Bir gün Peygamberimiz aleyhisselâm Kuneyş müşriklerinin ulularından, yanında bulunan318 Velid b. Mugîre'yi319 İslâmiyete davet ettiği320 ve " Söylediklerimde bir sakınca görüyor musun?" diye sorduğu, onun da " Hayır! " dediği321 ve Peygamberimiz aleyhisselâmın onun Müslüman olmasını umduğu322 bir sırada, âmâ İbn Ümmi Mektum* geldi323 ve:

" Yâ Rasûlallah! Beni irşad et! 324 Allah'ın sana öğrettiği şeylerden, bana da öğret! " demeye, 325 kendisine Kur'ân okumasını Peygamberimiz aleyhisselâmdan isteyip durmaya başladı. 326

İbn Ümmi Mektum'un böyle araya girip Peygamberimiz aleyhisselâmın sözünü kesmesi, 327 Peygamberimiz aleyhisselâmı sıktı, bunalttı. 328

Kendisini meşgul ettiği, 329 Velid b. Mugîre'nin Müslüman olması hakkındaki ümidini boşa giderdiği için, 330 ona yüzünü ekşitti, ondan yüzünü çevirip ötekine yöneldi. 331

İbn Ümmi Mektum isteğini çoğaltınca da, Peygamberimiz aleyhisselâm yüzünü ekşiterek bırakıp evine gitti. 332

Bunun üzerine, Yüce Allah, indirdiği Abese sûresinde Peygamberimiz aleyhisselâmı şöyle uyardı:

" Yüzünü ekşitip çevirdi, kendisine o âmâ geldi diye! (Onun halini) sana hangi şey bildirdi?

Belki o (senden öğrenecekleriyle günahlarından) temizlenecekti. Yahut, öğüt alacaktı da, (senin) bu öğüt(ün) kendisine fayda verecekti.

(Amma, zengin olduğu için) kendisini müstağni gören (adam yok mu?) İşte, sen onu karşına alıyor (ona yöneliyor)sun!

Halbuki, temizlenmemesinden (imana gelmemesinden) sana ne? Amma, sana koşarak gelen kişi, o (Allah'tan) korkar olduğu halde, sen onu bırakıp da (öteki ile) oyalanırsın.

Sakın (bir daha böyle yapayım deme! ) Çünkü, o (Kur'ân) bir öğüttür! Binaenaleyh, onu dinleyen beller.

O (Allah katında) çok şerefli, kadri yüce, tertemiz kılınmış sahifelerdedir.

Kıymetli, sevgili, takva sahibi katiplerin elleriyle (yazılmıştır)." 333

Bundan sonra, Peygamberimiz aleyhisselâm İbn Ümmi Mektum'a ikram eder, 334 kendisiyle konuşur; " Bir hacetin var mı?" 335 " Birşey ister misin?" diye sorar;336 " Merhaba, 337 Rabbimin bana kendisi yüzünden itab buyurduğu kişi! " diye iltifatta bulunurdu. 338

-------------------------------------

318. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 432, Taberî, Tefsîr, c. 30, s. 50, Hâkim, Müstedrek, c. 2, s. 514, Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 3, s. 328-329, Kurtubî, Tefsir, c. 19, s. 212, Suyûtî, Dürru'l-mensûr, c. 6, s. 314.

319. İbn İshak. İbn Hişam, Sîre. d, s. 389, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, 11, s. 151, Kurtubî, Tefsir, c. 19, s. 212.

320. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 4, s. 209, Nesefî, Medârik, c. 4, s. 332, Suyûtî, Dürru'l-mensûr, c. 6, s. 315.

321. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 432, Taberî, Tefen-, c. 30, s. 50, Hâkim, Müstedrek, c. 2, s. 514, Kurtubî, Tefen-, c. 11 , s. 211-212, Suyûtî, Dürr, c. 6, s. 314.

322. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 389.

* İbn Ümmi Mektum, Hazret-i Hatice'nin dayısı Kays'ın oğlu idi. (İbn Esîr, Usdu'l-gâbe, c. 2, s. 514. )

323. İbn Sa'd, Tabakât, c. 4, s. 209, Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 432.

324. Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 432, Taberî, Tefsir, c. 30, s. 50, Kurtubî, c. 19, s. 211 -212, Ebu’l-Fidâ, Tefsir, c. 4, s. 470, Suyutî, Dürr, c, 6. s. 314.

325. Belâzurî, Ensâb, c. 1 , s. 152, Taberî, c. 30, s. 51, Fahru'r-Râzî, c. 31, s. 54, Kurtubî, c. 19, s. 212, Nesefî, c. 19, s. 212.

326. İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 389, Taberî, c. 30, s. 51 , Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 470.

327. Fahru'r-Râzî, c. 31, s. 54, Kurtubî, c. 19, s. 212, Nesefî, c. 4, s. 332.

328. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 389-390.

329. İbn İshak, İbn Hişam, c. 1, s. 390, Süheylî, Ravdu'l-ünüf, c. 3, s. 328, Kurtubî, c. 19, s. 212, Nesefî, c. 4, s. 332.

330. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 390.

331. İbn Sa'd, Tabakât, c. 4, s. 209, Tirmizî, c. 5, s. 432, Taberî, c. 30, s. 51.

332. İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 1, s. 390.

333. Abese: 1-16.

334. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 4, s. 209, Taberî, Tefsîr, c. 30, s. 51, Fahru'r-Râzî, Tefsir, c. 31, s. 54, Nesefî, Medârik, c. 4, s. 332, Ebu'l-Fidâ, Tefsîr, c. 4, s. 470 471.

335. Taberî, Tefsîr, c. 30, s. 51 , Fahru'r-Râzî, c. 31, s. 54, Kurtubî, Tefsîr, c. 19, s. 212, Ebu'l-Fidâ, c. 4, s. 471.

336. Taberî, c. 30, s. 51, Ebu’l-Fidâ, c. 4, s. 471.

337. Fahru'r-Râzî, c. 31, s. 54, Kurtubî, c. 19, s. 212, Nesefî, c. 4, s. 332, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 1, s. 490.

338. Taberî, c. 30, s. 51, Fahru'r-Râzî, c. 31, s. 54, Kurtubî, c. 19, s. 213, Nesefî, c. 4, s. 332, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 1, s. 490.