì ÈóÇáö ÇáúãõßúÑóåö ãöäú ÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÃõßúÑöåó ÇáÑøóÌõáõ Úóáóì
ÇáúßõÝúÑö ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÞóÇáó ÞóÏú ßóÝóÑúÊõ ÈöÇóááøóåö¡
æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö áóãú ÊóÈöäú ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ
ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ¡ Ëõãøó ÇáúãóÓúÃóáóÉõ Úóáóì ËóáóÇËóÉö
ÃóæúÌõåò: ÃóÍóÏõåóÇ Ãóäú íóÞõæáó ÞóÏú ÎóØóÑó Úóáóì ÈóÇáöí Ãóäú
ÃóÞõæáó áóåõãú ÞóÏú ßóÝóÑúÊ ÈöÇóááøóåö ÃõÑöíÏõ Èöåö ÇáúÎóÈóÑó ÚóãøóÇ
ãóÖóì¡ ÝóÞõáúÊ Ðóáößó ÃõÑöíÏõ Èöåö ÇáúÎóÈóÑó¡ æóÇáúßóÐöÈó¡ æóáóãú
Ãóßõäú¡ ÝóÚóáúÊ Ðóáößó ÝöíãóÇ ãóÖóì¡ æóåóÐóÇ ãóÎúÑóÌñ áóåõ ÕóÍöíÍñ
ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö¡ æóáóÇ íóÓóÚõåõ ÅáøóÇ Ðóáößó ÅÐóÇ
ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöåöº áöÃóäøó ÇáúÅöäúÔóÇÁó ÌöäóÇíóÉñ ÕõæÑóÉð ãöäú ÍóíúËõ
ÊóÈúÏöíáõ ÇáÕøöÏúÞö ÈöÇááøöÓóÇäö
(24/129)
æóÅöäú áóãú íóßõäú ÌöäóÇíóÉð ãóÚúäðì
áöØõãóÃúäöíäóÉö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö æóÇáúÅöÎúÈóÇÑõ áóÇ íóßõæäõ
ÌöäóÇíóÉð ÕõæÑóÉð¡ æóáóÇ ãóÚúäðì¡ ÝóÚóáóíúåö Ãóäú íóäúæöíó Ðóáößó
ÅÐóÇ ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöåö¡ æóáóßöäú áóÇ íõÙúåöÑõåõ áöáäøóÇÓö¡ ÝóÅöäú
ÃóÙúåóÑó åóÐóÇ ÇáúãõÑóÇÏó áöáäøóÇÓö ÈóÇäóÊú ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ Ýöí
ÇáúÍõßúãö¡ æóÅöäú áóãú ÊóÈöäú ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó Çááøóåö
ÊóÚóÇáóìº áöÃóäøóåõ ÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ ÃóÊóì ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö¡ ÝóÞóÏú ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáúÅöäúÔóÇÁö¡ æóÅöäøóãóÇ ÃóÊóì
ÈöÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÝóßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÅöÞúÑóÇÑö.
æóãóäú ÃóÞóÑøó ÈöÇáúßõÝúÑö ØóÇÆöÚðÇ ÈóÇäóÊú ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ Ýöí
ÇáúÍõßúãö¡ æóÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö áóÇ ÊóÈöíäõ ãöäúåõ¡
æóÇáËøóÇäöí Ãóäú íóÞõæáó: ÎóØóÑó Úóáóì ÈóÇáöí Ðóáößó Ëõãøó ÞõáúÊ
ÞóÏú ßóÝóÑúÊ ÈöÇóááøóåö ÃõÑöíÏõ Èöåö ãóÇ ØóáóÈó ãöäøöí ÇáúãõßúÑöåõ¡
æóáóãú ÃõÑöÏú Èöåö ÇáúÎóÈóÑó Úóäú ÇáúãóÇÖöí¡ ÝóåóÐóÇ ßóÇÝöÑñ ÊóÈöíäõ
ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó
Çááøóåö ÊóÚóÇáóìº áöÃóäøóåõ ÈóÚúÏó ãóÇ ÎóØóÑó åóÐóÇ ÈöÈóÇáöåö ÞóÏú
íõãóßøóäõ ãöäú ÇáúÎõÑõæÌö ÚóãøóÇ ÇõÈúÊõáöíó Èöåö ÈöÃóäú íóäúæöíó
ÛóíúÑó Ðóáößó¡ æóÇáÖøóÑõæÑóÉõ ÊóäúÚóÏöãõ ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóãóßøõäö¡
ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÝúÚóáú¡ æóÅöäúÔóÇÁõ ÇáúßõÝúÑö ßóÇäó ÈöãóäúÒöáóÉö ãóäú
ÃóÌúÑóì ßóáöãóÉó ÇáÔøöÑúßö ØóÇÆöÚðÇ Úóáóì ÞóÕúÏö ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö
Ãóæú áóÇ Úóáóì ÞóÕúÏöåö¡ æóáóßöäú ãóÚó Úöáúãöåö Ãóäøóåõ ßóÝóÑó¡
æóÝöí åóÐóÇ ÊóÈöíäõ ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóÝöíãóÇ
Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóÊõæÈó Úóäú
Ðóáößó¡ æóÇáËøóÇáöËõ Ãóäú íóÞõæáó áóãú íóÎúØõÑú ÈöÈóÇáöí ÔóíúÁñ¡
æóáóßöäøöí ßóÝóÑúÊ ÈöÇóááøóåö ßõÝúÑðÇ ãõÓúÊóÞúÈóáðÇ¡ æóÞóáúÈöí
ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ ÝóáóÇ ÊóÈöíäõ ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ
ÇÓúÊöÍúÓóÇäðǺ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ áóãú íóÎúØõÑú ÈöÈóÇáöåö Óöæóì ãóÇ
ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ßóÇäóÊú ÇáÖøóÑõæÑóÉõ ãõÊóÍóÞøöÞóÉð æóãóÊóì
ÊóÍóÞøóÞóÊú ÇáÖøóÑõæÑóÉõ íõÑóÎøóÕõ áóåõ ÅÌúÑóÇÁõ ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö
ãóÚó ØõãóÃúäöíäóÉö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃõßúÑöåó
Úóáóì Ãóäú íõÕóáøöíó áöåóÐóÇ ÇáÕøóáöíÈö¡ æóãóÚúäóÇåõ íóÓúÌõÏõ
áöåóÐóÇ ÇáÕøóáöíÈö¡ ÝóÅöäú áóãú íóÎúØõÑú ÈöÈóÇáöåö ÔóíúÁñ áóãú
ÊóÈöäú ÇãúÑóÃóÊõåõ ãöäúåõ¡ æóÅöäú ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöåö Ãóäú íõÕóáøöíó
áöáøóåö¡ æóåõæó ãõÓúÊóÞúÈöáõ ÇáúÞöÈúáóÉö¡ Ãóæú ÛóíúÑõ ãõÓúÊóÞúÈöáö
ÇáúÞöÈúáóÉö íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÞúÕöÏó Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáÕøóáóÇÉó
ÛóíúÑõ ãõÓúÊóÞúÈöáö ÇáúÞöÈúáóÉö ÊóÌõæÒõ ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡
æóÇáúÃóÚúãóÇáõ ÈöÇáäøöíøóÇÊö¡ ÝóÅöäú ÊóÑóßó åóÐóÇ ÈóÚúÏó ãóÇ ÎóØóÑó
ÈöÈóÇáöåö ÝóÕóáøóì íõÑöíÏõ ÇáÕøóáóÇÉó áöáÕøóáöíÈö ßóãóÇ ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö ßóÝóÑó ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÈóÇäóÊú ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõº
áöÃóäøóåõ ÈóÚúÏóãóÇ ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöåö ÞóÏú æóÌóÏó ÇáúãóÎúÑóÌó ÚóãøóÇ
ÇõÈúÊõáöíó Èöåö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÝúÚóáú ßóÇäó ßóÇÝöÑðÇ¡ æóåóÐöåö
ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÊóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇáÓøõÌõæÏó áöÛóíúÑö Çááøóåö
ÊóÚóÇáóì Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóÚúÙöíãö ßõÝúÑñ.
æóßóÐóáößó áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì ÔóÊúãö ãõÍóãøóÏò - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -¡ ÝóÅöäú ÃóÌóÇÈóåõãú Åáóì Ðóáößó¡ æóáóãú
íóÎúØõÑú ÈöÈóÇáöåö ÔóíúÁñ áóãú ÊóÈöäú ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõ¡ æóÅöäú
ÎóØóÑó Úóáóì ÈóÇáöåö ÑóÌõáñ ãöäú ÇáäøóÕøóÇÑöí íõÞóÇá áóåõ ãõÍóãøóÏñ
ÝóÅöäú ÔóÊóãó ãõÍóãøóÏðÇ¡ æóíõÑöíÏõ Èöåö Ðóáößó ÇáÑøóÌõáó¡ ÝóáóÇ
ÊóÈöíäõ ÇãúÑóÃóÊõåõ æóÞóÏú ÃóÙúÑóÝó Ýöí åóÐöåö ÇáúÚöÈóÇÑóÉö ÍóíúËõ
áóãú íóÞõáú ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöåö ÑóÌõáñ ãöäú ÇáúãõÓúáöãöíäó íõÞóÇá áóåõ
ãõÍóãøóÏñ ÛóíúÑõ ÑóÓõæáö Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
- æóÅöäøóãóÇ ÞóÇáó ÑóÌõáñ ãöäú ÇáäøóÕóÇÑóìº áöÃóäøó ÇáÔøóÊúãó Ýöí
ÍóÞøö ÇáäøóÕóÇÑóì Ãóåúæóäõ ãöäúåõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ ÝóÅöäú
ÊóÑóßó ãóÇ ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöåö¡ æóÔóÊóãó ãõÍóãøóÏðÇ - Õóáøóì Çááøóåõ
Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - æóÞóáúÈõåõ ßóÇÑöåñ áöÐóáößó ßóÇäó ßóÇÝöÑðÇ¡
æóÊóÈöíäõ ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõº áöÃóäøóåõ ÈóÚúÏóãóÇ ÎóØóÑó
(24/130)
ÈöÈóÇáöåö ÞóÏú¡ æóÌóÏó ãóÎúÑóÌðÇ ÚóãøóÇ
ÇõÈúÊõáöíó Èöåö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóÝúÚóáú ßóÇäó ßóÇÝöÑðÇ¡ ÝóÅöäú ÔóÊóãó
ÇáäøóÈöíøó - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - Ýöí ÛóíúÑö ãóæúÖöÚö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö ßóÝóÑó¡ æóßóÑóÇåóÊõåõ ÈöÞóáúÈöåö áóÇ ÊóäúÝóÚõ ÔóíúÆðÇ.
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íõÚúÊöÞó ÚóÈúÏóåõ¡
ÝóÎóØóÑ Úóáóì ÈóÇáöåö Ãóäú íóÞõæáó åõæó ÍõÑøñ Èöåö íõÑöíÏõ
ÇáúÎóÈóÑó¡ æóÇáúßóÐöÈó¡ æóÓöÚóåõ Ãóäú íõãúÓößóåõ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡
æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÇáúãõÎúÈóÑó Èöåö
ÅÐóÇ ßóÇäó ÈóÇØöáðÇ¡ ÝóÈöÇáúÅöÎúÈóÇÑö áóÇ íóÕöíÑõ ÍóÞøðÇ¡ æóáóßöäú
Åäú ÙóåóÑó Ðóáößó áöáúÞóÇÖöí ÃóÚúÊóÞóåõ Úóáóíúåö áöÅöÞúÑóÇÑöåö Èöåö
Ãóíú ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ ÝóÅöäøóåõ ÃõßúÑöåó Úóáóì
ÅäúÔóÇÁö ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÛóíúÑõ ÇáúÅöäúÔóÇÁö æóãóäú
ÃóÞóÑøó ÈöÍõÑøöíøóÉö ãóãúáõæßöåö ØóÇÆöÚðÇ íóÚúÊöÞõ Úóáóíúåö Ýöí
ÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóáóÇ íóÖúãóäõ ÇáúãõßúÑöåõ áóåõ ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóåõ Íöíäó
ÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ ÃóÊóì ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ ÝóÞóÏú ÕóÇÑó
ãõÛúÑöíðÇ ÇáúãõßúÑöåó Úóáóì ÇáÖøóãóÇäö (ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú
Èóíøóäó áóåõãú Ðóáößó¡ æóÞóÇáó ßóíúÝó ÊõßúÑöåõæäóäöí Úóáóì
ÇáúÚöÊúÞö¡ æóåõæó ÍõÑøõ ÇáúÃóÕúáö¡ Ãóæú ÞóÏú ÃóÚúÊóÞúÊå ÃóãúÓö
ÃóÚúÊóÞóåõ ÇáúÞóÇÖöí æóáóãú íóÖúãóäú áóåõ ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðÇ¡
æóáóæú ÞóÇáó ÎóØóÑó Ðóáößó Úóáóì ÈóÇáöí ÝóÞõáúÊ åõæó ÍõÑøñ ÃõÑöíÏõ
Èöåö ÚöÊúÞðÇ ãõÓúÊóÞúÈöáðÇ ßóÇäó ÍõÑøðÇ Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóíóÏöíäõ
ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóÖóãøóäó ÇáøóÐöí
ÃóßúÑóåóåõ ÞöíãóÊóåõº áöÃóäøó ÇáøóÐöí ÎóØóÑó Úóáóì ÈóÇáöåö áóæú
ÝóÚóáóåõ ÚóÊóÞó Èöåö Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö ÃóíúÖðÇ¡ ÝóÅöÊúáóÇÝõ
ÇáúãóÇáöíøóÉö ÈöÝöÚúáö ÇáúãõßúÑöåö Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö ãõÊóÍóÞøöÞñ¡
æóÓóæóÇÁñ ÞóÕóÏó ãóÇ ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöåö¡ Ãóæú áóãú íóÞúÕöÏú ßóÇäó
ÇáúÅöÊúáóÇÝõ Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö ãõÖóÇÝðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÚóáóíúåö
ÞöíãóÊõåõ¡ Ëõãøó ÞóÏú ÃóäúÔóÃó ÚöÊúÞðÇ ãõÓúÊóÞúÈóáðÇ¡ æóÐóáößó
íóÌúÚóáõ Çáúãóãúáõæßó ÍõÑøðÇ Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡
æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ¡ Ãóæúáóãó íóßõäú
ãõßúÑóåðÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú áóãú íóÎúØõÑú ÈöÈóÇáöåö ÔóíúÁñ¡ æóáóßöäú
ÃóÊóì ÈöãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ßóÇäó ÍõÑøðÇ Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóÝöíãóÇ
Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóíõÖóãøöäõ ÇáúãõßúÑöåó
ÞöíãóÊóåõ¡ ÝóßóÐóáößó ãóÇ ÓóÈóÞó¡ ÝóÅöäú ÞóÇáó ÇáúãõßúÑöåõ: ÞóÏú
ÎóØóÑó Úóáóì ÈóÇáöåö ÇáúÎóÈóÑõ ÈöÇáúßóÐöÈö¡ ÝóÞóÇáó: åõæó ÍõÑøñ
íõÑöíÏõ ÇáúÎóÈóÑó ÇáúßóÐöÈó¡ ÝóÃóäóÇ ÃõÑöíÏõ íóãöíäóåõ Úóáóì Ðóáößó
ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÓúÊóÍúáöÝó Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ ÇÏøóÚóì ãóÇ áóæú
ÃóÞóÑøó Èöåö ßóÇäó ãõßúÑöåðÇ ÅíøóÇåõ¡ æóáóÇ íóßõæäõ áóåõ Ãóäú
íõÖóãøöäó ÇáúãõßúÑöåó ÈóÚúÏóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóäúßóÑóåõ ßóÇäó áóåõ Ãóäú
íóÓúÊóÍúáöÝó áöÑóÌóÇÁö äõßõæáöåö æóßóÐóáößó áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì
ØóáóÇÞö ÇãúÑóÃóÊöåö¡ æóáóãú íóÏúÎõáú ÈöåóÇ¡ ÝóÞóÇáó: åöíó ØóÇáöÞñ¡
Ëõãøó ÞóÇáó ÈóÚúÏó Ðóáößó: ÃóÑóÏúÊ ÇáúÎóÈóÑó ÈöÇáúßóÐöÈö Ãóæú
ÃóäøóåóÇ ØóÇáöÞñ Úóäú æóËóÇÞò¡ Ãóæú ÞóíúÏò¡ æóÓöÚóåõ Ðóáößó ÝöíãóÇ
Èóíúäóåõ æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö¡ Ýóåöíó
ÈóÇÆöäñ ãöäúåõ æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö áöÅöÞúÑóÇÑöåö Ãóäøóåõ
ÃóÊóì ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ æóÃóäøóåõ ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ
ÝöíãóÇ ÞóÇáóåõ ÈöäóÇÁð Úóáóì ÞóÕúÏöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÞóÇáó: ÞóÏú
ßóÇäó ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöí Ãóäú ÃóÞõæáó åöíó ØóÇáöÞñ ÃõÑöíÏõ ÇáúÎóÈóÑó¡
Ãóæú ÅäøóåóÇ ØóÇáöÞñ ãöäú æóËóÇÞò¡ Ãóæú ÞóíúÏò¡ Ýóáóãú ÃóÞõáú
Ðóáößó¡ æóÞõáúÊ åöíó ØóÇáöÞñ ÃõÑöíÏ ØóáóÇÞðÇ ãõÓúÊóÞúÈóáðÇ ßóÇäóÊú
ØóÇáöÞðÇ Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö¡ æóÝöíãóÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó Çááøóåö
ÊóÚóÇáóì¡ æóáóåóÇ Úóáóì ÇáÒøóæúÌö äöÕúÝõ ÇáúãóåúÑö¡ æóíóÑúÌöÚõ Úóáóì
ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó ãõÖóÇÝñ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö
Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö ÓóæóÇÁñ ÞóÕóÏó ãóÇ ÎóØóÑó ÈöÈóÇáöåö¡ Ãóæú áóãú
íóÞúÕöÏú Ýóåõæó¡ æóãóÇ áóãú íóÎúØõÑú ÈöÈóÇáöåö ÔóíúÁñ Ýöí ÇáúÍõßúãö
ÓóæóÇÁñ.
æóÅöäú ÞóÇáó ÇáúãõßúÑóåõ ÅäøóãóÇ
(24/131)
ÞóÇáó Ðóáößó íõÑöíÏõ ÇáúÎóÈóÑó
ÈöÇáúßóÐöÈö¡ Ãóæú ØóáóÇÞðÇ ãöäú ÞóíúÏò¡ ÝóØóáóÈó íóãöíäóåõ Úóáóì
Ðóáößó ÇÓúÊóÍúáóÝó áóåõ Úóáóíúåö áöÑóÌóÇÁö äõßõæáöåö ÝóÅöäøóåõ áóæú
ÃóÞóÑøó ÈöÐóáößó íóÓúÞõØõ ÍóÞøõåõ Ýöí ÊóÖúãöíäö ÇáúãõßúÑöåö.
[ÈóÇÈõ ÒöíóÇÏóÉö ÇáúãõßúÑóåö Úóáóì ãóÇ ÃõãöÑó Èöåö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú ÃóßúÑóåó ÑóÌõáñ ÑóÌõáðÇ
ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íõØóáøöÞó ÇãúÑóÃóÊóåõ æóÇÍöÏóÉð¡ æóáóãú
íóÏúÎõáõ ÈöåóÇ¡ ÝóÞóÇáó: åöíó ØóÇáöÞñ ËóáóÇËðÇ¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ ÃóÊóì ÈöÛóíúÑö ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÃóãøóÇ
ãöäú ÍóíúËõ ÇáÕøõæÑóÉö¡ ÝóáóÇ ÅÔúßóÇáó¡ æóÃóãøóÇ ãöäú ÍóíúËõ
ÇáúÍõßúãö¡ ÝóáöÃóäøó ÒóæóÇáó Çáúãöáúßö ÈöÇáËøóáóÇËö áöÇäúÊöÝóÇÁö
ÕöÝóÉö ÇáúÍöáøö Úóäú ÇáúãóÍöáøö¡ æóÃóãøóÇ ÈöæóÇÍöÏóÉò¡ ÝóÊóÍúÕõáõ
ÅÒóÇáóÉõ Çáúãöáúßö ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÇáúÍöáøö Ýöí ÇáúãóÍóáøö¡ æóåõãóÇ
ÛóíúÑóÇäö¡ ÝóßóÇäó åõæó ØóÇÆöÚðÇ ÝöíãóÇ ÃóÊóì Èöåö¡ æóáöÃóäøó ãóÇ
ÒóÇÏó ãöãøóÇ áóãú íõßúÑöåõæåõ Úóáóíúåö íõÈóíøöäõåóÇ áóæú áóãú íóßõäú
ÛóíúÑóåõº áöÃóäøóåõ ÒóÇÏó ÇËúäóÊóíúäö¡ æóåõãóÇ ßóÇÝöíóÊóÇäö Ýöí
ÇáúÈóíúäõæäóÉö æóÊóÃóßøõÏö äöÕúÝõ ÇáÕøóÏóÇÞö ÈóíúäóåõãóÇ ÞóÈúáó
ÇáÏøõÎõæáö¡ æóßóÐóáößó áóæú ØóáøóÞóåóÇ ÇËúäóÊóíúäö¡ Ãóæú Þöíáó: áóåõ
ØóáøöÞúåóÇ ÇËúäóÊóíúäö¡ æóØóáøóÞóåóÇ ËóáóÇËðÇ¡ æóáóæú ÞóÇáó
ØóáøöÞúåóÇ ËóáóÇËðÇ¡ ÝóØóáøóÞóåóÇ æóÇÍöÏóÉð ÑóÌóÚó Úóáóíúåö ÈöäöÕúÝö
ÇáÕøóÏóÇÞö ÇáøóÐöí ÛóÑöãóº áöÃóäøó ãóÇ ÃóÊóì Èöåö ÈóÚúÖó ãóÇ
ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ Ýóíóßõæäõ ãõßúÑóåðÇ Úóáóì Ðóáößó¡ æóÇáÊøóáóÝõ
ÇáúÍóÇÕöáõ Èöåö íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãóÃúãõæÑó ÈöÅöíÞóÇÚö ÇáËøóáóÇËö ÅÐóÇ¡
ÃóæúÞóÚó ÇáúæóÇÍöÏóÉó ÊóÞóÚõ¡ æóÇáúãóÃúãõæÑõ ÈöÅöíÞóÇÚö ÇáúæóÇÍöÏóÉö
ÅÐóÇ ÃóæúÞóÚó ÇáËøóáóÇËó áóãú íóÞóÚú ÔóíúÁñ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -.
æóáóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì Ãóäú íóÖúÑöÈó åóÐóÇ ÈöåóÐöåö ÇáúÍóÏöíÏóÉö
ÝóíóÞúØóÚó íóÏóåõ¡ ÝóÝóÚóáó ÇáúãõßúÑóåõ Ðóáößó¡ Ëõãøó Ëóäøóì¡
ÝóÞóØóÚó ÑöÌúáóåõ ãöäú ÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò¡ ÝóãóÇÊó ãöäú Ðóáößó ßõáøöåö¡
ÝóÚóáóíúåöãóÇ ÇáúÞóæóÏõº áöÃóäøóåõ Ýöí ÇáúÝöÚúáö ÇáúÃóæøóáö ÕóÇÑó
ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóßóÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó¡ ÝóÚóáó Ðóáößó ÈöäóÝúÓöåö¡
æóåõæó Ýöí ÇáúÝöÚúáö ÇáËøóÇäöí ØóÇÆöÚñ¡ æóÇáúÞöÕóÇÕõ íóÌöÈõ Úóáóì
ÇáúãõËóäøóì ÈöÞóÊúáö ÇáúæóÇÍöÏö¡ æóáóæú ßóÇäó ÃõßúÑöåó Úóáóì Ãóäú
íóÖúÑöÈóåõ ÈöÚóÕðÇ ÝóÝóÚóáó¡ Ëõãøó ÖóÑóÈóåõ ÖóÑúÈóÉð ÃõÎúÑóì ÈöÚóÕðÇ
ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò¡ Ãóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÖúÑöÈóåõ ãöÇÆóÉó
ÓóæúØò¡ ÝóÖóÑóÈóåõ ãöÇÆóÉð¡ æóÚóÔóÑóÉð¡ ÝóãóÇÊó ãöäú Ðóáößó¡ ÝóÚóáóì
ÚóÇÞöáóÉö ÇáúÂãöÑö äöÕúÝõ ÇáÏøöíóÉö Ýöí ËóáóÇËö Óöäöíäó¡ æóÚóáóì
ÚóÇÞöáóÉö ÇáÖøóÇÑöÈö ßóÐóáößóº áöÃóäøóåõ ÂáóÉñ Ýöí ÇáúÝöÚúáö ÇáøóÐöí
ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ ÝóßóÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó¡ ÝóÚóáó Ðóáößó ÈöäóÝúÓöåö.
æóáóæú ÞóÊóáó ÑóÌõáóÇäö ÑóÌõáðÇ ÈöÇáúÚóÕóÇ¡ æóÇáÓøóæúØö íóÌöÈõ Úóáóì
ÚóÇÞöáóÉö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ äöÕúÝõ ÇáÏøöíóÉö Ýöí ËóáóÇËö
Óöäöíäó.
ÝóÅöäú ßóÇäó ÞóØóÚó íóÏóåõ ÈöÇáÓøóíúÝö ãõßúÑóåðÇ¡ Ëõãøó ÖóÑóÈóåõ
ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò ÎóãúÓöíäó ÓóæúØðÇ¡ ÝóãóÇÊó¡ ÝóäöÕúÝõ ÇáÏøöíóÉö Ýöí
ãóÇáö ÇáúÂãöÑö Ýöí ËóáóÇËö Óöäöíäóº áöÃóäøóåõ ÂáóÉñ Ýöí ÇáúÝöÚúáö
ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóßóÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó¡ ÝóÚóáóåõ ÈöäóÝúÓöåö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ
ÇÌúÊóãóÚó Ýöí ÇáúãóÍóáøö ÇáúÝöÚúáõ ÇáúãõæÌöÈõ áöáúÞóæóÏö¡ æóÛóíúÑõ
ÇáúãõæÌöÈö¡ ÝóÓóÞóØó ÇáúÞóæóÏõ ÈöÇáÔøõÈúåóÉö¡ æóíóßõæäõ äöÕúÝõ
ÇáÏøöíóÉö Ýöí ãóÇáö ÇáúÂãöÑö Ýöí ËóáóÇËö Óöäöíäóº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ
ÚóãúÏñ ãóÍúÖñ æóäöÕúÝõ ÇáÏøöíóÉö Úóáóì ÚóÇÞöáóÉö ÇáÖøóÇÑöÈö Ýöí
ËóáóÇËö Óöäöíäóº áöÃóäøó
(24/132)
ÝöÚúáóåõ ÇáÖøóÑúÈõ ÈöÇáÓøóæúØö¡ æóåõæó
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÎóØóÃö æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ðóáößó
ÈöÇáúÍóÈúÓö ßóÇäó Ðóáößó ßõáøóåõ Úóáóì ÇáúÝóÇÚöáöº áöÃóäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÌúÚóáõ ÇáúãõßúÑóåó ÂáóÉð¡ æóáóÇ
íõæÌöÈõ äöÓúÈóÉó ÇáúÝöÚúáö Åáóì ÇáúãõßúÑöåö.
æóáóæú Ãóäøó áöÕøðÇ ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú
íõÚúÊöÞó äöÕúÝó ÚóÈúÏöåö¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ ßõáøóåõ¡ ÝóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóì
ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ Ýöí ÞöíóÇÓö Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉóº áöÃóäøó
ÇáúÚöÊúÞó ÚöäúÏóåõ íóÊóÌóÒøóÃõ æóãóÇ ÃóÊóì Èöåö ÛóíúÑõ ãóÇ ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö¡ ÝóáóÇ íóÕöíÑõ ÇáúÅöÊúáóÇÝõ Èöåö ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó Úóáóì ÃóÕúáöåö áóæú ÃóãóÑó ÑóÌõáðÇ Ãóäú íõÚúÊöÞó
äöÕúÝó ÚóÈúÏöåö¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ ßõáøóåõ ßóÇäó ÈóÇØöáðÇ¡ æóÝöí Þóæúáö
ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ ÇáúãõßúÑöåõ ÖóÇãöäñ
áóÞöíãóÉö ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõãóÇ ÇáúÚöÊúÞõ áóÇ íóÊóÌóÒøóÃõ¡
ÝóÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì ÅÚúÊóÇÞö ÇáäøöÕúÝö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö
Úóáóì ÅÚúÊóÇÞö Çáúßõáøö¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íõÚúÊöÞó
ßõáøóåõ¡ ÝóÃóÚúÊóÞó äöÕúÝóåõ¡ ÝóßóÐóáößó ÚöäúÏóåõãóǺ áöÃóäøó
ÅÚúÊóÇÞó ÇáäøöÕúÝö ßóÅöÚúÊóÇÞö Çáúßõáøö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÞöíóÇÓö Þóæúáö
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -¡ ÝóÇáúÚöÊúÞõ íóÊóÌóÒøóÃõ
ÝóíõÓúÊóÓúÚóì ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí äöÕúÝö ÞöíãóÊöåö áöãóæúáóÇåõ
ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ßóÇäó ÃóÚúÊóÞó äöÕúÝó ÚóÈúÏöåö ØóÇÆöÚðÇ¡
æóíóÑúÌöÚõ Çáúãóæúáóì Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöäöÕúÝö ÞöíãóÊåöº áöÃóäøóåõ
ÃóÊóì ÈöÈóÚúÖö ãóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö¡ ÝóßóÇäó Íõßúãõ ÇáúÅößúÑóÇåö
ËóÇÈöÊðÇ ÝöíãóÇ ÃóÊóì Èöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãóÃúãõæÑó ÈöÅöÚúÊóÇÞö ÇáúÚóÈúÏö áóæú ÃóÚúÊóÞó
äöÕúÝóåõ äóÝóÐó¡ ÝóÅöäú äóæóì ãóÇ Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö ãöäú äöÕúÝö
ÇáúÞöíãóÉö ßóÇäó áöáúãóæúáóì Ãóäú íóÑúÌöÚó Èöåö ÃóíúÖðÇ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóíóÑúÌöÚó ÇáúãõßúÑöåõ Èöåö Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö¡ Ýóíóßõæäõ
ÇáúæóáóÇÁõ ÈóíúäóåõãóÇ äöÕúÝóíúäöº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó ÕóÇÑó
ßóÇáúãõÚúÊóÞö áöÐóáößó ÇáäøöÕúÝö¡ æóÅöÚúÊóÇÞõ ÇáäøöÕúÝö ÅÝúÓóÇÏñ
áöãöáúßöåö Ýöí ÇáäøöÕúÝö ÇáúÂÎóÑö ãöäú ÍóíúËõ Åäøóåõ íóÊóÚóÐøóÑ
Úóáóíúåö ÇÓúÊöÏóÇãóÉõ Çáúãöáúßö Ýöíåö¡ Ýóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ áóåõ
ÞöíãóÉó ÇáäøöÕúÝö ÇáúÂÎóÑö¡ Ëõãøó íóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì ÇáúÚóÈúÏöº
áöÃóäøóåõ íóãúáößõ Ðóáößó ÇáäøöÕúÝó ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ ÝóíóÓúÊóÓúÚöíå
Ýöíåö¡ æóíóßõæäõ ÇáúæóáóÇÁõ ÈóíúäóåõãóÇ äöÕúÝóíúäöº áöÃóäøó åóÐóÇ
ÇáäøöÕúÝó ÚóÊóÞó Úóáóì ãöáúßö ÇáúãõßúÑóåö ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÓøöÚóÇíóÉö
Åáóíúåö ÞóÇáõæÇ¡ æóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈõ ÝöíãóÇ
ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúãõßúÑóåõ ãõæÓöÑðÇ Úóáóì ÞöíóÇÓö ÖóãóÇäö ÇáúãõÚúÊöÞö.
æóáóæú Ãóäøó ãóÑöíÖðÇ ÃõßúÑöåóÊú ÇãúÑóÃóÊõåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Ãóæú
ÍóÈúÓò ÍóÊøóì ÊóÓúÃóáóåõ Ãóäú íõØóáøöÞóåóÇ ÊóØúáöíÞóÉð ÈóÇÆöäóÉð
ÝóÓóÃóáóÊúåõ Ðóáößó¡ ÝóØóáøóÞóåóÇ ßóãóÇ ÓóÃóáóÊú¡ Ëõãøó ãóÇÊó¡
æóåöíó Ýöí ÇáúÚöÏøóÉö æóÑöËóÊúåõº áöÃóäøó ÓõÄóÇáóåóÇ ãóÚó
ÇáúÅößúÑóÇåö ÈóÇØöáñ¡ ÝóÅöäøó ÊóÃúËöíÑó ÓõÄóÇáöåóÇ Ýöí ÇáÑøöÖóÇ
ãöäúåóÇ ÈöÇáúÝõÑúÞóÉö¡ æóÅöÓúÞóÇØö ÍóÞøöåóÇ ãöäú ÇáúãöíÑóÇËö¡
æóÐóáößó ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ¡ æóáóæú ÓóÃóáóÊúåõ
ÊóØúáöíÞóÊóíúäö ÈóÇÆöäóÊóíúäö ÝóÝóÚóáó¡ Ëõãøó ãóÇÊó¡ æóåöíó Ýöí
ÇáúÚöÏøóÉö áóãú ÊóÑöËúåõº áöÃóäøóåóÇ ÓóÃóáóÊúåõ ÛóíúÑó ãóÇ
ÃõßúÑöåóÊú Úóáóíúåö¡ æóáöÃóäøó ãóÇ ÒóÇÏóÊú ãöäú ÚöäúÏöåóÇ ßóÇÝò
áöÅöÓúÞóÇØö ÍóÞøöåóÇ Ýöí ÇáúãöíÑóÇËö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) ÃóäøóåóÇ áóæú ÓóÃóáóÊú ÒóæúÌóåóÇ Ãóäú íõØóáøöÞóåóÇ
ÊóØúáöíÞóÉð ÈóÇÆöäóÉð¡ ÝóØóáøóÞóåóÇ ÊóØúáöíÞóÊóíúäö ÈóÇÆöäóÊóíúäö¡
Ëõãøó ãóÇÊó¡ æóåöíó Ýöí ÇáúÚöÏøóÉ áóãú ÊóÑöËúåõ áöáúãóÚúäóíóíúäö
ÇááøóÐóíúäö ÃóÔóÑúäóÇ ÅáóíúåöãóÇ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú áóãú íóÏúÎõáú ÈöÇãúÑóÃóÊöåö ÍóÊøóì ÌóÚóáó
ÃóãúÑóåóÇ ÈöíóÏö ÑóÌõáò íõØóáøöÞõåóÇ ÊóØúáöíÞóÉð ÅÐóÇ ÔóÇÁó¡
æóÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú ÌóÚóáó Ýöí íóÏö Ðóáößó
ÇáÑøóÌõáö ÊóØúáöíÞóÉð ÃõÎúÑóì ÝóÝóÚóáó ÝóØóáøóÞóåóÇ ÇáÑøóÌõáõ
ÇáÊøóØúáöíÞóÊóíúäö ÌóãöíÚðÇ áóãú íóÑúÌöÚú ÇáÒøóæúÌõ Úóáóì
(24/133)
ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁò ãöäú ÇáúãóåúÑöº
áöÃóäøó ãóÇ ÌóÚóáóåõ Ýöí åóÐöåö ØóÇÆöÚðÇ ßóÇÝò áöÊóÞúÑöíÑö
ÇáÕøóÏóÇÞö Èöåö¡ æóáóÇ ÑõÌõæÚó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁò ãöäú
ÇáúãóåúÑö æóßóÐóáößó áóæú ØóáøóÞóåóÇ ÇáÊøóØúáöíÞóÉó ÇáøóÊöí
ÌóÚóáóåóÇ ÇáÒøóæúÌõ Åáóíúåö ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò¡ æóáóæú ßóÇäó
ØóáøóÞóåóÇ ÇáÊøóØúáöíÞóÉó ÇáøóÊöí ÃõßúÑöåó ÇáÒøóæúÌõ ÚóáóíúåóÇ Ïõæäó
ÇáúÃõÎúÑóì ÑóÌóÚó ÇáÒøóæúÌõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöäöÕúÝö ÇáúãóåúÑöº
áöÃóäøó ÊóÞóÑøõÑó äöÕúÝö ÇáÕøóÏóÇÞö Úóáóíúåö ßóÇäó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ
ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÞóÇáó áöÇãúÑóÃóÊöåö¡ æóáóãú íóÏúÎõáú
ÈöåóÇ: ÃóäúÊö ØóÇáöÞñ ÊóØúáöíÞóÉð ÅÐóÇ ÔöÆúÊ¡ Ëõãøó ÃõßúÑöåó ÈóÚúÏó
Ðóáößó¡ Ãóæú ÞóÈúáóåõ Úóáóì Ãóäú íóÞõæáó áóåóÇ ÃóäúÊö ØóÇáöÞñ
ÊóØúáöíÞóÉð ÅÐóÇ ÔöÆúÊ¡ ÝóÞóÇáó áóåóÇ Ðóáößó ÝóØóáøóÞóÊú äóÝúÓóåóÇ
ÇáÊøóØúáöíÞóÊóíúäö ÌóãöíÚðÇ ÛóÑöãó áóåóÇ ÇáÒøóæúÌõ äöÕúÝó ÇáúãóåúÑö¡
æóáóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁò¡ æóáóæú ØóáøóÞóÊú
äóÝúÓóåóÇ ÇáÊøóØúáöíÞóÉó ÇáøóÊöí ÃóßúÑóåóåõ ÚóáóíúåóÇ ÎóÇÕøóÉð¡
æóËóÈóÊó Ðóáößó ÑóÌóÚó ÇáÒøóæúÌõ ÈöäöÕúÝö ÇáúãóåúÑö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö áöáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÈóíøóäøóÇ¡ æóáóæú ßóÇäóÊú åöíó
ÇáúãõÓóáøöØóÉõ¡ ÝóÃóßúÑóåúÊå Úóáóì Ãóäú íõØóáøöÞóåóÇ ÈöæóÚöíÏö
ÊóáóÝò¡ ÝóÝóÚóáó áóãú íóßõäú áóåóÇ Úóáóíúåö ÔóíúÁñ ãöäú ÇáúãóåúÑöº
áöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó ãóäúÓõæÈñ ÅáóíúåóÇ áöáúÅöáúÌóÇÁö¡ ÝóßóÃóäøó
ÇáúÝõÑúÞóÉó¡ æóÞóÚóÊú ãöäú ÌöåóÊöåóÇ ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö¡ æóáóæú
ßóÇäóÊú ÃóßúÑóåóÊúåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö ÃóÎóÐóÊúåõ ÈöäöÕúÝö ÇáÕøóÏóÇÞöº
áöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó áóÇ íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ ÅáóíúåóÇ ÈöåóÐóÇ
ÇáäøóæúÚö ãöäú ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÈóÞöíóÊú ÇáúÝõÑúÞóÉõ ãóäúÓõæÈóÉð Åáóì
ÇáÒøóæúÌö ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö¡ ÝóíóáúÒóãõåõ äöÕúÝõ ÇáÕøóÏóÇÞö áóåóÇ.
æóáóæú ÃóßúÑóåó ÑóÌõáñ ÇáÒøóæúÌó ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú
íõØóáøöÞóåóÇ æóÇÍöÏóÉð ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóØóáøóÞóåóÇ ËóáóÇËðÇ
ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÞóÈöáóÊú ÌóãöíÚó Ðóáößó ØóáõÞóÊú
ËóáóÇËðÇ¡ æóæóÌóÈó áóåóÇ Úóáóíúåö ËóáóÇËóÉõ ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò æóáóåóÇ
Úóáóíúåö äöÕúÝõ ãóåúÑöåóÇ áöæõÞõæÚö ÇáúÝõÑúÞóÉö ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö
áóÇ ÈöÓóÈóÈò ãõÖóÇÝò ÅáóíúåóÇ¡ æóáóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÈöÔóíúÁò¡ æóÅöäú ßóÇäó äöÕúÝõ ÇáúãóåúÑö ÃóßúËóÑó ãöäú ËóáóÇËóÉö
ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãòº áöÃóäøó ãóÇ ÒóÇÏó ÇáÒøóæúÌõ ãöäú ÚöäúÏöåö ØóÇÆöÚðÇ
ßóÇÝò Ýöí ÊóÞúÑöíÑö äöÕúÝö ÇáÕøóÏóÇÞö Úóáóíúåö¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì Ãóäú íõØóáøöÞóåóÇ æóÇÍöÏóÉð ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÝóÚóáó æóÞóÈöáóÊú
Ðóáößó æóÌóÈó áóåõ ÚóáóíúåóÇ ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãò¡ Ëõãøó íóäúÙõÑõ Åáóì
äöÕúÝö ãóåúÑöåóÇ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÃóßúËóÑó ãöäú ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ÃóÏøóì
ÇáÒøóæúÌõ ÅáóíúåóÇ ÇáúÝóÖúáó Úóáóì ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóíóÑúÌöÚõ Èöåö
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Åäú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò¡ æóåóÐóÇ
Þóæúáõ ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò.
ÝóÃóãøóÇ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó¡ ÝóáóÇ ÔóíúÁó áóåóÇ Úóáóíúåö¡
æóáöáÒøóæúÌö Úóáóíúåö ÇáúÃóáúÝõ¡ æóåöíó ãóÓúÃóáóÉõ ÇáØøóáóÇÞö ÅÐú
ÇáúÎõáúÚõ íõæÌöÈõ ÈóÑóÇÁóÉó ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäú ÇáÒøóæúÌóíúäö Úóäú
ÕóÇÍöÈöåö Ýöí ÇáúÍõÞõæÞö ÇáúæóÇÌöÈóÉö ÈöÇáäøößóÇÍö¡ æóÝöí ÇáúßöÊóÇÈö
ÐóßóÑó ÞóæúáóåõãóÇ¡ æóáóãú íóÐúßõÑú Þóæúáó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉóº
áöÃóäøóåõ æóÖóÚó ÇáúãóÓúÃóáóÉó Ýöí áóÝúÙö ÇáØøóáóÇÞö¡ æóÝöíåö
ÔõÈúåóÉõ ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÈöÎöáóÇÝö
áóÝúÙö ÇáúÎõáúÚö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ýöí ÇáØøóáóÇÞö¡ Ëõãøó
ÚöäúÏóåõãóÇ ÞóÏú æóÌóÈó áóåõ ÚóáóíúåóÇ ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãò ÈóÏóáó
ÇáØøóáóÇÞö¡ æóáóåóÇ Úóáóì ÇáÒøóæúÌö äöÕúÝõ ãóåúÑöåóÇ ÝóÊóÞóÚõ
ÇáúãõÞóÇÕøóÉõ¡ æóíõÄóÏøöí ÇáÒøóæúÌõ ÅáóíúåóÇ ÇáúÝóÖúáó¡ ÝóíóÑúÌöÚõ
Èöåö Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ Åäú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝòº
áöÃóäøóåõ ÞóÑøóÑó Úóáóíúåö Êöáúßó ÇáÒøöíóÇÏóÉó ãöäú ÛóíúÑö ÚöæóÖò.
æóáóæú ÚóÊóÞóÊú ÃóãóÉñ áóåóÇ ÒóæúÌñ ÍõÑøñ áóãú íóÏúÎõáú ÈöåóÇ¡
ÝóÃõßúÑöåóÊú ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò
(24/134)
Ãóæú ÍóÈúÓò Úóáóì Ãóäú ÇÎúÊóÇÑóÊú
äóÝúÓóåóÇ Ýöí ãóÌúáöÓöåóÇ ÈóØóáó ÇáÕøóÏóÇÞõ ßõáøõåõ Úóäú ÒóæúÌöåóÇ¡
æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöí Ðóáößó áöÃóäøóåõ ÃóßúÑóåóåóÇ
Úóáóì ÇÓúÊöíÝóÇÁö ÍóÞøöåóÇ¡ ÝóÇáÔøóÑúÚõ ãóáøóßóåóÇ ÃóãúÑó äóÝúÓöåóÇ
Íöíäó ÚóÊóÞóÊú¡ æóáóíúÓó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÅößúÑóÇåö ÅÈúØóÇáõ ÔóíúÁò
ÚóáóíúåóǺ áöÃóäøó ÇáúãóåúÑó áöáúãóæúáóì ÏõæäóåóÇ¡ æóáóæú ÏóÎóáó
ÈöåóÇ ÇáÒøóæúÌõ¡ æóáöÃóäøó ãóÇ ßóÇäó ÈöãõÞóÇÈóáóÉö ÇáúãóåúÑö ÚóÇÏó
ÅáóíúåóÇ¡ æóáóæú ßóÇäó ÞóÏú ÏóÎóáó ÈöåóÇ ÞóÈúáó Ðóáößó ßóÇäó
ÇáÕøóÏóÇÞõ áöãóæúáóÇåóÇ Úóáóì ÇáÒøóæúÌö¡ æóáóãú íóÑúÌöÚú ÇáÒøóæúÌõ
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ãóÇ ÃóßúÑóåó ÇáÒøóæúÌó Úóáóì
ÔóíúÁò¡ æóáöÃóäøó ÇáÕøóÏóÇÞó ÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó Úóáóíúåö ßõáøõåõ
ÈöÇáÏøõÎõæáö¡ æóÅöäøóãóÇ ÃóÊúáóÝó ÇáúãõßúÑöåõ ãöáúßó ÇáúÈõÖúÚö Úóáóì
ÇáÒøóæúÌö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó Ðóáößó áóÇ íóÊóÞóæøóãõ
ÈöÇáúÅößúÑóÇåöº áöÃóäøóåõ áóÇ ÞöíãóÉó áöáúÈõÖúÚö ÚöäúÏö ÎõÑõæÌöåö
ãöäú ãöáúßö ÇáÒøóæúÌö¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ÇáúÎöíóÇÑö Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÞóÇáó ÇááøöÕøõ ÇáúÛóÇáöÈõ
áöÑóÌõáò áóÃóÞúÊõáóäøóßó Ãóæú áóÊóÚúÊöÞóäøó ÚóÈúÏóß¡ Ãóæú
áóÊõØóáøöÞóäøó ÇãúÑóÃóÊóß åóÐöåö ÃóíøõåõãóÇ ÔöÆúÊ¡ ÝóÝóÚóáó
ÇáúãõßúÑóåõ ÃóÍóÏóåõãóÇ¡ æóáóãú íóÏúÎõáú ÈöÇáúãóÑúÃóÉö¡ ÝóãóÇ
ÈóÇÔóÑó äóÇÝöÐñº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó Úóáóì ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ÈöÚóíúäöåö áóÇ íóãúäóÚõ äõÝõæÐóåõ¡ ÝóßóÐóáößó ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì
ÃóÍóÏöåöãóÇ ÈöÛóíúÑö Úóíúäöåö æóíóÛúÑóãõ ÇáúãõßúÑóåõ ÇáúÃóÞóáøó ãöäú
äöÕúÝö ÇáúãóåúÑö¡ æóãöäú ÞöíãóÉö ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ Åäú ÇáúÊóÒóãó
ÈöãõÈóÇÔóÑóÊöåö ÇáúÃóÞóáøó ãöäúåõãóÇ¡ ÝóÇáúÅöÊúáóÇÝõ ãõÖóÇÝñ Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäú ÇáúÊóÒóãó ÇáúÃóßúËóÑó¡ ÝóÇáÖøóÑõæÑóÉõ ÅäøóãóÇ
ÊóÍóÞøóÞóÊú áóåõ Ýöí ÇáúÃóÞóáøöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú
ÏóÝúÚö ÇáúÈóáóÇÁó Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúÃóÞóáøö¡ Ýóíóßõæäõ
åõæó Ýöí ÇáúÊöÒóÇãö ÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì ÇáúÃóÞóáøö ÛóíúÑó ãõÖúØóÑøò¡
æóÑõÌõæÚõåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö áöÓóÈóÈö ÇáöÇÖúØöÑóÇÑö¡ ÝóíóÑúÌöÚõ
ÈöÇáúÃóÞóáøö áöÐóáößó.
æóáóæú ßóÇäó ÇáÒøóæúÌõ ÏóÎóáó ÈöåóÇ áóãú íóÛúÑóãú ÇáúãõßúÑöåõ áóåõ
ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóåõ Åäú ÃóæúÞóÚó ÇáØøóáóÇÞó ÝóÇáúãóåúÑõ ÞóÏú
ÊóÞóÑøóÑó Úóáóíúåö ÈöÇáÏøõÎõæáö¡ æóÅöäøóãóÇ ÃóÊúáóÝó ÇáúãõßúÑöåõ
Úóáóíúåö ãöáúßó ÇáúÈõÖúÚö¡ æóÐóáößó áóÇ íõÖúãóäõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡
æóÅöäú ÃóæúÞóÚó ÇáúÚöÊúÞó¡ ÝóÞóÏú ßóÇäó ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÏóÝúÚö
ÇáúÈóáóÇÁö Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÅöíÞóÇÚö ÇáØøóáóÇÞö¡ Ýóíóßõæäõ åõæó Ýöí
ÅíÞóÇÚö ÇáúÚöÊúÞö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÑøöÖóÇ Èöåö¡ Ãóæú ÛóíúÑó ãõÖúØóÑøò
Åáóíúåö ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú
ÞóíúÏò¡ æóåõäóÇßó áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁò æóÅöäú
áóãú íóÏúÎõáú ÈöÇáúãóÑúÃóÉö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡
æóÇáúÅöáúÌóÇÁö.
æóáóæú Þöíáó: áóåõ áóäóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊóßúÝõÑóäøó ÈöÇóááøóåö
Ãóæú ÊóÞúÊõáõ åóÐóÇ ÇáúãõÓúáöãó ÚóãúÏðÇ¡ ÝóÅöäú ßóÝóÑó ÈöÇóááøóåö
ÊóÚóÇáóì¡ æóÞóáúÈõåõ ãõØúãóÆöäøñ ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ Ýóåõæó Ýöí ÓóÚóÉò¡
æóáóÇ ÊóÈöíäõ ÇãúÑóÃóÊõåõ ãöäúåõ áöÊóÍóÞøõÞö ÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýöí Ðóáößó
ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÍöáøõ áóåõ ÞóÊúáõ ÇáúãõÓúáöãö
ÈöÍóÇáò¡ ÝóÊóÊóÍóÞøóÞõ ÇáÖøóÑõæÑóÉõ Ýöí ÅÌúÑóÇÁö ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö
ßóãóÇ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì Ðóáößó ÈöÚóíúäöåö¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö ãóÇ
Ñõæöíó «Ãóäøó ãõÓóíúáöãóÉó ÃóÎóÐó ÑóÌõáóíúäö ãöäú ÃóÕúÍóÇÈö ÑóÓõæáö
Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÝóÞóÇáó áöÃóÍóÏöåöãóÇ:
ÃóÊóÔúåóÏõ Ãóäøó ãõÍóãøóÏðÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö¡ ÝóÞóÇáó: äóÚóãú¡
ÝóÞóÇáó ÃóÊóÔúåóÏõ Ãóäøöí ÑóÓõæáõ Çááøóåö¡ ÝóÞóÇáó
(24/135)
áóÇ ÃóÏúÑöí ãóÇ ÊóÞõæáõ¡ ÝóÞóÊóáóåõ¡
æóÞóÇáó áöáúÂÎóÑö: ÃóÊóÔúåóÏõ Ãóäøó ãõÍóãøóÏðÇ ÑóÓõæáõ Çááøóåö¡
ÝóÞóÇáó: äóÚóãú¡ ÝóÞóÇáó ÃóÊóÔúåóÏõ Ãóäøöí ÑóÓõæáõ Çááøóåö¡ ÝóÞóÇáó
äóÚóãú¡ ÝóÎóáøóì ÓóÈöíáóåõ¡ ÝóÈóáóÛó Ðóáößó ÑóÓõæáó Çááøóåö - Õóáøóì
Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÝóÞóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - ÃóãøóÇ ÇáúÃóæøóá¡ ÝóÞóÏú ÂÊóÇåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
ÃóÌúÑóåõ ãóÑøóÊóíúäö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÂÎóÑõ¡ ÝóáóÇ ÅËúãó Úóáóíúåö» ¡
ÝóÝöí åóÐóÇ Ïóáöíáñ Ãóäøóåõ íóÓóÚõåõ Ðóáößó ÚöäúÏó ÇáúÅößúÑóÇåö¡
æóÃóäøóåõ Åäú ÇãúÊóäóÚó ãöäúåõ ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó ÃóÚúÙóãó
áöÃóÌúÑöåöº áöÃóäøóåõ ÃóÙúåóÑó ÇáÕøóáóÇÈóÉó Ýöí ÇáÏøöíäö¡ æóáöÃóäøó
ÅÌúÑóÇÁó ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö ÌöäóÇíóÉñ Úóáóì ÇáÏøöíäö ãöäú ÍóíúËõ
ÇáÕøõæÑóÉö¡ æóÅöäú áóãú Êóßõäú ÌöäóÇíóÉð ãóÚúäðì ÚöäúÏó
ØõãóÃúäöíäóÉö ÇáúÞóáúÈö ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ æóÇáÊøóÍóÑøõÒõ Úóäú
ÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì ÇáÏøöíäö ÕõæÑóÉð¡ æóãóÚúäðì ÓóÈóÈñ áöäóíúáö
ÇáËøóæóÇÈö¡ æóáóÇ íóÍöáøõ áóåõ Ãóäú íóÞúÊõáó ÇáúãõÓúáöãó ÈöÍóÇáòº
áöÃóäøóåõ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì Ðóáößó ÈöÚóíúäöåö áóãú íóÍöáøó áóåõ
Ãóäú íóÝúÚóáóåõ¡ ÝóÚöäúÏó ÇáÊøóÑóÏøõÏö Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÛóíúÑöåö
Ãóæúáóì¡ ÝóÅöäú ÞóÊóáó ÇáÑøóÌõáó ÇáúãõÓúáöãó.
ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö Úóáóíúåö ÇáúÞóæóÏõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõÊóãóßøöäðÇ
ãöäú ÏóÝúÚö ÇáúÈóáóÇÁö Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÅöÌúÑóÇÁö ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö
Úóáóì ÇááøöÓóÇäö¡ ÝóáóÇ íóÃúËóãõ Èöåö¡ æóáóÇ ÊóÈöíäõ ãöäúåõ
ÇãúÑóÃóÊõåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÊóÑóßó Ðóáößó¡ æóÃóÞúÏóãó Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ßóÇäó
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáØøóÇÆöÚö Ýöí Ðóáößó¡ æóáóãøóÇ áóãú íóÊóÍóÞøóÞú
ÇáúÅöáúÌóÇÁõ Ýöíåö¡ ÝóíóÕöíÑõ Íõßúãõ ÇáúÞóÊúáö Úóáóíúåö ÈöãóäúÒöáóÉö
ãóÇ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóíóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõ¡
æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊóÍúÓóäó áöÅöÓúÞóÇØö ÇáúÞóæóÏö Úóäúåõ ÅÐú áóãú íóßõäú
ÚóÇáöãðÇ ÈöÃóäøó ÇáúßõÝúÑó íóÓóÚõåõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúæóÌúåöº áöÃóäøó
ÍõÑúãóÉó ÇáÔøöÑúßö ÍõÑúãóÉñ ÈóÇÊøóÉñ ãõÖóãøóäóÉñ áóÇ ÊóäúßóÔöÝõ
ÈöÍóÇáò¡ æóáóßöäú íõÑóÎøóÕõ áóåõ ãóÚó ØõãóÃúäöíäóÉö ÇáúÞóáúÈö
ÈöÇáúÅöíãóÇäö¡ Ýóåõæó íõÊóÍóÑøóÒõ ãöãøóÇ åõæó ÍóÑóÇãñº áöÃóäøó
åóÐöåö ÇáÑøõÎúÕóÉó ÓóÈóÈõåóÇ ÎóÝöíøñ ÞóÏú íóÎúÝóì Úóáóì ßóËöíÑò ãöäú
ÇáäøóÇÓö¡ ÝóíóÕöíÑõ Ìóåúáõåõ ÈöÐóáößó ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö
ÇáúÞóæóÏö Úóäúåõ¡ æóáóßöäú íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáÏøöíóÉõ Ýöí ãóÇáöåö Ýöí
ËóáóÇËö Óöäöíäóº áöÃóäøó ÇáÖøóÑõæÑóÉó áóãú ÊóÊóÍóÞøóÞú áóåõ Ýöí
ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö¡ Ýóíóßõæäõ ÝöÚúáõ ÇáúÞóÊúáö ãóÞúÕõæÑðÇ
Úóáóíúåö¡ æóÅöäú ÃóÓúÞóØúäóÇ Úóäúåõ ÇáúÞóæóÏó áöáÔøõÈúåóÉö¡
æóÇáúãóÇáö íóËúÈõÊõ ãóÚó ÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ ÝóÊóÌöÈõ ÇáÏøöíóÉõ Ýöí
ãóÇáöåö¡ æóáóßöäøó ÇáÏøöíóÉó ÈöäóÝúÓö ÇáúÞóÊúáö ÊóÌöÈõ ãõÄóÌøóáóÉð¡
æóáóãú íóÐúßõÑú Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÚóÇáöãðÇ ÈöÃóäøó
ÇáúßõÝúÑó íóÓóÚõåõ¡ æóÃóßúËóÑõ ãóÔóÇíöÎöäóÇ - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ -
Úóáóì Ãóäøóåõ íóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÊøóÞóì áóåõ
ÔõÈúåóÉñ Ýöí ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ÅÐóÇ ßóÇäó ÚóÇáöãðÇ
ÈöÃóäøó ÇáúßõÝúÑó íóÓóÚõåõ¡ Ýóåõæó äóÙöíÑõ ÇáúãõÓúáöãö ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó
Úóáóì Ãóßúáö ÇáúãóíúÊóÉö¡ æóáóÍúãö ÇáúÎöäúÒöíÑö Úóáóì ãóÇ Èóíøóäóåõ¡
æóåóÐöåö ãöäú ÌõãúáóÉö ÇáúãóÓóÇÆöáö ÇáøóÊöí íóÖõÑøõåõ ÇáúÚöáúãõ
ÝöíåóÇ¡ æóíóÎúáõÕõ Ýöí Ìóåúáöåö.
æóÝöí åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö ãöäú åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓö ÎóãúÓõ ãóÓóÇÆöáó
ÌóãóÚúäóÇåóÇ Ýöí ßöÊóÇÈ ÇáúæößóÇáóÉö¡ æóãöäú ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ -
ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - ãóäú íóÞõæáõ¡ æóÅöäú ßóÇäó íóÚúáóãõ Ðóáößó áóÇ
íóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõº áöÃóäøóåõ ÈöãóÇ ÕóäóÚó ÞóÕóÏó ãõÛóÇíóÙóÉó
ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóÅöÙúåóÇÑó ÇáÕøóáóÇÈóÉö Ýöí ÇáÏøöíäö¡ æóíõÈóÇÍõ
áöáúÅöäúÓóÇäö Ãóäú íóÈúÐõáó äóÝúÓóåõ¡ æóãóÇáóåõ áöãóÇ íóßõæäõ Ýöíåö
ßóÈúÊñ¡ æóÛóíúÙñ áöáúãõÔúÑößöíäó¡ ÝóíõÞóÇÊöáóåõãú¡ æóÅöäú ßóÇäó
íóÚúáóãõ Ãóäøóåõãú íóÞúÊõáõæäóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó íóÍöáøõ áóåõ Ýöí
äóÝúÓöåö¡ ÝóÝöí äóÝúÓö ÇáúÛóíúÑö Ãóæúáóì æóÅöäú ßóÇäó áóÇ íóÍöáøõ
áóåõ Ðóáößó¡ ÝóíóÕöíÑõ ÔõÈúåóÉð Ýöí ÏóÑúÁö ÇáúÞóæóÏö Úóäúåõ æóáóæú
Þöíáó áóåõ: áóäóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊóÃúßõáóäøó åóÐöåö ÇáúãóíúÊóÉó¡
Ãóæú áóÊóÞúÊõáóä åóÐóÇ ÇáúãõÓúáöãó ÚóãúÏðÇ¡ ÝóíóäúÈóÛöí áóåõ Ãóäú
íóÃúßõáó ÇáúãóíúÊóÉó áöãóÇ
(24/136)
ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÍõÑúãóÉó ÇáúãóíúÊóÉö
ÊóäúßóÔöÝõ ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ æóÞóÏú ÊóÍóÞøóÞóÊú ÇáÖøóÑõæÑóÉõ
åõäóÇ¡ ÝóÇáúÊóÍóÞóÊú ÇáúãóíúÊóÉõ ÈöÇáúãõÈóÇÍö ãöäú ÇáØøóÚóÇãö ßóãóÇ
áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóÅöäú áóãú íóÃúßõáú ÇáúãóíúÊóÉó
æóÞóÊóáó ÇáúãõÓúáöãó¡ ÝóÚóáóíúåö ÇáúÞóæóÏõº áöÃóäøóåõ ØóÇÆöÚñ Ýöí
ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö Íöíäó Êóãóßøóäó ãöäú ÏóÝúÚö ÇáúÈóáóÇÁö
Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÊóäóÇæõáö ÇáúãóíúÊóÉö æóÐóáößó ãõÈóÇÍñ áóåõ ÚöäúÏó
ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ æóáóíúÓó Ýöí ÇáÊøóÍóÑøõÒö Úóäú ÇáúãõÈóÇÍö ÅÙúåóÇÑõ
ÇáÕøóáóÇÈóÉö Ýöí ÇáÏøöíäö¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÒöãóåõ ÇáúÞóæóÏõ¡ æóÃóÔóÇÑó
Åáóì ÇáúÝóÑúÞö Èóíúäó åóÐóÇ¡ æóÈóíúäó ãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ ÝóÞóÇáó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú áóãú íóßúÝõÑú ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó
ãóÃúÌõæÑðÇ¡ æóáóæú áóãú íóÃúßõáú ÇáúãóíúÊóÉó ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó
ÂËöãðÇ ÅÐóÇ ßóÇäó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ íóÓóÚõåõ Ðóáößó.
æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ýöí Ãóæøóáö ÇáúßöÊóÇÈö Þóæúáó ÃóÈöí íõæÓõÝó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ýöí Ãóäøóåõ áóÇ íóÃúËóãõ ÅÐóÇ ÇãúÊóäóÚó ãöäú
ÇáÊøóäóÇæõáö ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ æóÃóäøó ÇáúÃóÕóÍøó ãóÇ ÐóßóÑóåõ
Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãöäú ÇäúßöÔóÇÝö ÇáúÍõÑúãóÉö¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Ýöí
åóÐóÇ ÈöæóÚöíÏò Ãóæú ÓöÌúäò¡ Ãóæú ÞóíúÏò áóãú íóÓóÚúåõ Ãóäú
íóßúÝõÑó¡ ÝóÅöäú¡ ÝóÚóáó ÈóÇäóÊú ãöäúåõ ÇãúÑóÃóÊõåõº áöÃóäøó
ÇáÖøóÑõæÑóÉó áóãú ÊóÊóÍóÞøóÞú¡ ÝóÅöäú ÔóÑöÈó ÇáúÎóãúÑó ÚöäúÏó
ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö Úóáóíúåö ÇáúÍóÏøõº
áöÃóäøóåõ áóÇ ÊóÃúËöíÑó áöáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö Ýöí ÇáúÃóÝúÚóÇáö
ÝóæõÌõæÏõåõ ßóÚóÏóãöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÚóØúÔóÇäó ÇáøóÐöí áóÇ íóÎóÇÝõ Úóáóì äóÝúÓöåö
ÇáúåóáóÇßó ÅÐóÇ ÔóÑöÈó ÇáúÎóãúÑó íóáúÒóãõåõ ÇáúÍóÏøõ¡ ÝóÇáúãõßúÑóåõ
ÈöÇáúÍóÈúÓö ÞöíóÇÓõåõ¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö áóÇ ÍóÏøó Úóáóíúåöº
áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó áóæú ÊóÍóÞøóÞó Èöåö ÇáúÅöáúÌóÇÁõ ÕóÇÑó ÔõÑúÈõ
ÇáúÎóãúÑö ãõÈóÇÍðÇ áóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ æõÌöÏó ÌõÒúÁñ ãöäúåõ íóÕöíÑõ
ÔõÈúåóÉð ßóÇáúãöáúßö Ýöí ÇáúÍõÑøö¡ æóÝöí ÇáúÌóÇÑöíóÉö
ÇáúãõÔúÊóÑóßóÉö íóÕöíÑõ ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÍóÏøö Úóäúåõ
ÈöæóØúÆöåóǺ æóáöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ÈöÇáúÍóÈúÓö ãõÚúÊóÈóÑñ Ýöí
ÈóÚúÖö ÇáúÃóÍúßóÇãö ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÈóÑò Ýöí ÇáúÈóÚúÖö¡ æóÍóÏøõ
ÇáúÎóãúÑö ÖóÚöíÝñ ËóÈóÊó ÈöÇÊøöÝóÇÞö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö - ÑóÖöíó Çááøóåõ
Úóäúåõãú - Úóáóì ãóÇ ÞóÇáó Úóáöíøñ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ -: ãóÇ
ãöäú ÃóÍóÏò ÃõÞöíãõ Úóáóíúåö ÍóÏøñ ÝóíóãõæÊ¡ ÝóÃóÌöÏõ Ýöí äóÝúÓöí
ãöäú Ðóáößó ÔóíúÆðÇ ÅáøóÇ ÍóÏøó ÇáúÎóãúÑö¡ ÝóÅöäøóåõ ËóÈóÊó
ÈöÂÑóÇÆöäóÇ¡ ÝóáöåóÐóÇ ÕóÇÑó åóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑõ ãöäú ÇáúÅößúÑóÇåö
ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö åóÐóÇ ÇáúÍóÏøö ÎóÇÕøóÉð æóÅöäú ÞóÊóáó
ÇáúãõÓúáöãó ÞõÊöáó Èöåö Ýöí ÇáúæõÌõæåö ßõáøöåóǺ áöÃóäøó
ÇáúÅößúÑóÇåó ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ ÃóËóÑó áóåõ Ýöí äöÓúÈóÉö ÇáúÝöÚúáö Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö æóáóÇ Ýöí ÅÈóÇÍóÉö ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóáóÇ íóÕöíÑõ ÇáúÅößúÑóÇåõ
ÈöÇáúÍóÈúÓö ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÞóæóÏö Úóäú ÇáúÞóÇÊöáö.
æóáóæú ÞóÇáó áóåõ áóÃóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊóÞúÊõáóäøó åóÐóÇ
ÇáúãõÓúáöãó ÚóãúÏðÇ¡ Ãóæú ÊóÒúäöí ÈöåóÐöåö ÇáúãóÑúÃóÉö áóãú íóÓóÚúåõ
Ãóäú íóÕúäóÚó æóÇÍöÏðÇ ãöäúåõãóÇ ÍóÊøóì íõÞúÊóáó¡ ÝóÅöäú ÕóäóÚó
æóÇÍöÏðÇ ãöäúåõãóÇ¡ Ýóåõæó ÂËóãõº áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäú
åóÐóíúäö ÇáúÃóãúÑóíúäö áóÇ íóÍöáøõ áóåõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÅöäú
ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì
ÃóÍóÏöåöãóÇ ÈöÛóíúÑö Úóíúäöåö¡ ÝóÅöäú ÃóÈóì Ãóäú íóÝúÚóáó æóÇÍöÏðÇ
ãöäúåõãóÇ ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó ãóÃúÌõæÑðÇ áöÃóäøóåõ ÈóÐóáó äóÝúÓóåõ
Ýöí ÇáÊøóÍóÑøõÒö Úóäú ÇáúÍóÑóÇãö¡ æóÞöíáó ÈöÇóáøóÐöí ÞóÊóáóåõº
áöÃóäøóåõ ÞóÊóáóåõ ÙõáúãðÇ¡ ÝóÚóáóíúåö ÇáúÞóæóÏõ¡ æóÅöäú Òóäóì ßóãóÇ
ÃóãóÑóåõ¡ ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö Úóáóíúåö ÇáúÍóÏøõ¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö
Úóáóíúåö ÇáúãóåúÑõ æóãöäú ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ ãóäú ÞóÇáó ÇáúãõÑóÇÏõ
ÈöÇáúÞöíóÇÓö Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -
ÇáúÃóæøóáõ¡ æóÈöÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Þóæúáõåõ ÇáúÂÎóÑõ ßóãóÇ ÈóíøóäøóÇ
ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáÒøöäóÇ ÈöÚóíúäöåö.
¡ æóÇáúÃóÕóÍøõ Ãóäøó åóÐóÇ ÞöíóÇÓñ æóÇÓúÊöÍúÓóÇäñ ÃóÌúÑóíúäóÇåõ
Úóáóì
(24/137)
Þóæúáöåö ÇáúÂÎóÑö: æóÌúåõ ÇáúÞöíóÇÓö
Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÃóÞúÏóãó Úóáóì ÞóÊúáö ÇáúãõÓúáöãö ßóÇäó ÂáóÉð Ýöí
Ðóáößó ÇáúÝöÚúáö¡ æóßóÇäó ÇáúÝöÚúáõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÛóíúÑöåö¡ æóåõæó
ÇáúãõßúÑöåõ¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ åõæó ãõÄóÇÎóÐðÇ ÈöÔóíúÁò ãöäú
ÃóÍúßóÇãöåö¡ æóÅöÐóÇ ÃóÞúÏóãó Úóáóì ÇáÒøöäóÇ ßóÇäó ÇáúÝöÚúáõ
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö ÈöÍõßúãöåö¡ Ýóåõæó áöáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáÒøöäóÇ
åõäóÇ ãóÚó Êóãóßøõäöåö ãöäú ÏóÝúÚö ÇáúÈóáóÇÁö Úóäú äóÝúÓöåö Úóáóì
æóÌúåò áóÇ íóÕöíÑõ ãõÄóÇÎóÐðÇ ÈöÔóíúÁò ãöäú ÃóÍúßóÇãö ÇáúÝöÚúáö
ÈöÃóäú íóÞúÊõáó ÇáÑøóÌõáó ÝóíóáúÒóãõåõ ÇáúÍóÏøõ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú
ÃõßúÑöåó Úóáóì ÇáÒøöäóÇ ÈöÚóíúäöåö¡ æóæóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó
Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö áóÇ íóÍöáøõ áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÞóÊúáö
ÇáúãõÓúáöãö¡ Ýóåõæó ÃóÞúÏóãó Úóáóì ÇáÒøöäóÇ ÏóÝúÚðÇ áöáúÞóÊúáö Úóäú
ÛóíúÑöåö¡ æóáóæú ÃóÞúÏóãó Úóáóì ÇáÒøöäóÇ ÏóÝúÚðÇ áöáúÞóÊúáö Úóäú
äóÝúÓöåö ÈöÃóäú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö ÓóÞóØó Úóäúåõ ÇáúÍóÏøõ
æóáóÒöãóåõ ÇáúãóåúÑõ¡ ÝóåóÐóÇ ãöËúáõåõ.
íõæóÖøöÍõåõ Ãóäøó ÇáÖøóÑõæÑóÉó ÊóÍóÞøóÞóÊú áóåõ Ýöí ßõáøö æóÇÍöÏò
ãöäú åóÐóíúäö ÇáúÝöÚúáóíúäö Íöíäó áóãú íóÓóÚúåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ¡ ÝóíõÌúÚóáõ Ýöí ÍóÞøö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ßóÃóäøóåõ ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö ÍóÊøóì áóæú ÞóÊóáó
ÇáúãõÓúáöãó ßóÇäó ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóßóÇäó ÇáúãõßúÑóåõ
ãõÓúÊóÍöÞøðÇ áöáÊøóÚúÒöíÑö¡ æóÇáúÍóÈúÓö ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú
ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóáöÐóáößó ÅÐóÇ ÃóÞúÏóãó Úóáóì
ÇáÒøöäóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ÇáÕøóÏóÇÞõ¡ æóåóÐóÇ ÚöäúÏó ÇáúÍóÏøö
ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÃóßúÑóåóåõ Ãóäú íóÞúÊõáó ÃóÍóÏó åóÐóíúäö
ÇáÑøóÌõáóíúäö ÚóãúÏðÇ ßóÇäó ÇáúÞóæóÏõ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÅÐóÇ ÞóÊóáó
ÃóÍóÏóåõãóǺ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ áóãú íóÓóÚúåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì
ÞóÊúáö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÕóÇÑó Ýöí ÍóÞøö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ßóÃóäøóåõ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÞóÊúáöåö ÈöÚóíúäöåö¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ
Úóáóì Ðóáößó ÈöÇáúÍóÈúÓö ÃõÎöÐó ÈöÍóÏøö ÇáÒøöäóÇ Åäú Òóäóì¡
æóÈöÇáúÞóæóÏö Åäú ÞóÊóáó ÇáÑøóÌõáóº áöÃóäøóåõ áóÇ íóÓóÚõåõ
ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúÝöÚúáóíúäö ÈöÓóÈóÈö ÇáúÅößúÑóÇåö¡
æóÅöäú ÊóÍóÞøóÞóÊú ÇáÖøóÑõæÑóÉõ Èöåö¡ ÝóÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ
íóßõæäõ ãõÄóËøöÑðÇ Ýöí ãõæÌöÈö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ßóãóÇ áóæú ÃõßúÑöåó
Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö¡ æóáóæú ÃõßúÑöåóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ Úóáóì ÇáÒøöäóÇ
ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò ÏõÑöÆó ÚóäúåóÇ ÇáúÍóÏøõº áöÃóäøóåóÇ áóæú
ÃõßúÑöåóÊú Úóáóì Ðóáößó ÈöÇáúÞóÊúáö íóÓóÚõåóÇ ÇáÊøóãúßöíäõ¡ æóáóÇ
ÊóÃúËóãõ Ýöíåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÃõßúÑöåóÊú Úóáóíúåö ÈöÇáúÍóÈúÓö íóÕöíÑõ
ÔõÈúåóÉð Ýöí ÅÓúÞóÇØö ÇáúÍóÏøö ÚóäúåóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÔõÑúÈö
ÇáúÎóãúÑö¡ æóÅöäøóãóÇ¡ ÝóÑøóÞúäóÇ Èóíúäó ÌóÇäöÈö ÇáÑøóÌõáö
æóÇáúãóÑúÃóÉö Ýöí ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÞóÊúáöº áöÃóäøó ÇáÑøóÌõáó
ãõÈóÇÔöÑñ áöÝöÚúáö ÇáÒøöäóÇ ãõÓúÊóÚúãöáñ áöáúÂáóÉö Ýöí Ðóáößó¡
æóÍõÑúãóÉõ ÇáÒøöäóÇ ÍõÑúãóÉñ ÊóÇãøóÉñ¡ ÝóáóÇ ÊóäúßóÔöÝõ ÚöäúÏó
ÇáÖøóÑõæÑóÉö áöÍõÑúãóÉö ÇáúÞóÊúáö ÝóÃóãøóÇ ÇáúãóÑúÃóÉõ¡ Ýóåöíó
ãóÝúÚõæáñ ÈöåóÇ¡ æóáóíúÓó ãöäú ÌöåóÊöåóÇ ãõÈóÇÔóÑóÉñ áöáúÝöÚúáö
ÅäøóãóÇ ÇáøóÐöí ãöäúåóÇ ÇáÊøóãúßöíäõ¡ æóÐóáößó ÈöÊóÑúßö
ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ÅáøóÇ Ãóäøó Ýöí ÛóíúÑö ÍóÇáóÉö ÇáÖøóÑõæÑóÉö áóÇ
íóÓóÚõåóÇ Ðóáößó áöæõÌõæÈö ÏóÝúÚö ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö áöáÒøöäóÇ Úóäú
äóÝúÓöåóÇ¡ æóÐóáößó ÇáúãóÚúäóì íóäúÚóÏöãõ ÚöäúÏó ÊóÍóÞøõÞö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóáóÇ íóÃúËóãõ Ýöí ÊóÑúßö
ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ßóãóäú ÊóÑóßó ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö¡ æóÇáäøóåúíó
Úóäú ÇáúãõäúßóÑö ÚöäúÏó ÎóæúÝö ÇáúåóáóÇßö Úóäú äóÝúÓöåö áóÇ íóßõæäõ
ÂËöãðÇ Ýöí Ðóáößó.
æóáóæú ÞóÇáó áóåõ áóÃóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊóÞúÊõáóäøó åóÐóÇ
ÇáúãõÓúáöãó Ãóæú ÊóÃúÎõÐó ãóÇáóåõ¡ ÝóÊóÓúÊóåúáößóåõ¡ æóåõæó ÃóßúËóÑõ
ãöäú ÇáÏøöíóÉö¡ Ãóæú ÃóÞóáøõ ÝóáóÇ ÈóÃúÓó ÈöÃóäú íóÃúÎõÐó ÇáúãóÇáó¡
Ãóæú íóÓúÊóåúáößóåõ¡ æóíóßõæäõ ÖóãóÇäõåõ
(24/138)
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó
ÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó¡ æóíõÈóÇÍõ ÅÊúáóÇÝõ ÇáúãóÇáö ÚöäúÏó ÇáúÅöáúÌóÇÁö
ßóãóÇ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö æóíóÕöíÑõ åõæó Ýöí Ðóáößó
ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ ÝóÖóãóÇäõåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäú ÞóÊóáó
ÇáÑøóÌõáó ÞõÊöáó Èöåö ÇáøóÐöí¡ æóáöíó ÇáúÞóÊúáóº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ
ÃõÈöíÍó áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÅÊúáóÇÝö ÇáúãóÇáö¡ æóáóÇ íóáúÍóÞõåõ
ÈöÐóáößó ÅËúãñ¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó ßóÇäó åõæó ÛóíúÑó ãõÖúØóÑøò Ýöí
ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö¡ Ýóíóßõæäõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáØøóÇÆöÚö¡
ÝóíóáúÒóãõåõ ÇáúÞóæóÏõ¡ æóåõæó äóÙöíÑõ ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ãóÓúÃóáóÉö
ÇáúãóíúÊóÉö¡ æóÔõÑúÈö ÇáúÎóãúÑö ÅáøóÇ Ãóäøó åõäóÇ Åäú áóãú íóÝúÚóáú
æóÇÍöÏðÇ ãöäúåõãóÇ ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó ÛóíúÑó ÂËöãò Ýöí Ðóáößó
ÈöÎöáóÇÝö ãóÓúÃóáóÉö ÇáúãóíúÊóÉöº áöÃóäøó ÇáúÍõÑúãóÉó åõäóÇßó
áöÍóÞøö ÇáÔøóÑúÚö¡ æóÍóÇáóÉõ ÇáÖøóÑõæÑóÉö ãõÓúÊóËúäóÇÉñ ãöäú
ÇáúÍõÑúãóÉö ÔóÑúÚðÇ¡ æóåõäóÇ ÈöÎöáóÇÝöåö¡ ÝóÅöäøó ÊóäóÇæõáó ãóÇáö
ÇáúÛóíúÑö¡ æóÇÓúÊöåúáóÇßóåõ ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ Ùõáúãñ Ýöí ÍóÞøö
ÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö æóÇáÙøõáúãõ ÍóÑóÇãñ ÅáøóÇ Ãóäøó ÈöÓóÈóÈö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö íõÈóÇÍõ áóåõ ÇáúÅöÊúáóÇÝõ ÔóÑúÚðÇ ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÍóÞøö
Çáúãöáúßö Ýöí ÇáúãóÇáö¡ ÝóáöåóÐóÇ æóÌóÈó ÇáÖøóãóÇäõ áóåõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÌõÈúÑóÇäðÇ áöÍóÞøöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÇãúÊóäóÚó ãöäú Ðóáößó
ßóÇäó ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú ÇáÙøõáúãö¡ ÝóáóÇ íóÃúËóãõ Èöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõÖúØóÑøó Åáóì ØóÚóÇãö ÇáúÛóíúÑö íóÓóÚõåõ
Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇ ÕóÇÍöÈöåö¡ ÝóÅöäú ÃóÈóì ÕóÇÍöÈõåõ
Ãóäú íõÚúØöíóåõ¡ Ýóáóãú íóÃúÎõÐú ÍóÊøóì ãóÇÊó áóãú íóßõäú ÂËöãðÇ Ýöí
ÊóÑúßöåö áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì¡ ÝóßóÐóáößó ÇáúãõßúÑóåõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú Þöíáó: áóåõ áóäóÞúÊõáóäøóßó Ãóæú
áóÊóÏõáøóäóÇ Úóáóì ãóÇáöß¡ Ýóáóãú íóÝúÚóáú ÍóÊøóì ÞõÊöáó áóãú íóßõäú
ÂËöãðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó áóæú ÞõÊöáó Ýöí ÏóÝúÚöåö Úóäú ãóÇáö äóÝúÓöåö
áóãú íóßõäú ÂËöãðÇ¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÇãúÊóäóÚó Úóäú ÇÓúÊöåúáóÇßö
ãóÇáö ÇáúÛóíúÑö ÍóÊøóì ÞõÊöáó ÞóÇáó: æóáóæú ÃóËöãó Ýöí åóÐóÇ Ýöí
ãóÇáöåö¡ Ãóæú ãóÇáö ÛóíúÑöåö Ãóáóãú íóÞõáú ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì
Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -: «ãóäú ÞõÊöáó Ïõæäó ãóÇáöåö¡ Ýóåõæó
ÔóåöíÏñ» ¡ æóåóÐóÇ ÍóÏöíËñ ãóÔúåõæÑñ ÃóÔóÇÑó Åáóì ÇáöÇÓúÊöÏúáóÇáö
Èöåö ãöäú ÍóíúËõ Åäøóåõ áóæú ÞõÊöáó ÏóÝúÚðÇ Úóäú ãóÇáö äóÝúÓöåö Ãóæú
Úóäú ãóÇáö ÛóíúÑöåö ßóÇäó ÔóåöíÏðÇ¡ ÝóßóíúÝó áóÇ íóßõæäõ ÔóåöíÏðÇ
Ýöí ÏóÝúÚö ãóÇ áóÇ íóÓóÚõåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóíúåö¡ ÝóÈöåóÐóÇ
ÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ áóÇ íóÃúËóãõ ÅÐóÇ ÇãúÊóäóÚó ãöäú Ðóáößó ßõáøöåö¡
æóßóÐóáößó áóæú ÞóÇáó: áóÃóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊõØóáøöÞóäøó
ÇãúÑóÃóÊóßó¡ Ãóæú áóÊõÚúÊöÞóäøó ÚóÈúÏóß¡ Ýóáóãú íóÝúÚóáú ÍóÊøóì
ÞõÊöáó áóãú íóÃúËóãúº áöÃóäøóåõ ÈóÐóáó äóÝúÓóåõ ÏóÝúÚðÇ Úóäú ãöáúßò
ãõÍúÊóÑóãò áóåõ¡ ÝóÅöäøó ãöáúßó ÇáäøößóÇÍö ãõÍúÊóÑóãñ áöãöáúßö
ÇáúãóÇáö¡ æóÑõÈøóãóÇ íóßõæäõ ÇáöÇÍúÊöÑóÇãõ áöãöáúßö ÇáäøößóÇÍö
ÃóÙúåóÑõ¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ åõæó ÂËöãðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó íóÓóÚõåõ
ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ áöÊóÍóÞøõÞö ÇáÖøóÑõæÑóÉö.
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò Úóáóì Ãóäú íóÞúÊõáó ÚóÈúÏóåõ
ÚóãúÏðÇ æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ Ãóæú íóÓúÊóåúáößó ãóÇáóåõ
åóÐóÇ¡ æóåõæó ÃóáúÝóÇ ÏöÑúåóãò¡ ÝóÅöäú ÃóÈóì Ãóäú íóÝúÚóáó æóÇÍöÏðÇ
ãöäúåõãóÇ ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó ÛóíúÑó ÂËöãòº áöÃóäøó ÍõÑúãóÉó
ÇáúÞóÊúáö áóãú ÊóäúßóÔöÝú ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÍõÑúãóÉõ ÇáúãóÇáö
ÞóÇÆöãóÉñ ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÅöäú ÃõÈöíÍó áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì
ÇÓúÊöåúáóÇßöåö áöáÏøóÝúÚö Úóäú äóÝúÓöåö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ÂËöãðÇ Ýöí
ÇáöÇãúÊöäóÇÚöº áöÃóäøóåõ íóãúÊóäöÚõ ãöäú ÇáÓøóÝóåö Ýöí ÇÓúÊöåúáóÇßö
ÇáúãóÇáö¡ æóÞóÊúáõ ÇáäøóÝúÓö ãöäú ÇáÓøóÝóåö¡ ÝóÅöäú ÇÓúÊóåúáóßó
ãóÇáóåõ¡ ÝóÞóÏú ÃóÍúÓóäó¡ æóÖóãóÇäõåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈóÇáöÛðÇ ãóÇ
ÈóáóÛóº áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó ÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó¡ Ýóíóßõæäõ ÝöÚúáõåõ Ýöí
ÅÊúáóÇÝö ÇáúãóÇáö ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóåõæó ãõÍúÓöäñ
ÝöíãóÇ ÕóäóÚóº áöÃóäøóåõ ÌóÚóáó ãóÇáóåõ
(24/139)
Ïõæäó äóÝúÓöåö¡ æóÞóÇáó - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «áöæóÇÍöÏò ãöäú ÃóÕúÍóÇÈöåö ÇÌúÚóáú ãóÇáóß
Ïõæäó äóÝúÓöß¡ æóäóÝúÓóß Ïõæäó Ïöíäöß» ¡ ÝóÅöäú ÞóÊóáó ÇáúÚóÈúÏó¡
æóáóãú íóÓúÊóåúáößú ÇáúãóÇáó¡ Ýóåõæó ÂËöãñ¡ æóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó áóãú íóÊóÍóÞøóÞú Ýöí ÇáúÞóÊúáö¡
ÝóÅöäøóåõ ßóÇäó ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÏóÝúÚö ÇáÔøóÑøö Úóäú äóÝúÓöåö ãöäú
ÛóíúÑö ãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÈóÞöíó ÝöÚúáõåõ Ýöí ÇáúÞóÊúáö
ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóíúåö ÝóáóíúÓó áóåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÞóæóÏñ¡ æóáóÇ
ÞöíãóÉñ. .
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÇáúÞóÊúáö Úóáóì Ãóäú íóÞúÊõáó ÃóÍóÏó
ÚóÈúÏóíúåö åóÐóíúäö¡ æóÃóÍóÏõåõãóÇ ÃóÞóáøõ ÞöíãóÉð ãöäú ÇáúÂÎóÑö¡
ÝóÞóÊóáó ÃóÍóÏóåõãóÇ ÚóãúÏðÇ ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÞúÊõáó ÇáúãõßúÑöåó
áöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÅöáúÌóÇÁö åõäóÇ ÝöíãóÇ ÃóÞúÏóãó Úóáóíúåö ãöäú
ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÍõßúãõ ÇáúÞóÊúáö Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ÇáøóÐöí åõæó Þóáöíáõ
ÇáúÞöíãóÉö ßóåõæó Ýöí ßóËöíÑö ÇáúÞöíãóÉö¡ æóÇÐóÇ ÊóÍóÞøóÞó
ÇáúÅöáúÌóÇÁõ ÕóÇÑó ÇáúÞóÊúáõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ ãõÓóÇæóÇÉó Èóíúäó ÇÓúÊöåúáóÇßö ÇáúãóÇáö¡
æóÇáúÞóÊúáö¡ æóÅöäøóãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ Ýöí ÇáúÃóÏúäóì
æóÇáúÃóÏúäóì ÇÓúÊöåúáóÇßõ ÇáúãóÇáö ÇáøóÐöí íõÈóÇÍõ áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ
Úóáóíúåö ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ ÝóÈóÞöíó Ýöí ÞóÊúáö ÇáúÚóÈúÏö
ãõÈóÇÔöÑðÇ áöáúÝöÚúáö ãõÎúÊóÇÑðÇ¡ æóåõäóÇ ÍõÑúãóÉõ äóÝúÓö
ÇáúÚóÈúÏóíúäö ÓóæóÇÁñ¡ ÝóíóÊóÍóÞøóÞõ ÇáúÅöáúÌóÇÁõ Ýöí ÍóÞøö ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÇáúÞóÊúáö
Úóáóì Ãóäú íóÞúØóÚó íóÏó äóÝúÓöåö¡ Ãóæú íóÞúÊõáó ÚóÈúÏóåõ ÚóãúÏðÇ¡
ÝóÝóÚóáó ÃóÍóÏóåõãóÇ ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÞúÊóÕøó ãöäú ÇáúãõßúÑöåöº
áöÃóäøó ÇáúÅöáúÌóÇÁó ÊóäóÇæóáó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö
ãóÇ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóÅöäú Þöíáó: áóÇ ßóÐóáößó¡
ÝóÅöäøóåõ íõÈóÇÍõ áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÞóØúÚö íóÏö äóÝúÓöåö
ÚöäúÏó ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóÇ íõÈóÇÍõ áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÞóÊúáö
ÚóÈúÏöåö¡ ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íõÌúÚóáó åóÐóÇ äóÙöíÑó ÇáúÝóÕúáö
ÇáúÃóæøóáö ÞõáúäóÇ áóÇ ßóÐóáößó¡ ÝóÇáúÃóØúÑóÇÝõ ãõÍúÊóÑóãóÉñ
ßóÇáäøõÝõæÓö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÃõßúÑöåó Úóáóì ÞóØúÚö íóÏó äóÝúÓöåö¡
ÝóÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãõÞóÇÈóáóÉö ØóÑóÝöåö ÈöäóÝúÓöåö ÌóæøóÒóäóÇ áóåõ Ãóäú
íóÎúÊóÇÑó ÃóÏúäóì ÇáÖøóÑóÑóíúäö æóåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ
ÚöäúÏó ãõÞóÇÈóáóÉö ØóÑóÝöåö ÈöäóÝúÓö ÚóÈúÏöåö ÝóÇáÖøóÑóÑõ Úóáóíúåö
Ýöí ÞóØúÚö ØóÑóÝöåö¡ ÝóæúÞó ÇáÖøóÑóÑö Ýöí ÞóÊúáö ÚóÈúÏöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÎóÇÝó Úóáóì ÚóÈúÏöåö ÇáúåóáóÇßó áóÇ
íóÍöáøõ áóåõ Ãóäú íóÞúØóÚó íóÏó äóÝúÓöåö áöíóÊóäóÇæóáóåõ ÇáúÚóÈúÏõ¡
ÝóÈöåóÐóÇ ÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáúãõÓóÇæóÇÉó ÈóíúäóåõãóÇ Ýöí ÇáúÍõÑúãóÉö
ÚöäúÏó ãõÞóÇÈóáóÉö ÃóÍóÏöåöãóÇ ÈöÇáúÂÎóÑö¡ ÝóíóÊóäóÇæóáõ
ÇáúÅößúÑóÇåõ ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÖúÑöÈó ÃóÍóÏó ÚóÈúÏóíúåö ãöÇÆóÉó
ÓóæúØò¡ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ¡ ÝóãóÇÊó ãöäúåõ ÛóÑöãó
ÇáúãõßúÑöåõ ÃóÞóáøó ÇáúÞöíãóÊóíúäö Åäú ßóÇäó ÇáøóÐöí ÈóÞöíó
ÃóÞóáøõåõãóÇ ÞöíãóÉðº áöÃóäøó ÇáúæóÇÌöÈó ÈöåóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö ÖóãóÇäõ
ÇáúãóÇáöíøóÉö Ýöí ÍóÞøö Çáúãóæúáóì¡ æóÝöíãóÇ íóÑúÌöÚõ Åáóì
ÇáúãóÇáöíøóÉö ÇáÖøóÑõæÑóÉõ áöáúãóæúáóì ÅäøóãóÇ ÊóÊóÍóÞøóÞõ Ýöí
ÇáúÃóÞóáøö¡ Ýóåõæó ÃóÞúÏóãó Úóáóì ÖóÑúÈö ÃóßúËóÑöåöãóÇ ÞöíãóÉð ßóÇäó
ãõÎúÊóÇÑðÇ Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóì
ÇáúåöÈóÉö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö Ýöí ÃóÍóÏöåöãóÇ ÈöÛóíúÑö Úóíúäöåö
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÓóÈóÞó¡ ÝóåõäóÇßó ãõæÌöÈõ ÇáúÝöÚúáö ÇáúÞóæóÏõ
íóÓúÊóæöí Ýöíåö Þóáöíáõ ÇáúÞöíãóÉö¡ æóßóËöíÑõ ÇáúÞöíãóÉö¡ æóåõäóÇ
ãõæÌöÈõåõ ÇáúãóÇáõ ÈöØóÑöíÞö ÇáúÌõÈúÑóÇäö áöãóÇ¡ ÝóÇÊó Úóäú
Çáúãóæúáóì¡ æóÈóíúäóåõãóÇ Ýöí ÇáúãóÇáöíøóÉö ÊóÝóÇæõÊñ æóÅöäøóãóÇ
ÊóÊóÍóÞøóÞõ áóåõ ÇáÖøóÑõæÑóÉõ Ýöí ÃóÞóáøöåöãóÇ¡ æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ
Ýöí ßõáøöåö ÈöæóÚöíÏö ÍóÈúÓò áóãú íóßõäú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÔóíúÁñ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÃúÎõÐó ãóÇáó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö¡ Ãóæú
ãóÇáó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö¡ ÝóáóÇ ÈóÃúÓó Ãóäú íóÃúÎõÐó
(24/140)
ãóÇáó ÃóÍóÏöåöãóǺ áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
ÞóÏú ÊóäóÇæóáóåõãóÇ áöÇÓúÊöæóÇÆöåöãóÇ Ýöí ÈóÞóÇÁö ÇáúÍõÑúãóÉö¡
æóÇáÊøóÞóæøõãõ Ýöí ÍóÞøö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ßóÍóÞøö ÇáúãóÇáößö¡
æóÅöäú ÃõÈöíÍó áóåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì ÇáúÃóÎúÐö áöÏóÝúÚö ÇáúåóáóÇßö
Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóÃóÍóÈøõ ÅáóíúäóÇ Ãóäú íóÃúÎõÐó ãóÇáó ÃóÛúäóÇåõãóÇ
Úóäú Ðóáößóº áöÃóäøó ÃóÎúÐó ÇáúãóÇáö ãöäú ÕóÇÍöÈöåö íõáúÍöÞõ
Çáúåóãøó¡ æóÇáúÍóÒóäó Èöåö¡ æóÐóáößó íóÊóÝóÇæóÊõ ÈöÊóÝóÇæõÊö ÍóÇáö
ÇáúãóÃúÎõæÐö ãöäúåõ Ýöí ÇáúÛöäóì¡ ÝóÇáúÃóÎúÐõ ãöäú ÇáúÝóÞöíÑö
íõáúÍöÞõ Èöåö åóãøðÇ ÚóÙöíãðǺ áöÃóäøóåõ áóÇ íóÑúÌöÚõ Åáóì ãöáúßöåö
ãöËúáõåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóÎúÐö ãöäú ÇáúÛóäöíøö Ýöí ãõÈóÇÓóØóÉö
ÇáÔøóÑúÚö ãóÚó ÇáúÃóÛúäöíóÇÁö Ýöí ÇáúãóÇáö ÇáúßóËöíÑö ãöäúåõ ãóÚó
ÇáúÝõÞóÑóÇÁö íóÚúäöí Èöåö ÇáÒøóßóÇÉó¡ æóÕóÏóÞóÉó ÇáúÝöØúÑö æóÖóãóÇäó
ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÇáäøóÝóÞóÉö¡ ÝóáöåóÐóÇ íõÓúÊóÍóÈøõ áóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐó
ãóÇáó ÃóÛúäóÇåõãóÇ¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÇ Ýöí ÇáúÛöäóì Úóäúåõ ÓóæóÇÁñ
ÞõáúäóÇ: ÎõÐú ÃóÞóáøóåõãóǺ áöÃóäøó ÇáÖøóÑõæÑóÉó ÊóÊóÍóÞøóÞõ Ýöí
ÇáúÃóÞóáøö¡ æóÝöí ÇáúÞóáöíáö ãöäú ÇáúãóÇáö ãöäú ÇáÊøóÓóÇåõáö Èóíúäó
ÇáäøóÇÓö ãóÇ áóíúÓó Ýöí ÇáúßóËöíÑö¡ æóÞöíáó Åäú ÇÓúÊóæóíóÇ Ýöí
ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÞõáúäóÇ ÎõÐú ãóÇáó ÃóÍúÓóäöåöãóÇ ÎõáõÞðÇ¡
æóÃóÙúåóÑöåöãóÇ ÌõæÏðÇ¡ æóÓóãóÇÍóÉðº áöÃóäøó Çáúåóãøó¡ æóÇáúÍóÒóäó
ÈöÇáúÃóÎúÐö ãöäúåõ íóÊóÝóÇæóÊõ ÈöÍõÓúäö ÎõáõÞöåö¡ æóÓõæÁö ÎõáõÞöåö¡
æóÈõÎúáöåö æõÌõæÏöåö¡ ÝóÅöäú ÃóÎóÐóåõ¡ æóÇÓúÊóåúáóßóåõ ßóãóÇ
ÃóãóÑóåõ ÛóÑöãóåõ ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó áóãøóÇ
ÊóäóÇæóáóåõ ÕóÇÑó ÇáúÅöÊúáóÇÝõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäú
ÃóÎóÐó ÃóßúËóÑóåõãóÇ¡ ÝóÇÓúÊóåúáóßóåõ ÛóÑöãó ÇáúãõßúÑöåõ ãöÞúÏóÇÑó
ÃóÞóáøöåöãóǺ áöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó ÅäøóãóÇ íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÝöíãóÇ ÊóÍóÞøóÞó ÇáúÅöáúÌóÇÁõ Ýöíåö¡ æóåõæó ÇáúÃóÞóáøõ¡
Ëõãøó íóÛúÑóãõ ÇáúãõÓúÊóåúáößõ ÇáúÝóÖúáó áöÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáöº
áöÃóäøóåõ Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì ÇáúÃóÞóáøö áóÇ ÖóÑõæÑóÉó áóåõ Ýöí
ÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö¡ ÝóíóÞúÊóÕöÑõ Íõßúãõ ÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö Úóáóíúåö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÞúÊõáó ÚóÈúÏó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö ÚóãúÏðÇ
Ãóæú íóÃúÎõÐó ãóÇáó åóÐóÇ ÇáúÂÎóÑö¡ Ãóæú ãóÇáó ÕóÇÍöÈö ÇáúÚóÈúÏö¡
ÝóíóØúÑóÍóåõ Ýöí ãõåúáößóÉò¡ Ãóæú íõÚúØöíóåõ ÅäúÓóÇäðÇ¡ ÝóáóÇ ÈóÃúÓó
Ãóäú íóÚúãóáó Ýöí ÇáúãóÇáö ãóÇ ÃóãóÑóåõ Èöåö áöÊóÍóÞøõÞö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýöíåö¡ æóÛõÑúãõåõ ÈóÇáöÛðÇ ãóÇ ÈóáóÛó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ æóÅöäú
ÞóÊóáó ÇáúÚóÈúÏó ÝóÚóáóì ÇáúÞóÇÊöáö ÇáúÞóæóÏõº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
áóãú íóÊóäóÇæóáú ÇáúÞóÊúáó åõäóÇ ÅÐú áóÇ ãõÓóÇæóÇÉó Èóíúäó ÍõÑúãóÉö
ÇáúÞóÊúáö¡ æóÍõÑúãóÉö ÇÓúÊöåúáóÇßö ÇáúãóÇáö¡ æóÅöÐóÇ Êóãóßøóäó ãöäú
ÏóÝúÚö ÇáúÈóáóÇÁö Úóäú äóÝúÓöåö ÈöÛóíúÑö ÇáúÞóÊúáö ßóÇäó åõæó Ýöí
ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ØóÇÆöÚðÇ¡ ÝóÚóáóíúåö ÇáúÞóæóÏõ¡ æóÚóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÇáúÃóÏóÈõ¡ æóÇáúÍóÈúÓõ áöÇÑúÊößóÇÈöåö ãóÇ áóÇ íóÍöáøõ.
æóáóæú ßóÇäó ÅäøóãóÇ ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÓúÊóåúáößó ÇáúãóÇáó¡ æóíóÖúÑöÈó
ÇáúÚóÈúÏó ãöÇÆóÉó ÓóæúØò¡ ÝóáóÇ ÈóÃúÓó ÈöÇÓúÊöåúáóÇßö ÇáúãóÇáö¡
æóÖóãóÇäõåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóÇ íóÍöáøõ áóåõ ÖóÑúÈõ ÇáúÚóÈúÏöº
áöÃóäøó ãöËúáó åóÐóÇ ÇáÖøóÑúÈö íóÎóÇÝõ ãöäúåõ ÇáúåóáóÇßó¡ Ýóíóßõæäõ
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÅöäú ÖóÑóÈóåõ¡ ÝóãóÇÊó ãöäúåõ ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåõ Úóáóì ÚóÇÞöáóÉö ÇáÖøóÇÑöÈö¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåöº áöÃóäøóåõ ØóÇÆöÚñ Ýöí ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáÖøóÑúÈö
ÍóÊøóì íóÊóãóßøóäó ãöäú ÇáÊøóÎúáöíÕö ÈöÏõæäöåö Úóáóì æóÌúåò áóÇ
íóáúÍóÞõåõ ÅËúãñ¡ æóáóÇ ÖóãóÇäñ¡ æóÇáúÞóÊúáõ ÈöÇáÓøóæúØö íóßõæäõ
ÓóÈóÈõåõ ÇáúÚóãúÏõ¡ ÝóíõæÌöÈõ ÇáúÞöíãóÉó Úóáóì ÚóÇÞöáóÉö ÇáÖøóÇÑöÈö¡
æóáóæú ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ¡ æóÇáúãóÇáõ áöáúãõßúÑóåö áóãú íóÓóÚúåõ ÖóÑúÈõ
ÚóÈúÏöåö æóáóßöäøóåõ íóÓúÊóåúáößõ ãóÇáóåõ¡ æóíóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ ÝóÅöäú ÖóÑóÈó ÚóÈúÏóåõ¡ ÝóãóÇÊó áóãú íóßõäú Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÖóãóÇäñº áöÃóäøó ÇáúãõßúÑóåó
(24/141)
áóãøóÇ ßóÇäó íóÊóÎóáøóÕõ ÈöÏõæäö
ÇáÖøóÑúÈö ßóÇäó åõæó Ýöí ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáÖøóÑúÈö ØóÇÆöÚðÇ¡
æóãóäú ÞóÊóáó ÚóÈúÏó äóÝúÓöåö ØóÇÆöÚðÇ áóãú íóÌöÈú ÇáÖøóãóÇäõ áóåõ
Úóáóì ÛóíúÑöåö.
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò Úóáóì Ãóäú íóÞúÊõáó ÚóÈúÏóåõ åóÐóÇ
Ãóæú íóÞúÊõáó ÇáúÚóÈúÏó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ¡ Ãóæú íóÞúÊõáó ÇÈúäóåõ¡
Ãóæú ÞóÇáó ÇõÞúÊõáú ÚóÈúÏóß åóÐóÇ ÇáúÂÎóÑó¡ Ãóæú ÇõÞúÊõáú ÃóÈóÇß
áóãú íóÓóÚúåõ Ãóäú íóÞúÊõáó ÚóÈúÏóåõ ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì
ÞóÊúáöåöº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó áóãú íóÊóÍóÞøóÞú åõäóÇ¡ ÝóÇáúãõßúÑóåõ
ãóäú íóÎóÇÝõ ÇáÊøóáóÝó Úóáóì äóÝúÓöåö¡ æóåõäóÇ ÅäøóãóÇ åóÏøóÏóåõ
ÈöÞóÊúáö ãóäú ÓóãøóÇåõ Ïõæäó äóÝúÓöåö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ åõæó ãõáúÌóÃð
Èöåö Åáóì ÇáúÅöÞúÏóÇãö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö ÝóÅöäú ÞóÊóáó ÚöäúÏó Ðóáößó¡
ÝóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö Óöæóì ÇáúÃóÏóÈöº áöÃóäøóåõ áóãú
íóÕöÑú ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö Íöíäó áóãú íóÊóÍóÞøóÞú ÇáúÅöáúÌóÇÁõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú Þöíáó áóåõ: áóÊóÞúÊõáóäøó ÇÈúäóß¡ Ãóæú
áóÊóÞúÊõáóäøó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáó æóåõæó áóÇ íóÎóÇÝõ ãöäúåõ Óöæóì Ðóáößó
áóãú íóÓóÚúåõ Ãóäú íóÞúÊõáó ÇáÑøóÌõáó¡ æóÅöäú ÞóÊóáóåõ ÞõÊöáó Èöåö¡
æóßóÐóáößó áóæú ÃóßúÑóåõæåõ Úóáóì Ãóäú íóÓúÊóåúáößó ãóÇáó åóÐóÇ
ÇáÑøóÌõáö¡ Ãóæú íóÞúÊõáõæäó ÃóÈóÇåõ¡ ÝóÇÓúÊóåúáóßóåõ Öõãøöäøóåõ¡
æóáóãú íóÑúÌöÚú Èöåö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÕöÑú
ãõáúÌóÃð Åáóì åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö ÍóÊøóì áóãú íóÕöÑú ÎóÇÆöÝðÇ Úóáóì
äóÝúÓöåö¡ æóáöÃóäøó ÞóÊúáó ÃóÈöíåö¡ Ãóæú ÇÈúäöåö íõáúÍöÞõ Çáúåóãøó¡
æóÇáúÍóÒóäó Èöåö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúÞóíúÏö Ýöí äóÝúÓöåö¡
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì ÇáúÞóÊúáö¡ Ãóæú ÇÓúÊöåúáóÇßö
ÇáúãóÇáö ÇÞúÊóÕóÑó Íõßúãõ ÇáúÝöÚúáö Úóáóíúåö ßóÐóáößó åóåõäóÇ ÅáøóÇ
Ãóäøóåõ áóÇ íóÃúËóãõ Ýöí Ðóáößó ÇáöÇÓúÊöåúáóÇßöº áöÃóäøóåõ íóÌúÚóáõ
ãóÇáó ÇáúÛóíúÑö æöÞóÇíóÉð áöäóÝúÓö ÇÈúäöåö¡ æóßóãóÇ íóÌõæÒõ áóåõ
Ãóäú íóÌúÚóáó ãóÇáó ÇáúÛóíúÑö æöÞóÇíóÉð áöäóÝúÓöåö íóÌõæÒõ áóåõ Ãóäú
íóÌúÚóáó ãóÇáó ÇáúÛóíúÑö æöÞóÇíóÉð áöäóÝúÓö ÇÈúäöåö¡ Ãóæú áöäóÝúÓö
ÃóÌúäóÈöíøò ÂÎóÑó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõÖúØóÑøó ÇáøóÐöí íóÎóÇÝõ ÇáúåóáóÇßó ÅÐóÇ
ÚóÌóÒó Úóäú ÃóÎúÐö ØóÚóÇãö ÇáúÛóíúÑö¡ æóåõäóÇßó ãóäú íóÞúæóì Úóáóì
ÃóÎúÐö Ðóáößó ãöäúåõ æóÓöÚóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ¡ ÝóíóÏúÝóÚóåõ Åáóì
ÇáúãõÖúØóÑøö¡ ÝóíóÃúßõáóåõ¡ æóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ áöãóÇ íóÃúÎõÐõåõ¡
æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ ãöäú ÈóÇÈö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö¡
ÝóÅöäøóåõ íóÍöÞøõ Úóáóì ÕóÇÍöÈö ÇáØøóÚóÇãö ÔóÑúÚðÇ ÏóÝúÚõ ÇáúåóáóÇßö
Úóäú ÇáúãõÖúØóÑøö¡ ÝóÅöÐóÇ ÇãúÊóäóÚó ãöäú Ðóáößó ßóÇäó ÝöÚúáõ
ÇáúÛóíúÑö Èöåö Ðóáößó ãöäú äóæúÚö ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö
ÝóíóÓóÚõåõ Ðóáößó¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí ÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö áöáúãóÇáö¡ æóáóæú
áóãú íóÓúÊóåúáößúåõ ÍóÊøóì ÞóÊóáó ÇáÑøóÌõáõ ÃóÈóÇåõ áóãú íóßõäú
Úóáóíúåö ÅËúãñ Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó íóáúÒóãõåõ
ÛõÑúãõåõ ÅÐóÇ ÇÓúÊóåúáóßóåõ¡ Ýóíóßõæäõ áóåõ Ãóäú íóãúÊóäöÚó ãöäú
Ðóáößó ßóãóÇ íóßõæäõ áöáúÞóæöíøö Ýöí ÝóÖúáö ÇáúãõÖúØóÑøö Ãóäú
íóãúÊóäöÚó ãöäú ÃóÎúÐö ÇáØøóÚóÇãö¡ æóÏóÝúÚöåö Åáóì ÇáúãõÖúØóÑøö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÍõÑúãóÉó ÃóÈöíåö Ýöí ÍóÞøöåö áóÇ Êóßõæäõ
ÃóÚúÙóãó ãöäú ÍõÑúãóÉö äóÝúÓöåö¡ æóÝöí ÍóÞøö äóÝúÓöåö íóÓóÚõåõ Ãóäú
íóãúÊóäöÚó ãöäú ÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö ÍóÊøóì íõÞúÊóáó¡ ÝóÝöí ÍóÞøö ÃóÈöíåö
Ãóæúáóì ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÔóíúÆðÇ íóÓöíÑðÇ¡ ÝóáóÇ ÃõÍöÈøõ áóåõ Ãóäú
íóÊúÑõßó ÇÓúÊöåúáóÇßóåõ Ëõãøó íóÛúÑóãó áöÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøóåõ
íóÍöÞøõ Úóáóíúåö ÅÍúíóÇÁõ ÃóÈöíåö ÈöÇáúÛõÑúãö ÇáúíóÓöíÑö íóÚúäöí
ÈöÇáúÅöäúÝóÇÞö Úóáóíúåö¡ ÝóßóÐóáößó Ýöí¡ ÝóÕúáö ÇáúÅößúÑóÇåö ÅÐóÇ
ßóÇäó ÔóíúÆðÇ íóÓöíÑðÇ áóÇ íõÓúÊóÍóÈøõ áóåõ Ãóäú íóãúÊóäöÚó ãöäú
ÇáúÊöÒóÇãö ÛõÑúãöåö æóíóÏóÚó ÃóÈóÇåõ íõÞúÊóáõ¡ æóßóÐóáößó Ýöí
ÇáäøóÇÓö ÇáÊøóÍóÑøõÒõ Úóäú ÇáúÊöÒóÇãö ÇáúÞóáöíáö áöÅöÍúíóÇÁö ÃóÈöíåö
íõÚóÏøõ ãöäú ÇáúÚõÞõæÞö¡ æóÇáúÚõÞõæÞõ
(24/142)
ÍóÑóÇãñ.
¡ æóßóÐóáößó Ýöí ãóÓúÃóáóÉö ÇáúãõÖúØóÑøö ÇáúãõÓúÊóÍóÈøõ áöáúÞóæöíøö
Ãóäú áóÇ íóãúÊóäöÚó ãöäú ÃóÎúÐö ÇáØøóÚóÇãö¡ æóÏóÝúÚöåö Åáóì
ÇáúãõÖúØóÑøöº áöÃóäøó Ðóáößó íóÓöíÑñ áóÇ íõÌúÍöÝõ Èöåö ÛõÑúãóåõ¡
æóáóæú ßóÇäó ÈöÍóíúËõ íõÌúÍóÝõ Èöåö áóãú ÃóÑó ÈóÃúÓðÇ Ãóäú áóÇ
íóÃúÎõÐóåõ¡ æóáóæú ÑóÃóì ÑóÌõáðÇ íóÞúÊõáõ ÑóÌõáðÇ æóåõæó íóÞúæóì
Úóáóì ãóäúÚöåö áóãú íóÓóÚúåõ ÅáøóÇ Ãóäú íóãúäóÚóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó
íóÃúÊöí Ðóáößó Úóáóì äóÝúÓö ÇáøóÐöí ÃóÑóÇÏó ÞóÊúáó ÕóÇÍöÈöåö
ÈöÎöáóÇÝö¡ ÝóÖúáö ÇáúãóÇáöº áöÃóäøó åóÐóÇ áóÇ íóáúÊóÒöãõ ÛõÑúãðÇ
ÈöåóÐóÇ ÇáÏøóÝúÚö¡ æóÅöäú ÃóÊóì Úóáóì äóÝúÓö ÇáúÞóÇÕöÏö¡
ÝóÇáúÞóÇÕöÏõ ÈóÇÛò ÞóÏú ÃõÈúØöáó Ïóãõåõ ÈöãóÇ ÕóäóÚó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÞóÕóÏó ÞóÊúáóåõ¡ ÝóÞóÊóáóåõ ÇáúãóÞúÕõæÏõ
áóãú íóáúÒóãúåõ ÔóíúÁñ¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÞóÕóÏó ÞóÊúáó ÛóíúÑöåö¡
ÝóÞóÊóáóåõ åóÐóÇ ÇáøóÐöí íóÞúæóì Úóáóíúåö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÝóÖúáö
ÇáúãóÇá ÇáúÞóæöíøö¡ ÝóíóáúÊóÒöãõ ÇáúÛõÑúãó ÈöãóÇ íóÃúÎõÐõåõº áöÃóäøó
ÈöÓóÈóÈö ÇáÖøóÑõæÑóÉö áöáúãõÖúØóÑøö áóÇ ÊóÓúÞõØõ ÇáúÍõÑúãóÉõ¡
æóÇáúÞöíãóÉõ Ýöí ÍóÞøö ÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö¡ ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó áóåõ Ãóäú
íóãúÊóäöÚó ãöäú Ðóáößó¡ æóáóæú ÇäúÊóåóæúÇ Åáóì ÈöÆúÑò ÝöíåóÇ ãóÇÁñ¡
ÝóãóäóÚó ÇáúãõÖúØóÑøó ãöäú ÇáÔøõÑúÈö ãöäúåóÇ¡ Ýóáóãú íóÞúæó
Úóáóíúåöãú¡ æóÞóæöíó ÕóÇÍöÈõåõ Úóáóì ÞöÊóÇáöåöãú ÍóÊøóì íóÃúÎõÐó
ÇáúãóÇÁó¡ ÝóíóÓúÞöíóåõ ÅíøóÇåõ áóãú íóÓóÚúåõ ÅáøóÇ Ðóáößó¡ æóÅöäú
ÃóÊóì Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãúº áöÃóäøóåõãú ÙóÇáöãõæäó Ýöí ãóäúÚö
ÇáúãõÖúØóÑøö ÍóÞøóåõ¡ ÝóÍóÞøõ ÇáÓøõÞúíóÇ Ýöí ãóÇÁö ÇáúÈöÆúÑö ËóÇÈöÊñ
áößõáøö ÃóÍóÏò.
æóáóæú Þóæöíó ÇáúãõÖúØóÑøõ ÈöäóÝúÓöåö Úóáóì Ãóäú íõÞóÇÊöáóåõãú
ÈöÇáÓøóíúÝö ÍóÊøóì íóÞúÊõáóåõãú¡ æóíõÎóáøõæÇ Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó
ÇáúãóÇÁö¡ ÝóßóÐóáößó ãöäú íóÞúæóì Úóáóì Ðóáößó ãöäú ÑõÝóÞóÇÆöåö
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóÇ íóáúÊóÒöãõ ÛõÑúãðÇ íóÝúÚóáõåõ Ýóåõæó
äóÙöíÑõ ÇáúÞóÇÕöÏö Åáóì ÞóÊúáö ÇáúÛóíúÑö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÇáØøóÚóÇãö¡
æóÇáÔøóÑóÇÈö ÇáøóÐöí ÃóÍúÑóÒõæåõ Ýöí ÃóæúÚöíóÊöåöãú¡ Ýóáóãú íóÈúÞó
áöáúÛóíúÑö Ýöíåö ÍóÞøñ¡ æóÅöäú ÇõÖúØõÑøó Åáóì Ðóáößó.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóÇ íóÓóÚõåõ Ãóäú íõÞóÇÊöáóåõãú Úóáóíúåö Åäú
ãóäóÚõæåõ¡ ÝóßóÐóáößó áöÛóíúÑöåö Ãóäú íóãúÊóäöÚó ãöäú ÇáúÊöÒóÇãö
ÇáúÛõÑúãö ÈöÃóÎúÐöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãóÇÁó ÇáøóÐöí Ýöí ÇáúÈöÆúÑö áóæú ÈóÇÚõæåõ
ãöäúåõ áóãú íóÌõÒú ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÃóÍúÑóÒõæåõ Ýöí
ÃóæúÚöíóÊöåöãú. .
æóáóæú ÈóÐóáõæÇ áóåõ ÇáØøóÚóÇãó¡ Ãóæú ÇáÔøóÑóÇÈó ÈöËóãóäö ãöËúáö ãóÇ
íõÔúÊóÑóì Èöåö ãöËúáõåõ¡ ÝóÃóÈóì Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ ÈöÐóáößó ÍóÊøóì
ãóÇÊó¡ æóåõæó íóÞúÏöÑõ Úóáóì Ëóãóäöåö ßóÇäó ÂËöãðÇ Ýöí Ðóáößóº
áöÃóäøóåõ Ýöí ãóÚúäóì ÞóÇÊöáö äóÝúÓöåö Íöíäó ÇãúÊóäóÚó ãöäú
ÊóÍúÕöíáö ãóÇ åõæó ÓóÈóÈñ áöÈóÞóÇÆöåö ãóÚó ÞõÏúÑóÊõåõ Úóáóì Ðóáößó¡
æóÞóÏú ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {æóáóÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÃóäúÝõÓóßõãú}
[ÇáäÓÇÁ: 29] ¡ æóáöÃóäøóåõ ãõáúÞò äóÝúÓóåõ Ýöí ÇáÊøóåúáõßóÉö Ýöí
ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ãöäú ÃóÏóÇÁö ÇáËøóãóäö ÚöäúÏó ÚóÑúÖöåöãú Úóáóíúåö ÅÐóÇ
ßóÇäó¡ æóÇÌöÏðÇ áöáËøóãóäö.
æóáóæú Þöíáó áóåõ: áóÊóÔúÑóÈóäøó åóÐóÇ ÇáúÎóãúÑó¡ Ãóæú áóÊóÃúßõáóäøó
åóÐöåö ÇáúãóíúÊóÉó¡ Ãóæú áóÊóÞúÊõáóäøó ÇÈúäóß åóÐóÇ¡ Ãóæú ÃóÈóÇß
áóãú íóÓóÚúåõ ÔõÑúÈõ ÇáúÎóãúÑö æóáóÇ Ãóßúáõ ÇáúãóíúÊóÉö áöÇäúÚöÏóÇãö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó åóÐóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÍóÈúÓö Ýöí
ÍóÞøöåö ßóãóÇ ÞóÑøóÑúäóÇ.
æóáóæú Þöíáó áóåõ: áóÊóÞúÊõáóäøó ÇÈúäóß åóÐóÇ¡ Ãóæú ÃóÈóÇß¡ Ãóæú
áóÊóÈöíÚóäøó ÚóÈúÏóß åóÐóÇ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÈóÇÚóåõ¡
ÝóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäøó ÇáúÈóíúÚó ÌóÇÆöÒñ áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöãõßúÑóåò
Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóÇáúãõßúÑóåõ ãóäú íõåóÏøóÏõ ÈöÔóíúÁò Ýöí äóÝúÓöåö¡
æóáóßöäøóåõ ÇÓúÊóÍúÓóäó¡ ÝóÞóÇáó: ÇáúÈóíúÚõ ÈóÇØöáñº áöÃóäøó
ÇáúÈóíúÚó íóÚúÊóãöÏõ ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ æóÈöãóÇ åõÏøöÏó Èöåö
íóäúÚóÏöãõ ÑöÖóÇåõ¡ ÝóÇáúÅöäúÓóÇäõ áóÇ íóßõæäõ ÑóÇÖöíðÇ ÚóÇÏóÉð
ÈöÞóÊúáö ÃóÈöíåö¡ Ãóæú ÇÈúäöåö¡ Ëõãøó åóÐóÇ íõáúÍöÞõ Çáúåóãøó¡
æóÇáúÍóÒóäó Èöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
æóÇáúÅößúÑóÇåõ
(24/143)
ÈöÇáúÍóÈúÓö íóãúäóÚõ äõÝõæÐó ÇáúÈóíúÚö¡
æóÇáúÅöÞúÑóÇÑó¡ æóÇáúåöÈóÉó æóÇáúÚõÞõæÏó ÇáøóÊöí ÊóÍúÊóãöáõ
ÇáúÝóÓúÎó¡ ÝóßóÐóáößó ÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÞóÊúáö ÇÈúäöåö æóßóÐóáößó
ÇáÊøóåúÏöíÏõ ÈöÞóÊúáö Ðöí ÑóÍöãò ãóÍúÑóãòº áöÃóäøó ÇáúÞóÑóÇÈóÉó
ÇáúãõÊóÃóíøöÏóÉó ÈöÇáúãóÍúÑóãöíøóÉö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúæöáóÇÏóÉö Ýöí
Íõßúãö ÇáúÅöÍúíóÇÁö ÈöÏóáöíáö ÃóäøóåóÇ ÊõæÌöÈõ ÇáúÚöÊúÞó ÚöäúÏó
ÇáÏøõÎõæáö Ýöí ãöáúßöåö.
æóáóæú Þöíáó áóåõ: áóäóÍúÈöÓóäøó ÃóÈóÇß Ýöí ÇáÓøöÌúäö¡ Ãóæú
áóÊóÈöíÚóäøó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáó ÚóÈúÏóß ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÝóÚóáó¡
ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö ÇáúÈóíúÚõ ÌóÇÆöÒñº áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó åóÐóÇ
áóíúÓó ÈöÅößúÑóÇåò¡ ÝóÅöäøóåõ áóãú íõåóÏøóÏú ÈöÔóíúÁò Ýöí äóÝúÓöåö¡
æóÍóÈúÓõ ÇÈúäöåö Ýöí ÇáÓøöÌúäö áóÇ íõáúÍöÞõ ÖóÑóÑðÇ Èöåö
æóÇáÊøóåúÏöíÏõ Èöåö áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÈóíúÚöåö¡ æóÅöÞúÑóÇÑöåö¡
æóåöÈóÊöåö¡ æóßóÐóáößó Ýöí ÍóÞøö ßõáøö Ðöí ÑóÍöãò ãóÍúÑóãò¡ æóÝöí
ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ðóáößó ÅßúÑóÇåñ ßõáøõåõ æóáóÇ íóäúÝõÐõ ÔóíúÁñ ãöäú
åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊöº áöÃóäøó ÍóÈúÓó ÇÈúäöåö íõáúÍöÞõ Èöåö ãöäú
ÇáúÍóÒóäö ãóÇ íõáúÍöÞõ Èöåö ÍóÈúÓõ äóÝúÓöåö¡ Ãóæú ÃóßúËóÑõ
ÝóÇáúæóáóÏõ ÅÐóÇ ßóÇäó ÈóÇÑøðÇ íóÓúÚóì Ýöí ÊóÎúáöíÕö ÃóÈöíåö ãöäú
ÇáÓøöÌúäö¡ æóÅöäú ßóÇäó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ íõÍúÈóÓõ¡ æóÑõÈøóãóÇ
íóÏúÎõáõ ÇáÓøöÌúäó ãõÎúÊóÇÑðÇ¡ æóíõÍúÈóÓõ ãóßóÇäó ÃóÈöíåö áöíóÎúÑõÌó
ÃóÈõæåõ¡ ÝóßóãóÇ Ãóäøó ÇáÊøóåúÏöíÏó ÈöÇáúÍóÈúÓö Ýöí ÍóÞøöåö íõÚúÏöãõ
ÊóãóÇãó ÇáÑøöÖóÇ¡ ÝóßóÐóáößó ÇáÊøóåúÏöíÏõ ÈöÍóÈúÓö ÃóÈöíåö¡
æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö ÝöíãóÇ íõæÌóÈõ áöáøóåö Úóáóíúåö Ãóäú
íõÄóÏøöíóåõ.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÃõßúÑöåó ÇáÑøóÌõáõ ÈöæóÚöíÏö
ÊóáóÝò Úóáóì Ãóäú íõßóÝøöÑó íóãöíäðÇ ÞóÏú ÍóäöËó ÝöíåóÇ¡ ÝóßóÝøóÑó
ÈöÚöÊúÞò¡ Ãóæú ÕóÏóÞóÉò Ãóæú ßöÓúæóÉò ÃóÌúÒóÃóåõ Ðóáößó¡ æóáóãú
íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ÃóãóÑóåõ ÈöÅöÓúÞóÇØö
ãóÇ åõæó æóÇÌöÈñ Úóáóíúåö ÔóÑúÚðÇ¡ æóÐóáößó ãöäú ÈóÇÈ ÇáúÍöÓúÈóÉö¡
ÝóáóÇ íóßõæäõ ãõæÌöÈðÇ áöáÖøóãóÇäö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóßóÃóäøóåõ
íõÚóæøöÖõåõ ãóÇ ÌóÈóÑóåõ Úóáóíúåö ãöäú ÇáÊøóßúÝöíÑö ÈöÓõÞõæØö
ÇáÊøóÈöÚóÉö Úóäúåõ Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÌóæóÇÒõ Úóäú
ÇáúßóÝøóÇÑóÉö¡ ÝóáöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó Ýöí ÇáÊøóßúÝöíÑö ãóÞúÕõæÑñ
Úóáóíúåö áöãóÇ áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁò¡ æóãõÌóÑøóÏõ
ÇáúÎóæúÝö áóÇ íóãúäóÚõ ÌóæóÇÒó ÇáÊøóßúÝöíÑö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ßõáøó ãõßóÝøöÑò íõÞúÏöãõ Úóáóì ÇáÊøóßúÝöíÑö
ÎóæúÝðÇ ãöäú ÇáúÚóÐóÇÈö¡ æóáóÇ íóãúäóÚõ Ðóáößó ÌóæóÇÒóåõ æóáóæú
ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íõÚúÊöÞó ÚóÈúÏóåõ åóÐóÇ ÚóäúåóÇ¡ ÝóÝóÚóáó áóãú
íõÌúÒöåöº áöÃóäøó ÇáúãõÓúÊóÍóÞøó Úóáóíúåö ÔóÑúÚðÇ ÇáúßóÝóÇáóÉõ áóÇ
ÅÈúØóÇáõ Çáúãöáúßö Ýöí åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏö ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóÇáúãõßúÑöåõ Ýöí
ÅßúÑóÇåöåö Úóáóì ÅÚúÊóÇÞö åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏö ÈöÚóíúäöåö ÙóÇáöãñ¡
ÝóíóÕöíÑõ ÝöÚúáõåõ Ýöí ÇáúÅöÊúáóÇÝö ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡
æóíóÌöÈõ Úóáóíúåö ÖóãóÇäõ ÞöíãóÊöåö¡ æóÅöÐóÇ áóÒöãóåõ ÞöíãóÊõåõ áóãú
íõÌúÒö Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáÊøóßúÝöíÑö Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõßúÑóåö Íöíäó ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÛóíúÑöåö¡ æóáöÃóäøó åóÐóÇ
Ýöí ãóÚúäóì ÚöÊúÞò ÈöÚöæóÖò¡ æóÇáúßóÝøóÇÑóÉõ áóÇ ÊóÊóÃóÊøóì
ÈöãöËúáöåö¡ æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö ÃóÌúÒóÃóåõ Úóäú
ÇáúßóÝøóÇÑóÉöº áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó ãóäúÓõæÈñ Åáóíúåö Ïõæäó
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóãú íóÓúÊóæúÌöÈú ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÈöåóÐóÇ ÇáúÅößúÑóÇåö¡ ÝóÊóÊóÃóÏøóì Èöåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ áöÇÞúÊöÑóÇäö
ÇáäøöíøóÉö ÈöÝöÚúáö ÇáúÅöÚúÊóÇÞö.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Úóáóì ÇáÕøóÏóÞóÉö Ýöí
ÇáúßóÝøóÇÑóÉö ÝóÝóÚóáó Ðóáößó äõÙöÑó ÝöíãóÇ
(24/144)
ÊóÕóÏøóÞó Èöåö¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ
ÃóÞóáøó ãöäú ÞöíãóÉö ÇáÑøöÞóÇÈö¡ æóãöäú ÃóÏúäóì ÇáúßöÓúæóÉö ÇáøóÊöí
ÊõÌúÒöÆõ áóãú íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑóåõ ÔóíúÆðÇ áöÊóíóÞøõäöäóÇ ÈöæõÌõæÈö
åóÐóÇ ÇáúãöÞúÏóÇÑö ãöäú ÇáúãóÇáö Úóáóíúåö Ýöí ÇáÊøóßúÝöíÑö¡
Ýóíóßõæäõ ÇáúãõßúÑóåõ ãõßúÊóÓöÈðÇ ÓóÈóÈó ÅÓúÞóÇØö ÇáúæóÇÌöÈö Úóäúåõ¡
æóÅöäú ßóÇäó ÃóßúËóÑó ÞöíãóÉð ãöäú ÛóíúÑöåóÇ Öóãöäóåõ ÇáøóÐöí
ÃóßúÑóåóåõº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÛúÈóäõ Ýöí æõÌõæÈö åóÐóÇ ÇáúãöÞúÏóÇÑö
Úóáóíúåö¡ æóáóÇ åóÐóÇ ÇáäøóæúÚö Èóáú åõæó ãõÎóíøóÑñ ÔóÑúÚðÇ Èóíúäó
ÇáúÃóäúæóÇÚö ÇáËøóáóÇËóÉö æóíóÎúÑõÌõ Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö
ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö ÃóÞóáøóåóÇ¡ Ýóíóßõæäõ ÇáúãõßúÑöåõ ãõÊúáöÝðÇ Úóáóíúåö
åóÐóÇ ÇáäøóæúÚó ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò¡ ÝóíóÖúãóäõåõ áóåõ¡ æóáóÇ íõÌúÒöÆõåõ
Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö æóÅöäú ÞóÏóÑó Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóÎóÐóåõ ãöäúåõ ßóÇäó
áóåõ Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì
ÇáÊøóÓúáöíãö Åáóíúåö¡ æóÊóãúáöíßöåö ÅíøóÇåõ ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö
ÝóÇÓöÏñ¡ ÝóíóÊóãóßøóäõ ãöäú ÇÓúÊöÑúÏóÇÏöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ
ÈöÇáúÍóÈúÓö áóãú íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑöåö ÔóíúÆðǺ áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó áóÇ
íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö ÈöåóÐóÇ ÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóáóßöäøóåõ
íóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì ÇáøóÐöí ÃõÎöÐó ãöäúåõº áöÃóäøóåõ ãóÇ ßóÇäó
ÑóÇÖöíðÇ ÈöÇáÊøóÓúáöíãö Åáóíúåö æóÇáÊøóãúáöíßõ ãóÚó ÇáúÅößúÑóÇåö
ÈöÇáúÍóÈúÓö.
ÝóÅöäú ÃóãúÖóÇåõ áóåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò ÃóÌúÒóÃóåõ Åäú
ßóÇäó ÞóÇÆöãðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõÓúÊóåúáößðÇ áóãú íóÌúÒöåöº áöÃóäøóåõ
ÅÐóÇ ßóÇäó ÞóÇÆöãðÇ Ýöí íóÏöåö¡ ÝóÅöãúÖóÇÄõåõ ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáÊøóÕóÏøõÞö Úóáóíúåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõÓúÊóåúáößðÇ¡ Ýóåõæó
Ïóíúäñ Úóáóíúåö¡ æóÇáÊøóÕóÏøõÞõ ÈöÇáÏøóíúäö Úóáóì ãóäú åõæó Úóáóíúåö
áóÇ íõÌúÒöÆõ Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö¡ æóßóÐóáößó åóÐóÇ Ýöí ßóÝøóÇÑóÉö
ÇáÙøöåóÇÑö¡ æóÞóÏú ÞóÇáó ÈóÚúÖõ ãóÔóÇíöÎöäóÇ - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ -:
Åäøóåõ ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ Ýöí ßóÝøóÇÑóÉö ÇáÙøöåóÇÑö Úóáóì ÚöÊúÞö ÚóÈúÏò
ÈöÚóíúäöåö¡ æóÐóáößó ÃóÏúäóì ãóÇ íõÌúÒöÆõ Ýöí ÇáúßóÝøóÇÑóÉö áóÇ
íóßõæäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöíåö ÖóãóÇäñ¡ æóíõÌúÒöíåö Úóäú
ÇáúßóÝøóÇÑóÉöº áöÃóäøóÇ ÊóíóÞøóäøóÇ Ãóäøó Ðóáößó ÇáúÞóÏúÑó æóÇÌöÈñ
Úóáóíúåö¡ ÝóÇáÊøóßúÝöíÑõ ÈöÇáúÚöÊúÞö Úóíúäñ Ýöí ÇáÙøöåóÇÑö¡
æóÇáúÃóÕóÍøõ Ãóäøó Ðóáößó áóÇ íõÌúÒöíåö¡ æóÚóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÞöíãóÊõåõº áöÃóäøóåõ æóÅöäú áóãú íóßõäú ÙóÇáöãðÇ áóåõ Ýöí ÇáúÞóÏúÑö¡
Ýóåõæó ÙóÇáöãñ áóåõ Ýöí ÇáúÚóíúäö ÅÐú áóíúÓó Úóáóíúåö ÅÚúÊóÇÞõ åóÐóÇ
ÈöÚóíúäöåö¡ æóáöáäøóÇÓö Ýöí ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÃóÛúÑóÇÖñ ÝóíóáúÒóãõ
ÇáúãõßúÑöåó ÇáÖøóãóÇäõ ÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö¡ æóÅöÐóÇ áóÒöãóåõ
ÇáÖøóãóÇäõ áóãú íõÌúÒöåö Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉö ÞóÇáó: æóßóÐóáößó ßõáøõ
ÔóíúÁò æóÌóÈó áöáøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö ãöäú ÈóÏóäóÉò¡ Ãóæú åóÏúíò¡
Ãóæú ÕóÏóÞóÉò¡ Ãóæú ÍóÌøò¡ ÝóÃõßúÑöåó Úóáóì Ãóäú íõãúÖöíóåõ¡
ÝóÝóÚóáó¡ æóáóãú íóÃúãõÑúåõ ÇáúãõßúÑöåõ ÈöÔóíúÁò ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóíõÌúÒöÆõ Úóäú ÇáÑøóÌõáö ãóÇ ÃóãúÖóÇåõ¡
æóáöÃóäøó ÇáúãõßúÑöåó ãõÍúÊóÓöÈñ Íöíäó áóãú íóÒöÏú Úóáóì ÃóãúÑöåö
ÈöÅöÓúÞóÇØö ÇáúæóÇÌöÈö¡ æóÇáúæóÝóÇÁö ÈöãóÇ ÇáúÊóÒóãóåõ¡ æóÞóÏú ÞóÇáó
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {¡ æóÃóæúÝóæúÇ ÈöÚóåúÏö Çááøóåö ÅÐóÇ ÚóÇåóÏúÊõãú}
[ÇáäÍá: 91] .
ÝóÅöäú¡ ÃóæúÌóÈó ÔóíúÆðÇ ÈöÚóíúäöåö Úóáóì äóÝúÓöåö ÕóÏóÞóÉð Ýöí
ÇáúãóÓóÇßöíäö¡ ÝóÃõßúÑöåó ÈöÍóÈúÓò¡ Ãóæú ÞóíúÏò Úóáóì Ãóäú
íóÊóÕóÏøóÞó ÈöÐóáößó ÌóÇÒó ãóÇ ÕõäöÚó ãöäúåõ¡ æóáóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó ÇáúæóÝóÇÁó ÈöãóÇ ÇáúÊóÒóãóåõ
ãõÓúÊóÍóÞøñ Úóáóíúåö ÔóÑúÚðÇ ßóãóÇ ÇáúÊóÒóãóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÇáúÊóÒóãó
ÇáÊøóÕóÏøõÞó ÈöÇáúÚóíúäö ßóÇäó Úóáóíúåö ÇáúæóÝóÇÁõ Èöåö Ýöí Ðóáößó
ÇáúÚóíúäö¡ æóÇáúãõßúÑöåõ ãóÇ ÒóÇÏó Ýöí ÃóãúÑöåö Úóáóì Ðóáößó¡ ÝóáóÇ
íóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö ÈöÔóíúÁò¡ æóßóÐóáößó ÇáúÃõÖúÍöíøóÉõ¡ æóÕóÏóÞóÉõ
ÇáúÝöØúÑö áóæú ÃõßúÑöåó ÚóáóíúåöãóÇ ÑóÌõáñ ÍóÊøóì ÝóÚóáóåõãóÇ
ÃóÌúÒóÃóåõ¡ æóáóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó
Ðóáößó æóÇÌöÈñ Úóáóíúåö ÔóÑúÚðÇ¡ æóåóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈõ Ýöí
ÇáúÃõÖúÍöíøóÉö ÈöäóÇÁð Úóáóì ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö ÃóäøóåóÇ æóÇÌöÈóÉñ
æóãóÞúÕõæÏõåõ
(24/145)
Ãóäú íõÈóíøöäó Ãóäøó ÇáúæóÇÌöÈó ÇáøóÐöí
íóËúÈõÊõ áöáúÅöãóÇãö Ýöíåö æöáóÇíóÉó ÇáúÃóÎúÐö¡ æóÇóáøóÐöí áóÇ
íóËúÈõÊõ áóåõ Ýöí Ðóáößó¡ æóáóßöäú ãóäú Úóáóíúåö íóÞúÖöí ÈöÃóÏóÇÆöåö
Ýöí Íõßúãö ÇáúÅößúÑóÇåö ÓóæóÇÁñ.
æóáóæú ÞóÇáó áöáøóåö ÊóÚóÇáóì Úóáóíøó åóÏúíñ ÃõåúÏöíåö Åáóì ÈóíúÊö
Çááøóåö¡ ÝóÃõßúÑöåó ÈöÇáúÞóÊúáö Úóáóì Ãóäú íõåúÏöíó ÈóÚöíÑðÇ¡ Ãóæú
ÈóÏóäóÉð íóäúÍóÑõåóÇ æóíóÊóÕóÏøóÞó ÈöåóÇ¡ ÝóÝóÚóáó ßóÇäó ÇáúãõßúÑöåõ
ÖóÇãöäðÇ ÞöíãóÊóåóÇ¡ æóáóÇ ÊóÌúÒöíåö ãóÇ ÃóæúÌóÈóåõ Úóáóì äóÝúÓöåöº
áöÃóäøó ÈöáóÝúÙö ÇáúåóÏúíö áóÇ íóÊóÚóíøóäõ Úóáóíúåö ÇáúÈóÚöíÑõ¡
æóáóÇ ÇáúÈóÞóÑóÉõ¡ æóáóßöäú íõÎúÑöÌõ Úóäúåõ ÈöÇáÔøóÇÉö¡
ÝóÇáúãõßúÑöåõ ÙóÇáöãñ áóåõ Ýöí ÊóÚúíöíäö ÇáúÈóÏóäóÉö¡ ÝóíóáúÒóãõåõ
ÖóãóÇäõ ÞöíãóÊöåóÇ¡ æóáóÇ íõÌúÒöíåö ÚóãøóÇ ÃóæúÌóÈóåõ áöÍõÕõæáö
ÇáúÚöæóÖö¡ Ãóæú áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÃóÏúäóì ãóÇ íóßõæäõ ãöäú ÇáúåóÏúíö Ýöí
ÇáúÞöíãóÉö¡ æóÛóíúÑöåóÇ ÝóÃóãúÖóÇåõ áóãú íóÛúÑóãú ÇáúãõßúÑöåõ
ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóåõ ãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì ãóÇ åõæó ÇáúæóÇÌöÈõ Úóáóíúåö
ÔóÑúÚðÇ. .
æóáóæú ÞóÇáó áöáøóåö Úóáóíøó ÚöÊúÞõ ÑóÞóÈóÉò¡ ÝóÃóßúÑóåóåõ Úóáóì
Ãóäú íõÚúÊöÞó ÚóÈúÏðÇ ÈöÚóíúäöåö ÈöÞóÊúáò¡ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ Öóãöäó
ÇáúãõßúÑöåõ ÞöíãóÊóåõ¡ æóáóãú íõÌúÒöåö Úóäú ÇáäøóÐúÑöº áöÃóäøóåõ
ÇáúÊóÒóãó ÈöÚöÊúÞö ÑóÞóÈóÉò ÈöÛóíúÑö ÚóíúäöåóÇ¡ æóÇáúãõßúÑöåõ Ýöí
ÃóãúÑò ÈöÚöÊúÞö ÚóÈúÏò ÈöÚóíúäöåö ÙóÇáöãñ¡ Ýóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ
ÞöíãóÊóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó íóÚúáóãõ ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÚöÊúÞö
ÚóÈúÏò åõæó ÃóÏúäóì ãóÇ íóßõæäõ ãöäú ÇáÊøóÓúãöíóÉö áóãú íóßõäú Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö ÖóãóÇäñ¡ æóÃóÌúÒóÃó Úóäú ÇáúãõÚúÊöÞö áöÊóíóÞøõäöäóÇ
ÈöæõÌõæÈö åóÐóÇ ÇáúãöÞúÏóÇÑö Úóáóíúåö¡ æóãóäú ÞóÇáó ãöäú
ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ Ýöí ãóÓúÃóáóÉö ßóÝøóÇÑóÉö ÇáÙøöåóÇÑö: Åäøó ÇáúãõßúÑóåó
áóÇ íóÖúãóäõ ÅÐóÇ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÚöÊúÞö ÚóÈúÏò åõæó ÃóÏúäóì ãóÇ
íõÌúÒöí ÅäøóãóÇ ÃóÎóÐó ÌóæóÇÈóåõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÝóÖúáö¡ æóÚóáóì ãóÇ
ÞõáúäóÇ ãöäú ÇáúÌóæóÇÈö ÇáúãõÎúÊóÇÑö åóÐöåö áóÇ ÊõÔúÈöåõ Êöáúßóº
áöÃóäøó ÇáäøóÇÐöÑó ÅäøóãóÇ íóáúÊóÒöãõ ÇáúæóÝóÇÁó ÈöÇáúãóäúÐõæÑö ãöäú
ÃóÚúíóÇäö ãöáúßöåö¡ ÝóíóÕöíÑõ ßóÇáúãõÚúÊöÞö áöáúÃóÏúäóì Úóäú
äóÐúÑöåö¡ ÝóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúßóÝøóÇÑóÉö¡ ÝóÇáúæóÇÌöÈõ Ïóíúäñ Ýöí
ÐöãøóÊöåö æóáóÇ íóÊóäóÇæóáõ ÃóÚúíóÇäó ãöáúßöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó Ýöí ÇáúßóÝøóÇÑóÇÊö ÞóÏú íõÎúÑöÌõ ÈöÛóíúÑö
ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÚöäúÏó ÇáúÚóÌúÒö Úóäú ÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóÝöí ÇáäøóÐúÑö áóÇ
íõÎúÑöÌõ ÈöÏõæäö ÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóáóÇ íóßõæäõ ÇáúÅöÚúÊóÇÞõ ÅáøóÇ Ýöí
ãöáúßöåö Ýóãöäú åóÐóÇ ÇáúæóÌúåö íóÞóÚõ ÇáúÝóÑúÞõ.
æóáóæú ÞóÇáó áöáøóåö Úóáóíøó Ãóäú ÃóÊóÕóÏøóÞó ÈöËóæúÈò åóÑóæöíøò¡
Ãóæú ãóÑúæöíøò¡ ÝóÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú íóÊóÕóÏøóÞó ÈöËóæúÈò
ÈöÚóíúäöåö¡ ÝóÅöäøóåõ íõäúÙóÑõ Åáóì ÇáøóÐöí ÊóÕóÏøóÞó Èöåö¡ ÝóÅöäú
ßóÇäó ÇáúÚöáúãõ ãõÍöíØðÇ ÈöÃóäøóåõ ÃóÏúäóì ãóÇ íóßõæäõ ãöäú Ðóáößó
ÇáúÌöäúÓö Ýöí ÇáúÞöíãóÉö¡ æóÛóíúÑöåóÇ ÃóÌúÒóÃóåõ Ðóáößó¡ æóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ ãóÇ ÃóáúÒóãóåõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö
ÅáøóÇ ãóÇ íõÚúáóãõ Ãóäøóåõ ãõÓúÊóÍóÞøñ Úóáóíúåö ÈöäóÐúÑöåö ÔóÑúÚðÇ¡
æóÅöäú ßóÇäó ÛóíúÑõåõ ÃóÞóáøó ãöäú ÞöíãóÊöåö äõÙöÑó Åáóì ÝóÖúáö ãóÇ
Èóíúäó ÇáúÞöíãóÊóíúäö¡ ÝóÛóÑöãó ÇáúãõßúÑöåõ Ðóáößóº áöÃóäøóåõ Ýöí
ÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì ÇáúÃóÏúäóì íóáúÒóãõåõ Ðóáößó ÈöÇáúÅößúÑóÇåö ãöäú
ÛóíúÑö Ãóäú ßóÇäó æóÇÌöÈðÇ Úóáóíúåö¡ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúåóÏúíö¡
æóÇáúÃõÖúÍöíøóÉö æóÇáúÚöÊúÞöº áöÃóäøó Ðóáößó ãöãøóÇ áóÇ íõäúÊóÞóÖõ¡
ÝóÅöÐóÇ Öóãöäó ÇáúãõßúÑöåõ ÈóÚúÖóåõ ÕóÇÑó äóÇÞöÖðÇ ãóÇ æóÌóÈó
Úóáóíúåö¡ ÝóáóÇ íõÌúÒöíåö Úóäú ÇáúæóÇÌöÈö¡ ÝóáöåóÐóÇ íóÛúÑóãõ
ÇáúãõßúÑóåõ ÌóãöíÚó ÇáúÞöíãóÉö¡ æóÇáÊøóÕóÏøõÞõ ÈöÇáËøóæúÈö ãöãøóÇ
íóÍúÊóãöáõ ÇáÊøóÌóÒøõÄó ÝóÅöäøóåõ áóæú ÊóÕóÏøóÞó ÈöäöÕúÝö ËóæúÈò
ÌóíøöÏò íõÓóÇæöí ËóæúÈðÇ ßóãóÇ áóÒöãóåõ ÃóÌúÒóÃóåõ Úóäú ÇáúæóÇÌöÈö
ÝóäóÍúäõ¡ æóÅöäú¡ ÃóæúÌóÈúäóÇ ÖóãóÇäó ÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÞóÚó ÇáúãõÄóÏøóì Ýöí ãöÞúÏóÇÑö ÇáúÃóÏúäóì ãõÌúÒöíðÇ
(24/146)
Úóäú ÇáúæóÇÌöÈö: íõæóÖøöÍõåõ Ãóäøó Ýöí
ÇáÊøóÕóÏøõÞö ÊõÚúÊóÈóÑõ ÇáúãóÇáöíøóÉõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó áóåõ Ãóäú íóÊóÕóÏøóÞó ÈöÞöíãóÉö ÇáËøóæúÈö
ãóßóÇäó ÇáËøóæúÈö æóÚöäúÏó ÇáäøóÙóÑö Åáóì ÇáúÞöíãóÉö íóÙúåóÑõ
ÇáúÝóÖúáõ¡ æóÝöí ÇáúåóÏóÇíóÇ¡ æóÇáÖøóÍóÇíóÇ æóÚöÊúÞö ÇáÑøöÞóÇÈö áóÇ
ÊõÚúÊóÈóÑõ ÇáúãóÇáöíøóÉõ ÍóÊøóì áóÇ íóÊóÃóÏøóì ÇáúæóÇÌöÈõ
ÈöÇáúÞöíãóÉö¡ ÝóáöåóÐóÇ ÞõáúäóÇ ÅÐóÇ ÕóÇÑó ÖóÇãöäðÇ áöáúÈóÚúÖö
Öóãöäó Çáúßõáøó.
æóÅöÐóÇ ÞóÇáó: áöáøóåö Úóáóíøó Ãóäú ÃóÊóÕóÏøóÞó ÈöÚóÔóÑóÉö
ÃóÞúÝöÒóÉö ÍöäúØóÉò Úóáóì ÇáúãóÓóÇßöíäö¡ ÝóÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò
Úóáóì Ãóäú íóÊóÕóÏøóÞó ÈöÎóãúÓóÉö ÃóÞúÝöÒóÉö ÍöäúØóÉò ÌóíøöÏóÉò
ÊõÓóÇæöí ÚóÔóÑóÉó ÃóÞúÝöÒóÉö ÍöäúØóÉò ÑóÏöíÆóÉò ÝóÇáúãõßúÑöåõ
ÖóÇãöäñ áöØóÚóÇãö ãöËúáöåöº áöÃóäøó ÇáúãõÄóÏøóì áóÇ íóÎúÑõÌõ Úóäú
ÌóãöíÚö ÇáúæóÇÌöÈö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ ãõÚúÊóÈóÑó ÈöÇáúÌóæúÏóÉö Ýöí
ÇáúÃóãúæóÇáö ÇáÑøöÈóæöíøóÉö ÚöäúÏó ãõÞóÇÈóáóÊöåóÇ ÈöÌöäúÓöåóÇ¡ æóáóÇ
íõãúßöäõ ÊóÌúæöíÒõåóÇ Úóäú ÎóãúÓóÉö ÃóÞúÝöÒóÉö ÍöäúØóÉòº áöÃóäøó Ýöí
Ðóáößó ÖóÑóÑðÇ Úóáóì ÇáäøóÇÐöÑö¡ ÝóÇáúãõßúÑöåõ ÙóÇáöãñ áóåõ Ýöí
ÇáúÊöÒóÇãö ÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì ÇáúÃóÏúäóì¡ ÝóáöåóÐóÇ íóÖúãóäõ áóåõ
ØóÚóÇãóåõ ãöËúáó ØóÚóÇãöåö¡ æóÚóáóì ÇáäøóÇÐöÑö Ãóäú íóÊóÕóÏøóÞó
ÈöÚóÔóÑóÉö ÃóÞúÝöÒóÉò ÑóÏöíÆóÉò.
æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ áóåõ ÎóãúÓñ æóÚöÔúÑõæäó ÈöäúÊõ ãóÎóÇÖò¡ ÝóÍóÇáó
ÚóáóíúåóÇ ÇáúÍóæúáõ¡ ÝóæóÌóÈó ÝöíåóÇ ÇÈúäóÉõ ãóÎóÇÖò æóÓóØñ¡
ÝóÃõßúÑöåó ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò Úóáóì Ãóäú íóÊóÕóÏøóÞó Úóáóì
ÇáúãóÓóÇßöíäö ÈöÇÈúäóÉö ãóÎóÇÖò ÌóíøöÏóÉò ÛóÑöãó ÇáúãõßúÑöåõ¡ ÝóÖúáó
ÞöíãóÊöåóÇ Úóáóì ÞöíãóÉö ÇáúæóÓóØöº áöÃóäøóåõ ÙóÇáöãñ áóåõ Ýöí
ÅáúÒóÇãö åóÐöåö ÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ æóÞóÏú ÌóÇÒóÊú ÇáÕøóÏóÞóÉõ Úóäú
ÇáúãõÊóÕóÏøöÞö Ýöí ãöÞúÏóÇÑö ÇáúæóÓóØö¡ ÝóáóÇ íóÛúÑóãõ ÇáúãõßúÑóåõ
Ðóáößóº áöÃóäøó åóÐóÇ áóíúÓó ÈöãóÇáö ÇáÑøöÈóÇ¡ Ýóíõãúßöäõ ÊóÌúæöíÒõ
ÈóÚúÖöåö Úóäú ßõáøöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÊóÕóÏøóÞó ÈöäöÕúÝö ÇÈúäóÉö ãóÎóÇÖò
ÌóíøöÏóÉò¡ ÝóÈóáóÛó ÞöíãóÊõåõ ÞöíãóÉó ÇÈúäóÉö ãóÎóÇÖò æóÓóØò
ÃóÌúÒóÃóåõ Úóäú ÇáúæóÇÌöÈö¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ ÊõæÌöÈõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ÅáøóÇ ÖóãóÇäõ ÇáúÝóÖúáö ÈóíúäóåõãóÇ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÇáúæößóÇáóÉö.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóáóæú Ãóäøó áöÕøðÇ ÃóßúÑóåó ÑóÌõáðÇ
ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò Úóáóì Ãóäú íõæóßøöáó ÑóÌõáðÇ ÈöÚöÊúÞö ÚóÈúÏò áóåõ¡
Ãóæú ÈöØóáóÇÞö ÇãúÑóÃóÉò áóãú íóÏúÎõáú ÈöåóÇ¡ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó ÌóÇÒó
ÇáÊøóæúßöíáõ¡ æóäóÝóÐó ÊóÕóÑøõÝõ Çáúæóßöíáöº áöÃóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó
áóãøóÇ áóãú íóãúäóÚú ÕöÍøóÉó ãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúÅöÚúÊóÇÞö æóÇáØøóáóÇÞö
áóÇ íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó ÇáÊøóæúßöíáö ÈöåöãóÇ ÃóíúÖðÇ¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó
Úóáóì Çáúæóßöíáöº áöÃóäøóåõ äóÇÆöÈñ ãõÚóÈøöÑñ¡ ÝóÚöÈóÇÑóÊõåõ
ßóÚöÈóÇÑóÉö Çáúãõæóßøöáö¡ æóáóßöäøó ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö
ßóãóÇ áóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúÅöíÞóÇÚö æóåóÐóÇ
ÇÓúÊöÍúÓóÇäñ ÞóÏú ÈóíøóäøóÇåõ Ýöí ÌóÚúáö ÇáúÃóãúÑö Ýöí íóÏö
ÇáúÛóíúÑö Úóäú ÅßúÑóÇåò¡ ÝóÇáÊøóæúßöíáõ ÞöíóÇÓõåõ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì Ãóäú æóßøóáóåõ ÈöÈóíúÚö ÚóÈúÏöåö ãöäú åóÐóÇ
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÏóÝúÚöåö Åáóíúåö ÍóÊøóì
íóÈöíÚóåõ ÝóÝóÚóáó Ðóáößó¡ ÝóÈóÇÚóåõ Çáúæóßöíáõ¡ æóÃóÎóÐó ÇáËøóãóäó¡
æóÏóÝóÚó ÇáúÚóÈúÏó Åáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ Ýóåóáóßó ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí íóÏöåö
ãöäú ÛóíúÑö ÝöÚúáöåö¡ æóÇáúæóßöíáõ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÛóíúÑõ
ãõßúÑóåóíúäö¡ ÝóÇáúãóæúáóì ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ ØóÇÆöÚðÇ
ÈöÔöÑóÇÁò ÝóÇÓöÏò¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó Çáúæóßöíáóº áöÃóäøóåõ
ãõÊóÚóÏøò Ýöí ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
Öóãøóäó
(24/147)
ÇáúãõßúÑöåóº áöÃóäøó ÅßúÑóÇåóåõ Úóáóì
ÇáÊøóæúßöíáö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì
ãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö Ýöí Íõßúãö ÇáúÅöÊúáóÇÝö¡
æóÇáÖøóãóÇäö¡ ÝóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãõÔúÊóÑöíó áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì
ÃóÍóÏò ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ Öóãöäó ÈöÓóÈóÈò ÈóÇÔóÑóåõ áöäóÝúÓöåö
æóÅöäú Öóãöäó Çáúãóßöíáó íóÑúÌöÚõ Çáúæóßöíáõ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÈöÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøóåõ ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÇáúãóÇáößö Ýöí ÇáÑøõÌõæÚö
Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí æóáöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ æóÞóÏú
ÞóÈóÖóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäúåõ ÈöÍõßúãö ÔöÑóÇÁò ÝóÇÓöÏò¡ Ýóíóßõæäõ
áóåõ Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøó ãöäúåõ ÞöíãóÊóåõ áóãøóÇ ÊóÚóÐøóÑó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏõ
ÇáúÚóíúäö¡ æóÚóáóì Çáúæóßöíáö ÑóÏøõ ÇáËøóãóäö Åäú ßóÇäó ÞóÈóÖó¡
æóáóÇ íóßõæäõ áóåõ ÇáËøóãóäõ ÈöãóÇ Öóãöäó áóåõ ãöäú ÇáúÞöíãóÉöº
áöÃóäøóåõ ÈóÇÚóåõ áöáúãõßúÑóåö¡ æóäóÞóÖó ãóÇ Öóãöäóåõ áóåõ ãöäú
ÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøóåõ ÈóÇÚóåõ áöáúãõßúÑóåö¡ æóÞóÏú äóÞóÖó
ÇáúãõßúÑóåõ ÇáúÈóíúÚó ÈöÊóÖúãöíäöåö ÇáúÞöíãóÉó¡ æóáóÇ íõÔúÈöåõ åóÐóÇ
ÇáúÛóÕúÈó íóÚúäöí Ãóäøó ÇáúÛóÇÕöÈó ÅÐóÇ ÈóÇÚó¡ Ëõãøó Öóãöäó
ÇáúÞöíãóÉó íóäúÝõÐõ ÇáúÈóíúÚõ ãöäú ÌöåóÊöåöº áöÃóäøóåõ ÈóÇÚóåõ
åõäóÇßó áöäóÝúÓöåö.
æóÞóÏú ÊóÞóÑøóÑó Çáúãöáúßõ áóåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ æóåõäóÇ ÈóÇÚóåõ
ÈöØóÑöíÞö ÇáúæößóÇáóÉö Úóäú ÇáúãõßúÑóåö (ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó
ÇáúãõßúÑóåó áóæú ÑóÖöíó ÈóÚúÏó ÒóæóÇáö ÇáúÅößúÑóÇåö äõÝõæÐó
ÇáúÈóíúÚö ãöäú ÌöåóÊöåö¡ æóÇáúãõÔúÊóÑóì ÈöÇáúÞóÈúÖö ÕóÇÑó
ãõÊóãóáøößðÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÍóÊøóì áóæú ÃóÚúÊóÞóåõ äóÝóÐó
ÚöÊúÞõåõ¡ ÝóáóÇ íõãúßöäõ Ãóäú íõÌúÚóáó ãõÊóãóáøößðÇ ÈöåóÐóÇ
ÇáÓøóÈóÈö Úóáóì Çáúæóßöíáö¡ ÝóáöåóÐóÇ áóÇ íóäúÝõÐõ ÇáúÈóíúÚõ ãöäú
ÌöåóÊöåö¡ æóáóÇ íõÓóáøöãõ áóåõ ÇáËøóãóäó Èóáú íóÑõÏøõåõ Úóáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏó ÇáúÞöíãóÉö ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí
ßóÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ÇáúÚóíúäö¡ æóáóÇ ÔóíúÁó áöáúæóßöíáö Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåöº áöÃóäøóåõ ãóÇ ÃóßúÑóåóåõ Úóáóì ÔóíúÁò¡ æóÅöäøóãóÇ
ÇáúÊóÒóãó Çáúæóßöíáõ ÖóãóÇäó ÇáúÞöíãóÉö ÈöÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö¡
æóåõæó ßóÇäó ØóÇÆöÚðÇ Ýöí Ðóáößó¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõßúÑóåõ Öóãøóäó
ÇáúãõßúÑöåó ÇáúÞöíãóÉó ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó ÈöåóÇ Åäú ÔóÇÁó
Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí æóÅöäú ÔóÇÁó Úóáóì Çáúæóßöíáöº áöÃóäøóåõ ÞóÇÆöãñ
ãóÞóÇãó ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÞóÏú ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì
ÃóíøöåöãóÇ ÔóÇÁó¡ ÝóÅöäú ÞóÇáó Çáúæóßöíáõ áöáúãõßúÑöåö: áóÇ ÃóÖúãóäõ
áóß ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóß ÃóäúÊó ÇáøóÐöí ÃóãóÑúÊå Ãóäú íóÏúÝóÚó Åáóíøó
áóãú íóäúÝóÚúåõ Ðóáößó ÔóíúÆðǺ áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÛóíúÑó ãõßúÑóåò
Úóáóì ÞóÈúÖöåö¡ æóÞóÏú ßóÇäó áóåõ Ãóäú áóÇ íóÞúÈöÖóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ
Öóãøóäóåõ ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ ÈöÞóÈúÖöåö¡ æóÊóÓúáöíãöåö.
ÝóÅöäú ÞóÇáó Çáúæóßöíáõ Íöíäó Öóãöäó ÇáúÞöíãóÉó: ÃóäóÇ ÃõÌöíÒõ
ÇáúÈóíúÚó ÝöíãóÇ Èóíúäöí¡ æóÈóíúäó ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóíóßõæäõ ÇáËøóãóäõ
áöí áóãú íóßõäú áóåõ Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÅäøóãóÇ
íóãúáößõåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö¡ ÝóáóÇ íõãúßöäõ ÌóÚúáõåõ ãõÊóãóáøößðÇ
Úóáóì Çáúæóßöíáö¡ æóÅöäú ãóáóßóåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÛóÕúÈö Úóáóì ãóÇ
ÈóíøóäøóÇ¡ æóáóæú ßóÇäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ðóáößó ßóÇäó
ßóÐóáößó ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóÇ íõÖóãøöäõ ÇáúãõßúÑöåóº áöÃóäøó
ÇáúÅöÊúáóÇÝó áóÇ íóÕöíÑõ ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö ÈöÇáúÅößúÑóÇåö
ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóáóæú ßóÇäó Çáúãóæúáóì¡ æóÇáúæóßöíáõ ãõßúÑóåóíúäö
ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÅöäøó Çáúãóæúáóì ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ ÈöÔöÑóÇÁò ÝóÇÓöÏò
ØóÇÆöÚðÇ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõßúÑöåó ÈöÅößúÑóÇåöåö ÅíøóÇåõ
Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö ÈöæóÚöíÏö ÊóáóÝò Ëõãøó íóÑúÌöÚõ ÈöåóÇ ÇáúãõßúÑöåõ
Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ãóäú Öóãöäóåõ¡
æóáöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ æóáóÇ ÖóãóÇäó áóåõ Úóáóì
Çáúæóßöíáöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ ÈöÇáúÞóÊúáö Úóáóì ÇáúÞóÈúÖö¡
æóÇáÊøóÓúáöíãö¡ ÝóáóÇ íóÈúÞóì Ýöí ÌóÇäöÈöåö ÝöÚúáñ ãõÚúÊóÈóÑñ¡
æóÅöäú ßóÇäõæÇ ÌóãöíÚðÇ ãõßúÑóåöíäó ÈöÇáúÞóÊúáö.
ÝóÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÎóÇÕøóÉðº áöÃóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó
(24/148)
ãóäúÓõæÈñ Åáóíúåö ÅÐú áóãú íóÈúÞó
áöáúãõßúÑóåö ÝöÚúáñ ãõÚúÊóÈóÑñ Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÇáúÞóÈúÖö¡ æóáóÇ
íóÑúÌöÚõ ÇáúãõßúÑöåõ Úóáóì ÃóÍóÏò ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõãú ÕóÇÑõæÇ
ßóÇáúÂáóÉö áóåõ¡ æóáóíúÓó áöáúãõÊúáöÝö Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúÂáóÉö
ÈöÔóíúÁò¡ æóÅöäú ßóÇäõæÇ ãõßúÑóåöíäó ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó
Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáöáúãóæúáóì Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúãõÔúÊóÑöíó
ÞöíãóÉó ÚóÈúÏöåöº áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí ÇáúÞóÈúÖö
ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö¡ æóßóÐóáößó ÝöÚúáõ Çáúæóßöíáö Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö¡
ÝóÅöäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ÈöÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÎúÑõÌõ æóÇÍöÏñ ãöäúåõãóÇ ãóäú
Ãóäú íóßõæäó ãõÈóÇÔöÑðÇ áöáúÝöÚúáö¡ ÝóÅöäú Öóãøóäó Çáúæóßöíáó ÑóÌóÚó
Çáúæóßöíáõ ÈöÇáúÞöíãóÉö Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó
ãóäú Öóãöäóåõ¡ æóÅöäú ÇÎúÊóÇÑó ÊóÖúãöíäó ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ Ýóåõæó
ÇáøóÐöí íóáöí ÎõÕõæãóÊóåõ ÈöãóÇ Ïõæäó Çáúæóßöíáöº áöÃóäøó Çáúæóßöíáó
ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö æóÇáÊøóÓúáöíãö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÐóáößó
íóäúÝöí ÇáúÊöÒóÇãóåõ ÇáúÚõåúÏóÉó ÈöÇáúÚóÞúÏö¡ ÝóíóÎúÑõÌõ ãöäú
ÇáúæóÓóØö ÅÐóÇ ÇÎúÊóÇÑó Çáúãóæúáóì ÊóÖúãöíäó ÇáúãõÔúÊóÑöí æóÊóßõæäõ
ÇáúÎõÕõæãóÉõ Ýöíåö áöãóäú ÈóÇÔóÑó ÇáúÚóÞúÏó áóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ
áóæú æóßøóáó ÚóÈúÏðÇ ãóÍúÌõæÑðÇ Úóáóíúåö¡ Ãóæú ÕóÈöíøðÇ ãóÍúÌõæÑðÇ
ÈöÈóíúÚò ÝóÇÓöÏò¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó Çáúæóßöíáó áóæú ÎóÇÕóãó
ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÅäøóãóÇ íõÎóÇÕöãõåõ ÈöÍõßúãö ÇáúÚóÞúÏö ÝóÅöäøóåõ ÞóÏú
ÇÓúÊóÝóÇÏó ÇáúÈóÑóÇÁóÉó ãöäú ÇáÖøóãóÇäö Íöíä ÇÎúÊóÇÑó Çáúãóæúáóì
ÊóÖúãöíäó ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóåõæó ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì ÇáúÚóÞúÏö
ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÐóáößó íóãúäóÚõ ËõÈõæÊó ÃóÍúßóÇãö ÇáúÚóÞúÏö Ýöí
ÍóÞøöåö¡ æóáóæú ÃõßúÑöåó Çáúãóæúáóì ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóÃõßúÑöåó
Çáúæóßöíáõ¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ Ýóáöáúãóæúáóì Ãóäú íõÖóãøöäó
ÞöíãóÊóåõ Ãóíøóåõãú ÔóÇÁóº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõãú Ýöí ÇáÊøóÓúáöíãö
ãóäúÓõæÈñ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóÝöÚúáõ Çáúæóßöíáö¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí
ãóÞúÕõæÑñ ÚóáóíúåöãóÇ ÝóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãõÔúÊóÑöíó áóãú íóÑúÌöÚú
Úóáóì ÃóÍóÏò ÈöÔóíúÁò¡ æóÅöäú Öóãøóäó Çáúæóßöíáó ßóÇäó áóåõ Ãóäú
íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóáóÇ ÔóíúÁó áóåõ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåöº
áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡ æóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãõßúÑöåó ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó
Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞöíãóÉö ÇáøóÊöí Öóãöäó¡ æóáóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì
Çáúæóßöíáö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ÃóãóÑó Çáúæóßöíáó ÈöÇáúÞóÈúÖö
æóÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÏøóÝúÚö Íöíäó ÃóßúÑóåóåõ Úóáóíúåö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
æóÇáúãõßúÑöåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö íóÕöíÑõ ßóÇáúãóÇáößö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ áóåõ
Ãóäú íóÑúÌöÚó ÈöÔóíúÁò Úóáóì ãóäú ÞóÈóÖóåõ¡ æóÏóÝóÚóåõ Åáóì ÛóíúÑöåö
ÈöÅößúÑóÇåöåö Úóáóì Ðóáößó¡ æóáóæú ÃõßúÑöåó Çáúãóæúáóì¡ æóÇáúæóßöíáõ
ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóÃõßúÑöåó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÍóÈúÓö ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì
Çáúæóßöíáö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÝöÚúáö ãöäúåõ Íöíäó ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ
ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóáöáúãóæúáóì Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúãõßúÑöåó ÞöíãóÊóåõ Åäú
ÔóÇÁó æóíóÑúÌöÚõ Èöåö ÇáúãõßúÑöåõ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
Öóãøóäó ÇáúãõÔúÊóÑöíóº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö ãóÞúÕõæÑñ
Úóáóíúåö.
ÝóÅöäú Þöíáó: ÅÐóÇ Öóãøóäó ÇáúãõßúÑöåó íóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ íóÑúÌöÚó
Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ
ãöäú ÌöåóÊöåö ÈöÇáúÍóÈúÓö ßóãóÇ Ýöí ÍóÞøö Çáúæóßöíáö Ýöí
ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáúÃõæáóì ÞõáúäóÇ äóÚóãú¡ æóáóßöäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó
ÞóÈóÖóåõ Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóãúáöíßö áöäóÝúÓöåö ÈöÇáÔøöÑóÇÁö¡ ÝóáóÇ
ÈõÏøó ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÖóÇãöäðÇ áöãóÇ ßóÇäó Íõßúãõ ÞóÈúÖöåö
ãóÞúÕõæÑðÇ Úóáóíúåö¡ æóÃóãøóÇ Çáúæóßöíáõ¡ ÝóãóÇ ÞóÈóÖóåõ áöäóÝúÓöåö¡
æóÅöäøóãóÇ ÞóÈóÖóåõ áöíóÏúÝóÚóåõ Åáóì ÛóíúÑöåö ÈöÃóãúÑö ÇáúãõßúÑöåö¡
ÝóáóÇ íóßõæäõ áöáúãõßúÑöåö Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóíúåö ÈöÔóíúÁò¡ æóáóæú
ÃõßúÑöåó Çáúãóæúáóì¡ æóÇáúæóßöíáõ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÃõßúÑöåó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞóÊúáö ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÃóÍóÏò ãöäúåõãú ÅáøóÇ
Çáúæóßöíáó ÎóÇÕøóÉðº áöÃóäøó Çáúãóæúáóì ÅäøóãóÇ
(24/149)
íõÖóãøöäõ ÇáúãõßúÑöåó ÈöÊóÓúáöíãöåö Åáóì
ÇáúÛóíúÑö ãõßúÑóåðÇ ãöäú ÌöåóÊöåö¡ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ åõäóÇ
Úóáóì Ðóáößó ÈöÇáúÍóÈúÓö ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö ÈöÔóíúÁò¡
æóÇáúãõÔúÊóÑöí Úóáóì ÇáúÞóÈúÖ ãõßúÑóåñ ÈöÇáúÞóÊúáö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ
ÞóÈúÖõåõ ãõæÌöÈðÇ áöáÖøóãóÇäö Úóáóíúåö.
æóÃóãøóÇ Çáúæóßöíáõ Ýóåõæó ãõßúÑóåñ Úóáóì ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö
ÈöÇáúÍóÈúÓö æóÐóáößó áóÇ íõæÌöÈõ äóÞúáó ÇáúÝöÚúáö Úóäúåõ Åáóì
ÛóíúÑöåö¡ Ýóíóßõæäõ ÖóÇãöäðÇ ÞöíãóÊóåõ¡ ÝóÅöäú Þöíáó: íóäúÈóÛöí Ãóäú
íóßõæäó ÇáúãõßúÑöåõ ÖóÇãöäðǺ áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí
ÇáúÞóÈúÖö ÕóÇÑó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ ÝóíõÌúÚóáõ ßóÃóäøóåõ ÞóÈóÖóåõ
ÈöäóÝúÓöåö¡ æóåóáóßó Ýöí íóÏöåö ÞõáúäóÇ ÇáúãóÇáößõ ÅäøóãóÇ íõÖóãøöäõ
ÇáúãõßúÑöåó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÓóÈóÈò ÌóÑóì ÈóíúäóåõãóÇ áóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
ÓóÈóÈò ÌóÑóì Èóíúäóåõ¡ æóÈóíúäó ÛóíúÑöåö æóÇóáøóÐöí ÌóÑóì
ÈóíúäóåõãóÇ ÅßúÑóÇåõåõ ÅíøóÇåõ Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö ÈöÇáúÍóÈúÓö¡
ÝóÃóãøóÇ ÅßúÑóÇåõåõ ÇáúãõÔúÊóÑöíó¡ Ýóåõæó ÓóÈóÈñ Èóíúäó ÇáúãõßúÑöåö
æóÇáúãõÔúÊóÑöí¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ áöáúãóæúáóì Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúãõßúÑöåó
ÈöÐóáößó ÇáÓøóÈóÈö¡ æóÅöäøóãóÇ íóßõæäõ Ðóáößó áöáúãõÔúÊóÑöí Ýöí
ÇáúãóæúÖöÚö ÇáøóÐöí áóÇ íóßõæäõ ÚóÇãöáðÇ áöäóÝúÓöåö Ýöí ÇáúÞóÈúÖö¡
æóíóÊóÞóÑøóÑõ Úóáóíúåö ÖóãóÇäñ æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúãóÇáößó ÅäøóãóÇ
íóËúÈõÊõ áóåõ ÍóÞøõ ÇáÊøóÖúãöíäö ÈöÊóÝúæöíÊö íóÏöåö¡ æóÊóÝúæöíÊõ
íóÏöåö ÈöÇáÊøóÓúáöíãö áóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÞóÈúÖö ÇáúãõÔúÊóÑöí æóáóæú
ÃõßúÑöåó Çáúãóæúáóì¡ æóÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáúÞóÊúáö¡ æóÃõßúÑöåó
Çáúæóßöíáõ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÈöÍóÇáöåóÇ ßóÇäó áöáúãóæúáóì
Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúãõßúÑöåó Åäú ÔóÇÁóº áöÃóäøóåõ¡ ÝóæøóÊó íóÏóåõ
Íöíäó ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÞóÊúáö Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
Öóãøóäó Çáúæóßöíáóº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö
ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö¡ æóÃóíøõåõãóÇ Öõãøöäó áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì
ÕóÇÍöÈöåö ÈöÔóíúÁò ÃóãøóÇ ÅÐóÇ Öóãøóäó Çáúæóßöíáó¡ ÝóáöÃóäøóåõ ãóÇ
ßóÇäó ÚóÇãöáðÇ Ýöí ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö áöáúãõßúÑöåö¡
æóÝöÚúáõåõ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÇáÊøóÓúáöíãö ãóÞúÕõæÑñ Úóáóíúåö¡
æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ Öóãøóäó ÇáúãõßúÑóåó ÝóáöÃóäøóåõ ÃóÐöäó áóåõ Ýöí
ÈóíúÚöåö¡ æóÏóÝúÚöåö Íöíäó ÃõßúÑöåó ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ðóáößó¡ æóáóÇ
ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì
ÇáúÞóÈúÖö ÈöæóÚöíÏö ÞóÊúáò¡ æóÐóáößó íóäúÝöí ÇáÖøóãóÇäó Úóäúåõ.
æóáóæú ÃóßúÑóåóåõ ÈöÇáúÞóÊúáö Úóáóì Ãóäú íõæóßøöáó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáó
ÈöÃóäú íóåóÈó ÚóÈúÏóåõ åóÐóÇ áöåóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö¡ Ýóæóßøóáóåõ
ÈöÐóáößó¡ ÝóÞóÈóÖóåõ Çáúæóßöíáõ æóÏóÝóÚóåõ Åáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ¡
æóãóÇÊó Ýöí íóÏöåö¡ æóÇáúæóßöíáõ¡ æóÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ ÛóíúÑõ
ãõßúÑóåóíúäö¡ Ýóáöáúãóæúáóì Ãóäú íõÖóãøöäó ÞöíãóÊóåõ Ãóíøóåõãú ÔóÇÁó
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÔøöÑóÇÁöº áöÃóäøó ÇáúãóæúåõæÈó áóåõ íóÞúÈöÖõ
áöäóÝúÓöåö Úóáóì æóÌúåö ÇáÊøóãóáøõßö ÈöåöÈóÉò ÝóÇÓöÏóÉò¡ Ýóíóßõæäõ
ÖóÇãöäðÇ ßóÇáúãõÔúÊóÑöí¡ ÝóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãóæúåõæÈó áóåõ áóãú
íóÑúÌöÚú Úóáóì ÃóÍóÏò¡ æóÅöäú Öóãøóäó Çáúæóßöíáó ÑóÌóÚó Èöåö
Çáúæóßöíáõ Úóáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ¡ æóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãõßúÑóåó
ÑóÌóÚó ÇáúãõßúÑóåõ Åäú ÔóÇÁó Úóáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
Úóáóì Çáúæóßöíáö¡ æóÑóÌóÚó Èöåö Çáúæóßöíáõ Úóáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõ
áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ýöí¡ ÝóÕúáö ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúÅößúÑóÇåõ
ÈöÍóÈúÓò áóãú íóÖúãóäú ÇáúãõßúÑöåõ ÔóíúÆðÇ¡ æóßóÇäó áöáúãóæúáóì Ãóäú
íõÖóãøöäó Åäú ÔóÇÁó Çáúæóßöíáó æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúãóæúåõæÈó áóåõ¡
ÝóÅöäú Öóãøóäó Çáúæóßöíáó ÑóÌóÚó Èöåö Úóáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõº
áöÃóäøóåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó ãóäú Öóãøóäóåõ¡ Ãóæúº áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ
ÈöÇáÖøóãóÇäö¡ æóáóãú íóÞúÕöÏú ÊóäúÝöíÐó ÇáúåöÈóÉö ãöäú ÌöåóÊöåö¡
ÝóßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúãóæúåõæÈö áóåõº áöÃóäøóåõ
ÈöÇáúÞóÈúÖö ãõÊóãóáøößñ ÚóÇãöáñ áöäóÝúÓöåö ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö
ÇáúãóÇáößö¡ ÝóáóÇ íõÓóáøóãõ áóåõ ãóÌøóÇäðÇ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
(24/150)
[ÈóÇÈõ ãóÇ íóÓóÚõ ÇáÑøóÌõáó Ýöí
ÇáúÅößúÑóÇåö æóãóÇ áóÇ íóÓóÚõåõ.]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÃõßúÑöåó ÇáÑøóÌõáõ ÈöæóÚöíÏö
ÊóáóÝò Úóáóì Ãóßúáö ÇáúãóíúÊóÉö¡ Ãóæú áóÍúãö ÇáúÎöäúÒöíÑö¡ Ãóæú
ÔõÑúÈö ÇáúÎóãúÑö¡ Ýóáóãú íóÝúÚóáú ÍóÊøóì ÞõÊöáó¡ æóåõæó íóÚúáóãõ
Ãóäøó Ðóáößó íóÓóÚõåõ ßóÇäó ÂËöãðǺ áöÃóäøó ÍóÇáóÉó ÇáÖøóÑõæÑóÉö
ãõÓúÊóËúäóÇÉñ ãöäú ÇáÊøóÍúÑöíãö¡ æóÇáúãóíúÊóÉõ¡ æóÇáúÎóãúÑõ Ýöí
åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö ßóÇáØøóÚóÇãö¡ æóÇáÔøóÑóÇÈö Ýöí ÛóíúÑö ÍóÇáóÉö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ æóáóÇ íóÓóÚõåõ Ãóäú íóãúÊóäöÚó ãöäú Ðóáößó ÍóÊøóì
íóÊúáóÝõ.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáøóÐöí íóÎóÇÝõ ÇáúåóáóÇßó ãöäú ÇáúÌõæÚö¡
æóÇáúÚóØóÔö ÅÐóÇ æóÌóÏó ãóíúÊóÉð¡ Ãóæú áóÍúãó ÎöäúÒöíÑò Ãóæú ÏóãðÇ¡
Ýóáóãú íóÃúßõáú¡ æóáóãú íóÔúÑóÈú ÍóÊøóì ãóÇÊó¡ æóåõæó íóÚúáóãõ Ãóäøó
Ðóáößó íóÓóÚõåõ ßóÇäó ÂËöãðÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ åóÐóÇ ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó
Ýöí ÇáúãóÇÁö ÇáøóÐöí ÎóÇáóØóåõ ÇáúÎóãúÑõ¡ æóÇáÊøóÍóÑøõÒ Úóäú Þóæúáö
ãóäú ÎóÇáóÝúäóÇ Ýöí ÔõÑúÈö ÇáúÎóãúÑö ÚöäúÏó ÇáúÚóØóÔö¡ æóÝóÇÆöÏóÉñ:
æóÐóßóÑóåõ Úóäú ãóÓúÑõæÞò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÞóÇáó: ãóäú ÇõÖúØõÑøó
Åáóì ãóíúÊóÉò¡ Ãóæú áóÍúãö ÎöäúÒöíÑò¡ Ãóæú Ïóãò¡ Ýóáóãú íóÃúßõáú¡
æóáóãú íóÔúÑóÈú¡ ÝóãóÇÊó ÏóÎóáó ÇáäøóÇÑó¡ æóåóÐóÇ ÏóáöíáõäóÇ Úóáóì
Þóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó¡ æóÝöíåö Ïóáöíáõ Ãóäøóåõ áóÇ ÈóÃúÓó ÈöÅöØúáóÇÞö
ÇáúÞóæúáö ÈöÏõÎõæáö ÇáÏøóÇÑö áöãóäú íóÑúÊóßöÈõ ãóÇ áóÇ íóÍöáøõ áóåõ¡
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÐúåóÈõ Ãóäøóåõ Ýöí ãóÔöíÆóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Åäú
ÔóÇÁó ÚóÐøóÈóåõ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÚóÝóÇ Úóäúåõ ÍóÊøóì ÇÔúÊóÛóáó
ÈóÚúÖõåõãú ÈöÇáÊøóÃúæöíáö ÈöåóÐóÇ ÇááøóÝúÙö ÞóÇáõæÇ: ãõÑóÇÏõåõ
ÇáÏøõÎõæáõ ÇáøóÐöí åõæó ÊóÍöáøóÉõ ÇáúÞóÓóãö ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
{¡ æóÅöäú ãöäúßõãú ÅáøóÇ æóÇÑöÏõåóÇ} [ãÑíã: 71] Ãóíú ÏóÇÎöáõåóÇ¡
æóåõæó ÇáúãóÐúåóÈõ ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáÓøõäøóÉö¡ æóÇáúÌóãóÇÚóÉö
æóáóßöäøó åóÐóÇ ÈóÚöíÏñº áöÃóäøó ãõÑóÇÏóåõ ÈóíóÇäõ ÇáúÌóÒóÇÁö Úóáóì
ÇÑúÊößóÇÈö ãóÇ áóÇ íóÍöáøõ¡ æóáóßöäú áóÇ íóÙõäøõ ÃóÍóÏñ ÈöãöËúáöåö
Ãóäøóåõ íóÞúÕöÏõ ÈöåóÐóÇ ÇááøóÝúÙö äóÝúíó ÇáúãóÔöíÆóÉö¡ æóÞóØúÚó
ÇáúÞóæúáö ÈöÇáúÚóÐóÇÈö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó áóÇ íóÚúáóãõ Ãóäøó Ðóáößó
íóÓóÚõåõ ÑóÌóæúÊ Ãóäú áóÇ íóßõæäó ÂËöãðǺ áöÃóäøóåõ ÞóÕóÏó Èöåö
ÇáÊøóÍóÑøõÒó Úóäú ÇÑúÊößóÇÈö ÇáúÍóÑóÇãö Ýöí ÒóÚúãöåö.
æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇäúßöÔóÇÝó ÇáúÍõÑúãóÉö ÚöäúÏó ÊóÍóÞøõÞö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö Ïóáöíáõåõ ÎóÝöíøñ¡ ÝóíõÚúÐóÑõ Ýöíåö ÈöÇáúÌóåúáö ßóãóÇ
Ãóäøó ÚóÏóãó æõÕõæáö ÇáúÎöØóÇÈö Åáóíúåö ÞóÈúáó Ãóäú íóÔúÊóåöÑó
íõÌúÚóáõ ÚõÐúÑðÇ áóåõ Ýöí ÊóÑúßö ãóÇ ËóÈóÊó ÈöÎöØóÇÈö ÇáÔøóÑúÚö
íóÚúäöí ÇáÕøóáóÇÉó Ýöí ÍóÞøö ãóäú ÃóÓúáóãó Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö¡
æóáóãú íóÚúáóãú ÈöæõÌõæÈöåóÇ Úóáóíúåö¡ Ëõãøó ÐóßóÑó Ýöí ÝóÕúáö
ÇáúÅößúÑóÇåö Úóáóì ÇáúßõÝúÑö Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÇãúÊóäóÚó ãöäú Ðóáößó
ÍóÊøóì ÞõÊöáó áóãú íóßõäú ÂËöãðÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ Ãóäøóåõ ãóÃúÌõæÑñ
Ýöíåö ßóãóÇ ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÃóËóÑö Ãóäøó ÇáúãõÌúÈóÑó Ýöí äóÝúÓöåö Ýöí
Ùöáøö ÇáúÚóÑúÔö íóæúãó ÇáúÞöíóÇãóÉö Åäú ÃóÈóì ÇáúßõÝúÑó ÍóÊøóì
ÞõÊöáó¡ æóÍóÏöíËõ ÎõÈóíúÈò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ýöíåö
ãóÚúÑõæÝñ¡ æóÃóÔóÇÑó Åáóì ÇáúÃóÕúáö ÇáøóÐöí ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó ÅÌúÑóÇÁó
ßóáöãóÉö ÇáÔøöÑúßö Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö ÑõÎúÕóÉñ áóåõ¡
æóÇáöÇãúÊöäóÇÚõ åõæó ÇáúÚóÒöíãóÉõ ÝóÅöäú ÊóÑóÎøóÕó ÈöÇáÑøõÎúÕóÉö
æóÓöÚóåõ¡ æóÅöäú ÊóãóÓøóßó ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö ßóÇäó ÃóÝúÖóáó áóåõº
áöÃóäøó Ýöí ÊóãóÓøõßöåö ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö ÅÚúÒóÇÒõ ÇáÏøöíäö¡ æóÛóíúÙõ
ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýóíóßõæäõ ÃóÝúÖóáó¡ æóÚóáóì åóÐóÇ ÅÐóÇ Þöíáó áóåõ:
áóÆöäú ÕóáøóíúÊ áóÃóÞúÊõáóäøóßó ÝóÎóÇÝó ÐóåóÇÈó ÇáúæóÞúÊö¡ ÝóÞóÇãó¡
æóÕóáøóì¡ æóåõæó íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ íóÓóÚõåõ ÊóÑúßõåõ ÝóáóãøóÇ Õóáøóì
ÞõÊöáó áóãú íóßõäú ÂËöãðÇ Ýöí Ðóáößóº áöÃóäøóåõ ÊóãóÓøóßó
ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö ÃóíúÖðÇ¡ æóßóÐóáößó Õóæúãõ ÑóãóÖóÇäó áóæú Þöíáó áóåõ:
æóåõæó ãõÞöíãñ áóÆöäú áóãú ÊõÝúØöÑú
(24/151)
áóäóÞúÊõáóäøóßó¡ ÝóÃóÈóì Ãóäú íõÝúØöÑó
ÍóÊøóì ÞõÊöáó¡ æóåõæó íóÚúáóãõ Ãóäøó Ðóáößó íóÓóÚõåõ ßóÇäó
ãóÃúÌõæÑðǺ áöÃóäøóåõ ãõÊóãóÓøößñ ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö¡ æóÝöíãóÇ¡ ÝóÚóáóåõ
ÅÙúåóÇÑõ ÇáÕøóáóÇÈóÉö Ýöí ÇáÏøöíäö¡ æóÅöäú ÃóÝúØóÑó æóÓöÚóåõ Ðóáößóº
áöÃóäøó ÇáúÝöØúÑó ÑõÎúÕóÉñ áóåõ ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö ÅáøóÇ Ãóäú
íóßõæäó ãóÑöíÖðÇ íóÎóÇÝõ Úóáóì äóÝúÓöåö Åäú áóãú íóÃúßõáú¡ æóáóãú
íóÔúÑóÈú ÍóÊøóì ãóÇÊó¡ æóåõæó íóÚúáóãõ Ãóäøó Ðóáößó íóÓóÚõåõ
ÝóÍöíäóÆöÐò íóßõæäõ ÂËöãðÇ.
æóßóÐóáößó áóæú ßóÇäó ãõÓóÇÝöÑðÇ¡ ÝóÕóÇãó Ýöí ÔóåúÑö ÑóãóÖóÇäó¡
ÝóÞöíáó áóåõ áóäóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊõÝúØöÑóäøó¡ ÝóÃóÈóì Ãóäú
íõÝúØöÑó ÍóÊøóì ÞõÊöáó ßóÇäó ÂËöãðǺ áöÃóäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì
ÃóÈóÇÍó áóåõ ÇáúÝöØúÑó Ýöí åóÐóíúäö ÇáúæóÌúåóíúäö ãõÚúÊóÏøðÇ
ÈöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {¡ Ýóãóäú ßóÇäó ãöäúßõãú ãóÑöíÖðÇ Ãóæú Úóáóì
ÓóÝóÑò ÝóÚöÏøóÉñ ãöäú ÃóíøóÇãò ÃõÎóÑó} [ÇáÈÞÑÉ: 184] ¡ ÝóÚöäúÏó
ÎóæúÝö ÇáúåóáóÇßö ÔóåúÑõ ÑóãóÖóÇäó Ýöí ÍóÞøöåöãóÇ ÃóíøóÇãõåõ
ßóáóíóÇáöíöåö¡ æóßóÃóíøóÇãö ÔóÚúÈóÇäó Ýöí ÍóÞøö ÛóíúÑöåöãóÇ¡
Ýóíóßõæäõ Ýöí ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ÍóÊøóì íóãõæÊó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÖúØóÑøö
Ýöí ÝóÕúáö ÇáúãóíúÊóÉö ÈöÎöáóÇÝö ÇáÕøóÍöíÍö ÇáúãõÞöíãö¡ ÝóÇáúÃóãúÑõ
ÈöÇáÕøóæúãö Ýöí ÍóÞøöåö ÚóÒöíãóÉñ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {¡ Ýóãóäú
ÔóåöÏó ãöäúßõãú ÇáÔøóåúÑó ÝóáúíóÕõãúåõ} [ÇáÈÞÑÉ: 185] ¡ æóÇáúÝöØúÑõ
ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö ÑõÎúÕóÉñ¡ ÝóÅöäú ÊóÑóÎøóÕó ÈöÇáÑøõÎúÕóÉö¡ Ýóåõæó
Ýöí ÓóÚóÉò ãöäú Ðóáößó¡ æóÅöäú ÊóãóÓøóß ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö¡ Ýóåõæó
ÃóÝúÖóáõ áóåõ¡ æóåóÐóÇ ßõáøõåõ ÈöäóÇÁñ Úóáóì ãóÐúåóÈöäóÇ Ãóäøóåõ
íóÕöíÑõ ãõÝúØöÑðÇ ÈöÇáÊøóäóÇæõáö ãõßúÑóåðÇ æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - áóÇ íóÕöíÑõ ãõÝúØöÑðÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ åóÐóÇ Ýöí
ÇáÕøóæúãö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÎóÇØöÆó¡ æóÇáúãõßúÑóåó ÚöäúÏóåõ Ýöí ÇáúÍõßúãö
ÓóæóÇÁñ æóÞóÇáó: ÇáúãõßúÑóåõ ãóÓúáõæÈõ ÇáúÝöÚúáö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúÅöÊúáóÇÝó ÇáúÍóÇÕöáó ÈöÝöÚúáöåö íóÕöíÑõ
ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóßöäøóÇ äóÞõæáõ ÇáúãõßúÑóåõ ÅäøóãóÇ
íõÌúÚóáõ ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö ÝöíãóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áóåõ¡
æóåõæó Ýöí ÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì Õóæúãö äóÝúÓöåö áóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú
íóßõæäó ÂáóÉð áöáúÛóíúÑö¡ ÝóíóÞúÊóÕöÑõ Íõßúãõ ÝöÚúáöåö Ýöí ÍóÞøö
ÇáúÅöÝúØóÇÑö Úóáóíúåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ÇáúãõßúÑóåó áóæú ßóÇäó ÕóÇÆöãðÇ áóãú íóÕöÑú
ãõÝúØöÑðÇ ÈöåóÐóÇ¡ Ýóáóæú ÌóÚóáúäóÇ ÇáúÝöÚúáó ÚóÏóãðÇ Ýöí Íõßúãö
ÇáúãõßúÑóåö Ýöí ÍóÞøö ÇáÕøóæúãö ÑóÌóÚó Åáóì ÇáúÅöåúÏóÇÑö¡ æóáóíúÓó
áöáúÅößúÑóÇåö ÊóÃúËöíÑñ Ýöí ÇáúÅöåúÏóÇÑö¡ æóáóÇ Ýöí ÊóÈúÏöíáö
ãóÍóáøö ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóÈöåö ÝóÇÑóÞó Íõßúãó ÇáÖøóãóÇäöº áöÃóäøóÇ
áóæú ÌóÚóáúäóÇ ÇáúÝöÚúáó ãóäúÓõæÈðÇ Åáóì ÇáúãõßúÑöåö áóÇ íõÄóÏøöí
Åáóì ÇáúÅöåúÏóÇÑö¡ æóáóÇ Åáóì ÊóÈúÏöíáö ãóÍóáøö ÇáúÌöäóÇíóÉö. .
æóáóæú ÞóÇáó áóåõ áóÃóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú áóÊóÃúÎõÐóäøó ãóÇáó åóÐóÇ
ÇáÑøóÌõáö ÝóÊõÚúØöíäöíåö¡ ÝóÃóÈóì Ãóäú íóÝúÚóáó Ðóáößó ÍóÊøóì
ÞõÊöáó¡ æóåõæó íóÚúáóãõ Ãóäøó Ðóáößó íóÓóÚõåõ ßóÇäó ãóÃúÌõæÑðÇ Åäú
ÔóÇÁó Çááøóåõº áöÃóäøó ÇáúÃóÎúÐó ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö ãõÈóÇÍñ áóåõ
ÈöØóÑöíÞö ÇáÑøõÎúÕóÉö¡ æóÞöíóÇãõ ÇáúÍõÑúãóÉö¡ æóÇáÊøóÞóæøöí ÍóÞøðÇ
áöáúãóÇáößö íõæÌöÈõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÚóÒöíãóÉõ Ýöí ÊóÑúßö ÇáúÃóÎúÐö¡
ÝóÅöäú ÊóãóÓøóß ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö ßóÇäó ãóÃúÌõæÑðÇ¡ æóÞóíøóÏóåõ
ÈöÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÌúÚóáú åóÐóÇ ÈöÚóíúäöåö äóÕøðÇ
ÈöÚóíúäöåö¡ æóÅöäøóãóÇ ÞóÇáóåõ ÈöÇáúÞöíóÇÓö Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡
æóáóíúÓó åóÐóÇ Ýöí ãóÚúäóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó ãöäú ßõáøö æóÌúåòº áöÃóäøó
ÇáöÇãúÊöäóÇÚó ãöäú ÇáúÃóÎúÐö åõäóÇ áóÇ íóÑúÌöÚõ Åáóì ÅÚúÒóÇÒö
ÇáÏøöíäö¡ ÝóáöåóÐóÇ ÞóíøóÏóåõ ÈöÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö.
æóáóæú Ãóäøó ãõÍúÑöãðÇ Þöíáó áóåõ: áóäóÞúÊõáóäøóßó¡ Ãóæú
áóÊóÞúÊõáóäøó åóÐóÇ ÇáÕøóíúÏó¡ ÝóÃóÈóì Ãóäú íóÝúÚóáó ÍóÊøóì ÞõÊöáó
ßóÇäó ãóÃúÌõæÑðÇ Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõº áöÃóäøó ÍõÑúãóÉó ÞóÊúáö
ÇáÕøóíúÏö Úóáóì ÇáúãõÍúÑöãö ÍõÑúãóÉñ ãõØúáóÞóÉñ ÞóÇáó Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì {áóÇ ÊóÞúÊõáõæÇ ÇáÕøóíúÏó æóÃóäúÊõãú ÍõÑõãñ} [ÇáãÇÆÏÉ: 95]
¡ ÝóßóÃóäøó ÇáöÇãúÊöäóÇÚó ÚóÒöíãóÉñ¡ æóÅöÈóÇÍóÉó ÞóÊúáö ÇáÕøóíúÏö
ÑõÎúÕóÉñ
(24/152)
ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ ÝóÅöäú ÊóÑóÎøóÕó
ÈöÇáÑøõÎúÕóÉö ßóÇäó Ýöí ÓóÚóÉò ãöäú Ðóáößó¡ æóÅöäú ÊóãóÓøóß
ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö¡ Ýóåõæó ÃóÝúÖóáõ áóåõ¡ ÝóÅöäú ÞóÊóáó ÇáÕøóíúÏó ÝóáóÇ
ÔóíúÁó Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÞöíóÇÓö¡ æóáóÇ Úóáóì ÇáøóÐöí ÃóãóÑóåõ¡ æóÝöí
ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ ÃóãøóÇ ÇáúÂãöÑõ¡
ÝóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ ÍóáóÇáñ áóæú ÈóÇÔóÑó ÞóÊúáó
ÇáÕøóíúÏö ÈöíóÏöåö áóãú íóáúÒóãúåõ ÔóíúÁñ¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÃóßúÑóåó
Úóáóíúåö ÛóíúÑóåõ¡ æóÃóãøóÇ ÇáúãõÍúÑöãõ¡ ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö áóÇ ÔóíúÁó
Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö ÈöÇáúÅöáúÌóÇÁö
ÇáÊøóÇãøö¡ ÝóíóäúÚóÏöãõ ÇáúÝöÚúáõ Ýöí ÌóÇäöÈöåö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó Ýöí ÞóÊúáö ÇáúãõÓúáöãö áóÇ íóßõæäõ åõæó ÖóÇãöäðÇ
ÔóíúÆðÇ áöåóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì¡ æóÅöäú ßóÇäó áóÇ íóÓóÚõåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ
Úóáóì ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóÝöí ÞóÊúáö ÇáÕøóíúÏö Ãóæúáóì¡ æóæóÌúåõ
ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó ÞóÊúáó ÇáÕøóíúÏö ãöäúåõ ÌöäóÇíóÉñ Úóáóì
ÅÍúÑóÇãöåö æóåõæó ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì ÅÍúÑóÇãö äóÝúÓöåö áóÇ
íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áöÛóíúÑöåö ÝóÃóãøóÇ ÞóÊúáõ ÇáúãõÓúáöãö¡
ÝóÌöäóÇíóÉñ Úóáóì ÇáúãóÍóáøö¡ æóåõæó íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð
áöáúãõßúÑöåö Ýöí Ðóáößó ÍóÊøóì Åäøó Ýöí ÍóÞøö ÇáúÂËöãö áóãøóÇ ßóÇäó
Ðóáößó ÌöäóÇíóÉð Úóáóì ÍóÞøö Ïöíäöåö¡ æóåõæó áóÇ íóÕúáõÍõ ÂáóÉð
áöÛóíúÑöåö Ýöí Ðóáößó ÇÞúÊóÕóÑó ÇáúÝöÚúáõ Úóáóíúåö Ýöí ÍóÞøö
ÇáúÂËöãö: ÊóæúÖöíÍõåõ Ãóäøóåõ áóãøóÇ áóãú íóÌöÈú Úóáóì ÇáúÂãöÑö
åõäóÇ ÔóíúÁñ¡ Ýóáóæú áóãú äõæÌöÈú ÇáúßóÝøóÇÑóÉó Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáö
ßóÇäó ÊóÃúËöíÑõ ÇáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÇáúÅöåúÏóÇÑö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ
Ãóäøóåõ áóÇ ÊóÃúËöíÑó áöáúÅößúÑóÇåö Ýöí ÇáúÅöåúÏóÇÑö¡ æóáóÇ Ýöí
ÊóÈúÏöíáö ãóÍóáøö ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóÅöäú ßóÇäóÇ ãõÍúÑöãóíúäö ÌóãöíÚðÇ¡
ÝóÚóáóì ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ßóÝøóÇÑóÉñ ÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡
ÝóáöÃóäøóåõ áóæú ÈóÇÔóÑó ÞóÊúáó ÇáÕøóíúÏö ÈöíóÏöåö áóÒöãóÊúåõ
ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ¡ ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÈóÇÔóÑó ÈöÇáúÅößúÑóÇåö¡ æóÃóãøóÇ
ÇáúãõßúÑóåõ¡ ÝóáöÃóäøóåõ Ýöí ÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì ÅÍúÑóÇãö äóÝúÓöåö
áóÇ íóÕúáõÍõ ÂáóÉð áöÛóíúÑöåö.
íõæóÖøöÍõåõ Ãóäøóåõ áóÇ ÍóÇÌóÉó åõäóÇ Åáóì äöÓúÈóÉö ÃóÕúáö ÇáúÝöÚúáö
Åáóì ÇáúãõßúÑöåö Ýöí ÅíÌóÇÈö ÇáúßóÝøóÇÑóÉö Úóáóíúåö¡ ÝóßóÝøóÇÑóÉõ
ÇáÕøóíúÏö ÊóÌöÈõ Úóáóì ÇáúãõÍúÑöãö ÈöÇáÏøóáóÇáóÉö¡ æóÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡
æóÅöäú áóãú íóÕöÑú ÃóÕúáõ ÇáúÝöÚúáö ãóäúÓõæÈðÇ Åáóíúåö¡ ÝóßóÐóáößó
åõäóÇ¡ æóÈöåö ÝóÇÑóÞó ßóÝøóÇÑóÉó ÇáúÞóÊúáö ÅÐóÇ ßóÇäó ÎóØóÃð¡ Ãóæú
ÔöÈúåó ÚóãúÏò¡ ÝóÅöäøóåõ íóßõæäõ Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö Ïõæäó ÇáúãõßúÑöåö
ÈöãóäúÒöáóÉö ÖóãóÇäö ÇáÏøöíóÉö¡ æóÇáúÞöÕóÇÕöº áöÃóäøó Êöáúßó
ÇáúßóÝøóÇÑóÉó áóÇ ÊóÌöÈõ ÅáøóÇ ÈöãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáúÞóÊúáö¡ æóãöäú
ÖóÑõæÑóÉö äöÓúÈóÉö ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö Åáóì ÇáúãõßúÑóåö Ãóäú áóÇ íóÈúÞóì
ÝöÚúáñ Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáúãõßúÑöåö¡ æóåõäóÇ æõÌõæÈõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉö áóÇ
íóÚúÊóãöÏõ ãõÈóÇÔóÑóÉó ÇáúÞóÊúáö¡ ÝóíóÌõæÒõ ÅíÌóÇÈõåõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö ÈöÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö æóÚóáóì ÇáúãõßúÑöåö ÈöÇáÊøóÓúÈöíÈö¡
æóáöÃóäøó ÇáÓøóÈóÈó åõäóÇ ÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì ÇáúÅöÍúÑóÇãö¡ æóßõáøõ
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÌóÇäò Úóáóì ÅÍúÑóÇãö äóÝúÓöåö¡ ÝóÃóãøóÇ åõäóÇßó¡
ÝóÇáÓøóÈóÈõ åõæó ÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì ÇáúãóÍóáøö¡ æóÇáúãóÍóáøõ
æóÇÍöÏñ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóæúÌóÈúäóÇ ÇáúßóÝøóÇÑóÉó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑöåóÇ Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö ÞõáúäóÇ: áóÇ íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåö¡ æóáóæú
ÊóæóÚøóÏóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö¡ æóåõãóÇ ãõÍúÑöãóÇäö¡ ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö
ÊóÌöÈõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáö Ïõæäó ÇáúÂãöÑöº áöÃóäøó ÞóÊúáó
ÇáÕøóíúÏö ÝöÚúáñ¡ æóáóÇ ÃóËóÑó áöáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö Ýöí
ÇáúÃóÝúÚóÇáö¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Úóáóì ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ÇáúÌóÒóÇÁõ ÃóãøóÇ Úóáóì ÇáúÞóÇÊöáö¡ ÝóáóÇ íóÔúßõáõ¡ æóÃóãøóÇ Úóáóì
ÇáúãõßúÑóåö ÝóáöÃóäøó ÊóÃúËöíÑó ÇáúÅößúÑóÇåö ÈöÇáúÍóÈúÓö ÃóßúËóÑõ
ãöäú ÊóÃúËöíÑö ÇáÏøóáóÇáóÉö¡ æóÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäó
ÇáúÌóÒóÇÁõ íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúãõÍúÑöãö ÈöÇáÏøóáóÇáóÉö
(24/153)
æóÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ ÝóÈöÇáúÅößúÑóÇåö
ÈöÇáúÍóÈúÓö Ãóæúáóì.
æóáóæú ßóÇäóÇ ÍóáóÇáóíúäö Ýöí ÇáúÍóÑóãö¡ æóÞóÏú ÊóæóÚøóÏóåõ ÈöÞóÊúáò
ßóÇäóÊú ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Úóáóì ÇáúãõßúÑöåº áöÃóäøó ÌóÒóÇÁó ÇáÕøóíúÏö
Ýöí Íõßúãö ÖóãóÇäö ÇáúãóÇáö¡ æóáöåóÐóÇ áóÇ íóÊóÃóÏøóì ÈöÇáÕøóæúãö¡
ÝóáóÇ ÊóÌöÈõ ÈöÇáÏøóáóÇáóÉö¡ æóáóÇ ÊóÊóÚóÏøóÏõ ÈöÊóÚóÏøõÏö
ÇáúÝóÇÚöáöíäó¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó æõÌõæÈóåóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÍõÑúãóÉö
ÇáúãóÍóáøö¡ Ýóíóßõæäõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÖóãóÇäö ÇáúãóÇáö¡ æóÐóáößó Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö Ïõæäó ÇáúãõßúÑóåö ÚöäúÏó ÇáÊøóåúÏöíÏö ÈöÇáúÞóÊúáö¡
æóÅöäú ÊóæóÚøóÏóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö ßóÇäóÊú ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Úóáóì
ÇáúÞóÇÊöáö ÎóÇÕøóÉð ÈöãóäúÒöáóÉö ÖóãóÇäö ÇáúãóÇáö¡ æóÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáúßóÝøóÇÑóÉö Ýöí ÞóÊúáö ÇáúÂÏóãöíøö ÎóØóÃð.
æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ æóÌóÈó Úóáóíúåö ÃóãúÑñ ÈöãóÚúÑõæÝò¡ Ãóæú äóåúíñ
Úóäú ãõäúßöÑò¡ ÝóÎóÇÝó Åäú¡ ÝóÚóáó Ãóäú íõÞúÊóáó æóÓöÚóåõ Ãóäú áóÇ
íóÝúÚóáó¡ æóÅöäú ÝóÚóáó¡ ÝóÞõÊöáó ßóÇäó ãóÃúÌõæÑðǺ áöÃóäøó
ÇáúÃóãúÑó ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö¡ æóÇáäøóåúíó Úóäú ÇáúãõäúßóÑö¡ ÝóÑúÖñ
ãõØúáóÞðÇ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {¡ æóÃúãõÑú ÈöÇáúãóÚúÑõæÝö æóÇäúåó
Úóäú ÇáúãõäúßóÑö æóÇÕúÈöÑú Úóáóì ãóÇ ÃóÕóÇÈóßó} [áÞãÇä: 17]
ÇáúÂíóÉó¡ æóÇáÊøóÑúßõ ÚöäúÏó ÎóæúÝö ÇáúåóáóÇßö ÑõÎúÕóÉñ ÞóÇáó
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {ÅáøóÇ Ãóäú ÊóÊøóÞõæÇ ãöäúåõãú ÊõÞóÇÉð} [Âá ÚãÑÇä:
28] ¡ ÝóÅöäú ÊóÑóÎøóÕó ÈöÇáÑøõÎúÕóÉö ßóÇäó Ýöí ÓóÚóÉò¡ æóÅöäú
ÊóãóÓøóß ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö ßóÇäó ãóÃúÌõæÑðÇ.
æóÐóßóÑó Ýöí ÇáÓøöíóÑö ÇáúßóÈöíÑö Ãóäøó ÇáúãõÓúáöãó ÅÐóÇ ÃóÑóÇÏó
Ãóäú íóÍúãöáó Úóáóì ÌóãúÚò ãöäú ÇáúãõÔúÑößöíäó¡ æóåõæó íóÚúáóãõ
Ãóäøóåõ áóÇ íóäúßöí Ýöíåöãú¡ æóÃóäøóåõ íõÞúÊóáõ áóãú íóÓóÚúåõ
Ðóáößóº áöÃóäøóåõ íóßõæäõ ãõáúÞöíðÇ äóÝúÓóåõ Ýöí ÇáÊøóåúáõßóÉö ãöäú
ÛóíúÑö¡ ÝóÇÆöÏóÉò¡ æóáóæú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóãúäóÚó ÞóæúãðÇ ãöäú¡
ÝóÓóÞóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó Úóäú ãõäúßöÑò ÇÌúÊóãóÚõæÇ Úóáóíúåö¡ æóåõæó
íóÚúáóãõ Ãóäøóåõãú áóÇ íóãúÊóäöÚõæäó ÈöÓóÈóÈöåö¡ æóÃóäøóåõãú
íóÞúÊõáõæäóåõ¡ ÝóÅöäøóåõ íóÓóÚõåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ Úóáóì Ðóáößóº áöÃóäøó
åóÄõáóÇÁö íóÚúÊóÞöÏõæäó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÝóÒóÌúÑõåõ ÅíøóÇåõãú íõÄóËøöÑõ
Ýöíåöãú ÇÚúÊöÞóÇÏðÇ áóÇ ãóÍóÇáóÉó¡ æóÃõæáóÆößó ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÞöÏöíäó¡
ÝóÇáÔøóÑúØõ Ãóäú íóäúßöíó ÝöÚúáõåõ Ýöíåöãú ÍöÓøðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ Úóáöãó
Ãóäøóåõ áóÇ íóÊóãóßøóäõ ãöäú Ðóáößó áóÇ íóÓóÚõåõ ÇáúÅöÞúÏóÇãõ.
æóáóæú ÃõßúÑöåó ÈöÇáúÞóÊúáö Úóáóì Ãóäú íóÒúäöíó áóãú íóÓóÚúåõ Ãóäú
íóÝúÚóáó¡ ÝóÅöäú ÝóÚóáó¡ æóßóÇäó ãõÍúÑöãðÇ ÝóÓóÏó ÅÍúÑóÇãõåõ¡
æóÚóáóíúåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Ïõæäó ÇáøóÐöí ÃóßúÑóåóåõ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ
Ãóäøó ÝöÚúáóåõ ÌöäóÇíóÉñ Úóáóì ÅÍúÑóÇãöåö æóåõæó Ýöí ÇáúÌöäóÇíóÉö
Úóáóì ÅÍúÑóÇãöåö áóÇ íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÂáóÉð áöÛóíúÑöåö æóáóæú
ÃõßúÑöåóÊú ÇãúÑóÃóÉñ ãõÍúÑöãóÉñ ÈöÇáúÞóÊúáö Úóáóì ÇáÒøöäóÇ¡
æóÓöÚóåóÇ Ãóäú Êõãõßøöäó ãöäú äóÝúÓöåóÇ¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ ÇáúÝóÑúÞó
Èóíúäó ÌóÇäöÈöåóÇ¡ æóÌóÇäöÈö ÇáÑøóÌõáö Ýöí Íõßúãö ÇáúÅöËúãö¡
ÝóÃóãøóÇ ÝóÓóÇÏõ ÇáúÅöÍúÑóÇãö ÝóáóÇ ÝóÑúÞó ÍóÊøóì íóÝúÓõÏó
ÅÍúÑóÇãõåóÇ¡ æóíóÌöÈõ ÚóáóíúåóÇ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Ïõæäó ÇáúãõßúÑöåöº
áöÃóäøó ÊóãúßöíäåóÇ ãöäú äóÝúÓöåóÇ ÌöäóÇíóÉñ Úóáóì ÅÍúÑóÇãöåóÇ¡
æóåöíó áóÇ ÊóÕúáõÍú Ýöí Ðóáößó ÂáóÉð áöáúãõßúÑöåö¡ æóÅöäú áóãú
ÊóÝúÚóáú ÍóÊøóì ÊõÞúÊóáó¡ Ýóåöíó Ýöí ÓóÚóÉò ãöäú Ðóáößóº áöÃóäøó
ÍõÑúãóÉó ÇáÒøöäóÇ¡ æóÇáúÌöãóÇÚö Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÅöÍúÑóÇãö ÍõÑúãóÉñ
ãõØúáóÞóÉñ Ýóåöíó Ýöí ÇáöÇãúÊöäóÇÚö ÊóÊóãóÓøóßõ ÈöÇáúÚóÒöíãóÉö¡
æóÝöí ßõáøö ãóæúÖöÚò ãöäú åóÐöåö ÇáúãóæóÇÖöÚö¡ ÃóæúÌóÈúäóÇ
ÇáúßóÝøóÇÑóÉó Úóáóì ÇáúãõßúÑóåö áóÇ íóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì ÇáúãõßúÑöåöº
áöÃóäøóåõ ÃóáúÒóãåõ ßóÝøóÇÑóÉð íóÝöí ÈöåóÇ¡ æóáóæú ÑóÌóÚó ÈöåóÇ
Úóáóíúåö íõÞúÖóì ÈöåóÇ Úóáóíúåö¡ æóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóÑúÌöÚó
Úóáóíúåö ÈöÃóßúËóÑó ãöãøóÇ ÇáúÊóÒóãóåõ¡ æóßõáøõ ÃóãúÑò ÃóÍóáøóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ãöËúáó ãóÇ ÃóÍóáøó Ýöí ÇáÖøóÑõæÑóÉö ãöäú
ÇáúãóíúÊóÉö¡ æóÛóíúÑöåóÇ¡ æóÇáúÝöØúÑö Ýöí ÇáúãóÑóÖö¡ æóÇáÓøóÝóÑö¡
Ýóáóãú íóÝúÚóáú ÍóÊøóì ãóÇÊó¡ Ãóæú ÞõÊöáó¡ Ýóåõæó ÂËöãñ¡ æóßõáøõ
ÃóãúÑò ÍóÑøóãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì¡ æóáóãú
(24/154)
íóÌöÆú Ýöíåö ÅÍúáóÇáñ ÅáøóÇ Ãóäú Ýöíåö
ÑõÎúÕóÉð¡ ÝóÃóÈóì Ãóäú íóÃúÎõÐó ÈöÇáÑøõÎúÕóÉö ÍóÊøóì ÞõÊöáó¡ Ýóåõæó
Ýöí ÓóÚóÉòº áöÃóäøó åóÐóÇ ÅÛúÑóÇÑñ ÈöÇáÏøöíäö¡ æóáóíúÓó Ýöí
ÇáúÃóæøóáö ÅÛúÑóÇÑñ ÈöÇáÏøöíäö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøó ãõÍúÑöãðÇ áóæú ÇõÖúØõÑøó Åáóì ãóíúÊóÉò¡ æóÅöáóì
ÐóÈúÍö ÕóíúÏò Íóáøó áóåõ ÚöäúÏóäóÇ Ãóßúáõ ÇáúãóíúÊóÉö¡ æóáóãú
íóÍöáøó áóåõ ÐóÈúÍõ ÇáÕøóíúÏö ãóÇ ÏóÇãó íóÌöÏõ ÇáúãóíúÊóÉóº áöÃóäøó
ÇáúãóíúÊóÉó ÍóáóÇáñ Ýöí ÍóÇáö ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ æóÇáÕøóíúÏõ ÌóÇÁó
ÊóÍúÑöíãõåõ Úóáóì ÇáúãõÍúÑöãö ÌõãúáóÉð¡ æóáöÃóäøóåõ áóæú ÐóÈóÍó
ÇáÕøóíúÏó ÕóÇÑó ãóíúÊóÉð ÃóíúÖðÇ¡ ÝóíóÕöíÑõ åõæó ÌóÇãöÚðÇ Èóíúäó
ÐóÈúÍö ÇáÕøóíúÏö æóÊóäóÇæõáö ÇáúãóíúÊóÉö æóÅöÐóÇ ÊóäóÇæóáó
ÇáúãóíúÊóÉó ßóÇäó ãõãúÊóäöÚðÇ ãöäú ÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì ÅÍúÑóÇãöåö
ÈöÞóÊúáö ÇáÕøóíúÏö æóÇáúÍöáøõ áöÃóÌúáö ÇáÖøóÑõæÑóÉö ÝóÅöäú ßóÇäóÊú
ÇáÖøóÑõæÑóÉõ ÊóÑúÊóÝöÚõ ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ áóãú íóßõäú áóåõ Ãóäú íóÌúãóÚó
ÈóíúäóåõãóÇ.
æóáóæú Þöíáó áöÑóÌõáò ÏõáøóäóÇ Úóáóì ãóÇáößó Ãóæú áóäóÞúÊõáóäøóßó
Ýóáóãú íóÝúÚóáú ÍóÊøóì ÞõÊöáó áóãú íóßõäú ÂËöãðÇ áöÃóäøóåõ ÞóÕóÏó
ÇáÏøóÝúÚó Úóäú ãóÇáöåö æóÐóáößó ÚóÒöíãóÉñ ÞóÇáó - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ãöäú ÞõÊöáó Ïõæäó ãóÇáöåö Ýóåõæó ÔóåöíÏñ»
æóáöÃóäøó Ýöí ÏóáóÇáóÊöåö ÅíøóÇåõãú Úóáóíúåö ÅÚóÇäóÉñ áóåõãú Úóáóì
ãóÚúÕöíóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÞóÏú ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {æóáóÇ
ÊóÚóÇæóäõæÇ Úóáóì ÇáúÅöËúãö æóÇáúÚõÏúæóÇäö} [ÇáãÇÆÏÉ: 2] ÝóáöåóÐóÇ
íóÓóÚõåõ Ãóäú áóÇ íóÏõáøóåõãú æóÅöäú Ïóáøóåõãú ÍóÊøóì ÃóÎóÐõæåõ
ÖóãöäõæÇ áóåõ áöÃóäøó ÈöÏóáóÇáóÊöåö áóÇ íóÎúÑõÌõæäó ãöäú Ãóäú
íóßõæäõæÇ ÛóÇÕöÈöíäó áöãóÇáöåö ãõÊúáöÝöíäó ÝóÚóáóíúåöãú ÇáÖøóãóÇäõ
æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö.
[ÈóÇÈõ ÇááøöÚóÇäö ÇáøóÐöí íóÞúÖöí Èöåö ÇáúÞóÇÖöí Ëõãøó íóÊóÈóíøóäõ
Ãóäøóåõ ÈóÇØöáñ.]
(ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -) æóÅöÐóÇ ÇÏøóÚóÊú ÇãúÑóÃóÉñ Úóáóì
ÒóæúÌöåóÇ ÞóÐúÝðÇ æóÌóÍóÏóåõ ÇáÑøóÌõáõ ÝóÃóÞóÇãóÊú Úóáóíúåö
ÇáúÈóíøöäóÉó ÈöÐóáößó æóÒõßøõæÇ Ýöí ÇáÓøöÑøö æóÇáúÚóáóÇäöíóÉö
æóÃóãóÑó ÇáúÞóÇÖöí ÇáÒøóæúÌó Ãóäú íõáóÇÚöäóåóÇ ÝóÃóÈóì Ãóäú íóÝúÚóáó
æóÞóÇáó áóãú ÃóÞúÐöÝúåóÇ æóÞóÏú ÔóåöÏõæÇ Úóáóíøó ÈöÇáÒøõæÑö ÝóÅöäøó
ÇáúÞóÇÖöíó íõÌúÈöÑõåõ Úóáóì ÇááøöÚóÇäö æóíóÍúÈöÓõåõ ÍóÊøóì íõáóÇÚöäó
áöÃóäøóåõ ãõãúÊóäöÚñ ãöäú ÅíÝóÇÁö ãóÇ åõæó ãõÓúÊóÍóÞøñ Úóáóíúåö
ÝóíóÍúÈöÓõåõ áöÃóÌúáöåö æóáóÇ íóÖúÑöÈõåõ ÇáúÍóÏøó æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ
åóÐóÇ Ýöí ÇáØøóáóÇÞö ÝóÅöäú ÍóÈóÓóåõ ÍóÊøóì íõáóÇÚöäó Ãóæú åóÏøóÏóåõ
ÈöÇáúÍóÈúÓö ÍóÊøóì íõáóÇÚöäó æóÞóÇáó ÃóÔúåóÏõ ÈöÇóááøóåö Ãóäøöí
áóãöäú ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÝöíãóÇ ÑóãóíúÊåóÇ Èöåö ãöäú ÇáÒøöäóÇ ÞóÇáóåõ
ÃóÑúÈóÚõ ãóÑøóÇÊò Ëõãøó ÞóÇáó æóáóÚúäóÉõ Çááøóåö Úóáóíøó Åäú ßõäúÊ
ãöäú ÇáúßóÇÐöÈöíäó ÝöíãóÇ ÑóãóíúÊåóÇ Èöåö ãöäú ÇáÒøöäóÇ
æóÇáúÊóÚóäóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ÃóíúÖðÇ æóÝóÑøóÞó ÇáúÞóÇÖöí ÈóíúäóåõãóÇ
Ëõãøó ÙóåóÑó Ãóäøó ÇáÔøõåõæÏó ÚóÈöíÏñ Ãóæú ãóÍúÏõæÏõæäó Ýöí ÞóÐúÝò
Ãóæú ÈóØóáóÊú ÔóåóÇÏóÊõåõãú ÈöæóÌúåò ãöäú ÇáúæõÌõæåö ÝóÅöäøó
ÇáúÞóÇÖöíó íõÈúØöáõ ÇááøöÚóÇäó ÇáøóÐöí ßóÇäó ÈóíúäóåõãóÇ æóíõÈúØöáõ
ÇáúÝõÑúÞóÉó æóíóÑõÏøõåóÇ Åáóíúåö áöÃóäøóåõ ÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ ÞóÖóì
ÈöÛóíúÑö ÍõÌøóÉò æóÇáúÞóÖóÇÁõ ÈöÛóíúÑö ÍõÌøóÉò ÈóÇØöáñ ãóÑúÏõæÏñ
æóáóÇ íõÞóÇáõ ÝóÞóÏú ÃóÞóÑøó ÈöÇáúÞóÐúÝö ÈöÇáÒøöäóÇ Ýöí ÔóåóÇÏóÇÊö
ÇááøöÚóÇäö áöÃóäøó Ðóáößó ßóÇäó ÈöÅößúÑóÇåò ãöäú ÇáúÞóÇÖöí ÅíøóÇåõ
Úóáóì Ðóáößó æóÇáúÅößúÑóÇåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö íóãúäóÚõ ÕöÍøóÉó
ÇáúÅöÞúÑóÇÑö.
(ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú åóÏøóÏóåõ ÈöÇáúÍóÈúÓö Úóáóì Ãóäú íõÞöÑøó
ÈöÃóäøóåõ ÞóÐóÝó åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáó ÝóÃóÞóÑøó ÈöÐóáößó áóãú íóáúÒóãúåõ
ÈöåóÐóÇ ÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÔóíúÁñ ÝóßóÐóáößó åõäóÇ ÝóÅöäú Þöíáó ÐóÇßó
ÅßúÑóÇåñ ÈöÇáúÈóÇØöáö æóåóÐóÇ ÅßúÑóÇåñ ÈöÍóÞøò
(24/155)
ÞõáúäóÇ åóÐóÇ ÅßúÑóÇåñ ÈöÍóÞøò ÙóÇåöÑðÇ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÊóÈóíøóäó
Ãóäøó ÇáÔøõåõæÏó ÚóÈöíÏñ ÝóÞóÏú ÙóåóÑó Ãóäøó ÇáúÅößúÑóÇåó ßóÇäó
ÈöÇáúÈóÇØöáö ÍóÞöíÞóÉð æóáóæú ßóÇäó ÇáúÞóÇÖöí áóãú íóÍúÈöÓúåõ ÍóÊøóì
íõáóÇÚöäó æóáóãú íõåóÏøöÏúåõ ÈöÍóÈúÓò æóáóßöäøóåõ ÞóÇáó ÞóÏú
ÔóåöÏõæÇ Úóáóíúß ÈöÇáúÞóÐúÝö æóÞóÖóíúÊ Úóáóíúß ÈöÇááøöÚóÇäö
ÝóÇáúÊóÚóäó æóáóãú íóÒöÏúåõ Úóáóì åóÐóÇ ÝóÇáúÊóÚóäó ÇáÑøóÌõáõ ßóãóÇ
áóæú æóÕóÝúÊ áóß æóÇáúÊóÚóäóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ æóÝóÑøóÞó ÇáúÞóÇÖöí
ÈóíúäóåõãóÇ Ëõãøó ÙóåóÑó Ãóäøó ÇáÔøõåõæÏó ßóÇäõæÇ ÚóÈöíÏðÇ
ÝóÃóÈúØóáó ÔóåóÇÏóÊóåõãú ÝóÅöäøóåõ íõãúÖöí ÇááøöÚóÇäó Èóíúäó
ÇáÒøóæúÌö æóÇáúãóÑúÃóÉö æóÊóãúÖöí ÇáúÝõÑúÞóÉõ æóíóÌúÚóáõåóÇ ÈóÇÆöäðÇ
ãöäú ÒóæúÌöåóÇ áöÃóäøó ÇáúÞóÇÖöíó áóãøóÇ áóãú íõåóÏøöÏúåõ ÈöÍóÈúÓò
æóáóÇ ÛóíúÑöåö ÍóÊøóì ÞóÇáó ÃõÔúåöÏõßõãú ÈöÇóááøóåö Ãóäøóì áóãöäú
ÇáÕøóÇÏöÞöíäó ÝöíãóÇ ÑóãóíúÊåóÇ Èöåö ãöäú ÇáÒøöäóÇ ßóÇäó åóÐóÇ
ÅÞúÑóÇÑðÇ ãöäúåõ ÈöÃóäøóåõ ÞóÐóÝóåóÇ ÈöÛóíúÑö ÅßúÑóÇåò ÝóíóáúÒóãõåõ
ãóÇ ÃóÞóÑøó Èöåö ãöäú Ðóáößó æóíóÕöíÑõ ßóÃóäøóåõ ÃóÞóÑøó ÈöÞóÐúÝöåö
ÅíøóÇåóÇ ÈóÚúÏó ãóÇ ÌóÍóÏó Ëõãøó ÇáúÊóÚóäó ËóáóÇËó ãóÑøóÇÊò
æóÝóÑøóÞó ÇáúÞóÇÖöí ÈóíúäóåõãóÇ Ýóíóßõæäõ Ðóáößó ÊóÝúÑöíÞðÇ ÕóÍöíÍðÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÍõÌøóÉò ÔóÑúÚöíøóÉò (ÃóáóÇ ÊóÑóì) Ãóäøóåõ áóæú ÞóÇáó
áóåõ ÇáúÞóÇÖöí ÞóÏú ÔóåöÏõæÇ Úóáóíúß Ãóäøóß ÞóÐóÝúÊ åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáó
ÈöÇáÒøöäóÇ æóÞóÏú ÞóÖóíúÊ Úóáóíúß ÈöÇáúÍóÏøö ÝóÞóÇáó ÇáúãóÞúÖöíøõ
Úóáóíúåö ÃóÌóáñ ÞóÏú ÞóÐóÝúÊå ÈöÇáÒøöäóÇ Ëõãøó Úóáöãó Ãóäøó
ÔóåóÇÏóÉó ÇáÔøõåõæÏö ÈóÇØöáóÉñ ÖóÑóÈó ÇáúÍóÏøó áöÅöÞúÑóÇÑöåö Úóáóì
äóÝúÓöåö ÈöÇáúÞóÐúÝö æóáóæú ÞóÇáó ÞóÏú ÔóåöÏó Úóáóíúß ÇáÔøõåõæÏõ
ÈöÇáúÞóÐúÝö ÝóáóÊõÞöÑøóäøó ÈöÐóáößó Ãóæú áóÃóÍúÈöÓóäøóßó Ëõãøó
Úóáöãó Ãóäøó ÔóåóÇÏóÉó ÇáÔøõåõæÏö ÈóÇØöáóÉñ áóãú íóßõäú Úóáóíúåö
ÍóÏøñ ÈöÅöÞúÑóÇÑöåö Ãóäøóåõ ÞóÐóÝóåõ áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãõßúÑóåðÇ Úóáóì
Ðóáößó ÝóßóÐóáößó ãóÇ æóÕóÝúäóÇ ãöäú Íõßúãö ÇáÊøóÝúÑöíÞö ÈöÓóÈóÈö
ÇááøöÚóÇäö æóáóæú áóãú íóÙúåóÑú Ãóäøó ÇáÔøõåõæÏó ÚóÈöíÏñ
æóáóßöäøóåõãóÇ íóÚúáóãóÇäö Ãóäøóåõãú ÔóåöÏõæÇ ÚóáóíúåöãóÇ ÈöÒõæÑö
ÝóÇáúÊóÚúäóÇ æóÝóÑøóÞó ÇáúÞóÇÖöí ÈóíúäóåõãóÇ ßóÇäó ÞóÖóÇÄõåõ
äóÇÝöÐðÇ ÙóÇåöÑðÇ æóÈóÇØöäðÇ Ýöí Þóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÃóÈöí
íõæÓõÝó ÇáúÃóæøóáö ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ æóÝöí Þóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó
ÇáúÂÎóÑö æóåõæó Þóæúáõ ãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ áóÇ íóäúÝõÐõ
ÞóÖóÇÄõåõ ÈóÇØöäðÇ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ åóÐóÇ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÑøõÌõæÚö
Úóäú ÇáÔøóåóÇÏóÇÊö æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö
|