Peygamberimiz aleyhisselâmın sözleri, işleri ve gidişlerinden başlıcaları, meşhur hadis ve sünnet mecmualarında konulara göre tasnif edilen kitaplarda ve onların batılarında gösterilmiş olup. yüzbinlerce hadis içinden, sadece yedisinde ve meselâ:

1. Buharî'nin el-Câmiu's-Sahîh'inde 97 kitapta, 2884 babda,

2. Müslim'in el-Câmiu's-Sahîh'inde 54 kitapta, 5771 babda,

3. Ebu Davud'un Sünen'inde 40 kitapta, 1814 babda,

4. Tirmizî'nin Sünen'inde 46 kitapta, 2124 babda,

5. İbn Mâce'nin Sünen'inde 37 kitapta, 1512 babda,

6. Nesâî'nin Sünen'inde 51 kitapta, 2525 babda,

7. Dârimî'nin Sünen'inde 23 kitapta, 1373 babda yer alan konular, başlıca:

1. Vahiy,

2. İlim,

3. İman esasları,

4. Taharet, abdest, gusül, teyemmüm, sular ve çeşitleri,

5. Namaz ve namaza ait hükümler,

6. Cenazeye ait hükümler,

7. Oruç ve oruca ait hükümler,

8. Zekât ve zekâta ait hükümler,

9. Hac ve hacca ait hükümler,

10. Bazı âyetlerin tefsir ve izahları,

11. Kurbana ait hükümler,

12. Eti yenen ve yenmeyen hayvanlara ait hükümler,

13. Yemin ve adaklar,

14. Keffaretler,

15. Köle ve cariyelerle onları azad etmeye ait hükümler,

16. Edeblere dair hükümler,

17. Yeme, içme, giyinip kuşanma edebleri,

18. İzin isteme edebleri,

19. Selamlaşma edebleri,

20. Kalb inceliğine ait hükümler,

21. Hısım ve akrabalık ilişkileri,

22. Ahiret nimet ve azabı,

23. Kaza ve kader meseleleri,

24. Sağlık ve tedavi,

25. Zuhur edecek fitne ve fesatlara dair haberler,

26. Ahlâklı ve takvalı yaşamanın gerekliliği,

27. Dualar,

28. Allah yolunda cihad,

29. Alışverişlere ait hükümler,

30. Ticaretlere ait hükümler,

31. Borçlanmaya ve ödemeye ait hükümler,

32. Akitlere ait hükümler,

33. Havalelere ait hükümler,

34. Kefaletlere ait hükümler,

35. Vekâletlere ait hükümler,

36. Şirketlere ait hükümler,

37. Sulhlara ait hükümler,

38. Şartlara ait hükümler,

39. Ziraat ortaklığına ait hükümler,

40. Ağaç mahsulü ortaklığına ait hükümler,

41. Ortak mal ve arazinin idaresine ve taksimine ait hükümler,

42. Şuf'aya ait hükümler,

43. Yitik şeylere ait hükümler,

44. Gasp ve yok etme suçlarıyla ilgili hükümler,

45. Şahitliklere ve beyyinelere ait hükümler,

46. Rehine ait hükümler,

47. Hacra ait hükümler,

48. Kiraya ait hükümler,

49. Veraset ve mirasa ait hükümler,

50. Vasiyetlerle ilgili hükümler,

51. Evlenme ve boşanma ile ilgili hükümler,

52. Nafakaya ait hükümler,

53. Hibeye ait hükümler,

54. Cinayetler ve diyetlere ait hükümler,

55. Suçlar ve mahiyetlerine göre uygulanacak cezalar,

56. İrtidadla ilgili hükümler,

57. Vergilere ait hükümler,

58. Davalarla ilgili hükümler,

59. Hakimlik ve hakimliğe ait hükümler... gibi daha pek çok hükümleri kapsar ki, bu kadarı bile, Peygamberimiz aleyhisselâmın tebligat ve icraatının genişliğini ve ağırlığını göstermeye yeter.

İnsan gücünün bu kadar konulara bizzat eğilmeye ve yetiştirilecek olanları yetiştirmeye nasıl yetebildiğinin cevabı ise, Peygamberimiz aleyhisselâmın zamanın sonuna kadar bütün insanlara peygamber olarak gönderildiğini501 ve kendisinin bu husustaki üstün güç ve başarısının da ilahî destekten kaynaklandığını502 unutmamaktan ibarettir.

Yukarıya sıralanan konulan oluşturan sayısız hadis ve sünnetleri, erkek kadın sahabiler, Peygamberimiz aleyhisselâmdan bizzat işitmek veya görmek, ya da birbirlerinden işitmek suretiyle rivayet etmiş olduklarına göre, kendilerinin de o konularda iyice bilinçlenmiş oldukları anlaşılır.

Hadis ve sünnet mecmualarına bakılınca, raviler arasında birçok kadınların da bulunduğu görülür.

Misal olarak, içinde en çok hadis ve sünnet toplanmış bulunan hadis mecmualarından, Ahmed b. Hanbel'in meşhur 6 ciltlik büyük hadis ve sünnet mecmuası olan Müsned'inin 6. cildini, başta Peygamberimiz aleyhisselâmın zevceleri olmak üzere, hemen hemen en çok kadınların rivayet ettikleri hadis ve sünnetler doldurur ki, bu, Müsned'deki hadislerin altıda biri demektir.

Hazret-i Ebu Bekir der ki:

" İnen Kur'ân ve Peygamberimiz aleyhisselâmın sünnetleri bize öğretildi de, biz bu sayede bilgi sahibi olduk, bilinçlendik." 503

Ensardan Übeyy b. Ka'b da:

" Resûlullah aleyhisselâm; sabahımızda, akşamımızda, İslâm fıtratını, ihlası, Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın sünnetini, hanif bir Müslüman olan, müşriklerden olmayan atamız İbrahim aleyhisselâmın dinini bize öğretirdi" demiştir. 504

Bir gün, kadın sahabiler:

" Yâ Rasûlallah! Senin sözlerini dinlemek için, erkeklerden bize meydan kalmıyor! 505

Kendin, bizim için bir gün tahsis et!

Senin yanına gelelim de, Allah'ın sana öğrettiğini* bize öğret! " dediler.

Resûlullah aleyhisselâm da:

" Filan gün filan saatte filan yerde toplanınız! " buyurdu.

Kadınlar toplanınca, yanlarına gitti.

Kendisine Allah'ın öğretmiş olduğu şeyleri onlara öğretti. 506

-------------------------------------

501. Sebe: 28, A'râf 158.

502. Bakara: 151, Nisa: 113.

503. İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 3, s. 183, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1 , s. 591, Muhibbut-Taberî, Rıyâdu'n-nadrâ, c. 1, s. 231.

504. Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 5, s. 123.

505. Buhârî, Sahih, c. 1, s. 34.

* Nisa: 113.

506. Buhârî. Sahih. c. 8. s. 149.