ãÌãÚ
ÇáÃäåÑ Ýí ÔÑÍ ãáÊÞì ÇáÃÈÍÑ [ßöÊóÇÈõ ÇáÓøöíóÑö]
[ÃóÍúßóÇã ÇáúÌöåóÇÏ]
áóãøóÇ ßóÇäó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÇáúÍõÏõæÏö ÅÎúáóÇÁõ ÇáúÚóÇáóãö Úóäú
ÇáúãóÚóÇÕöí æóãöäú ÇáúÌöåóÇÏö ÅÎúáóÇÄõåõ Úóäú ÑóÃúÓö ÇáúãóÚóÇÕöí
ÃóæúÑóÏó ÇáÓøöíóÑó ÚóÞöíÈó ÇáúÍõÏõæÏö¡ æóÇáÓøöíóÑõ ÌóãúÚõ ÓöíÑóÉò
ÈößóÓúÑö ÇáúÝóÇÁö ãöäú ÇáÓøóíúÑö ÝóÊóßõæäõ áöÈóíóÇäö åóíúÆóÉö ÇáÓøóíúÑö
æóÍóÇáóÊöåö ÅáøóÇ ÃóäøóåóÇ ÛóáóÈóÊú Ýöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö Úóáóì ØóÑöíÞóÉö
ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýöí ÇáúãõÚóÇãóáóÉö ãóÚó ÇáúßóÇÝöÑöíäó¡ æóÇáúÈóÇÛöíäó
æóÛóíúÑöåöãóÇ (ÇáúÌöåóÇÏõ) Ýöí ÇááøõÛóÉö ÈóÐúáõ ãóÇ Ýöí ÇáúæõÓúÚö
(1/631)
ãöäú ÇáúÞóæúáö¡ æóÇáúÝöÚúáö.
æóÝöí ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÞóÊúáõ ÇáúßõÝøóÇÑö æóäóÍúæõåõ ãöäú ÖóÑúÈöåöãú
æóäóåúÈö ÃóãúæóÇáöåöãú æóåóÏúãö ãóÚóÇÈöÏöåöãú æóßóÓúÑö ÃóÕúäóÇãöåöãú
æóÛóíúÑöåöãú¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáöÇÌúÊöåóÇÏõ Ýöí ÊóÞúæöíóÉö ÇáÏøöíäö
ÈöäóÍúæö ÞöÊóÇáö ÇáúÍóÑúÈöíøöíäó¡ æóÇáÐøöãøöíøöíäó¡ æóÇáúãõÑúÊóÏøöíäó
ÇáøóÐöíäó åõãú ÃóÎúÈóËõ ÇáúßõÝøóÇÑö áöáúÅöäúßóÇÑö ÈóÚúÏó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö¡
æóÇáúÈóÇÛöíäó¡ ÝóÇááøóÇãõ áöáúÚóåúÏö Úóáóì ãóÇ åõæó ÇáúÃóÕúáõ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (ÈóÏúÁðÇ ãöäøóÇ) äóÕóÈó ÈóÏúÁðÇ Úóáóì ÇáÙøóÑúÝöíøóÉö
Ãóíú: Ýöí ÈóÏúÁö ÇáúÃóãúÑö (ÝóÑúÖõ ßöÝóÇíóÉò) íóÚúäöí íõÝúÑóÖõ ÚóáóíúäóÇ
Ãóäú äóÈúÏóÃóåõãú ÈöÇáúÞöÊóÇáö ÈóÚúÏó ÈõáõæÛö ÇáÏøóÚúæóÉö¡ æóÅöäú áóãú
íõÞóÇÊöáõæäóÇ ÝóíóÌöÈõ Úóáóì ÇáúÅöãóÇãö Ãóäú íóÈúÚóËó ÓóÑöíøóÉð Åáóì
ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ßõáøó ÓóäóÉò ãóÑøóÉð Ãóæú ãóÑøóÊóíúäö æóÚóáóì
ÇáÑøóÚöíøóÉö ÅÚóÇäóÊõåõ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÃóÎóÐó ÇáúÎóÑóÇÌó¡ ÝóÅöäú ÃóÎóÐó
Ýóáóãú íóÈúÚóËú ßóÇäó ßõáøõ ÇáúÃóËöãö Úóáóíúåö æóÈóíøóäó ãóÚúäóì
ßóæúäöåö Úóáóì ÇáúßöÝóÇíóÉö ÈöÞóæúáöåö.
(ÅÐóÇ ÃóÞóÇãó) Ãóíú: ÇäúÊóÕóÈó (Èöåö) Ãóíú: ÈöÇáúÌöåóÇÏö (ÇáúÈóÚúÖõ)
Ãóíú ÈóÚúÖõ ÇáúãõÓúáöãöíäó (ÓóÞóØó Úóäú Çáúßõáøö) Ãóíú: ÈóÇÞöí
ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöÐóáößó ÇáúÈóÚúÖö ßöÝóÇíóÉñ æóÅöáøóÇ ÝõÑöÖó
Úóáóì ÇáúÃóÞúÑóÈö¡ ÝóÇáúÃóÞúÑóÈö ãöäú ÇáúÚóÏõæøö Åáóì Ãóäú ÊóÞóÚó
ÇáúßöÝóÇíóÉõ¡ ÝóÅöäú áóãú ÊóÞóÚú ÇáúßöÝóÇíóÉõ ÅáøóÇ ÈöÌóãöíÚö ÇáäøóÇÓö
ÝóÍöíäóÆöÐò ÕóÇÑó ÝóÑúÖó Úóíúäò ßóÇáÕøóáóÇÉö ÃóãøóÇ ÇáúÝóÑöíÖóÉõ
ÝóáöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {ÝóÇÞúÊõáõæÇ ÇáúãõÔúÑößöíäó} [ÇáÊæÈÉ: 5]
æóáöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ÇáúÌöåóÇÏõ ãóÇÖò Åáóì
íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö» ÃóÑóÇÏó Èöåö ÝóÑúÖðÇ ÈóÇÞöíðÇ¡ æóåõæó Úóáóì
ÇáúßöÝóÇíóÉöº áöÃóäøóåõ ãóÇ ÝõÑöÖó áöÚóíúäöåö ÅÐú åõæó ÝóÓóÇÏñ Ýöí
äóÝúÓöåö æóÅöäøóãóÇ ÝõÑöÖó áöÅöÚúáóÇÁö ßóáöãóÉö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì
æóÅöÚúÒóÇÒö Ïöíäöåö æóÏóÝúÚö ÇáÔøóÑøö Úóäú ÇáúÚöÈóÇÏö ÝóÅöÐóÇ ÍóÕóáó
ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáúÈóÚúÖö ÓóÞóØó Úóäú ÇáúÈóÇÞöíäó ßóÕóáóÇÉö ÇáúÌöäóÇÒóÉö
æóÑóÏøö ÇáÓøóáóÇãö¡ æóÅöäú áóãú íóÞõãú Èöåö ÃóÍóÏñ ÃóËöãó ÌóãöíÚõ
ÇáäøóÇÓö ÈöÊóÑúßöåöº áöÃóäøó ÇáúæõÌõæÈó Úóáóì Çáúßõáøöº æóáöÃóäøó Ýöí
ÇÔúÊöÛóÇáö Çáúßõáøö Èöåö ÞóØúÚõ ãóÇÏøóÉö ÇáúÌöåóÇÏö ãöäú ÇáúßõÑóÇÚö¡
æóÇáÓøöáóÇÍö ÝóíóÌöÈõ Úóáóì ÇáúßöÝóÇíóÉö ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáäøóÝöíÑõ
ÚóÇãøðÇ ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö.
(¡ æóÅöäú ÊóÑóßóåõ Ãóíú: ÇáúÌöåóÇÏó) (Çáúßõáøõ ÃóËöãõæÇ) Ãóíú:
ÇáúãõßóáøóÝõæäó Èöåö æóÅöËúãõåõãú Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ÊóÑúßöåö ãõØúáóÞðÇ áóÇ
ÊóÑúßöåöãú ÎóÇÕøóÉð ÍóÊøóì áóæú ÞóÇãó Èöåö ÛóíúÑõåõãú ãöäú ÇáúÚóÈöíÏö¡
æóÇáäøöÓúæóÇäö ÓóÞóØó ÇáúÃóËöãõ Úóäúåõãú ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúáóÇÍö.
(æóáóÇ íóÌöÈõ) Ãóíú: ÇáúÌöåóÇÏõ (Úóáóì ÕóÈöíøò) º áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ
(1/632)
ãõßóáøóÝò (æóÇãúÑóÃóÉò æóÚóÈúÏò) º
áöÃóäøóåõãóÇ ãóÔúÛõæáóÇäö ÈöÍóÞøö ÇáÒøóæúÌö¡ æóÇáúãóæúáóì æóÍóÞøõåõãóÇ
ãõÞóÏøóãñ Úóáóì ÝóÑúÖö ÇáúßöÝóÇíóÉö ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö
áóßöäú ÇáÏøóáöíáõ ÎóÇÕøñ áöãóäú áóåõ ÇáÒøóæúÌõ¡ æóÇáúãõÏøóÚóì ÚóÇãøñ
ßóãóÇ ÞóÇáó Çáúãóæúáóì ÓóÚúÏöíøñ Ýöí ÍóÇÔöíóÊöåöº æóáöåóÐóÇ ÛóíøóÑóåõ
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøõ ÝóÞóÇáóº áöÃóäøó ÇáúãóÑúÃóÉó ãöäú ÞóÑúäöåóÇ Åáóì
ÞóÏóãöåóÇ ÚóæúÑóÉñ¡ æóÝöí ÇáúÌöåóÇÏö ÞóÏú íóäúßóÔöÝõ ÔóíúÁñ ãöäú Ðóáößó
áóÇ ãóÍóÇáóÉó ÇäúÊóåóì.
æóÝöíåö ßóáóÇãñº áöÃóäøóåõ íóáúÒóãõ ãöäú åóÐóÇ ÇáÊøóÚúáöíáö Ãóäú áóÇ
ÊóÎúÑõÌõ ÇáúãóÑúÃóÉõ Åäú åóÌóãó ÇáúÚóÏõæøõ ÃóíúÖðÇ ÝóáóíúÓó ßóÐóáößó¡
Èóáú ÇáúÍóÞøõ ãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö æóÏóÝúÚõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖö
ãõãúßöäñ ÈöÃóÏúäóì ÊóÃóãøõáò ÊóÏóÈøóÑú.
æó (ÃóÚúãóì æóãóÞúÚóÏò æóÃóÞúØóÚó) áöáúÍóÑóÌö ÈöÚóÌúÒöåöãú¡ æóßóÐóÇ áóÇ
íóÌöÈõ Úóáóì ãóÏúíõæäò ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö ÛóÑöíãöåö æóáóÇ Úóáóì ÚóÇáöãò
áóíúÓó Ýöí ÇáúÈóáúÏóÉö ÃóÝúÞóåó ãöäúåõ.
(ÝóÅöäú åóÌóãó) Ãóíú: ÛóáóÈó (ÇáúÚóÏõæøõ) Ãóíú: Úóáóì ÈóáóÏò ãöäú
ÈöáóÇÏö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ Ãóæú äóÇÍöíóÉò ãöäú äóæóÇÍöíåóÇ.
æóÝöí ÇáúãõÛúÑöÈö ÇáúåõÌõæãõ ÇáúÅöÊúíóÇäõ ÈóÛúÊóÉð¡ æóÇáÏøõÎõæáõ ãöäú
ÛóíúÑö ÇÓúÊöÆúÐóÇäò (ÝóÝóÑúÖõ Úóíúäò ÝóÊóÎúÑõÌõ ÇáúãóÑúÃóÉõ¡ æóÇáúÚóÈúÏõ
ÈöáóÇ ÅÐúäö ÇáÒøóæúÌö¡ æóÇáúãóæúáóì) º áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó áóÇ íóÍúÕõáõ
ÅáøóÇ ÈöÅöÞóÇãóÉö Çáúßõáøö ÝóíõÝúÑóÖõ Úóáóì Çáúßõáøö æóÍóÞøõ ÇáÒøóæúÌö¡
æóÇáúãóæúáóì áóÇ íóÙúåóÑõ Ýöí ÍóÞøö ÝõÑõæÖö ÇáúÃóÚúíóÇäö¡ æóßóÐóÇ
íóÎúÑõÌõ ÇáúæóáóÏõ ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö¡ æóÇáöÏóíúåö¡ æóÇáúÛóÑöíãõ ÈöÛóíúÑö
ÅÐúäö ÏóÇÆöäöåö æóÅöäøó ÇáÒøóæúÌó¡ æóÇáúãóæúáóì ÅÐóÇ ãóäóÚóÇ ÃóËöãóÇ.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö ÇãúÑóÃóÉñ ãõÓúáöãóÉñ ÓõÈöíóÊú ÈöÇáúãóÔúÑöÞö æóÌóÈó Úóáóì
Ãóåúáö ÇáúãóÛúÑöÈö ÊóÎúáöíÕõåóÇ ãóÇ áóãú ÊóÏúÎõáú ÍõÕõæäóåõãú
æóÍöÑúÒóåõãú ÞóÇáó Ýöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö ÅÐóÇ ÌóÇÁó ÇáäøóÝöíÑõ ÅäøóãóÇ
íóÕöíÑõ ÝóÑúÖó Úóíúäò Úóáóì ãóäú íóÞúÑõÈõ ãöäú ÇáúÚóÏõæøö æóåõãú
íóÞúÏöÑõæäó Úóáóì ÇáúÌöåóÇÏö ÝóÃóãøóÇ ãóäú æóÑóÇÁóåõãú íóÈúÚõÏõ ãöäú
ÇáúÚóÏõæøö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáøóÐöíäó åõãú ÈöÞõÑúÈö ÇáúÚóÏõæøö ÚóÇÌöÒöíäó
Úóäú ãõÞóÇæóãóÉö ÇáúÚóÏõæøö ÇáúÞóÇÏöÑöíäó ÅáøóÇ Ãóäøóåõãú áóÇ
íõÌóÇåöÏõæäó áößóÓóáò Èöåöãú¡ Ãóæú ÊóåóÇæõäò ÇõÝúÊõÑöÖó Úóáóì ãóäú
íóáöíåöãú ÝóÑúÖó Úóíúäò¡ Ëõãøó ãóäú íóáöíåöãú ßóÐóáößó ÍóÊøóì íõÝúÊóÑóÖó
Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÏúÑöíÌö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ßõáøöåöãú ÔóÑúÞðÇ
æóÛóÑúÈðÇ ÇäúÊóåóì.
ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóíøóÏó ÈöÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉö áóßóÇäó Ãóæúáóìº áöÃóäøóåõ
áóÇ íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúãóÑöíÖö ÇáúãõÏúäöÝö æóãóäú áóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóì
ÇáÒøóÇÏö¡ æóÇáÑøóÇÍöáóÉö ÊóÃóãøóáú.
(æóßõÑöåó ÇáúÌõÚúáõ) ÈöÖóãøö ÇáúÌöíãö æóåõæó ãóÇ íóÖúÑöÈõåõ ÇáúÅöãóÇãõ
Úóáóì ÇáäøóÇÓö ÇáøóÐöíäó íóÎúÑõÌõæäó Åáóì ÇáúÌöåóÇÏö (Åäú ßóÇäó) Ýöí
ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö (ÝóíúÁñ) ÈöÃóäøóåõ íõÔúÈöåõ ÇáúÃóÌúÑó Úóáóì ÇáØøóÇÚóÉö
ÝóíõßúÑóåõ.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÛóíúÑöåö¡ æóÇáúÝóíúÁõ ÇáúãóÇáõ ÇáúãóÃúÎõæÐõ ãöäú
ÇáúßõÝøóÇÑö ÈöÛóíúÑö ÞöÊóÇáò ßóÇáúÎóÑóÇÌö¡ æóÇáúÌöÒúíóÉö¡ æóÃóãøóÇ
ÇáúãóÃúÎõæÐõ ÈöÞöÊóÇáò ÝóíõÓóãøóì ÛóäöíãóÉð ßóãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö
æóÙóÇåöÑõåõ ÅÐóÇ áóãú íóßõäú Ýöí ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö ÝóíúÁñ æóßóÇäó Ýöíåö
æóÛóíúÑöåö ãöäú ÈóÞöíøóÉö ÇáúÃóäúæóÇÚö áóÇ íõßúÑóåõ ÇáúÌõÚúáõ æóáóÇ
íóÎúÝóì ãóÇ Ýöíåö ÝóÅöäøóåõ áóÇ ÖóÑõæÑóÉó áöÌóæóÇÒö ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÖö ãöäú
ÈóÞöíøóÉö ÇáúÃóäúæóÇÚöº æóáöÐóÇ áóãú íóÐúßõÑú ÇáúÝóíúÁó Ýöí ÈóÚúÖö
ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö æóÅöäøóãóÇ ÐóßóÑó ãóÇáó ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö¡ æóåõæó
ÇáúÍóÞøõ ÇäúÊóåóì.
áóßöäú ÕóÑøóÍó Çáúãóæúáóì ÓóÚúÏöíøñ Ýöí ÍóÇÔöíóÊöåö Åäøó ãóÇáó
ÇáúÛóäöíãóÉö ÇáúãóæúÌõæÏó Ýöí ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö áóÇ íõÕúÑóÝõ ÅáøóÇ
áöãõÞóÇÊöáóÉö
(1/633)
ÊóÊóÈøóÚú ÍóÊøóì íóÙúåóÑó áóß ÇáúÍóÞøõ
(æóÅöáøóÇ) ¡ æóÅöäú áóãú íõæÌóÏú Ýöí ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö ÝóíúÁñ (ÝóáóÇ)
íõßúÑóåõ ÇáúÌõÚúáõ¡ æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõ ÝóÅöäøó ÇáúÌöåóÇÏó ÞóÏú íóßõæäõ
ÈöÇáäøóÝúÓö¡ æóÞóÏú íóßõæäõ ÈöÇáúãóÇáö Úóáóì ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÃóÔúÎóÇÕö¡
æóÇáúÃóÍúæóÇáö.
æóÞóÇáó Çáúãóæúáóì ÓóÚúÏöíøñ æóáöáúÅöãóÇãö Ðóáößó ÈöÔóÑúØö ÇáÖøóãóÇäö
ÝóÅöÐóÇ ÒóÇáóÊú ÇáúÍóÇÌóÉõ íõÑóÏøõ Åäú ßóÇäó ÞóÇÆöãðÇ æóÅöáøóÇ
ÝóÞöíãóÊõåõ¡ æóÇáúÃóæúáóì Ãóäú íóÛúÒõæó ÇáúãõÓúáöãõ ÈöãóÇáö äóÝúÓöåö
Ëõãøó ÈöãóÇáö ÈóíúÊö ÇáúãóÇáöº áöÃóäøóåõ áöãóÕóÇáöÍö ÇáúãõÓúáöãöíäó.
[ßóíúÝöíøóÉö ÇáúÞöÊóÇáö]
Ëõãøó ÔóÑóÚó Ýöí ßóíúÝöíøóÉö ÇáúÞöÊóÇáö ÝóÞóÇáó (æóÅöÐóÇ ÍóÇÕóÑúäóÇåõãú)
Ãóíú: íõÍöíØõ ÇáúÅöãóÇãõ ãóÚó ÇáÊøóÇÈöÚöíäó ÈöÇáúßõÝøóÇÑö Ýöí
ÏöíóÇÑöåöãú Ãóæú ÛóíúÑöåóÇ Ýöí ãóæúÖöÚò ÍóÕöíäò áöÆóáøóÇ íóÊóÝóÑøóÞõæÇ
(äóÏúÚõæåõãú Åáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö) ¡ æóÇáúÅöíãóÇäöº áöÃóäøó «ÇáäøóÈöíøó -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ãóÇ ÞóÇÊóáó ÞóæúãðÇ ÍóÊøóì ÏóÚóÇåõãú
Åáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö» (ÝóÅöäú ÃóÓúáóãõæ) äóßõÝøõ Úóäú ÞöÊóÇáöåöãú áöÍõÕõæáö
ÇáúãóÞúÕõæÏö (æóÅöáøóÇ) Ãóíú¡ æóÅöäú áóãú íõÓúáöãõæÇ (ÝóÅöáóì
ÇáúÌöÒúíóÉö) Ãóíú: ÝóäóÏúÚõæåõãú Åáóì ÞóÈõæáö ÇáúÌöÒúíóÉöº áöÃóäøóåõ -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ÃóãóÑó åóßóÐóÇ (Åäú ßóÇäõæÇ ãöäú
ÃóåúáöåóÇ) Ãóíú ÇáúÌöÒúíóÉö ßóÃóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö æóÇáúãóÌõæÓ æóÚóÈóÏóÉö
ÇáúÃóæúËóÇäö ãöäú ÇáúÚóÌóãö æóÇÍúÊóÑóÒó Úóäú ÇáúãõÑúÊóÏøöíäó æóãõÔúÑößöí
ÇáúÚóÑóÈö æóÚóÈóÏóÉö ÇáúÃóæúËóÇäö ãöäúåõãú ÝóáóÇ äóÏúÚõæåõãú Åáóì
ÇáúÌöÒúíóÉö¡ Èóáú ÃóãúÑõåõãú ÏóÇÆöÑñ Èóíúäó ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÇáÓøóíúÝö
(æóíõÈóíøöäõ áóåõãú) ÇáúÅöãóÇãõ (ÞóÏúÑóåóÇ) Ãóíú ÞóÏúÑó ÇáúÌöÒúíóÉö
(æóãóÊóì ÊóÌöÈõ) Ãóíú: íõÈóíøöäõ áóåõãú ÒóãóÇäó ÃóÏóÇÆöåóÇ áöÆóáøóÇ
íõÝúÖöíó Åáóì ÇáúãõäóÇÒóÚóÉö (ÝóÅöäú ÞóÈöáõæÇ) ÇáúÌöÒúíóÉó (Ýóáóåõãú ãóÇ
áóäóÇ) ãöäú ÚöÕúãóÉö ÇáÏøöãóÇÁö¡ æóÇáúÃóãúæóÇáö (æóÚóáóíúåöãú ãóÇ
ÚóáóíúäóÇ) ãöäú ÇáÊøóÚóÑøõÖö ÈöåöãóÇ Ãóíú:
(1/634)
ÅäøóÇ ßõäøóÇ äóÊóÚóÑøóÖõ áöÏöãóÇÆöåöãú
æóÃóãúæóÇáöåöãú ÞóÈúáó ÞóÈõæáö ÇáúÌöÒúíóÉö ÝóÈóÚúÏóãóÇ ÞóÈöáõæåóÇ ÅÐóÇ
ÊóÚóÑøóÖúäóÇ áóåõãú¡ Ãóæú ÊóÚóÑøóÖõæÇ áóäóÇ íóÌöÈõ áóåõãú ÚóáóíúäóÇ ãóÇ
íóÌöÈõ áöÈóÚúÖöäóÇ Úóáóì ÈóÚúÖò ÚöäúÏó ÇáÊøóÚóÑøõÖö íõÄóíøöÏõåõ
ÇÓúÊöÏúáóÇáõåõãú Úóáóíúåö ÈöÞóæúáö Úóáöíøò - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
Úóäúåõ - ÅäøóãóÇ ÈóÐóáõæÇ ÇáúÌöÒúíóÉó áöíóßõæäó ÏöãóÇÄõåõãú ßóÏöãóÇÆöäóÇ
æóÃóãúæóÇáõåõãú ßóÃóãúæóÇáöäóÇ (æóÍóÑõãó ÞöÊóÇáõ ãóäú áóãú ÊóÈúáõÛúåõ
ÇáÏøóÚúæóÉõ ÞóÈúáó Ãóäú íõÏúÚóì) Åáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö æóãóäú ÞóÊóáóåõãú
ÞóÈúáó ÇáÏøóÚúæóÉö íóÃúËóãõ áöáäøóåúíö Úóäúåõ æóáóÇ íóÛúÑóãõ ÈöÞóÊúáöåöº
áöÃóäøóåõãú ÛóíúÑõ ãóÚúÕõæãöíäó.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ íóÖúãóäõæäó ÇáÏøöíóÉó (æóäõÏöÈó ÏóÚúæóÉõ ãóäú
ÈóáóÛóÊúåõ) ÇáÏøóÚúæóÉõ ãõÈóÇáóÛóÉð Ýöí ÇáúÅöäúÐóÇÑö æóÞóØúÚö
ÇáúÃóÚúÐóÇÑö æóáóÇ íóÌöÈõ Ðóáößó.
æóÝöí ÇáúãõÍöíØö ÊóÞúÏöíãõ ÇáÏøóÚúæóÉö Åáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ßóÇäó Ýöí
ÇÈúÊöÏóÇÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ æóÃóãøóÇ ÈóÚúÏóãóÇ ÇäúÊóÔóÑó íóÍöáøõ ÇáúÞöÊóÇáõ
ãóÚóåõãú ÞóÈúáó ÇáÏøóÚúæóÉö æóíóÞõæãõ ÙõåõæÑõ ÇáÏøóÚúæóÉö æóÔõíõæÚõåóÇ
ãóÞóÇãó ÏóÚúæóÉö ßõáøö ãõÔúÑößò æóåóÐóÇ ÕóÍöíÍñ ÙóÇåöÑñ ßóãóÇ Ýöí
ÇáÊøóÈúíöíäö (ÝóÅöäú ÃóÈóæúÇ) ÚóãøóÇ ÏóÚóæúÇ Åáóíúåö (äóÓúÊóÚöíäõ
ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì) ÝóÅöäøóåõ ÇáäøóÇÕöÑõ áöáúÃóæúáöíóÇÁö¡ æóÇáúÞóÇåöÑõ
áöáúÃóÚúÏóÇÁö ÝóíõÓúÊóÚóÇäõ ãöäúåõ Ýöí ßõáøö ÇáúÃõãõæÑö (æóäõÞóÇÊöáõåõãú
ÈöäóÕúÈö ÇáúãóÌóÇäöíÞö) ÌóãúÚõ ãóäúÌóäöíÞòº áöÃóäøóåõ - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - äóÕóÈóåóÇ Úóáóì ÇáØøóÇÆöÝö (æóÇáÊøóÍúÑöíÞö)
ÈöÇáäøóÇÑö ÃóÑóÇÏó ÍóÑúÞó ÏõæÑöåöãú æóÃóãúÊöÚóÊöåöãú æóäóÍúæö Ðóáößó
(æóÇáÊøóÛúÑöíÞö) ÈöÅöÑúÓóÇáö ÇáúãöíóÇåö Úóáóì ÏõæÑöåöãú æóÈóÓóÇÊöíäöåöãú
æóÃóäúÝõÓöåöãú ÃóíúÖðÇ (æóÞóØúÚö ÇáúÃóÔúÌóÇÑö) ¡ æóáóæú ãõËúãöÑóÉð
(æóÅöÝúÓóÇÏö ÇáÒøóÑúÚö) ¡ æóáóæú ÚöäúÏó ÇáúÍóÕóÇÏöº áöÃóäøó Ýöí ÌóãöíÚö
Ðóáößó ÓóÈóÈðÇ áöÛóíúÙöåöãú æóßóÓúÑö ÔóæúßóÊöåöãú æóÊóÝúÑöíÞö Ôóãúáöåöãú
Ýóíóßõæäõ ãóÔúÑõæÚðÇ.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö åóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú íóÛúáöÈú Úóáóì ÇáÙøóäøö Ãóäøóåõãú
ãóÃúÎõæÐõæäó ÈöÛóíúÑö Ðóáößó¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáÙøóäøõ Ãóäøóåõãú
ãóÛúáõæÈõæäó æóÃóäøó ÇáúÝóÊúÍó ÏóäóÇ ßõÑöåóº áöÃóäøóåõ ÅÝúÓóÇÏñ Ýöí
ÛóíúÑö ãóÍóáøö ÇáúÍóÇÌóÉö æóãóÇ ÃõÈöíÍó ÅáøóÇ áóåóÇ (æóäóÑúãöíåöãú)
ÈöÇáÓøöåóÇãö.
(æóÅöäú) æóÕúáöíøóÉñ (ÊóÊóÑøóÓõæÇ ÈöÃóÓóÇÑóì ÇáúãõÓúáöãöíäó) Ãóíú¡
æóÅöäú ÇÊøóÎóÐõæåõãú ÊõÑúÓðÇ (æóäóÞúÕöÏõåõãú) Ãóíú: ÇáúßõÝøóÇÑó Ïõæäó
ÇáúãõÓúáöãöíäó ÇáøóÐöíäó ÇÊøóÎóÐõæåõãú ÃóÊúÑóÇÓðÇ (Èöåö) Ãóíú:
ÈöÇáÑøóãúíö æóÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö áóÇ íóÌõæÒõ Ýöí åóÐöåö
ÇáÕøõæÑóÉö¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÍóÓóäö åõäóÇ ÅÐóÇ áóãú íóÚúáóãú Ãóäøóåõ
íóÊúáóÝõ ÇáúãõÓúáöãõ Èöåö ÅáøóÇ Ãóäú íóÎóÇÝó ÇäúåöÒóÇãóäóÇ¡ æóÅöäú
ÃóÕóÇÈõæÇ ãöäúåõãú ÝóáóÇ ÏöíóÉó æóáóÇ ßóÝøóÇÑóÉó ÎöáóÇÝðÇ
áöáÔøóÇÝöÚöíøö. ÞóíøóÏó ÈöÇáÊøóÊóÑøõÓö ÚöäúÏó ÇáúãõÍóÇÑóÈóÉöº áöÃóäøó
ÇáúÅöãóÇãó ÅÐóÇ ÝóÊóÍó ÈóáúÏóÉð æóÝöíåóÇ ãõÓúáöãñ¡ Ãóæú Ðöãøöíøñ áóÇ
íóÍöáøõ ÞóÊúáõ ÃóÍóÏò ãöäúåõãú áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ Ðóáößó ÇáúãõÓúáöãõ¡
Ãóæú ÇáÐøöãøöíøõ¡ æóáóæú ÃóÎúÑóÌó æóÇÍöÏñ ãöäú ÚóÑúÖö ÇáäøóÇÓö Íóáøó
ÅÐóäú ÞóÊúáõ ÇáúÈóÇÞöí áöÌóæóÇÒö ßóæúäö ÇáúãõÎúÑóÌö åõæó ÐóÇßó ÝóÕóÇÑó
Ýöí ßóæúäö ÇáúãõÓúáöãö Ýöí ÇáúÈóÇÞöíäó Ôóßøñ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÍóÇáóÉö
ÇáúÃõæáóì ÝóÅöäøó ßóæúäó ÇáúãõÓúáöãö¡ Ãóæú ÇáÐøöãøöíøö
(1/635)
Ýöíåöãú ãóÚúáõæãñ ÈöÇáúÚóÑúÖö ÝóæóÞóÚó
ÇáúÝóÑúÞõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö.
(æóíõßúÑóåõ ÅÎúÑóÇÌõ ÇáäøöÓóÇÁö¡ æóÇáúãóÕóÇÍöÝö Ýöí ÓóÑöíøóÉò áóÇ
íõÄúãóäõ ÚóáóíúåóÇ) Ãóíú Úóáóì ÇáÓøóÑöíøóÉö áöÎóæúÝö ÇáöÇÝúÊöÖóÇÍö¡
æóÇáöÇÓúÊöÎúÝóÇÝö Åäú ÛóáóÈõæÇ æóáóÇ íóÈúÚõÏõ Ãóäú íõÑóÇÏó Èöåö Ðõæ
ÇáÕøõÍõÝö ÝóíóÔúãóáõ ßõÊõÈó ÇáÊøóÝúÓöíÑö¡ æóÇáúÍóÏöíËö¡ æóÇáúÝöÞúåö
ÝóÅöäøóåóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÕúÍóÝö ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö.
æóÞóÇáó ÇáØøóÍóÇæöíøõ Åäøóåõ ßóÇäó Ýöí ÈóÏúÁö ÇáúÅöÓúáóÇãö¡ Ëõãøó
ÇäúÊóÓóÎó Ðóáößó¡ æóÇáúÃóæøóáõ ÃóÕóÍøõ æóÃóÍúæóØõ (áóÇ) Ãóíú: áóÇ
íõßúÑóåõ ÅÎúÑóÇÌõ ÇáäøöÓóÇÁö¡ æóÇáúãóÕóÇÍöÝö (Ýöí ÚóÓúßóÑò íõÄúãóäõ
Úóáóíúåö) Ãóíú: Úóáóì ÇáúÚóÓúßóÑöº áöÃóäøó ÇáúÛóÇáöÈó Ýöíåö ÇáÓøóáóÇãóÉõ
ÅáøóÇ Ãóäøó ÅÎúÑóÇÌó ÇáúãóÑúÃóÉö ÇáÔøóÇÈøóÉö ãóßúÑõæåñ ÎóæúÝðÇ ãöäú
ÇáúÝöÊóäö¡ æóÞóÏú ÝóÑøóÞó ÇáúÅöãóÇãõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -
ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÃóäøó ÃóÞóáøó ÇáúÌóíúÔö ÃóÑúÈóÚõãöÇÆóÉò æóÃóÞóáøõ
ÇáÓøóÑöíøóÉö ãöÇÆóÊóÇäö.
æóÞóÇáó ÇáúÍóÓóäõ ÃóÞóáøõåõ ÃóÑúÈóÚóÉõ ÂáóÇÝò æóÃóÞóáøõåóÇ
ÃóÑúÈóÚõãöÇÆóÉò ßóãóÇ Ýöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö (æóáóÇ) íõßúÑóåõ (ÏõÎõæáõ
ãõÓúÊóÃúãóäò Åáóíúåöãú ÈöãõÕúÍóÝò Åäú ßóÇäõæÇ íõæÝõæäó ÇáúÚóåúÏó)
íóÚúäöí ÅÐóÇ ÏóÎóáó ãõÓúáöãñ Åáóíúåöãú ÈöÃóãóÇäò ÝóáóÇ ÈóÃúÓó Ãóäú
íóÍúãöáó ãóÚóåõ ãõÕúÍóÝðÇ ÅÐóÇ ßóÇäõæÇ ÞóæúãðÇ íõæÝõæäó ÈöÇáúÚóåúÏöº
áöÃóäøó ÇáÙøóÇåöÑó ÚóÏóãõ ÇáÊøóÚóÑøõÖö.
(æóäóåóì Úóäú ÇáúÛóÏúÑö) ÈöÝóÊúÍö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÓõßõæäö ÇáÏøóÇáö¡
æóåõæó äóÞúÖõ ÇáúÚóåúÏö ßóãóÇ ÅÐóÇ ÚóåöÏó Ãóäú áóÇ íõÍóÇÑöÈóåõãú Ýöí
ÒóãóÇäö ßóÐóÇ Ëõãøó íõÍóÇÑöÈõåõãú Ýöíåö Ýóáóæú áóãú íóÚúåóÏú
æóÎóÇÏóÚóåõãú ÌóÇÒó áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
«ÇáúÍóÑúÈõ ÎõÏúÚóÉñ» ãóÇ áóãú íóÊóÖóãøóäú ÇáäøóÞúÖó (æóÇáúÛõáõæáö)
ÈöÇáÖøóãøö¡ æóåõæó ÎöíóÇäóÉñ æóÓóÑöÞóÉñ ãöäú ÇáúÛóäöíãóÉö
(æóÇáúãõËúáóÉö) ÈöÖóãøö Çáúãöíãö æóÓõßõæäö ÇáúãõËóáøóËóÉö ÞóØúÚõ ÈóÚúÖö
ÇáúÃóÚúÖóÇÁö¡ Ãóæú ÊóÓúæöíÏõ ÇáúæóÌúåö.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö åóÐóÇ ÈóÚúÏó ÇáÙøóÝóÑö¡ æóÇáäøóÕúÑö ÃóãøóÇ ÞóÈúáó Ðóáößó
ÝóáóÇ ÈóÃúÓó Èöåö ÅÐóÇ æóÞóÚó ÞöÊóÇáðÇ ßóãõÈóÇÑöÒò ÖõÑöÈó ÝóÞõØöÚó
ÃõÐõäõåõ¡ Ëõãøó ÖõÑöÈó ÝóÝõÞöÆóÊú Úóíúäõåõ æóáóãú íóäúÊóåö ÝóÖóÑóÈóåõ
ÝóÞóØóÚó íóÏóåõ æóÃóäúÝóåõ æóäóÍúæó Ðóáößó.
(æó) äóåóì Úóäú (ÞóÊúáö ÇãúÑóÃóÉò¡ Ãóæú ÛóíúÑö ãõßóáøóÝò) ßóÇáÕøóÈöíøö¡
æóÇáúãóÌúäõæäö (Ãóæú ÔóíúÎö) ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÇáúÞöÊóÇáö
æóáóÇ Úóáóì ÇáÕøöíóÇÍö æóáóÇ Úóáóì ÇáöÇÍúÊöÈóÇáö æóáóÇ íóßõæäõ ãöäú
Ãóåúáö ÇáÑøóÃúíö¡ æóÇáÊøóÏúÈöíÑö (Ãóæú ÃóÚúãóì Ãóæú ãóÞúÚóÏðÇ¡ Ãóæú
ÃóÞúØóÚó Çáúíõãúäóì) º áöÃóäøó ÇáúãõÈöíÍó áöáúÞóÊúáö ÚöäúÏóäóÇ åõæó
ÇáúÍóÑúÈõ æóáóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ãöäúåõãúº æóáöåóÐóÇ ÅáøóÇ íõÞúÊóáõ íóÇÈöÓõ
ÇáÔøöÞøö¡ æóÇáúãóÞúØõæÚõ íóÏõåõ æóÑóÌõáõåõ ãöäú ÎöáóÇÝò¡ æóÇáÑøóÇåöÈõ
ÇáøóÐöí áóãú íõÞóÇÊöáú æóÃóåúáõ ÇáúßóäóÇÆöÓö ÇáøóÐöíäó áóÇ íõÎóÇáöØõæäó
ÇáäøóÇÓó ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö Ýöí ÇáÔøóíúÎö¡ æóÇáúÃóÚúãóì¡
æóÇáúãõÞúÚóÏö æóÝöíåö ÅÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøóåõ íõÞúÊóáõ ãóäú ßóÇäóÊú íóÏõåõ
ãóÞúØõæÚóÉó ÇáúíõÓúÑóì¡ æóÇáúÃóÎúÑóÓõ¡ æóÇáúÃóÕóãøõ æóãöäú íõÌóäøõ
æóíõÝöíÞõ Ýöí ÍóÇáö ÅÝóÇÞóÊöåöº áöÃóäøóåõ ãöãøóäú íõÞóÇÊöáõ (ÅáøóÇ Ãóäú
íóßõæäó ÃóÍóÏõåõãú ÞóÇÏöÑðÇ Úóáóì ÇáúÞöÊóÇáö¡ Ãóæú ÐóÇ ÑóÃúíò Ýöí
ÇáúÍóÑúÈö¡ Ãóæú ÐóÇ ãóÇáò
(1/636)
íóÍõËøõ) Ãóíú: íõÍóÑøöÖõ ÇáúßõÝøóÇÑó
Úóáóì ÇáúÞöÊóÇáö (Èöåö) Ãóíú: ÈöÇáÑøóÃúíö¡ Ãóæú ÇáúãóÇáö (Ãóæú) íóßõæäõ
ÃóÍóÏõåõãú (ãóáößðÇ) ÝóÍöíäóÆöÐò íõÞúÊóáõ áöÊóÚóÏøöí ÖóÑóÑöåö Åáóì
ÇáúÚöÈóÇÏö¡ æóÞóÏú Ñõæöíó «Ãóäøóåõ - Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ - ÞóÊóáó
ÏõÑóíúÏó Èúäó ÇáÕøöãøóÉö æóßóÇäó ãóÖóì Úóáóíúåö ãöÇÆóÉñ æóÚöÔúÑõæäó
ÓóäóÉð» áößóæúäöåö ÕóÇÍöÈó ÑóÃúíò Ýöí ÇáúÍóÑúÈö¡ æóßóÐóÇ íõÞúÊóáõ
ãöäúåõãú ãóäú ÞóÇÊóáó ÅáøóÇ ÛóíúÑó ãõßóáøóÝò ÝóÅöäøóåõ íõÞúÊóáõ Ýöí
ÇáúÞöÊóÇáö áóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÃóÓúÑö¡ æóÇáúãõßóáøóÝõ íõÞúÊóáõ ÈóÚúÏó
ÇáúÃóÓúÑö.
æóÝöí ÇáúÈóÏóÇÆöÚö¡ æóáóæú ÞóÊóáó ãöãøóäú áóÇ íóÍöáøõ ÞóÊúáõåõ ÝóáóÇ
ÔóíúÁó Ýöíåö ãöäú ÏöíóÉò æóßóÝøóÇÑóÉò ÅáøóÇ ÇáÊøóæúÈóÉõ¡
æóÇáöÇÓúÊöÛúÝóÇÑõº áöÃóäøó Ïóãó ÇáúßóÇÝöÑö áóÇ íõÊóÞóæøóãõ ÅáøóÇ
ÈöÇáúÃóãóÇäö æóáóãú íõæÌóÏú æóÅöÐóÇ áóãú íóÌõÒú ÞóÊúáõ åóÄõáóÇÁö
ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íõÄúÓóÑõæÇ æóíõÍúãóáõæÇ Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÅÐóÇ
ÞóÏóÑó ÇáúãõÓúáöãõæäó Úóáóì Ðóáößó æóíóÊúÑõßõæåõãú Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö.
(æó) äóåóì ÇáöÇÈúäó (Úóäú ÞóÊúáö ÃóÈò ßóÇÝöÑò) áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {ÝóáÇ
ÊóÞõáú áóåõãóÇ ÃõÝøò} [ÇáÅÓÑÇÁ: 23] æóÝöíåö ÅÔúÚóÇÑñ Åáóì Ãóäøóåõ
íóÈúÊóÏöÆõ ÈöÞöÊóÇáö ßõáøö Ðöí ÑóÍöãò ãóÍúÑóãò Óöæóì ÇáúÃóÈö¡ æóÅöäú
ÚóáóÇ¡ æóÇáúÃõãøö¡ æóÅöäú ÚóáóÊú.
æóÚóäú ÇáÔøóÇÝöÚöíøö íõßúÑóåõ ÞóÊúáõ Ðöí ÑóÍöãò¡ æóáóæú ßóÇäó ÛóíúÑó
ãóÍúÑóãò ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóÇáó¡
æóÚóäú ÞóÊúáö ÃóÕúáöåö ÇáúßóÇÝöÑö áóßóÇäó ÃóÔúãóáó ÊóÃóãøóáú.
(Èóáú íóÃúÈóì ÇáöÇÈúäõ) ãöäúåõ (áöíóÞúÊõáóåõ) ÈöÇáäøóÕúÈö Ãóíú: áóÃóäú
íóÞúÊõáóåõ (ÛóíúÑõåõ) º áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó íóÍúÕõáõ ãöäú ÛóíúÑö
ÇÞúÊöÍóÇãö ÇáúÂËöãö ÝóÅöÐóÇ ÃóÏúÑóßóåõ Ýöí ÇáÕøóÝøö íóÔúÛóáõåõ
ÈöÇáúãõÌóÇÏóáóÉö ÈöÃóäú íõæÞöÈó ÝóÑóÓóåõ¡ Ãóæú íóØúÑóÍóåõ ãöäú ÝóÑóÓöåö
æóíõáúÌöÆóåõ Åáóì ãóßóÇä æóáóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íóäúÕóÑöÝó Åáóì ãóßóÇä
æóíóÊúÑõßóåõº áöÃóäøóåõ íóÕöíÑõ ÍóÑúÈðÇ ÚóáóíúäóÇ (ÅáøóÇ Åäú ÞóÕóÏó
ÇáúÃóÈõ ÞóÊúáóåõ æóáóÇ íõãúßöäõåõ ÏóÝúÚõåõ ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÊúáö)
ÝóÍöíäóÆöÐò áóÇ ÈóÃúÓó Ýöí ÞóÊúáöåöº áöÃóäøó ãóÞúÕõæÏóåõ ÇáÏøóÝúÚõ ÃóáóÇ
íóÑóì áóæú ÔóåóÑó ÇáúÃóÈõ ÇáúãõÓúáöãõ ÓóíúÝóåõ Úóáóì ÇÈúäöåö æóáóÇ
íõãúßöäõ ÏóÝúÚõåõ ÅáøóÇ ÈöÞóÊúáöåö íóÞúÊõáõåõ ÝóßóÐóÇ åõäóÇ.
(æóíóÌõæÒõ) áöáúÅöãóÇãö (ÕõáúÍõåõãú Åäú ßóÇäó) ÇáÕøõáúÍõ (ãóÕúáóÍóÉð
áóäóÇ) ßóãóÇ ÅÐóÇ äóÒóáó ÈöÈóÚúÖö ÍõÕõæäöåöãú æóáóãú íóßõäú
áöáúãõÓúáöãöíäó ÞõæøóÉñ ÝóáóÇ ÈóÃúÓó ÈöÇáÕøõáúÍö Úóáóì ÊóÑúßö ÇáúÌöåóÇÏö
ãõÏøóÉð ãõÚóíøóäóÉð Ãóíú: ãõÏøóÉð ßóÇäóÊú ãóÚóåõãúº áöÃóäøó åóÐóÇ
ÌöåóÇÏñ ãóÚúäðì¡ ÝóÅöäú ßóÇäó Èöåöãú ÞõæøóÉñ áóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú
íõÕóÇáöÍó áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ÊóÑúßö ÇáúÌöåóÇÏö ÕõæÑóÉð æóãóÚúäðì Ãóæú
ÊóÃúÎöíÑöåö æóíóÌõæÒõ ÃóÎúÐõ ãóÇáò áöÃóÌúáöåö Ãóíú: áöÃóÌúáö ÇáÕøõáúÍö
(Åäú) ßóÇäó (áóäóÇ Èöåö) Ãóíú: ÈöÃóÎúÐö ÇáúãóÇáö (ÍóÇÌóÉñ) ÝóáóÇ
íõÕóÇáöÍõ ÚöäúÏó ÚóÏóãö ÇáúÍóÇÌóÉö (æóåõæó) Ãóíú: ÇáúãóÇáõ ÇáøóÐöí
íõÄúÎóÐõ ãöäúåõãú ÈöÇáÕøõáúÍö (ßóÇáúÌöÒúíóÉö) Ãóíú: íõÕúÑóÝõ Ýöí
ãóÕóÇÑöÝö ÇáúÌöÒúíóÉö (Åäú ßóÇäó ÞóÈúáó ÇáäøõÒõæáö ÈöÓóÇÍóÊöåöãú) ÈöÃóäú
ÃóÑúÓóáó Åáóíúåöãú ÑóÓõæáðÇ ÝóßóÇäó ßóÇáúÌöÒúíóÉö ÝóáóÇ íõÎóãøóÓõ
(æóßóÇáúÝóíúÁö) Ãóíú: ÇáúÛóäöíãóÉö (áóæú) ßóÇäó (ÈóÚúÏóåõ) Ãóíú: ÈóÚúÏó
ÇáäøõÒõæáö ÈöÓóÇÍóÊöåöãúº áöÃóäøóåõ íóßõæäõ ãóÃúÎõæÐðÇ ÈöÇáúÞóåúÑö
ÝóíõÎóãøóÓõ¡ Ëõãøó íõÞúÓóãõ ÇáúÈóÇÞöí (æóÏóÝúÚõ ÇáúãóÇáö áöíõÕóÇáöÍõæÇ
áóÇ íóÌõæÒõ) áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ÅÚúØóÇÁö ÇáÏøóäöíøóÉö æóáõÍõæÞö
ÇáúãóÐóáøóÉö (ÅáøóÇ áöÎóæúÝö ÇáúåóáóÇßö) º áöÃóäøó ÏóÝúÚóåõ ÈöÃóíøö
ØóÑöíÞò Ãóãúßóäó æóÇÌöÈñ ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö¡ æóåõæó ÊóÓóÇåõáñ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÌöÈõ ÏóÝúÚõ ÇáúåóáóÇßö
(1/637)
ÈöÅöÌúÑóÇÁö ßóáöãóÉö ÇáúßõÝúÑö æóíóÞúÊõáõ
ÛóíúÑóåõ áóæú ÃõßúÑöåó Úóáóíúåö ÈöÞóÊúáö äóÝúÓöåö¡ Èóáú íóÕöíÑõ
áöáúÞóÊúáö ÝóáóÇ íóÞúÊõáõ ÛóíúÑóåõ (æóíõÕóÇáóÍõ ÇáúãõÑúÊóÏøõæäó) ÅÐóÇ
ÛóáóÈõæÇ Úóáóì ÈóáúÏóÉò æóÕóÇÑó ÏóÇÑõåõãú ÏóÇÑó ÇáúÍóÑúÈö æóÅöáøóÇ áóÇ
íóÌõæÒõ ãõÕóÇáóÍóÊõåõãú ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö ÝóÚóáóì åóÐóÇ
íóäúÈóÛöí áöáúãõÕóäøöÝö Ãóäú íõÞóíøöÏó ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóíúÏö¡ æóåõæó ãöãøóÇ
áóÇ íóäúÈóÛöí ÇáúÅöÎúáóÇáõ Èöåö ÊóÏóÈøóÑú.
(ÈöÏõæäö ÃóÎúÐö ãóÇáò) ãöäúåõãú æóÅöäøóãóÇ íõÕóÇáöÍõåõãú áöíóäúÙõÑó Ýöí
ÃõãõæÑöåöãúº áöÃóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ãóÑúÌõæøñ ãöäúåõãú ÝóÌóÇÒó ÊóÃúÎöíÑõ
ÞöÊóÇáöåöãú ØóãóÚðÇ Ýöí ÇáúÅöÓúáóÇãö æóáóÇ äóÃúÎõÐõ Úóáóíúåö ãóÇáðÇ
ÝóÅöäøóåõ ßóÇáúÌöÒúíóÉö Úóáóíúåöãúº æóáöÃóäøó Ýöí Ðóáößó ÊóÞúÑöíÑðÇ
Úóáóì ÇáöÇÑúÊöÏóÇÏö ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö ÞóÇáó Çáúãóæúáóì
ÓóÚúÏöíøñ æóÝöíåö ÈóÍúËñ ÝóÅöäøó ÇáúãõæóÇÏóÆóÉó Êóßõæäõ ÈöÒóãóÇäò
ãõÚóíøóäò Ýóáóæú ÃõÎöÐó ãöäúåõãú ãóÇáñ ãõÞóÏøóÑñ Åáóì Ðóáößó ÇáÒøóãóÇäö
ßóíúÝó íóßõæäõ ÊóÞúÑöíÑðÇ áóåõãú Úóáóíúåö ÇäúÊóåóì.
áóßöäú íõãúßöäõ ÇáúÌóæóÇÈõ ÈöÃóäøó ÃóÎúÐó ÇáúãóÇáö ÓóÈóÈõ Ãóãúäö
ÎóØóÑöåöãú ÝóáóÇ íõÑúÌóì ÇáúÅöÓúáóÇãõ Åáóì åóÐóÇ ÇáÒøöãóÇãö ÝóíóáúÒóãõ
ÇáÊøóÞúÑöíÑõ ãöäú æóÌúåò ÎõÕõæÕðÇ Ýöí ÇáÒøóãóÇäö ÇáúãõãúÊóÏøö Úóáóì
Ãóäøóåõ íóßõæäõ ÇáÒøóãóÇäõ. ÞóíøóÏó ÈöÇáúãóÇáö áóÇ ÈöãõÌóÑøóÏö ÇáÕøõáúÍö
ÊóÃóãøóáú.
(æóÅöäú ÃóÎóÐó) ÇáúãóÇáó ãöäúåõãú ÛóáóØðÇ¡ Ãóæú ÎóØóÃð ÈöØóÑöíÞö
ÇáÕøõáúÍö (áóÇ íóÑõÏøõ) Åáóíúåöãúº áöÃóäøóåõ ãóÇáñ ÛóíúÑõ ãóÚúÕõæãò
æóÃóÔóÇÑó Åáóì Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ ÇáÕøõáúÍõ ãóÚó Ãóåúáö ÇáúÈóÛúíö
ÈöÇáúÃóæúáóì æóáóÇ íõÄúÎóÐõ ãöäúåõãú ÔóíúÁñ (Ëõãøó Åäú ÊóÑóÌøóÍó
ÇáäøóÈúÐõ) íóÚúäöí áóæú ÕóÇáóÍóåõãú ÇáúÅöãóÇãõ¡ Ëõãøó ÑóÃóì ÇáäøóÈúÐó
Ãóíú äóÞúÖó ÇáúÚóåúÏö ÃóäúÝóÚó (äóÈóÐó) Ãóíú: íóäúÞõÖõ ãõÑúÓöáðÇ ÎóÈóÑó
ÇáäøóÞúÖö (Åáóíúåöãú) º áöÃóäøóåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
äóÈóÐó ÇáúãõæóÇÏóÚóÉó ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú Èóíúäóåõ æóÈóíúäó Ãóåúáö ãóßøóÉó
æóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÇÔúÊöÑóÇØö Úöáúãö ãóáößö ÇáúßõÝøóÇÑö ÈöÇáäøóÞúÖö¡ Ãóæú
ãõÏøóÉñ íóÈúáõÛõ ÇáúÎóÈóÑõ Åáóì ãóáößöåöãú ÊóÍóÑøõÒðÇ Úóäú ÇáúÛóÏúÑö
Çáúãóäúåöíøö Úóäúåõ.
(æóãóäú ÈóÏóÃó ãöäúåõãú ÈöÎöíóÇäóÉò ÞõæÊöáó ÝóÞóØú¡ æóÅöäú) ßóÇäó
(ÈöÇÊøöÝóÇÞöåöãú¡ Ãóæú ÈöÅöÐúäö ãóáößöåöãú ÞõæÊöáó ÇáúÌóãöíÚõ ÈöáóÇ
äóÈúÐò) º áöÃóäøóåõãú ÕóÇÑõæÇ äóÇÞöÖöíäó áöáúÚóåúÏö ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóì
äóÞúÖöåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÏóÎóáó ÌóãóÇÚóÉñ ãöäúåõãú ÝóÞóØóÚõæÇ
ÇáØøóÑöíÞó æóáóÇ ãóäóÚóÉó áóåõãú ÍóíúËõ áóÇ íóßõæäõ åóÐóÇ äóÞúÖðÇ
áöáúÚóåúÏö¡ æóáóæú ßóÇäóÊú áóåõãú ãóäóÚóÉñ æóÞóÇÊóáõæÇ ÇáúãõÓúáöãöíäó
ÚóáóÇäöíóÉð íóßõæäõ äóÞúÖðÇ áöáúÚóåúÏö Ýöí ÍóÞøöåöãú Ïõæäó ÛóíúÑöåöãúº
áöÃóäøóåõ ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö ãóáößöåöãú ÝóÝöÚúáõåõãú áóÇ íóáúÒóãõ ÛóíúÑóåõãú
ÍóÊøóì áóæú ßóÇäó ÈöÅöÐúäö ãóáößöåöãú ÕóÇÑõæÇ äóÇÞöÖöíäó áöáúÚóåúÏöº
áöÃóäøóåõ ÈöÇÊøöÝóÇÞöåöãú ãóÚúäðì ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö.
(æóáóÇ íõÈóÇÚõ) Ãóíú: íõßúÑóåõ ßóÑóÇåóÉó ÇáÊøóÍúÑöíãö Ãóäú íõãúáóßó
ÈöæóÌúåò ßóÇáúåöÈóÉö (ãöäúåõãú ÓöáóÇÍñ) Ãóíú: ãöãøóÇ ÇõÓúÊõÚúãöáó
áöáúÞóÊúáö¡ æóáóæú ÕóÛöíÑðÇ (æóáóÇ Îóíúáñ æóáóÇ ÍóÏöíÏñ) áöÆóáøóÇ
íóÊóÞóæøóì Èöåö ÇáúßõÝøóÇÑõ æóáóÇ íóÈúáõÛõ ãóÇ Ýöí Íõßúãöåö ãöäú
ÇáúÍóÑöíÑö¡ æóÇáÏøöíÈóÇÌö ÝóÅöäøó Êóãúáöíßóåõ ãóßúÑõæåñ ÝóáóÇ ÈóÃúÓó
ÈöÊóãúáöíßö ÇáËøöíóÇÈö¡ æóÇáØøóÚóÇãö.
(æóáóæú) ßóÇäó (ÇáúÈóíúÚõ ÈóÚúÏó ÇáÕøõáúÍö) º áöÃóäøóåõ ÞóÏú íóäúÈöÐõ
(æóáóÇ íõÌóåøóÒõ Åáóíúåöãú)
(1/638)
Ãóíú: áóÇ íóÈúÚóËõ ÇáÊøõÌøóÇÑõ Åáóíúåöãú
ÈöÇáúÌöåóÇÒö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ åóÇåõäóÇ ÇáÓøöáóÇÍõ æóÛóíúÑõåõ Ýóíóßõæäõ
ãóÚúäóì ÇáúßóáóÇãö æóáóÇ íõÈóÇÚõ ãöäúåõãú ÓöáóÇÍñ æóáóÇ Îóíúáñ æóáóÇ
ÍóÏöíÏñ æóáóÇ íóÍúãöáõåóÇ ÇáÊøõÌøóÇÑõ ÃóíúÖðÇ Åáóíúåöãú.
(ÕóÍøó ÃóãóÇäõ ÍõÑøò¡ Ãóæú ÍõÑøóÉò ßóÇÝöÑðÇ¡ Ãóæú ÌóãóÇÚóÉð¡ Ãóæú Ãóåúáó
ÍöÕúäò) Ãóíú: ÕóÍøó ãöäú ÇáúÍõÑøö¡ æóÇáúÍõÑøóÉö ÇáúãõÓúáöãóíúäö Ãóäú
íõÒöíáó ÇáúÎóæúÝó Úóäú ßóÇÝöÑò¡ Ãóæú ÃóßúËóÑó¡ æóáóæú Ãóåúáó ÈóáóÏò¡
Ãóæú ÍöÕúäò ÈöÃóíøö áöÓóÇäò ßóÇäó (æóÍóÑõãó ÞóÊúáõåõãú) ¡ æóÇáÕøóæóÇÈõ
ÝóÍóÑõãó ÈöÇáúÝóÇÁö ÇáÊøóÝúÑöíÚöíøóÉö¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Þóæúáõåõ -
Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ - «ÇáúãõÓúáöãõæäó ÊóÊóßóÇÝóÃõ ÏöãóÇÄõåõãú» Ãóíú
íóÊóãóÇËóáõ Ýöí ÇáúÞöÕóÇÕö¡ æóÇáÏøöíóÇÊö æóíóÓúÚóì ÈöÐöãøóÊöåöãú
ÃóÏúäóÇåõãú Ãóíú: íõÚúØöí ÇáúÃóãóÇäó ÃóÞóáøõåõãú¡ æóåõæó ÇáúæóÇÍöÏõ
(ÝóÅöäú ßóÇäó Ýöíåö) Ãóíú: Ýöí ÇáúÃóãóÇäö (ÖóÑóÑñ äóÈóÐó Åáóíúåöãú)
Ãóíú: äóÞóÖó ÇáúÃóãóÇäó Ðóáößó¡ æóÇáúÃóãóÇäõ ÑöÚóÇíóÉñ áöãóÕóÇáöÍö
ÇáúãõÓúáöãöíäó ÃóÚúáóãóåõãú ÈöÐóáößó (æóÃóÏøóÈó) Ãóíú: ÃóÏøóÈó
ÇáúÅöãóÇãõ Ðóáößó ÇáúãõÄúãöäó åóÐóÇ ÅÐóÇ Úóáöãó Ãóäøó Ðóáößó ãóäúåöíøñ
ÔóÑúÚðÇ¡ ÝóÅöäú áóãú íóÚúáóãú Ðóáößó áóãú íõÄóÏøóÈú æóÇÚúÊõÈöÑó Ìóåúáõåõ
ÚõÐúÑðÇ Ýöí ÏóÝúÚö ÇáúÚõÞõæÈóÉö (æóáóÛóÇ ÃóãóÇäõ Ðöãøöíøò)
ÇáúãõÓúÊóÚöíäõ áöáúãõÓúáöãöíäóº áöÃóäøóåõ ãöäúåõãú (Ãóæú ÃóÓöíÑò Ãóæú
ÊóÇÌöÑò ÚöäúÏóåõãú) Ãóíú: ÚöäúÏó ÇáúßõÝøóÇÑöº áöÃóäøóåõãóÇ ãóÞúåõæÑóÇäö
ÊóÍúÊó ÃóíúÏöíåöãú ÝóáóÇ íóÎóÇÝõæäóåõãú¡ æóÇáúÃóãóÇäõ íóÎúÊóÕøõ
ÈöãóÍóáøö ÇáúÎóæúÝö.
(æóßóÐóÇ ÃóãóÇäõ ãóäú ÃóÓúáóãó ËóãøóÉó æóáóãú íõåóÇÌöÑú) ÅáóíúäóÇ
áöáÊøõåúãóÉö¡ æóßóÐóÇ áóæú ÏóÎóáó ãõÓúáöãñ Ýöí ÚóÓúßóÑö Ãóåúáö ÇáúÍóÑúÈö
Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóãøóäóåõãú áóÇ íóÕöÍøõ ÃóãóÇäõåõº áöÃóäøóåõ
ãóÞúåõæÑñ ÈöãóäóÚóÊöåöãú (Ãóæú ãóÌúäõæäò) º áöÃóäøóåõ áóÇ íóÚúÞöáõ ÝóáóÇ
íóÕöÍøõ ÃóãóÇäõåõ (Ãóæú ÕóÈöíøò) ÚóÇÞöáò¡ æóáóæú ãõÑóÇåöÞðÇ (Ãóæú ÚóÈúÏò
ÛóíúÑö ãóÃúÐõæäóíúäö ÈöÇáúÞöÊóÇáö) º áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ãóÍúÌõæÑñ Úóäú ÇáúÞöÊóÇáö ÝóáóÇ íóÕöÍøõ ÃóãóÇäõåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÃúÐõæäö
Ýöí ÇáúÞöÊóÇáö åóÐóÇ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö (æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò íóÌõæÒõ
ÃóãóÇäõåõãóÇ) Ãóíú ÃóãóÇäõ ÇáÕøóÈöíøö ÇáúÚóÇÞöáö¡ æóÇáúÚóÈúÏö
ÇáúãóÍúÌõæÑóíúäö Úóäú ÇáúÞöÊóÇáö¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÃóÆöãøóÉö
ÇáËøóáóÇËóÉö áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ÃóãóÇäõ
ÚóÈúÏò ÃóãóÇäñ» (ÃóÈõæ íõæÓõÝó ãóÚóåõ) Ãóíú: ãóÚó ãõÍóãøóÏò (Ýöí
ÑöæóÇíóÉö) ÇáúßóÑúÎöíøö æóãóÚó ÇáúÅöãóÇãö Ýöí ÑöæóÇíóÉö ÇáØøóÍóÇæöíøõ.
[ÈóÇÈñ ÇáúÛóäóÇÆöãõ æóÞöÓúãóÊõåóÇ]
Ãóíú: Ýöí ÈóíóÇäö ÃóÍúßóÇãö ÇáúÛóäóÇÆöãö æóÞöÓúãóÊöåóÇ¡ æóÇáúÛóäóÇÆöãõ
ÌóãúÚõ ÛóäöíãóÉò¡ æóåöíó ÇÓúãñ áöãóÇáò ãóÃúÎõæÐò
(1/639)
ãöäú ÇáúßóÝóÑóÉö ÈöÇáúÞóåúÑö¡
æóÇáúÛóáóÈóÉö¡ æóÇáúÍóÑúÈõ ÞóÇÆöãóÉñ æóÍõßúãõåóÇ Ãóäú íõÎóãøóÓó¡
æóÇáúÈóÇÞöí ÈóÚúÏó ÇáúÎõãõÓö áöáúÛóÇäöãöíäó ÎóÇÕøóÉð (ãóÇ ÝóÊóÍó
ÇáúÅöãóÇãõ) ãöäú ÇáúÈöáóÇÏö¡ Ãóæú ÇáúÃóÑóÇÖöí (ÚóäúæóÉð) Ãóíú: ÞóåúÑðÇ
ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö æóÇäúÊöÕóÇÈõåóÇ Úóáóì ÇáÊøóãúíöíÒö.
æóÝöí ÇáúßöÝóÇíóÉö ÇáúÚóäúæóÉõ ÇáÐøõáøõ¡ æóÇáúÎõÖõæÚõ¡ æóÇáúÞóåúÑõ
áóíúÓó ÈöÊóÝúÓöíÑò áóåóÇ áõÛóÉðº áöÃóäøó ÚóäóÇ áóÇÒöãñ æóÞóåóÑó
ãõÊóÚóÏøò¡ Èóáú ÈöØóÑöíÞö ÇáúãóÌóÇÒöº áöÃóäøó ãöäú ÇáÐøöáøóÉö íóáúÒóãõ
ÇáúÞóåúÑõ Ýóåõæó ãõÎóíøóÑñ Ýöíåö Åäú ÔóÇÁó (ÞóÓóãóåõ) Ãóíú: ÇáúãóÝúÊõæÍó
ÇáúÞóÇÈöáó áöáúÞöÓúãóÉö (Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó) Ãóíú: ÇáúÝóÇÊöÍöíäó
ßóãóÇ ÝóÚóáó ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö æóÂáöåö
æóÓóáøóãó - ÈöÎóíúÈóÑó ÝóÍöíäóÆöÐò íóßõæäõ äóÝúÓõ ÇáúÈöáóÇÏö ÚõÔúÑöíøóÉð
æóÝöíåö ÅÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøóåõ íõÓúÊóÑóÞøõ äöÓóÇÄõåõãú æóÐóÑóÇÑöíøõåõãú
ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (Ãóæú ÃóÞóÑøó Ãóåúáóåõ Úóáóíúåö) Ãóíú: Åäú
ÔóÇÁó ãóäøó Úóáóíúåöãú ÈöÊóãúáöíßö ÇáÑøöÞóÇÈö¡ æóÇáäøöÓóÇÁö¡
æóÇáÐøóÑóÇÑöíøö¡ æóÇáúÃóãúæóÇáö¡ åóÐóÇ Ýöí ÇáúÚóÞóÇÑö¡ æóÃóãøóÇ Ýöí
ÇáúãóäúÞõæáö ÝóáóÇ íóÌõæÒõ Èöåö Çáúãóäøõ Úóáóíúåöãú¡ Ëõãøó ÅÐóÇ ãóäøó
Úóáóíúåöãú ÈöÇáÑøöÞóÇÈö¡ æóÇáúÃóÑóÇÖöí íóÏúÝóÚõ Åáóíúåöãú ãöäú
ÇáúãóäúÞõæáö ãóÇ áóÇ ÈõÏøó áóåõãú ãöäúåõ áöíóÎúÑõÌó Úóäú ÍóÏøö
ÇáúßóÑóÇåóÉö ÝóÅöäøóåõ ÅÐóÇ ãóäøó Úóáóíúåöãú ÈöÑöÞóÇÈöåöãú
æóÃóÑóÇÖöíöåöãú æóÞóÓóãó ÓóÇÆöÑó ÇáúÃóãúæóÇáö ÌóÇÒó æóíõßúÑóåõ¡ æóÅöäú
ÞóÓóãó ÓóÇÆöÑó ÇáúÃóÑóÇÖöí æóÇáÑøöÞóÇÈö áóãú íóÌõÒú (æóæóÖóÚó ÌöÒúíóÉð
Úóáóíúåöãú) Ãóíú: Úóáóì ÑõÁõæÓö ÇáúÈóáúÏóÉö.
(æó) æóÖóÚó (ÇáúÎóÑóÇÌó Úóáóì ÃóÑóÇÖöíåöãú) ßóãóÇ ÝóÚóáó ÚõãóÑõ - ÑóÖöíó
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - ÈöÓóæóÇÏö ÇáúÚöÑóÇÞö ÈöãõæóÇÝóÞóÉö
ÇáÕøóÍóÇÈóÉö - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú - æóáóãú íõÍúãóÏú ãóäú
ÎóÇáóÝóåõ¡ æóÝöí ßõáøö Ðóáößó ÞõÏúæóÉñ ÝóíóÊóÎóíøóÑõ ÞóÇáõæÇ: ÇáúÃóæúáóì
åõæó ÇáúÃóæøóáõ ÚöäúÏó ÍóÇÌóÉö ÇáúÛóÇäöãöíäó¡ æóÇáËøóÇäöí ÚöäúÏó
ÚóÏóãöåóÇ áöíóßõæäó ÚõÏøóÉð áóåõãú Ýöí ÇáÒøóãóÇäö ÇáËøóÇäöí.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ íóÌõæÒõ Çáúãóäøõ Ýöí ÇáúÚóÞóÇÑö áöÊóÖóãøõäöåö
ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö ÇáúÛóÇäöãöíäó¡ æóÇáúÍõÌøóÉõ Úóáóíúåö ãóÇ ÑóæóíúäóÇåõ.
(æó) ÇáúÅöãóÇãõ Ýöí ÍóÞøö Ãóåúáö ãóÇ ÝõÊöÍó ÚóäúæóÉð ÃóíúÖðÇ ãõÎóíøóÑñ
Åäú ÔóÇÁó (ÞóÊóáó ÇáúÃóÓúÑóì) ÇáøóÐöíäó íóÃúÎõÐõåõãú ãöäú
ÇáúãõÞóÇÊöáöíäó ÓóæóÇÁñ ßóÇäõæÇ ãöäú ÇáúÚóÑóÈö¡ Ãóæú ÇáúÚóÌóãöº
áöÃóäøóåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ÞóÊóáóåõãúº æóáöÃóäøó
Ýöíåö ÍóÓúãó ãóÇÏøóÉö ÇáÔøöÑúßö.
æóÝöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö: áóÇ íóÞúÊõáõ ÇáäøöÓóÇÁó¡ æóÇáÐøóÑóÇÑöíøó¡ Èóáú
íõÓúÊóÑóÞøõæäó áöãóäúÝóÚóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó (Ãóæú ÇÓúÊóÑóÞøóåõãú)
ÊóæúÝöíÑðÇ áöáúãóäúÝóÚóÉö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó (Ãóæú ÊóÑóßóåõãú
ÃóÍúÑóÇÑðÇ) ÅáøóÇ ãõÔúÑößöí ÇáúÚóÑóÈö¡ æóÇáúãõÑúÊóÏøöíäó ÅÐú áóÇ
íõÞúÈóáõ ãöäúåõãú ÅáøóÇ ÇáúÅöÓúáóÇãõ¡ Ãóæú ÇáÓøóíúÝõ ÍóÇáó ßóæúäöåöãú
(ÐöãøóÉð áöáúãõÓúáöãöíäó) Ãóíú: ÍóÞøðÇ æóÇÌöÈðÇ áöáúãõÓúáöãöíäó
Úóáóíúåöãú ãöäú ÇáúÌöÒúíóÉö¡ æóÇáúÎóÑóÇÌöº ÝóÅöäøó ÇáÐøöãøóÉó ÍóÞøõ
ÇáúÚóåúÏö¡ æóÇáúÃóãóÇäöº æóáöÐóÇ ÓõãøõæÇ ÈöÃóåúáö ÇáÐøöãøóÉö
áöÏõÎõæáöåöãú Ýöí ÚóåúÏö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóãóÇäöåöãú¡ æóÞóÏú Ùóäøó
Ãóäøó ÇáúãóÚúäóì áöíóßõæäõæÇ Ãóåúáó ÐöãøóÉò áóäóÇ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (æóÅöÓúáóÇãõåõãú áóÇ íóãúäóÚõ ÇÓúÊöÑúÞóÇÞóåõãú ãóÇ
áóãú íóßõäú) ÇáúÅöÓúáóÇãõ (ÞóÈúáó ÇáúÃóÎúÐö) áöÇäúÚöÞóÇÏö ÓóÈóÈö
Çáúãöáúßö ÞóÈúáó ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóÌõæÒõ
ÞóÊúáõåõãú¡ Ãóæú æóÖúÚõ ÇáúÌöÒúíóÉö Úóáóíúåöãú ÈóÚúÏó ÅÓúáóÇãöåöãú ÅáøóÇ
ÇáöÇÓúÊöÑúÞóÇÞõ¡ ÝóÅöäú ÃóÓúáóãõæÇ ÞóÈúáó ÇáúÃóÎúÐö áóÇ íóÌõæÒõ
ÇÓúÊöÑúÞóÇÞõåõãúº áöÃóäøóåõ áóãú íóäúÚóÞöÏú ÓóÈóÈõ Çáúãöáúßö (æóáóÇ
íóÌõæÒõ ÑóÏøõåõãú Åáóì ÏóÇÑöåöãú) Ãóíú Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö áöãóÇ Ýöíåö
ãöäú ÊóÞúæöíóÉö ÇáúßõÝøóÇÑö (æóáóÇ Çáúãóäøõ) Ãóíú: áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú
íõÊúÑóßó ÇáúßóÇÝöÑõ ÇáúÃóÓöíÑõ ÈöáóÇ ÃóÎúÐö ÔóíúÁò ãöäúåõ ÎöáóÇÝðÇ
áöáÔøóÇÝöÚöíøö.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö åõæó Ãóäú íõØúáöÞóåõãú Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ÈöÛóíúÑö
ÔóíúÁò.
æóÝöí ÇáúÛóÇíóÉö¡ æóÇáäøöåóÇíóÉö åõæó ÇáúÅöäúÚóÇãõ Úóáóíúåöãú ÈöÃóäú
íóÊúÑõßóåõãú ãóÌøóÇäðÇ ÈöÏõæäö ÅÌúÑóÇÁö ÇáúÃóÍúßóÇãö Úóáóíúåöãú ãöäú
ÇáúÞóÊúáö¡ æóÇáöÇÓúÊöÑúÞóÇÞö¡ Ãóæú ÊóÑúßöåöãú ÐöãøóÉð áöáúãõÓúáöãöíäó
ÇäúÊóåóì.
áóßöäú ãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö áóÇ íóÕöÍøõ Ýöí ÇáúßóáóÇãö ÇáúãõÎúÊóÕóÑöº
áöÃóäøóåõ åõæó Úóíúäõ Þóæúáöåö æóáóÇ íóÌõæÒõ ÑóÏøõåõãú Åáóì ÏóÇÑö
ÇáúÍóÑúÈö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö.
(æóáóÇ) íóÌõæÒõ (ÇáúÝöÏóÇÁõ ÈöÇáúãóÇáö) åóÐóÇ Úóáóì ÇáúãóÔúåõæÑö ãöäú
ÇáúãóÐúåóÈöº áöÃóäøó ÂíóÉó ÇáÓøóíúÝö äóÓóÎóÊú ÇáúãõÝóÇÏóÇÉó (æóÞöíáó áóÇ
ÈóÃúÓó Èöåö)
(1/640)
Ãóíú: ÈöÇáúÝöÏóÇÁö ÈöÃóÎúÐö ÇáúãóÇáö
(ÚöäúÏó ÇáúÍóÇÌóÉö Åáóíúåö) Ãóíú: Åáóì ÃóÎúÐö ÇáúãóÇáö¡ æóåõæó Þóæúáõ
ãõÍóãøóÏò Ýöí ÇáÓøöíóÑö ÇáúßóÈöíÑö ÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ ÈöÃóÓóÇÑóì ÈóÏúÑò
(æóíóÌõæÒõ) ÇáúÝöÏóÇÁõ (ÈöÇáúÃóÓóÇÑóì) Ãóíú: ÈöÃóÓóÇÑóì ÇáúãõÓúáöãöíäó
(ÚöäúÏóåõãóÇ) ÊóÎúáöíÕðÇ áöáúãõÓúáöãö¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøö æóáóÇ
íóÌõæÒõ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãöº áöÃóäøó Ýöí ÇáúãõÝóÇÏóÇÉö ÊóßúËöíÑó ÓóæóÇÏö
ÇáúßóÝóÑóÉö¡ æóÝöí ÇáÊøóÑúßö ÑóÌóÇÁó ÅÓúáóÇãöåöãú ÞóÇáó
ÇáúÅöÓúÈöíÌóÇÈöíøõ¡ æóÇáÕøóÍöíÍõ Þóæúáõ ÇáúÅöãóÇãö æóÇÚúÊóãóÏóåõ
ÇáäøóÓóÝöíøõ æóÛóíúÑõåõ ÞóÇáó Ýöí ÇáÊøóÈúíöíäö.
æóÚóäú ÇáúÅöãóÇãö Ãóäøóåõ áóÇ ÈóÃúÓó ÈöÃóäú íõÝóÇÏöí Èöåöãú ÃóÓóÇÑóì
ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóåõæó Þóæúáõ ãõÍóãøóÏò¡ Ëõãøó ÞóÇáó æóÐóßóÑó Ýöí
ÇáÓøöíóÑö ÇáúßóÈöíÑö Ãóäøó åóÐóÇ åõæó ÃóÙúåóÑõ ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö Úóäú
ÇáúÅöãóÇãö æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó íóÌõæÒõ Ðóáößó ÞóÈúáó ÇáúÞöÓúãóÉö áóÇ
ÈóÚúÏóåóÇ ÇäúÊóåóì.
ÝóÚóáóì åóÐóÇ Þóæúáõåõ æóíóÌõæÒõ ÈöÇáúÃóÓóÇÑóì ÚöäúÏóåõãóÇ ãóÍóáøõ
ÊóÃóãøõáò ÅáøóÇ Ãóäøóåõ íõÍúãóáõ Úóáóì ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö æóÇÎúÊóÇÑó
ÃóÍóÏóåõãóÇ ÊóÏóÈøóÑú.
¡ æóÝöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö¡ æóáóæú ÃóÓúáóãó ÇáúÃóÓöíÑõ áóÇ
íõÝóÇÏóì ÈöãõÓúáöãò ÃóÓöíÑò ÅáøóÇ ÅÐóÇ ØóÇÈóÊú Èöåö äóÝúÓõåõ¡ æóåõæó
ãóÃúãõæäñ Úóáóì ÅÓúáóÇãöåö.
(æóÊõÐúÈóÍõ ãóæóÇÔò) ÌóãúÚõ ãóÇÔöíóÉò¡ æóåöíó ÇáúÅöÈöáõ¡ æóÇáúÈóÞóÑõ¡
æóÇáúÛóäóãõ æóáóÇ ÊõÊúÑóßõ ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö (ÔóÞøó äóÞúáõåóÇ)
Ãóíú: ÅÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÇáúÅöãóÇãõ ÇáúÚóæúÏó æóãóÚóåõ ãóæóÇÔò æóáóãú íóÞúÏöÑú
Úóáóì äóÞúáöåóÇ Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÐóÈóÍóåóÇ (æóÊõÍúÑóÞõ) ÞóØúÚðÇ
(æóáóÇ ÊõÚúÞóÑõ) ÎöáóÇÝðÇ áöãóÇáößò áóåõãóÇ Þóæúáõåõ - Úóáóíúåö
ÇáÓøóáóÇãõ - «áóÇ ÊóÐúÈóÍóäøó ÔóÇÉð æóáóÇ ÈóÞóÑóÉð ÅáøóÇ áöãóÃúßóáóÉò»
æóáóäóÇ Åäøó Ýöí ÇáÊøóÑúßö ÊóÞúæöíóÉð áóåõãú¡ æóÝöí ÇáúÚóÞúÑö ÊóÚúÐöíÈðÇ
æóãõËúáóÉð¡ æóÇáÐøóÈúÍõ áöáúãóÕúáóÍóÉö ÌóÇÆöÒñ æóÅöáúÍóÇÞõ ÇáúÛóíúÙö
Èöåöãú ãöäú ÃóÞúæóì ÇáúãóÕóÇáöÍö¡ æóåõæó ãóäúÏõæÈñ ÈöÇáäøóÕøö æóÅöäøóãóÇ
ÊõÍúÑóÞõ áöÆóáøóÇ ÊóäúÊóÝöÚó ÈöåóÇ ÇáúßõÝøóÇÑõ ßóáøðÇ æóáóÇ ÊõÍúÑóÞõ
ÞóÈúáó ÇáÐøóÈúÍöº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÚóÐøöÈõ ÈöÇáäøóÇÑö ÅáøóÇ ÑóÈøõåóÇ.
ÞóíøóÏó ÈöÇáúãóæóÇÔöí ÇÍúÊöÑóÇÒðÇ Úóäú ÇáäøöÓóÇÁö¡ æóÇáÕøöÈúíóÇäö
ÇááøóÇÊöí íóÔõÞøõ ÅÎúÑóÇÌõåóÇ ÝóÅöäøóåóÇ ÊõÊúÑóßõ Ýöí ÃóÑúÖò ÎóÑöÈóÉò
ÍóÊøóì íóãõæÊõæÇ ÌõæÚðÇ æóÚóØóÔðÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóíõÍúÑóÞõ ÓöáóÇÍñ
ÔóÞøó äóÞúáõåõ æóãóÇ áóÇ íõÍúÑóÞõ ãöäúåóÇ ßóÇáúÍóÏöíÏö íõÏúÝóäõ Ýöí
ãóæúÖöÚò áóÇ íóÞöÝõ Úóáóíúåö ÇáúßõÝøóÇÑõ ÅÈúØóÇáðÇ áöáúãóäúÝóÚóÉö
Úóáóíúåöãú¡.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö æóÌóÏó ÇáúãõÓúáöãõæäó ÍóíøóÉð¡ Ãóæú ÚóÞúÑóÈðÇ Ýöí
ÑöÍóÇáöåöãú ËóãøóÉó íóäúÒöÚõæäó ÐóäúÈó ÇáúÚóÞúÑóÈö æóÃóäúíóÇÈó
ÇáúÍóíøóÉö ÈöáóÇ ÞóÊúáò áóåõãóÇ ÏóÝúÚðÇ áöÖóÑóÑöåöãóÇ Úóäú
ÇáúãõÓúáöãöíäó ãóÇ ÏóÇãõæÇ Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö æóÅöÈúÞóÇÁð
áöäóÓúáöåöãóÇ.
(æóáóÇ ÊõÞúÓóãõ ÛóäöíãóÉñ Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö)
(1/641)
æóåõæó ãóÔúåõæÑñ ãöäú ãóÐúåóÈö
ÃóÕúÍóÇÈöäóǺ áöÃóäøóåõãú áóÇ íóãúáößõæäóåóÇ ÞóÈúáó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö.
æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó ÇáúÃóÍóÈøõ Ãóäú íõÞúÓóãó æóÞöíáó íõßúÑóåõ ßóÑóÇåóÉó
ÊóÍúÑöíãò ÚöäúÏóåõãóÇ æóßóÑóÇåóÉð ÊóäúÒöíåöíøóÉð ÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò¡
æóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøó ÇáúÞóÇÓöãó Åäú ßóÇäó åõæó ÇáúÅöãóÇãó¡ Ãóæú ßóÇäóÊú
ÇáúÞöÓúãóÉõ Úóäú ÇÌúÊöåóÇÏò¡ ÝóÇáúÎöáóÇÝõ Ýöí ÇáúßóÑóÇåóÉö æóÅöáøóÇ
ÝóÝöí ÇáäøóÝóÇÐö æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö íóãúáößõæäóåóÇ ÈóÚúÏó
ÇÓúÊöÞúÑóÇÑö ÇáúåóÒöíãóÉö æóÊõÈúäóì Úóáóì åóÐóÇ ãóÓóÇÆöáõ ßóËöíÑóÉñ
ãöäúåóÇ ÅÐóÇ ÃóÊúáóÝó æóÇÍöÏñ ÔóíúÆðÇ ãöäú ÇáúÛóäöíãóÉö Ýöí ÏóÇÑö
ÇáúÍóÑúÈö áóÇ íóÖúãóäõ ÚöäúÏóäóÇ ÎöáóÇÝðÇ áóåõ æóãöäúåóÇ áóæú ãóÇÊó
æóÇÍöÏñ ãöäú ÇáúÛóÇäöãöíäó ËóãøóÉó áóÇ íõæÑóËú äóÕöíÈõåõ ÚöäúÏóäóÇ
ÎöáóÇÝðÇ áóåõ æóãöäúåóÇ áóæú ÞóÓóãó ÇáúÅöãóÇãõ ÇáúÛóäöíãóÉó áóÇ Úóäú
ÇÌúÊöåóÇÏò æóáóÇ áöÍóÇÌóÉö ÇáúÛõÒóÇÉö áóÇ íóÕöÍøõ ÚöäúÏóäóÇ ÎöáóÇÝðÇ
áóåõ æóãöäúåóÇ áóæú æóØöÆó æóÇÍöÏñ ãöäú ÇáúÛõÒóÇÉö ÃóãóÉð ãöäú ÇáÓøóÈúíö
ÝóæóáóÏóÊú áóÇ íóËúÈõÊõ äóÓóÈõåõ ÚöäúÏóäóÇ¡ Èóáú ÇáúÃóãóÉõ¡ æóÇáúæóáóÏõ¡
æóÇáúÚõÞúÑõ áöáúÛõÒóÇÉö íóÞúÓöãõæäóåóÇ ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö
ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö áóßöäú Ýöí ÇáúßóÇÝöí äóÝúíõ áõÒõæãö ÇáúÚõÞúÑö
ÈöæóØúÆöåóÇ ÊóÊóÈøóÚú (ÅáøóÇ áöáúÅöíÏóÇÚö) Ãóíú: ÞöÓúãóÉö ÅíÏóÇÚò ÈöÃóäú
áóãú íõãúßöäú áöáúÅöãóÇãö ãóÇ íóÍúãöáõ ÇáúÛóäöíãóÉó ÝóÃóæúÏóÚóåóÇ
ÇáúÛóÇäöãöíäó áöíõÎúÑöÌõæåóÇ Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÃóÌúÑö ÇáúãöËúáö¡
Ëõãøó íóÞúÓöãõåóÇ æóáóÇ íóÌúÈõÑõåõãú Úóáóì Ðóáößó Ýöí ÑöæóÇíóÉö
ÇáÓøöíóÑö ÇáÕøóÛöíÑö.
æóÝöí ÇáúßóÈöíÑö ÃóÌúÈóÑóåõãú Úóáóì Ðóáößóº áöÃóäøóåõ ÏóÝúÚõ ÖóÑóÑò
ÚóÇãøò ÈöÊóÍúãöíáö ÖóÑóÑò ÎóÇÕøò (Ëõãøó ÊõÑóÏøõ æóáóÇ ÊõÈóÇÚõ ÞóÈúáó
ÇáúÞöÓúãóÉö) áöÚóÏóãö ËõÈõæÊö Çáúãöáúßö ÞóÈúáó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö æóÈóÚúÏóåõ
äóÕöíÈõåõ ãóÌúåõæáñ ÌóåóÇáóÉð ÝóÇÍöÔóÉð ÝóáóÇ íõãúßöäõåõ Ãóäú íóãúäóÚóåõ
ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö (æóÇáúãõÞóÇÊöáõ¡ æóÇáÑøöÏúÁõ) ÈößóÓúÑö ÇáÑøóÇÁö
æóÓõßõæäö ÇáÏøóÇáö ãõÚóíøóäõ ÇáúãõÞóÇÊöáöíäó ÈöÇáúÎöÏúãóÉö æóÞöíáó åõãú
ÇáúãõÞóÇÊöáóÉõ ÈóÚúÏó ÇáúãõÞóÇÊöáöíäó æóíóÞúÑóÈõ ãöäúåõãú¡ æóåõæó Ýöí
ÇáúÃóÕúáö ÇáäøóÇÕöÑõ (ÓóæóÇÁñ Ýöí) ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö (ÇáúÛóäöíãóÉö)
áöÊóÍóÞøõÞö ÇáúãõÔóÇÑóßóÉö Ýöí ÇáÓøóÈóÈö¡ æóåõæó ÇáúãõÌóÇæóÒóÉõ
ÚöäúÏóäóÇ æóÔõåõæÏõ ÇáúæóÞúÚóÉö ÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÅÐóÇ
áóãú íõÞóÇÊöáú áöãóÑóÖò¡ Ãóæú ÛóíúÑöåö áóÇ íóÓúÊóæöí ÚöäúÏóåõ.
(æóßóÐóÇ ãóÏóÏñ) ¡ æóåõæó ÇáøóÐöí íõÑúÓóáõ Åáóì ÇáúÌóíúÔö áöíóÒúÏóÇÏõæÇ¡
æóÝöí ÇáúÃóÕúáö ãóÇ íõÒóÇÏõ Èöåö ÇáÔøóíúÁõ æóíóßúËõÑõ (áóÍöÞóåõãú) Ãóíú:
ÇáúÚóÓúßóÑó Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö¡ æóáóæú ÈóÚúÏó ÇáúÞöÊóÇáö (ÞóÈúáó
ÅÍúÑóÇÒöåóÇ) Ãóíú: ÇáúÛóäöíãóÉö (ÈöÏóÇÑöäóÇ) íóÚúäöí íõÔóÇÑößõ ÇáúãóÏóÏõ
Èöåöãú Ýöí ÇáúÛóäöíãóÉö.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ íõÔóÇÑößõæäóåõãú ÈóÚúÏó ÇáúÞöÊóÇáö æóÝöíåö
ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøóåõ áóæú ÝóÊúÍ ÇáúÅöãóÇãõ ãóÚó ÇáúÚóÓúßóÑö ÈóáóÏðÇ
ãöäú ÈõáúÏóÇäöåöãú¡ Ãóæú ÃóÍúÑóÒó ÇáúãóÛúäóãó ÈöÏóÇÑöäóÇ¡ Ãóæú ÞóÓóãó
Ýöí ÏóÇÑöåöãú Úóäú ÇÌúÊöåóÇÏò¡ Ãóæú ÈóÇÚó ÝöíåóÇ¡ Ëõãøó áóÍöÞóåõãú
ãóÏóÏñ áóãú íõÔóÇÑößúåõãú¡ æóáöí Ãóäøóåõ áóæú ÞóÇÊóáóåõãú Ýöí ÏóÇÑöäóÇ
ßóÇäóÊú áöáúãõÞóÇÊöáö¡ æóÇáúãõÓúÊóÚöíäö áóÇ ÇáúãóÏóÏö ÇáøóÐöí áóÍöÞóåõ
ÈóÚúÏó ÇáúÞöÊóÇáö.
(æóáóÇ ÍóÞøó ÝöíåóÇ) Ãóíú: Ýöí ÇáúÛóäöíãóÉö (áöÓõæÞöíøò áóãú íõÞóÇÊöáú)
º áöÃóäøóåõ ÊóÇÌöÑñ¡ ÝóÅöäú ÞóÇÊóáó ÝóßóÇáúãõÞóÇÊöáö æóÚöäúÏó
ÇáÔøóÇÝöÚöíøö Ýöí Þóæúáò íõÓúåóãõ áóåõãú.
(1/642)
(æóáóÇ) ÍóÞøó ÝöíåóÇ (áöãóäú ãóÇÊó)
ÞóÈúáó ÇáúÞöÓúãóÉö¡ Ãóæú ÈöíÚó (Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ÞóÈúáó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö
ÈöÏóÇÑöäóÇ¡ æóáóæú ÈóÚúÏó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö íõæÑóËõ äóÕöíÈõåõ) ¡ æóáóæú
ÞóÈúáó ÇáúÞöÓúãóÉö áöÊóÍóÞøõÞö ÓóÈóÈö Çáúãöáúßö ÈóÚúÏóåõ ÎöáóÇÝðÇ
áöáÔøóÇÝöÚöíøö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÕóÑøóÍõæÇ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúæóÞúÝö Ãóäøó ãóÚúáõæãó
ÇáúãõÓúÊóÍöÞøö áóÇ íõæÑóËõ ÈóÚúÏóåõ Úóáóì ÃóÍóÏö ÇáúÞóæúáóíúäö æóÝöí
Þóæúáò íõæÑóËõ æóáóãú ÃóÑó ÊóÑúÌöíÍðÇ æóíóäúÈóÛöí Ãóäú íõÝóÕøóáó¡ ÝóÅöäú
ãóÇÊó ÈóÚúÏó ÎõÑõæÌö ÇáúÛóáøóÉö æóÅöÍúÑóÇÒö ÇáäøóæóÇÙöÑö áóåóÇ ÞóÈúáó
ÇáúÞöÓúãóÉö íõæÑóËõ äóÕöíÈõ ÇáúãõÓúÊóÍöÞøö áöÊóÃóßøõÏö ÇáúÍóÞøö Ýöíåö
ÝóÅöäøó ÇáúÛóäöíãóÉó ÈóÚúÏó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö ÈöÏóÇÑöäóÇ íóÊóÃóßøóÏõ ÝöíåóÇ
áöáúÛóÇäöãóíúäö æóáóÇ ãöáúßó áöæóÇÍöÏò ÈöÚóíúäöåö Ýöí ÔóíúÁò ÞóÈúáó
ÇáúÞöÓúãóÉö ãóÚó Ãóäøó ÇáäøóÕöíÈó íõæÑóËõ ÝóßóÐóÇ Ýöí ÇáúæóÙöíÝóÉö¡
æóÅöäú ãóÇÊó ÞóÈúáó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö¡ æóåõæó Ýöí íóÏö ÇáúãõÊóæóáøöí áóÇ
íõæÑóËõ äóÕöíÈõåõ ÓóæóÇÁñ ãóÇÊó Ýöí äöÕúÝö ÇáÓøóäóÉö¡ Ãóæú Ýöí ÂÎöÑöåóÇ
æóÞóíøóÏúäóÇ ÈöÞóÈúáö ÇáúÞöÓúãóÉö¡ Ãóæú ÈöíÚóº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ãóÇÊó
ÈóÚúÏó ÇáúÞöÓúãóÉö Ãóæú ÇáúÈóíúÚö ËóãøóÉó ÝóÅöäøóåõ íõæÑóËõ äóÕöíÈõåõ
ßóãóÇ Ýöí ÇáÊÊÇÑÎÇäíÉ ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóíøóÏóåõ áóßóÇäó Ãóæúáóì
ÊóÏóÈøóÑú.
(æóíõäúÊóÝóÚõ) Úóáóì ÕöíÛóÉö ÇáúãóÈúäöíøö áöáúãóÝúÚõæáö Ãóíú:
æóíóäúÊóÝöÚõ ÇáúÛóÇäöãõ ãöäúåóÇ ÝóáóÇ íóäúÊóÝöÚõ ÇáÊøóÇÌöÑõ¡
æóÇáÏøóÇÎöáõ ÈöÎöÏúãóÉö ÇáúÌõäúÏöíøö ÈöÃóÌúÑò ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÎóÈóÒó
ÇáúÍöäúØóÉó Ãóæú ØóÈóÎó ÇááøóÍúãó ÝóáóÇ ÈóÃúÓó Èöåöº áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ
ÈöÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö¡ æóáóæú ÝóÚóáõæÇ áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåöãú (ÝöíåóÇ) Ãóíú
ÇáúÛóäöíãóÉö Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö (ÈöáóÇ ÞöÓúãóÉò ÈöÇáÓøöáóÇÍö¡
æóÇáÑøõßõæÈö¡ æóÇááøõÈúÓö Åäú ÇõÍúÊöíÌó) Ãóíú: Åäú ÇÍúÊóÇÌó Åáóì
ÇáÓøöáóÇÍö ÈöÃóäú áóãú íóÌöÏú ÓöáóÇÍðÇ ÂÎóÑó Ãóæú Åáóì ÏóÇÈøóÉö
ÇáúÛóäöíãóÉö¡ Ãóæú ËóæúÈöåóÇ ÈöÃóäú áóãú íóÌöÏú ÏóÇÈøóÉð ÃõÎúÑóì¡ Ãóæú
ËóæúÈðÇ ÂÎóÑó íóÌõæÒõ ÇÓúÊöÚúãóÇáõ ÓöáóÇÍöåóÇ æóÑõßõæÈõ ÏóÇÈøóÊöåóÇ
æóáõÈúÓõ ËóæúÈöåóÇ æóÅöáøóÇ áóÇ.
(æó) íóäúÊóÝöÚõ (ÈöÇáúÚóáóÝö¡ æóÇáúÍóØóÈö¡ æóÇáÏøõåúäö¡ æóÇáØøöíÈö
ãõØúáóÞðÇ) Ãóíú ÓóæóÇÁñ æõÌöÏó ÇáöÇÍúÊöíóÇÌõ¡ Ãóæú áóÇ.
æóÝöí ÇáúßóÇÝöí æóÛóíúÑöåö æóáóÇ ÈóÃúÓó ÈöÃóäú íóÚúáöÝó ÇáúÚóÓúßóÑõ
ÏóæóÇÈøóåõãú Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö æóíóÃúßõáõæÇ ãóÇ æóÌóÏõæÇ ãöäú
ÇáØøóÚóÇãö ßóÇáúÎõÈúÒö¡ æóÇááøóÍúãö æóãóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ Ýöíåö
ßóÇáÓøóãúäö¡ æóÇáÒøóíúÊö æóíóÓúÊóÚúãöáõæÇ ÇáúÍóØóÈó.
æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáäøõÓóÎö ÇáØøöíÈó¡ æóÇáÏøõåúäó æóíóÏúåõäõæÇ ÈöÇáÏøõåúäö
æóíõæÞöÍõæÇ Èöåö ÇáÏøóÇÈøóÉóº áöÃóäøó ÇáúÍóÇÌóÉó.
(1/643)
ÊóãóÓøõ ÅáóíúåóÇ æóíóÌõæÒõ áöáúÛóäöíøö¡
æóÇáúÝóÞöíÑö æóßõáøõ Ðóáößó ÈöáóÇ ÞöÓúãóÉò Ëõãøó ÔóÑóØó ÇáúÍóÇÌóÉó Ýöí
ÇáÓøöíóÑö ÇáÕøóÛöíÑö ÍóÊøóì áóæú ßóÇäó ÈöáóÇ ÍóÇÌóÉò ßóãóÇ Ýöí
ÇáËøöíóÇÈö¡ æóÇáÏøóæóÇÈøö áóÇ æóáóãú íóÔúÊóÑöØúåóÇ Ýöí ÇáÓøöíóÑö
ÇáúßóÈöíÑö¡ æóåõæó ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäõ æóÈöåö ÞóÇáóÊú ÇáúÃóÆöãøóÉõ
ÇáËøóáóÇËóÉõ.
æóÚóäú åóÐóÇ ÞóÇáó (æóÞöíáó Åäú ÇõÍúÊöíÌó) íóäúÊóÝöÚõ ÈöÇáúÃóÔúíóÇÁö
ÇáúãóÐúßõæÑóÉö æóÇáúÃóæúÌóåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäõ «áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - Ýöí ØóÚóÇãö ÎóíúÈóÑó ßõáõæåóÇ æóÇÚúáöÝõæåóÇ
æóáóÇ ÊóÍúãöáõæåóÇ» º æóáöÃóäøó ÇáúÍõßúãó íõÏóÇÑõ Úóáóì Ïóáöíáö
ÇáúÍóÇÌóÉö¡ æóåõæó ßóæúäõåõ Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ÈöÎöáóÇÝö ÇáÓøöáóÇÍö¡
æóÇáÏøóæóÇÈøö áóÇ íõÓúÊóÕúÍóÈúåõãóÇ Ýóáóãú íõæÌóÏú Ïóáöíáõ ÇáúÍóÇÌóÉö
ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö æóÝöíåö ÌóæóÇÒõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöãóÇ
ÐóßóÑó Ýöí ÇáÙøóåöíÑöíøóÉö ÈöãóÇ ÅÐóÇ áóãú íóäúåóåõãú ÇáúÅöãóÇãõ Úóäú
ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöÇáúãóÃúßõæáö¡ æóÇáúãóÔúÑõæÈö æóÅöãøóÇ ÅÐóÇ äóåóÇåõãú
Úóäúåõ ÝóáóÇ íõÈóÇÍõ áóåõãú ÇáöÇäúÊöÝóÇÚõ Èöåö ÇäúÊóåóì.
áóßöäú íóäúÈóÛöí Ãóäú íõÞóíøóÏó ÈöãóÇ ÅÐóÇ áóãú íóßõäú ÍóÇÌóÊõåõãú
Åáóíúåö æóÅöáøóÇ áóÇ íóÚúãóáõ äóåúíõåõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö (áóÇ)
íóäúÊóÝöÚõ (ÈöÇáúÈóíúÚö ÃóÕúáðÇ) áöÇäúÚöÏóÇãö Çáúãöáúßö ÞóÈúáó
ÇáúÅöÍúÑóÇÒö (æóáóÇ ÇáÊøóãóæøõáö) Ãóíú: ÇÊøöÎóÇÐö ÇáúÛóäöíãóÉö ãóÇáðÇ
ÈöäóÝúÓöåö.
æóÝöí ÇáúÚöäóÇíóÉö áóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóÈöíÚõæÇ ÈöÇáÐøóåóÈö¡ æóÇáúÝöÖøóÉö
æóáóÇ íóÊóãóæøóáõæäóåõ Ãóíú: íóÈöíÚõæäóåõ ÈöÇáúÚõÑõæÖö (æóáóÇ)
íõäúÊóÝóÚõ (ÈóÚúÏó ÇáúÎõÑõæÌö) ãöäú ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ÞóÈúáó ÇáúÞöÓúãóÉö
(Èóáú íõÑóÏøõ ãóÇ ÝóÖóáó) ãöãøóÇ ßóÇäó íõäúÊóÝóÚõ Èöåö ãöäú ÇáúÚóáóÝö
æóÛóíúÑå (Åáóì ÇáúÛóäöíãóÉö) áöÒóæóÇáö ÍóÇÌóÊöåö æóßóáöãóÉõ¡ Èóáú åõäóÇ
áöáÊøóÑóÞøöí Ãóíú: áóÇ íóäúÊóÝöÚõ ÈöåóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÎõÑõæÌö Åáóì ÏóÇÑö
ÇáúÅöÓúáóÇãö Èóáú Úóáóíúåö Ãóäú íóÑõÏøó ãóÇ ÝóÖóáó Åáóì ÇáúÛóäöíãóÉö.
(æóÅöäú ÇäúÊóÝóÚó Èöåö) Ãóíú: ÈöãóÇ ÝóÖóáó ÈóÚúÏó ÇáúÎõÑõæÌö (ÑóÏøó
ÞöíãóÊóåõ) Åáóì ÇáúÛóäöíãóÉö¡ æóÚóäú ÇáÔøóÇÝöÚöíøö áóÇ íóÑõÏøõ
ßóÇáúãõÊóáóÕøöÕö.
(æóÅöäú ÞõÓöãóÊú) ÇáúÛóäöíãóÉõ (ÞóÈúáó ÇáÑøóÏøö) Ãóíú: ÞóÈúáó ÑóÏøö ãóÇ
ÝóÖóáó (ÊóÕóÏøóÞó Èöåö) Åäú ÞóÇÆöãðÇ æóÈöÞöíãóÊöåö Åäú åóÇáößðÇ Úóáóì
ÇáúÝõÞóÑóÇÁö (áóæú) ßóÇäó (ÛóäöíøðÇ) æóíóäúÊóÝöÚõ Åäú ßóÇäó ÝóÞöíÑðÇ
(æóãóäú ÃóÓúáóãó ãöäúåõãú) Ãóíú: ãöäú ÇáúÍóÑúÈöíøö ËóãøóÉó (ÞóÈúáó
ÃóÎúÐöåö) Ãóíú: ÃóÎúÐö ÇáúÛõÒóÇÉö ÅíøóÇåõ (ÃóÍúÑóÒó äóÝúÓóåõ æóØöÝúáóåõ)
º áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãõÓúáöãðÇ ÊóÈóÚðÇ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ ÞóÊúáõåõãú
æóÇÓúÊöÑúÞóÇÞõåõãú.
(æó) ÃóÍúÑóÒó (ßõáøó ãóÇ) Ãóíú: ãöäú ÇáúãóäúÞõæáö (åõæó ãóÚóåõ) áöÓóÈúÞö
íóÏöåö ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉö Úóáóíúåö (Ãóæú æóÏöíÚóÉñ ÚöäúÏó ãõÓúáöãò¡ Ãóæú
Ðöãøöíøò) º áöÃóäøóåõ Ýöí íóÏöåö ÍõßúãðÇ.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö
(1/644)
æóáóæú ÃóÓúáóãó ÈóÚúÏóãóÇ ÃóÎóÐó
ÃóæúáóÇÏóåõ ÇáÕøöÛóÇÑó æóãóÇáóåõ æóáóãú íõÄúÎóÐú åõæó ÍóÊøóì áóæú
ÃóÓúáóãó ÃóÍúÑóÒó ÈöÅöÓúáóÇãöåö äóÝúÓóåõ ÝóÞóØú (æóÚóÞóÇÑõåõ ÝóíúÁñ)
ÚöäúÏóäóÇ.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ åõæó áóåõº áöÃóäøóåõ Ýöí íóÏöåö ßóÇáúãóäúÞõæáö
æóáóäóÇ Ãóäøó ÇáúÚóÞóÇÑó áóíúÓó Ýöí íóÏöåö ÍóÞöíÞóÉðº áöÃóäøó ÇáÏøóÇÑó
Ýöí íóÏö Ãóåúáö ÇáÏøóÇÑö æóÓõáúØóÇäöåóÇ (æóÞöíáó Ýöíåö) Ãóíú: Ýöí
ÇáúÚóÞóÇÑö (ÎöáóÇÝðÇ áöãõÍóãøóÏò æóÃóÈöí íõæÓõÝó Ýöí Þóæúáöåö
ÇáúÃóæøóáö) ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú åóÐóÇ Þóæúáõ ÇáúÅöãóÇãö æóÞóæúáõ ÃóÈöí
íõæÓõÝó ÇáúÂÎöÑõ.
æóÝöí Þóæúáö ãõÍóãøóÏò æóÞóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó ÇáúÃóæøóáö ÇáúÚóÞóÇÑõ
ßóÛóíúÑöåö ãöäú ÇáúÃóãúæóÇáö (æóæóáóÏõåõ) ãõÈúÊóÏóÃñ ÎóÈóÑõåõ Þóæúáõåõ
ÇáúÂÊöí ÝóíúÁñ (ÇáúßóÈöíÑõ) º áöÃóäøóåõ ßóÇÝöÑñ ÍóÑúÈöíøñ æóáóÇ
íóÊúÈóÚõåõ (æóÒóæúÌóÊõåõ) º áöÃóäøóåóÇ ßóÇÝöÑóÉñ ÍóÑúÈöíøóÉñ áóÇ
ÊóÊúÈóÚõåõ (æóÍóãúáõåóÇ) º áöÃóäøóåõ ÌõÒúÄõåóÇ ÝóíõÓúÊóÑóÞøõ ÈöÑöÞøöåóÇ
ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö (æóÚóÈúÏõåõ ÇáúãõÞóÇÊöáõ) º áöÃóäøóåõ
áöÞöÊóÇáöåö ÕóÇÑó ãõÊóãóÑøöÏðÇ Úóáóì ãóæúáóÇåõ æóãõáúÍóÞðÇ ÈöÃóåúáö
ÇáÏøóÇÑö¡ æóßóÐóÇ ÃóãóÊõåõ ÇáúãõÞóÇÊöáóÉõ¡ æóáóæú ßóÇäóÊú ÍõÈúáóì
Ýóåöíó¡ æóÇáúÌóäöíäõ ÝóíúÁñ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì
Ãóäøó ãóäú áóãú íõÞóÇÊöáú áóíúÓó ÈöÝóíúÁò (æóãóÇáõåõ ãóÚó ÍóÑúÈöíøò
ÈöÛóÕúÈò¡ Ãóæú æóÏöíÚóÉò ÝóíúÁñ) º áöÃóäøó íóÏóåõ áóíúÓóÊú
ÈöãõÍúÊóÑóãóÉò Ýóíóßõæäõ ÝóíúÆðÇ Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö.
(æóßóÐóÇ ãóÇáõåõ ãóÚó ãõÓúáöãò Ãóæú Ðöãøöíøò ÈöÛóÕúÈò) ÚöäúÏó
ÇáúÅöãóÇãöº áöÃóäøó íóÏóåõ áóíúÓóÊú ßóíóÏö ÇáúãóÇáößö Ýóíóßõæäõ ÝóíúÆðÇ
(ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ) º áöÃóäøó ÇáúãóÇáó ÊóÇÈöÚñ áöáäøóÝúÓö¡ æóÞóÏú ÕóÇÑóÊú
ãóÚúÕõæãóÉð ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö (æóÞöíáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó) Ýöí åóÐóÇ (ãóÚó
ÇáúÅöãóÇãö) æóÍóÇÕöáõåõ Ãóäøó åóÐóÇ íóßõæäõ ÝóíúÆðÇ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö
ÝóÞóØú ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ Ýöí ÑöæóÇíóÉò.
æóÝöí ÑöæóÇíóÉò ÃõÎúÑóì Ãóäøó åóÐóÇ íóßõæäõ ÝóíúÆðÇ ÚöäúÏó ÇáÔøóíúÎóíúäö
ÎöáóÇÝðÇ áöãõÍóãøóÏò. ÞóíøóÏó ÈöÇáúÍóÑúÈöíøö ÅÐóÇ ÃóÓúáóãóº áöÃóäøó
ÇáúãõÓúáöãó¡ Ãóæú ÇáÐøöãøöíøó ÅÐóÇ ÏóÎóáó ÏóÇÑó ÇáúÍóÑúÈö ÈöÃóãóÇäò
ÝóÃóÕóÇÈó ãóÇáðÇ Ëõãøó ÙóåóÑúäóÇ Úóáóì ÇáÏøóÇÑö ÝóÍõßúãõåõ Íõßúãõ ãóäú
ÃóÓúáóãó Ýöí ÏóÇÑöåöãú Ýöí ÌóãöíÚö ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ÅáøóÇ Ýöí ÍóÞøö ãóÇáò
Ýöí íóÏö ÍóÑúÈöíøò Ýöí ÑöæóÇíóÉö ÃóÈöí ÓõáóíúãóÇäó¡ æóåõæó ÇáúÃóÕóÍøõº
áöÃóäøó ÇáúÚöÕúãóÉó ßóÇäóÊú ËóÇÈöÊóÉð áöåóÐóÇ ÇáúãóÇáö ÊóÈóÚðÇ
áöáúãóÇáößö ÝóáóÇ íóÒõæáõ.
æóÝöí ÑöæóÇíóÉö ÃóÈöí ÍóÝúÕò íóßõæäõ ÝóíúÆðÇ¡ æóáóæú ÃóÛóÇÑõæÇ ÚóáóíúåóÇ
æóáóãú íóÙúåóÑõæÇ ÝóßóÐóáößó ÇáúÍõßúãõ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö íóÕöíÑõ ÌóãöíÚõ
ãóÇáöåö ÝóíúÆðÇ ÅáøóÇ äóÝúÓóåõ æóÃóæúáóÇÏóåõ ÇáÕøöÛóÇÑó ÚöäúÏó
ãõÍóãøóÏò.
[ÝóÕúáñ Ýöí ßóíúÝöíøóÉö ÇáúÞöÓúãóÉö]
ö ÃóÝúÑóÏóåóÇ ÇáúãõÕóäøöÝõ ÈöÝóÕúáò Úóáóì ÍöÏóÉò áößóËúÑóÉö ÔõÚóÈöåóÇ¡
æóÇáúÞöÓúãóÉõ ÌóÚúáõ äóÕöíÈò ÔóÇÆöÚò Ýöí ãóÍóáøò ãõÚóíøóäò (æóÊõÞúÓóãõ
ÇáúÛóäöíãóÉõ) Ãóíú: íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúÅöãóÇãö Ãóäú íóÞúÓöãó ÇáúÛóäöíãóÉó
æóíõÎúÑöÌó ÎõãõÓóåóÇ ÃóæøóáðÇ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {ÝóÃóäøó áöáøóåö
ÎõãõÓóåõ} [ÇáÃäÝÇá: 41] æóíóÞúÓöãó ÇáúÃóÑúÈóÚóÉó ÇáúÃóÎúãóÇÓó Úóáóì
ÇáúÛóÇäöãöíäó áöáäøõÕõæÕö ÇáúæóÇÑöÏóÉö æóÚóáóíúåö ÇáúÅöÌúãóÇÚõ.
æóÚóäú åóÐóÇ ÞóÇáó (áöáÑøóÇÌöáö) Ãóíú ãóäú áóÇ ÝóÑóÓó ãóÚóåõ ÓóæóÇÁñ
ßóÇäó ãóÚóåõ ÈóÚöíÑñ¡ Ãóæú ÈóÛúáñ¡ Ãóæú áóãú íóßõäú (Óóåúãñ
æóáöáúÝóÇÑöÓö ÓóåúãóÇäö) ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö æóÒõÝóÑó (æóÚöäúÏóåõãóÇ) ¡
æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö æóÇááøóíúËö æóÃóÈöí ËóæúÑò
æóÃóßúËóÑö Ãóåúáö ÇáúÚöáúãö áöáúÝóÇÑöÓö (ËóáóÇËóÉñ ÃóÓúåõãò áóåõ Óóåúãñ
æóáöÝóÑóÓöåö ÓóåúãóÇäö) áöãóÇ Ñõæöíó Úóäú ÇáäøóÈöíøö - Úóáóíúåö
ÇáÓøóáóÇãõ - «ÃóÓúåóãó áöáúÝóÇÑöÓó ËóáóÇËóÉó ÃóÓúåõãò
(1/645)
ÓóåúãðÇ áóåõ æóÓóåúãóíúäö áöÝóÑóÓöåö»
æóáóåõ ãóÇ Ñõæöíó Ãóäøóåõ - Õóáøóì Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
«ÃóÓúåóãó áöáúÝóÇÑöÓö Óóåúãóíúäö áóåõ æóÓóåúãðÇ áöÝóÑóÓöåö» ÝóÊóÚóÇÑóÖó
ÝöÚúáóÇåõ ÝóíóÑúÌöÚõ Åáóì Þóæúáöåö - Õóáøóì Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö
æóÓóáøóãó - «áöáúÝóÇÑöÓö ÓóåúãóÇäö æóáöáÑøóÇÌöáö Óóåúãñ» (æóáóÇ íõÓúåöãõ
áöÃóßúËóÑó ãöäú ÝóÑóÓò) æóÇÍöÏò ÚöäúÏó ÇáØøóÑóÝóíúäö (ÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó íõÓúåöãõ áöÝóÑóÓóíúäö) «º áöÃóäøóåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - ÃóÓúåóãó ÒõÈóíúÑðÇ ÎóãúÓóÉó ÃóÓúåõãò» æóáóåõãóÇ Ãóäøóåõ -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «æóáóãú íõÓúåöãú íóæúãó ÎóíúÈóÑó
áöÕóÇÍöÈö ÇáúÃóÝúÑóÇÓö ÅáøóÇ áöÝóÑóÓò æóÇÍöÏò» æóãóÇ ÑóæóÇåõ ãóÍúãõæáñ
Úóáóì ÇáÊøóäúÝöíáö ßóãóÇ ÃóÚúØóì ÓóáóãóÉó Èúäó ÇáúÃóßúæóÚö Óóåúãóíúäö¡
æóåõæó ÑóÇÌöáñ (¡ æóÇáúÈóÑóÇÐöíäõ) ÌóãúÚõ ÇáúÈöÑúÐóæúäö¡ æóåõæó Îóíúáõ
ÇáúÚóÌóãö (ßóÇáúÚöÊóÇÞö) ÈößóÓúÑö ÇáúÚóíúäö ÌóãúÚõ ÚóÊöíÞò¡ æóåõæó
ÝóÑóÓñ ÌóæóÇÏñ æóÅöäøóãóÇ ÇÓúÊóæóíóǺ áöÃóäøó ÅÑúåóÇÈó ÇáúÚóÏõæøö
íõÖóÇÝõ Åáóì ÌöäúÓö ÇáúÎóíúáö¡ æóåõæó ÔóÇãöáñ áöáúÈóÑóÇÐöíäö¡
æóÇáúÚöÑóÇÈö¡ æóÇáúåóÌöíäö¡ æóÇáúãõÞúÑöÝöº æóáöÃóäøó Ýöí ÇáúÈöÑúÐóæúäö
ÞõæøóÉó ÇáúÍóãúáö¡ æóÇáÕøóÈúÑó¡ æóÝöí ÇáúÚóÊöíÞö ÞõæøóÉó ÇáØøóáóÈö¡
æóÇáÓøóÝóÑó Ýóßõáøñ ãöäúåõãóÇ ÌöäúÓõ ÇáúãóäúÝóÚóÉö.
(æóáóÇ íõÓúåóãõ áöÑóÇÍöáóÉò) ¡ æóåöíó ÇáøóÊöí íõÍúãóáõ ÚóáóíúåóÇ
ÇáúÍöãúáõ (æóáóÇ ÈóÛúáñ) º áöÃóäøóåõ áóÇ íõÞóÇÊóáõ ÚóáóíúåóÇ æóáóÇ
ÊóÕúáõÍõ áöáØøóáóÈö¡ æóÇáúåóÑóÈö (æóÇáúÚöÈúÑóÉõ áößóæúäöåö ÝóÇÑöÓðÇ¡
Ãóæú ÑóÇÌöáðÇ ÚöäúÏó ÇáúãõÌóÇæóÒóÉö) Ãóíú: ãõÌóÇæóÒóÉö ãóÏúÎóáö ÏóÇÑö
ÇáúÍóÑúÈö áóÇ ÔõåõæÏõ ÇáúæóÞúÚóÉö ÚöäúÏóäóÇ ÎöáóÇÝðÇ áöáúÃóÆöãøóÉö
ÇáËøóáóÇËóÉö (ÝóíóäúÈóÛöí áöáúÅöãóÇãö) ¡ Ãóæú äóÇÆöÈöåö (Ãóäú íóÚúÑöÖó
ÇáúÌóíúÔó ÚöäúÏó ÏõÎõæáöåö ÏóÇÑó ÇáúÍóÑúÈö áöíóÚúáóãó ÇáúÝóÇÑöÓó ãöäú
ÇáÑøóÇÌöáö) ÍóÊøóì íóÞúÓöãó ÇáúÛóäóÇÆöãó Èóíúäóåõãú ÈöÞóÏúÑö
ÇÓúÊöÍúÞóÇÞöåöãú (Ýóãóäú ÌóÇæóÒó) ãóÏúÎóáó ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö åóÐóÇ
ÊóÝúÑöíÚñ áöãóÐúåóÈöäóÇ (ÑóÇÌöáðÇ ÝóÇÔúÊóÑóì ÝóÑóÓðÇ) ÈóÚúÏó
ÇáúãõÌóÇæóÒóÉö æóÔóåöÏó ÇáúæóÞúÚóÉó (Ýóáóåõ Óóåúãõ ÑóÇÌöáò) æóÑóæóì
ÇÈúäõ ÇáúãõÈóÇÑóßö Úóäú ÇáúÅöãóÇãö Ãóäøó áóåõ Óóåúãó ÇáúÝóÇÑöÓö (æóãóäú
ÌóÇæóÒó ÝóÇÑöÓðÇ ÝóäóÝóÞó) Ãóíú åóáóßó (ÝóÑóÓõåõ) ÝóÔóåöÏó ÇáúæóÞúÚóÉó
ÑóÇÌöáðÇ (Ýóáóåõ Óóåúãõ ÝóÇÑöÓò) æóåóÐóÇ ÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö
ÇáËøóáóÇËóÉö íõÚúÊóÈóÑõ ßóæúäõåõ ÝóÇÑöÓðÇ¡ Ãóæú ÑóÇÌöáðÇ ÍóÇáó
ÇäúÞöÖóÇÁö ÇáúÍóÑúÈöº áöÃóäøóåõ ÓóÈóÈõ ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÅãøóÇ
ÇáúãõÌóÇæóÒóÉõ ÝóæóÓöíáóÉñ Åáóì ÇáÓøóÈóÈö ÝóáóÇ íõÚúÊóÈóÑõ ßóÇáúÎõÑõæÌö
ãöäú ÇáúÈóíúÊö æóáóäóÇ Ãóäøó ÇáúãõÌóÇæóÒóÉó ÃóÞúæóì ÇáúÌöåóÇÏöº áöÃóäøó
ÇáúÅöÑúåóÇÈó ÈöåóÇ íóáúÍóÞõåõãúº æóáöåóÐóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÔóæúßóÉò
æóÌóíúÔò ÚóÙöíãò¡ æóÇáúÌöåóÇÏõ íóßõæäõ ÈöÇáúÅöÑúåóÇÈö ßóãóÇ íóßõæäõ
ÈöÇáúÞóÊúáö åóÐóÇ Ýöí ÚóÏóãö ÇáúãóÖóÇíöÞö ÃóãøóÇ áóæú ÏóÎóáó ÝóÇÑöÓðÇ
æóÞóÇÊóáó ÑóÇÌöáðÇ áöÖöíÞö ÇáúãóßóÇäö ÇÓúÊóÍóÞøó Óóåúãó ÇáúÝóÇÑöÓö
ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö¡ æóßóÐóÇ áóæú ßóÇäó Ýöí ÇáÓøóÝöíäóÉö áöÊóåúíöÆóÊöåö
áöáúÞöÊóÇáö ÝóÇÑöÓðÇ¡ æóåõæó ßóÇáúãõÈóÇÔöÑö.
(æóáóæú ÈóÇÚóåõ) Ãóíú ÇáúÝóÑóÓó ÈóÚúÏó ÇáúãõÌóÇæóÒóÉö (ÞóÈúáó
ÇáúÞöÊóÇáö) ¡ Ãóæú ÍóÇáó ÇáúÞöÊóÇáö Úóáóì ÇáúÃóÕóÍøö ÃóãøóÇ áóæú ÈóÇÚóåõ
ÈóÚúÏó ÇáúÝóÑóÇÛö ãöäú ÇáúÞöÊóÇáö áóãú íóÓúÞõØú Óóåúãõ ÇáúÝõÑúÓóÇäö
(Ãóæú æóåóÈóåõ¡ Ãóæú ÂÌóÑóåõ¡ Ãóæú Ñóåóäóåõ ÝóÓóåúãõ ÑóÇÌöáò Ýöí ÙóÇåöÑö
ÇáÑøöæóÇíóÉö) º áöÃóäøó ÇáúÅöÞúÏóÇãó Úóáóì åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö
íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ áóãú íóÞúÕöÏú ÈöÇáúãõÌóÇæóÒóÉö ÇáúÞöÊóÇáó ÝóÇÑöÓðÇ
(1/646)
ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÈóÇÚóåõ ãõßúÑóåðÇ¡ æóÚóäú
ÇáúÅöãóÇãö Åäøóåõ ÝóÇÑöÓñ áöáúãõÌóÇæóÒóÉö.
æóÝöí ÇáúãöäóÍö áóæú ÛõÕöÈó ÝóÑóÓõåõ ãöäúåõ ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö ÝóÏóÎóáó
ÑóÇÌöáðÇ Ëõãøó ÇÓúÊóÑúÏóÏóåõ ÝöíåóÇ Ýóáóåõ Óóåúãõ ÝóÇÑöÓò¡ æóßóÐóÇ áóæú
ÑóßöÈó Úóáóíúåö ÛóíúÑõåõ æóÏóÎóáó ÏóÇÑó ÇáúÍóÑúÈö¡ Ãóæú äóÝóÑó ÇáúÝóÑóÓõ
ÝóÇÊøóÈóÚóåõ æóÏóÎóáó ÑóÇÌöáðÇ¡ æóßóÐóÇ ÅÐóÇ Öóáøó ãöäúåõ æóÏóÎóáó
ÑóÇÌöáðÇ¡ Ëõãøó æóÌóÏóåõ ÝöíåóÇ áóÇ íõÍúÑóãõ ãöäú Óóåúãö ÇáúÝóÇÑöÓö¡
æóáóæú æóåóÈóåóÇ æóÏóÎóáó ÑóÇÌöáðÇ æóÏóÎóáó ÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ ÝóÇÑöÓðÇ¡
Ëõãøó ÑóÌóÚó ÝöíåóÇ ÇÓúÊóÍóÞøó ÇáúãóæúåõæÈõ áóåõ Ýöí ÇáúÛóäöíãóÉö Óóåúãó
ÇáúÝóÇÑöÓö ÝöíãóÇ ÃóÕóÇÈóåõ ÞóÈúáó ÇáÑøõÌõæÚö æóÓóåúãó ÇáÑøóÇÌöáö ÝöíãóÇ
ÃóÕóÇÈóåõ ÈóÚúÏóåõ¡ æóÇáÑøóÇÌöÚõ ÑóÇÌöáñ ãõØúáóÞðÇ.
(æóßóÐóÇ áóæú ßóÇäó) ÇáúÝóÑóÓõ (ãóÑöíÖðÇ Ãóæú ãõåúÑðÇ áóÇ íõÞóÇÊóáõ
Úóáóíúåö) º áöÃóäøóåõ áóÇ íóÞúÕöÏõ Èöåö ÇáúÞöÊóÇáó ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÒóÇáó
ÇáúãóÑóÖõ æóÕóÇÑó ÈöÍóÇáò íõÞóÇÊöáõ Úóáóíúåö ÞóÈúáó ÇáúÛóäöíãóÉö
ÝóÅöäøóåõ íõÓúåóãõ ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ¡ æóßóÐóÇ ãóäú ßóÇäó ÝóÑóÓõåõ ãóÑöíÖðÇ
ÈóÚúÏó ÇáúãõÌóÇæóÒóÉö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÃóØóÇáó ÇáúãõßúËó Ýöí ÏóÇÑö
ÇáúÍóÑúÈö ÍóÊøóì ÈóáóÛó ÇáúãóåúÑõ æóÕóÇÑó ÕóÇáöÍðÇ áöáÑøõßõæÈö ÝóÞóÇÊóáó
Úóáóíúåö áóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ Óóåúãó ÇáúÝõÑúÓóÇäö.
(æóáóÇ íõÓúåóãõ áöãóãúáõæßò) º áöÃóäøóåõ ãóÔúÛõæáñ ÈöÎöÏúãóÉö ÓóíøöÏöåö
ÝóíóãúäóÚõåõ ãöäú ÇáúÎõÑõæÌö Åáóì ÇáúÌöåóÇÏö (Ãóæú ãõßóÇÊóÈò) º
áöÃóäøóåõ ßóÇáúÚóÈúÏö ÅÐú ÇáÑøöÞøõ ÞóÇÆöãñ æóÊóæóåøõãõ ÚóÌúÒöåö ËóÇÈöÊñ
ÝóíóãúäóÚõåõ ãöäú ÇáúÎõÑõæÌö Åáóíúåö (¡ Ãóæú ÕóÈöíøò Ãóæú ÇãúÑóÃóÉò) º
áöÃóäøóåõãóÇ ÚóÇÌöÒóÇäö Úóäú ÇáúÞöÊóÇáöº æóáöåóÐóÇ áóÇ íóáúÍóÞõåõãóÇ
ÝóÑúÖõ ÇáúÎõÑõæÌö (Ãóæú Ðöãøöíøò) º áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÃóåúáò
áöáúÌöåóÇÏö æóßóáöãóÉõ¡ Ãóæú Ýöí Þóæúáöåö¡ Ãóæú ãõßóÇÊóÈò Åáóì åõäóÇ
ÛóíúÑõ ãõäóÇÓöÈò¡ Èóáú ÇáúÃóæúáóì ÇáúæóÇæõ (Èóáú íóÑúÖóÎõ) ÈöÇáÖøóÇÏö¡
æóÇáúÎóÇÁö ÇáúãõÚúÌóãóÊóíúäö Ãóíú: íõÚúØöí ÔóíúÆðÇ ÞóáöíáðÇ ãöäú
ÃóÑúÈóÚóÉö ÇáúÃóÎúãóÇÓö áóåõãú (ÈöÍóÓóÈö ãóÇ íóÑóì) ÇáúÅöãóÇãõ
ÊóÍúÑöíÖðÇ Úóáóì ÇáúÞöÊóÇáö æóÇäúÍöØóÇØðÇ áöÑõÊúÈóÊöåöãú (Åäú ÞóÇÊóáõæÇ¡
Ãóæú ÏóÇæóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáúÌóÑúÍóì¡ Ãóæú Ïóáøó ÇáÐøöãøöíøõ Úóáóì
ÚóæúÑóÇÊöåöãú) Ãóíú: ãóÓúÊõæÑóÇÊöåöãú¡ æóÇáúæóÇæõ Ýöí æóÏóáøó ÈöãóÚúäóì¡
Ãóæú æóÅöáøóÇ íóáúÒóãú Ãóäú áóÇ ÊóÑúÖóÎó áóåõ Åäú Ïóáøó Úóáóì
ÚóæúÑóÇÊöåöãú ÝóÞóØú¡ Ãóæú Úóáóì ÇáØøóÑöíÞö ÝóÞóØú ÝóáóíúÓó ßóÐóáößó
ÊóÏóÈøóÑú.
(æóÚóáóì ÇáØøóÑöíÞö) ÝóáóÇ íõÑúÖóÎõ ÇáúÚóÈúÏõ ÅÐóÇ áóãú íõÞóÇÊöáúº
áöÃóäøóåõ ÏóÎóáó áöÎöÏúãóÉö Çáúãóæúáóì ÝóÕóÇÑó ßóÇáÊøóÇÌöÑö ÅáøóÇ Ãóäú
íóßõæäó ãóÃúÐõæäðÇ ÈöÇáúÞöÊóÇáö æóÞóÇÊóáó ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó áóåõ
ÇáÓøóåúãõ ÇáúßóÇãöáõ¡ æóßóÐóÇ ÇáÕøóÈöíøõº áöÃóäøóåõ ãõÝúÑóÖñ ÈöÃóäú
íóßõæäó áóåõ ÞõÏúÑóÉñ Úóáóíúåö¡ æóÇáúãóÑúÃóÉõ íõÑúÖóÎõ áóåóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäóÊú ÊõÏóÇæöí ÇáúÌóÑúÍóì æóÊóÞõæãõ Úóáóì ÇáúãóÑúÖóìº áöÃóäøóåóÇ
ÚóÇÌöÒóÉñ Úóäú ÇáúÞöÊóÇáö ÝóÊóÞõæãõ ÅÚóÇäóÊõåóÇ ãóÞóÇãó ÇáúÞöÊóÇáö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ ÞóÇÏöÑñ Úóáóíúåö¡ æóÇáÐøöãøöíøõ ÅäøóãóÇ
íõÑúÖóÎõ áóåõ ÅÐóÇ ÞóÇÊóáó¡ Ãóæú Ïóáøóº áöÃóäøó Ýöíåö ãóäúÝóÚóÉð
áöáúãõÓúáöãöíäó æóáóÇ íóÈúáõÛõ ÈöÇáÑøóÖúÎö ÇáÓøóåúãó ÅáøóÇ Ýöí
ÇáÐøöãøöíøö ÅÐóÇ Ïóáøóº áöÃóäøóåõ ÝöíåóÇ ãóäúÝóÚóÉñ ÚóÙöíãóÉñ æóáóÇ
íóÈúáõÛõ ÇáÓøóåúãõ ÅÐóÇ ÞóÇÊóáó ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö
áóßöäú Ýöíåö ßóáóÇãñº áöÃóäøóåõ áóÇ æóÌúåó áöÊóÎúÕöíÕö Íõßúãö
ÇáÏøóáóÇáóÉö ÈöÇáÐøöãøöíøöº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó æóÛóíúÑóåõ ÃóíúÖðÇ ÅÐóÇ
Ïóáøó íõÚúØóì áóåõ ÃõÌúÑóÉõ ÇáÏøóáóÇáóÉö ÈóÇáöÛðÇ ãóÇ ÈóáóÛó ÅáøóÇ Ãóäú
íõÞóÇáó ÐößúÑõ ÇáÐøöãøöíøö ÇÊøöÝóÇÞöíøñ ÊóÃóãøóáú.
æóÝöíåö ÅÔúÚóÇÑñ Åáóì Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ ÇáöÇÓúÊöÚóÇäóÉõ ÈöÇáúßóÇÝöÑö Úóáóì
ÇáúÞöÊóÇáö ÅÐóÇ ÏóÚóÊú ÇáúÍóÇÌóÉõ Åáóì Ðóáößó ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö.
(1/647)
(æóÇáúÎõãõÓõ) ãöäú ÇáúÛóäöíãóÉö íóßõæäõ
(áöáúíóÊóÇãóì¡ æóÇáúãóÓóÇßöíäö æóÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö) Ãóíú: íõÞúÓóãõ
ÇáúÎõãõÓõ Úóáóì ËóáóÇËóÉö ÃóÓúåõãò Óóåúãò áöáúíóÊóÇãóì æóÓóåúãò
áöáúãóÓóÇßöíäö æóÓóåúãò áöÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö æóÊóÏúÎõáõ ÝõÞóÑóÇÁõ Ðóæöí
ÇáúÞõÑúÈóì Ýöíåöãú ÝóíõÕúÑóÝõ Åáóì ÌóãöíÚöåöãú¡ Ãóæú ÈóÚúÖöåöãú ßóãóÇ
Ýöí ÇáäøõÊóÝö æóÛóíúÑöåö (æóíõÞóÏøóãõ) ãöäúåõãú (Ðóæõæ ÇáúÞõÑúÈóì
ÇáúÝõÞóÑóÇÁõ) Ãóíú ÃóÞúÑöÈóÇÁõ ÇáäøóÈöíøö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - ãöäú Èóäöí ÇáúãõØøóáöÈö æóÈóäöí åóÇÔöãò Ïõæäó Èóäöí
äóæúÝóáò æóÚóÈúÏö ÔóãúÓò ÝóíõÞóÏøóãõ ÇáúíóÊöíãõ ãöäúåõãú Úóáóì
ÇáúíóÊöíãö ãöäú ÛóíúÑöåöãú¡ æóÇáúãóÓóÇßöíäõ Úóáóì ÇáúãóÓóÇßöíäö æóÇÈúäõ
ÇáÓøóÈöíáö Úóáóì ÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö (æóáóÇ ÍóÞøó Ýöíåö) Ãóíú: Ýöí
ÇáúÎõãõÓö (áöÃóÛúäöíóÇÆöåöãú) Ãóíú áöÃóÛúäöíóÇÆöåöãú Ðóæöí ÇáúÞõÑúÈóì
ÚöäúÏóäóÇ ÝóÈóÞöíó áóåõãú ÎõãõÓõ ÇáúÎõãõÓö íóÓúÊóæöí Ýöíåö ÝóÞöíÑõåõãú
æóÛóäöíøõåõãú áöáÐøóßóÑö ãöËúáõ ÍóÙøö ÇáúÃõäúËóíóíúäö áöÞóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì {æóáöÐöí ÇáúÞõÑúÈóì} [ÇáÃäÝÇá: 41] ãõØúáóÞðÇ ãöäú ÛóíúÑö ÝóÕúáò
æóáóäóÇ Åäøó ÇáúÎõáóÝóÇÁó ÇáÑøóÇÔöÏöíäó ÞóÓóãõæåóÇ Úóáóì ÇáËøóáóÇËóÉö
Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ æóßóÝóì Èöåöãú ÞõÏúæóÉð.
æóÞóÇáó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «íóÇ ãóÚúÔóÑó Èóäöí åóÇÔöãò
Åäøó Çááøóåó ßóÑöåó áóßõãú ÛõÓóÇáóÉó ÇáäøóÇÓö æóÃóæúÓóÇÎóåõãú
æóÚóæøóÖóßõãú ÈöÎõãõÓö ÇáúÎõãõÓö ãöäú ÇáúÛóäöíãóÉö» ¡ æóÇáúÚöæóÖõ
ÅäøóãóÇ ËóÈóÊó Ýöí ÍóÞøö ãóäú ËóÈóÊó Ýöí ÍóÞøöåö ÇáúãõÚóæøóÖõ¡ æóåõãú
ÇáúÝõÞóÑóÇÁõ¡ æóÇáäøóÈöíøõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
ÃóÚúØóÇåõãú áöáäøõÕúÑóÉö ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøóåõ Úóáøóáó ÝóÞóÇáó Åäøóåõãú
áóãú íóÒóÇáõæÇ ãóÚöí åóßóÐóÇ Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö æóÇáúÅöÓúáóÇãö
æóÔóÈøóßó Èóíúäó ÃóÕóÇÈöÚöåö æóÈöåóÐóÇ ÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó
ÈöÇáäøóÕøö ÞõÑúÈõ ÇáäøõÕúÑóÉö áóÇ ÞõÑúÈõ ÇáúÞóÑóÇÈóÉö åóßóÐóÇ Þóæúáõ
ÇáúßóÑúÎöíøö æóÞóÇáó ÇáØøóÍóÇæöíøõ ÝóÞöíÑõåõãú ÃóíúÖðÇ ãóÍúÑõæãñ.
æóÝöí ÇáúÍóÇæöí ÇáúÞõÏúÓöíøö¡ æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøó ÇáúÎõãõÓó
íõÕúÑóÝõ áöÐóæöí ÇáúÞõÑúÈóì¡ æóÇáúíóÊóÇãóì æóÇÈúäö ÇáÓøóÈöíáö æóÈöåö
äóÃúÎõÐõ æóÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúÈóÍúÑö åóÐóÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäøó ÇáúÝóÊúæóì
Úóáóì ÇáÕøóÑúÝö Åáóì ÇáúÃóÞúÑöÈóÇÁö ÇáúÃóÛúäöíóÇÁö ÝóáúíõÍúÝóÙú æó
(ÐóßóÑóåõ ÊóÚóÇáóì) ÍóíúËõ ÞóÇáó ÝóÅöäøó áöáøóåö ÎõãõÓóåõ
(áöáÊøóÈóÑøõßö) ßóãóÇ ÞóÇáó ÚóÇãøóÉõ ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ.
æóÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ Ãóäøóåõ áöÚöãóÇÑóÉö ÇáúÈóíúÊö ÇáúÍóÑóÇãö Åäú
ßóÇäóÊú ÇáúÞöÓúãóÉõ ÈöÞõÑúÈöåö æóÅöáóì ÚöãóÇÑóÉö ÇáúÌóæóÇãöÚö Ýöí ßõáøö
ÈóáúÏóÉò åöíó Ýöí ÇáúÞõÑúÈö ãöäú ãóæúÖöÚö ÇáúÞöÓúãóÉö (æóÓóåúãõ
ÇáäøóÈöíøö - Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ - ÓóÞóØó ÈöãóæúÊöåö) áöÃóäøóåõ ßóÇäó
(1/648)
íóÓúÊóÍöÞøõåõ ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö æóáóÇ
ÑóÓõæáó ÈóÚúÏóåõ.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ íõÕúÑóÝõ Åáóì ÇáúÎóáöíÝóÉö¡ æóÇáúÍõÌøóÉõ Úóáóíúåö
ãóÇ ÞóÏøóãúäóÇ (ßóÇáÕøóÝöíøö) Ãóíú: ßóÓõÞõæØö ÇáÕøóÝöíøö ÈöÝóÊúÍö
ÇáÕøóÇÏö æóßóÓúÑö ÇáúÝóÇÁö æóÊóÔúÏöíÏö ÇáúíóÇÁö åõæó ÔóíúÁñ äóÝöíÓñ
ßóÇäó íóÕúØóÝöíåö áöäóÝúÓöåö ÇáäøóÝöíÓóÉõ ãöäú ÇáúÛóäöíãóÉö ßóÏöÑúÚò¡
Ãóæú ÓóíúÝò¡ Ãóæú ÝóÑóÓò¡ Ãóæú ÃóãóÉò.
(æóÅöäú ÏóÎóáó ÏóÇÑó ÇáúÍóÑúÈö ãóäú áóÇ ãóäóÚóÉó áóåõ ÈöáóÇ ÅÐúäö
ÇáúÅöãóÇãö áóÇ íõÎóãøóÓõ ãóÇ ÃóÎóÐõæÇ) íóÚúäöí Åäú ÏóÎóáó ÏóÇÑó
ÇáúÍóÑúÈö æóÇÍöÏñ æóÇËúäóÇäö¡ Ãóæú ËóáóÇËóÉñ ãõÛöíÑöíäó ÈöáóÇ ÅÐúäö
ÇáúÅöãóÇãö áóÇ íõÎóãøóÓõº áöÃóäøó ÃóÎúÐóåõãú ÍöíäóÆöÐò íóßõæäõ
ÇÎúÊöáóÇÓðÇ æóÓóÑóÞðÇ áóÇ ÞóåúÑðÇ æóÛóáóÈóÉð.
(æóÅöäú ßóÇäó) ÇáÏøõÎõæáõ (ÈöÅöÐúäöåö) Ãóíú: ÇáúÅöãóÇãö (Ãóæú áóåõãú)
Ãóíú áöáÏøóÇÎöáöíäó (ãóäóÚóÉñ) ¡ æóÅöäú áóãú íóÃúÐóäú ÇáúÅöãóÇãõ
(ÎõãøöÓó) ãóÇ ÃóÎóÐõæÇ ãöäúåõãúº áöÃóäøóåõ ãóÃúÎõæÐñ Úóáóì æóÌúåö
ÇáúÛóáóÈóÉö¡ æóÇáúÞóåúÑö áóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÓö¡ æóÇáÓøóÑöÞóÉö ÝóßóÇäó
ÛóäöíãóÉð åóÐóÇ Ýöí ÇáúãóäóÚóÉö ÙóÇåöÑñ ÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÅöÐúäö¡
ÝóÇáúãóÔúåõæÑõ Ãóäøóåõ íõÎóãøóÓõº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÃóÐöäó ÇáúÅöãóÇãõ
ÝóÞóÏú ÇáúÊóÒóãó äõÕúÑóÊóåõãú ÈöÇáúÅöãúÏóÇÏö ÝóÕóÇÑó ßóÇáúãóäóÚóÉö ßóãóÇ
Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö áóßöäú Ýöí ÇáúãõÖúãóÑóÇÊö Ãóäøóåõ áóæú
ÃóÛóÇÑó ËóáóÇËóÉñ¡ Ãóæú ÃóÞóáøõ áóÇ íõÎóãøóÓõ Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö.
æóÚóäú ãõÍóãøóÏò Ãóäøóåõ áóãú íõÎóãøóÓú ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÈóáóÛõæÇ ÊöÓúÚóÉð
(æóáöáúÅöãóÇãö) Ãóíú: äõÏöÈó áöáúÅöãóÇãö (Ãóäú íõäóÝøöáó) ¡
æóÇáÊøóäúÝöíáõ ÅÚúØóÇÁõ ÇáúÛõÒóÇÉö ÔóíúÆðÇ ÒóÇÆöÏðÇ Úóáóì Óóåúãöåöãú
ÍóËøðÇ Úóáóì ÇáúÞöÊóÇáö (ÞóÈúáó ÅÍúÑóÇÒö ÇáúÛóäöíãóÉö æóÞóÈúáó Ãóäú
ÊóÖóÚó ÇáúÍóÑúÈõ ÃóæúÒóÇÑóåóÇ)
(1/649)
Ãóíú: ÇáöÇäúÊöåóÇÁö¡ æóÃóËúÞóÇáõåóÇ
ÇáøóÊöí áóÇ ÊóÞõæãõ ÅáøóÇ ÈöåóÇ: ßóÇáÓøöáóÇÍö¡ æóÇáúßõÑóÇÚö æóÞöíáó:
ÂËóÇãõåóÇ¡ æóÇáúãóÚúäóì ÍóÊøóì ÊóÖóÚó Ãóåúáõ ÇáúÍóÑúÈö ÔöÑúßóåõãú
æóãóÚóÇÕöíóåõãú¡ æóåõæó ßöäóÇíóÉñ Úóäú ÇäúÞöÖóÇÁö ÇáúÍóÑúÈö æóåóÐóÇ
ÇÞúÊöÈóÇÓñ ãöäú ÇáúÞõÑúÂäö (ÝóíóÞõæáõ) ÇáúÅöãóÇãõ åóÐóÇ ÊóÝúÓöíÑñ
áöáÊøóäúÝöíáö.
(ãóäú ÞóÊóáó ÞóÊöíáðÇ) Ãóíú ãóÞúÊõæáðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ãóÇ íóÆõæáõ Åáóíúåö
(Ýóáóåõ ÓóáóÈõåõ¡ Ãóæú) íóÞõæáõ (ãóäú ÃóÕóÇÈó ÔóíúÆðÇ Ýóáóåõ ÑõÈõÚõåõ)
ãóËóáðÇ (Ãóæú íóÞõæáõ áöÓóÑöíøóÉò ÌóÚóáúÊ áóßõãú ÇáÑøõÈõÚó ÈóÚúÏó) ãóÇ
ÑõÝöÚó (ÇáúÎõãõÓõ) .
æóÝöí ÇáÊøóÈúíöíäö Þóæúáõåõ ÈóÚúÏó ÇáúÎõãõÓö áóíúÓó Úóáóì ÓóÈöíáö
ÇáÔøóÑúØö ÙóÇåöÑðǺ áöÃóäøóåõ áóæú äóÝøóáó ÈöÑõÈõÚö Çáúßõáøö ÌóÇÒó
æóÅöäøóãóÇ æóÞóÚó Ðóáößó ÇÊøöÝóÇÞðÇ ÃóáóÇ íóÑóì Ãóäøóåõ áóæú äóÝøóáó
ÇáÓøóÑöíøóÉó ÈöÇáúßõáøöíøóÉö ÌóÇÒóº ÝóåóÐóÇ Ãóæúáóì.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö æóíóÓúÊóÍöÞøõ ÇáúÅöãóÇãõ áóæú ÞóÇáó: ãóäú ÞóÊóáó
ÞóÊöíáðǺ Ýóáóåõ ÓóáóÈõåõ ÅÐóÇ ÞóÊóáó åõæó ÇÓúÊöÍúÓóÇäñ ÈöÎöáóÇÝö: ãóäú
ÞóÊóáúÊõåõ ÃóäóÇ Ýóáöí ÓóáóÈõåõ áöáÊøõåúãóÉö¡ ÅáøóÇ ÅÐóÇ Úóãøóãó
ÈóÚúÏóåõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö¡ æóáóæú ÎóÇØóÈó æóÇÍöÏðÇ ÝóÞóÊóáó
ÇáúãõÎóÇØóÈõ ÑóÌõáóíúäö Ýóáóåõ ÓóáóÈõ ÇáúÃóæøóáö ÎóÇÕøóÉð ÅáøóÇ ÅÐóÇ
ÞóÊóáóåõãóÇ ãóÚðÇ Ýóáóåõ ÓóáóÈõ æóÇÍöÏò¡ æóÇáúÎöíóÇÑõ Ýöí ÊóÚúíöíäöåö
áöáúÞóÇÊöáö áóÇ áöáúÅöãóÇãö¡ æóáóæú Úóáóì ÇáúÚõãõæãö ÝóÞóÊóáó ÑóÌõáñ
ÇËúäóíúäö ÝóÃóßúËóÑó ÝóÇÓúÊóÍóÞøó ÓóáóÈóåõãóÇ¡ Ëõãøó ÇÓúÊöÍúÞóÇÞõ
ÇáÓøóáóÈö ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúÞóÊöíáõ ãõÈóÇÍó ÇáÏøóãö ÝóáóÇ íóÓúÊóÍöÞøõåõ
ÈöÞóÊúáö ÇáäøöÓóÇÁö æóÛóíúÑö ÇáúãõßóáøóÝöíäó ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÞóÇÊóáó ÕóÈöíøñ
ÝóÞóÊóáóåõ ÇÓúÊóÍóÞøó ÓóáóÈóåõ æóíóÓúÊóÍöÞøõåõ ÈöÞóÊúáö ÇáúãóÑöíÖö¡
æóÇáúÃóÌöíÑö ãöäúåõãú¡ æóÇáÊøóÇÌöÑö Ýöí ÚóÓúßóÑöåöãú¡ æóÇáÐøöãøöíøö
ÇáøóÐöí äóÞóÖó ÇáúÚóåúÏó æóÎóÑóÌó Åáóíúåöãú ßóãóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ ÇáÓøóáóÈó
ãóäú íóÓúÊóÍöÞøõ ÇáÓøóåúãó¡ Ãóæú ÇáÑøóÖúÎó ÝóÔóãöáó ÇáÐøöãøöíøó¡
æóÇáÊøóÇÌöÑó¡ æóÇáúãóÑúÃóÉó¡ æóÇáúÚóÈúÏó.
(æóáóÇ íõäóÝøöáõ) Ãóíú: áóÇ íóäúÈóÛöí áöáúÅöãóÇãö Ãóäú íõäóÝøöáó
(Èößõáøö ÇáúãóÃúÎõæÐö) ÈöÃóäú íóÞõæáó áöáúÚóÓúßóÑö ßõáøõ ãóÇ ÃóÎóÐúÊõãú
Ýóåõæó áóßõãú ÈöÇáÓøóæöíøóÉö ÈóÚúÏó ÇáúÎõãõÓö¡ Ãóæú áöáÓøóÑöíøóÉö áóãú
íóÌõÒúº áöÃóäøó Ýöíåö ÅÈúØóÇáó ÇáÓøóåúãóíúäö ÇááøóÐóíúäö ÃóæúÌóÈóåõãóÇ
ÇáÔøóÑúÚõ ÅÐú Ýöíåö ÊóÓúæöíóÉõ ÇáúÝóÇÑöÓö ÈöÇáÑøóÇÌöáö¡ æóßóÐóÇ áóæú
ÞóÇáó ãóÇ ÃóÕóÈúÊåãú Ýóåõæó áóßõãú æóáóãú íóÞõáú ÈóÚúÏó ÇáúÎõãõÓöº
áöÃóäøó Ýöíåö ÅÈúØóÇáó ÇáúÎõãõÓö ÇáËøóÇÈöÊö ÈöÇáäøóÕøö ßóãóÇ Ýöí
ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö áóßöäú Ýöí ÇáúÝóÊúÍö ßóáóÇãñ¡ ÝóáúíõØóÇáóÚú.
æóÝöí ÇáúåöÏóÇíóÉö¡ æóÅöäú ÝóÚóáóåõ ãóÚó ÇáÓøóÑöíøóÉö Ãóíú: ÞóÇáó ãóÇ
ÃóÕóÈúÊõãú Ýóáóßõãú ÌóÇÒóº áöÃóäøó ÇáÊøóÕóÑøõÝó Åáóíúåö¡ æóÞóÏú Êóßõæäõ
ÇáúãóÕúáóÍóÉõ Ýöíåö (æóáóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö) Ãóíú: áóÇ íõäóÝøöáõ
ÈóÚúÏó ÅÍúÑóÇÒö ÇáúÛóäöíãóÉö ÈöÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãöº áöÃóäøó ÍóÞøó
ÇáúÛóíúÑö ÊóÃóßøóÏó Ýöíåö ÈöÇáúÅöÍúÑóÇÒö¡ æóßóÐóÇ áóÇ íõäóÝøöáõ íóæúãó
ÇáúÝóÊúÍö ÅÐú Ýöíåö ÅÈúØóÇáõ ÍóÞøö ÇáúÛóíúÑö (ÅáøóÇ ãöäú ÇáúÎõãõÓö)
Ãóíú: íóÌõæÒõ ÇáÊøóäúÝöíáõ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö ãöäú ÇáúÎõãõÓö ÅáøóÇ
áöáúÛóäöíøöº áöÃóäøó ÇáúÎõãõÓó áöáúãõÍúÊóÇÌö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö
æóÛóíúÑöåö áóßöäú ÞóÇáó Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÊóÕúÑöíÍñ ÈöÃóäøóåõ ÊóäúÝöíáñ
íóÏõáøõ Úóáóì ÌóæóÇÒöåö áöáúÛóäöíøö¡ ÊóÊóÈøóÚú (æóÇáÓøóáóÈõ)
ÈöÝóÊúÍóÊóíúäö ÈöãóÚúäóì ÇáúãóÓúáõæÈö ãóÇ íõäúÒóÚõ ãöäú ÇáúÅöäúÓóÇäö
æóÛóíúÑöåö (áöáúßõáøö) Ãóíú: áöÌóãöíÚö ÇáúÌõäúÏö (Åäú áóãú íõäóÝøöáú)
ÇáúÅöãóÇãõ¡ ÝóÇáúÞóÇÊöáõ æóÛóíúÑõåõ Ýöíåö ÓóæóÇÁñ
(1/650)
ÚöäúÏóäóÇ ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö
(æóåõæó) Ãóíú: ÇáÓøóáóÈõ (ãóÑúßóÈõåõ) Ãóíú ãóÑúßóÈõ ÇáúãóÞúÊõæáö (æóãóÇ
Úóáóíúåö) Ãóíú: Úóáóì ÇáúãóÑúßóÈö ãöäú ÇáÓøóÑúÌö¡ æóÇáúÂáóÉö æóãóÇ Úóáóì
ÇáÏøóÇÈøóÉö ãöäú ãóÇáöåö Ýöí ÍóÞöíÈóÊöåö¡ Ãóæú æóÓóØöåö (æóËöíóÇÈõåõ
æóÓöáóÇÍõåõ æóãóÇ ãóÚóåõ) ãöäú ÇáúãóÇáö (áóÇ ãóÚó ÛõáóÇãöåö Úóáóì
ÏóÇÈøóÉò ÃõÎúÑóì) æóãóÇ ßóÇäó Úóáóì ÝóÑóÓò ÂÎóÑó ÝóáóíúÓó ÈöÓóáóÈò¡
æóåõæó ÛóäöíãóÉñ áöÌóãöíÚö ÇáúÌóíúÔö.
æóÝöí ÇáúãõÍöíØö áóæú ÞóÇáó ãóäú ÞóÊóáó ÞóÊöíáðÇ Ýóáóåõ ÓóáóÈõåõ
ÝóÞóÊóáó ÑóÌõáñ ÑóÇÌöáðÇ æóãóÚó ÛõáóÇãöåö ÝóÑóÓñ ÈöÞõÑúÈò ãöäúåõ íóßõæäõ
ÝóÑóÓõåõ áöáúÞóÇÊöáöº áöÃóäøó ãóÞúÕõæÏó ÇáúÅöãóÇãö ÞóÊóáó ãóäú ßóÇäó
ãõÊóãóßøöäðÇ ãöäú ÇáúÞöÊóÇáö ÝóÇÑöÓðÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ áóãú íóßõäú
ÈöÌóäúÈöåö (æóÇáÊøóäúÝöíáõ áöÞóØúÚö ÍóÞøö ÇáúÛóíúÑö áóÇ áöáúãöáúßö) ¡
æóÃóãøóÇ Çáúãöáúßõ ÝóÅöäøóãóÇ íóËúÈõÊõ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö ÈöÏóÇÑö
ÇáúÅöÓúáóÇãö ßóÓóÇÆöÑö ÇáúÛóäóÇÆöãö æóåóÐóÇ ÚöäúÏó ÇáÔøóíúÎóíúäö
(ÎöáóÇÝðÇ áöãõÍóãøóÏò) ÝóÅöäøóåõ ÞóÇáó íóËúÈõÊõ Èöåö Çáúãöáúßõ ßóãóÇ
íóËúÈõÊõ ÈöÇáúÞöÓúãóÉö Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö (Ýóáóæú ÞóÇáó) ÇáúÅöãóÇãõ
åóÐóÇ ÊóÝúÑöíÚñ Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö (ãóäú ÃóÕóÇÈó ÌóÇÑöíóÉð Ýóåöíó
áóåõ áóÇ íóÍöáøõ áöãóäú ÃóÕóÇÈóåóÇ ÇáúæóØúÁõ) ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöÈúÑóÇÁö
(æóáóÇ ÇáúÈóíúÚõ ÞóÈúáó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö) ÈöÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÚöäúÏó
ÇáÔøóíúÎóíúäö (ÎöáóÇÝðÇ áóåõ) Ãóíú: áöãõÍóãøóÏò ÈöäóÇÁð Úóáóì ËõÈõæÊö
Çáúãöáúßö ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ¡ æóÇáÔøöÑóÇÁõ ãöäú ÇáúÍóÑúÈöíøö æóæõÌõæÈõ
ÇáÖøóãóÇäö ÈöÇáúÅöÊúáóÇÝö Þöíáó: Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúåöÏóÇíóÉö.
[ÈóÇÈõ ÇÓúÊöíáóÇÁö ÇáúßõÝøóÇÑö]
ö áóãøóÇ ÝóÑóÛó ãöäú ÈóíóÇäö Íõßúãö ÇÓúÊöíáóÇÆöäóÇ Úóáóíúåöãú ÔóÑóÚó Ýöí
ÈóíóÇäö Íõßúãö ÇÓúÊöíáóÇÆöåöãú ÚóáóíúäóÇ æóåõæó ÔóÇãöáñ áöÔóíúÆóíúäö
ÇÓúÊöíáóÇÁö ÈóÚúÖöåöãú æóÇÓúÊöíáóÇÆöåöãú Úóáóì ÃóãúæóÇáöäóÇ ÝóÞóÏøóãó
ÇáúÃóæøóáó ÝóÞóÇáó (ÅÐóÇ ÓóÈóì ÇáÊøõÑúßõ) Ãóíú ßõÝøóÇÑõ ÇáÊøõÑúßö
ÈöÇáÖøóãøö Ìöíáñ ãöäú ÇáäøóÇÓö æóÇáúÌóãúÚõ ÃóÊúÑóÇßñ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞóÇãõæÓö ÝóÚóáóì åóÐóÇ ãóäú ÞóÇáó ÇáÊøõÑúßõ ÌóãúÚõ ÊõÑúßöíøò ÝóÞóÏú
ÎóÇáóÝó ãóÇ Ýöí ÇáúÞóÇãõæÓö ÊóÊóÈøóÚú (ÇáÑøõæãó) Ãóíú äóÕóÇÑóì ÇáÑøõæãö
ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö æóÇáÑøõæãõ ÈöÇáÖøóãøö ÌóãúÚõ ÇáÑøõæãöíøö (æóÃóÎóÐõæÇ)
(1/651)
Ãóíú ÇáÊøõÑúßõ (ÃóãúæóÇáóåõãú) Ãóíú
ÃóãúæóÇáó ÇáÑøõæãö (ãóáóßõæåóÇ) áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöíáóÇÁó ÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó
Ýöí ãóÇáò ãõÈóÇÍò æóåõæó ÇáÓøóÈóÈõ áöÃóäøó ÇáúßóáóÇãó Ýöí ßóÇÝöÑò
ÇÓúÊóæúáóì Úóáóì ßóÇÝöÑò ÂÎóÑó Ãóæú Úóáóì ãóÇáöåö Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö
áöÃóäøó ÇáúßóÇÝöÑó íóãúáößõ ÈöãõÈóÇÔóÑóÉö ÓóÈóÈò ßóÇáöÇÍúÊöØóÇÈö
æóÇáöÇÕúØöíóÇÏö ÝóßóÐóÇ ÈöåóÐóÇ ÇáÓøóÈóÈö ßóãóÇ Ýöí ÇáÊøóÈúíöíäö
æóÛóíúÑöåö ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóíøóÏóåõ ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ßóãóÇ
ÞóíøóÏúäóÇ áóßóÇäó Ãóæúáóì áöÃóäøóåõ áóæú ÃóÓóÑó ÇáÊøõÑúßõ ÇãúÑóÃóÉð
ãöäú ÇáÑøõæãö ÝóÃóÓúáóãóÊú ÞóÈúáó Ãóäú íõÏúÎöáõæåóÇ ÏóÇÑóåõãú ßóÇäóÊú
ÍõÑøóÉð æóáóæú ÇÓúÊóæúáóì ßõÝøóÇÑõ ÇáÊøõÑúßö æóÇáúåöäúÏö Úóáóì ÇáÑøõæãö
æóÃóÍúÑóÒõæåóÇ ÈöÇáúåöäúÏö ËóÈóÊó Çáúãöáúßõ áößõÝøóÇÑö ÇáúåöäúÏö ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (æóäóãúáößõ ãóÇ æóÌóÏúäóÇ ãöäú Ðóáößó) Ãóíú ãöäú
ÇáøóÐöí ÓóÈóÇåõ ÇáÊøõÑúßõ ãöäú ÇáÑøõæãö æóÃóÎóÐõæåõ ãöäú ÃóãúæóÇáöåöãú
(ÅÐóÇ ÛóáóÈúäóÇ Úóáóíúåöãú) Ãóíú Úóáóì ÇáÊøõÑúßö áöÃóäøóåõãú ãóáóßõæåõ
ÝóÕóÇÑó ßóÓóÇÆöÑö ÃóãúæóÇáöåöãú.
(æóÅöäú ÛóáóÈõæÇ) Ãóíú ÇáúßõÝøóÇÑõ (Úóáóì ÃóãúæóÇáöäóÇ æóÃóÍúÑóÒõæåóÇ
Ãóíú ÃóãúæóÇáóäóÇ ÈöÏóÇÑöåöãú) Ãóíú ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö (ãóáóßõæåóÇ) .
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ íóãúáößõæäóåóÇ æóåóÐóÇ ÇáúÎöáóÇÝõ ãóÈúäöíøñ
Úóáóì Ãóäøó ÇáúßõÝøóÇÑó ãõÎóÇØóÈõæäó ÈöÇáÔøóÑóÇÆöÚö ÚöäúÏóåõ ÝóÊóÕöíÑõ
ÃóãúæóÇáõäóÇ ãóÚúÕõæãóÉð Ýöí ÍóÞøöåöãú ÝóáóÇ íóãúáößõæäóåóÇ
ÈöÇáöÇÓúÊöíáóÇÁö æóÛóíúÑõ ãõÎóÇØóÈöíäó ÚöäúÏóäóÇ ÝóáóÇ ÊóÕöíÑõ
ÃóãúæóÇáõäóÇ ãóÚúÕõæãóÉð æóÇáöÇÓúÊöíáóÇÁõ Úóáóì ãóÇáò ÛóíúÑö ãóÚúÕõæãò
ãõæÌöÈñ áöáúãöáúßö.
(æóßóÐóÇ) íóãúáößõæäó ÚöäúÏóäóÇ (áóæú äóÏøó) Ãóíú áóæú äóÝóÑó (ãöäøóÇ
ÈóÚöíÑñ Åáóíúåöãú) áóÊóÍóÞøóÞó ÇáöÇÓúÊöíáóÇÁõ ÅÐú áóÇ íóÏó áöáúÚóÌúãóÇÁö
áöÊóÙúåóÑó ÚöäúÏó ÇáúÎõÑõæÌö ãöäú ÏóÇÑöäóÇ æóÇáÊøóÞúíöíÏõ ÈöÇáúÈóÚöíÑö
ÇÊøöÝóÇÞöíøñ æóÅöäøóãóÇ ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÇáÏøóÇÈøóÉõ ßóãóÇ ÚóÈøóÑó ÈöåóÇ Ýöí
ÇáúãõÍöíØö ÝóÚóáóì åóÐóÇ Åäøó ÇáúÃóæúáóì Ãóäú íõÚóÈøöÑó ÈöÇáÏøóÇÈøóÉö¡
ÊóÏóÈøóÑú.
(ÝóÅöÐóÇ ÙóåóÑúäóÇ) Ãóíú ÛóáóÈúäóÇ (Úóáóíúåöãú) ÈöÚóæúäöåö ÊóÚóÇáóì
(Ýóãóäú æóÌóÏó) ãöäøóÇ (ãöáúßóåõ) Ýöí íóÏö ÇáúÛóÇäöãöíäó ÈóÚúÏó
ÇáöÇÓúÊöíáóÇÁö (ÃóÎóÐóåõ ãõØúáóÞðÇ) Ãóíú ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãöËúáöíøðÇ Ãóæú
ÞöíóãöíøðÇ (ÞóÈúáó ÇáúÞöÓúãóÉö) Ãóíú ÞöÓúãóÉö ÇáúÅöãóÇãö ÇáúÛóäóÇÆöãó
(ãóÌøóÇäðÇ) Ãóíú ÃóÎóÐóåõ
(1/652)
ÈöáóÇ ÔóíúÁò (æóÈóÚúÏóåóÇ) Ãóíú áóæú
æóÌóÏó ãöáúßóåõ ÈóÚúÏó ÞöÓúãóÉö ÇáúÅöãóÇãö ÇáúÛóäóÇÆöãó (Åäú ßóÇäó) ãóÇ
æóÌóÏóåõ (ãöËúáöíøðÇ) ÇáúãöËúáöíøõ íóÏúÎõáõ ÊóÍúÊó Çáúßóíúáö æóÇáúæóÒúäö
æóÇáúÚóÏóÏö ßóãóÇ ÓóíóÌöíÁõ Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì (áóÇ íóÃúÎõÐõåõ)
áöÃóäøóåõ áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöí ÃóÎúÐöåö áöæõÌõæÏö ãöËúáöåö.
(æóÅöäú) ßóÇäó ãóÇ æóÌóÏóåõ (ÞöíóãöíøðÇ) ÇáúÞöíóãöíøõ ÎöáóÇÝõ
ÇáúãöËúáöíøö (ÃóÎóÐóåõ ÈöÇáúÞöíãóÉö) Åäú ÔóÇÁó áöæõÑõæÏö ÇáúÃóËóÑö
æóáöÃóäøóåõ ÒóÇáó ãöáúßõ ÇáúãóÇáößö ÇáúÞóÏöíãö ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ æóßóÇäó
áóåõ ÍóÞøõ ÇáúÃóÎúÐö äóÙóÑðÇ áóåõ ãóÇ áóãú íóÊóÚóáøóÞú Èöåö ÍóÞøõ
ÛóíúÑöåö ÈöÚóíúäöåö ÝóÅöÐóÇ ÊóÚóáøóÞó íóÃúÎõÐõåõ ÈöÇáúÞöíãóÉö äóÙóÑðÇ
áöáúÌóÇäöÈóíúäö æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÇáúÞöÓúãóÉö ÞöÓúãóÊõäóÇ ÇáúÛóäöíãóÉó
Èóíúäó ÇáúÛóÇäöãöíäó ßóãóÇ Ýöí ÚóÇãøóÉö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö ÝóÚóáóì åóÐóÇ
ãóäú Íóãóáó ÇáúÞöÓúãóÉó Úóáóì ÞöÓúãóÉö ÇáúßõÝøóÇÑö ÝóÞóÏú ÃóÎúØóÃó¡
ÊóÃóãøóáú.
(æóÅöäú ÇÔúÊóÑóÇåõ) Ãóíú Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö (ãöäúåõãú) Ãóíú ãöäú
ÇáúÚóÏõæøö (ÊóÇÌöÑñ æóÃóÎúÑóÌóåõ) Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö (æóåõæó
Þöíóãöíøñ íóÃúÎõÐõåõ) ÇáúãóÇáößõ ÇáúÞóÏöíãõ (ÈöÇáËøóãóäö Åäú ÇÔúÊóÑóÇåõ
Èöåö) Ãóíú ÈöËóãóäöåö ÇáøóÐöí ÇÔúÊóÑóì Èöåö ÇáÊøóÇÌöÑõ ãöäú ÇáúÚóÏõæøö
Åäú ÔóÇÁó æóáóÇ íóÃúÎõÐõ ãöäúåõ ãóÌøóÇäðÇ áöÃóäøóåõ íóÊóÖóÑøóÑõ
ÇáÊøóÇÌöÑõ ÈöÃóÎúÐöåö ãóÌøóÇäðÇ.
(æóÅöäú ÇÔúÊóÑóÇåõ ÈöÚóÑúÖò ÝóÈöÞöíãóÉö ÇáúÚóÑúÖö) Ãóíú íóÃúÎõÐõåõ
ÇáúãóÇáößõ ÇáúÞóÏöíãõ ÈöÞöíãóÉö ÇáúÚóÑúÖö æóáóæú ßóÇäó ÇáúÈóíúÚõ
ÝóÇÓöÏðÇ íóÃúÎõÐõåõ ÈöÞöíãóÉö äóÝúÓöåö æóáóæú ÇÎúÊóáóÝó ÇáúãóÇáößõ
æóÇáúãõÔúÊóÑöí ãöäúåõãú Ýöí ÞóÏúÑö ÇáËøóãóäö ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí Èöíóãöíäöåö ÅáøóÇ Ãóäú íõÞöíãó ÇáúãóÇáößõ ÇáúÈóíøöäóÉó
ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö.
(æóÅöäú æõåöÈó áóåõ ÝóÈöÞöíãóÊöåö) Ãóíú áóæú æóåóÈõæåõ áöãõÓúáöãò
ÝóÃóÎúÑóÌóåõ Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÃóÎóÐóåõ ÇáúãóÇáößõ ÈöÞöíãóÊöåö
áöÃóäøóåõ ËóÈóÊó áóåõ ãöáúßñ ÎóÇÕøñ ÝóáóÇ íõÒóÇáõ ÅáøóÇ ÈöÇáúÞöíãóÉö
(æóãöËúáõåõ) Ãóíú ãöËúáõ ÇáúÞöíóãöíøö (ÇáúãöËúáöíøõ Ýöí ÔöÑóÇÆöåö
ÈöËóãóäò Ãóæú ÚóÑúÖò) íóÚúäöí áóæú ÇÔúÊóÑóì ÇáÊøóÇÌöÑõ ãöËúáöíøðÇ
ÈöËóãóäò Ãóæú ÚóÑúÖò íóÃúÎõÐõåõ ÇáúãóÇáößõ ÇáúÞóÏöíãõ ÈöÐóáößó ÇáËøóãóäö
Ãóæú ÇáúÚóÑúÖö Åäú ÔóÇÁó.
(æóÅöäú ÇÔúÊóÑóÇåõ) Ãóíú ãöËúáöíøðÇ (ÈöÌöäúÓöåö Ãóæú æõåöÈó áóåõ) Ãóíú
æõåöÈó áóåõ æóÃóÎúÑóÌóåõ Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö (áóÇ íóÃúÎõÐõåõ)
áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãõÝöíÏò.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÛóíúÑöåö æóáóæú ÇÔúÊóÑóÇåõ ÈöãöËúáöåö ÞóÏúÑðÇ
æóæóÕúÝðÇ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÃúÎõÐõåõ áöÚóÏóãö ÇáúÝóÇÆöÏóÉö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó
ÇáúÈóíúÚõ ÕóÍöíÍðÇ Ãóæú ÝóÇÓöÏðÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöÃóÞóáøó
ãöäúåõ ÞóÏúÑðÇ Ãóæú ÈöÃóÑúÏóì ãöäúåõ æóÕúÝðÇ ÝóÅöäøó áóåõ Ãóäú
íóÃúÎõÐóåõ áöÃóäøóåõ íõÝöíÏõ Ýóáóæú ßóÇäó ÇÔúÊóÑóÇåõ ÈöãöËúáöåö
äóÓöíÆóÉð ÝóáóíúÓó áöáúãóÇáößö ÃóÎúÐõåõ æóáóæú ÇÔúÊóÑóÇåõ ÈöÎóãúÑò Ãóæú
ÎöäúÒöíÑò áóãú íóßõäú áöáúãóÇáößö ÃóÎúÐõåõ ÈöÇÊøöÝóÇÞö ÇáÑøöæóÇíóÇÊö¡
ÇäúÊóåóì. ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÙóåóÑó ÎöáóÇÝõ ãóÇ Þöíáó ãöäú Ãóäøóåõ áóæú
ÇÔúÊóÑóÇåõ ÈöÎóãúÑò Ãóæú ÎöäúÒöíÑò íóÃúÎõÐõåõ ãöäúåõãú ÈöÞöíãóÊöåö Åäú
ÔóÇÁó ßóãóÇ áóæú ãõáößó ÈöÇáúåöÈóÉö (æóÅöäú ßóÇäó) ãóÇ ÇÔúÊóÑóÇåõ
ÇáÊøóÇÌöÑõ (ÚóÈúÏðÇ ÝóÝõÞöÆóÊú Úóíúäõåõ Ýöí íóÏö ÇáÊøóÇÌöÑö æóÃóÎóÐó)
ÇáÊøóÇÌöÑõ (ÃóÑúÔóåóÇ íóÃúÎõÐõåõ) ÇáúãóÇáößõ ÇáúÞóÏöíãõ (Èößõáøö
ÇáËøóãóäö) ÇáøóÐöí ÃóÎóÐóåõ ÇáÊøóÇÌöÑõ Èöåö ãöäú ÇáúÚóÏõæøö (Åäú ÔóÇÁó)
Ãóíú áóÇ íóÍõØøõ ÔóíúÁñ ãöäú ÇáËøóãóäö æóáóÇ íóÃúÎõÐõ ÇáúãóÇáößõ
ÇáúÃóÑúÔó ÃóãøóÇ ÇáúÃóæøóáõ ÝóáöÃóäøó ÇáúÃóæúÕóÇÝó áóÇ íõÞóÇÈöáõåóÇ
ÔóíúÁñ æóÃóãøóÇ ÇáËøóÇäöí ÝóáöÃóäøó Çáúãöáúßó Ýöí ÇáúÃóÑúÔö ÕóÍöíÍñ
Ýóáóæú ÃóÎóÐóåõ ÈöãöËúáöåö ÝóáóÇ íõÝöíÏõ.
(æóÅöäú ÃóÓóÑõæåõ ãöäú íóÏö ÇáÊøóÇÌöÑö ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ) ÊóÇÌöÑñ (ÂÎóÑõ)
íóÚúäöí ÚóÈúÏó ÇáÑøóÌõáö ÃóÓóÑóåõ ÇáúÚóÏõæøõ ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ ÑóÌõáñ
(1/653)
ÝóÃóÎúÑóÌóåõ Åáóì ÏóÇÑöäóÇ Ëõãøó ÃóÓóÑóåõ
ÇáúÚóÏõæøõ ËóÇäöíðÇ ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ ÑóÌõáñ ÂÎóÑõ ÝóÃóÎúÑóÌóåõ Åáóì ÏóÇÑöäóÇ
(íóÃúÎõÐõåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáõ ãöäúåõ) Ãóíú ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÇáËøóÇäöí (ÈöËóãóäöåö) Ãóíú ÇáËøóãóäö ÇáøóÐöí ÃóÎóÐó ÇáÊøóÇÌöÑõ
ÇáËøóÇäöí Èöåö ãöäú ÇáúÚóÏõæøö (Ëõãøó) íóÃúÎõÐõåõ (ÇáúãóÇáößõ)
ÇáúÞóÏöíãõ (ãöäúåõ) Ãóíú ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÃóæøóáö (ÈöÇáËøóãóäö) Ãóíú
ÇáËøóãóäö ÇáøóÐöí ÇÔúÊóÑóÇåõ Èöåö ÇáúÃóæøóáõ ãöäú ÇáúÚóÏõæøö æóÇóáøóÐöí
ÇÔúÊóÑóÇåõ Èöåö ÇáËøóÇäöí ãöäú ÇáúÚóÏõæøö Åäú ÔóÇÁó áöÃóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÇáúÃóæøóáó ÞóÇãó Úóáóíúåö ÈöÇáËøóãóäóíúäö ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÇáÔøöÑóÇÁö
ÇáúÃóæøóáö æóÇáËøóÇäöí ÈöÇáÊøóÎúáöíÕö ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáËøóÇäöí
(æóáóíúÓó áóåõ) Ãóíú áöáúãóÇáößö ÇáúÞóÏöíãö (ÃóÎúÐõåõ) Ãóíú ÃóÎúÐõ
ÇáúÚóÈúÏö (ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáËøóÇäöí) ÞóÈúáó ÃóÎúÐöåö ÇáúÃóæøóáö ãöäú
ÇáËøóÇäöí æóáóæú ßóÇäó ÇáúÃóæøóáõ ÛóÇÆöÈðÇ áöæõÑõæÏö ÇáúÃóÓúÑö Úóáóì
ãöáúßö ÇáúÃóæøóáö áóÇ Úóáóì ãöáúßö ÇáúÞóÏöíãö.
(æóáóÇ íóãúáößõæäó) Ãóíú ÇáúßõÝøóÇÑõ ÈöÇáöÇÓúÊöíáóÇÁö ÇáÊøóÇãøö
æóÇáúÅöÍúÑóÇÒö ÈöÏóÇÑöåöãú (ÍõÑøóäóÇ æóãõÏóÈøóÑóäóÇ æóÃõãøó æóáóÏöäóÇ
æóãõßóÇÊóÈöäóÇ) áöÃóäøó Çáúãöáúßó ÈöÇÓúÊöíáóÇÁò ÅäøóãóÇ íóËúÈõÊõ ÅÐóÇ
æóÑóÏó Úóáóì ãóÇáò ãõÈóÇÍò æóÇáúÍõÑøõ ãóÚúÕõæãñ ÈöäóÝúÓöåö ÝóáóÇ íóßõæäõ
ÑöÞøðÇ æóßóÐóÇ ãóäú ÓöæóÇåõ áöËõÈõæÊö ÇáúÍõÑøöíøóÉö Ýöíåö ãöäú æóÌúåò
(æóíõãúáóßõ Úóáóíúåöãú ßõáøõ Ðóáößó) Ãóíú ÍõÑøõåõãú æóãõÏóÈøóÑõåõãú
æóÃóãøõ æóáóÏöåöãú æóãõßóÇÊóÈõåõãú áöáöÇÓúÊöíáóÇÁö Úóáóì ãõÈóÇÍò Ýóáóæú
ÃóåúÏóì ãóáößñ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÍóÑúÈö Åáóì ãõÓúáöãò åóÏöíøóÉð ãöäú
ÃóÍúÑóÇÑöåöãú ãóáóßóåõ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÞóÑóÇÈóÉð áóåõ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (æóáóÇ íóãúáößõæäó ÚóÈúÏðÇ) Ãóæú ÃóãóÉð (ÃóÈóÞó
Åáóíúåöãú) ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö æóÇáÔøóÇÝöÚöíøö áöÃóäøó ÇáúÂÈöÞó áóãøóÇ
ÇäúÝóÕóáó Úóäú ÏóÇÑöäóÇ ÒóÇáóÊú íóÏõ ÇáúãóÇáößö Úóäúåõ ÝóÙóåóÑó íóÏõåõ
Úóáóì äóÝúÓöåö ÝóÕóÇÑó ãóÚúÕõæãðÇ Ýóáóãú íóÈúÞó ãóÍóáøðÇ áöáúãöáúßö
æóÝöí ÅØúáóÇÞö ÇáúÚóÈúÏö ÅÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøó ÚóÈúÏó ÇáúãõÓúáöãö
æóÇáÐøöãøöíøö ÓóæóÇÁñ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÚöäóÇíóÉö áóßöäú Ýöí ÃóßúËóÑö
ÇáúßõÊõÈö Ýöíåö ÞóæúáóÇäö (ÝóíóÃúÎõÐõåõ ãóÇáößõåõ ÈóÚúÏó ÇáúÞöÓúãóÉö
ãóÌøóÇäðÇ ÃóíúÖðÇ) Ãóíú ßóãóÇ íóÃúÎõÐõåõ ãóÇáößõåõ ÞóÈúáó ÇáúÞöÓúãóÉö
(áóßöäú íõÚóæøóÖõ Úóäúåõ ãöäú ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö) áöÃóäøóåõ áóÇ íõãúßöäõ
ÅÚóÇÏóÉõ ÇáúÞöÓúãóÉö áöÊóÝóÑøõÞö ÇáúÛóÇäöãöíäó æóÊóÚóÐøõÑö
ÇÌúÊöãóÇÚöåöãú æóáóíúÓó áóåõ Úóáóì ÇáúãóÇáößö ÌóÚúáõ ÇáúÂÈöÞö áöÃóäøóåõ
ÚóÇãöáñ áöäóÝúÓöåö ÅÐú Ýöí ÒóÚúãöåö Ãóäøóåõ ãóáóßóåõ (æóÚöäúÏóåõãóÇ
åõæó) Ãóíú ÇáúÚóÈúÏõ ÇáúÂÈöÞõ Åáóíúåöãú (ßóÇáúãóÃúÓõæÑö) Ýóíóãúáößõæäóåõ
ÈöÇáöÇÓúÊöíáóÇÁö áöÃóäøó ÇáúÚöÕúãóÉó áöÍóÞøö ÇáúãóÇáößö áöÞöíóÇãö íóÏöåö
æóÞóÏú ÒóÇáóÊú æóáöåóÐóÇ áóæú ÃóÎóÐõæåõ ãöäú ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö
ãóáóßõæåõ ÞóíøóÏó ÈöÇáúÅöÈóÇÞö áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ãõÊóÑóÏøöÏðÇ Ýöí
ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÃóÎóÐõæåõ æóÃóÍúÑóÒõæåõ ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö
íóãúáößõæäóåõ ÇÊøöÝóÇÞðÇ.
æóÝöí ÔóÑúÍö ÇáúæöÞóÇíóÉö ÇáúÎöáóÇÝõ ÝöíãóÇ ÃóÎóÐõæåõ ÞóåúÑðÇ Ãóæú
ÞóíøóÏõæåõ ÃóãøóÇ ÅÐóÇ áóãú íõÞúåóÑú ÝóáóÇ íóãúáößõæäóåõ ÇÊøöÝóÇÞðÇ¡
ÇäúÊóåóì. ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóÇáó áóÇ íóãúáößõæäó ÚóÈúÏðÇ ÃóÈóÞó
Åáóíúåöãú ÝóÃóÎóÐõæåõ ÞóåúÑðÇ áóßóÇäó Ãóæúáóì. ÊóÏóÈøóÑú.
(æóÅöäú ÃóÈóÞó) ÇáúÚóÈúÏõ (ÈöÝóÑóÓò æóãóÊóÇÚò ÝóÇÔúÊóÑóì ÑóÌõáñ Ðóáößó
ßõáøóåõ) Ãóíú ßõáøó ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ãöäú ÇáúÚóÈúÏö æóÇáúÝóÑóÓö
æóÇáúãóÊóÇÚö (æóÃóÎúÑóÌóåõ) Åáóì ÏóÇÑöäóÇ (ÃóÎóÐó ÇáúãóÇáößõ ãóÇ Óöæóì
ÇáúÚóÈúÏö ÈöÇáËøóãóäö æó) ÃóÎóÐó (ÇáúÚóÈúÏó ãóÌøóÇäðÇ) åóÐóÇ ÚöäúÏó
ÇáúÅöãóÇãö (æóÚöäúÏóåõãóÇ) ÃóÎóÐóåõ (ÈöÇáËøóãóäö ÃóíúÖðÇ) Ãóíú ßóãóÇ
íóÃúÎõÐõ ÇáúÝóÑóÓó æóÇáúãóÊóÇÚó Åäú ÔóÇÁó ÈöäóÇÁð Úóáóì ÇáúÃóÕúáö
ÇáúãóÐúßõæÑö.
(1/654)
æóÅöäú ÇÔúÊóÑóì) ÍóÑúÈöíøñ (ãõÓúÊóÃúãöäñ)
Ýöí ÏóÇÑöäóÇ (ÚóÈúÏðÇ ãõÓúáöãðÇ æóÃóÏúÎóáóåõ ÏóÇÑóåõãú ÚóÊóÞó) ÚöäúÏó
ÇáúÅöãóÇãö æóÊóÞúíöíÏõ ÇáúÚóÈúÏö ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö ÇÊøöÝóÇÞöíøñ áöÃóäøóåõ
áóæú ßóÇäó ÐöãøöíøðÇ ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúÎöáóÇÝö ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö
ÇáúßõÊõÈö ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÃóØúáóÞóåõ áóßóÇäó Ãóæúáóì (ÎöáóÇÝðÇ
áóåõãóÇ) Ãóíú áóÇ íóÚúÊöÞõ ÚöäúÏóåõãóÇ æóÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö
ÇáËøóáóÇËóÉö áöÃóäøó ÇáúæóÇÌöÈó Ãóäú íõÌúÈóÑó Úóáóì ÈóíúÚöåö ÝóÞóÏú
ÒóÇáó ÅÐú áóÇ íóÏó áóäóÇ Úóáóíúåöãú ÝóÈóÞöíó ÚóÈúÏðÇ Ýöí ÃóíúÏöíåöãú
ÞõáúäóÇ ÅÐóÇ ÒóÇáóÊú æöáóÇíóÉõ ÇáúÌóÈúÑö ÃõÞöíãó ÇáúÅöÚúÊóÇÞõ ãóÞóÇãóåõ
ÊóÎúáöíÕðÇ áöáúãõÓúáöãö Úóäú ÃóíúÏöí ÇáúßõÝøóÇÑö ÞóíøóÏó Èößóæúäö
ÇáúÍóÑúÈöíøö ãóáóßóåõ Ýöí ÏóÇÑöäóÇ áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÇáúãõÓúáöãó ÅÐóÇ
ÃóÓóÑóåõ ÇáúÍóÑúÈöíøõ ãöäú ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÃóÏúÎóáóåõ ÏóÇÑöåö áóÇ
íõÚúÊóÞõ ÇÊøöÝóÇÞðÇ.
(æóÅöäú ÃóÓúáóãó ÚóÈúÏñ áóåõãú) Ãóíú áöáúßõÝøóÇÑö (ËóãøóÉó) Ãóíú Ýöí
ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö (ÝóÌóÇÁóäóÇ) ãõÓúáöãðÇ (Ãóæú ÙóåóÑúäóÇ) Ãóíú ÛóáóÈúäóÇ
(Úóáóíúåöãú Ãóæú ÎóÑóÌó Åáóì ÚóÓúßóÑöäóÇ) ãõÓúáöãðÇ (Ýóåõæó ÍõÑøñ) ÝóáóÇ
íóËúÈõÊõ ÇáúæóáóÇÁõ ãöäú ÃóÍóÏò¡ æóÇáÊøóÞúíöíÏõ ÈöÅöÓúáóÇãöåö Ýöí ÏóÇÑö
ÇáúÍóÑúÈö ÇÊøöÝóÇÞöíøñ ÅÐú áóæú ÎóÑóÌó ãõÑóÇÛöãðÇ áöãóæúáóÇåõ ÝóÂãóäó
Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóÇáúÍõßúãõ ßóÐóáößó ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÎóÑóÌó
ÈöÅöÐúäö ãóæúáóÇåõ Ãóæú ÈöÃóãúÑöåö áöÍóÇÌóÉò ÝóÃóÓúáóãó Ýöí ÏóÇÑöäóÇ
ÝóÅöäøó Íõßúãóåõ Ãóäú íóÈöíÚóåõ ÇáúÅöãóÇãõ æóíóÍúÝóÙó Ëóãóäóåõ
áöãóæúáóÇåõ ÇáúÍóÑúÈöíøö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö.
[ÈóÇÈõ ÇáúãõÓúÊóÃúãóäö]
ö) åõæó ãóäú íóÏúÎõáõ ÏóÇÑó ÛóíúÑöåö ÈöÃóãóÇäò ÝóÔóãöáó ãõÓúáöãðÇ ÏóÎóáó
ÏóÇÑóåõãú ÈöÃóãóÇäò æóßóÇÝöÑðÇ ÏóÎóáó ÏóÇÑóäóÇ ÈöÃóãóÇäò æóÊóÞúÏöíãõ
ÇÓúÊöíãóÇäö ÇáúãõÓúáöãö Úóáóì ÇáúßóÇÝöÑö ÙóÇåöÑñ (ÅÐóÇ ÏóÎóáó ÊóÇÌöÑõäóÇ
Åáóíúåöãú) Ãóíú ÏóÎóáó ãõÓúáöãñ Åáóì ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö (ÈöÃóãóÇäò áóÇ
íóÍöáøõ áóåõ) Ãóíú áöÊóÇÌöÑöäóÇ ÇáúãõÓúáöãö ÇáúãõÓúÊóÃúãóäö (Ãóäú
íóÊóÚóÑøóÖó áöÔóíúÁò ãöäú ãóÇáöåöãú Ãóæú ÏöãóÇÆöåöãú) áöÃóäøóåõ ÏóÎóáó
ÈöÃóãóÇäò ÝóÇáÊøóÚóÑøõÖõ ÛóÏúÑñ (ÝóÅöäú) ÛóÏóÑó Èöåöãú ÇáÊøóÇÌöÑõ æó
(ÃóÎóÐó ÔóíúÆðÇ æóÃóÎúÑóÌóåõ) ãöäú ÏóÇÑöåöãú ÈöØóÑöíÞö ÇáÊøóÚóÑøõÖö Èöåö
(ãóáóßóåõ) ÈöÇáöÇÓúÊöíáóÇÁö ãöáúßðÇ (ãóÍúÙõæÑðÇ) Ãóíú ÎóÈöíËðÇ áöÃóäøóåõ
ÍóÕøóáóåõ ÈöÇáúÛóÏúÑö ÍóÊøóì áóæú ßóÇäóÊú ÌóÇÑöíóÉð ßõÑöåó æóØúÄõåóÇ
áöáúãõÔúÊóÑöí ßóãóÇ áöáúÈóÇÆöÚö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÇÔúÊóÑóì ÔöÑóÇÁð
ÝóÇÓöÏðÇ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõßúÑóåõ æóØúÄõåóÇ ÅáøóÇ áöáúÈóÇÆöÚö
(ÝóíóÊóÕóÏøóÞõ Èöåö) ÊóäóÒøõåðÇ Úóäúåõ.
(æóÅöäú ÛóÏóÑó Èöåö) Ãóíú ÈöÇáÊøóÇÌöÑö (ãóáößõåõãú) Ãóíú ãóáößõ
ÇáúßõÝøóÇÑö (ÝóÃóÎóÐó ãóÇáóåõ Ãóæú ÍóÈóÓóåõ) Ãóíú ÇáÊøóÇÌöÑó (Ãóæú
ÝóÚóáó Ðóáößó) Ãóíú ÃóÎóÐó ãóÇáóåõ Ãóæú ÍóÈóÓóåõ (ÛóíúÑõåõ) Ãóíú ÛóíúÑõ
ãóáößöåöãú (ÈöÚöáúãöåö) Ãóíú Çáúãóáößö æóáóãú íóäúåóåõ (Íóáøó áóåõ) Ãóíú
áöáÊøóÇÌöÑö (ÇáÊøóÚóÑøõÖõ) áöãóÇáöåöãú æóÏóãöåöãú áöÃóäøóåõãú äóÞóÖõæÇ
ÇáúÚóåúÏó ÝóíõÈóÇÍõ áóåõ ÇáÊøóÚóÑøõÖõ (ßóÇáúÃóÓöíÑö) æóÇáúãõÊóáóÕøöÕö
ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö ÝóÅöäøóåõ íóÌõæÒõ áóåõ ÃóÎúÐõ ÇáúãóÇáö æóÞóÊúáõ ÇáäøóÝúÓö
(1/655)
æóÅöäú ÃóØúáóÞõæåõ ØóæúÚðÇ áöÃóäøóåõ
ÛóíúÑõ ãõÓúÊóÃúãóäò Ïõæäó ÇÓúÊöÈóÇÍóÉö ÇáúÝóÑúÌö áöÃóäøóåõ áóÇ íõÈóÇÍõ
ÅáøóÇ ÈöÇáúãöáúßö æóáóÇ ãöáúßó ÞóÈúáó ÇáúÅöÍúÑóÇÒö ÈöÏóÇÑöäóÇ ÅáøóÇ ÅÐóÇ
æóÌóÏó ÇãúÑóÃóÊóåõ ÇáúãóÃúÓõæÑóÉó Ãóæú Ãóãøó æóáóÏöåö Ãóæú ãõÏóÈøóÑóÉð
æóáóãú íóØóÃúåóÇ Ãóåúáõ ÇáúÍóÑúÈö áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ æóØöÆóåõäøó íóÌöÈõ
ÇáúÚöÏøóÉõ áöáÔøõÈúåóÉö ÈöÎöáóÇÝö ÃóãóÊöåö ÇáúãóÃúÓõæÑóÉö ÍóíúËõ áóÇ
íóÍöáøõ æóØúÄõåóÇ ãõØúáóÞðÇ áöÃóäøóåóÇ ãóãúáõæßóÉñ áóåõãú.
(æóÅöäú ÃóÏóÇäóåõ) Ãóíú ÈóÇÚóåõ ÈöÇáÏøóíúäö æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
ãóÇ åõæó ÇáúÃóÚóãøõ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÇáÏøóíúäö æóÇáöÇÈúÊöíóÇÚö Èöåö Ãóæú
ÇáúÞóÑúÖö (ËóãøóÉó) Ãóíú Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö (ÍóÑúÈöíøñ Ãóæú ÃóÏóÇäó)
åõæó (ÍóÑúÈöíøðÇ) Ãóíú ÏóÎóáó ÇáúãõÓúáöãõ ÏóÇÑó ÇáúÍóÑúÈö ÈöÃóãóÇäò
ÝóÌóÚóáóåõ ÇáúÍóÑúÈöíøõ ãóÏúíõæäðÇ ÈöÊóÕóÑøõÝò Ãóæú ÌóÚóáó ÇáúÍóÑúÈöíøó
ãóÏúíõæäðÇ ÈöÊóÕóÑøõÝò ãóÇ (Ãóæú ÛóÕóÈó ÃóÍóÏõåõãóÇ ãöäú ÇáúÂÎóÑö
æóÎóÑóÌóÇ) Ãóíú Ðóáößó ÇáÊøóÇÌöÑõ æóÇáúÍóÑúÈöíøõ (ÅáóíúäóÇ) æóÊóÍóÇßóãóÇ
ÚöäúÏó ÍóÇßöãò (áóÇ íóÞúÖöí) áöæóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö
(ÈöÔóíúÁò) ÃóãøóÇ ÇáúÅöÏóÇäóÉõ ÝóáöÃóäøó ÇáúÞóÖóÇÁó Úóáóì
ÇáúãõÓúÊóÃúãóäö íóÚúÊóãöÏõ ÇáúæöáóÇíóÉó æóáóÇ æöáóÇíóÉó æóÞúÊó
ÇáúÅöÏóÇäóÉö ÃóÕúáðÇ æóáóÇ æóÞúÊó ÇáúÞóÖóÇÁö áöÃóäøóåõ ãóÇ ÇáúÊóÒóãó
Íõßúãó ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝöíãóÇ ãóÖóì ãöäú ÃóÝúÚóÇáöåö æóÅöäøóãóÇ ÇáúÊöÒóÇãõ
Ðóáößó Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóÃóãøóÇ ÇáúÛóÕúÈõ ÝóáöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãöáúßðÇ
áöáøóÐöí ÛóÕóÈóåõ æóÇÓúÊóæúáóì Úóáóíúåö áöãõÕóÇÏóÝóÊöåö ãóÇáðÇ ÛóíúÑó
ãóÚúÕõæãò.
æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó íóÞúÖöí ÈöÇáÏøóíúäö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãö Ïõæäó
ÇáúÛóÕúÈö áöÃóäøóåõ ÇáúÊóÒóãó ÃóÍúßóÇãóåõ ÍóíúËõ ßóÇäó¡ æóÃõÌöíÈó Úóäúåõ
ÈöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÇãúÊóäóÚó Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÓúÊóÃúãóäö ÇãúÊóäóÚó Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõÓúáöãö ÃóíúÖðÇ ÊóÍúÞöíÞðÇ áöáÊøóÓúæöíóÉö ÈóíúäóåõãóÇ (æóßóÐóÇ) áóÇ
íóÞúÖöí ÈöÔóíúÁò (áóæú ÝóÚóáó Ðóáößó ÍóÑúÈöíøóÇäö) Ãóíú áóæú ÃóÏóÇäó
Ãóæú ÛóÕóÈó ÃóÍóÏõåõãóÇ ãöäú ÇáúÂÎóÑö Ýöí ÏóÇÑöåöãú (æóÎóÑóÌóÇ) ÅáóíúäóÇ
(ãõÓúÊóÃúãóäóíúäö) áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ.
(æóÅöäú ÎóÑóÌóÇ) Ãóíú ÇáúÍóÑúÈöíøóÇäö ÅáóíúäóÇ ÈóÚúÏóãóÇ ÝóÚóáóÇ Ðóáößó
ÍóÇáó ßóæúäöåöãóÇ (ãõÓúáöãóíúäö ÞóÖóì ÈöÇáÏøóíúäö) áöæõÞõæÚö
ÇáúãõÏóÇíóäóÉö ÈöÊóÑóÇÖöíåöãóÇ æóÇáúÊöÒóÇãöåöãóÇ ÇáúÃóÍúßóÇãó
ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö (áóÇ ÈöÇáúÛóÕúÈö) áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ ÝóáóÇ ÎõÈúËó Ýöí
ãöáúßö ÇáúÍóÑúÈöíøö áöíõÄúãóÑó ÈöÇáÑøóÏøö.
(æóáóæú ÃóÓúáóãó ÇáúÍóÑúÈöíøõ ÈóÚúÏóãóÇ ÛóÕóÈóåõ) Ãóíú ÛóÕóÈó ãöäúåõ
(ÇáúãõÓúáöãõ Ëõãøó ÎóÑóÌóÇ) ÍóÇáó ßóæúäöåöãóÇ ãõÓúáöãóíúäö ÅáóíúäóÇ
(íõÝúÊöí ÈöÇáÑøóÏøö ÏöíóÇäóÉð) æóáóÇ íóÞúÖöí Úóáóíúåö ÇÞúÊóÕóÑó Úóáóì
ÇáúÛóÕúÈö æóÓóßóÊó Úóäú ÇáúÅöÝúÊóÇÁö ÈöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö ãóÚó Ãóäøóåõ
íõÝúÊöí ÈöÃóäú íóÌöÈó Úóáóíúåö ÞóÖóÇÁõ ÇáÏøóíúäö ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ
æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ßóãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö ÎóÑóÌó
ÍóÑúÈöíøñ ãóÚó ãõÓúáöãò Åáóì ÇáúÚóÓúßóÑö ÝóÇÏøóÚóì ÇáúãõÓúáöãõ Ãóäøóåõ
ÃóÓöíÑñ æóÞóÇáó ßõäúÊ ãõÓúÊóÃúãóäðÇ ÝóÇáúÞóæúáõ áöáúÍóÑúÈöíøö ÅáøóÇ ÅÐóÇ
ÞóÇãóÊú ÞóÑöíäóÉñ ßóßóæúäöåö ãóßúÊõæÝðÇ Ãóæú ãóÛúáõæáðÇ Ãóæú ßóÇäó ãóÚó
ÚóÏóÏò ãöäú ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýóíóßõæäõ ÇáúÞóæúáõ Þóæúáó ÇáúãõÓúáöãö.
(æóÅöäú ÞóÊóáó ÃóÍóÏõ ÇáúãõÓúáöãóíúäö ÇáúãõÓúÊóÃúãóäöíäó ÇáúÂÎóÑó
ËóãøóÉó) Ãóíú Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö (ÝóÚóáóíúåö ÇáÏøöíóÉõ Ýöí ãóÇáöåö)
Ãóíú Ýöí ãóÇáö ÇáúÞóÇÊöáö Ýöí ÇáúÚóãúÏö æóÇáúÎóØóÃö (æóÇáúßóÝøóÇÑóÉõ
ÃóíúÖðÇ) Ãóíú ÊóÌöÈõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ ßóÇáÏøöíóÉö (Ýöí ÇáúÎóØóÃö) Ïõæäó
ÇáúÚóãúÏö áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊóÌöÈõ ÚöäúÏóäóÇ Ýöí ÇáúÚóãúÏö ÃóãøóÇ
ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ æóÇáÏøöíóÉõ Ýöí ÇáúÎóØóÃö ÝóáöÅöØúáóÇÞö ÇáúßöÊóÇÈö
æóÅöäøóãóÇ ÊóÌöÈõ Ýöí ãóÇáöåö áöÃóäøó ÇáúÚóÇÞöáóÉó áóÇ ÞõÏúÑóÉó áóåõãú
Úóáóì ÇáÕøöíóÇäóÉö ãóÚó ÊóÈóÇíõäö ÇáÏøóÇÑóíúäö æóÇáúæõÌõæÈö Úóáóíúåöãú
Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÑúßöåóÇ æóÅöäøóãóÇ ÊóÌöÈõ Ýöí ÇáúÚóãúÏö Ýöí ãóÇáöåö
áöÃóäøó ÇáúÚóæóÇÞöáó áóÇ íóÚúÞöáõ ÇáúÚóãúÏó æóÇáúÞöÕóÇÕõ ÞóÏú ÓóÞóØó
áöáÔøõÈúåóÉö ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÇáÏøöíóÉö ÕöíóÇäóÉð áöáÏøóãö ÇáúãóÚúÕõæãö
ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó ãöäú ãóÇáöåö. æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøó
Úóáóíúåö ÇáúÞóæóÏó Ýöí ÇáúÚóãúÏö.
(æóÅöäú ßóÇäóÇ ÃóÓöíÑóíúäö) ÝóÞóÊóáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÕóÇÍöÈóåõ (ÝóáóÇ ÔóíúÁó
ÅáøóÇ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Ýöí ÇáúÎóØóÃö)
(1/656)
ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö (æóÚöäúÏóåõãóÇ)
ÇáúÃóÓöíÑóÇäö (ßóÇáúãõÓúÊóÃúãóäöíäó) Ãóíú ÊóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáÏøöíóÉõ Ýöí
ÇáúÚóãúÏö æóÝöí ÇáúÎóØóÃö ãöäú ãóÇáöåö æóÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Ýöí ÇáúÎóØóÃö
áöÃóäøó ÇáúÚöÕúãóÉó áóÇ ÊóÈúØõáõ ÈöÇáúÃóÓúÑö ßóãóÇ áóÇ ÊóÈúØõáõ
ÈöÇáÏøõÎõæáö Ýöí ÏóÇÑöåöãú ÈöÇáúÃóãóÇäö æóáóåõ Ãóäøó ÇáúÃóÓöíÑó ÕóÇÑó
ÊóÈóÚðÇ áóåõãú ÈöÇáúÞóåúÑö ÝóáóÇ ÊóÌöÈõ ÈöÞóÊúáöåö ÏöíóÉñ ßóÇãöáóÉñ
æóåõæó ÇáúÍóÑúÈöíøõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÓúÊóÃúãóäö ÝóÅöäøóåõ áóíúÓó
ÈöãóÞúåõæÑò (æóáóÇ ÔóíúÁó Ýöí ÞóÊúáö ÇáúãõÓúáöãö ËóãøóÉó) Ãóíú Ýöí ÏóÇÑö
ÇáúÍóÑúÈö (ãõÓúáöãðÇ ÃóÓúáóãó æóáóãú íõåóÇÌöÑú) ÅáóíúäóÇ (Óöæóì
ÇáúßóÝøóÇÑóÉö Ýöí ÇáúÎóØóÃö ÇÊøöÝóÇÞðÇ) ÚöäúÏó ÃóÆöãøóÊöäóÇ æóÚöäúÏó
ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö íóÌöÈõ ÇáúÞöÕóÇÕõ ÈöÞóÊúáöåö ÚóãúÏðÇ æóÊóÌöÈõ
ÇáÏøöíóÉõ ÈöÞóÊúáöåö ÎóØóÃð.
[ÝóÕúáñ ÈóíóÇäö ãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÃóÍúßóÇãö ÇáúãõÓúÊóÃúãóäö]
ö (áóÇ íõãóßøóäõ) ãöäú ÇáÊøóãúßöíäö (ãõÓúÊóÃúãóäñ) ÍóÑúÈöíøñ (Ãóäú
íõÞöíãó Ýöí ÏóÇÑöäóÇ ÓóäóÉð) áöÖóÑóÑö ÇáúÅöØúáóÇÚö ÚóáóíúäóÇ (æóíõÞóÇáõ)
Ãóíú ÞóÇáó ÇáúÅöãóÇãõ (áóåõ) Ãóíú áöáúÍóÑúÈöíøö ÇáúãõÓúÊóÃúãóäö (Åäú
ÃóÞóãúÊ ÓóäóÉð äóÖóÚõ Úóáóíúß ÇáúÌöÒúíóÉó) Ãóíú ÇáúãóÇáó ÇáøóÐöí íõæÖóÚõ
Úóáóì ÇáÐøöãøöíøö æóÞóÏú ËóÈóÊó Ðóáößó ÈöÇáúßöÊóÇÈö æóÇáÓøõäøóÉö
æóÇáúÅöÌúãóÇÚö æóãóÇ æóÞóÚó Úóäú ÈóÚúÖö ÇáäøóÇÓö Ãóäøó Ýöí Ðóáößó
ÊóÞúÑöíÑðÇ áöáúßóÇÝöÑö Úóáóì ÃóÚúÙóãö ÇáúÌóÑóÇÆöãö æóåõæó ÇáúßõÝúÑõ
ÝóãóÑúÏõæÏñ ÈöÃóäøóåõ ÏóÚúæóÉñ Åáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÃóÍúÓóäö ÇáúÌöåóÇÊö
æóåõæó Ãóäú íóÓúßõäó Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóíóÑóì ãóÍóÇÓöäó
ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóíõÓúáöãó ãóÚó ÏóÝúÚö ÔóÑøöåö Ýöí ÇáúÍóÇáö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö ÞóíøóÏó ÈöÇáÓøóäóÉö áöÃóäøóåóÇ ÃóÞúÕóì ÇáúãóÂÑöÈö
æóÝöíåóÇ ÊóÌöÈõ ÇáúÌöÒúíóÉõ æóáóæú ãõäöÚó Úóäú ãõßúËöåö ÝöíãóÇ ÏõæäóåóÇ
áóÇäúÓóÏøó ÈóÇÈõ ÇáÊøöÌóÇÑóÇÊö æóÊóÖóÑøóÑó Èöåö ÇáúãõÓúáöãõæäó ßóãóÇ Ýöí
ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö áóßöäú íõÔúßöáõ ÈöãóÇ ÓóíóÃúÊöí ãöäú Ãóäøóåõ áóæú
Þöíáó áóåõ Åäú ÃóÞóãúÊ ÔóåúÑðÇ Åáóì ÂÎöÑöåö ÅáøóÇ Ãóäú íõÞóÇáó áóÇ
ãõäóÇÝóÇÉó ÈóíúäóåõãóÇ áöÃóäøó ãóÑúÌöÚó Ðóáößó Åáóì ÇáúãóÕúáóÍóÉö
æóÇáúÅöãóÇãõ ÃóÏúÑóì ÈöåóÇ ÝóÅöÐóÇ ÑóÃóì ÇáúãóÕúáóÍóÉó Ýöí ÇáÓøóäóÉö
æóÞøóÊó ÈöåóÇ æóãóßøóäóåõ ãöäú ÇáúÅöÞóÇãóÉö ÇáúíóÓöíÑóÉö ÇáøóÊöí åöíó
ÏõæäóåóÇ¡
æóÅöÐóÇ ÑóÃóì ÇáúãóÕúáóÍóÉó
Ýöí Ãóäú íõæóÞøöÊó ÈöãóÇ ÏõæäóåóÇ äóÍúæó ÇáÔøóåúÑóíúäö ÝóÚóáó
æóãóßøóäóåõ ãöäú ÇáúÅöÞóÇãóÉö ÏõæäóåóÇ æóÃóäøó ÇáúãóãúäõæÚó Ãóäú
íõãóßøóäó ãöäú ÅÞóÇãóÉò ÏóÇÆöãóÉò æóåöíó ÇáÓøóäóÉõ æóãóÇ ÝóæúÞóåóÇ Ëõãøó
íõãóßøóäõ ãöäú ÇáÑøõÌõæÚö æóåóÐóÇ áóÇ íõäóÇÝöí ßóãóÇ Ýöí ÇáúãöäóÍö
áóßöäøó åóÐóÇ áóíúÓó ÈöÊóÇãøò áöÃóäøóåõ áóÇ íóÊóãóÔøóì ÈöÞóæúáöåö æóáóæú
ãõäöÚó Úóäú ãõßúËöåö ÝöíãóÇ ÏõæäóåóÇ áóÇäúÓóÏøó ÈóÇÈõ ÇáÊøöÌóÇÑóÇÊö
æóÊóÖóÑøóÑó Èöåö ÇáúãõÓúáöãõæäó¡ ÊóÃóãøóáú. æóÞóíøóÏó ÈöÇáúãõÓúÊóÃúãóäö
áöÃóäøóåõ áóæú ÏóÎóáó ÏóÇÑóäóÇ ÈöáóÇ ÃóãóÇäò Ýóåõæó æóãóÇ ãóÚóåõ ÝóíúÁñ
æóÅöäú ÞóÇáó ÏóÎóáúÊ ÈöÃóãóÇäò áóãú íõÕóÏøóÞú ÅáøóÇ Ãóäú íóÔúåóÏó
ÑóÌõáóÇäö (ÝóÅöäú ÃóÞóÇãó) åõäóÇ (ÓóäóÉð) æóÞöíáó áóåõ Ðóáößó (ÕóÇÑó
ÐöãøöíøðÇ) áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãõáúÊóÒöãðÇ áöáúÌöÒúíóÉö ÈóÚúÏó åóÐöåö
ÇáúãóÞóÇáóÉö ÈöÅöÞóÇãóÊöåö ÓóäóÉð æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì ÇÔúÊöÑóÇØö
ÇáúÞóæúáö æóÇáúãõÏøóÉö áöÕóíúÑõæÑóÊöåö ÐöãøöíøðÇ ßóãóÇ Ïóáøó Úóáóíúåö
ßóáóÇãõ ÇáúÚóÊøóÇÈöíøö æóÛóíúÑöåö ÝóÅöäøóåõ ÞóÇáó áóæú ÃóÞóÇãó Óöäöíäó
ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íóÊóÞóÏøóãó ÇáúÅöãóÇãõ Åáóíúåö Ýóáóåõ ÇáÑøõÌõæÚõ
áóßöäøó Ýöí ßóáóÇãö ÇáúãóÈúÓõæØö ÏóáóÇáóÉð Úóáóì Ãóäøóåõ íóÕöíÑõ
ÐöãøöíøðÇ ÈöãõÌóÑøóÏö ÇáúÅöÞóÇãóÉö ÓóäóÉð æóÇáúÃóæúÌóåõ ÇáúÃóæøóáõ ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÝóÊúÍö æóÅöáóì Ãóäøóåõ áóÇ ÌöÒúíóÉó Úóáóíúåö Ýöí Íóæúáö ÇáúãõßúËö
áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ ÕóÇÑó ÐöãøöíøðÇ ÈóÚúÏóåõ ÝóÊóÌöÈõ Ýöí ÇáúÍóæúáö
ÇáËøóÇäöí ÅáøóÇ ÈöÔóÑúØö ÃóÎúÐöåóÇ ãöäúåõ Ýöíåö æóÅöáóì Ãóäøóåõ íóÌúÑöí
ÇáúÞöÕóÇÕõ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúãõÓúáöãö æóíóÖúãóäõ ÇáúãõÓúáöãõ ÞöíãóÉó
ÎóãúÑöåö æóÎöäúÒöíÑöåö ÅÐóÇ ÃóÊúáóÝóåõ æóÊóÌöÈõ ÇáÏøöíóÉõ Úóáóíúåö ÅÐóÇ
ÞóÊóáóåõ ÎóØóÃð æóíóÌöÈõ ßóÝøõ ÇáúÃóÐóì Úóäúåõ æóÊóÍúÑõãõ ÛöíÈóÊõåõ
ßóÇáúãõÓúáöãö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö (æóáóÇ íõãóßøóäõ ãöäú ÇáúÚóæúÏö Åáóì
ÏóÇÑöåö)
(1/657)
áöÃóäøó ÚóÞúÏó ÇáÐøöãøóÉö áóÇ íõäúÊóÞóÕõ
áößóæúäöåö ÎóáóÝðÇ Úóäú ÇáúÅöÓúáóÇãö (æóßóÐóÇ) íóÕöíÑõ ÐöãøöíøðÇ (áóæú
Þöíáó) Ãóíú ÞóÇáó ÇáúÅöãóÇãõ (áóåõ) áöáúÍóÑúÈöíøö ÇáúãõÓúÊóÃúãóäö (Åäú
ÃóÞóãúÊ ÔóåúÑðÇ Ãóæú äóÍúæó Ðóáößó) äóÖóÚõ Úóáóíúß ÇáúÌöÒúíóÉó (ÝóÅöäú
ÃóÞóÇãó) ÇáúãõÏøóÉó ÇáøóÊöí ÞóÏøóÑóåóÇ ÇáúÅöãóÇãõ (Ãóæú ÇÔúÊóÑóì ÃóÑúÖðÇ
æóæóÖóÚó Úóáóíúåö ÎóÑóÇÌóåóÇ) Ãóíú ÎóÑóÇÌó ÇáúÃóÑúÖö áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ
æóÖóÚó Úóáóíúåö ÝóÞóØú áóÒöãóåõ Íõßúãñ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúãóÞóÇãö Ýöí
ÏóÇÑöäóÇ ÝóÕóÇÑó ÐöãøöíøðÇ ÖóÑõæÑóÉð æóáóÇ íóÕöíÑõ ÐöãøöíøðÇ ÈöãõÌóÑøóÏö
ÇáöÇÔúÊöÑóÇÁö áöÌóæóÇÒö Ãóäú íóÔúÊóÑöíóåóÇ áöáÊøöÌóÇÑóÉö æóåõæó ÙóÇåöÑõ
ÇáÑøöæóÇíóÉö (æóÚóáóíúåö ÌöÒúíóÉõ ÓóäóÉò ãöäú Íöíäö æóÖúÚö ÇáúÎóÑóÇÌö)
áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇåõ (Ãóæú äóßóÍóÊú ÇáúãõÓúÊóÃúãóäóÉõ ÐöãøöíøðÇ) áöÃóäøóåóÇ
ÇáúÊóÒóãóÊú ÇáúãóÞóÇãó ÊóÈóÚðÇ áöáÒøóæúÌö ÝóÊóßõæäõ ÐöãøöíøóÉð åóÐóÇ
ÚóØúÝñ Úóáóì Þóæúáöåö Ãóæú ÇÔúÊóÑóì æóáóæú ÞóÇáó Ãóæú ÕóÇÑó áóåóÇ ÒóæúÌñ
ãõÓúáöãñ Ãóæú Ðöãøöíøñ áóßóÇäó Ãóæúáóì áöÃóäøóåóÇ áóæú ÊóÒóæøóÌóÊú
ãõÓúáöãðÇ Êóßõæäõ ÐöãøöíøóÉð ÃóíúÖðÇ æóáöÃóäøó ÇáäøößóÇÍó ÍóÞöíÞóÉñ Ýöí
ÇáúæóØúÁö ÚöäúÏóäóÇ æóåõæó áóíúÓó ÈöÔóÑúØò åõäóÇ ÅáøóÇ Ãóäú íõÞóÇáó Åäøó
ÇáäøößóÇÍó ÈöãóÚúäóì ÇáúÚóÞúÏö ÈöÅöÖóÇÝóÊöåö ÅáóíúåóÇ æóáöÃóäøóåõ
íóÔúãóáõ ãóÇ ÅÐóÇ ÏóÎóáó ÇáúãõÓúÊóÃúãóäõ ÈöÇãúÑóÃóÊöåö ÏóÇÑóäóÇ Ëõãøó
ÕóÇÑó ÇáÒøóæúÌõ ÐöãøöíøðÇ ÝóáóíúÓó áóåõ ÇáÑøõÌõæÚõ æóßóÐóÇ áóæú ÃóÓúáóãó
æóåöíó ßöÊóÇÈöíøóÉñ æóíóÔúãóáõ ãóÇ ÅÐóÇ ÊóÒóæøóÌó ãõÓúÊóÃúãóäñ
ãõÓúÊóÃúãóäóÉð Ýöí ÏóÇÑöäóÇ Ëõãøó ÕóÇÑó ÇáÑøóÌõáõ ÐöãøöíøðÇ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúãöäóÍö¡ ÊóÃóãøóáú. (áóÇ áóæú äóßóÍó åõæó) Ãóíú ÇáúãõÓúÊóÃúãóäõ
ÇáúÍóÑúÈöíøõ (ÐöãøöíøóÉð) áöÚóÏóãö ÇáúÊöÒóÇãöåö ÇáúãõÞóÇãó Ýöí ÏóÇÑöäóÇ
áöÊóãóßøõäöåö ãöäú ØóáóÇÞöåóÇ áóßöäú Ýöíåö ßóáóÇãñ Èóíøöäñ Ýöí ÔõÑõæÍö
ÇáúåöÏóÇíóÉö ÝóáúíõØóÇáóÚú (ÝóÅöäú ÑóÌóÚó Åáóì ÏóÇÑöåö Íóáøó Ïóãõåõ)
áöÕóíúÑõæÑóÊöåö ÍóÑúÈöíøðÇ æóÙóÇåöÑõåõ Ãóäøóåõ áóÇ ÝóÑúÞó Èóíúäó
ßóæúäöåö ÞóÈúáó ÇáúÍõßúãö Èößóæúäöåö ÐöãøöíøðÇ Ãóæú ÈóÚúÏóåõ áöÃóäøó
ÇáÐøöãøöíøó ÅÐóÇ áóÍöÞó ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ÕóÇÑó ÍóÑúÈöíøðÇ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÈóÍúÑö.
(æóÅöäú ßóÇäó áóåõ) Ãóíú áöáúãõÓúÊóÃúãóäö ÇáÑøóÇÌöÚö Åáóì ÏóÇÑöåö
(æóÏöíÚóÉñ ÚöäúÏó ãõÓúáöãò Ãóæú Ðöãøöíøò Ãóæú Ïóíúäñ ÚóáóíúåöãóÇ) Ãóíú
Úóáóì ÇáúãõÓúáöãö Ãóæú ÇáÐøöãøöíøö (ÝóÃõÓöÑó Ãóæú ÙõåöÑó Úóáóíúåöãú)
ãóÈúäöíøóÇäö áöáúãóÝúÚõæáö Ãóíú ÃõÓöÑó Ðóáößó ÇáÑøóÇÌöÚõ Ãóæú ÙóåóÑó
ÇáúãõÓúáöãõæäó Úóáóì ÏóÇÑöåöãú ÝóÞõÊöáó (ÓóÞóØó Ïóíúäõåõ) áöÃóäøó
ÅËúÈóÇÊó ÇáúíóÏö Úóáóíúåö ÈöæóÇÓöØóÉö ÇáúãõØóÇáóÈóÉö æóÞóÏú ÓóÞóØóÊú
æóíóÏõ ãóäú Úóáóíúåö ÃóÓúÈóÞõ Åáóíúåö ãöäú íóÏö ÇáúÚóÇãøóÉö ÝóíõÎóÕøõ
Èöåö ÝóíóÓúÞõØõ (æóÕóÇÑóÊú æóÏöíÚóÊõåõ) ÚöäúÏóåõãóÇ (ÝóíúÆðÇ)
áöáúÛõÒóÇÉö ÊóÈóÚðÇ áöäóÝúÓöåö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú Ýöí íóÏöåö
ÍóÞöíÞóÉð æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó ÃóäøóåóÇ ÊóÕöíÑõ ãöáúßðÇ áöáúãõæÏöÚö
áöÃóäøó íóÏóåõ ÝöíåóÇ ÃóÓúÈóÞõ ÝóßóÇäó ÈöåóÇ ÃóÍóÞøó æóáóãú íóÐúßõÑú
Íõßúãó ÇáÑøóåúäö ÞóÇáõæÇ æóÇáÑøóåúäõ áöáúãõÑúÊóåöäö ÈöÏóíúäöåö ÚöäúÏó
ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò íõÈóÇÚõ æóíõÓúÊóæúÝóì Ïóíúäõåõ
æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÝóíúÁñ áöáúãõÓúáöãöíäó æóíóäúÈóÛöí ÊóÑúÌöíÍõåõ áöÃóäøó
ãóÇ ÒóÇÏó Úóáóì ÞóÏúÑö ÇáÏøóíúäö Ýöí Íõßúãö ÇáúæóÏöíÚóÉö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÈóÍúÑö ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóÇáó æóÕóÇÑó ãóÇáõåõ ÝóíúÆðÇ áóßóÇäó
Ãóæúáóì áöÃóäøóåõ áóÇ íóÎúÊóÕøõ ÇáúæóÏöíÚóÉó áöÃóäøó ãóÇ ÚöäúÏó
ÔóÑöíßöåö æóãõÖóÇÑöÈöåö æóãóÇ Ýöí ÈóíúÊöåö Ýöí ÏóÇÑöäóÇ ßóÐóáößó.
(æóÅöäú ÞõÊöáó) Ãóíú Ðóáößó ÇáÑøóÇÌöÚõ (æóáóãú íóÙúåóÑú Úóáóíúåöãú) Ãóíú
Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÍóÑúÈö (Ãóæú ãóÇÊó) ÍóÊúÝó ÃóäúÝöåö (ÝóåõãóÇ) Ãóíú
ÇáÏøóíúäõ ÇáúæóÏöíÚóÉõ (áöæóÑóËóÊöåö) ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö áöÃóäøó Íõßúãó
ÇáúÃóãóÇäö ÈóÇÞò Ýöí ãóÇáöåö
(1/658)
áöÚóÏóãö ÈõØúáóÇäöåö (ÝóÅöäú ÌóÇÁóäóÇ)
ÍóÑúÈöíøñ ÅáóíúäóÇ (ÈöÃóãóÇäò æóáóåõ ÒóæúÌóÉñ åõäóÇßó) Ãóíú Ýöí ÏóÇÑö
ÇáúÍóÑúÈö (æóæóáóÏñ) ÕóÛöíÑñ Ãóæú ßóÈöíÑñ (æóãóÇáñ ÚöäúÏó ãõÓúáöãò Ãóæú
Ðöãøöíøò Ãóæú ÍóÑúÈöíøò ÝóÃóÓúáóãó åõäóÇ) Ãóíú Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö
(Ëõãøó ÙóåóÑó) Ãóíú ÙóåóÑó ÇáúãõÓúáöãõæäó (Úóáóíúåöãú) Ãóíú Úóáóì Ãóåúáö
ÇáúÍóÑúÈö (ÝóÇáúßõáøõ) ãöäú ÇáÒøóæúÌóÉö æóÇáúæóáóÏö æóÇáúãóÇáö (ÝóíúÁñ)
ÃóãøóÇ ÇáúãóÑúÃóÉõ æóÃóæúáóÇÏõåõ ÇáúßöÈóÇÑõ ÝóÙóÇåöÑñ áöÃóäøóåõãú
ÍóÑúÈöíøõæäó æóáóíúÓõæÇ ÈöÃóÊúÈóÇÚò æóßóÐóáößó ãóÇ Ýöí ÈóØúäöåóÇ áóæú
ßóÇäóÊú ÍóÇãöáðÇ áöÃóäøóåõ ÌõÒúÄõåóÇ ÃóãøóÇ ÃóæúáóÇÏõåõ ÇáÕøöÛóÇÑõ
ÝóáöÃóäøó ÇáÕøóÛöíÑó ÅäøóãóÇ íóÕöíÑõ ãõÓúáöãðÇ ÊóÈóÚðÇ áöÅöÓúáóÇãö
ÃóÈöíåö ÅÐóÇ ßóÇäó Ýöí íóÏöåö æóÊóÍúÊó æöáóÇíóÊöåö æóãóÚó ÊóÈóÇíõäö
ÇáÏøóÇÑóíúäö áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ðóáößó æóßóÐóÇ ÃóãúæóÇáõåõ áóÇ ÊóÕöíÑõ
ãõÍóÑøóÒóÉð ÈöÅöÍúÑóÇÒö äóÝúÓöåö áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÏøóÇÑóíúäö ÝóÈóÞöíó
Çáúßõáøõ ÝóíúÆðÇ æóáóæú ÓõÈöíó ÇáÕøóÈöíøõ Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö Åáóì
ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö íóßõæäõ ãõÓúáöãðÇ ÊóÈóÚðÇ áöÃóÈöíåö áöÃóäøóåõãóÇ
ÇÌúÊóãóÚóÇ Ýöí ÏóÇÑò æóÇÍöÏóÉò æóãóÚó ßóæúäöåö ãõÓúáöãðÇ áóÇ íóÎúÑõÌõ
Úóäú ÇáÑøöÞøö.
(æóÅöäú ÃóÓúáóãó) Ãóíú ÇáúÍóÑúÈöíøõ (ËóãøóÉó) Ãóíú Ýöí ÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö
(Ëõãøó ÌóÇÁó) ÅáóíúäóÇ (ÝóÙóåóÑó Úóáóíúåöãú) Ãóíú Úóáóì Ãóåúáö ÇáúÍóÑúÈö
(ÝóØöÝúáõåõ ÍõÑøñ ãõÓúáöãñ) ÊóÈóÚðÇ áöÃóÈöíåö (æóæóÏöíÚóÊõåõ ÚöäúÏó
ãõÓúáöãò Ãóæú Ðöãøöíøò áóåõ) Ãóíú áöáøóÐöí ÃóÓúáóãó ËóãøóÉó áöÃóäøó
íóÏóåõãóÇ ßóíóÏöåö (æóÛóíúÑõ Ðóáößó) ãöäú æóáóÏöåö ÇáúßóÈöíÑö
æóÇáúãóÑúÃóÉö æóÇáúÚóÞóÇÑö ÇáúæóÏöíÚóÉö ÇáøóÊöí ÚöäúÏó ÍóÑúÈöíøò
(ÝóíúÁñ) áöÚóÏóãö ÇáÊøóÈóÚöíøóÉö æóÚóÏóãö ÇáúÚöÕúãóÉö æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ
Åáóì Ãóäøó ÇáúÚóíúäó ÇáúãóÛúÕõæÈóÉó Ýöí íóÏö ÇáúãõÓúáöãö Ãóæú
ÇáÐøöãøöíøö íóßõæäõ ÝóíúÆðÇ áöÚóÏóãö ÇáäøöíóÇÈóÉö.
æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáäøõÓóÎö (æóãóäú ÃóÓúáóãó ËóãøóÉó æóáóåõ åõäóÇßó æóÇÑöËñ
ãõÓúáöãñ Ãóæú Ðöãøöíøñ ÝóÞóÊóáóåõ ãõÓúáöãñ ÚóãúÏðÇ Ãóæú ÎóØóÃð ÝóáóÇ
ÔóíúÁó Úóáóíúåö ÅáøóÇ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Ýöí ÇáúÎóØóÃö) áóßöäú ÐóßóÑúÊ åóÐöåö
ÞõÈóíúáó åóÐóÇ ÇáúÝóÕúáö ÝóÊóßõæäõ ãõßóÑøóÑóÉð.
(æóÅöäú ÞõÊöáó ãõÓúáöãñ áóÇ æóáöíøó áóåõ ÎóØóÃð Ãóæú) ÞõÊöáó
(ãõÓúÊóÃúãóäñ ÃóÓúáóãó åõäóÇ) Ãóíú Ýöí ÏóÇÑöäóÇ (ÝóáöáúÅöãóÇãö ÃóÎúÐõ
ÇáÏøöíóÉö) Ãóíú ÍóÞøõ ÇáúÃóÎúÐö áóåõ áöÃóäøóåõ áóÇ æóÇÑöËó áóåõ áóÇ
Ãóäøóåõ íóãúáößõåõ ÇáúÅöãóÇãõ ßóãóÇ Êõæõåøöãó Èóáú íõæÖóÚõ áöÈóíúÊö
ÇáúãóÇáö (ãöäú ÚóÇÞöáóÉö ÇáúÞóÇÊöáö) áöÃóäøóåõ ÞóÊóáó äóÝúÓðÇ
ãóÚúÕõæãóÉð ÎóØóÃð ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÈöÓóÇÆöÑö ÇáäøõÝõæÓö ÇáúãóÚúÕõæãóÉö
(æóÝöí ÇáúÚóãúÏö áóåõ) Ãóíú áöáúÅöãóÇãö (Ãóäú íóÞúÊóÕøó) Åäú ÔóÇÁó (Ãóæú
íóÃúÎõÐó ÇáÏøöíóÉó) ÈöØóÑöíÞö ÇáÕøõáúÍö (Åäú ÔóÇÁó) Ãóíú íóäúÙõÑõ Ýöíåö
ÇáúÅöãóÇãõ ÝóÃóíøõåõãóÇ ÑóÃóì ÃóÕúáóÍó ÝóÚóáó (æóáóíúÓó áóåõ) Ãóíú
áöáúÅöãóÇãö (ÇáúÚóÝúæõ ãóÌøóÇäðÇ) áöÃóäøó ÊóÕóÑøõÝóåõ ãõÞóíøóÏñ
ÈöÇáäøóÙóÑö ÝóáóÇ íóÌõæÒõ áóåõ ÅÈúØóÇáõ ÍóÞøö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÈöÛóíúÑö
ÚöæóÖò.
æóÝöí ÇáÏøõÑóÑö ÏóÇÑõ ÇáúÍóÑúÈö ÊóÕöíÑõ ÏóÇÑó ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÅöÌúÑóÇÁö
ÃóÍúßóÇãö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝöíåóÇ ßóÅöÞóÇãóÉö ÇáúÌõãõÚóÉö æóÇáúÃóÚúíóÇÏö
æóÅöäú ÈóÞöíó ÝöíåóÇ ßóÇÝöÑñ Õóáøóì æóáóãú íóÊøóÕöáú ÈöÏóÇÑö
ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÃóäú ßóÇäó ÈóíúäóåóÇ æóÈóíúäó ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö ãöÕúÑñ
ÂÎóÑõ áöÃóåúáö ÇáúÍóÑúÈö æóíõÚúßóÓõ Ãóíú íóÕöíÑõ ÏóÇÑõ ÇáúÅöÓúáóÇãö
ÏóÇÑó ÇáúÍóÑúÈö ÈöÃõãõæÑò ËóáóÇËóÉò ÈöÅöÌúÑóÇÁö ÃóÍúßóÇãö ÇáÔøöÑúßö
ÝöíåóÇ æóÇÊøöÕóÇáöåóÇ ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ÈöÍóíúËõ áóÇ íóßõæäõ ÈóíúäóåõãóÇ
ãöÕúÑñ áöáúãõÓúáöãöíäó æóÅöäú áóÇ ÊóÈóÞøóì ÝöíåóÇ ãõÓúáöãñ Ãóæú Ðöãøöíøñ
ÂãöäðÇ ÈöÇáúÃóãóÇäö ÇáúÃóæøóáö Úóáóì äóÝúÓöåö åóÐóÇ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö
(1/659)
æóÚöäúÏóåõãóÇ ÅÐóÇ ÃóÌúÑóæúÇ ÝöíåóÇ
ÃóÍúßóÇãó ÇáÔøöÑúßö ÕóÇÑóÊú ÏóÇÑó ÇáúÍóÑúÈö ÓóæóÇÁñ ÇÊøóÕóáóÊú ÈöÏóÇÑö
ÇáúÍóÑúÈö Ãóæú áóÇ æóÈóÞöíó ÝöíåóÇ ãõÓúáöãñ Ãóæú Ðöãøöíøñ ÈöÇáúÃóãóÇäö
ÇáúÃóæøóáö Ãóæú áóÇ.
[ÈóÇÈõ ÇáúÚõÔúÑö æóÇáúÎóÑóÇÌö]
ö Ãóíú Ýöí ÈóíóÇäö ÇáúÚõÔúÑö æóÇáúÎóÑóÇÌö¡ áóãøóÇ ÐóßóÑó ãóÇ íóÕöíÑõ
Èöåö ÇáúÍóÑúÈöíøõ ÐöãøöíøðÇ ÔóÑóÚó Ýöí ÈóíóÇäö ÇáúÎóÑóÇÌö ÇáøóÐöí íóÌöÈõ
Úóáóíúåö æóÐößúÑö ÇáúÚõÔúÑö ÇÓúÊöØúÑóÇÏðÇ áöÃóäøó ÓóÈóÈó ßõáøò ãöäúåõãóÇ
åõæó ÇáúÃóÑúÖõ ÇáäøóÇãöíóÉõ æóÞóÏøóãóåõ Úóáóì ÇáúÎóÑóÇÌö áößóæúäöåö ãöäú
ÇáúæóÙóÇÆöÝö ÇáúÅöÓúáóÇãöíøóÉö ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö ÞóÇáó
Çáúãóæúáóì ÓóÚúÏöíøñ Úõäúæöäó ÇáúÈóÇÈõ ÈöãóÇ áóíúÓó ãóÞúÕõæÏðÇ ãöäúåõ
æóÞóÏú ÇÓúÊóÞúÈóÍóåõ ÇáúÈóÚúÖõ æóÇáúÚõÔúÑõ áõÛóÉð æóÇÍöÏñ ãöäú
ÇáúÚóÔóÑóÉö æóÇáúÎóÑóÇÌõ ãóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäú äóãóÇÁö ÇáúÃóÑúÖö Ãóæú
äóãóÇÁö ÇáúÛõáóÇãö æóÓõãøöíó Èöåö ãóÇ íóÃúÎõÐõåõ ÇáÓøõáúØóÇäõ ãöäú
æóÙöíÝóÉö ÇáúÃóÑúÖö æóÇáÑøóÃúÓö æóÍóÏøóÏó ÃóÑóÇÖöíöåöãóÇ ÃóæøóáðÇ
áöÃóäøóåõ ÍöíäóÆöÐò ÃóÖúÈóØõ ÝóÞóÇáó (ÃóÑúÖõ ÇáúÚóÑóÈö ÚõÔúÑöíøóÉñ
æóåöíó) Ãóíú ÃóÑúÖõ ÇáúÚóÑóÈö (ãóÇ Èóíúäó ÇáúÚõÐóíúÈö) ÈöÖóãøö ÇáúÚóíúäö
æóÝóÊúÍö ÇáÐøóÇáö ÊóÕúÛöíÑõ ÚóÐúÈò íõÑóÇÏõ Èöåö ãóÇÁõ Êóãöíãò (Åáóì
ÃóÞúÕóì ÍóÌóÑò) æóåõæó ÈöÇáúÍóÇÁö ÇáúãõåúãóáóÉö æóÇáúÌöíãö
ÇáúãóÝúÊõæÍóÊóíúäö: ÇáÕøóÎúÑõ¡ Ýóãóäú Ñóæóì ÈöÓõßõæäö ÇáúÌöíãö
æóÝóÓøóÑóåõ ÈöÇáúÌóÇäöÈö ÝóÞóÏú ÕóÍøóÝóåõ áöÃóäøóåõ æóÞóÚó Ýöí ÃóãóÇáöí
ÃóÈöí íõæÓõÝó ÇáÕøóÎúÑõ ãóæúÖöÚõ ÇáúÍóÌóÑö ßóãóÇ Ýöí ÇáúßöÝóÇíóÉö
(ÈöÇáúíóãóäö ÈöãóåúÑóÉó) ÈöÇáúÝóÊúÍö æóÇáÓøõßõæäö ÈóÏóáñ ãöäú Þóæúáöåö
ÈöÇáúíóãóäö æóåöíó Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÇÓúãõ ÑóÌõáò Ãóæú ÇÓúãõ ÞóÈöíáóÉò
ÊõäúÓóÈõ Åáóíúåö ÇáúÅöÈöáõ ÇáúãóåúÑöíøóÉõ ÝóÓóãøóì Ðóáößó ÇáúãõÞóÇãó
Èöåö åóÐóÇ ØõæáõåóÇ æóÃóãøóÇ ÚóÑúÖõåóÇ Ýóåõæó ãóÇ Èóíúäó íóÈúÑöíäó
æóÇáÏøóåúäóÇÁö æóÑóãúáò æóÚóÇáöÌò æóåöíó ÃóÓúãóÇÁõ ãóæóÇÖöÚó (Åáóì ÍóÏøö
ÇáÔøóÇãö) Ãóíú Åáóì ãóÔóÇÑöÝö ÇáÔøóÇãö æóÞõÑóÇåóÇ áöÃóäøó ÇáäøóÈöíøó -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - æóÇáúÎõáóÝóÇÁó
(1/660)
ÇáÑøóÇÔöÏöíäó - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
Úóäúåõãú - ÃóÌúãóÚöíäó áóãú íóÃúÎõÐõæÇ ÇáúÎóÑóÇÌó ãöäú ÃóÑúÖö ÇáúÚóÑóÈö
æóáöÃóäøóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÝóíúÁö ÝóáóÇ íóËúÈõÊõ Ýöí ÃóÑóÇÖöíöåöãú
ßóãóÇ áóÇ íóËúÈõÊõ Ýöí ÑöÞóÇÈöåöãúº æóåóÐóÇ áöÃóäøó æóÖúÚó ÇáúÎóÑóÇÌö
ãöäú ÔóÑúØöåö Ãóäú íõÞöÑøó ÃóåúáóåóÇ Úóáóì ÇáúßõÝúÑö ßóãóÇ Ýöí ÓóæóÇÏö
ÇáúÚöÑóÇÞö æóãõÔúÑößöí ÇáúÚóÑóÈö áóÇ íõÞúÈóáõ ãöäúåõãú ÅáøóÇ
ÇáúÅöÓúáóÇãõ Ãóæú ÇáÓøóíúÝõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö.
(æóßóÐóÇ ÇáúÈóÕúÑóÉõ) ÈöÅöÌúãóÇÚö ÇáÕøóÍóÇÈóÉö - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
Úóäúåõãú - æóßóÇäó ÇáúÞöíóÇÓõ ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäú Êóßõæäó
ÇáúÈóÕúÑóÉõ ÎóÑóÇÌöíøóÉð áöÃóäøóåóÇ ãöäú ÌõÒúÁö ÃóÑúÖö ÇáúÎóÑóÇÌö ÅáøóÇ
Ãóäøó ÇáÕøóÍóÇÈóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú - æóÖóÚõæÇ
ÚóáóíúåóÇ ÇáúÚõÔúÑó ÝóÊõÑößó ÇáúÞöíóÇÓõ áöÅöÌúãóÇÚöåöãú ÞóÇáó
ÇáúßóÑúÎöíøõ ÃóÑúÖõ ÇáúÍöÌóÇÒö æóÊöåóÇãóÉó æóÇáúíóãóäö æóãóßøóÉó
æóÇáØøóÇÆöÝö æóÇáúÈóÑøöíøóÉö ÚõÔúÑöíøóÉñ.
(æó) ßóÐóÇ (ßõáøõ ãóÇ) Ãóíú ÇáúÃóÑúÖö ÇáøóÊöí (ÃóÓúáóãó Ãóåúáõåõ)
æóÊóÐúßöíÑõ ÇáÖøóãöíÑö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö áóÝúÙóÉö ãóÇ (Ãóæú ÝõÊöÍó ÚóäúæóÉð
æóÞõÓöãó Èóíúäó ÇáúÛóÇäöãöíäó) áöÃóäøó ÇááøóÇÆöÞó ÈöÇáúãõÓúáöãöíäó
æóÖúÚõ ÇáúÚõÔúÑö Úóáóíúåöãú áöÃóäøóåõ ÚöÈóÇÏóÉñ ÍóÊøóì íõÕúÑóÝó
ãóÕóÇÑöÝó ÇáÕøóÏóÞóÇÊö æóíõÔúÊóÑóØó Ýöíåö ÇáäøöíøóÉõ æóáöÃóäøóåõ ÃóÎóÝøõ
ãöäú ÇáúÎóÑóÇÌö áöÊóÚóáøõÞöåö ÈöÍóÞöíÞóÉö ÇáúÎóÇÑöÌö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÎóÑóÇÌö (æóÃóÑúÖõ ÇáÓøóæóÇÏö) Ãóíú ÓóæóÇÏö ÇáúÚöÑóÇÞö æóÓõãøöíó Èöåö
áöÎõÖúÑóÉö ÃóÔúÌóÇÑöåóÇ æóÒóÑúÚöåóÇ (ÎóÑóÇÌöíøóÉñ) áöÃóäøó ÚõãóÑó -
ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - æóÖóÚó ÚóáóíúåóÇ ÇáúÎóÑóÇÌó ÈöÍóÖúÑóÉò
ãöäú ÇáÕøóÍóÇÈóÉö - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú - æóåõæó ÃóÔúåóÑõ
ãöäú Ãóäú íõäúÞóáó Ýöíåö ÃóËóÑñ ãõÚóíøóäñ æóæóÖóÚó ÇáúÎóÑóÇÌó Úóáóì
ãöÕúÑó Íöíäó ÝóÊóÍóåóÇ ÚóãúÑõæ Èúäõ ÇáúÚóÇÕö
(1/661)
æóßóÐóÇ ÃóÌúãóÚõæÇ Úóáóì æóÖúÚö
ÇáúÎóÑóÇÌö Úóáóì ÇáÔøóÇãö (æóåöíó) Ãóíú ÃóÑúÖõ ÇáÓøóæóÇÏö (ãóÇ Èóíúäó
ÇáúÚõÐóíúÈö) ÈóÏóáñ ãöäú ÇáÓøóæóÇÏö (Åáóì ÚóÞóÈóÉö ÍõáúæóÇäó) ÈöÖóãøö
ÇáúÍóÇÁö ÇÓúãõ ÈóáóÏò (æóãöäú ÇáËøóÚúáóÈöíøóÉö) ÈöÝóÊúÍö ÇáËøóáóÇËóÉö
æóÓõßõæäö ÇáúÚóíúäö ÇáúãõåúãóáóÉö (Ãóæú ÇáúÚóáúËö) ÈöÝóÊúÍö ÇáúÚóíúäö
ÇáúãõåúãóáóÉö æóÓõßõæäö ÇááøóÇãö æóÈöÇáËøóÇÁö ÇáúãõËóáøóËóÉö: ÞóÑúíóÉñ
ãóæúÞõæÝóÉñ Úóáóì ÇáúÚóáóæöíøóÉö Úóáóì ÔóÑúÞöíøö ÏöÌúáóÉó æóåõæó Ãóæøóáõ
ÇáúÚöÑóÇÞö (Åáóì ÚóÈøóÇÏóÇäó) ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇáúÈóÇÁö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö ÍöÕúäñ
ÕóÛöíÑñ Úóáóì ÔóØøö ÇáúÈóÍúÑö.
æóÝöí ÇáúãõÛúÑöÈö æóæóÖúÚõ ÇáËøóÚúáóÈöíøóÉö ãóæúÖöÚó ÇáúÚóáúËö Ýöí ÍóÏøö
ÇáÓøóæóÇÏö ÎóØóÃñ áöÃóäøóåóÇ ãöäú ãóäóÇÒöáö ÇáúÈóÇÏöíóÉö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÚöäóÇíóÉö ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÃóÎøóÑóåõ æóÚóäúæóäóåõ Èö Þöíáó áóßóÇäó
Ãóæúáóì.
(æóßóÐóÇ) Ýöí ßóæúäöåóÇ ÎóÑóÇÌöíøóÉð (ßõáøõ ãóÇ) Ãóíú ÃóÑúÖò (ÝõÊöÍó
ÚóäúæóÉð æóÃóÞóÑøó Ãóåúáóåõ Úóáóíúåö) æóÊóÐúßöíÑõ ÖóãöíÑöåóÇ Úóáóì ãóÇ
ãóÑøó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö áóÝúÙóÉö ãóÇ (Ãóæú ÕõæáöÍõæÇ) Ãóíú ÕóÇáóÍó ÇáúÅöãóÇãõ
ãóÚó ÃóåúáöåóÇ Ãóäú íõÞöÑøóåõãú ÚóáóíúåóÇ æóáóãú íóäúÞõáúåõãú Åáóì
ãóæúÖöÚò ÂÎóÑó áöÃóäøó ÇááøóÇÆöÞó ÈöÇáúßõÝøóÇÑö ÇÈúÊöÏóÇÁð ÇáúÎóÑóÇÌõ
(Óöæóì ãóßøóÉó) ÝóÅöäøóåóÇ ÝõÊöÍóÊú ÚóäúæóÉð æóÃóÞóÑøó ÃóåúáóåóÇ
ÚóáóíúåóÇ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - áóãú
íõæóÙøöÝú Úóáóì ÃóÑóÇÖöíåóÇ ÇáúÎóÑóÇÌó æóÊóÑóßóåóÇ áöÃóåúáöåóÇ æóßóãóÇ
áóÇ ÑöÞøó Úóáóì ÇáúÚóÑóÈö ÝóßóÐóÇ áóÇ ÎóÑóÇÌó Úóáóì ÃóÑóÇÖöíåãú
æóÃóØúáóÞó ÇáúãõÕóäøöÝõ ÝöíãóÇ ÃóÞóÑøó Ãóåúáóåõ Úóáóíúåö ÊóÈóÚðÇ
áöáúÞõÏõæÑöíøö æóÞóíøóÏóåõ Ýöí ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö Úóáóì ãóÇ Ýöí
ÇáúåöÏóÇíóÉö ÈöÃóäøó ãóÇ íóÕöáõ ÅáóíúåóÇ ãóÇÁõ ÇáúÃóäúåóÇÑö ÝóÊóßõæäõ
ÎóÑóÇÌöíøóÉð æóãóÇ áóãú íóÕöáú ÅáóíúåóÇ ãóÇÁõ ÇáúÃóäúåóÇÑö æóÇÓúÊõÎúÑöÌó
ãöäúåóÇ Úóíúäñ Ýóåöíó ÃóÑúÖñ ÚõÔúÑöíøóÉñ áöÃóäøó ÇáúÚõÔúÑó íóÊóÚóáøóÞõ
ÈöÇáúÃóÑúÖö ÇáäøóÇãöíóÉö æóäóãóÇÄõåóÇ ÈöãóÇÆöåóÇ ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÇáÓøóÞúíõ
ÈöãóÇÁö ÇáúÚõÔúÑö Ãóæú ÈöãóÇÁö ÇáúÎóÑóÇÌö ÇäúÊóåóì áóßöäú Ýöí ÇáúÝóÊúÍö
ÊóÝúÕöíáñ æóÍóÇÕöáõåõ Ãóäøó ÇáøóÊöí ÝõÊöÍóÊú ÚóäúæóÉð Åäú ÃóÞóÑøó
ÇáúßõÝøóÇÑó ÚóáóíúåóÇ áóÇ íõæóÙøöÝõ Úóáóíúåöãú ÅáøóÇ ÇáúÎóÑóÇÌó æóÅöäú
ÓõÞöíóÊú ÈöãóÇÁö ÇáúãóØóÑö
(1/662)
æóÅöäú ÞõÓöãóÊú Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó áóÇ
íõæóÙøöÝõ ÅáøóÇ ÇáúÚõÔúÑó æóÅöäú ÓõÞöíóÊú ÈöãóÇÁö ÇáúÃóäúåóÇÑö ÝóáöåóÐóÇ
ÞóÇáó Ýöí ÇáÊøóÈúíöíäö åóÐóÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÓúáöãö ÃóãøóÇ ÇáúßóÇÝöÑõ
ÝóíóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúÎóÑóÇÌõ ãöäú Ãóíøö ãóÇÁò ÓóÞóì áöÃóäøó ÇáúßóÇÝöÑó
áóÇ íõÈúÊóÏóÃõ ÈöÇáúÚõÔúÑö ÝóáóÇ íóÊóÃóÊøóì Ýöíåö ÇáÊøóÝúÕöíáõ Ýöí
ÍóÇáóÉö ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÅÌúãóÇÚðÇ æóÅöäøóãóÇ ÇáúÎöáóÇÝõ Ýöíåö Ýöí ÍóÇáóÉö
ÇáúÈóÞóÇÁö Ýöíãóäú ãóáóßó ÃóÑúÖðÇ ÚõÔúÑöíøóÉð ÝóÊóÕöíÑõ ÎóÑóÇÌöíøóÉð
ÚöäúÏó ÇáÔøóíúÎóíúäö ÃóíúÖðÇ ÎöáóÇÝðÇ áöãõÍóãøóÏò ÝóÚóáóì åóÐóÇ Úõáöãó
Ãóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáúåöÏóÇíóÉö ÇÎúÊóÇÑó Þóæúáó ãõÍóãøóÏò Ýöí ÍóÇáóÉö
ÇáúÈóÞóÇÁö¡ ÊóÊóÈøóÚú. (æóÃóÑúÖõ ÇáÓøóæóÇÏö ãóãúáõæßóÉñ áöÃóåúáöåóÇ)
ÚöäúÏóäóÇ ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö ÝóÅöäøóåóÇ ÚöäúÏóåõ æóÞúÝñ Úóáóì
ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÃóåúáõåóÇ ãõÓúÊóÃúÌöÑõæäó áöÃóäøó ÚõãóÑó - ÑóÖöíó
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - ÇÓúÊóØóÇÈó ÞõáõæÈó ÇáúÛóÇäöãöíäó ÝóÂÌóÑóåóÇ
áóßöäú Ýöí ÇáÊøóÈúíöíäö ÑõÏøó ãöäú æõÌõæåò ÝóáúíõØóÇáóÚú (íóÌõæÒõ
ÈóíúÚõåõãú áóåóÇ æóÊóÕóÑøõÝõåõãú ÝöíåóÇ) áöÃóäøóåóÇ ãóãúáõæßóÉñ áóåõãú
æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú áößóæúäö ÇáúÃóÑóÇÖöí ÇáúÚõÔúÑöíøóÉö ãóãúáõæßóÉð
áöÃóåúáöåóÇ áóßöäú ÅÐóÇ
(1/663)
ßóÇäóÊú ÇáúÎóÑóÇÌöíøóÉõ ãóãúáõæßóÉð
Ýóßóæúäõ ÇáúÚõÔúÑöíøóÉö ãóãúáõæßóÉð Ãóæúáóì. åóÐóÇ åõæó ÇáúãóÔúåõæÑõ Ýöí
ÇáúßõÊõÈö ÇáúÝöÞúåöíøóÉö áóßöäú ÃóÝúÊóì ÈóÚúÖõ ÇáúãõÊóÃóÎøöÑöíäó ÈöÃóäøó
ãóÇ æóÑóÇÁóåõãóÇ ÃóÑúÖðÇ áóíúÓóÊú ÈöÚõÔúÑöíøóÉò æóáóÇ ÎóÑóÇÌöíøóÉò Èóáú
íõÞóÇáõ áóåóÇ ÇáúÃóÑúÖõ ÇáúãõãóáøóßóÉõ æóÇÔúÊõåöÑóÊú ÈöÇáúÃóÑúÖö
ÇáúÃóãöíÑöíøóÉö æóåöíó ÇáúÃóÑúÖõ ÇáøóÊöí ÝõÊöÍóÊú ÚóäúæóÉð Ãóæú ÕõáúÍðÇ
áóßöäú áóãú Êõãúáóßú áöÃóåúáöåóÇ Èóáú ÃõÍúÑöÒóÊú áöÈóíúÊö ÇáúãóÇáö Ëõãøó
ÃõæÌöÑóÊú ÈöÅöÌóÇÑóÉò ÝóÇÓöÏóÉò ÈöÔóÑúØö Ãóäú íóÒúÑóÚõæåóÇ æóíõÄóÏøõæÇ
ãöäú ÍóÇÕöáöåóÇ ÎóÑóÇÌó ãõÞóÇÓóãóÉò æóÇÔúÊõåöÑóÊú ÚöäúÏó ÇáäøóÇÓö
ÈöÇáúÚõÔúÑöíøóÉö ßóãóÇ åõæó Íõßúãõ ÃóÑóÇÖöí ÈóáóÏöäóÇ æóáóíúÓóÊú ãöáúßðÇ
áöãóäú Ýöí ÃóíúÏöíåöãú áóÇ íóÞúÏöÑõæäó Úóáóì ÈóíúÚöåóÇ æóÔöÑóÇÆöåóÇ
æóåöÈóÊöåóÇ
(1/664)
æóæóÞúÝöåóÇ ÅáøóÇ ÈöÊóãúáöíßö
ÇáÓøõáúØóÇäö ÝóÅöÐóÇ ãóÇÊó æóÇÍöÏñ ãöäúåõãú ÞóÇãó ÇÈúäõåõ ãóÞóÇãóåõ
æóíóÊóÕóÑøóÝõ Úóáóì ÇáúæóÌúåö ÇáúãóÐúßõæÑö æóáóÇ ÊóÚõæÏõ ÇáúÃóÑóÇÖöí
ÇáøóÊöí Ýöí íóÏöåö Åáóì ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö æóÅöäú ßóÇäó áóåõ ÈöäúÊñ Ãóæú
ÃóÎñ áöÃóÈò æóØóÇáóÈóÇåõ íõÚúØöí áóåõãóÇ ÈöÃõÌúÑóÉò ÈöØóÑöíÞö
ÇáúÅöÌóÇÑóÉö ÇáúÝóÇÓöÏóÉö ÃóíúÖðÇ æóÅöäú ÚóØøóáóåóÇ ãõÊóÕóÑøöÝõåóÇ
ËóáóÇËó Óöäöíäó Ãóæú ÃóßúËóÑó ÈöÍóÓóÈö ÊóÝóÇæõÊö ÇáúÃóÑúÖö ÊõäúÒóÚõ Úóäú
íóÏöåö æóÊõÚúØóì áöÂÎóÑó æóÅöäú ÃóÑóÇÏó æóÇÍöÏñ ãöäúåõãú ÇáúÝóÑóÇÛó
áöÂÎóÑó áóÇ íóÞúÏöÑõ ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäö ÇáÓøõáúØóÇäö Ãóæú äóÇÆöÈöåö.
(1/665)
(æóÅöäú ÃóÍúíóÇ ãóæóÇÊðÇ) Ãóíú ÃóÍúíóÇ
ÇáúãõÓúáöãõ ÇáúÃóÑúÖó ÇáøóÊöí áóÇ ãóÇáößó áóåóÇ æóáóÇ íóäúÊóÝöÚõ ÈöåóÇ
æóÇÍöÏñ (íõÚúÊóÈóÑõ ÞõÑúÈõåõ) ÝóÅöäú ÞóÑõÈó ãöäú ÃóÑúÖö ÇáúÎóÑóÇÌö
ÝóÎóÑóÇÌöíøñ Ãóæú ÃóÑúÖö ÇáúÚõÔúÑö ÝóÚõÔúÑöíøñ¡ æóÊóÐúßöíÑõ ÇáÖøóãöíÑö
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúãóßóÇäö (ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó) áöÃóäøó ãóÇ ÞóÑõÈó ãöäú
ÇáÔøóíúÁö íóÃúÎõÐõ Íõßúãóåõ ßóÝöäóÇÁö ÇáÏøóÇÑö áöÕóÇÍöÈöåóÇ
ÇáöÇäúÊöÝóÇÚõ Èöåö æóÅöäú áóãú íóßõäú ãöáúßðÇ áóåõ¡ æóáöÐóÇ áóÇ íóÌõæÒõ
ÅÍúíóÇÁõ ãóÇ ÞóÑõÈó ãöäú ÇáúÚóÇãöÑö.
(æó) íõÚúÊóÈóÑõ (ãóÇÄõåõ) æóÊóÐúßöíÑõåõ ßóãóÇ ãóÑøó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
ÇáúãóßóÇäö (ÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò) ÝóÅöäú ÃóÍúíóÇåóÇ ÈöãóÇÁö ÎóÑóÇÌò Ýóåöíó
ÎóÑóÇÌöíøóÉñ æóÅöáøóÇ ÝóÚõÔúÑöíøóÉñ æóáóæú ÞóíøóÏó ÈöÇáúãõÓúáöãö ßóãóÇ
ÞóíøóÏúäóÇ áóßóÇäó Ãóæúáóì áöÃóäøó ÇáúßóÇÝöÑó íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúÎóÑóÇÌõ
ãõØúáóÞðÇ¡ ÝóáöåóÐóÇ ÕóÑøóÍó ÕóÇÍöÈõ ÇáÊøóäúæöíÑö ÝóÞóÇáó æóßõáøñ ãöäú
ÇáúÃóÑóÇÖöí ÇáúÚõÔúÑöíøóÉö æóÇáúÎóÑóÇÌöíøóÉö Åäú ÓõÞöíó ÈöãóÇÁö
ÇáúÚõÔúÑö ÃõÎöÐó ãöäúåõ ÇáúÚõÔúÑõ ÅáøóÇ ÃóÑúÖó ßóÇÝöÑò ÊõÓúÞóì ÈöãóÇÁö
ÇáúÚõÔúÑö ÍóíúËõ íõÄúÎóÐõ ãöäúåóÇ ÇáúÎóÑóÇÌõ áöÃóäøóåõ æóÙöíÝóÊõåõ
æóÅöäú ÓõÞöíó ÈöãóÇÁö ÇáúÎóÑóÇÌö ÃõÎöÐó ãöäúåõ ÇáúÎóÑóÇÌõ.
[ÇáúÎóÑóÇÌõ äóæúÚóÇäö]
(æóÇáúÎóÑóÇÌõ äóæúÚóÇäö) ÃóÍóÏõåõãóÇ (ÎóÑóÇÌõ ãõÞóÇÓóãóÉò) æóåõæó Ãóäú
íóßõæäó ÇáúæóÇÌöÈõ ÌõÒúÁðÇ ÔóÇÆöÚðÇ ãöäú ÇáúÎóÇÑöÌö ßóÇáúÎõãúÓö
æóäóÍúæöåö ßóÇáÑøõÈúÚö æóÇáËøõáõËö æóÇáäøöÕúÝö æóáóÇ íõÒóÇÏõ Úóáóì
ÇáäøöÕúÝö (ÝóíóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúÎóÇÑöÌö ßóÇáúÚõÔúÑö) Ãóíú ßóÊóÚóáøõÞöåö
ÈöÇáúÎóÇÑöÌö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ íõæÖóÚõ ãóæúÖöÚó ÇáúÎóÑóÇÌö áöÃóäøóåõ ÎóÑóÇÌñ
ÍóÞöíÞóÉð ßóãóÇ Ýöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö.
(æó) ÇáËøóÇäöí (ÎóÑóÇÌõ æóÙöíÝóÉò) æóåõæó Ãóäú íóßõæäó ÇáúæóÇÌöÈõ
ÔóíúÆðÇ Ýöí ÇáÐøöãøóÉö íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáÊøóãóßøõäö ãöäú ÇáÒøöÑóÇÚóÉö
(æóáóÇ íõÒóÇÏõ Úóáóì ãóÇ æóÖóÚóåõ ÚõãóÑõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
Úóäúåõ - Úóáóì ÇáÓøóæóÇÏö) Ãóíú ÓóæóÇÏö ÇáúÚöÑóÇÞö (áößõáøö ÌóÑöíÈò)
æóÞóíøóÏóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáÏøõÑóÑö ÈöÞóæúáöåö íóÈúáõÛõåõ ÇáúãóÇÁõ (ÕóÇáöÍò
áöáÒøóÑúÚö ÕóÇÚñ ãöäú ÈõÑøò Ãóæú ÔóÚöíÑò) ÞóíøóÏóåõ ÈöÇáÕøóÇáöÍö
áöÃóäøóåõ áóÇ ÔóíúÁó Ýöí ÛóíúÑö ÇáÕøóÇáöÍö áóåóÇ æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö
Ýöí ÈõÑøö ÃóÑúÈóÚóÉö ÏóÑóÇåöãó æóÔóÚöíÑò ÏöÑúåóãóÇäö (æóÏöÑúåóãñ) ÚóØúÝñ
Úóáóì ÕóÇÚò (æóáöÌóÑöíÈö ÇáÑøóØúÈóÉö) ÈöÇáúÝóÊúÍö ÇáúÝöÕúÝöÕóÉõ
(ÎóãúÓóÉõ ÏóÑóÇåöãó) æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö
(1/666)
ÓöÊøóÉõ ÏóÑóÇåöãó (æóáöÌóÑöíÈö ÇáúßóÑúãö
Ãóæú ÇáäøóÎúáö) ÌóãúÚõ äóÎúáóÉò ßóÊóãúÑò æóÊóãúÑóÉò (ÇáúãõÊøóÕöáö)
ÕöÝóÉõ ÇáúßóÑúãö æóÇáäøóÎúáö æóÅöÝúÑóÇÏõåõ áöÃóÌúáö ßóáöãóÉö Ãóæú
(ÚóÔóÑóÉõ ÏóÑóÇåöãó) æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö ËóãóÇäöíóÉõ ÏóÑóÇåöãó.
æóÝöí ÇáúßóÇÝöí ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÇáúÃóÔúÌóÇÑõ ãõáúÊóÝøóÉð áóÇ íõãúßöäõ
ÒöÑóÇÚóÉõ ÃóÑúÖöåóÇ Ýóåöíó ßóÑúãñ ÇäúÊóåóì¡ ÝóÚóáóì åóÐóÇ Þóæúáõåõ
ÇáäøóÎúáö ÇáúãõÊøóÕöáö íóßõæäõ ãõÓúÊóÏúÑóßðÇ áöÃóäøó ÇáäøóÎúáó
ÇáúãõÊøóÕöáó åõæó ÇáúßóÑúãõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÓöíÑö ÊóÏóÈøóÑú (æóáöãóÇ
ÓöæóÇåõ) Ãóíú áöãóÇ Óöæóì ãóÇ ÐóßóÑó ãöãøóÇ áóíúÓó ÊóæúÙöíÝõ ÚõãóÑó -
ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - (ßóÒóÚúÝóÑóÇäò æóÈõÓúÊóÇäò) æóåõæó
ßõáøõ ÃóÑúÖò íóÍõæØõåóÇ ÍóÇÆöØñ æóÝöíåóÇ äóÎöíáñ æóÃóÔúÌóÇÑñ
ãõÊóÝóÑøöÞóÉñ ÈöÍóíúËõ íõãúßöäõ ÒöÑóÇÚóÉõ ãóÇ Èóíúäó ÇáúÃóÔúÌóÇÑö
æóÅöáøóÇ Ýóåöíó ßóÑúãñ ßóãóÇ ãóÑøó ÂäöÝðÇ (ãóÇ ÊõØöíÞõ) Ãóíú íõæÖóÚõ
Úóáóíúåö ÈöÍóÓóÈö ÇáØøóÇÞóÉö ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ ÈöãóÇ æóÖóÚóåõ ÚõãóÑõ - ÑóÖöíó
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - ÝóÅöäøó ãóÇ æóÖóÚóåõ ÈöÍóÓóÈö ÇáØøóÇÞóÉö
(æóäöÕúÝõ ÇáúÎóÇÑöÌö ÛóÇíóÉõ ÇáØøóÇÞóÉö) ÝóÅöäøó ÇáÊøóäúÕöíÝó Úóíúäõ
ÇáúÅöäúÕóÇÝö æóáóÇ íõÒóÇÏõ Úóáóíúåö áöÃóäøó áöáúÃóßúËóÑö Íõßúãó
Çáúßõáøö.
(æóÅöäú áóãú ÊõØöÞú) Ãóíú ÇáúÃóÑúÖõ (ãóÇ æõÙøöÝó äóÞóÕó) Ãóíú äóÞóÕó
ÇáúÅöãóÇãõ ÚóäúåóÇ ãóÇ áóÇ ÊõØöíÞõåõ æóÌóÚóáó ÚóáóíúåóÇ ãóÇ ÊõØöíÞõåõ
(æóáóÇ íõÒóÇÏõ) Úóáóì ãóÇ æóÙøóÝóåõ ÚõãóÑõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
Úóäúåõ -.
(æóÅöäú) æóÕúáöíøóÉñ (ÃóØóÇÞóÊú) ÇáúÃóÑúÖõ (ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó)
áöÞóæúáö ÚõãóÑó - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - áöÚóÇãöáóíúåö
áóÚóáøóßõãóÇ ÍóãøóáúÊõãóÇ ÇáúÃóÑúÖó ãóÇ áóÇ ÊõØöíÞõ ÝóÞóÇáóÇ áóÇ Èóáú
ÍóãøóáúäóÇåóÇ ãóÇ ÊõØöíÞõ æóáóæú ÒöÏúäóÇ áóÃóØóÇÞóÊú¡ æóåõæó ÏóÇáøñ
Úóáóì ÌóæóÇÒö ÇáäøóÞúÕö ÚöäúÏó ÚóÏóãö ÇáúÅöØóÇÞóÉö æóÚóáóì ÚóÏóãö
ÌóæóÇÒö ÇáÒøöíóÇÏóÉö æóÅöäú ÃóØóÇÞóÊú (ÎöáóÇÝðÇ áöãõÍóãøóÏò) íóÚúäöí
ÅÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÇáúÅöãóÇãõ ÊóæúÙöíÝó ÇáúÎóÑóÇÌö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇÈúÊöÏóÇÁð
æóÒóÇÏó Úóáóì æóÙöíÝóÉö ÚõãóÑó ÝóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò íóÌõæÒõ áöÃóäøó
ÇáúæóÙöíÝóÉó ãõÞóÏøóÑóÉñ ÈöÇáØøóÇÞóÉö æóÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö æóåõæó
ÑöæóÇíóÉñ Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó áóÇ íóÌõæÒõ æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúßóÇÝöí ÝóÚóáóì åóÐóÇ Èóíúäó ãóÇ Ýöí ÇáúãóÊúäö æóãóÇ Ýöí ÇáúßóÇÝöí
äóæúÚõ ãõÎóÇáóÝóÉò áöÃóäøó ãóÇ Ýöí ÇáúãóÊúäö íõÔúÚöÑõ ÈöÃóäøóåõ ÙóÇåöÑõ
ãóÐúåóÈö ÃóÈöí íõæÓõÝó áöÃóäøóåõ íõÚóÈøöÑõ ÈöÚöäúÏó æóãóÇ Ýöí ÇáúßóÇÝöí
íõÔúÚöÑõ ÈöÃóäøóåõ ÎöáóÇÝõ ÙóÇåöÑö ÇáúãóÐúåóÈö áöÃóäøóåõ íõÚóÈøöÑõ
ÈöÚóäú ãóÚó Ãóäøóåõ áóãú íóÐúßõÑú Þóæúáó ÇáúÅöãóÇãö Ýöí ÇáúãóÊúäö¡
ÊóÊóÈøóÚú. ÞóíøóÏó ÈöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóæúÙöíÝö áöÃóäøó ÇáÒøöíóÇÏóÉó Ýöí
ÇáúÃóÑóÇÖöí ÇáøóÊöí ÕóÏóÑó ÇáÊøóæúÙöíÝõ ãöäú ÚõãóÑó - ÑóÖöíó Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - Ãóæú ãöäú ÅãóÇãò ÈöãöËúáö æóÙöíÝóÉö ÚõãóÑó - ÑóÖöíó
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - áóãú íóÌõÒú ÅÌúãóÇÚðÇ (æóáóÇ ÎóÑóÇÌó Åäú
ÇäúÞóØóÚó Úóäú ÃóÑúÖöåö ÇáúãóÇÁõ Ãóæú ÛóáóÈó ÚóáóíúåóÇ) Ãóíú Úóáóì
ÇáúÃóÑúÖö ÇáúãóÇÁõ áöÃóäøóåõ ÝóÇÊó ÇáÊøóãóßøõäõ ãöäú ÇáÒøöÑóÇÚóÉö æóåõæó
ÇáäøóãóÇÁõ ÇáÊøóÞúÏöíÑöíøõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÍóæúáö
(1/667)
æóßóæúäõåõ äóÇãöíðÇ Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúÍóæúáö
ÔóÑúØñ (Ãóæú ÃóÕóÇÈó ÇáÒøóÑúÚó ÂÝóÉñ) ÓóãóÇæöíøóÉñ áóÇ íõãúßöäõ
ÇÍúÊöÑóÇÒõåóÇ ßóÛóÑóÞò æóÍóÑúÞò æóÔöÏøóÉö ÈóÑúÏò æóÞóíøóÏúäóÇ
ÈöÓóãóÇæöíøóÉò áóÇ íõãúßöäõ ÇÍúÊöÑóÇÒõåóÇ áöÃóäøóåóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÛóíúÑó
ÓóãóÇæöíøóÉò æóíõãúßöäõ ÇÍúÊöÑóÇÒõåóÇ ßóÃóßúáö ÞöÑóÏóÉò æóÓöÈóÇÚò
æóäóÍúæöåöãóÇ Ãóæú åóáóßó ÇáúÎóÇÑöÌõ ÈóÚúÏó ÇáúÍóÕóÇÏö áóÇ íóÓúÞõØõ
ÇáúÎóÇÑöÌõ Ýöí ÇáúÃóÕóÍøö ßóãóÇ Ýöí ÇáÊøóäúæöíÑö.
æóÝöí ÇáÊøóÈúíöíäö ÞóÇáõæÇ Ýöí ÇáöÇÕúØöáóÇãö ÅäøóãóÇ íóÓúÞõØõ Úóäúåõ
ÅÐóÇ áóãú íóÈúÞó ãöäú ÇáÓøóäóÉö ãöÞúÏóÇÑõ ãóÇ íõãóßøöäõåõ Ãóäú íóÒúÑóÚó
ÇáúÃóÑúÖó ËóÇäöíðÇ ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÇáúãõÏøóÉö ÞóÏúÑõ Ðóáößó
ÝóáóÇ íóÓúÞõØõ¡ æóÇáöÇÕúØöáóÇãõ Ãóäú íóÐúåóÈó ßõáøõ ÇáúÎóÇÑöÌö ÃóãøóÇ
ÅÐóÇ ÐóåóÈó ÈóÚúÖõåõ ÝóÅöäú ÈóÞöíó ãöÞúÏóÇÑõ ÇáúÎóÑóÇÌö æóãöËúáõåõ
ÈöÃóäú ÈóÞöíó ãöÞúÏóÇÑõ ÏöÑúåóãóíúäö Ãóæú ÞóÝöíÒóíúäö íóÌöÈõ ÇáúÎóÑóÇÌõ
æóÅöäú ÈóÞöíó ÃóÞóáøõ ãöäú Ðóáößó íóÌöÈõ äöÕúÝõåõ (æóíóÌöÈõ) ÎóÑóÇÌñ
(Åäú ÚóØøóáóåóÇ) Ãóíú ÃóÑúÖó ÇáúÎóÑóÇÌö (ãóÇáößõåóÇ) æóßóÇäó ÎóÑóÇÌõåóÇ
ãõæóÙøóÝðÇ áöæõÌõæÏö ÇáÊøóãóßøõäö æóåõæó ÇáøóÐöí ÝóæøóÊó ÇáÑøöíÚó ãóÚó
ÅãúßóÇäö ÊóÍúÕöíáöåö åóÐóÇ ÅÐóÇ Êóãóßøóäó ÇáúãóÇáößõ ãöäú ÇáÒøöÑóÇÚóÉö
æóáóãú íóÒúÑóÚúåóÇ ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÚóÌóÒó ãöäú ÇáÒøöÑóÇÚóÉö ÝóáöáúÅöãóÇãö
Ãóäú íóÏúÝóÚóåóÇ Åáóì ÛóíúÑöåö ãõÒóÇÑóÚóÉð æóíóÃúÎõÐõ ÇáúÎóÑóÇÌó ãöäú
äóÕöíÈö ÇáúãóÇáößö æóíõãúÓößõ ÇáúÈóÇÞöí áóåõ æóÅöäú ÔóÇÁó ÂÌóÑóåóÇ
æóÃóÎóÐó ÇáúÎóÑóÇÌó ãöäú ÃõÌúÑóÊöåóÇ æóÅöäú ÔóÇÁó ÒóÑóÚóåóÇ ÈöäóÝóÞóÉò
ãöäú ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö ÝóíóÃúÎõÐõ ÇáúÎóÑóÇÌó ãöäú äóÕöíÈö ÕóÇÍöÈöåóÇ
æóÅöäú áóãú íóÊóãóßøóäú ãöäú Ðóáößó æóáóãú íóÌöÏú ãóäú íóÞúÈóáõ Ðóáößó
ÈóÇÚóåóÇ æóÃóÎóÐó ãöäú ËóãóäöåóÇ ÇáúÎóÑóÇÌó (æóáóÇ íóÊóÛóíøóÑõ)
ÎóÑóÇÌõåóÇ (Åäú ÃóÓúáóãó) ãóÇáößõåóÇ (Ãóæú ÇÔúÊóÑóÇåóÇ ãõÓúáöãñ) áöãóÇ
Ñõæöíó Ãóäøó ÇáÕøóÍóÇÈóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú -
ÇÔúÊóÑóæúÇ ÇáúÃóÑúÖó ÇáúÎóÑóÇÌöíøóÉó æóÃóÏøóæúÇ ÇáúÎóÑóÇÌó (æóáóÇ ÚõÔúÑó
Ýöí ÎóÇÑöÌö ÃóÑúÖö ÇáúÎóÑóÇÌö) áöÃóäøóåóÇ ãóÚó ÇáúÎóÑóÇÌö æóÇáúÚõÔúÑö
áóÇ íóÌúÊóãöÚóÇäö
(1/668)
ÚöäúÏóäóÇ æóÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö
ÇáËøóáóÇËóÉö íóÌöÈõ ÇáúÚõÔúÑõ ßóæõÌõæÈö ÇáúÎóÑóÇÌö (æóáóÇ íóÊóßóÑøóÑõ
ÎóÑóÇÌõ ÇáúæóÙöíÝóÉö ÈöÊóßóÑøõÑö ÇáúÎóÇÑöÌö) Ýöí ÓóäóÉò áöÃóäøó ÚõãóÑó -
ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - áóãú íõæóÙøöÝúåõ ãõßóÑøóÑðÇ (ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÚõÔúÑö æóÎóÑóÇÌö ÇáúãõÞóÇÓóãóÉö) áöÃóäøóåõãóÇ íóÊóßóÑøóÑóÇäö
áöÊóÚóáøõÞöåöãóÇ ÈöÇáúÎóÇÑöÌö ÍóÞöíÞóÉð æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö áóæú æóåóÈó
ÇáÓøõáúØóÇäõ áöÅöäúÓóÇäò ÇáúÎóÑóÇÌó ÌóÇÒó ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó
æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì Åäú ßóÇäó ÕóÇÍöÈõ ÇáúÃóÑúÖö ãõÕóÑøöÝðÇ áóåõ
ÎöáóÇÝðÇ áöãõÍóãøóÏò æóáóæú ÊóÑóßó áóåõ ÚõÔúÑó ÃóÑúÖöåö áóÇ íóÌõæÒõ áóåõ
ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö.
[ÝóÕúáñ Ýöí ÈóíóÇäö ÃóÍúßóÇãö ÇáúÌöÒúíóÉö]
ö æóåóÐóÇ ÇáÖøóÑúÈõ ÇáËøóÇäöí ãöäú ÇáúÎóÑóÇÌö æóÞõÏøöãó ÇáúÃóæøóáõ
áöÞõæøóÊöåö ÅÐú íóÌöÈõ ãõØúáóÞðÇ ÓóæóÇÁñ ÃóÓúáóãõæÇ Ãóæú áóÇ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÌöÒúíóÉö æóáöÃóäøóåõ ÍóÞöíÞóÉõ ÇáúÎóÑóÇÌö áöÃóäøóåõ ÇáÑøóÃúÓõ
æóíõÌúãóÚõ Úóáóì ÌöÒðì ßóáöÍúíóÉò æóáöÍðì æóÓõãøöíóÊú ÈöåóÇ áöÃóäøóåóÇ
ÊõÌúÒöÆõ Ãóíú ÊóßúÝöí Úóäú ÇáúÞóÊúáö ÅÐú ÈöÞóÈõæáöåóÇ íóÓúÞõØõ Úóäú
ÇáÐøöãøöíøö ÇáúÞóÊúáõ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {ÍóÊøóì íõÚúØõæÇ ÇáúÌöÒúíóÉó
Úóäú íóÏò æóåõãú ÕóÇÛöÑõæäó} [ÇáÊæÈÉ: 29] æóåöíó Úóáóì ÖóÑúÈóíúäö
ÝóÃóÔóÇÑó Åáóì ÇáÖøóÑúÈö ÇáúÃóæøóáö ÝóÞóÇáó (ÇáúÌöÒúíóÉõ ÅÐóÇ æõÖöÚóÊú
ÈöÊóÑóÇÖò Ãóæú ÕõáúÍò áóÇ ÊõÛóíøóÑõ) ÝóÊõÞóÏøóÑõ ÈöÍóÓóÈö ãóÇ íóÞóÚõ
Úóáóíúåö ÇáöÇÊøöÝóÇÞõ ÝóáóÇ íóÊóÚóÏøóì ÈöÇáÊøóÛóíøõÑö ßóãóÇ
(1/669)
áóÇ íóÊóÛóíøóÑõ ãóÇ íõæÖóÚõ Úóáóì Èóäöí
äóÌúÑóÇäó ãöäú ÇáúÍõáóáö Ëõãøó ÃóÔóÇÑó Åáóì ÇáÖøóÑúÈö ÇáËøóÇäöí ÝóÞóÇáó.
(æóÅöäú ÝõÊöÍóÊú ÈóáúÏóÉñ ÚóäúæóÉð) Ãóíú ÛóáóÈó ÇáúÅöãóÇãõ Úóáóì
ÇáúßõÝøóÇÑö æóÝóÊóÍó ÞóåúÑðÇ (æóÃóÞóÑøó ÃóåúáóåóÇ ÚóáóíúåóÇ ÊõæÖóÚõ)
ÇáúÌöÒúíóÉõ (Úóáóì ÇáÙøóÇåöÑö ÇáúÛöäóì Ýöí ÇáÓøóäóÉö ËóãóÇäöíóÉñ
æóÃóÑúÈóÚõæäó ÏöÑúåóãðÇ) íõÄúÎóÐõ ãöäúåõ Ýöí ßõáøö ÔóåúÑò ÃóÑúÈóÚóÉõ
ÏóÑóÇåöãó (æóÚóáóì ÇáúãõÊóæóÓøöØö) Ýöí ÇáúÛöäóì (äöÕúÝõåóÇ) Ãóíú
ÃóÑúÈóÚóÉñ æóÚöÔúÑõæäó ÏöÑúåóãðÇ íõÄúÎóÐõ ãöäúåõ Ýöí ßõáøö ÔóåúÑò
ÏöÑúåóãóÇäö (æóÚóáóì ÇáúÝóÞöíÑö ÇáúÞóÇÏöÑö Úóáóì ÇáúßóÓúÈö ÑõÈúÚõåóÇ)
Ãóíú ÇËúäóíú ÚóÔóÑó ÏöÑúåóãðÇ íõÄúÎóÐõ ãöäúåõ Ýöí ßõáøö ÔóåúÑò ÏöÑúåóãñ
äõÞöáó Ðóáößó Úóäú ÚõãóÑó æóÚõËúãóÇäó æóÚóáöíøò - ÑóÖöíó Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú - æóÇáÕøóÍóÇÈóÉõ - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú -
ãõÊóæóÇÝöÑõæäó áóãú íõäúßöÑú Úóáóíúåöãú ÃóÍóÏñ ãöäúåõãú ÝóÕóÇÑó
ÅÌúãóÇÚðÇ.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ ÇáúÌöÒúíóÉõ ÏöíäóÇÑñ Ãóæú ÇËúäóÇ ÚóÔóÑó ÏöÑúåóãðÇ
Úóáóì ßõáøö ÑóÃúÓò ÛóäöíøðÇ Ãóæú ÝóÞöíÑðÇ áóãú íõÐúßóÑú ÍóÏøõ ÇáúÛóäöíøö
æóÇáúãõÊóæóÓøöØö æóÇáúÝóÞöíÑö Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö.
æóÝöí ÔóÑúÍö ÇáØøóÍóÇæöíøö ãóäú ãóáóßó ÚóÔóÑóÉó ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò
ÝóÕóÇÚöÏðÇ Ûóäöíøñ æóãóäú ãóáóßó ãöÇÆóÊóíú ÏöÑúåóãò ÝóÕóÇÚöÏðÇ
ãõÊóæóÓøöØñ æóãóäú ãóáóßó ãóÇ Ïõæäó ÇáúãöÇÆóÊóíúäö Ãóæú áóÇ íóãúáößõ
ÔóíúÆðÇ ÝóÞöíÑñ æóÚóáóíúåö ÇáöÇÚúÊöãóÇÏõ ßóãóÇ Ýöí ÇáÊøóäúæöíÑö æóÞöíáó
ãóäú áóÇ ÈõÏøó áóåõ ãöäú ÇáúßóÓúÈö áöÅöÕúáóÇÍö ãóÚöíÔóÊöåö ÝóãõÚúÓöÑñ
æóãóäú áóåõ ÃóãúæóÇáñ æóíóÚúãóáõ ÝóæóÓóØñ æóãóäú áóÇ íóÚúãóáõ áößóËúÑóÉö
ÃóãúæóÇáöåö ÝóãõæÓöÑñ æóÞöíáó ãóäú áóÇ ßöÝóÇíóÉó áóåõ ÝóãõÚúÓöÑñ æóãóäú
íóãúáößõ ÞõæÊóåõ æóÞõæÊó ÚöíóÇáöåö ÝóæóÓóØñ æóãóäú íóãúáößõ ÇáúÝóÖúáó
ÝóãõæÓöÑñ.
æóÝöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúãõÎúÊóÇÑõ Ãóäú íõäúÙóÑó Ýöí ßõáøö ÈóáóÏò Åáóì
ÍóÇáö Ãóåúáöåö æóãóÇ íóÚúÊóÈöÑõæäóåõ Ýöí Ðóáößó áöÃóäøó ÚóÇÏóÉó
ÇáúÈöáóÇÏö ãõÎúÊóáöÝóÉñ Ýöí Ðóáößó ÝóíõÌúÚóáõ Ðóáößó ãóæúßõæáðÇ Åáóì
ÑóÃúíö ÇáúÅöãóÇãö åóÐóÇ åõæó ÇáÕøóÍöíÍõ ÃóãøóÇ áóæú ßóÇäó ãóÑöíÖðÇ Ýöí
ÇáÓøóäóÉö ßõáøöåóÇ Ãóæú äöÕúÝöåóÇ áóÇ ÊóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúÌöÒúíóÉõ æóáóæú
ÊóÑóßó ÇáúÚóãóáó ãóÚó ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóíúåö Ýóåõæó ÇáúãõÚúÊóãóÏõ
(æóÊõæÖóÚõ) ÇáúÌöÒúíóÉõ (Úóáóì ßöÊóÇÈöíøò) Ãóíú Úóáóì Ãóåúáö ÇáúßõÊõÈö
ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãöäú ÇáúÚóÑóÈö Ãóæú ÇáúÚóÌóãö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {ãöäó
ÇáøóÐöíäó ÃõæÊõæÇ ÇáúßöÊóÇÈó ÍóÊøóì íõÚúØõæÇ ÇáúÌöÒúíóÉó} [ÇáÊæÈÉ: 29]
æóÇáúßöÊóÇÈöíøõ ÔóÇãöáñ áöáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì æóíóÏúÎõáõ Ýöí
ÇáúíóåõæÏö ÇáÓøóÇãöÑóÉõ áöÃóäøóåõãú íóÏöíäõæäó ÈöÔóÑöíÚóÉö ãõæÓóì -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ÅáøóÇ Ãóäøóåõãú íõÎóÇáöÝõæäóåõãú Ýöí
ÇáúÝõÑõæÚö æóíóÏúÎõáõ Ýöí ÇáäøóÕóÇÑóì ÇáúÅöÝúÑöäúÌõ æóÇáúÃóÑúãóäõ.
æóÝöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö æóÊõÄúÎóÐõ ÇáúÌöÒúíóÉõ ãöäú ÇáÕøóÇÈöÆöíäó ÚöäúÏó
ÇáúÅöãóÇãö ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ (æóãóÌõæÓöíøò) æóåõæó æóÇÍöÏõ ÇáúãóÌõæÓö
æóåõãú Þóæúãñ íõÚóÙøöãõæäó ÇáäøóÇÑó æóíóÚúÈõÏõæäóåóÇ áöÃóäøó «ÇáäøóÈöíøó
- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - æóÖóÚó ÇáúÌöÒúíóÉó Úóáóì ãóÌõæÓö
åóÌóÑó» (æóæóËóäöíøò) Ãóíú ÚóÇÈöÏö æóËóäò æóåõæó ãóÇ ßóÇäó ãóäúÞõæÔðÇ
Ýöí ÍóÇÆöØò æóáóÇ ÔóÎúÕó áóåõ æóÇáÕøóäóãõ ÇÓúãñ áöãóÇ ßóÇäó Úóáóì
ÕõæÑóÉö ÇáúÅöäúÓóÇäö æóÇáÕøóáöíÈõ ãóÇ áóÇ äóÞúÔó áóåõ æóáóÇ ÕõæÑóÉó
æóáóßöäøóåõ ÈóÚöíÏñ ßóãóÇ Ýöí ÇáúãöäóÍö æóÛóíúÑöåö ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÙóåóÑó
ãõÎóÇáóÝóÉõ ãóÇ Þöíáó ãöäú Ãóäøó ÇáúæóËóäó ãóÇ áóåõ ÕõæÑóÉñ ßóÕõæóÑö
ÇáúÂÏóãöíøö¡ ÊóÃóãøóáú. (ÚóÌóãöíøò) ÌóãúÚõåõ ÇáúÚóÌóãõ æóåõæó ÎöáóÇÝõ
ÇáúÚóÑóÈöíøö æóÅöäú ÝóÕöíÍðÇ æóÇáúÃóÚúÌóãöíøõ ÇáøóÐöí Ýöí áöÓóÇäöåö
ÚõÌúãóÉñ Ãóíú ÚóÏóãõ ÅÝúÕóÇÍò ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö æóÅöäú ßóÇäó ÚóÑóÈöíøðÇ
æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö Úóáóì ßöÊóÇÈöíøò æóãóÌõæÓöíøò
(1/670)
ÝóÞóØú áöÃóäøó ÇáúÃóÕúáó Ýöí ÇáúßõÝøóÇÑö
ÇáúÞöÊóÇáõ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {æóÞóÇÊöáõæåõãú} [ÇáÈÞÑÉ: 193] áóßöäøóÇ
ÊóÑóßúäóÇåõ Ýöí Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÈöãóÇ ÞóÑøóÑúäóÇåõ ÂäöÝðÇ
æóÇáúãóÌõæÓöíøõ ÏóÎóáó Ýöíåöãú ÈöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - ÓóäøõæÇ Èöåöãú ÓõäøóÉó Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÝóÈóÞöíó ãóÇ
æóÑóÇÁóåõãú Úóáóì ÇáúÃóÕúáö æóáóäóÇ Ãóäøó ÇÓúÊöÑúÞóÇÞóåõãú ÌóÇÆöÒñ
ÝóÊõæÖóÚõ ÇáúÌöÒúíóÉõ Úóáóíúåöãú ßóÇáúãóÌõæÓö (áóÇ) ÊõæÖóÚõ (Úóáóì)
æóËóäöíøò (ÚóÑóÈöíøò) áöÃóäøó ÇáäøóÈöíøó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - ÈõÚöËó ãöäúåõãú ÝóÙóåóÑóÊú ÇáúãõÚúÌöÒóÉõ áóÏóíúåöãú
ÝóßõÝúÑõåõãú ÃóÝúÍóÔõ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÚóÑóÈöíøö ÚóÑóÈöíøõ ÇáúÃóÕúáö
æóåõãú ÚóÈóÏóÉõ ÇáúÃóæúËóÇäö æóÅöäøóåõãú Ãõãøöíøõæäó ßóãóÇ æóÕóÝóåõãú
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ßöÊóÇÈöåö ÝóÃóåúáõ ÇáúßöÊóÇÈö æóÅöäú ÓóßóäõæÇ
ÝöíãóÇ Èóíúäó ÇáúÚóÑóÈö æóÊóæóÇáóÏõæÇ ãöäúåõãú áóíúÓõæÇ ÈöÚóÑóÈöíøö
ÇáúÃóÕúáö (æóáóÇ Úóáóì ãõÑúÊóÏøò) áöÃóäøóåõ ßóÝóÑó ÈöÑóÈøöåö ÈóÚúÏóãóÇ
ÑóÃóì ãóÍóÇÓöäó ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÈóÚúÏóãóÇ åõÏöíó Åáóíúåö ÝóáóÇ ÊõæÖóÚõ
ÃóíúÖðÇ Úóáóì ÒöäúÏöíÞò áöÃóäøóåõ íóÚúÊóÞöÏõ Ýöí ÇáúÈóÇØöäö ÎöáóÇÝó
ÇáÙøóÇåöÑö Èóáú Åäú ÌóÇÁó ÞóÈúáó Ãóäú íõÄúÎóÐó æóÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ
ÒöäúÏöíÞñ æóÊóÇÈó ÊõÞúÈóáõ ÊóæúÈóÊõåõ æóÅöäú ÈóÚúÏó ÇáúÃóÎúÐõ íõÞúÊóáõ
æóáóÇ ÊõÞúÈóáõ ÊóæúÈóÊõåõ æóáöÐóÇ ÞóÇáó ÇáúÅöãóÇãõ ÇõÞúÊõáõæÇ
ÇáÒøöäúÏöíÞó æóÅöäú ÞóÇáó ÊõÈúÊ æóÃóãúæóÇáõåõ æóÐõÑøöíøóÊõåõ ÝóíúÁñ
áöÃóåúáö ÇáúÅöÓúáóÇãö (ÝóáóÇ íõÞúÈóáõ ãöäúåõãóÇ) Ãóíú ãöäú ÇáúæóËóäöíøö
ÇáúÚóÑóÈöíøö æóÇáúãõÑúÊóÏøö (ÅáøóÇ ÇáúÅöÓúáóÇãõ Ãóæú ÇáÓøóíúÝõ)
ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáúÚõÞõæÈóÉö æóáóÇ íóÎúÝóì Ãóäøóåõ áóæú ÇßúÊóÝóì Èöåö
æóÃóÙúåóÑó ÖóãöíÑóåõãóÇ æóÊóÑóßó Þóæúáóåõ æóáóÇ Úóáóì ÚóÑóÈöíøò æóáóÇ
Úóáóì ãõÑúÊóÏøò áóßóÇäó ÃóÎúÕóÑó (æóÊõÓúÊóÑóÞøõ ÃõäúËóÇåõãóÇ) Ãóíú
ÃõäúËóì ÇáúæóËóäöíøö ÇáúÚóÑóÈöíøö æóÇáúãõÑúÊóÏøö áóÇ ÑóÌóÇÁó áóåõãóÇ
ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö Ýöí æóËóäöíøö ÇáúÚóÑóÈö (æóØöÝúáõåõãóÇ)
áöÃóäøóåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ßóÇäó íóÓúÊóÑöÞøõ
ÐóÑóÇÑöíøö ãõÔúÑößöí ÇáúÚóÑóÈö æóÃóÈõæ ÈóßúÑò - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
Úóäúåõ - ÇÓúÊóÑóÞøó äöÓóÇÁó Èóäöí ÍóäöíÝóÉó æóÕöÈúíóÇäóåõãú æóßóÇäõæÇ
ãõÑúÊóÏøöíäó ÅáøóÇ Ãóäøó äöÓóÇÁó ÇáúãõÑúÊóÏøöíäó æóÐóÑóÇÑöíøóåõãú
íõÌúÈóÑõæäó Úóáóì ÇáúÅöÓúáóÇãö ÈöÎöáóÇÝö ÐóÑóÇÑöíøö ÚóÈóÏóÉö
ÇáúÃóæúËóÇäö æóäöÓóÇÆöåöãú (æóáóÇ ÌöÒúíóÉó Úóáóì ÕóÈöíøò) æóãóÌúäõæäò
æóãóÚúÊõæåò ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóÇáó Úóáóì
ÛóíúÑö ãõßóáøóÝò áóßóÇäó ÃóÔúãóáó (æóÇãúÑóÃóÉò) áöÃóäøóåóÇ æóÌóÈóÊú
ÈóÏóáðÇ Úóäú ÇáúÞóÊúáö Ãóíú Úóäú ÇáúÞöÊóÇáö æóåõãóÇ áóÇ íõÞúÊóáóÇäö
æóáóÇ íõÞóÇÊóáóÇäö áöÚóÏóãö ÇáúÃóåúáöíøóÉö æóÃóÑóÇÏó ÈöÇáúãóÑúÃóÉö
ÛóíúÑó ÇãúÑóÃóÉö Èóäöí ÊóÛúáöÈó ÝóÅöäøóåóÇ ÊõæÖóÚõ ÚóáóíúåóÇ
(æóãóãúáõæßò) ÞöäøðÇ ßóÇäó Ãóæú ãõÏóÈøóÑðÇ Ãóæú Ãóãøó æóáóÏò Ãóíú ÃóãóÉò
ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö áóßöäú Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóáóÇ íóäúÈóÛöí ÐößúÑõ
Ãõãøö ÇáúæóáóÏö ÝóÅöäøó ãöäú ÇáúãóÚúáõæãö Ãóäú áóÇ ÌöÒúíóÉó Úóáóì
ÇáäøöÓóÇÁö ÇáúÃóÍúÑóÇÑö ÝóßóíúÝó ÈöÃõãøö ÇáúæóáóÏö æóÅöäøóãóÇ ÇáúãõÑóÇÏõ
ÇÈúäõ Ãõãøö ÇáúæóáóÏö (æóãõßóÇÊóÈò) áöÃóäøóåõãú áóæú ßóÇäõæÇ ãõÓúáöãöíäó
áóãóÇ æóÌóÈó Úóáóíúåöãú ÇáäøõÕúÑóÉõ ÈöÇáúÞöÊóÇáö áößóæúäöåöãú Ýöí íóÏö
ÇáúÛóíúÑö ÝóáóÇ íóÌöÈõ ãóÇ åõæó ÎöáóÇÝñ ÚóäúåóÇ æóáóÇ íõÄóÏøöí Úóäúåõãú
ãóæóÇáöíåöãú áöÃóäøóåõãú ÊóÍóãøóáõæÇ ÇáÒøöíóÇÏóÉó ÈöÓóÈóÈöåöãú (æóÔóíúÎò
ßóÈöíÑò æóÒóãöäò æóÃóÚúãóì æóãõÞúÚóÏò) áöãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ ÎöáóÇÝðÇ
áöáÔøóÇÝöÚöíøö Ýöí Þóæúáò æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó ÊóÌöÈõ Úóáóì åóÄõáóÇÁö
ÅÐóÇ ßóÇäó áóåõãú ãóÇáñ áöÃóäøóåõãú íõÞóÇÊóáõæäó Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÅÐóÇ
ßóÇäõæÇ ÕóÇÍöÈöí ÑóÃúíò
(1/671)
ßóãóÇ ãóÑøó ÊóÝúÕöíáõåõ Ýöí Ãóæøóáö
ÇáúßöÊóÇÈö (æóÝóÞöíÑò áóÇ íóßúÊóÓöÈõ) ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö (æóÑóÇåöÈò
áóÇ íõÎóÇáöØõ) æóáóæú ßóÇäó ÞóÇÏöÑðÇ Úóáóì ÇáúÚóãóáö áöÃóäøóåõ áóÇ
íóÞúÊõáõ æóÚóäú ÇáúÅöãóÇãö Ãóäøóåõ ÊõæÖóÚõ ÇáúÌöÒúíóÉõ ÅÐóÇ ÞóÏóÑó Úóáóì
ÇáúÚóãóáö æóåõæó Þóæúáõ ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÝöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö áóæú ÃóÏúÑóßó
ÇáÕøóÈöíøõ Ãóæú ÃóÝóÇÞó ÇáúãóÌúäõæäõ Ãóæú ÃõÚúÊöÞó ÇáúÚóÈúÏõ Ãóæú ÈóÑöÆó
ÇáúãóÑöíÖõ ÞóÈúáó æóÖúÚö ÇáúÅöãóÇãö ÇáúÌöÒúíóÉó æóÖóÚó Úóáóíúåöãú
æóÈóÚúÏó æóÖúÚöåóÇ áóÇ ÍóÊøóì ÊóãúÖöíó åóÐöåö ÇáÓøóäóÉõ áöÃóäøó
ÇáúãõÚúÊóÈóÑó ÃóåúáöíøóÊõåõãú æóÞúÊó ÇáúæóÖúÚö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÝóÞöíÑö ÅÐóÇ
ÃóíúÓóÑó ÈóÚúÏó ÇáúæóÖúÚö ÍóíúËõ ÊõæÖóÚõ Úóáóíúåö.
(æóÊóÌöÈõ) ÇáúÌöÒúíóÉõ (Ýöí Ãóæøóáö ÇáúÍóæúáö) áöÃóäøóåóÇ æóÌóÈóÊú
áöÅöÓúÞóÇØö ÇáúÞóÊúáö ÝóÊóÌöÈõ áöáúÍóÇáö ÅáøóÇ ÃóäøóåóÇ ÊõÄúÎóÐõ Ýöí
ÂÎöÑöåö ÞóÈúáó ÊóãóÇãöåö ÈöÍóíúËõ íóÈúÞóì ãöäúåõ íóæúãñ Ãóæú íóæúãóÇäö.
æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó ÊõÄúÎóÐõ Íöíäó ÊóÏúÎõáõ ÇáÓøóäóÉõ æóíóãúÖöí
ÔóåúÑóÇäö ãöäúåóÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÌóæúåóÑóÉö æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö ÈóÚúÏó
ÊóãóÇãö ÇáúÍóæúáö (æóíõÄúÎóÐõ ÞöÓúØñ ßõáøó ÔóåúÑò Ýöíåö) ßóãóÇ
ÈóíøóäøóÇåõ áöÃóäøóåõ ÒóãóÇäõ æõÌõæÈöåö.
(æóÊóÓúÞõØõ) ÇáúÌöÒúíóÉõ ÚöäúÏóäóÇ (ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö Ãóæú ÇáúãóæúÊö) Ãóæú
ÈóÚúÏó ãõÖöíøö ÇáÓøóäóÉö áöÃóäøóåóÇ ÚõÞõæÈóÉñ ÏõäúíóæöíøóÉñ ÔõÑöÚóÊú
áöÏóÝúÚö ÇáÔøóÑøö æóÞóÏú ÇäúÏóÝóÚó ÈöÅöÓúáóÇãöåö Ãóæú ÈöãóæúÊöåö
æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö
(1/672)
æóãóÇáößò áóÇ ÊóÓúÞõØõ áöÃóäøóåóÇ
ßóÓóÇÆöÑö ÇáÏøõíõæäö (æóÊóÊóÏóÇÎóáõ) Ãóíú ÇáúÌöÒúíóÉõ (ÈöÇáÊøóßóÑøõÑö)
íóÚúäöí ÅÐóÇ ãóÑøóÊú Úóáóì ÇáÐøöãøöíøö Óõäõæäó æóáóãú ÊõÄúÎóÐú ÝöíåóÇ
ÇáúÌöÒúíóÉõ ÓóÞóØóÊú Úóäú Êöáúßó ÇáúÃóÚúæóÇãö æóÊõÄúÎóÐõ ãöäúåõ ÌöÒúíóÉõ
ÇáÓøóäóÉö ÇáøóÊöí åõæó ÝöíåóÇ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö (ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ)
ÝóÅöäøó ÚöäúÏóåõãóÇ ÊõÄúÎóÐõ Úóäú ÇáúÃóÚúæóÇãö ÇáúãóÇÖöíóÉö æóåõæó
Þóæúáõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö áöÃóäøóåóÇ ÍóÞøñ æóÇÌöÈñ Ýöí ÇáÐøöãøóÉö
Ýöí ßõáøö ÇáÓøóäóÉö ÝóáóÇ ÊóÓúÞõØõ ÈöÇáÊøóÃúÎöíÑö (ÈöÎöáóÇÝö ÎóÑóÇÌö
ÇáúÃóÑúÖö) ÝóÅöäøóåõ áóÇ ÊóÏúÎõáõ Ýöíåö ÇÊøöÝóÇÞðÇ áöÃóäøóåõ ãõÄúäóÉõ
ÇáúÃóÑúÖö æóÞöíáó Úóáóì ÇáúÎöáóÇÝö.
(æóáóÇ íóÌõæÒõ ÅÍúÏóÇËõ ÈöíÚóÉò Ãóæú ßóäöíÓóÉò) Ãóæú áóÇ íõÍúÏöËõ
ÇáúßöÊóÇÈöíøõ ÈöíÚóÉð æóáóÇ ßóäöíÓóÉð æóáóÇ íõÍúÏöËõ ÇáúãóÌõæÓöíøõ
ÈóíúÊó äóÇÑò (Ãóæú ÕóæúãóÚóÉð Ýöí ÏóÇÑöäóÇ) Ãóíú ÏóÇÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö
áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «áóÇ ÎöÕóÇÁó Ýöí
ÇáúÅöÓúáóÇãö æóáóÇ ßóäöíÓóÉó» æóÇáúãõÑóÇÏõ ÅÍúÏóÇËõåóÇ íõÞóÇáõ ßóäöíÓóÉõ
ÇáúíóåõæÏö æóÇáäøóÕóÇÑóì áöãóÚúÈóÏöåöãú æóßóÐóáößó ÇáúÈöíÚóÉõ ÅáøóÇ
Ãóäøóåõ ÛóáøóÈó ÇáúÈöíÚóÉó Úóáóì ãóÚúÈóÏö ÇáäøóÕóÇÑóì æóÇáúßóäöíÓóÉó
Úóáóì ãóÚúÈóÏö ÇáúíóåõæÏö æóÇáÕøóæúãóÚóÉõ ßóÇáúßóäöíÓóÉö áöÃóäøóåóÇ
ÊõÈúäóì áöáÊøóÎóáøöí áöáúÚöÈóÇÏóÉö ÈöÎöáóÇÝö ãóæúÖöÚö ÇáÕøóáóÇÉö Ýöí
ÇáúÈóíúÊö áöÃóäøóåõ ÊóÈóÚñ áöáÓøõßúäóì æóÇáÏøóÇÑõ ÔóÇãöáóÉñ
áöáúÃóãúÕóÇÑö æóÇáúÞõÑóì æóÇáúÝöäóÇÁö æóåõæó ÊóÕúÍöíÍõ ÇáúãõÎúÊóÇÑö
ßóãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö æóÛóíúÑöåö æóÞöíáó áóÇ íõãúäóÚõ Úóäú Ðóáößó Ýöí
ÞõÑðì áóÇ ÊõÞóÇãõ ÝöíåóÇ ÇáúÌõãõÚóÉõ æóÇáúÍõÏõæÏõ æóåóÐóÇ Ýöí ÞõÑðì
ÃóßúËóÑõåóÇ Ðöãøöíøõæäó æóÃóãøóÇ Ýöí ÞõÑóì ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóáóÇ íóÌõæÒõ
æóåóÐóÇ Ýöí ÃóÑúÖö ÇáúÚóÌóãö æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÚóÑóÈö ÝóíõãúäóÚõ ãõØúáóÞðÇ
áóÇ íõÈóÇÚõ ÝöíåóÇ ÎóãúÑñ æóÎöäúÒöíÑñ ãöÕúÑðÇ Ãóæú ÞóÑúíóÉð ßóãóÇ Ýöí
ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö (æóÊõÚóÇÏõ ÇáúãõäúåóÏöãóÉõ) ãöäú ÛóíúÑö ÒöíóÇÏóÉò Úóáóì
ÇáúÈöäóÇÁö ÇáúÃóæøóáö ãöäú ÇáúßóäóÇÆöÓö æóÇáúÈöíóÚö ÇáúÞóÏöíãóÉö
áöÃóäøóåõ ÌóÑóì ÇáÊøóæóÇÑõËõ ãöäú áóÏõäú ÑóÓõæáö Çááøóåö - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - Åáóì íóæúãöäóÇ åóÐóÇ ÈöÊóÑúßö ÇáúÈöíóÚö
æóÇáúßóäóÇÆöÓö æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõåúÏóãõ ÇáúÞóÏöíãóÉõ
ãõØúáóÞðÇ ÓóæóÇÁñ Ýöí ÇáúÃóãúÕóÇÑö Ãóæú Ýöí ÇáÓøóæóÇÏö æóÚóãöáó ÇáäøóÇÓõ
Úóáóì åóÐóÇ æóÐóßóÑó ãõÍóãøóÏñ Ýöí ÇáúÚõÔúÑö æóÇáúÎóÑóÇÌö ÃóäøóåóÇ
ÊõåúÏóãõ ÃóãúÕóÇÑõ ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÝöí ÇáúÅöÌóÇÑóÇÊö áóÇ ÊõåúÏóãõ
ÝöíåóÇ æóåõæó ÇáúÃóÕóÍøõ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÞóÏöíãóÉö ãóÇ ßóÇäóÊú ÞóÈúáó
ÝóÊúÍö ÇáúÅöãóÇãö ÈóáúÏóÊöåöãú æóãõÕóÇáóÍóÊöåöãú Úóáóì ÅÞúÑóÇÑöåöãú
Úóáóì ÈóáúÏóÊöåöãú æóÃóÑóÇÖöíöåöãú æóÇáúÃóæúáóì Ãóäú áóÇ íõÕóÇáöÍóåõãú
Úóáóíúåö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö åóÐóÇ Ýöí ÇáúãõäúåóÏöãóÉö ÃóãøóÇ ÅÐóÇ
åõÏöãóÊú æóáóæú ÈöÛóíúÑö æóÌúåò ÝóáóÇ ÊóÌõæÒõ ÅÚóÇÏóÊõåóÇ ßóãóÇ Ýöí
ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö áóßöäú Ýöí ÒóãóÇäöäóÇ áóÇ íõÝóÑøöÞõ ÈóÚúÖñ
ãöäøóÇ Èóíúäó ÇáúåóÏúãö æóÇáöÇäúåöÏóÇãö ÝóÝõÚöáó ãóÇ ÝõÚöáó ÍóÝöÙóäöí
Çááøóåõ æóÅöíøóÇßõãú ãöäú ÇáÒøóáóáö (ãöäú ÛóíúÑö äóÞúáò) íóÚúäöí ÅÐóÇ
(1/673)
ÇäúåóÏóãóÊú íóÈúäõæäóåóÇ Ýöí Ðóáößó
ÇáúãóæúÖöÚö ÈöÇááøóÈöäö æóÇáØøöíäö Úóáóì ÞóÑóÇÑö ÇáúÃóæøóáö æóáóÇ
íõÔóíøöÏõæäóåóÇ ÈöÇáúÍóÌóÑö æóÇáúÂÌõÑøö æóáóÇ íõãóßøóäõæäó äóÞúáóåóÇ
áöÃóäøóåõ ÅÍúÏóÇËñ Ýöí ÇáúÍóÞöíÞóÉö Ýóáóæú æóÞóÝó ÇáúÅöãóÇãõ Úóáóì
ÅÍúÏóÇËöåóÇ æóÚóáóì ãóÇ ÒóÇÏó Ýöí ÚöãóÇÑóÉö ÇáúÚóÊöíÞö ÎóÑøóÈóåóÇ
æóíóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ íóÖúÑöÈõæÇ ÇáäøóÇÞõæÓó ÅáøóÇ Ýöí ßóäóÇÆöÓöåöãú
æóÈõíõæÊöåöãú ÎõÝúíóÉð ÈöÍóíúËõ áóÇ íõÓúãóÚõ ÕóæúÊõåõ ÎóÇÑöÌóåóÇ æóáóÇ
íóÓúßõäõæäó Èóíúäó ÇáúãõÓúáöãöíäó Ýöí ÇáúãöÕúÑö ÅáøóÇ Ýöí ãóÍóáøóÉò
ÎóÇÕøóÉò áóíúÓó ÝöíåóÇ ãõÓúáöãõæäó Ýóáóæú ÇÔúÊóÑóì Ãóåúáõ ÇáÐøöãøóÉö Ýöí
ãóÍóáøóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÏóÇÑðÇ íõÌúÈóÑõ Úóáóì ÈóíúÚöåóÇ.
(æóíõãóíøóÒõ ÇáÐøöãøöíøõ) Úóäú ÇáúãõÓúáöãöíäó æõÌõæÈðÇ (Ýöí Òöíøöåö)
(1/674)
ÈößóÓúÑö ÇáÒøóÇíö ÇáúãõÚúÌóãóÉö
ÇáúåóíúÆóÉõ Ãóíú íõãóíøóÒõ Ýöí ÇáÑøöÏóÇÁö æóÇáúÚöãóÇãóÉö æóÓóÇÆöÑö
ÇááøöÈóÇÓö (æóãóÑúßóÈöåö æóÓóÑúÌöåö) Ãóíú ÓóÑúÌö ãóÑúßóÈöåö ÈöÍóÐúÝö
ÇáúãõÖóÇÝö æóÅöáøóÇ íóáúÒóãõ ÇäúÊöÔóÇÑõ ÇáÖøóãöíÑö ßóÐóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (æóáóÇ íóÑúßóÈõ ÎóíúáðÇ) áöÃóäøó ÑõßõæÈóåõ ÚöÒøñ
æóßóÐóÇ áóÇ íóÑúßóÈõ ÌóãóáðÇ ÅáøóÇ áöÍóÇÌóÉò ßóÇÓúÊöÚóÇäóÉö ÇáúÅöãóÇãö
Èöåöãú Ýöí ÇáÐøóÈøö Úóäú ÇáúãõÓúáöãöíäó ÞóíøóÏó ÈöÇáúÎóíúáö áöÃóäøó áóåõ
Ãóäú íóÑúßóÈó ÇáúÍöãóÇÑó ÚöäúÏó ÇáúãõÊóÞóÏøöãöíäó áöÃóäøó ÑõßõæÈóåõ
Ðõáøñ æóßóÐóÇ ÇáúÈóÛúáõ æóÝöíåö ÅÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøó ÑõßõæÈó ÇáúÈóÛúáö ÅÐóÇ
ßóÇäó áöáúÚöÒøö áóÇ íõÈóÇÍõ áóåõ (æóáóÇ íóÚúãóáõ ÈöÓöáóÇÍò) Ãóíú áóÇ
íóÓúÊóÚúãöáõåõ æóáóÇ íóÍúãöáõåõ ÝóÅöäøó Ýöíåö ÚöÒøðÇ (æóíõÙúåöÑõ)
ÇáÐøöãøöíøõ ÈöÇáÔøóÏøö ÝóæúÞó ËöíóÇÈöåö (ÇáúßõÓúÊöíÌó) ÈöÖóãøö ÇáúßóÇÝö
æóåõæó ãóÇ íõÔóÏøõ Úóáóì æóÓóØöåö ãöäú ÚóáóÇãóÉò ÈöåóÇ íóãúÊóÇÒõ Úóäú
ÇáúãõÓúáöãö æóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó ãöäú ÇáÕøõæÝö Ãóæú ÇáÔøóÚúÑö æóÃóäú
áóÇ íõÌúÚóáó ÍóáúÞóÉð íóÔõÏøõåõ ßóãóÇ íóÔõÏøõ ÇáúãõÓúáöãõ ÇáúãöäúØóÞóÉó
Èóáú íõÚóáøöÞõåõ Úóáóì Çáúíóãöíäö æóÇáÔøöãóÇáö ßóãóÇ Ýöí ÇáúãõÍöíØö
æóÚóäú ÃóÈõæ íõæÓõÝó åõæó ÎóíúØñ ÛóáöíÙñ ãöäú ÕõæÝò ÈöÞóÏúÑö ÇáúÃõÕúÈõÚö
íóÔõÏøõåõ ÇáÐøöãøöíøõ ÝóæúÞó ËöíóÇÈöåö Ïõæäó ãóÇ íóÊóÒóíøóäõæäó Èöåö
ãöäú ÒóäóÇäöíÑö ÇáúÅöÈúÑóíúÓóãö (æóíóÑúßóÈõ ÓóÑúÌðÇ ßóÇáúÅößóÇÝö) Ýöí
ÇáúåóíúÆóÉö íóÚúäöí Åäú ÇÍúÊóÇÌó Åáóì ÑõßõæÈö ÍöãóÇÑò æóáöÐóÇ ÞóÇáó
(æóÇáúÃóÍóÞøõ Ãóäú áóÇ íõÊúÑóßó) áöáÐøöãøöíøö (Ãóäú íóÑúßóÈó ÅáøóÇ
áöÖóÑõæÑóÉò) æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÇÎúÊóÇÑó ÇáúãõÊóÃóÎøöÑõæäó Ãóäú áóÇ
íóÑúßóÈõæÇ ÃóÕúáðÇ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÎóÑóÌõæÇ Åáóì ÞóÑúíóÉò æóäóÍúæöåóÇ Ãóæú
ßóÇäó ãóÑöíÖðÇ æóÍóÇÕöáõåõ Ãóäøóåõ áóÇ íóÑúßóÈõ ÅáøóÇ áöÖóÑõæÑóÉò
(æóÍöíäóÆöÐò) ÑóßöÈó áöáÖøóÑõæÑóÉö Úóáóì ÇáÕøöÝóÉö ÇáøóÊöí ÊóÞóÏøóãóÊú
(íóäúÒöáõ Ýöí ÇáúãóÌóÇãöÚö) Ãóíú Ýöí ãóÌóÇãöÚö ÇáúãõÓúáöãöíäó áöÚóÏóãö
ÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýöí ÑõßõæÈöåö åõäóÇ (æóáóÇ íóáúÈóÓõ ãóÇ íóÎõÕøõ Ãóåúáó
ÇáúÚöáúãö æóÇáÒøõåúÏö æóÇáÔøóÑóÝö) ÊóÚúÙöíãðÇ áöåóÄõáóÇÁö.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö íóãúäóÚõåõãú ÇáúÅöãóÇãõ ãöäú ÇáËøöíóÇÈö ÇáúÝóÇÎöÑóÉö
ÍóÑöíÑðÇ Ãóæú ÛóíúÑóåõ ßóÇáÕøõæÝö ÇáúãõÑúÊóÝöÚö æóÇáúÌõæÎö ÇáÑøóÝöíÚö
æóÇáúÃóÈúÑóÇÏö ÇáÑøóÞöíÞóÉö æóÕóÑøóÍó ÈöãóäúÚöåöãú ãöäú ÇáúÞóáóÇäöÓö
ÇáÕøöÛóÇÑö æóÅöäøóãóÇ Êóßõæäõ ØóæöíáóÉð ãöäú ßöÑúÈóÇÓò ãóÕúÈõæÛóÉò
ÈöÇáÓøóæóÇÏö ãõÖóÑøóÈóÉò ãõÈóØøóäóÉò æóíóÌöÈõ ÊóãúíöíÒõåõãú Ýöí
ÇáäøöÚóÇáö ÃóíúÖðÇ ÝóíóáúÈóÓõæäó ÇáúãóßóÇÚöÈó ÇáúÎóÔöäóÉó ÇáúÝóÇÓöÏóÉó
Çááøóæúäö ÊóÍúÞöíÑðÇ áóåõãú æóÔóÑóØó Ýöí ÇáúÞóãöíÕö ÃóíúÖðÇ Ãóäú íóßõæäó
Ðóíúáõåõ ÞóÕöíÑðÇ æóÃóäú íóßõæäó ÌóíúÈõåõ Úóáóì ÕõÏõæÑöåö ßóãóÇ íóßõæäõ
áöáäøöÓóÇÁö æóãöäú ÇáúÞõÚõæÏö ÍóÇáó ÞöíóÇãö ÇáúãõÓúáöãö ÚöäúÏóåõãú
åóßóÐóÇ ÃõãöÑõæÇ ßóãóÇ Ýöí ÚóÇãøóÉö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö ÝóÚóáóì åóÐóÇ Ëõãøó
ÍõßøóÇãõ ÈöáóÇÏöäóÇ ÈöÚóÏóãö ãóäúÚöåöãú íóáúÈóÓõæäó ÇáËøöíóÇÈó
ÇáúÝóÇÎöÑóÉó æóíóÑúßóÈõæäó ÎóíúáðÇ Ãóíøó Îóíúáò æóíõÌúáöÓõæäó
(1/675)
ãõÚóÙøóãðÇ ÚöäúÏóåõãú Èóáú íóÞöÝõ ÈóÚúÖõ
ÇáúãõÓúáöãöíäó ÎöÏúãóÉð áóåõãú ÝóÇáúæóíúáõ ßõáøó Çáúæóíúáö.
(æóÊõãóíøóÒõ ÃõäúËóÇåõ) Ãóíú ÃõäúËóì ÇáÐøöãøöíøö (Ýöí ÇáØøóÑöíÞö
æóÇáúÍóãøóÇãö) ÈöÇáúÌóáóÇÌöáö æóÛóíúÑö Ðóáößó Úóäú ÇáúãõÓúáöãöíäó
ÝóÊóãúÔöíäó Ýöí äóÇÍöíóÉö ÇáØøóÑöíÞö æóÇáúãõÓúáöãóÇÊõ Ýöí æóÓóØöåö
æóíóÌúÚóáúäó ÅÒóÇÑóåõäøó ãõÎóÇáóÝóÉð áöÅöÒóÇÑö ÇáúãõÓúáöãóÇÊö.
(æóÊõÌúÚóáõ Úóáóì ÏóÇÑöåö) Ãóíú ÇáÐøöãøöíøö (ÚóáóÇãóÉñ ßóíú áóÇ
íõÓúÊóÛúÝóÑó) Ãóíú áöÆóáøóÇ íóÏúÚõæó ÇáÓøóÇÆöáõ ÈöÇáÑøóÍúãóÉö
æóÇáúãóÛúÝöÑóÉö (áóåõ) Ãóíú áöáÐøöãøöíøö ÚöäúÏó ÇáúÅöÚúØóÇÁö ßóãóÇ åõæó
ÇáúÚóÇÏóÉõ ÙóÇåöÑðÇ (æóáóÇ íõÈúÏóÃõ ÈöÓóáóÇãò) áöãóÇ Ýöíåö ãöäú
ÇáúÅößúÑóÇãö æóÃóãøóÇ ÑóÏøõåõ ÝóÃóÏóÇÁõ ÇáúæóÇÌöÈö æóãõßóÇÝóÃóÉõ
ÅßúÑóÇãöåö Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö áóßöäú áóÇ íóÒöíÏõ Úóáóì Þóæúáöåö
æóÚóáóíúßõãú æóáóÇ íóÞõæáõ Úóáóíúßõãú ÇáÓøóáóÇãõ (æóíõÖóíøöÞõ Úóáóíúåö
ÇáØøóÑöíÞó) íóÚúäöí ÅÐóÇ ÇáúÊóÞóì ÇáúãõÓúáöãõ æóÇáÐøöãøöíøõ Ýöí
ÇáØøóÑöíÞö íóÌúÚóáõåõ Ýöí ÇáØøóÑóÝö ÇáÖøóíøöÞö (æóíõÄóÏøöí ÇáúÌöÒúíóÉó
ÞóÇÆöãðÇ æóÇáúÂÎöÐõ) ãöäúåõ (ÞóÇÚöÏðÇ æóíõÄúÎóÐõ) ãöäúåõ (ÈöÊóáúÈöíÈöåö)
æóÌóÑøöåö æóÅöÙúåóÇÑö ãóÐóáøóÊöåö (æóíõåóÒøõ) Ãóíú íõÍóÑøóßõ ÈöÚõäúÝò
(æóíõÞóÇáõ áóåõ ÃóÏøö ÇáúÌöÒúíóÉó íóÇ Ðöãøöíøõ Ãóæú íóÇ ÚóÏõæøó Çááøóåö)
ÅÐú áóÇ Åáóåó áóåõ æóÅöÔúÚóÇÑðÇ ÈöÃóäøóåóÇ ÈóÏóáõ Ïóãöåö ÇáúãõÓúÊóÍóÞøö
æóáóÇ íõÞóÇáõ áóåõ íóÇ ßóÇÝöÑõ (æóáóÇ íõäúÞóÖõ ÚóåúÏõåõ) Ãóíú áóÇ
íóÎúÑõÌõ Úóäú Íõßúãö ÇáÐøöãøóÉö (ÈöÇáúÅöÈóÇÁö Úóäú ÇáúÌöÒúíóÉö) áöÃóäøó
ãóÇ íóÏúÝóÚõ Úóäúåõ ÞöÊóÇáóäóÇ ÇáúÊöÒóÇãõ ÇáúÌöÒúíóÉö æóÞóÈõæáõåóÇ áóÇ
ÃóÏóÇÄõåóÇ æóåõæó ÈóÇÞò ÝóáóÇ íõäúÞóÖõ æóÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö
ÇáËøóáóÇËóÉö íõäúÞóÖõ ÝóíóÌöÈõ Ãóäú íõÞúÊóáó Ãóæú íõÓúÊóÑóÞøó ßóãóÇ Ýöí
ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö æóÝöí ÇáÏøõÑóÑö æóÝöíåö ÅÔúßóÇáñ áöÃóäøó
ãóÚúäóì ÇáöÇãúÊöäóÇÚö Úóäú ÇáúÌöÒúíóÉö ÇáÊøóÕúÑöíÍõ ÈöÚóÏóãö ÃóÏóÇÆöåóÇ
ßóÃóäøóåõ íóÞõæáõ áóÇ ÃõÚúØöí ÇáúÌöÒúíóÉó ÈóÚúÏó åóÐóÇ¡ æóÙóÇåöÑõåõ
Ãóäøóåõ íõäóÇÝöí ÈóÞóÇÁó ÇáöÇáúÊöÒóÇãö Çááøóåõãøó ÅáøóÇ Ãóäú íõÑóÇÏó
ÈöÇáöÇáúÊöÒóÇãö æóÇáÕøóæóÇÈõ ÈöÇáöÇãúÊöäóÇÚö ÊóÃúÎöíÑõåóÇ æóÇáÊøóÚóáøõáõ
Ýöí ÃóÏóÇÆöåóÇ æóáóÇ íóÎúÝóì ÈõÚúÏõåõ ÇäúÊóåóì áóßöäú íõãúßöäõ
ÇáúÌóæóÇÈõ ÈöÃóäøóåõ ÈöÇáúÊöÒóÇãöåö íóßõæäõ ÏóíúäðÇ Ýöí ÐöãøóÊöåö
ßóÇáúßóÝóÇáóÉö ÈöÇáúãóÇáö ÝóÞóæúáõåõ ÈóÚúÏóåõ áóÇ ÃõÚúØöí ÇáúÌöÒúíóÉó
áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó áóåõ ÝóíóáúÒóãõ Ãóäú íõÍúÈóÓó ßóÓóÇÆöÑö ÇáÏøõíõæäö¡
ÊóÏóÈøóÑú (Ãóæú ÈöÒöäóÇåõ ÈöãõÓúáöãóÉò æóÞóÊúáöåö ãõÓúáöãðÇ) ÝóíõÞóÇãõ
ÇáúÍóÏøõ Ýöí ÇáÒøöäóÇÁö æóíõÓúÊóæúÝóì ÇáúÞöÕóÇÕõ ãöäúåõ Ýöí ÇáúÞóÊúáö
(Ãóæú ÓóÈøöåö ÇáäøóÈöíøó - Õóáøóì Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -)
áöÃóäøó ÇáÓøóÈøó ßõÝúÑñ ÝóßõÝúÑõåõ ÇáúãõÞóÇÑöäõ áóåõ áóÇ íóãúäóÚõåõ
ÝóÇáØøóÇÑöÆõ
(1/676)
áóÇ íóÑúÝóÚõåõ¡ åóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú íõÚúáöäú
ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÃóÚúáóäó ÈöÔóÊúãöåö Ãóæú ÇÚúÊóÇÏó ÝóÇáúÍóÞøõ Ãóäøóåõ
íõÞúÊóáõ áöÃóäøó ÇáúãóÑúÃóÉó ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÊõÚúáöäõ ÈöÔóÊúãöåö -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ÞõÊöáóÊú æóåõæó ãóÐúåóÈõ ÇáúÃóÆöãøóÉö
ÇáËøóáóÇËóÉö æóÈöåö íõÝúÊóì Çáúíóæúãó.
æóÝöí ÇáúãõÄóíøóÏö ÒóÇÏóåõ äóÞúáðÇ Úóäú ÇáÔøöÝóÇÁö ãóäú ÔóÊóãó
ÇáäøóÈöíøó - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - ãöäú ÇáÐøöãøöíøö ÝóÃóÑóì
áöáúÅöãóÇãö Ãóäú íõÍóÑøöÞóåõ ÈöÇáäøóÇÑö Ýóáóåõ Ðóáößó æóáóÇ íõÓúÞöØõ
ÅÓúáóÇãõåõ ÞóÊúáóåõ.
æóÝöí ÇáäøóæóÇÏöÑö íõÓúÞöØõ åóÐóÇ ÅÐóÇ ÓóÈøóåõ ßóÇÝöÑñ æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ
ÓóÈøóåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - Ãóæú æóÇÍöÏðÇ ãöäú
ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö ãõÓúáöãñ æóáóæú ÓóßúÑóÇäó æóÃóäøóåõ íõÞúÊóáõ ÍóÏøðÇ æóáóÇ
ÊóæúÈóÉó áóåõ ÃóÕúáðÇ ÊõäúÌöíåö ãöäú ÇáúÞóÊúáö ÓóæóÇÁñ ÈóÚúÏó
ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóíúåö æóÇáÔøóåóÇÏóÉö Ãóæú ÌóÇÁó ÊóÇÆöÈðÇ ãöäú ÞöÈóáö
äóÝúÓöåö ßóÇáÒøöäúÏöíÞö áöÃóäøóåõ ÍóÏøñ æóÌóÈó ÝóáóÇ íóÓúÞõØõ
ÈöÇáÊøóæúÈóÉö æóáóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ÎöáóÇÝõåõ áöÃóäøóåõ ÍóÏøñ ÊóÚóáøóÞó Èöåö
ÍóÞøõ ÇáúÚóÈúÏö.
æóÝöí ÇáúÈóÒøóÇÒöíøóÉö ãóäú Ôóßøó Ýöí ÚóÐóÇÈöåö æóßõÝúÑöåö ÝóÞóØú ßóÝóÑó
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÓóÈøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì Ëõãøó ÊóÇÈó áöÃóäøóåõ ÍóÞøõ
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì.
æóÝöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö æóÓóÇÈøõ ÇáÔøóíúÎóíúäö ßóÇÝöÑñ æóãõÈúÊóÏöÚñ Åäú
ÝóÖøóáó ÚóáöíøðÇ ÚóáóíúåöãóÇ ÇäúÊóåóì.
æóÝöí ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÇáúãõÓóãøóÇÉö ÈöÇáúãóÚúÑõæÖóÇÊö áöáúãóæúáóì ÃóÈöí
ÇáÓøõÚõæÏö ÊóÝúÕöíáñ Ýöí ÍóÞøö ÇáÓøóÈøö ÝóáúíõØóÇáóÚú áöÃóäøóäóÇ
ÃõãöÑúäóÇ ÇáúÂäó ÈöÚóãóáöåóÇ (Èóáú) íõäúÞóÖõ ÚóåúÏõåõ (ÈöÇááøöÍóÇÞö
ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö Ãóæú ÇáúÛóáóÈóÉö Úóáóì ãóæúÖöÚò áöãõÍóÇÑóÈóÊöäóÇ)
áöÃóäøóåõãú ÕóÇÑõæÇ ÈöÐóáößó ÍóÑúÈöíøðÇ ÚóáóíúäóÇ ÝóáóÇ íõÝöíÏõ ÈóÞóÇÁõ
ÇáúÚóåúÏö ÈóÚúÏó Ðóáößó áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÚóÞúÏö ÇáÐøöãøóÉö
ÏóÝúÚõ ÇáúÝóÓóÇÏö ÈöÊóÑúßö ÇáúÞöÊóÇáö æóÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøóåõ áóÇ íõäúÞóÖõ
ÅáøóÇ ÈöÃóÍóÏö ÇáúÃóãúÑóíúäö.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö Ãóäøó ÇáÐøöãøöíøó áóæú ÌóÚóáó äóÝúÓóåõ ØóáöíÚóÉð
áöáúãõÔúÑößöíäó ÝóÅöäøóåõ íõÞúÊóáõ áöÃóäøóåõ ãõÍóÇÑöÈñ ÝóÍöíäóÆöÐò åöíó
ËóáóÇËñ¡ ÊóÃóãøóáú. (æóíóÕöíÑõ) ÇáúãóæúÕõæÝõ ÈöãóÇ ÐõßöÑó
(ßóÇáúãõÑúÊóÏøö) Ýöí ÞóÊúáöåö æóÏóÝúÚö ãóÇáöåö áöæóÑóËóÊöåö æóÛóíúÑö
Ðóáößó áöÃóäøóåõ ÇõáúÊõÍöÞó ÈöÇáúÃóãúæóÇÊö áöÊóÈóÇíõäö ÇáÏøóÇÑö (áóßöäú
áóæú ÃõÓöÑó) Ðóáößó ÇáÐøöãøöíøõ (íõÓúÊóÑóÞøõ) æóáóÇ íõÌúÈóÑõ Úóáóì
ÞóÈõæáö ÇáÏøöíäö.
(æóÇáúãõÑúÊóÏøõ íõÞúÊóáõ) Åäú ÃóÈóì Úóäú ÇáúÅöÓúáóÇãö æóáóÇ íõÓúÊóÑóÞøõ
ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÃóÝóÇÏó ÈöÇáÊøóÔúÈöíåö Ãóäøó ÇáúãóÇáó ÇáøóÐöí íõáúÍóÞõ
Èöåö ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ÝóíúÁñ ßóÇáúãõÑúÊóÏøö áóíúÓó áöæóÑóËóÊöåöãóÇ
ÃóÎúÐõåõ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÑóÌóÚó Åáóì ÏóÇÑöäóÇ ÈóÚúÏó ÇááøöÍóÇÞö
æóÃóÎóÐó ÔóíúÆðÇ ãöäú ãóÇáöåö æóáóÍöÞó ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈö ÝóÅöäøóåõ
íóßõæäõ áöæóÑóËóÊöåö áöÃóäøóåõ ãóÇáõåõãú ÈöÇááøöÍóÇÞö ÇáúÃóæøóáö
æóÊóãóÇãõåõ Ýöíåö.
(æóíõÄúÎóÐõ ãöäú Èóäöí ÊóÛúáöÈó ÑöÌóÇáöåöãú æóäöÓóÇÆöåöãú ÖöÚúÝõ
ÇáÒøóßóÇÉö) Ãóíú ÖöÚúÝõ ÒóßóÇÊöäóÇ ãöãøóÇ ÊóÌöÈõ Ýöíåö ÇáÒøóßóÇÉõ
æóÊõÕúÑóÝõ ãóÕóÇÑöÝó ÇáúÌöÒúíóÉö áöÃóäøó ÚõãóÑó - ÑóÖöíó Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - ÕóÇáóÍóåõãú Úóáóì Ðóáößó ÈöãóÍúÖóÑò ãöäú ÇáÕøóÍóÇÈóÉö
- ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõãú - ãöäú ÛóíúÑö äóßöíÑò ßóãóÇ Èõíøöäó
Ýöí ÇáÒøóßóÇÉö ÝóáóÒöãó Ðóáößó Úóáóì äöÓóÇÆöåöãú ÃóíúÖðÇ áöÃóäøó
ÇáäøöÓóÇÁó Ãóåúáñ áöæõÌõæÈö ÒóßóÇÉö ÇáúãóÇáö Úóáóíúåöãú ÈöÇáÕøõáúÍö.
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ áóÇ íõÄúÎóÐõ ãöäú äöÓóÇÆöåöãú æóåõæó Þóæúáõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøö
(áóÇ ãöäú ÕöÈúíóÇäöåöãú) áöÚóÏóãö æõÌõæÈö ÇáÒøóßóÇÉö Úóáóíúåöãú ÝóÚóáóì
åóÐóÇ áóæú ÞóÇáó áóÇ ãöäú ÛóíúÑö ãõßóáøóÝò ãöäúåõãú
(1/677)
áóßóÇäó Ãóæúáóì áöÃóäøó Íõßúãó
ÇáúãóÌúäõæäö æóÇáúãóÚúÊõæåö ãöäúåõãú ßóÍõßúãö ÇáÕøóÈöíøö (æóíõÄúÎóÐõ
ãöäú ãóæóÇáöíåöãú) Ãóíú ÚõÊóÞóÇÆöåöãú (ÇáúÌöÒúíóÉõ æóÇáúÎóÑóÇÌõ
ßóãóæóÇáöí ÞõÑóíúÔò) Ãóíú ãõÚúÊóÞõ ÇáÊøóÛúáöÈöíøö æóãõÚúÊóÞõ
ÇáúÞõÑóíúÔöíøö æóÇÍöÏñ ÝóÊõæÖóÚõ ÇáúÌöÒúíóÉõ Ãóæú ÎóÑóÇÌõ ÇáúÃóÑúÖö
Úóáóì ãõÚúÊóÞöåöãóÇ.
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ íõÖóÇÚóÝõ Úóáóì ãóæóÇáöí ÇáÊøóÛúáöÈöíøö áöÞóæúáöåö -
Úóáóíúåö ÇáÓøóáóÇãõ - Åäøó ãóæúáóì ÇáúÞóæúãö ãöäúåõãú æóáóäóÇ Ãóäøó
ÇáÕøóÏóÞóÉó ÇáúãõÖóÇÚóÝóÉó ÊóÎúÝöíÝñ æóÇáúãõÚúÊóÞõ áóÇ íóáúÍóÞõ
ÈöÇáúÃóÕúáö Ýöíåö ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáúÅöÓúáóÇãó ÃóÚúáóì ÃóÓúÈóÇÈó
ÇáÊøóÎúÝöíÝö æóáóÇ íóÊúÈóÚõåõ Ýöíåö (æóíõÕúÑóÝõ ÇáúÎóÑóÇÌõ æóÇáúÌöÒúíóÉõ
æóãóÇ ÃõÎöÐó ãöäú Èóäöí ÊóÛúáöÈó Ãóæú) ãóÇ ÃóÎóÐõæÇ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÍóáøö
æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ ÈöãóÚúäóì ÇáúæóÇæö æóÅöáøóÇ áóíúÓó ÈöãõäóÇÓöÈò (ãöäú
ÃóÑúÖò ÃóÌúáóì ÃóåúáóåóÇ ÚóäúåóÇ Ãóæú ÃóåúÏóÇåõ Ãóåúáõ ÇáúÍóÑúÈö) Åáóì
ÇáúÅöãóÇãö.
(æó) ãóÇ (ÃõÎöÐó ãöäúåõãú) Ãóíú ãöäú Ãóåúáö ÇáúÍóÑúÈö (ÈöáóÇ ÞöÊóÇáò)
ÈöÃóäú ÃõÎöÐó ÈöÇáÕøõáúÍö (Ýöí ãóÕóÇáöÍö ÇáúãõÓúáöãöíäó) ãõÊóÚóáøöÞñ
ÈöíõÕúÑóÝõ (ßóÓóÏøö ÇáËøõÛõæÑö) ÌóãúÚõ ËóÛúÑò æóåõæó ãóæúÖöÚõ ãóÎóÇÝóÉö
ÇáúÈõáúÏóÇäö (æóÈöäóÇÁö ÇáúÞóäóÇØöÑö) ÌóãúÚõ ÞóäúØóÑóÉò (æóÇáúÌõÓõæÑö)
ÌóãúÚõ ÌóÓúÑò æóÇáúÝóÑúÞõ ÈóíúäóåõãóÇ Ãóäøó ÇáúÃóæøóáó áóÇ íõÑúÝóÚõ
æóÇáËøóÇäöí íõÑúÝóÚõ æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøóåõ íõÕúÑóÝõ Ýöí ÈöäóÇÁö
ÇáúãóÓóÇÌöÏö æóÇáúÈõÞúÚóÉ ÚóáóíúåóÇ áöÃóäøóåõ ãöäú ÇáúãóÕóÇáöÍö
ÝóíóÏúÎõáõ Ýöíåö ÇáÕøóÑúÝõ Úóáóì ÅÞóÇãóÉö ÔóÚóÇÆöÑöåóÇ ãöäú æóÙóÇÆöÝö
ÇáúÅöãóÇãóÉö æóÇáúÃóÐóÇäö æóäóÍúæöåöãóÇ (æóßöÝóÇíóÉö ÇáúÚõáóãóÇÁö
æóÇáúãõÏóÑøöÓöíäó æóÇáúãõÝúÊöíäó æóÇáúÞõÖóÇÉö æóÇáúÚõãøóÇáö) Ãóíú
ÇáúÚõãøóÇáö Úóáóì ÇáÒøóßóÇÉö æóÇáúÚõÔúÑö (æóÇáúãõÞóÇÊöáóÉö
æóÐóÑóÇÑöíøöåöãú) æóÇáÖøóãöíÑõ íóÚõæÏõ Åáóì Çáúßõáøö áöÃóäøó
äóÝóÞóÊóåõãú Úóáóì ÇáúÂÈóÇÁö Ýóáóæú áóãú íõÚúØóæúÇ
(1/678)
ßöÝóÇíóÊóåõãú áóÇÍúÊóÇÌõæÇ Åáóì
ÇáöÇßúÊöÓóÇÈö æóÊóÚóØøóáóÊú ãóÕóÇáöÍõ ÇáúãõÓúáöãöíäó¡ æóÝóÇÆöÏóÉõ Ðóáößó
Ãóäøóåõ íõÎóãøóÓõ æóáóÇ íõÞúÓóãõ Èóíúäó ÇáúÛóÇäöãöíäó.
æóÝöí ÇáúåöÏóÇíóÉö æóÛóíúÑöåóÇ ãóÇ íõæåöãõ ÇáÊøóÎúÕöíÕó ÍóíúËõ ÞóÇáó
æóÐóÑóÇÑöíøöåöãú Ãóíú ÐóÑóÇÑöíøö ÇáúãõÞóÇÊöáóÉö¡ ÇäúÊóåóì. áóßöäú Ýöí
ÇáúÈóÍúÑö æóáóíúÓó ßóÐóáößó ÇäúÊóåóì åóÐóÇ åõæó ÇáúÍóÞøõ áöÃóäøó
ÇáúÚöáøóÉó ÊóÔúãóáõ Çáúßõáøó¡ ÊóÏóÈøóÑú.
æóÇÚúáóãú Ãóäøó ÃóãúæóÇáó ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö ÃóÑúÈóÚóÉñ ÃóÍóÏõåóÇ ãóÇ
ÐõßöÑó æóÇáËøóÇäöí ÇáÒøóßóÇÉõ æóÇáúÚõÔúÑõ ãóÕúÑöÝõåõãóÇ ãóÇ Èõíøöäó Ýöí
ÈóÇÈö ÇáúãóÕúÑöÝö æóÇáËøóÇáöËõ ÎõãúÓõ ÇáúÛóäóÇÆöãö æóÇáúãóÚóÇÏöäö
æóÇáÑøößóÇÒö æóãóÕúÑöÝõåõ ãóÇ ÐõßöÑó Ýöí ÃóæóÇÆöáö åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö
æóÇáÑøóÇÈöÚõ ÇááøõÞóØóÇÊõ æóÇáÊøóÑößóÇÊõ ÇáøóÊöí áóÇ æóÇÑöËó áóåóÇ
æóÏöíóÉõ ãóÞúÊõæáò áóÇ æóáöíøó áóåõ æóãóÕúÑöÝõåõ ÇááøóÞöíØõ ÇáúÝóÞöíÑõ
æóÇáúÝõÞóÑóÇÁõ ÇáøóÐöíäó áóÇ ÃóæúáöíóÇÁó áóåõãú íõÚúØóæúäó ãöäúåõ
äóÝóÞóÇÊöåöãú æóÃóÏúæöíóÊöåöãú æóíõßóÝøóäõ Èöåö ãóæúÊóÇåõãú æóÊõÚúÞóáõ
ÌöäóÇíóÊõåõãú æóÚóáóì ÇáúÅöãóÇãö Ãóäú íóÌúÚóáó áößõáøö äóæúÚò ÈóíúÊðÇ
íóÎõÕøõåõ æóáóÇ íóÎúáöØõ ÈóÚúÖóåõ ÈöÈóÚúÖò ÝóÅöäú áóãú íõæÌóÏú Ýöí
ÈóÚúÖöåóÇ ÔóíúÁñ ÝóáöáúÅöãóÇãö Ãóäú íóÓúÊóÞúÑöÖó Úóáóíúåö ãöäú ÇáäøóæúÚö
ÇáúÂÎóÑö æóíóÕúÑöÝóåõ Åáóì Ãóåúáö Ðóáößó Ëõãøó ÅÐóÇ ÍóÕóáó ãöäú Ðóáößó
ÇáäøóæúÚö ÔóíúÁñ ÑóÏøóåõ Åáóì ÇáúãõÓúÊóÞúÑöÖö ãöäúåõ ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó
ÇáúãóÕúÑöÝõ ãöäú ÇáÕøóÏóÞóÇÊö Ãóæú ãöäú ÎõãúÓö ÇáúÛóäóÇÆöãö Úóáóì Ãóåúáö
ÇáúÎóÑóÇÌö æóåõãú ÝõÞóÑóÇÁõ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÑõÏøõ Ýöíåö ÔóíúÆðÇ æóßóÐóÇ
Ýöí ÛóíúÑöåö ÅÐóÇ ÕóÑóÝóåõ Åáóì ÇáúãõÓúÊóÍöÞøö æóíóÌöÈõ Úóáóì ÇáúÅöãóÇãö
Ãóäú íóÊøóÞö Çááøóåó æóíóÕúÑöÝó Åáóì ßõáøö ãõÓúÊóÍöÞøò ÞóÏúÑó ÍóÇÌóÊöåö
ãöäú ÛóíúÑö ÒöíóÇÏóÉò (æóãóäú ãóÇÊó) ãöäúåõãú (Ýöí äöÕúÝö ÇáÓøóäóÉö
ÍõÑöãó ãöäú ÇáúÚóØóÇÁö) áöÃóäøóåõ ÕöáóÉñ ÝóáóÇ íõãúáóßõ ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö
æóÞóíøóÏó äöÕúÝó ÇáÓøóäóÉö áöÃóäøóåõ áóæú ãóÇÊó
(1/679)
Ýöí ÂÎöÑö ÇáÓøóäóÉö íõÓúÊóÍóÈøõ ÕóÑúÝõ Ðóáößó Åáóì ÞóÑöíÈöåö æóáóæú
ÚóÌøóáó áóåõ ßöÝóÇíóÉó ÓóäóÉò Ëõãøó ÚõÒöáó ÞóÈúáó ÊóãóÇãöåóÇ Þöíáó
íóÌöÈõ æóÞöíáó áóÇ íóÌöÈõ æóÇáúÃóãúÑõ ãõÝóæøóÖñ Åáóì ÇáúÅöãóÇãö æóÝöí
ÊóäúæöíÑö ÇáúãõÄóÐøöäö æóÇáúÅöãóÇãö ÅÐóÇ ßóÇäó áóåõãóÇ æóÞúÝñ Ýóáóãú
íóÓúÊóæúÝöíóÇ ÍóÊøóì ãóÇÊóÇ ÝóÅöäøóåõ íóÓúÞõØõ æóßóÐóáößó ÇáúÞóÇÖöí
æóÞöíáó áóÇ íóÓúÞõØõ Ðóáößó ÈöÇáúãóæúÊö æóÇáúÃóæøóáõ ÑóÇÌöÍñ
áöÍößóÇíóÊöåö ÇáËøóÇäöí ÈöÕöíÛóÉö ÇáÊøóãúÑöíÖö. |