ÇáÈÍÑ
ÇáÑÇÆÞ ÔÑÍ ßäÒ ÇáÏÞÇÆÞ Ø ÏÇÑ ÇáßÊÇÈ ÇáÅÓáÇãí [ßöÊóÇÈõ ÇáÑøóåúäö]
æóÌúåõ ãõäóÇÓóÈóÉö ßöÊóÇÈö ÇáÑøóåúäö áößöÊóÇÈö ÇáÕøóíúÏö ãöäú ÍóíúËõ
Åäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäú ÇáÑøóåúäö æóÇáÕøóíúÏö ÓóÈóÈñ áöÊóÍúÕöíáö
ÇáúãóÇáö æóÇáúßóáóÇãõ Ýöí ÇáÑøóåúäö íóÞóÚõ Ýöí ãóæóÇÖöÚó: ÇáúÃóæøóáõ Ýöí
ãóÚúäóÇåõ áõÛóÉð. æóÇáËøóÇäöí Ýöí Ïóáöíáöåö. æóÇáËøóÇáöËõ Ýöí Ñõßúäöåö.
æóÇáÑøóÇÈöÚõ Ýöí ÔóÑúØö áõÒõæãöåö. æóÇáúÎóÇãöÓõ Ýöí ÔóÑúØö ÌóæóÇÒöåö.
æóÇáÓøóÇÏöÓõ Ýöí Íõßúãöåö. æóÇáÓøóÇÈöÚõ Ýöí ÓóÈóÈöåö. æóÇáËøóÇãöäõ Ýöí
ÕöÝóÊöåö. æóÇáÊøóÇÓöÚõ Ýöí ãóÚúäóÇåõ ÚöäúÏó ÇáúÝõÞóåóÇÁö. æóÇáúÚóÇÔöÑõ
Ýöí ãóÍóÇÓöäöåö. ÃóãøóÇ ãóÚúäóÇåõ áõÛóÉð Ýóåõæó ÚöÈóÇÑóÉñ Úóäú ÇáúÍóÈúÓö
ÈöÃóíøö ÔóíúÁò ßóÇäó¡ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {ßõáøõ äóÝúÓò ÈöãóÇ
ßóÓóÈóÊú ÑóåöíäóÉñ} [ÇáãÏËÑ: 38] Ãóíú ãóÍúÈõæÓóÉñ ÈöãóÇ ßóÓóÈóÊú ãöäú
ÇáúãóÚóÇÕöí íõÞóÇáõ ÑóåóäúÊ ÇáÔøóíúÁó æóÇÑúÊóåóäúÊå æóÇáúÌóãúÚõ Ñõåõäñ
æóÑõåõæäñ æóÑöåóÇäñ æóÇáÑøóåúäõ ÇáúãóÑúåõæäõ ÊóÓúãöíóÉð ÈöÇáúãóÕúÏóÑö¡
æóÃóãøóÇ Ïóáöíáõåõ ÝóÞóæúáõåõ ÊóÚóÇáóì {ÝóÑöåóÇäñ ãóÞúÈõæÖóÉñ} [ÇáÈÞÑÉ:
283] ÃóãúÑñ ÈöÃóÎúÐö ÇáÑøóåúäö æóÞóÈúÖöåö ÍóÇáó ÇáúãõÏóÇíóäóÉö. æóÃóãøóÇ
Ñõßúäõåõ Ýóåõæó ÇáúÅöíÌóÇÈõ æóåõæó Þóæúáõ ÇáÑøóÇåöäö ÑóåóäúÊ ÚöäúÏóß
åóÐóÇ ÇáÔøóíúÁó ÈöãóÇ áóß Úóáóíøó ãöäú ÇáÏøóíúäö Ãóæú ÎõÐúåõ
æóÇáúÞóÈõæáõ ÔóÑúØñ áóåõº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÚóÞúÏõ ÊóÈóÑøõÚòº áöÃóäøóåõ
áóãú íóÓúÊóæúÌöÈú ÇáÑøóåúäó ÈöÐóÇÊöåö ÔóíúÆðÇ æóÇáÊøóÈóÑøõÚõ íóÊöãøõ
ÈöÇáúÅöíÌóÇÈö ãöäú ÛóíúÑö ÞóÈõæáò ÍóÊøóì áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÑúåóäõ
ÝóÑóåóäó¡ æóáóãú íóÞúÈóáú ÇáúÂÎóÑõ íóÍúäóËõ. æóÃóãøóÇ ÇáÑøóÇÈöÚõ æóåõæó
ÔóÑúØõ ÇááøõÒõæãö æóåõæó ÇáúÞóÈúÖõ. æóÃóãøóÇ ÇáúÎóÇãöÓõ æóåõæó ÔóÑúØõ
ÇáúÌóæóÇÒö Ýóßóæúäõåõ ãóÞúÓõæãðÇ ãõÝúÑóÒðÇ ÝóÇÑöÛðÇ Úóäú ÇáÔøõÛúáö
ÈöÍóÞøö ÇáúÛóíúÑö¡ æóÃóäú íóßõæäó ÇáÑøóåúäõ ÈöÍóíúËõ ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ
ãöäúåõ ßóÇáÏøóíúäö ÍóÊøóì áóÇ íóÕöÍøó ÇáÑøóåúäõ ÈöãóÇ áóíúÓó ÈöãóÇáò
ßóÇáúÍõÏõæÏö æóÇáúÞöÕóÇÕö æóÇáúÚöÊúÞö. æóÃóãøóÇ Íõßúãõåõ Ýóãóáóß
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúãóÑúåõæäó Ýöí ÍóÞøö ÇáúÍóÈúÓö ÍóÊøóì íóßõæäó ÃóÍóÞøó
ÈöÅöãúÓóÇßöåö Åáóì æóÞúÊö ÅíÝóÇÁö ÇáÏøóíúäö Ýöí ÍóÇáö ÇáúÍóíóÇÉö.
æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ãóÇÊó ÇáÑøóÇåöäõ Ýóåõæó ÃóÍóÞøõ Èöåö ãöäú ÓóÇÆöÑö
ÇáúÛõÑóãóÇÁö ÝóíóÓúÊóæúÝöí ãöäúåõ Ïóíúäóåõ æóãóÇ ÝóÖõáó Ýóåõæó
áöáúÛõÑóãóÇÁö. æóÃóãøóÇ ÓóÈóÈõåõ Ýóåõæó ÇáúÍóÇÌóÉõ Åáóíúåöº áöÃóäøó
ÇáúÅöäúÓóÇäó ÞóÏú áóÇ íóÌöÏõ ãóäú áóÇ íõÞúÑöÖõåõ ãóÌøóÇäðÇ ãöäú ÛóíúÑö
Ñóåúäò Ãóæú íóÕúÈöÑõ Úóáóíúåö ÈöÛóíúÑö Ñóåúäò. æóÃóãøóÇ ÕöÝóÊõåõ ÞóÇáó
ÚóÇãøóÉõ ÇáúÚõáóãóÇÁö ÈöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ãóÖúãõæäñ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí ÈóíóÇäõåõ. æóÃóãøóÇ ÇáÊøóÇÓöÚõ æóåõæó ÊóÝúÓöíÑõåõ
ÔóÑúÚðÇ ÝóÓóíóÊóßóáøóãõ Úóáóíúåö ÇáúãõÄóáøöÝõ. æóÃóãøóÇ ÇáúÚóÇÔöÑõ
æóåõæó ãóÍóÇÓöäõåõ Ýóåõæó Ýóßøõ ÚõÓúÑóÉö ÇáØøóáóÈö Úóäú ÇáÑøóÇåöäö
æóæõËõæÞõ ÞóáúÈö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöãóÇ íõÍóÕøöáõ ãóÇáóåõ¡ æóáóæú ÇÑúÊóåóäó
Úóáóì Ãóäøóåõ ÖóÇÚó ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁò æóÃóÌóÇÒó ÇáÑøóÇåöäõ ÌóÇÒó ÇáÑøóåúäõ
æóÈóØóáó ÇáÔøóÑúØõº áöÃóäøóåõ ÊóÛúíöíÑñ áöÚóÞúÏò ãóæúÖõæÚò ÈöÍõßúãò
ãóÔúÑõæÚò æóÊóÈúÏöíáõ ÇáúãóÔúÑõæÚö áóÇ íóÌõæÒõ¡ æóÇáúãóÞúÈõæÖõ ÈöÍõßúãö
ÇáÑøóåúäö ÇáúÝóÇÓöÏö ãóÖúãõæäñ¡ æóÐóßóÑó ÇÈúäõ ÓöãóÇÚóÉó Úóäú ÃóÈöí
íõæÓõÝó ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
(8/263)
áóæú Ñóåóäó äöÕúÝó ÏóÇÑò æóÓóáøóãó
ÇáÏøóÇÑó Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóåóáóßóÊú áóãú íóÐúåóÈú ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÔóíúÁñ¡ æóåóßóÐóÇ ÐóßóÑó Ýöí äóæóÇÏöÑö åöÔóÇãò Úóäú ãõÍóãøóÏò
ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ãóäøóåõ Ýöí ÇáÑøóåúäö ÇáúÝóÇÓöÏö áóÇ
íóÐúåóÈõ ÈöåóáóÇßöåö ÇáÏøóíúäõ¡ æóÝöí ÇáúÌóÇãöÚö ÇáúßóÈöíÑö áóæú
ÇÔúÊóÑóì ãõÓúáöãñ ÎóãúÑðÇ æóÑóåóäó ÈöËóãóäöåö ÑóåúäðÇ ÝóÖóÇÚó ÇáÑøóåúäõ
ÚöäúÏóåõ áóÇ íõÖúãóäõº áöÃóäøóåõ Ñóåúäñ ÈóÇØöáñ Ýöí ÇáúÃóæøóáö
íóäúÚóÞöÏõ ÝóÇÓöÏðÇ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ æóÓóíóÃúÊöí áóåõ ãóÒöíÏõ
ÈóíóÇäò ÚöäúÏó Þóæúáöåö ãóÖúãõæäñ ÈöÃóÞóáøó ãöäú ÞöíãóÊöåö¡ æóÝöí
ÇáúßõÈúÑóì áóæú ÔóÑóØó Úóáóíúåö Ãóäú íóÖúãóäó ÇáúÝóÖúáó Úóäú ÇáÏøóíúäö
ÝóÇáÔøóÑúØõ ÈóÇØöáñ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (åõæó ÍóÈúÓõ ÔóíúÁò
ÈöÍóÞøò íõãúßöäõ ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ ãöäúåõ ßóÇáÏøóíúäö) ¡ æóåóÐóÇ ÍóÏøõåõ Ýöí
ÇáÔøóÑúÚö¡ ßóÐóÇ ÞóÇáó ÇáÔøóÇÑöÍõ¡ æóÞóÇáó Þóæúáõåõ ßóÇáÏøóíúäö ÅÔóÇÑóÉñ
Åáóì Ãóäøó ÇáÑøóåúäó áóÇ íóÌõæÒõ ÅáøóÇ ÈöÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ åõæó ÍóÞøñ
Ãóãúßóäó ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ ãöäú ÇáÏøóíúäö áöÚóÏóãö ÊóÚúíöíäöåö. æóÃóãøóÇ
ÇáúÚóíúäõ ÝóáóÇ íõãúßöäõ ÇÓúÊöíÝóÇÄõåóÇ ãöäú ÇáÑøóåúäö æóáóÇ íóÌõæÒõ
ÇáÑøóåúäõ ÈöåóÇ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ãóÖúãõæäóÉð ÈöäóÝúÓöåóÇ
ßóÇáúãóÛúÕõæÈö æóÇáúãóåúÑö æóÈóÏóáö ÇáúÎõáúÚö æóÈóÏóáö ÇáÕøõáúÍö Úóäú
Ïóãö ÇáúÚóãúÏöº áöÃóäøó ÇáúãõæÌöÈó ÇáúÃóÕúáöíøó ÝöíåóÇ ÇáúãöËúáõ Ãóæú
ÇáúÞöíãóÉõ æóÑóÏøõ ÇáúÚóíúäö áóÇ ãóÎúáóÕó Úóáóì ãóÇ Úóáóíúåö
ÇáúÌõãúåõæÑõ æóáöåóÐóÇ ÊóÕöÍøõ ÇáúßóÝóÇáóÉõ Èöåö æóÇáúÅöÈúÑóÇÁõ Úóäú
ÞöíãóÊöåö æóíóãúÊóäöÚõ æõÌõæÈõ ÇáÐøóßóÇÉö Úóãøóäú åõæó Ýöí íóÏöåö
æóãóÇáõåõ ÈöÞóÏúÑö ÇáúÞöíãóÉö¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúæóÇÌöÈõ åõæó ÇáúÚóíúäõ
áóãóÇ ËóÈóÊóÊú åóÐöåö ÇáúÃóÍúßóÇãõ¡ æóÚöäúÏó ÇáúÈóÚúÖö¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÇáúãõæÌöÈõ ÇáúÃóÕúáöíøõ ÑóÏøó ÇáúÚóíúäö æóÑóÏøó ÇáúÞöíãóÉö ãóÎúáóÕñ
ÝóáóÇ íóÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäõ ÅáøóÇ ÈóÚúÏó ÇáúåóáóÇßö ÈöÇáúÞóÈúÖö ÇáÓøóÇÈöÞö
æóáöåóÐóÇ ÊõÚúÊóÈóÑõ ÞöíãóÊõåõ ÈöÇáúÞóÈúÖö Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ áöæõÌõæÏö
ÓóÈóÈö æõÌõæÈöåö ÝóíóÕöÍøõ ßóãóÇ åõæó Ýöí ÇáúßóÝóÇáóÉö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÃóÚúíóÇäö ÇáúÃóãóÇäóÉö ÇåÜ.
ÝóÅöäú Þöíáó åóÐóÇ ÇáÊøóÚúÑöíÝõ áöáÑøóåúäö ÇáÊøóÇãøö Ãóæú ÇááøóÇÒöãö
æóÅöáøóÇ ÝóÝöí ÇäúÚöÞóÇÏö ÇáÑøóåúäö áóÇ íóáúÒóãõ ÇáúÍóÈúÓõ Èóáú Ðóáößó
ÈöÇáúÞóÈúÖö ÃõÌöíÈó ÈöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Ãóäøóåõ íóÊóÍóÞøóÞõ ÈöÇäúÚöÞóÇÏö
ãóÚúäóì ÇáÑøóåúäö ãóÚúäóì ÌóÚúáö ÇáÔøóíúÁö ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÍóÞøò ÅáøóÇ
Ãóäøó ÇáÔøóÇÑöÚó ÌóÚóáó áöáúÚóÇÞöÏö ÇáÑøõÌõæÚó Úóäúåõ ãóÇ áóãú íóÞúÈöÖú
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóåúäó ÝóÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö íõæÌóÏõ ãóÚúäóì ÇáúÍóÈúÓö
æóáóßöäú áóÇ íóáúÒóãõ Ðóáößó ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÈúÖö æóÇáúãóÃúÎõæÐõ Ýöí
ÇáÊøóÚúÑöíÝ ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö áöáúãõÑúÊóåöäö ÅäøóãóÇ åõæó
äóÝúÓõ ÇáúÍóÈúÓö áóÇ áõÒõæãõåõ ÝóíóÕúÏõÞõ åóÐóÇ ÇáÊøóÚúÑöíÝõ Úóáóì
ÇáÑøóåúäö ÞóÈúáó ÊóãóÇãöåö æóáõÒõæãöåö ÃóíúÖðÇ¡ æóáóæú ÞóÇáó åõæó ÚóÞúÏñ
íóÑöÏõ Úóáóì ãóÚúäóì ÍóÈúÓö ÇáúÚóíúäö ÈöÍóÞøò íõãúßöäõ ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ
ãöäúåõ áóßóÇäó Ãóæúáóì¡ æóÞóæúáõäóÇ Úóáóì ãóÚúäóì ÍóÈúÓò Åáóì ÂÎöÑöåöº
áöÃóäøó ÇáúÚóÞúÏó áóÇ íõæÌöÈõ ÍóÞöíÞóÉó ÇáúÍóÈúÓöº áöÃóäøóåóÇ
ÈöÇáúÞóÈúÖö Èóáú íõæÌöÈõ äóÝúÓó ÇáúÍóÈúÓö¡ æóÞóæúáõ ÇáúÅöãóÇãö
ÇáÒøóíúáóÚöíøö Ãóäøó Þóæúáóåõ ßóÇáÏøóíúäö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøó ÇáÑøóåúäó
áóÇ íóÌõæÒõ ÅáøóÇ ÈöÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúÍóÞøõ Çáúãõãúßöäõ
ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ ãöäú ÇáÑøóåúäö áöÚóÏóãö ÊóÚúíöíäöåö ÞõáúäóÇ ÇáúãõÊóÈóÇÏöÑõ
Åáóíúåö ãöäú ÇáúßóÇÝöí Ãóäøóåõ íóÌõæÒõ ÇáÑøóåúäõ ÈöÛóíúÑö ÇáÏøóíúäö
ÃóíúÖðÇ ßóãóÇ ÐóßóÑúÊ ÃóãúËóÇáóåõ¡ æóÞóæúáõåõ ÔóíúÁñ ÕóÇÏöÞñ Úóáóì ãóÇ
áóæú Úõíøöäó Ðóáößó ÃóæøóáðÇ æóÚóáóì ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó Úóáóì ßõáøö
ÇáÏøóíúäö Ãóæú ÈóÚúÖöåö æóÚóáóì ãóÇ ÅÐóÇ ÞóÈóÖó ÇáÏøóíúäó ÃóæøóáðÇ ÞóÇáó
ÞóÇÖöí ÎóÇäú ÑóÌõáñ ÏóÝóÚó Åáóì ÑóÌõáò ËóæúÈóíúäö¡ æóÞóÇáó ÎõÐú
ÃóíøóåõãóÇ ÔöÆúÊ ÈöÇáúãöÇÆóÉö ÇáøóÊöí Úóáóíøó ÝóÃóÎóÐóåõãóÇ æóäóÍóáóÊú
Ýöí íóÏöåö ÞóÇáó ÇáËøóÇáöËõ áóÇ íóÐúåóÈõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÔóíúÁñ
æóÌóÚóáóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÑóÌõáò Úóáóíúåö ÚöÔúÑõæäó ÏöÑúåóãðÇ íóÏúÝóÚõ
ÇáúãóÏúíõæäõ Åáóì ÇáØøóÇáöÈö ãöÇÆóÉð¡ æóÞóÇáó ÎõÐú ãöäúåóÇ ÚöÔúÑöíäó
ÈöÏóíúäöß ÝóÖóÇÚóÊú ÇáúãöÇÆóÉõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÃúÎõÐó ãöäúåóÇ ÚöÔúÑöíäó
ÖóÇÚóÊú ãöäú ãóÇáö ÇáúãóÏúíõæäö æóÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÍóÇáöåö¡ æóáóæú ÞóÇáó
ÎõÐú ÃóÍóÏóåõãóÇ ÑóåúäðÇ ÈöÏóíúäöß ÝóÃóÎóÐóåõãóÇ æóäóÍóáóÊú Ýöí íóÏöåö
æóÞöíãóÊõåõãóÇ ÓóæóÇÁñ ÞóÇáó ÇáËøóÇáöËõ íóÐúåóÈõ äöÕúÝõ ÞöíãóÉö ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈöÇáÏøóíúäö Åäú ßóÇäó ãöËúáó ÇáÏøóíúäö ÑóÌõáñ Úóáóíúåö
ãöÇÆóÉñ ÝóÃóÚúØóì ÇáÏøóÇÆöäó ËóæúÈðÇ¡ æóÞóÇáó ÎõÐú åóÐóÇ ÈöÈóÚúÖö ÍóÞøöß
ÝóÞóÈóÖóåõ æóåóáóßó íóåúáößõ ÈöÞöíãóÊöåö ÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó áóãøóÇ
ÔóÇÁó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÃóÎóÐó ÇáÑøóåúäó¡ æóáóãú íóÏúÝóÚú ÔóíúÆðÇ ÝóÖóÇÚó
Ýöí íóÏöåö ÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó Úóáóíúåö ÞöíãóÉõ ÇáÑøóåúäö ÃóÞúÑóÖó ÂÎóÑó
ÎóãúÓöíäó ÏöÑúåóãðÇ¡ ÝóÞóÇáó ÇáúãõÞúÑöÖõ áóÇ íóßúÝöíóß åóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑõ
æóáóßöäú ÃóÈúÚóËõ áóß ãóÇ íóßúÝöíóß ÝóÈóÚóËó ÝóÏóÝóÚó Åáóíúåö ÝóÖóÇÚó
Ýöí íóÏöåö ÝóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÇáúÃóÞóáøõ ãöäú ÞöíãóÉö ÇáÑøóåúäö
æóãöäú ÇáúÎóãúÓöíäó æóÇÔúÊöÑóÇØõ ÎöíóÇÑö ÇáÔøóÑúØö ËóáóÇËóÉó ÃóíøóÇãò
Ýöí ÇáÑøóåúäö ÛóíúÑõ ÌóÇÆöÒò Ýöí ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ íóãúáößõ
ÝóÓúÎóåõ ãöäú ÛóíúÑö ÎöíóÇÑö ÇáÔøóÑúØö ÝóáóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöí ÇÔúÊöÑóÇØöåö
æóáöáÑøóÇåöäö ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøóåõ íóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÇáúÎöíóÇÑö Ýöíåö æóåõæó
Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÈóíúÚö ÝóíóÕöÍøõ ÅËúÈóÇÊõ ÇáúÎöíóÇÑö áóåõ Ýöíåö ßóÐóÇ Ýöí
ÇáúÃóÕúáö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóÒöãó ÈöÅöíÌóÇÈò æóÞóÈõæáò æóíóÊöãøõ
ÈöÞóÈúÖöåö ãóÍõæÒðÇ ãõÝóÑøóÛðÇ ãõãóíøóÒðÇ) ¡ æóåóÐóÇ Óóåúæñ¡ ÝóÅöäøó
ÇáÑøóåúäó áóÇ íóáúÒóãõ ÈöÇáúÅöíÌóÇÈö æóÇáúÞóÈõæáöº áöÃóäøóåõ ÊóÈóÑøõÚñ
æóáóßöäøóåõ íóäúÚóÞöÏõ ÈöåöãóÇ æóíóÊöãøõ ÈöÇáúÞóÈúÖö ÝóíóáúÒóãõ Èöåö
ÞóÇáó Ýöí ÇáúÚöäóÇíóÉö Ñõßúäõ ÇáÑøóåúäö ÇáúÅöíÌóÇÈõ æóåõæó Þóæúáõ
ÇáÑøóÇåöäö ÑóåóäúÊ æóÇáúÞóÈõæáõ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÞóÈöáúÊ¡
Ëõãøó Úóáøóáó ÈöÃóäøóåõ ÚóÞúÏñ æóÇáúÚóÞúÏõ íóäúÚóÞöÏõ ÈöåöãóÇ æóÃóæúÑóÏó
Úóáóíúåö ÈöÃóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáúãõÍöíØö ÕóÑøóÍó ÈöÃóäøóåõ ÚóÞúÏõ ÊóÈóÑøõÚò
íóÊöãøõ ÈöÇáúÅöíÌóÇÈö ÝóÞóØú æóåõæó Þóæúáõ ÛóÇáöÈö ÇáúãóÔóÇíöÎö¡ æóÞóÇáó
ÇáúÅöãóÇãõ ãóÇáößñ - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - íóáúÒóãõ ÈöÇáúÅöíÌóÇÈö
æóÇáúÞóÈõæáö ßóÇáúÈóíúÚö æóÇáúÅöÌóÇÑóÉö. æóÞóæúáõåõ ãóÍõæÒðÇ ãõÝúÑóÛðÇ
ãõãóíøóÒðÇ ÇõÍúÊõÑöÒó ÈöÇáúÃóæøóáö Úóäú ÇáúãõÔóÇÚö¡ æóÈöÇáËøóÇäöí Úóäú
ÇáúãóÔúÛõæáö¡ æóÈöÇáËøóÇáöËö Úóäú ÇáúãõÊøóÕöáö ÅÐóÇ ÞóÈóÖóåõ ßóÐóáößó¡
Ëõãøó åóÐóÇ ÈóíóÇäõ ÇáÑøóåúäö ÈöÇáúÞóæúáö æóÓóäõÈóíøöäõ ãóÇ íóÕöíÑõ
ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÝöÚúáö ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÇáÊøóÎúáöíóÉõ Ýöíåö¡
æóÝöí ÇáúÈóíúÚö ÞóÈúÖñ) ÞóÇáó
(8/264)
ÇáÔøóÇÑöÍõ æóÇáÕøóæóÇÈõ Ãóäøó
ÇáÊøóÎúáöíóÉó ÊóÓúáöíãñº áöÃóäøóåõ ÚöÈóÇÑóÉñ Úóäú ÑóÝúÚö ÇáúãóæóÇäöÚö
Úóäú ÇáúÞóÈúÖö æóåõæó ÇáúãõÓóáøöãõ Ïõæäó ÇáúãõÊóÓóáøöãö æóÇáúÞóÈúÖõ
ÝöÚúáõ ÇáúãõÊóÓóáøöãöº áöÃóäøóåõ ÇßúÊóÝóì ÈöÇáÊøóÎúáöíóÉöº áöÃóäøóåõ
ÛóÇíóÉõ ãóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóíúåö æóÇáúÞóÈúÖõ ÝöÚúáñ áöÛóíúÑöåö ÝóáóÇ
íõßóáøóÝõ Èöåö æóåõæó ÙóÇåöÑõ ÇáÑøöæóÇíóÉö æóÚóäú ÇáËøóÇäöí Ãóäøó Ýöí
ÇáúãóäúÞõæáö áóÇ ÈõÏøó ãöäú ÇáäøóÞúáö æóÇáúÃóæøóáõ ÃóÕóÍøõ æóÇáúÞöíóÇÓõ
Úóáóì ÇáúÛóÕúÈö ÈóÇØöáñº áöÃóäøó ÞóÈúÖó ÇáÑøóåúäö ãóÔúÑõæÚñ ÝóíõÔúÈöåõ
ÇáúÈóíúÚó ÝóÇßúÊõÝöíó ÈöÇáÊøóÎúáöíóÉö æóÇáúÛóÕúÈõ áóíúÓó ÈöãóÔúÑõæÚò
ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóì ËõÈõæÊò ÈöÏõæäö ÞóÈúÖò ÍóÞöíÞóÉð æóåõæó ÇáäøóÞúáõ
æóæóÖúÚõ ÇáúíóÏö æóáóÇ íóÑöÏõ ÇáäøóÞúÖõ ÈöÇáÕøóÑúÝöº áöÃóäøóåõ áóÇ ÈõÏøó
Ýöíåö ãöäú ÇáúÞóÈúÖö ÍóÞöíÞóÉðº áöÃóäøóåõ æóÑóÏó Úóáóì ÎöáóÇÝö
ÇáúÞöíóÇÓö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóäú ÇáÑøóåúäö ãóÇ áóãú
íóÞúÈöÖúåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ) áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ Ãóäøóåõ ãõÊóÈóÑøöÚñ æóáóÇ
áõÒõæãó Úóáóì ÇáúãõÊóÈóÑøöÚö ãóÇ áóãú íõÓóáøöãú ÈöÇáúßöÊóÇÈóÉö æóÝöíåö
ÎöáóÇÝõ ãóÇáößò æóÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÇáúÞóÈúÖö. ÞóÇáó ÇáÔøóíúÎõ ÇáúÅöãóÇãõ
ÇáúãóÚúÑõæÝõ ÈöÎõæóÇåóÑú ÒóÇÏóåú: ÇáÑøóåúäõ ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö ÌóÇÆöÒñ
ÛóíúÑõ áóÇÒöãò æóÅöäøóãóÇ íóÕöíÑõ áóÇÒöãðÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáÑøóåúäö
ÈöÇáúÞóÈúÖö ÇåÜ.
æóÅöäøóãóÇ íóÕöíÑõ áóÇÒöãðÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáÏøóÝúÚö æóÞóÈóÖó
ÇáÑøóÇåöäõ ÇáÏøóÑóÇåöãó Ýóáóæú ÞóÇáó æóáóåõãóÇ Ãóäú íóÑúÌöÚóÇ ãóÇ áóãú
íóÊóÞóÇÈóÖóÇ áóßóÇäó Ãóæúáóìº áöÃóäøóåõ Ýöí Íõßúãö ÇáÑøóÇåöäö
æóÇáúãõÑúÊóåöäö æóáóÇ íõÞóÇáõ Þóæúáõåõ æóáóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó ÇáúãõÝöíÏõ
Ãóäøó ÚóÞúÏó ÇáÑøóåúäö ÊóÈóÑøõÚñ Ýöí ÍóÞøö ÇáÑøóÇåöäö íõäóÇÝöíåö ãóÇ
äõÞöáó Ýöí ÇáúãõÍöíØö æóÛóíúÑöåö Ñóåóäó ÚöäúÏóåõ ÏóÇÈøóÊóíúäö Úóáóì
ãöÇÆóÉò ÝóÏóÝóÚó áóåõ ÏóÇÈøóÉð æóÞóÈóÖó ãöäúåõ ÎóãúÓöíäó æóØóáóÈó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÏøóÇÈøóÉó ÇáúÃõÎúÑóì æóÇãúÊóäóÚó ãöäú ÞóÑúÖö
ÇáúÎóãúÓöíäó ÇáúÈóÇÞöíóÉö íõÌúÈóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì ÞóÑúÖö ÇáúÎóãúÓöíäóº
áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóÇÒöãñ ãöäú ÌóÇäöÈö ÇáÑøóÇåöäö ÝóãóÇ ÔõÑöØó Úóáóíúåö
íõÌúÈóÑõ Úóáóì ÏóÝúÚöåö ÛóíúÑõ áóÇÒöãò ÝóáóÇ íõÌúÈóÑõ Úóáóì ÏóÝúÚöåö
ÇåÜ.
áöÃóäøóÇ äóÞõæáõ åõæó ÊóÈóÑøõÚñ Ýöí ÍóÞøö ÇáÑøóÇåöäö ÞóÈúáó ÏóÝúÚö
ÔóíúÁò ãöäú ÇáÑøóåúäö ÝóáóÇ ãõäóÇÝóÇÉó æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú ÇáúãõÄóáøöÝõ -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - áöáÑøóÇåöäö ÈöÇáúÝöÚúáö æóÓóäóÐúßõÑõ Ðóáößó
ÊóÊúãöíãðÇ áöáúÝóÇÆöÏóÉö.
ÞóÇáó Ýöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö ãóäú ßóÇäó áóåõ Ïóíúäñ Úóáóì ÑóÌõáò ÝóÊóÞóÇÖóÇåõ
Ýóáóãú íóÞúÖöåö ÝóÑóÝóÚó ÇáúÚöãóÇãóÉó Úóäú ÑóÃúÓö ÇáúãóÏúíõæäö ÑóåúäðÇ
ÈöÏóíúäöåö æóÃóÚúØóÇåõ ãöäúÏöíáðÇ ÕóÛöíÑðÇ íóßúÝöíåö Úóáóì ÑóÃúÓöåö¡
æóÞóÇáó ÃóÍúÖöÑú Ïóíúäöí áöÃóÑõÏøóåóÇ Úóáóíúß ÝóÐóåóÈó ÇáÑøóÌõáõ æóÌóÇÁó
ÈöÏóíúäöåö ÈóÚúÏó ÃóíøóÇãò¡ æóÞóÏú åóáóßóÊú ÇáúÚöãóÇãóÉõ ÞóÇáó åóáóßóÊú
ÈöÇáÏøóíúäö¡ æóÝöí ÇáÓøöÑóÇÌöíøóÉö ÅÐóÇ ÃóÎóÐó ÚöãóÇãóÉó ÇáúãóÏúíõæäö
ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ áöÊóßõæäó ÑóåúäðÇ áóãú Êóßõäú ÑóåúäðÇ Èóáú ÛóÕúÈðÇ¡
Ñóæóì ÇÈúäõ ÓöãóÇÚóÉó Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó ÑóÌõáñ ÇÔúÊóÑóì ãöäú ÑóÌõáò
ÌóÇÑöíóÉð ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò æóÃóÈóì ÇáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íóÏúÝóÚóåóÇ Åáóíúåö
ÍóÊøóì íóÞúÈöÖó ÇáËøóãóäó¡ æóÞóÇáó ÇáúãõÔúÊóÑöí áóÇ ÃóÏúÝóÚõ áóß
ÇáËøóãóäó ÍóÊøóì ÃóÞúÈöÖóåóÇ ÝóÇÊøóÝóÞóÇ Úóáóì æóÖúÚö ÇáËøóãóäö Úóáóì
íóÏö ÚóÏúáò ÍóÊøóì íóÞúÈöÖó ÇáËøóãóäó íóÏúÝóÚõåóÇ Åáóíúåö ÝóæóÖóÚó
ÑóåúäðÇ ÈöÇáËøóãóäö Ýóåóáóßó åóáóßó ãöäú ãóÇáö ÇáúÈóÇÆöÚö¡ æóÝöí
ÇáúÝóÊóÇæóì ÇáúßõÈúÑóì Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ ÈößõÑøö ÍöäúØóÉò ÝóãóÇÊó ÇáúÚóÈúÏõ
ÝóÙóåóÑó Ãóäøó ÇáúßõÑøó áóíúÓó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÝóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÞóÈúÖõ ßõÑøò Ïõæäó ÇáúÚóÈúÏö æóÝöí ÇáÊøóÊöãøóÉö ÑóÌõáñ Úóáóíúåö Ëóãóäõ
Úóíúäò ÇÔúÊóÑóÇåóÇ ÏóäóÇäöíÑó ÝóÏóÝóÚó áöáúÈóÇÆöÚò ÕõÑøóÉð ÝöíåóÇ
ÏóäóÇäöíÑó¡ ÝóÞóÇáó ÎõÐú åóÐöåö ÇáÕøõÑøóÉó ÍóÊøóì ÃóäúÝóÐó áóß
ÇáËøóãóäó¡ Ëõãøó åóáóßóÊú Êóåúáößõ ãöäú ãóÇáö ÇáúÈóÇÆöÚö ÞóÇáó ÞõáúÊ
Êóåúáößõ åóáóÇßó ÇáÑøóåúäö Ãóãú åóáóÇßó ÇáËøóãóäö¿ ÞóÇáó åóáóÇßõ
ÇáËøóãóäö¡ ÝóÅöäú ÙóåóÑó Ãóäøó Ïóíúäóåõ ÃóÌúæóÏõ áóÇ íóÑúÌöÚõ
ÈöÇáúÌõæÏóÉö Ýöí Þóæúáö ÇáúÅöãóÇãö ãõÍóãøóÏò ÍóíúËõ ßóÇäóÇ Ýöí ÇáúæóÒúäö
ÓóæóÇÁð¡ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóåõæó ãóÖúãõæäñ ÈöÃóÞóáøö ãöäú
ÞöíãóÊöåö æóãöäú ÇáÏøóíúäö Ýóáóæú åóáóßó æóÞöíãóÊõåõ ãöËúáõ ÇáÏøóíúäö
ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ Ïóíúäóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÃóßúËóÑó ãöäú Ïóíúäöåö
ÝóÇáúÝóÖúáõ ÃóãóÇäóÉñ æóÈöÞóÏúÑö ÇáÏøóíúäö ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ Ïóíúäóåõ¡
æóÅöäú ßóÇäó ÃóÞóáøó ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÈöÞóÏúÑö Ïóíúäöåö æóíóÑúÌöÚõ
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáúÝóÖúáö) ¡ æóÞóÇáó ÇáúÅöãóÇãõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ - ÑóÖöíó
Çááøóåõ Úóäúåõ - ÇáÑøóåúäõ ßõáøõåõ ÃóãóÇäóÉñ ÝóáóÇ íóÓúÞõØõ ÔóíúÁñ ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÈöåóáóÇßöåö æóáóäóÇ Þóæúáõåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - áöáúãõÑúÊóåöäö ÇáøóÐöí åóáóßó ÚöäúÏóåõ ÇáúÝóÑóÓõ ÐóåóÈó
ÍóÞøõåõ æóÞóæúáõåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ÅÐóÇ åóáóßó
ÇáÑøóåúäõ åóáóßó ÇáÏøóíúäõ» Ãóæú ãóÇ ãóÚúäóÇåõ æóÃóÌúãóÚó ÇáÕøóÍóÇÈóÉõ
æóÇáÊøóÇÈöÚõæäó Úóáóì Ðóáößó æóÈóíóÇäõ ÇáÏøóáöíáóíúäö ãöäú
ÇáúÌóÇäöÈóíúäö Ýöí ÇáúãõØóæøóáóÇÊö¡ æóÝöí ÇáúßóÇÝöí ÈóíóÇäõåõ ÅÐóÇ
Ñóåóäó ËóæúÈðÇ ÞöíãóÊõåõ ÚóÔóÑóÉð ÈöÚóÔóÑóÉò Ýóåóáóßó ÚöäúÏó
ÇáúãõÑúÊóåöäö íóÓúÞõØõ Ïóíúäõåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÞöíãóÉõ ÇáËøóæúÈö ÎóãúÓóÉð
íóÑúÌöÚõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöÎóãúÓóÉò ÃõÎúÑóì¡ æóÅöäú
ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó ÝóÇáúÝóÖúáõ ÃóãóÇäóÉñ ÚöäúÏäóÇ¡ æóÝöí
ÇáúíóäóÇÈöíÚö ÇáÑøóåúäõ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöäú
ÇáÏøóíúäö æóÝóÇÆöÏóÉõ åóÐóÇ ÊóÙúåóÑõ Ýöí ãóÓóÇÆöáó ãöäúåóÇ ÅÐóÇ Ñóåóäó
ÚóÈúÏðÇ ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝóÇäö ÝóÃóÈóÞó ÝóÑóÏøóåõ
ÑóÌõáñ ãöäú ãóÓöíÑóÉö ËóáóÇËóÉö ÃóíøóÇãò¡ ÝóÅöäøó ÇáúÌõÚúáó Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö æóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö äöÕúÝóÇäöº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó äöÕúÝõåõ
ãóÖúãõæäñ ÈöÇáÏøóíúäö æóäöÕúÝõåõ ÃóãóÇäóÉñ Ýóíóßõæäõ ÇáúÌõÚúáõ
ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÇáúÍöÕóÕö æóãöäúåóÇ ãõÏóÇæóÇÉõ ÇáúÃóãúÑóÇÖö æóÇáúÌõÑõæÍöº
áöÃóäøóåõ íóäúÞóÓöãõ Ðóáößó Úóáóì ÇáúãóÖúãõæäö æóÚóáóì ÇáúÃóãóÇäóÉö
ÈöÇáúÍöÕóÕö æóãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáúãóÖúãõæäó ÝóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóãóÇ
ÃóÕóÇÈó ÇáúÃóãóÇäóÉó ÝóÚóáóì ÇáÑøóÇåöäö¡ æóáóæú ÞóÇáó æóåõæó ãóÖúãõæäñ
ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÉö ÇáúãóÖúãõæäö æóãöäú ÇáÏøóíúäö áóßóÇäó Ãóæúáóì
áöíóÔúãóáó ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÞöíãóÉõ ÇáúãóÑúåõæäö ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáÏøóíúäö
Ýöí ÇáúÃóÕúáö æóÇáúÈóÇØöáõ ãöäú ÇáÑøóåúäö ãóÇ áóÇ íóßõæäõ ãõäúÚóÞöÏðÇ
ÃóÕúáðÇ ßóÇáúÈóÇØöáö ãöäú ÇáúÈóíúÚö æóÇáúÝóÇÓöÏõ ãóÇ íóßõæäõ ãõäúÚóÞöÏðÇ
áóßöäú ÈöæóÕúÝö ÇáúÝóÓóÇÏö æóÇáúãõÞóÇÈöáö Èöåö íóßõæäõ ãóÇáðÇ
ãóÖúãõæäðÇ¡ æóÝöí ßõáøö ãóæúÖöÚò áóãú íóßõäú ÇáÑøóåúäõ ãóÇáðÇ¡ æóáóãú
íóßõäú
(8/265)
ÇáúãõÞóÇÈöáõ Èöåö ãóÖúãõæäðÇ áóÇ
íóäúÚóÞöÏõ ÇáÑøóåúäõ ÃóÕúáðÇ æóåõæó ÇáúÈóÇØöáõ æóÊóÚúÊóÈöÑõ ÞöíãóÉõ
ÇáÑøóåúäö íóæúãó ÇáúÞóÈúÖö¡ æóáóãú íóÐúßõÑú ÇáúãõÄóáøöÝõ ÃóÍúßóÇãó
ÛóáóÈóÉö ÇáúãóÇÁö Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÇáúãóÑúåõæäóÉö.
ÞóÇáó Ýöí ÇáúãõÍöíØö ÃóÑúÖñ ãóÑúåõæäóÉñ ÛóáóÈó ÚóáóíúåóÇ ÇáúãóÇÁõ Ýóåöíó
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÚóÈúÏö ÅÐóÇ ÃóÈóÞó áöÃóäøóåóÇ ÑõÈøóãóÇ íóäúÒöáõ ÚóäúåóÇ
ÇáúãóÇÁõ ÝóÊóßõæäõ ÇáúÃóÑúÖõ ãõäúÊóÝóÚðÇ ÈöåóÇ ÝóáóÇ íóÓúÞõØõ ÇáÏøóíúäõ
áöÇÍúÊöãóÇáö ÇáúÚõæÏö ßóÇáúÂÈöÞö¡ æóáóæú Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ ÍóáóÇáó ÇáÏøóãö
Ãóæú ÓóÑóÞó ÚöäúÏó ÇáÑøóÇåöäö ÝóÞõØöÚó ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÐóÇßó ãöäú
ÖóãóÇäö ÇáÑøóÇåöäö¡ æóáóãú íóÐúåóÈú ãöäú ÇáÏøóíúäö ÔóíúÁñ æóÈóÞöíó
ãõÑúÊóåóäðÇ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö æóÚöäúÏóåõãóÇ
ÇáÓøóÑöÞóÉõ ÚóíúÈñ æóíõÞóæøóãõ ÓóÇÑöÞðÇ æóÍóáóÇáó ÇáÏøóãö æóÛóíúÑó
ÓóÇÑöÞò æóÛóíúÑó ÍóáóÇáö ÇáÏøóãö ÝóíóÓúÞõØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöãöÞúÏóÇÑö
ÞöíãóÊöåö ÍóáóÇáó ÇáÏøóãö æóÇáúÞóØúÚö æóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÍöÕøóÉö
ÞöíãóÊöåö ßóÐóáößó¡ æóáóæú æóÌóÈó Úóáóíúåö ÍóÏøõ ÇáúÞóÐúÝö Ãóæú ÇáÒøöäóÇ
ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóæú ÏóÎóáóåõ ÚóíúÈñ ÝóíóÓúÞõØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÈöÞóÏúÑöåö. Ñóåóäó ËóæúÈðÇ íõÓóÇæöí ÎóãúÓóÉó ÏóÑóÇåöãó æóãöËóÇáó ÐóåóÈò
íõÓóÇæöí ÚóÔóÑóÉð ÈöÎóãúÓóÉö ÏóÑóÇåöãó Ýóåóáóßó ÇáÐøóåóÈõ æóáóÈöÓó
ÇáËøóæúÈó ÍóÊøóì ÇäúÎóÑóÞó Öóãöäó ÞöíãóÉó ÇáËøóæúÈö íõÍúÓóÈõ ãóÇ áóåõ
ãöäú Ðóáößó ÏöÑúåóãñ æóËõáõËóÇäöº áöÃóäøóåõ ÐóåóÈó ÈöÅöÐúåóÇÈö ÇáÐøóåóÈö
ËõáõËóÇ ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó ËóáóÇËóÉõ ÏóÑóÇåöãó æóËõáõËõ ÏöÑúåóãòº
áöÃóäøó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáÐøóåóÈö ËõáõËóíú ÇáÏøóíúäö æóÈöÅöÒóÇÁö ÇáËøóæúÈö
ËõáõËóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÐóåóÈó ÇáÐøóåóÈõ æóÇÓúÊõåúáößó ÇáËøóæúÈõ íóÐúåóÈõ
ÈöÅöÐúåóÇÈö ÇáËøóæúÈö ËõáõËõ ÇáÏøóíúäö æóíóÖúãóäõ ãöËúÞóÇáó ÇáÐøóåóÈö
Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÚöäúÏóåõ ÈöËóáóÇËóÉö ÏóÑóÇåöãó æóËõáõËò¡ æóÐóßóÑó
ÇáúãõÄóáøöÝõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Íõßúãó åóáóÇßö ÇáúÚóíúäö
ÇáúãóÑúåõæäóÉö Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö æóáóãú íóÐúßõÑú Íõßúãó
äõÞúÕóÇäöåóÇ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö ÅÐóÇ äóÞóÕóÊú ÇáúÚóíúäõ
ÇáúãóÑúåõæäóÉõ Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö Åäú ßóÇäó ÇáäøõÞúÕóÇäõ Ýöí
ÚóíúäöåóÇ ÓóÞóØó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÞóÏúÑöåö ÇåÜ.
æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú áöãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöÇáÏøóíúäö ÑóåúäðÇ ãöäú ÌöåóÊóíúäö
ãõÎúÊóáöÝóÊóíúäö ÞóÇáó ÞóÇÖöí ÎÇä ÑóÌõáñ Úóáóíúåö Ïóíúäñ áöÂÎóÑó æóÈöåö
ßóÝöíáñ ÝóÃóÎóÐó ÇáØøóÇáöÈõ ãöäú ÇáúßóÝöíáö ÑóåúäðÇ æóãöäú ÇáúÃóÕöíáö
ÑóåúäðÇ æóÃóÍóÏõåõãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÂÎóÑö æóÈößõáøö æóÇÍöÏò æóÝóÇÁð
ÈöÇáÏøóíúäö Ýóåóáóßó ÃóÍóÏõ ÇáÑøóåúäóíúäö ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÞóÇáó
ÒõÝóÑõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÃóíøõåõãóÇ åóáóßó íóåúáößõ Èößõáøö
ÇáÏøóíúäö¡ æóÞóÇáó ÇáúÅöãóÇãõ ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
- ÅÐóÇ åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÇáËøóÇäöí¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ Úóáöãó
ÈöÇáÑøóåúäö ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóÅöäøó ÇáËøóÇäöíó íóåúáößõ ÈöäöÕúÝö ÇáÏøóíúäö¡
æóÅöäú áóãú íóÚúáóãú ÈöÐóáößó íóåúáößõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö¡ æóÐóßóÑó Ýöí
ßöÊóÇÈö ÇáÑøóåúäö Ãóäøó ÇáËøóÇäöíó íóåúáößõ ÈöäöÕúÝö ÇáÏøóíúäö¡ æóáóãú
íóÐúßõÑú ÇáúÚöáúãó æóÇáúÌóåúáó æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõº áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ íõØóÇáóÈõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö ÝóíõÌúÚóáõ ÇáÑøóåúäõ ÇáËøóÇäöí
ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÑøóåúäö ÇáúÃóæøóáö¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõãóÇ ÓóæóÇÁð
ÞõÓöãó ÇáÏøóíúäõ ÚóáóíúåöãóÇ ÝóÇáËøóÇäöí ÅÐóÇ åóáóßó íóåúáößõ ÈöäöÕúÝö
ÇáÏøóíúäö æóÞóÏú ÞóÇáõæÇ áóæú ÔóÑóØó Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÖóÇÚó íóßõæäõ
ãóÌøóÇäðÇ ÝóÇáÔøóÑúØõ ÈóÇØöáñ æóíóåúáößõ ÈöÇáÏøóíúäö æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú
áöãóÇ ÅÐóÇ åóáóßó Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈóÚúÏó Ãóäú ÃóÈúÑóÃåõ
ÇáÑøóÇåöäõ Ãóæú æóåóÈóåõ ÇáÏøóíúäó Ãóæú ÃóÍóÇáóåõ Èöåö ÞóÇáó Ýöí
ÇáúÎõáóÇÕóÉö áóæú ÃóÈúÑóÃåõ Úóäú ÇáÏøóíúäö Ãóæú ÃóÎóÇáóåõ Èöåö Ãóæú
æóåóÈóåõ áóåõ æóÇáúÚóÈúÏõ Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýóåóáóßó Ýöí íóÏöåö
ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íóãúäóÚóåõ Úóäúåõ áóÇ íõÖúãóäõ ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ æóåõæó
Þóæúáõ ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ ÇáËøóáóÇËóÉö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÃóÈúÑóÃåõ ÇáÑøóÇåöäõ
ÝöíãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÇáÏøóíúäö¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö
ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÌóÈó Úóáóíúåö ÑóÏøõ ãóÇ ÞóÈóÖó¡ æóáóæú ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì
Ãóäú áóÇ Ïóíúäó íóÈúÞóì ãóÖúãõæäðÇ¡ æóáóæú ÃóÍóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÇáÑøóÇåöäó ÈöÇáÑøóåúäö Úóáóì ÅäúÓóÇäò ÚöäúÏóåõ ÇáÑøóåúäõ¡ Ëõãøó ãóÇÊó
ÇáúÚóÈúÏõ ÇáúãóÑúåõæäõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÑõÏøóåõ Ýöíåö æóÊóÈúØõáó
ÇáúÍóæóÇáóÉõ¡ æóÝöí ÇáúãóÈúÓõæØö ãóÓóÇÆöáõåõ Úóáóì ÝõÕõæáò: ÃóÍóÏõåóÇ
Ýöí åóáóÇßö ÇáÑøóåúäö ÞóÈúáó ÇáúÅöÈúÑóÇÁö. æóÇáËøóÇäöí Ýöí åóáóÇßöåö
ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö. æóÇáËøóÇáöËõ Ýöí åóáóÇßöåö ÈóÚúÏó ÝóÓúÎö
ÇáÑøóåúäö æóÅöÞóÇáóÊöåö. æóÇáÑøóÇÈöÚõ Ýöí åóáóÇßöåö ÈóÚúÏó
ÇÓúÊöÚúãóÇáöåö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóåóÈó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÏøóíúäó ãöäú
ÇáÑøóÇåöäö Ãóæú ÃóÈúÑóÃåõ Úóäúåõ Ýóåóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÚöäúÏóåõ ãöäú ÛóíúÑö
ãóäúÚò íóÖúãóäõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ) ÞöíóÇÓðÇ æóåõæó Þóæúáõ ÒõÝóÑó æóáóÇ
íóÖúãóäõ ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ¡ æóáóæú ãóäóÚóåõ ÍóÊøóì åóáóßó Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ
ÇÊøöÝóÇÞðÇ¡ æóæóÌúåõ ÇáúÞöíóÇÓö Ãóäøó ÇáÑøóåúäó ÕóÇÑó ãóÖúãõæäðÇ Úóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáúÞóÈúÖö æóÇáúíóÏöº áöÃóäøó Èöåö íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
áöáÏøóíúäö æóíóÏõåõ Úóáóì ÇáÑøóåúäö íóÏõ ÇÓúÊöíÝóÇÁò áöáÏøóíúäö
æóíóÊóÞóÑøóÑõ Ðóáößó ÈöÇáúåóáóÇßö æóÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ ÇÓúÊóæúÝóì¡ Ëõãøó
ÃóÈúÑóÃåõ ÝóíóÈúÞóì ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö áöÈóÞóÇÁö ÇáúíóÏö æóÇáúÞóÈúÖö
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó ÇáÖøóãóÇäó ÞóÏú ÇÑúÊóÝóÚó
ÞóÈúáó ÊóÞóÑøõÑö Íõßúãöåö æóæõÌõæÈöåöº áöÃóäøó ÖóãóÇäó ÇáÑøóåúäö ÅäøóãóÇ
íóÌöÈõ ÅãøóÇ ÈöÍóÞöíÞóÉö ÇáÑøóåúäö Ãóæú ÈöÌöåóÊöåö.
æóÞóÏú ÇÑúÊóÝóÚó ÇáúÚóÞúÏõ æóÇáúÌöåóÉõ ÈöÓõÞõæØö ÇáÏøóíúäö ÝóÇäúÊóÝóì
ÇáÖøóãóÇäõ æóÐóáößóº áöÃóäøó ÞöíóÇãó ÇáÏøóíúäö æóÏóæóÇãóåõ ÈöÔóÑúØö
ÈóÞóÇÁö ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÔõÑöÚó ÊóæúËöíÞðÇ æóÊóæúßöíÏðÇ
áöáÏøóíúäö æóÈóÚúÏó ÓõÞõæØöåö áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ÊóæúËöíÞõåõ æóÊóæúßöíÏõåõ
ÝóáóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöí ÈóÞóÇÁö ÇáÑøóåúäö ÝóáóÇ íóÈúÞóì ÝóÇäúÍóáøó
ÇáÖøóãóÇäõ áöÇÑúÊöÝóÇÚö ãóäóÇØöåö ÝóÈóÞöíóÊú ÇáúÚóíúäõ ÃóãóÇäóÉð Ýöí
íóÏöåö ÈöÎöáóÇÝö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁöº áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁó íóÊóÞóÑøóÑõ
ÈöÇáÏøóíúäö æóáóÇ íóÓúÞõØõ ÃóÕúáðÇ æóáöåóÐóÇ ÕóÍøóÊú ÇáúåöÈóÉõ
æóÇáúÅöÈúÑóÇÁõ ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÍóÊøóì íóáúÒóãóåõ ÑóÏøõ ãóÇ
ÇÓúÊóæúÝóÇåõ æóáóÇ ÊóÕöÍøõ ÇáúåöÈóÉõ æóÇáúÅöÈúÑóÇÁõ ÈóÚúÏó åöÈóÉö
ÇáÏøóíúäö æóÅöÈúÑóÇÆöåö¡ æóáóæú ÃóÎóÐóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ÑóåúäðÇ
ÈöÕóÏóÇÞöåóÇ¡ Ëõãøó ØóáøóÞóåóÇ ÇáÒøóæúÌõ ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö Èöåóáú¡ Ëõãøó
åóáóßó ÇáÑøóåúäõ åóáóßó ÈöäöÕúÝö ÇáÕøóÏóÇÞöº áöÃóäøó ÇáÕøóÏóÇÞó ÞóÏú
ÓóÞóØó ÝóÕóÇÑó ßóÇáúÈóÑóÇÁóÉö Úóäú ÇáÏøóíúäö¡ æóáóæú ÞóÈóÖó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÍóÞøóåõ¡ Ëõãøó åóáóßó ÚöäúÏóåõ æóáóãú íóãúäóÚúåõ ãöäú
ÞóÈúÖöåö æóÞöíãóÊöåö ãöËúáó ÇáÏøóíúäö ÑóÏøó ãóÇ ÞóÈóÖóº áöÃóäøó
ÇáÏøóíúäó áóãú íóÓúÞõØú
(8/266)
áöÇÓúÊöíÝóÇÁö ãöäú æóÌúåò Ýöí ÍóÞøö
ÈóÚúÖö ÇáúÃóÍúßóÇãö¡ æóÅöäú ÓóÞóØó Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõØóÇáóÈóÉö áöãóÇ
ÈóíøóäøóÇ ÝóÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ãóÇ ÞóÈóÖó ÈóÚúÏóåõ ÇÓúÊóæúÝóÇåõ ãóÑøóÉð
ÍõßúãðÇ ÈöÇáúåóáóÇßö ÝóíóáúÒóãõåõ ÑóÏøõ ãóÇ ÞóÈóÖó ÂÎöÑðÇ.
æóáóæú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ØóÚóÇãðÇ ÞóÑúÖðÇ ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ ãóäú åõæó Úóáóíúåö
ÈöÏóÑóÇåöãó æóÏóÝóÚóåóÇ Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ
ÝóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÑóÏøõ ãöËúáö Ðóáößó ÇáØøóÚóÇãö æóÊóÈóíøóäó
ÈöåóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö Ãóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ æóÞúÊó
ÇáúåóáóÇßö Ïõæäó ÇáúÞóÈúÖöº áöÃóäøóåõ áóæú ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ãöäú
æóÞúÊö ÇáúÞóÈúÖö áóãóÇ ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøóåõ áóíúÓó Ýöí ÐöãøóÉö
ÇáÑøóÇåöäö ÔóíúÁñ ÞóÖóì ÃóÌúäóÈöíøñ Ïóíúäó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÊóØóæøõÚðÇ¡
Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÑõÏøó ÈöÑóÏøö ÇáúãóÇáö
Úóáóì ÇáúãõÊóØóæøöÚöº áöÃóäøóåõ ÇÓúÊóæúÝóì ÇáÏøóíúäó ãöäú ÇáÑøóÇåöäö
ÈöÇáúåóáóÇßö ÈóÚúÏó ãóÇ ÇÓúÊóæúÝóÇåõ ãöäú ÇáúãõÊóØóæøöÚö ÝóíóÌöÈõ
Úóáóíúåö Ðóáößó ßóãóÇ ÅÐóÇ ÇÓúÊóæúÝóÇåõ ãöäú ÇáúÛóÑöíãö¡ Ëõãøó åóáóßó
ÇáÑøóåúäõ ÊóÕóÇÏóÞó ÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ Ãóäú áóÇ Ïóíúäó ÈóÚúÏó
Ãóäú ÇÊøóÝóÞóÇ Ãóäøóåõ ÃóáúÝñ æóåóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÝóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
Ãóäú íóÑõÏøó ÇáúÃóáúÝóº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó Íöíäó åóáóßó ßóÇäó ãóÖúãõæäðÇ
ÈöÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõãóÇ áóãú íóÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäú áóÇ Ïóíúäó ÞóÈúáó
ÇáúåóáóÇßö ÝóÕóÇÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáÏøóíúäö ÍõßúãðÇ
ÈöÇáúåóáóÇßö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÇÓúÊóæúÝóÇåõ ÍóÞöíÞóÉð¡ æóáóæú
ÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäú áóÇ Ïóíúäó ÞóÈúáó ÇáúåóáóÇßö ÇÎúÊóáóÝó ÇáúãóÔóÇíöÎõ
Ýöíåö Þöíáó íõãúáóßõ ÃóãóÇäóÉðº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÍóÕóáó ÈöÏóíúäò
ãóÖúãõæäò íõÊóæóåøóãõ æõÌõæÈõåõ ÝóÕóÇÑó ÇáÑøóåúäõ ãóÖúãõæäðÇ ÈöÏóíúäò
ãóÙúäõæäò¡ ÝóÅöÐóÇ ÒóÇáó ÇáÊøóæóåøõãõ ÈöÇáÊøóÕóÇÏõÞö Úóáóì Ãóäú áóÇ
Ïóíúäó íóÒõæáõ ÇáÖøóãóÇäõ ßóãóÇ áóæú ÒóÇáó ÈöÇáúÅöÈúÑóÇÁö æóÇáúåöÈóÉö.
æóÞöíáó íóÖúãóäõº áöÃóäøóåõ Êóæóåøóãó æõÌõæÈó ÇáÏøóíúäö áóãú íóÒóáú
ÊóÕóÇÏõÞõåõãóÇ Úóáóì Ãóäú áóÇ Ïóíúäóº áöÃóäøó ÊóÕóÇÏõÞóåõãóÇ Úóáóì
ÚóÏóãö ÇáÏøóíúäö áóÇ íóãúäóÚõåõãóÇ Úóäú ÇáÊøóÕóÇÏõÞö Úóáóì ÇáúæõÌõæÈö
ÈóÚúÏó Ðóáößó áöÌóæóÇÒö Ãóäú íóÊóÐóßøóÑóÇ ÈóÚúÏó ãóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäøóåõ
ßóÇäó Úóáóíúåö Ïóíúäñ¡ æóÅöäú ÈóÞöíó Êóæóåøõãõ ÇáúæõÌõæÈö ÈóÞöíó
ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåöº áöÃóäøó ãóÇ Èöåö íõËúÈöÊõ ÇáÖøóãóÇäó æóåõæó
Êóæóåøõãõ ÇáöÇÞúÊöÑóÇÖö ãöäúåõ Ýöí ÇáËøóÇäöí ÈöÇãúÊöäóÇÚöåö
ÇáöÇÞúÊöÑóÇÖó áóãú íóÒóáú áöÌóæóÇÒö Ãóäú íóßõæäó ÃóÞúÑóÖóåõ ÈóÚúÏó
Ðóáößó Ýóíóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÃóÎóÐó ÚóÈúÏðÇ
Úóáóì Ãóäú íõÞúÑöÖóåõ ÃóáúÝðÇ¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáúÚóÈúÏõ¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåõ ÃóÞóáøó ãöäú ÃóáúÝò Öóãöäó ÞöíãóÊóåõº áöÃóäøóåõ ÈöÌöåóÉò
ÇáÑøóåúäö ãóÞúÈõæÖñ ÝóÕóÇÑó ßóÇáúãóÞúÈõæÖö ÈöÍóÞöíÞóÉò ÇáÑøóåúäöº
áöÃóäøó ÇáúãóÞúÈõæÖó Úóáóì ÌöåóÉö ÇáÔøóíúÁö ßóÇáúãóÞúÈõæÖö Úóáóì Óóæúãö
ÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóáóæú ÃóÓúáóãó Ýöí ØóÚóÇãò æóÃóÎóÐó Èöåö ÑóåúäðÇ¡ Ëõãøó
ÊóÝóÇÓóÎóÇ ÇáúÚóÞúÏó ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÍúÈöÓó ÇáÑøóåúäó ÍóÊøóì íóÞúÈöÖó
ÈöÑóÃúÓö ÇáúãóÇáöº áöÃóäøó ÑóÃúÓó ÇáúãóÇáö íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúãõÓúáóãö
Ýöíåö ÝóÙóåóÑó Ãóäøó ÇáÑøóåúäó Ýöí ÍóÞøö ÇáúÈóÏóáö¡ ÝóÅöäú åóáóßó
ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏöåö åóáóßó ÈöÇáØøóÚóÇãöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ãóÖúãõæäðÇ
ÈöÇáØøóÚóÇãö æóÈöÇáúÝóÓúÎö áóãú íóÓúÞõØú ÇáØøóÚóÇãõ ÃóÕúáðÇ ãóÇ áóãú
íóÕöáú Åáóíúåö ÑóÃúÓõ ÇáúãóÇáö ÝóÈóÞöíó ãóÖúãõæäðÇ Èöåö ßóãóÇ ßóÇäó
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÃóÈúÑóÃóåõ Úóäú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó åõäóÇßó ÓóÞóØó
ÇáÖøóãóÇäõ ÃóÕúáðÇ áöÓõÞõæØö ÇáÏøóíúäö ÃóÕúáðÇ¡ æóáóæú ÇÔúÊóÑóì ÚóÈúÏðÇ¡
Ëõãøó ÊóÞóÇÈóÖóÇ¡ Ëõãøó ÊóÝóÇÓóÎóÇ ßóÇäó áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú íóÍúÈöÓó
ÇáúãóÈöíÚó ÍóÊøóì íóÓúÊóæúÝöíó ÇáËøóãóäóº áöÃóäøóåõ ÚöäúÏó ÇáúÝóÓúÎö
äóÒóáó ãóäúÒöáóÉó ÇáúÈóÇÆöÚö.
æóßóÐóáößó áóæú ÃóÓúáóãó ÇáúãóÈöíÚó æóÃóÎóÐó ÈöÇáËøóãóäö ÑóåúäðÇ¡ Ëõãøó
ÊóÞóÇíóáóÇ ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÍúÈöÓó ÇáÑøóåúäó ÍóÊøóì íóÞúÈöÖó
ÇáúãóÈöíÚó¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏöåö åóáóßó ÈöÇáËøóãóäö Úóáóì
ãóÇ ÈóíøóäøóÇ ÃóÓúáóãó ÎóãúÓóãöÇÆóÉò Ýöí ØóÚóÇãò ÝóÑóåóäó Èöåö ÚóÈúÏðÇ
íõÓóÇæöí ÇáØøóÚóÇãó æóÞóÈóÖóåõ¡ Ëõãøó ÕóÇáöÍó Úóáóì ÑóÃúÓö ÇáúãóÇáö
ÝóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú áóÇ íóÞúÈöÖó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúÚóÈúÏó æóÑóÃúÓõ ÇáúãóÇáö
Ïóíúäñ Úóáóíúåö¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö íõÌúÚóáõ ÑóåúäðÇ ÈöÏóíúäöåö
æóíóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ¡ æóÌúåõ ÇáúÞöíóÇÓö Ãóäøó ÑóÃúÓó ÇáúãóÇáö ÛóíúÑõ
ÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö ÍóÞöíÞóÉð æóÍõßúãðǺ áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÈóÏóáò Úóäú
ÇáØøóÚóÇãöº áöÃóäøó ÇáØøóÚóÇãó æóÌóÈó ÈöÇáúÚóÞúÏö æóÑóÃúÓõ ÇáúãóÇáö
æóÌóÈó ÈöÇáúÅöÞóÇáóÉö æóåõãóÇ ÖöÏøóÇäö ÝóãóÇ æóÌóÈó ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ áóÇ
íõÚúÊóÈóÑõ ÈóÏóáðÇ Úóäú ÇáúÂÎóÑö ÝóÇáÑøóåúäõ ÈöÇáØøóÚóÇãö áóÇ íóßõæäõ
ÑóåúäðÇ¡ æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö ÑóÃúÓõ ÇáúãóÇáö ÈóÏóáñ Úóäú ÇáúãõÓúáóãö
Ýöíåö ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãóåõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÈóÏóáðÇ áóåõ Ýöí ÇáúÚóÞúÏö
æóÈöÇáúÅöÞóÇáóÉö æóÇáÕøõáúÍö áöãóÇ ÓóÞóØó ÍóÞøõåõ Ýöí ÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö
ÚóÇÏó ÍóÞøõåõ Åáóì ÈóÏóáöåöº áöÃóäøóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÏóíúäðÇ ÍóÇÏöËðÇ
áóßöäú áóãøóÇ ÞóÇãó ãóÞóÇãó ÇáúãõÓúáöãö ÅËúÈóÇÊðÇ æóÅöÓúÞóÇØðÇ
ÝóÇáÑøóåúäõ ÈöÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöãóÇ ÞóÇãó ãóÞóÇãóåõ
ßóÇáÑøóåúäö ÈöÇáúãóÛúÕõæÈö Ñóåúäñ ÈöÞöíãóÊöåöº áöÃóäøóåóÇ ÞóÇÆöãóÉñ
ãóÞóÇãóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÇÓúÊóæúÝóì Ýöí ÑóÃúÓö ÇáúãóÇáö¡ Ëõãøó åóáóßó ÚöäúÏóåõ
ÇáúÚóÈúÏõ ãöäú ÛóíúÑö ÕõäúÚò íõÚúØöíåö ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöËúáó ÇáØøóÚóÇãö
ÇáøóÐöí ßóÇäó áóåõ Úóáóì ÇáúãõÓúáóãö Åáóíúåö æóíóÃúÎõÐõ ãöäúåõ ÑóÃúÓó
ÇáúãóÇáö ÃóÞúÑóÖó ÑóÌõáðÇ ßõÑøó ÍöäúØóÉò æóÇÑúÊóåóäó ãöäúåõ ËóæúÈðÇ
ÞöíãóÊóåõ Ãóæú ÕóÇáóÍóåõ ãóäú Úóáóíúåö ÇáúÍöäúØóÉõ Úóáóì ßõÑøö ÔóÚöíÑò
ÈöÚóíúäöåö æóíóÕöíÑõ ÇáËøóæúÈõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáÔøóÚöíÑö¡ ÝóÅöÐóÇ åóáóßó
íóåúáößõ ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáúÍöäúØóÉöº áöÃóäøóåõ ÈóÑöÆó Úóäú ÇáúÍöäúØóÉö
ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÈóÑöÆó ÈöÇáúÅöíÝóÇÁö æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÔøóíúÁõ
ÑóåúäðÇ æóáóÇ íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ ßóÒóæóÇÆöÏö ÇáÑøóåúäö íóßõæäõ
ãóÍúÈõæÓðÇ æóáóÇ íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ æóÐóáößóº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó
ÇÓúÊöíÝóÇÁñ Íõßúãöíøò æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÇáúÍõßúãöíøõ áóÇ íóÑúÈõæ Úóáóì
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÍóÞöíÞöíøö.
æóáóæú ÇÓúÊóæúÝóì ÇáúãõÓúáóãó Ýöíåö ÍóÞöíÞóÉð¡ Ëõãøó ÊóÞóÇíóáóÇ
ÇáÓøóáóãó ÕóÍøóÊú ÇáúÅöÞóÇáóÉõ æóíóÑõÏøõ Úóáóíúåö ØóÚóÇãðÇ ãöËúáóåõ
æóíóÃúÎõÐõ ÑóÃúÓó ãóÇáöåö ÝóßóÐóÇ ÅÐóÇ ÇÕúØóáóÍóÇ ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö
ÇáúÍõßúãöíøö æóÝöí ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÞóÑúÖö áóæú ÕóÇáóÍóåõ Úóáóì ÇáÔøóÚöíÑö
ÈóÚúÏó ãóÇ ÇÓúÊóæúÝóì ÇáúÍöäúØóÉó ÍóÞöíÞóÉð áóãú íóÌõÒú ÇáÕøõáúÍõº
áöÃóäøóåõ áóæú ÕóÇáóÍóåõ Úóáóì Ïóíúäò¡ æóáóíúÓó Úóáóíúåö Ðóáößó
ÇáÏøóíúäõ áóÇ íóÕöÍøõ ÃóÕúáðÇ ÝóßóÐóÇ ÅÐóÇ ÇÕúØóáóÍóÇ ÈóÚúÏó
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÍõßúãöíøö¡ æóáóæú æóåóÈó áóåõ ÑóÃúÓó ÇáúãóÇáö ÈóÚúÏó
ÇáÕøõáúÍö¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáúÚóÈúÏõ Úóáóíúåö ØóÚóÇãõ ãöËúáöåöº áöÃóäøó
ÇáúÅöÞóÇáóÉó áóãú
(8/267)
ÊóÈúØõáú ÈöåöÈóÉö ÑóÃúÓö ÇáúãóÇáöº
áöÃóäøó ÇáúÅöÞóÇáóÉó Ýöí ÇáÓøóáóãö áóÇ ÊóÞúÈóáõ ÇáúÈõØúáóÇäó ÝóÝöí
ÇáÑøóåúäö ãóÖúãõæäðÇ Ýöí ÇáÓøóáóãö Ýöíåö¡ æóÐóßóÑó ãóÓúÃóáóÊóåõ Ýöí
ÇáÕøóÑúÝö ÇáËøóÇäöíóÉö ÇÔúÊóÑóì ÃóáúÝó ÏöÑúåóãò ÈöãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑò
æóÞóÈóÖó ÇáúÃóáúÝó ÝóÞóÈóÖó ÈöÇáúãöÇÆóÉö ÇáÏøöíäóÇÑó ÑóåúäðÇ
íõÓóÇæöíåóÇ¡ Ëõãøó ÊóÝóÑøóÞóÇ ÝóÓóÏó ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞó
ÞóÈúáó ÞóÈúÖö ÇáÏøóäóÇäöíÑö ÝóÕóÇÑóÊú ÇáÏøóÑóÇåöãõ ãóÞúÈõæÖóÉð Ýöí íóÏö
ãõÔúÊóÑöíåóÇ ÈöÍõßúãö ÕóÑúÝò ÝóÇÓöÏò¡ æóáóíúÓó áóåõ ÃóÎúÐõ ÇáÑøóåúäö
ÍóÊøóì íóÑõÏøó ÇáúÃóáúÝó¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÚöäúÏóåõ ÑóÌóÚó
ÕóÇÍöÈõåõ Úóáóíúåö ÈöãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑò æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáúÃóáúÝöº
áöÃóäøó ÇáÏøóÑóÇåöãó ÈóÏóáñ Úóäú ÇáÏøóäóÇäöíÑö æóÇáÑøóåúäõ ÈöÇáÔøóíúÁö
íóßõæäõ ÑóåúäðÇ Èöåö æóÈöÈóÏóáöåö Ýóíóßõæäõ ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÇáÏøóäóÇäöíÑö
ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáÏøóÑóÇåöãö.
ÝóÅöÐóÇ åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáÏøóäóÇäöíÑö ÈöÍõßúãö
ÕóÑúÝò ÝóÇÓöÏò ÝóßóÇäó Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÑóÏøõ ÇáÏøóäóÇäöíÑö æóÚóáóì
ÇáÑøóÇåöäö ÑóÏøõ ÇáÏøóÑóÇåöãö¡ ÝóÅöäú áóãú íóÝúÊóÑöÞóÇ ÍóÊøóì ÖóÇÚó
ÇáÑøóåúäõ Ýóåõæó ÈöÇáúãöÇÆóÉö ÇáÏøöíäóÇÑöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
áöáÏøóäóÇäöíÑö Ýöí ÇáúãóÌúáöÓö ÍõßúãðÇ ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäö ÝóíóÕöíÑõ
ßóãóÇ áóæú ÇÓúÊóæúÝóì ÍóÞöíÞóÉð ÝóßóÇäó ÇáÕøóÑúÝõ ÌóÇÆöÒðÇ¡ æóáóæú
ÇÏøóÚóì Úóáóì ÂÎóÑó ÝóÃóäúßóÑóåõ ÝóÕóÇáóÍóåõ Úóáóì ÎóãúÓöãöÇÆóÉò
ÝóÃóÚúØóÇåõ Èöåö ÑóåúäðÇ æóåóáóßó ÇáÑøóåúäõ¡ Ëõãøó ÇÊøóÝóÞóÇ Úóáóì Ãóäú
áóÇ Ïóíúäó íõÌúÈöÑõåõ Úóáóì ÞóÖóÇÁö ÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÏöÑúåóãò
áöáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ áóæú ÃóÎóÐó ÇáÑøóåúäó ÈöÏóíúäò ËóÇÈöÊò ãöäú
ÍóíúËõ ÇáÙøóÇåöÑõ ÈöÏóáöíáö Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöíó ÈóÚúÏó ÇáÕøõáúÍö ÞóÈöáó
ÇáÊøóÕóÇÏõÞó Ãóäú áóÇ Ïóíúäó íõÌúÈöÑõåõ Úóáóì ÞóÖóÇÁö ÎóãúÓöãöÇÆóÉö
ÏöÑúåóãò æóÇáÑøóåúäõ ÈöÏóíúäò ËóÇÈöÊò ÙóÇåöÑðÇ ãóÖúãõæäñ Úóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇáúãóÞúÈõæÖó ÈöÌöåóÉö ÇáúÞóÑúÖö
ãóÖúãõæäñ ãóÚó Ãóäøó ÇáÏøóíúäó ÛóíúÑõ ËóÇÈöÊò ÝóÇáÑøóåúäõ ÈöÏóíúäò
ËóÇÈöÊò ÙóÇåöÑðÇ Ãóæú áóÇ íóßõæäõ ãóÖúãõæäðǺ áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó íõãúáóßõ
Ýöí ÍóÞøö ãöáúßö ÇáúíóÏö æóÇáúÍóÈúÓö ÈöÅöÒóÇÁö ãóÇ Úóáóíúåö ãöäú
ÇáÏøóíúäö æóÇáÑøóÇåöäõ áóãú íóÑúÖó ÈöÞóáöíáöåö ãóÌøóÇäðÇ Èóáú Ñóåóäó
ÈöÔóÑúØö ÇáúÚöæóÖö æóåõæó ÓõÞõæØõ ÇáÏøóíúäö ÈöÅöÒóÇÆöåö¡ æóáóæú ßóÇäóÊú
ÇáÏøóÚúæóì Ýöí æóÏöíÚóÉò¡ ÝóÞóÇáó ÇáúãõæÏöÚõ ÑóÏóÏúÊåóÇ¡ Ëõãøó
ÇÕúØóáóÍóÇ Úóáóì ÎóãúÓöãöÇÆóÉò æóÃóÎóÐó ÈöåóÇ ÑóåúäðÇ Ýóåóáóßó Ëõãøó
ÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäøóåõ ÑóÏøóåóÇ ÝóÇáÑøóåúäõ ÛóíúÑõ ãóÖúãõæäò ÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó æóåöíó ßóÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáøóÊöí ÞóÈúáóåóÇ¡ æóáóæú ÇÏøóÚóì ÕóÇÍöÈõ
ÇáúæóÏöíÚóÉö ÇÓúÊöåúáóÇßðÇ¡ æóáóãú íóÏúÚõ ÇáúãõæÏöÚõ ÔóíúÆðÇ ÍóÊøóì
ÕóÇáóÍóåõ¡ Ëõãøó Ñóåóäóåõ Ýóåóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ëõãøó ÇÊøóÝóÞóÇ Úóáóì
ÇáúåóáóÇßö åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ãóÖúãõæäðÇ ÈöáóÇ ÎöáóÇÝò¡ æóÐóßóÑó ãõÍóãøóÏñ
- ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÑõÌõæÚó ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì - Úóäú åóÐóÇ ÇáúÞóæúáö Åáóì Þóæúáö ãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõ¡ æóåóÐóÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó åóÐóÇ
ÇáÕøõáúÍó áóÇ íóÌõæÒõ Ýöí Þóæúáöåö ÃóæøóáðÇ¡ æóÝöí Þóæúáöåö ÇáúÂÎóÑö
íóÌõæÒõ æóåõæó Þóæúáõ ãõÍóãøóÏò æóÌúåõ Þóæúáöåö ÇáúÃóæøóáö Ãóäøó
ÇáúÈóÑóÇÁóÉó Úóäú ÇáÖøóãóÇäö ÊóËúÈõÊõ ÈöÞóæúáö ÇáúãõæÏöÚö ßóÇäó
ÇáÕøõáúÍõ ÈóÇØöáðÇ¡ æóæóÌúåõ Þóæúáöåö ÇáúÂÎóÑö ãóÐúßõæÑñ Ýöíåö.
æóÞóæúáõåõ ãóÖúãõæäñ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÚöäóÇíóÉö Þöíáó ÐößúÑõ ãóÖúãõæäò
áöáÊøóÃúßöíÏö¡ æóÞöíáó ÇÍúÊöÑóÇÒñ Úóäú Ïóíúäò íóÌöÈõ ßóÇáÑøóåúäö
ÈöÇáÏøóÑóßö æóåõæó ÖóãóÇäõ ÇáÏøóÑóßö ÚöäúÏó ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáúãóÈöíÚö¡
æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú ÇáúãõÄóáøöÝõ áöãóÓúÃóáóÉö ÇáúÞõáúÈö ÞóÇáó Ýöí
ÇáúãóÈúÓõæØö Ñóåóäó ÞõáúÈó ÝöÖøóÉò Úóáóì Ãóäú íóÞúÑöÖóåõ ÏöÑúåóãðÇ
Ýóåóáóßó ÞóÈúáó Ãóäú íóÞúÑöÖóåõ íõÚúØöíåö ÏöÑúåóãðǺ áöÃóäøóåõ ãóÞúÈõæÖñ
Úóáóì æóÌöåóÉö ÇáÑøóåúäö æóÇáúãóÞúÈõæÖõ ÈöÌöåóÉö ÇáÑøóåúäö
ßóÇáúãóÞúÈõæÖö Úóáóì ÍóÞöíÞóÉö ÇáÑøóåúäö ßóÇáúãóÞúÈõæÖö Úóáóì Óóæúãö
ÇáÔøöÑóÇÁö ÞóÇáó Úóáóì Ãóäú ÃóÞúÑöÖóåõ ÔóíúÆðÇ æóáóãú íõÓóãøö ÔóíúÆðÇ
Ýóåóáóßó íõÚúØöíåö ãóÇ ÔóÇÁóº áöÃóäøóåõ ÈöÇáúåóáóÇßö ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
ÔóíúÆðÇ ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö ÞóÇáó æóÌóÈó áöÝõáóÇäò
Úóáóíøó ÔóíúÁñ¡ æóáóæú ÞóÇáó ÃóãúÓößúåõ ÑóåúäðÇ ÈöäóÝóÞóÉò ÊõÚúØöíåóÇ
ÅíøóÇåõº áöÃóäøóåõ íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ãóÇáðÇ ãóÌúåõæáðÇ ÈöÇáúåóáóÇßö¡
æóáóæú ÞóÇáó ÃóãúÓößúåõ ÑóåúäðÇ ÈöÏóÑóÇåöãó íóáúÒóãõåõ ËóáóÇËóÉñº
áöÃóäøó ÃóÞóáøó ÇáúÌóãúÚö ËóáóÇËóÉñ ßóãóÇ áóæú ÞóÇáó áöÝõáóÇäò Úóáóíøó
ÏóÑóÇåöãõ¡ æóÝöí ÇáúãõäúÊóÞóì¡ æóáóæú Ñóåóäóåõ ÑóåúäðÇ Úóáóì Ãóäú
íóÞúÑöÖóåõ¡ æóáóãú íõÓóãøö ÇáúÞóÑúÖó ÞóÇáó íõÚúØöíåö ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãóÇ
ÔóÇÁó¡ ÝóÅöäú ÞóÇáó ÃõÚúØöíóß ÝóáóãøóÇ ÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - áóÇ ÃóÓúÊóÍúÓöäõ ÃóÞóáøó ãöäú ÏöÑúåóãòº áöÃóäøóåõ
ãóÞúÈõæÖñ Úóáóì Óóæúãö ÇáÑøóåúäö æóáóÇ ÊóÓúãöíóÉó Ýöí ÇáúÞóÑúÖö ÝóáóÇ
íõãúßöäõ ÇÚúÊöÈóÇÑó ÞöíãóÊöåö ÅÐú áóÇ ÊóÞúÏöíÑó Ýöí ÇáúÞóÑúÖö
ÝóíõÚúØöíåö ãóÇ ÔóÇÁóº áöÃóäøó ÇáúÅöÈúåóÇãó ÌóÇÁó ãöäú ÞöÈóáöåö æóáóÇ
íõÕóÏøóÞõ Ýöí ÃóÞóáøó ãöäú ÏöÑúåóãòº áöÃóäøó ÇáúÚóÇÏóÉó áóãú ÊóÌúÑö Ýöí
ÇÞúÊöÑóÇÖö ÃóÞóáøó ãöäú ÏöÑúåóãò.
æóåóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÇáúãóÐúßõæÑóÉõ Ýöí Úõíõæäö ãóÓóÇÆöáó áöÃóÈöí
ÇááøóíúËö ÃóíúÖðÇ¡ æóÐóßóÑó ÇáúãõÚóáøóì Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó ÑóÍöãóåõãóÇ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì áóæú ÞóÇáó ÑóÌõáñ ÃóÞúÑöÖúäöí æóÎõÐú åóÐóÇ ÇáÑøóåúäó¡
æóáóãú íõÓóãøö ÇáúÞóÑúÖó ÝóÃóÎóÐó ÇáÑøóåúäó ÝóÖóÇÚó æóáóãú íóÞúÑöÖúåõ
ÞóÇáó Úóáóíúåö ÞöíãóÉõ ÇáÑøóåúäö¡ æóáóæú Ñóåóäó ËóæúÈðÇ¡ ÝóÞóÇáó
ÃóãúÓößúåõ ÈöÚöÔúÑöíäó ÏöÑúåóãðÇ Ýóåóáóßó ÇáËøóæúÈõ ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÞóÈúáó Ãóäú íõÚúØöíóåõ ÔóíúÆðÇ ÝóÚóáóíúåö ÞöíãóÉõ ÇáËøóæúÈö ÅáøóÇ Åäú
ÊóÌóÇæóÒó ÞöíãóÊõåõ ÚöÔúÑöíäóº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ãóÖúãõæäñ ÈöÃóÞóáøó
ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöäú ÇáÏøóíúäö Ñóåúäõ ÏóÇÈøóÊóíúäö Úóáóì Ãóäú
íõÞúÑöÖóåõ ãöÇÆóÉð æóÞöíãóÉõ ÃóÍóÏöåöãóÇ ÎóãúÓõæäó æóÇáúÃõÎúÑóì
ËóáóÇËõæäó ÝóÞóÈóÖó æóÞóÈóÖó ÇáøóÊöí ÞöíãóÊõåóÇ ÎóãúÓõæäó ÝóåóáóßóÊú
íóÑõÏøõ ÎóãúÓöíäóº áöÃóäøóåõ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáúÞöíãóÉö áóÇ ÈöÇáúãõÓóãøóì
ßóÇáúãóÞúÈõæÖö ÈöÌöåóÉö ÇáúÈóíúÚö¡ ÝóÅöäú ÈóÏóÇ áóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐó
ÇáúÃõÎúÑóì æóíóÞúÑöÖóåõ áóåõ Ðóáößó æóáóÇ íõÌúÈóÑõ Úóáóì ÇáúÞóÑúÖöº
áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóÇÒöãñ Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáÑøóÇåöäö ÝóãóÇ ÔõÑöØó Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö Ýöí ÇáÑøóåúäö íóßõæäõ áóÇÒöãðÇ¡ æóÝöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÛóíúÑõ áóÇÒöãò ÝóãóÇ ÔóÑóØóåõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö áóÇ íóßõæäõ áóÇÒöãðÇ
æóÇáúÞóÑúÖõ ãóÔúÑõæØñ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýóíóßõæäõ áóÇÒöãðÇ Ýöí
ÍóÞøöåö¡ æóáóæú åóáóßóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ ÚöäúÏó ÇáÑøóÇåöäö æóÇÎúÊóáóÝóÇ Ýöí
ÞöíãóÉö ÇáøóÊöí åóáóßóÊú
(8/268)
ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÇáúÞóæúáõ
áöáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó íóÏøóÚöí Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÒöíóÇÏóÉó ÖóãóÇäò æóåõæó íõäúßöÑõ¡ ÝóÅöäú ÈóÞöíóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ íóäúÙõÑõ
Åáóì ÞöíãóÉö ÇáúÈóÇÞöí ÝóÊóÙúåóÑõ ÞöíãóÉõ ÇáúåóÇáößö ÝóáóÇ íõáúÊóÝóÊõ
Åáóì ÇÎúÊöáóÇÝöåöãóǺ áöÃóäøóåõ Ãóãúßóäó ãóÚúÑöÝóÉõ ãóÇ æóÞóÚó
ÇáÊøóäóÇÒõÚõ Ýöíåö áóÇ ãöäú ÌöåóÊöåöãóÇ ÇÈúäõ ÑõÓúÊõãó Úóäú ãõÍóãøóÏò
ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÑóÌõáñ Ñóåóäó ÑóÌõáðÇ ËóæúÈðÇ¡ ÝóÞóÇáó áóåõ
Åäú áóãú ÃõÚúØöß ßóÐóÇ æóßóÐóÇ Ýóåõæó ÈóíúÚñ áóß ÈöãóÇ áóß Úóáóíøó ÞóÇáó
áóÇ íóÌõæÒõ.
æóÞóæúáõåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «áóÇ íõÚóáøóÞõ
ÇáÑøóåúäó» åõæó åóÐóÇ¡ æóáóæú Ñóåóäó ÇáúÛóÇÕöÈõ ÈöÇáúãóÛúÕõæÈö ÑóåúäðÇ
æóÇáúãóÛúÕõæÈõ ÞóÇÆöãñ Ýöí íóÏöåö æóåõæó ãõÞöÑøñ Èöåö Ëõãøó ÑóÏøóåõ
Úóáóì ÇáúãóÛúÕõæÈö ãöäúåõ æóåóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÝóÇáúãóÛúÕõæÈõ ãöäúåõ ÖóÇãöäñ ãöäú ÞöíãóÉö ÇáúãóÛúÕõæÈö æóÞöíãóÉö
ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ ÃóÎóÐóåõ Úóáóì ÌöåóÉö ÇáÖøóãóÇäö¡ æóáóíúÓó íóßõæäõ
ÇáúãóÛúÕõæÈõ ÏóíúäðÇ íóÏúÝóÚõ Èöåö ÑóåúäðÇ æóáóßöäøóåõ áóãøóÇ Ñóåóäóåõ
ÕóÇÑó ÑóåúäðÇ¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú ÕóÍöíÍðÇ¡ æóáóæú ÇÎúÊóáóÝó ÇáÑøóÇåöäõ
æóÇáúãõÑúÊóåöäõ Ýöí ÞöíãóÉö ÇáÑøóåúäö ÈóÚúÏó åóáóÇßöåö ÝóÇáúÞóæúáõ
áöáúãõÑúÊóåöäö æóÇáúÈóíøöäóÉõ áöáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó íóÏøóÚöí
Úóáóíúåö ÒöíóÇÏóÉð æóåõæó íõäúßöÑõ ÝóßóÇäóÊú ÈóíøöäóÊõåõ ÃóßúËóÑó
ÅËúÈóÇÊðÇ ÇÏøóÚóì ÚóÈúÏðÇ Ýöí íóÏö ÛóíúÑöåö Ãóäøóåõ ÚóÈúÏõåõ Ñóåóäóåõ
ãöäú ÝõáóÇäò æóÞóÈóÖóåõ ÝõáóÇäñ æóÐõæ ÇáúíóÏö íóÞõæáõ åõæó ÚóÈúÏñ áöí
íõÞúÖóì áöáúãõÏøóÚöíº áöÃóäøó ÐóÇ ÇáúíóÏö ÇäúÊóÕóÈó ÎóÕúãðÇ
áöáúãõÏøóÚöíº áöÃóäøóåõ ÇÏøóÚóì Çáúãöáúßó áöäóÝúÓöåö æóíõæÖóÚõ Úóáóì
íóÏóíú ÚóÏúáò ÍóÊøóì íóÍúÖõÑó ÇáúÛóÇÆöÈõ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÃóÞóÑøó
ÈöÇáúãöáúßö áöáúÛóÇÆöÈö ÝóÞóÏú ÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ áóíúÓó áóåõ ÍóÞøõ
ÇáúÅöãúÓóÇßöº áöÃóäøóåõ íõÊóÕóæøóÑõ Ãóäú íóßõæäó ãõãúÓößðÇ áöãöáúßö
ÇáúÛóíúÑö ÈöÍõßúãö ÇáäøöíóÇÈóÉö¡ æóáóæú ÇÏøóÚóì ÇáúãõÑúÊóåöäõ åóÐóÇ
æóÇáÑøóåúäõ ÛóÇÆöÈñ íõÏúÝóÚõ Åáóíúåö ÅÐóÇ ÞóÇáó ÛóÕóÈóåõ Ðõæ ÇáúíóÏö
æóÃóÎóÐúÊåóÇ ãöäøöí ÈöÚóÇÑöíøóÉò Ãóæú ÅÌóÇÑóÉòº áöÃóäøóåõ ÇÏøóÚóì
ÝöÚúáðÇ Úóáóì Ðöí ÇáúíóÏö æóÃóäúßóÑó Ðõæ ÇáúíóÏö ÝóíõäúÕóÈõ ÎóÕúãðÇ
áóåõ.
Ýóáóæú áóãú íóÏøóÚö Úóáóì Ðöí ÇáúíóÏö ÇáúÃóÎúÐó ãöäú íóÏöåö áóÇ íõÏúÝóÚõ
Åáóíúåöº áöÃóäøóåõ áóãú íõËúÈöÊú ÇáúÃóÎúÐó ãöäú íóÏöåö ßóãóÇ áóæú
ÇÏøóÚóì ÚóíúäðÇ Ýöí íóÏö ÅäúÓóÇäò ÃóäøóåóÇ ãöáúßõåõ ÇÛúÊóÕóÈóåóÇ ãöäúåõ
æóÃóÞóÇãó Ðõæ ÇáúíóÏö ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì ÃóäøóåóÇ æóÏöíÚóÉñ ÚöäúÏóåõ
áöÝõáóÇäò ÊõÞúÈóáõ ÈóíøöäóÉõ ÇáúãõÏøóÚöíº áöÃóäøóåõ ÇÏøóÚóì ÝöÚúáðÇ
Úóáóíúåö ÝóÇäúÊóÕóÈó ÎóÕúãðÇ áóåõ¡ ÝóÅöäú áóãú íóÏøóÚö ÇáúÃóÎúÐó ãöäú
íóÏöåö áóÇ ÊõÞúÈóáõ ÈóíøöäóÊõåõ æóáóÇ íóäúÊóÕöÈõ ÎóÕúãðÇ ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ
ÃóÞóÑøó ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ãóäøó Ýöí íóÏöåö ÑóåúäðÇ ÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ¡ Ëõãøó
ÌóÇÁó ÈöãóÇ íõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð¡ ÝóÞóÇáó áóãú ÃóÑúåóäúß åóÐóÇ ÝóÇáúÞóæúáõ
áóåõ ÅÐóÇ ÊóÑóÇÌóÚó ÓöÚúÑõ ãóÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ Åáóì ãöÇÆóÉò ÝóÇáúÞóæúáõ
áöáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ÚóÑóÝó ÊóÛúíöíÑó ÇáÓøöÚúÑö ÇáÙøóÇåöÑö
ÔóÇåóÏó áöáúãõÑúÊóåöäö¡ æóáóæú ÞóÇáó ÑóåóäúÊõß æóåõæó ãõÓúáöãñ¡ æóÞóÇáó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ æóåõæó ßóÇÝöÑñ ÝóÇáúÞóæúáõ áöáúãõÑúÊóåöäö æóÇáúÈóíøöäóÉõ
áöáÑøóÇåöäö¡ æóßóÐóáößó ÇáúÞöÕóÇÕõ æóÇáÓøóÑöÞóÉõº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó
íóÏøóÚöí Úóáóíúåö ÇáúÅöíÝóÇÁó Ãóæú ÒöíóÇÏóÉó ÇáúÅöíÝóÇÁö æóåõæó íõäúßöÑõ
Ýóíóßõæäõ ÇáúÞóæúáõ áóåõ ÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÃóÎóÐúÊ ÇáúãóÇáó æóÑóÏóÏúÊ
ÇáÑøóåúäó æóÃóäúßóÑó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáÑøóÏøó ÝóÇáúÈóíøöäóÉõ áöáÑøóÇåöäöº
áöÃóäøó ÈóíøöäóÉó ÇáÑøóåúäö ÊõËúÈöÊõ ÇáÖøóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäöº
áöÃóäøó ÖóãóÇäó ÇáÑøóåúäö æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö áóãú íóßõäú ËóÇÈöÊðÇ
ÈöÇáúÞóÈúÖö ÇáÓøóÇÈöÞöº áöÃóäøó ÞóÈúÖó ÇáÑøóåúäö ÞóÈúáó ÇáúåóáóÇßö ßóÇäó
ÇÓúÊöíÝóÇÁð Ýöí ÍóÞøö ÇáúÍóÈúÓö áóÇ Ýöí ÍóÞøö ãöáúßö ÇáúÛóíúÑö
æóÈöÇáúåóáóÇßö íóÕöíÑõ ÞóÈúÖõ ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö Ýöí ÍóÞøö ãöáúßö ÇáúÛóíúÑö
Ýóáóãú íóßõäú ÖóãóÇäõ ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ËóÇÈöÊðÇ ÞóÈúáó ÇáúåóáóÇßö
ÝóßóÇäóÊú ÈóíøöäóÊõåõ ãõËúÈöÊóÉõ ÇáÖøóãóÇäö æóÈóíøöäóÉõ ÇáÑøóÇåöäö
äóÇÝöíóÉð ÝóßóÇäóÊú ÇáúãõËúÈöÊóÉõ Ãóæúáóì ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÃóÞóÇãó
ÇáúÛóÇÕöÈõ ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì ÑóÏøö ÇáúãóÛúÕõæÈö æóÃóÞóÇãó ÇáúãóÇáößõ
ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì ÇáúåóáóÇßö.
ÝóÈóíøöäóÉõ ÇáúÛóÇÕöÈö Ãóæúáóìº áöÃóäøó ÖóãóÇäó ÇáÑøóÏøö ßóÇäó æóÇÌöÈðÇ
ÈöÇáúÛóÕúÈö ÇáÓøóÇÈöÞöº áöÃóäøóåõ ÃóæúÌóÈó ÑóÏøó ÇáúÚóíúäö ÍóÇáó
ÞöíóÇãöåóÇ æóÑóÏøó ÇáúÞöíãóÉö ÍóÇáó åóáóÇßöåóÇ ÝóÈóíøöäóÉõ ÇáúÛóÇÕöÈö
ãõËúÈöÊóÉñ ÇáúÈóÑóÇÁóÉó Úóäú ÇáÖøóãóÇäö æóÈóíøöäóÉõ ÇáúãóÇáößö äóÇÝöíóÉñ
áöáúÈóÑóÇÁóÉö ÝóßóÇäóÊú ÇáúãõËúÈöÊóÉõ Ãóæúáóì ÏóÝóÚó Åáóì ÂÎóÑó ÞõáúÈðÇ
áöíóÑúåóäóåõ áóåõ ÚöäúÏó ÑóÌõáò ÈöÚóÔóÑóÉò æóæóÒúäõ ÇáúÞõáõÈö ÚöÔúÑõæäó
ÝóÃóãúÓóßóåõ ÝóÃóÚúØóÇåõ ÚóÔóÑóÉð ãöäú ÚöäúÏöåö¡ æóÞóÇáó ÑóåóäúÊå æóáóãú
íóÞõáú ÑóåóäúÊå ÚöäúÏó ÂÎóÑó Ýóåóáóßó ÇáúÞõáúÈõ¡ ÝóÅöäú ÊóÕóÇÏóÞóÇ
íóÑúÌöÚõ ÈöÇáúÚóÔóÑóÉö æóßóÇäó ÃóãöíäðÇ Ýöí ÇáúÞõáúÈö¡ æóÅöäú
ÊóÌóÇÍóÏóÇ¡ ÝóÞóÇáó ÃóÞúÑóÑúÊ ÈöÃóäøóß ÑóåóäúÊå ÞõáúÊ ÝóáóÇ ÔóíúÁó áóåõ
íõÞúÈóáõ Þóæúáõåõ ÈóÚúÏó Ãóäú íóÍúáöÝó ãóÇ íóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ÃóãúÓóßóåõº
áöÃóäøó Çáúæóßöíáó ÃóÞóÑøó ÃóæøóáðÇ Ãóäøóåõ Ñóåóäóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÞóÇáó áóãú
ÃóÑúåóäú ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó ßóÐóÈúÊ ÝöíãóÇ ÃóÞúÑóÑúÊ Èöåö ÝóÃóäúßóÑó
ÇáúãõÞóÑøö áóåõ Ýóíóßõæäõ ÇáúÞóæúáõ áöáúãóÞóÑøö áóåõ ßóãóÇ Ýöí ÓóÇÆöÑö
ÇáúÃóÞóÇÑöíÑö ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ ÈöÇáúÚóÔóÑóÉöº áöÃóäøóåõ íõËúÈöÊõ
ÇáÑøóåúäó¡ æóÞóÏú åóáóßó ÝóÕóÇÑó ÇáúÃóãúÑõ ãõæÝöíðÇ ÇáúÚóÔóÑóÉö
ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäö æóÅöäøóãóÇ íõÓúÊóÍúáóÝõº áöÃóäøó ÇáúãõÞöÑøó ÇÏøóÚóì
ãóÇ íóÍúÊóãöáõåõ ÅÞúÑóÇÑõåõº áöÃóäøóåõ íóÍúÊóãöáõ Ãóäøóåõ áóãú íóÑúåóäú
ÛóíúÑóåõ æóÑóåúäõåõ ãöäú äóÝúÓöåö Ýóáóãú íóÕöÑú ãõäóÇÞöÖðÇ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ
ÎöáóÇÝõ ÇáÙøóÇåöÑö¡ ÝóÅöÐóÇ ØõáöÈó íóãöíäõ ÇáúãõÞóÑøö áóåõ íóÓúÊóÍúáöÝõ
ßóãóÇ áóæú ÃóÞóÑøó ÈöÇáúÈóíúÚö Ëõãøó ÞóÇáó ßóÇäó ÊóáúÌöÆóÉð Ãóæú ßóÇäó
Ýöíåö ÎöíóÇÑõ ÔóÑúØò.
ÝóÅöäú ÞóÇáó ÇáúÃóãúÑõ áöáúæóßöíáö ÃóÞúÑóÑúÊ Ãóäøóß ÑóåóäúÊå¡ Ëõãøó
ÃóÞúÑóÑúÊ Ãóäøóß áóãú ÊóÑúåóäúåõ ÝóäóÇÞóÖóÊú ÝóÃóäúÊó ÖóÇãöäñ Ýóáóåõ
Ãóäú íõÖóãøöäúåõ ÞöíãóÉó ÇáúÞõáúÈö ãöäú ÇáÐøóåóÈö æóíóÖúãóäõ áóåõ
ÇáúÚóÔóÑóÉó ØóÚóäó ÚöíÓóì¡ æóÞóÇáó ÇáúÃóæúÌóåõ ÖóãóÇäö ÇáúÞöíãóÉöº
áöÃóäøóåõãóÇ áóæú ÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäøóåõ áóãú íóÑúåóäúåõ áóÇ íóÖúãóäõ
ÝóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäøóåõ Ñóåóäóåõ¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÖúãóäõ
ÈöÇáúÅöÑúåóÇäö æóáóÇ íóÊúÑõßõåõ æóÇáúÌóæóÇÈõ Ãóäøóåõ íóÖúãóäõ ÈöÌõÍõæÏö
ÇáúÃóãóÇäóÉöº áöÃóäøóåõ ËóÈóÊó ÌõÍõæÏõåõ ÈöÇáúÅöÞúÑóÇÑóíúäöº áöÃóäøóåõ
áóãøóÇ ÞóÇáó ÑóåóäúÊå ÝóÞóÏú ÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ áóãú íóßõäú Ýöí íóÏöåöº
áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóÇ íóÊöãøõ ÅáøóÇ ÈöÇáÊøóÓúáöíãö ÝóáóãøóÇ ÞóÇáó áóãú
ÃóÑúåóäúåõ ÕóÇÑó ÞóÇÆöáðÇ Ãóäøóåõ ßóÇäó
(8/269)
ÚöäúÏöí æóÝöí íóÏöí¡ æóåóÐóÇ åõæó ãóÚúäóì
ÇáúÌõÍõæÏö æóãóäú ÌóÍóÏó ÃóãóÇäóÉð Ýöí íóÏå ÖóãöäóåóÇ æóÕóÇÑó
ßóÇáúãõæÏöÚö ÅÐóÇ ÞóÇáó áóíúÓó ÚöäúÏöí¡ Ëõãøó ÞóÇáó ßóÇäó ÚöäúÏöí Öóãöäó
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóåõ Ãóäú íõØóÇáöÈó ÇáÑøóÇåöäó ÈöÏóíúäöåö
æóíóÍúÈöÓõåõ Èöåö) Ãóíú áöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íõØóÇáöÈó ÇáÑøóÇåöäó
ÈöÏóíúäöåö æóÈöÍóÈúÓöåö Èöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÈóÚúÏó ÇáÑøóåúäö Ýöí íóÏöåöº
áöÃóäøó ÍóÞøóåõ ÈóÇÞò¡ æóÇáÑøóåúäõ áöÒöíóÇÏóÉö ÇáÕøöíóÇäóÉö ÝóáóÇ
ÊóãúÊóäöÚõ ÇáúãõØóÇáóÈóÉõ¡ æóßóÐóÇ áóÇ íóãúÊóäöÚõ ÇáúÍóÈúÓõ Èöåöº
áöÃóäøóåõ ÌóÒóÇÁõ ÇáÙøõáúãö æóåõæó ÇáúãõãóÇØóáóÉõ Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ
Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö ãõÝóÕøóáðÇ¡ æóÞóÇáó ÇáúßóÑúÎöíøõ Ýöí ãõÎúÊóÕóÑöåö
æóáöáúãõÑúÊóåöäö ãõØóÇáóÈóÉõ ÇáÑøóÇåöäö ÈöÏóíúäöåö ÅÐóÇ ßóÇäó ãóÇáðÇ
æóáóÇ íóãúäóÚõåõ ÇáöÇÑúÊöåóÇäõ Èöåö ãöäú Ðóáößó æóáóÇ ßóæúäõ ÇáÑøóåúäö
Ýöí íóÏöåö¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ ßóÇäó ãõÄóÌøóáðÇ æóÍóáøó¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ
íõãúäóÚõ ÍóÈúÓõåõ ßóÐóÇ Ýöí ÇáúÚóíúäöíøö Úóáóì ÇáúåöÏóÇíóÉö ÞóÇáó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóíõÄúãóÑõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÅöÍúÖóÇÑö Ñóåúäöåö
æóÇáÑøóÇåöäõ ÈöÃóÏóÇÁö Ïóíúäöåö ÃóæøóáðÇ) Ãóíú ÅÐóÇ ØóáóÈó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
Ïóíúäóåõ íõÄúãóÑõ ÈöÅöÍúÖóÇÑö ÇáÑøóåúäö ÃóæøóáðÇ áöíóÚúáóãó Ãóäøóåõ
ÈóÇÞò æóáöÃóäøóåõ ÞóÈóÖó ÇáÑøóåúäó ÞóÈúáó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö æóáóÇ íóÌõæÒõ
Ãóäú íóÞúÈöÖó ãóÇáóåõ ãóÚó ÞöíóÇãö íóÏö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁöº áöÃóäøóåõ
íõÄóÏøöí Åáóì ÊóßúÑóÇÑö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúåóáóÇßö Ýöí
íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö æóåõæó íõÍúÊóãóáõ.
æóáóæú ÞóÇáó ÈöÅöÍúÖóÇÑö Ñóåúäöåö áóæú Ýöí íóÏöåö áóßóÇäó Ãóæúáóì
áöíóÎúÑõÌó ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó Ýöí íóÏö ÚóÏúáò¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõÄúãóÑõ
ÈöÅöÍúÖóÇÑöåö ßóãóÇ ÓóäõÈóíøöäõ æóÅöÐóÇ ÃóÍúÖóÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóåúäó
ÃõãöÑó ÇáÑøóÇåöäõ ÈöÊóÓúáöíãö ÇáÏøóíúäö ÃóæøóáðÇ æóåõæó ÇáúãõÑóÇÏõ
ÈöÞóæúáöåö æóÇáÑøóÇåöäõ ÈöÃóÏóÇÁö Ïóíúäöåö ÃóæøóáðÇ áöíóÊóÚóíøóäó ÍóÞøõ
ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí ÇáÏøóíúäö ßóãóÇ ÊóÚóíøóäó ÍóÞøõ ÇáÑøóÇåöäö Ýöí ÍóÞøö
ÇáÑøóåúäö ÊóÍúÞöíÞðÇ áöáÊøóÓúæöíóÉö ÈóíúäóåõãóÇ ßóãóÇ Ýöí ÊóÓúáöíãö
ÇáúãóÈöíÚö æóÇáËøóãóäö íóÍúÖõÑõ ÇáúÈóÇÆöÚõ ÇáúãóÈöíÚó¡ Ëõãøó íõÓóáøöãõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáËøóãóäó ÇáúÃóæøóáó áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ¡ æóÅöäú ØóÇáóÈóåõ
ÈöÇáÏøóíúäö Ýöí ÛóíúÑö ÇáúÈóáóÏö ÇáøóÐöí æóÞóÚó ÇáúÚóÞúÏõ Ýöíåö¡ ÝóÅöäú
ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ áóÇ Íöãúáó áóåõ æóáóÇ ãõÄúäóÉó ÝóßóÐóáößó ÇáúÌóæóÇÈõº
áöÃóäøó ÇáúÃóãóÇßöäó ßõáøóåóÇ Ýöí ÍóÞøöåö ßóÈõÞúÚóÉò æóÇÍöÏóÉò Ýöí ÍóÞøö
ÇáÊøóÓúáöíãö æóáöåóÐóÇ áóÇ íõÔúÊóÑóØõ Ýöíåö ÈóíóÇäõ ãóßóÇäö ÇáúÅöíÝóÇÁö
Ýöíåö Ýöí ÈóÇÈö ÇáÓøóáóãö ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö¡ æóÅöäú ßóÇäó áóåõ Íöãúáñ
æóãõÄúäóÉñ ÝóíóÓúÊóæúÝöí Ïóíúäóåõ æóáóÇ íõßóáøóÝõ ÅÍúÖóÇÑó ÇáÑøóåúäöº
áöÃóäøó ÇáúæóÇÌöÈó Úóáóíúåö ÇáÊøóÓúáöíãõ ÈöÇáÊøóÎúáöíóÉö Ïõæäó
ÇáäøóÞúáöº áöÃóäøóåõ íóÊóÖóÑøóÑõ Èöåö ÒöíóÇÏóÉó ÖóÑóÑò áóãú ÊóáúÒóãúåõ
Ýöí ÇáúÚóÞúÏö¡ æóáóæú ÈóÇÚó ÇáÑøóåúäó áóÇ íõßóáøöÝõ ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÅÍúÖóÇÑó ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ áóÇ ÞõÏúÑóÉó áóåõ Úóáóíúåöº áöÃóäøó
ÈóíúÚóåõ ÈöÃóãúÑö ÇáÑøóÇåöäö ÇáÕøóÍöíÍö æóÕóÇÑó ÇáÑøóåúäõ ÏóíúäðÇ
ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ Ñóåóäóåõ ÇáÑøóÇåöäõ æóåõæó Ïóíúäñ¡ æóáóæú ÞóÈóÖó
ÇáËøóãóäó íõßóáøóÝõ ÅÍúÖóÇÑõåõ áöÞöíóÇãö ÇáúÈóÏóáö ãóÞóÇãó ÇáúãõÈúÏóáö
æóÇóáøóÐöí íóÞúÈöÖõ ÇáËøóãóäó åõæó ÇáúÈóÇÆöÚõ ãõÑúÊóåöäðÇ ßóÇäó Ãóæú
ÚóÏúáðǺ áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúÚóÇÞöÏõ æóÍõÞõæÞõ ÇáúÚóÞúÏö ÊóÑúÌöÚõ Åáóíúåö
æóáóÇ íõßóáøóÝõ ÅÍúÖóÇÑó ÇáÑøóåúäö ÈöÇÓúÊöíÝóÇÁö ßõáøö ÇáÏøóíúäö
íõßóáøóÝõ ÈöÇÓúÊöíÝóÇÁö äóÌúãò ÞóÏú Íóáøó ÅÐóÇ ÇÏøóÚóì ÇáÑøóÇåöäõ
åóáóÇßóåõ áöÇÍúÊöãóÇáö ÇáúåóáóÇßö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ áóãú íóÏøóÚö
ÇáÑøóÇåöäõ åóáóÇßóåõº áöÃóäøóåõ áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöí ÅÍúÖóÇÑöåö ãóÚó
ÅÞúÑóÇÑöåö.
æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÞóÊóáó ÑóÌõáñ ÎóØóÃð ÇáúÚóÈúÏó ÇáÑøóåúäó
ÍóÊøóì ÞóÖóì ÈöÇáúÞöíãóÉö Úóáóì ÚóÇÞöáóÊöåö Ýöí ËóáóÇËö Óöäöíäó ÍóíúËõ
áóÇ íõÌúÈóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ æóÝöíãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÕóÇÑó ÏóíúäðÇ ÈöÝöÚúáöåö
æóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÅÍúÖóÇÑö ÌóãöíÚö ÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøóåõ íóÞõæãõ ãóÞóÇãó
ÇáúÚóíúäö áößóæúäöåóÇ ÈóÏóáðÇ ÚóäúåóÇ¡ æóáóæú æóÖóÚó ÇáÑøóåúä Úóáóì íóÏö
ÚóÏúáò æóÃóÐöäó ÈöÇáúÅöíÏóÇÚö ÝóÝóÚóáó¡ Ëõãøó ÌóÇÁó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÝóØóáóÈó Ïóíúäóåõ áóÇ íõßóáøóÝõ ÅÍúÖóÇÑõåõº áöÃóäøóåõ áóãú íõÄúÊóãóäú
Úóáóíúåö ÍóíúËõ æóÖóÚó Úóáóì íóÏöåö ÛóíúÑóåõ Ýóáóãú íóßõäú ÊóÓúáöíãõåõ
Ýöí ÞõÏúÑóÊöåö¡ æóßóÐóÇ áóæú æóÖóÚóåõ ÇáúÚóÏúáõ Ýöí íóÏö ãóäú Ýöí
ÚöíóÇáöåö æóÛóÇÈó æóØóáóÈó ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ïóíúäóåõ æóÇóáøóÐöí Ýöí íóÏöåö
ÇáÑøóåúäõ íõÞöÑøõ ÇáúæóÏöíÚóÉö ãöäú ÇáúÚóÏúáö æóíóÞõæáõ áóÇ ÃóÏúÑöí
áöãóäú åõæó íõÌúÈóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì ÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó
ÅÍúÖóÇÑó ÇáÑøóåúäö áóíúÓó Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ íóÞúÈöÖõ¡
æóßóÐóÇ ÅÐóÇ ÛóÇÈó ÇáúÚóÏúáõ æóáóÇ íóÏúÑöí Ãóíúäó åõæó áöãóÇ ÞõáúäóÇ
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÌóÍóÏó ÇáøóÐöí ÃóæúÏóÚóåõ ÇáúÚóÏúáõ ÇáÑøóåúäó ÈöÃóäú
ÞóÇáó åõæó ãóÇáöí ÍóíúËõ áóÇ íóÑúÌöÚõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
ÈöÔóíúÁò ÍóÊøóì íõËúÈöÊó Ãóäøóåõ Ñóåúäñº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÌóÍóÏó ÝóÞóÏú
Êóæóì ÇáúãóÇáõ æóÇáÊøóæóì Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÊóÍóÞøóÞó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ
ÝóáóÇ íóãúáößõ ÇáúãõØóÇáóÈóÉó Èöåö¡ æóÝöí ÇáúÝóÊóÇæóì ÇáúÛöíóÇËöíøóÉö¡
æóáóæú Ñóåóäó ÇáÐøöãøöíøõ ÎóãúÑðÇ ÚöäúÏó ãõÓúáöãò ßóÇäó ãóÖúãõæäðÇ
Úóáóíúåö ÈöÇáÏøóíúäö. ÇåÜ.
æóÝöí ÇáúíóäóÇÈöíÚö áóæú ÊóÒóæøóÌó ÇãúÑóÃóÉð Úóáóì ÏóÑóÇåöãó Ãóæú
ÏóäóÇäöíÑó ÈöÚóíúäöåóÇ æóÃóÎóÐó ÈöåóÇ ÑóåúäðÇ áóãú íóÕöÍøó ÚöäúÏóäóÇ
ÎöáóÇÝðÇ áöÒõÝóÑó ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - áóåõ (ÝóÅöäú ßóÇäó
ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö áóÇ íõãúßöäõåõ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÍóÊøóì
íóÞúÈöÖó ÇáÏøóíúäó) Ãóíú áóæú ÃóÑóÇÏó ÇáÑøóÇåöäõ Ãóäú íóÈöíÚó ÇáÑøóåúäó
áößóíú íóÞúÖöíó ÈöËóãóäöåö ÇáÏøóíúäó áóÇ íõÌúÈóÑõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ãóäú
íõãóßøöäóåõ ãöäú ÇáúÈóíúÚö ÍóÊøóì íóÞúÈöÖó ÇáÏøóíúäóº áöÃóäøó Íõßúãó
ÇáÑøóåúäö ÇáúÍóÈúÓõ ÇáÏøóÇÆöãõ Åáóì Ãóäú íóÞúÖöíó ÇáÏøóíúäó áóÇ
ÇáúÞóÖóÇÁõ ãöäú Ëóãóäöåö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇ ãöäú ÞóÈúáõ¡ Ýóáóæú ÞóÖóÇåõ
ÇáúÈóÚúÖó Ýóáóåõ Ãóäú íóÍúÈöÓó ßõáøó ÇáÑøóåúäö ÍóÊøóì íóÓúÊóæúÝöíó
ÇáúÈóÞöíøóÉó ßóãóÇ Ýöí ÍóÈúÓö ÇáúãóÈöíÚö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöÐóÇ ÞóÖóì Óóáøóãó ÇáÑøóåúäó) Ãóíú ÅÐóÇ
ÞóÖóì ÇáÑøóÇåöäõ ÌóãöíÚó ÇáÏøóíúäö Óóáøóãó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóåúäó
Åáóíúåö áöÒóæóÇáö ÇáúãóÇäöÚö ãöäú ÇáÊøóÓúáöíãö áöæõÕõæáö ÍóÞøö
ÇáúãõÑúÊóåöäö Åáóíúåö Ýóáóæú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÈóÚúÏó ÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö
ÞóÈúáó ÊóÓúáöíãöåö Åáóì ÇáÑøóÇåöäö ÇÓúÊóÑóÏøó ÇáÑøóÇåöäõ ãóÇ ÞóÖóÇåõ
ãöäú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ ÊóÈóíøóäó ÈöÇáúåóáóÇßö Ãóäøóåõ ÕóÇÑó
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ãöäú æóÞúÊö ÇáúÞóÈúÖö ÇáÓøóÇÈöÞö ÝóßóÇäó ÇáËøóÇäöí
ÇÓúÊöíÝóÇÁð ÈóÚúÏó ÇÓúÊöíÝóÇÁò ÝóíóÌöÈõ ÑóÏøõåõ¡ æóåóÐóÇ áöÃóäøóåõ
ÈöÅöíÝóÇÁö ÇáÏøóíúäö áóÇ íóäúÝóÓöÎõ ÇáÑøóåúäõ ÍóÊøóì íóÑõÏøóåõ Åáóì
ÕóÇÍöÈöåö Ýóíóßõæäó ãóÖúãõæäðÇ Úóáóì ÍóÇáöåö ÈóÚúÏó ÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö
ãóÇ áóãú
(8/270)
íõÓóáøöãúåõ Åáóì ÇáÑøóÇåöäö Ãóæú
íõÈúÑöÆúåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóäú ÇáÏøóíúäö¡ æóßóÐóÇ áóæú ÝóÓóÎóÇ ÇáÑøóåúäó
áóÇ íóäúÝóÓöÎõ ãóÇ ÏóÇãó Ýöí íóÏöåö ÍóÊøóì ßóÇäó áöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú
íóãúäóÚóåõ ÈóÚúÏó ÇáúÝóÓúÎö ÍóÊøóì íóÓúÊóæúÝöíó Ïóíúäóåõ¡ æóáóæú åóáóßó
ÈóÚúÏó ÇáúÝóÓúÎö íóßõæäõ ßóãóÇ áóæú åóáóßó ÞóÈúáóåõ Ýóíóßõæäõ åóÇáößðÇ
ÈöÏóíúäöåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ åóáóßó ÈóÚúÏó ÇáúÅöÈúÑóÇÁö ÍóíúËõ áóÇ
íóÖúãóäõ ÇÓúÊöÍúÓóÇäðǺ áöÃóäøóåõ áóãú íóÈúÞó ÑóåúäðǺ áöÃóäøó ÈóÞóÇÁóåõ
ÑóåúäðÇ ÈöÃóãúÑóíúäö ÈöÇáúÞóÈúÖö æóÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöÐóÇ ãóÇÊó ÃóÍóÏõåõãóÇ
áóãú íóÈúÞó ÑóåúäðÇ¡ æóÞóÏú ÞóÏøóãúäóÇåõ ãõÝóÕøóáðÇ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (æóáóÇ íóäúÊóÝöÚõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáÑøóåúäö ÇÓúÊöÎúÏóÇãðÇ
æóÓõßúäóì æóáõÈúÓðÇ æóÅöÌóÇÑóÉð æóÅöÚóÇÑóÉð) º áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó
íóÞúÊóÖöí ÇáúÍóÈúÓó Åáóì Ãóäú íóÓúÊóæúÝöíó Ïóíúäóåõ Ïõæäó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö
ÝóáóÇ íóÌõæÒõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÚõ ÅáøóÇ ÈöÊóÓúáöíØò ãöäúåõ¡ æóÅöäú ÝóÚóáó
ßóÇäó ãõÊóÚóÏøöíðÇ æóáóÇ íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáÊøóÚóÏøöí ÞóÇáó Ýöí
ÇáúãóÈúÓõæØö¡ æóáóíúÓó áöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íóäúÊóÝöÚó ÈöÇáúãóÑúåõæäö
ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäö ÇáÑøóÇåöäö.
ÝóÅöÐóÇ ÃóÐöäó áóåõ ÌóÇÒó Ãóäú íóÝúÚóáó ãóÇ ÃóÐöäó áóåõ Ýöíåö¡ æóáóæú
ÝóÚóáó ãöäú ÛóíúÑö ÅÐúäò ÕóÇÑó ÖóÇãöäðÇ ÈöÍõßúãö ÇáÑøóåúäö ÈöÍõßúãò
æóÞóÇÈöÖðÇ ÇáúÛóÕúÈó¡ æóÅöäú ÊóÑóßó ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáó ÚóÇÏó áößóæúäöåö
ÑóåúäðÇ¡ æóáóæú ÇÓúÊóÚúãóáó ÇáÑøóåúäó ÈöÅöÐúäö ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ ÝóÅöäú
åóáóßó ÍóÇáóÉó ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö áóãú íóÓúÞõØú ãöäú ÇáÏøóíúäö ÔóíúÁñº
áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÅöÐúäö ÕóÇÑó ãóÞúÈõæÖðÇ ÈöÍõßúãö ÇáúÚóÇÑöíøóÉö¡ æóÅöäú
ÎóÇáóÝó æóåóáóßó Ýöí ÍóÇáö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö íóÖúãóäõ ÖóãóÇäó ÇáúÛóÕúÈö¡
æóÝöí ÇáúãõäúÊóÞóì áóæú ÃóæúÏóÚó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúãóÑúåõæäó ÈöÅöÐúäöåö
æóåóáóßó Ýöí íóÏö ÇáúãõæÏöÚö áóãú íóÓúÞõØú ÇáÏøóíúäõ ßóãóÇ áóæú
ÃóÚóÇÑóåõ ãöäú ÛóíúÑöåö ÈöÅöÐúäö ÇáÑøóÇåöäö ÝóÞóÏú ÎóÑóÌó ãöäú ÖóãóÇäö
ÇáúãõÑúÊóåöäö æóáóåõ Ãóäú íóÓúÊõÑóåõº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÚóÞúÏñ ÞóÇÆöãñ
æóáóßöäú Íõßúãõåõ æóåõæó ÇáÖøóãóÇäõ ãõÑúÊóÝöÚñ Ýöí ÒóãóÇäö ÇáúÅöíÏóÇÚö
áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡ æóáóæú ÃóÌóÑóåõ ãöäú ÃóÌúäóÈöíøò ÓóäóÉð ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö
ÇáÑøóÇåöäö æóÇäúÞóÖóÊú ÇáÓøóäóÉõ¡ Ëõãøó ÃóÌóÇÒó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúÅöÌóÇÑóÉó
áóãú ÊóÕöÍøóº áöÃóäøó ÇáúÅöÌóÇÑóÉó áóÇÞóÊú ÚóÞúÏðÇ ãõäúÊóÝöíðÇ
ãóÝúÓõæÎðÇ æóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íóÃúÎõÐóåóÇ ÍóÊøóì íóÕöíÑó ÑóåúäðÇ
ßóãóÇ ßóÇäó¡ æóÅöäú ÃóÌóÇÒó ÈóÚúÏó ãõÖöíøö ÓöÊøóÉö ÃóÔúåõÑò ÌóÇÒó
æóäöÕúÝõ ÇáúÃõÌúÑóÉö áöáúãõÑúÊóåöäö íóÊóÕóÏøóÞõ Èöåö æóäöÕúÝõåóÇ
áöáÑøóÇåöäö¡ æóáóíúÓó áöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íõÚöíÏóåóÇ Ýöí ÇáÑøóåúäö ßóãóÇ
ÈóíøóäøóÇ¡ æóÐóßóÑó ÃóÈõæ ÇááøóíúËö Ýöí ÇáúÚõíõæäö¡ æóáóæú ÃóÚóÇÑó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöäú ÇáÑøóÇåöäö¡ Ëõãøó ãóÇÊó ÇáÑøóÇåöäõ¡ ÝóÅöäøóåõ
íóÑúÌöÚõ Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóáóÇ íóßõæäõ ÃõÓúæóÉó ÇáúÛõÑóãóÇÁöº áöÃóäøó
ÇáÑøóåúäó áóãú íóäúÝóÓöÎú ÈöÇáúÅöÚóÇÑóÉö Ýóíóßõæäõ ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö áößóæúäöåö Ýöí íóÏö ÇáúãõÚöíÑö ÝóßóÇäó ãóÞúÈõæÖðÇ áóåõ
æóÈöÇáúãóæúÊö ÇäúÝóÓóÎóÊú ÇáúÅöÚóÇÑóÉõ ÝóÚóÇÏóÊú íóÏõ ÇáúãõÑúÊóåöäö
ßóãóÇ ßóÇäóÊú.
æóáóæú ÇÑúÊóåóäó ÌóÇÑöíóÉð¡ Ëõãøó ÃóÚóÇÑóåóÇ ÇáÑøóÇåöäó ÝóæóáóÏóÊú
ÚöäúÏó ÇáÑøóÇåöäö¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú ÝóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íõÚöíÏó ÇáúæóáóÏó
ÈöÍöÕøóÊöåöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóãú íóäúÊóÞöÖú ÈöÅöÚóÇÑóÉö ÇáÑøóåúäö
ãöäú ÇáÑøóÇåöäö ÝóíóÓúÑöí Åáóì ÇáúæóáóÏö¡ æóÇóááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÃóÚúáóãõ¡
æóÝöí ÇáúãõäúÊóÞóì ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ ËóæúÈðÇ ÝóÃóÐöäó áóåõ ÇáÑøóÇåöäõ
Ýöí áõÈúÓöåö íóæúãðÇ¡ Ëõãøó ÌóÇÁó Èöåö ãõÊóÎóÑøöÞðÇ¡ ÝóÞóÇáó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÊóÎóÑøóÞó ãöäú áõÈúÓöåö ãöäú Ðóáößó Çáúíóæúãö¡ ÝóÞóÇáó
ÇáÑøóÇåöäõ áóãú íóÊóÎóÑøóÞú ãöäú áõÈúÓöß¡ æóáóãú ÊóáúÈóÓúåõ ÝóÇáúÞóæúáõ
Þóæúáõ ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó ÇÏøóÚóì ÇáúÈóÑóÇÁóÉó Úóäú
ÇáÖøóãóÇäö áöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáËøóæúÈö ÈöÅöÐúäö ÇáÑøóÇåöäö æóåõæó íõäúßöÑõ
Ýóíóßõæäõ ÇáúÞóæúáõ áóåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÞóÑøó ÇáÑøóÇåöäõ Ãóäøóåõ áóÈöÓóåõ
Ýöí Ðóáößó Çáúíóæúãö æóÊóÎóÑøóÞó ÞóÈúáó áõÈúÓöåö Ãóæú ÈóÚúÏóåõ
ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóäøóåõ ÊóÎóÑøóÞó ãöäú áõÈúÓöåö
æóÇáúÈóíøöäóÉõ ÈóíøöäóÉõ ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÇáÙøóÇåöÑó ÔóÇåöÏñ
áöáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÝöÚúáóåõ æóåõæó ÇááøõÈúÓõ ÓóÈóÈõ ÇáÊøóÎóÑøõÞö
ÙóÇåöÑðÇ æóÛóíúÑõ ãóæúåõæãò Ýöíåö Ýöí ÍóÇáö ÇáÊøóÎóÑøõÞö Ýöí ÇáÓøóÈóÈö
ÇáÙøóÇåöÑö Ïõæäó Çáúãóæúåõæãö¡ æóÇóááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÃóÚúáóãõ. æóáóãú
íóÊóÚóÑøóÖú ÇáúãõÄóáøöÝõ áöáÓøöÚúÑö ÈöÇáúÚóíúäö ÇáúãóÑúåõæäóÉö æóáóÇ
áöãóÇ ÅÐóÇ ÃõÚöíÑó ÇáÑøóåúäõ áöáúãõÑúÊóåöäö ÞóÇáó Ýöí ÇáúÛöíóÇËöíøóÉö
æóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íõÓóÇÝöÑó ÈöÇáÑøóåúäö ÅÐóÇ ßóÇäó áóåõ Íöãúáñ
æóãõÄúäóÉñ Ãóæú áóãú íóßõäú æóÚóäú ãõÍóãøóÏò Ãóäøóåõ ßóÇáúæóÏöíÚóÉö
Ñóåúäõ ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÇÑúÊöåóÇäöåö ãóæúÞõæÝñ¡ æóáóæú Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ
ãóÑöíÖðÇ ÝóÞõÊöáó ÝóÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÍóÇáöåö ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ¡ æóßóÐóÇ
ÅÐóÇ ÞõÊöáó ÞöÕóÇÕðÇ ÈöÚóãúÏò Ãóæú ÈöÓóÑöÞóÉò æóíõÕóÏøóÞõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ
Ãóäøóåõ ßóÇäó åóßóÐóÇ¡ æóáóæú ÇÍúÊóÑóÞó ÇáäøóÎúáõ ÐóåóÈó ÈöÍöÕøóÊöåö.
æóÝöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö Ñõåöäó ÚóÈúÏñ Ãóæú ÛóÇÈó Ëõãøó Åäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó
æóÌóÏó ÇáúÚóÈúÏó ÍõÑøðÇ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ ÃóÞóÑøó ÈöÇáÑøöÞøö
ÚöäúÏó ÇáÑøóåúäö áóãú íóÑúÌöÚú ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÏóíúäöåö Úóáóíúåö
ÃóÎóÐóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ÈöÕóÏóÇÞöåóÇ ÇáúãõÓóãøóì ÑóåúäðÇ íõÓóÇæöí
ÕóÏóÇÞóåóÇ Ëõãøó æóåóÈóÊú ÕóÏóÇÞóåóÇ ãöäú ÇáÒøóæúÌö Ãóæú ÃóÈúÑóÃóÊúåõ
ßóÇäó ÚóáóíúåóÇ ÑóÏøõ ÇáÑøóåúäö Åáóì ÇáÒøóæúÌö¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ
ÚöäúÏóåóÇ íóåúáößõ ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁò¡ æóáóæú ÇÎúÊóáóÚóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ãöäú
ÒóæúÌöåóÇ ÈóÚúÏó ãóÇ æóåóÈóÊú ãóåúÑóåóÇ ßóÇäó ÚóáóíúåóÇ ÑóÏøõ ÇáÑøóåúäö
æóáóÇ íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ ÈöãóæúÊö ÇáÑøóÇåöäö æóáóÇ ÈöãóæúÊö
ÇáúãõÑúÊóåöäö æóáóÇ ÈöãóæúÊöåóÇ æóÈóÞöíó ÇáÑøóåúäõ ÑóåúäðÇ ÚöäúÏó
ÇáúæóÑóËóÉö æóÓóíóÃúÊöí áóåõ ãóÒöíÏõ ÈóíóÇäò.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóíõÍúÝóÙõ ÈöäóÝúÓöåö æóÒóæúÌóÊöåö
æóæóáóÏöåö æóÎóÇÏöãöåö ÇáøóÐöí Ýöí ÚöíóÇáöåö) ãóÚúäóÇåõ Ãóäú íóßõæäó
ÇáúæóáóÏõ ÃóíúÖðÇ Ýöí ÚöíóÇáöåöº áöÃóäøó Úóíúäóåõ ÃóãóÇäóÉñ Úóáóì ãóÇ
ÈóíøóäøóÇ ÝóÕóÇÑó ßóÇáúæóÏöíÚóÉö æóÃóÌöíÑõåõ ÇáúÎóÇÕøõ ßóæóáóÏöåö
ÇáøóÐöí Ýöí ÚöíóÇáöåö æóåõæó ÇáøóÐöí ÇÓúÊóÃúÌóÑóåõ ãõÔóÇåóÑóÉð Ãóæú
ãõÓóÇäóåóÉð æóÇáúãõÚúÊóÈóÑõ Ýöíåö ÇáúãõÓóÇßóäóÉõ æóáóÇ ÚöÈúÑóÉó
ÈöÇáäøóÝóÞóÉö ÍóÊøóì Åäøó ÇáúãóÑúÃóÉó áóæú ÏóÝóÚóÊúåõ Åáóì ÒóæúÌöåóÇ áóÇ
ÊóÖúãóäõ ÞóÇáó Ýöí ÇáúãõäúÊóÞóì ÇáúÃóÕúáõ Ãóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó Ãóæú
ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑó ãóÊóì ÃóãúÓóßó ÇáúÚóíúäó áöáúÍöÝúÙö áóÇ íóÖúãóäõ æóãóÊóì
ÃóãúÓóßóåóÇ áöáöÇÓúÊöÚúãóÇáö íóÖúãóäõ ÝóÇáúÍóÏøõ ÇáúÝóÇÕöáõ ÈóíúäóåõãóÇ
åõæó Ãóäøóåõ ãóÊóì ÃóãúÓóßó ÇáÔøóíúÁó Ýöí ãóæúÖöÚò áóÇ íõãúÓóßõ Ýöíåö
ÅáøóÇ áöáöÇÓúÊöÚúãóÇáö æóÇáöÇäúÊöÝóÇÚö Ýöí Ðóáößó ÇáúãóæúÖöÚö Ýóåõæó
ÇÓúÊöÚúãóÇáñ æóÅöÐóÇ ÃóãúÓóßóåõ Ýöí ãóæúÖöÚò áóÇ íõãúÓößõåõ Ýöíåö
áöáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ýóåõæó ÍöÝúÙñ ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÞóÇáõæÇ ÅÐóÇ ÊóÓóæøóÑóÊú
ÈöÇáúÎóáúÎóÇáö Ãóæú ÊóÎóáúÎóáóÊú
(8/271)
ÈöÇáÓøöæóÇÑö Ãóæú ÊóÚóãøóãó ÈöÇáúÞóãöíÕö
Ãóæú æóÖóÚó ÇáúÚöãóÇãóÉó Úóáóì ÇáúÚóÇÊöÞö ÝóåóÐóÇ ßõáøõåõ ÍöÝúÙñ¡
æóáóíúÓó ÈöÇÓúÊöÚúãóÇáòº áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáó áöáúÅöãúÓóÇßö Ýöí
ãóæúÖöÚò áóÇ íõãúÓóßõ áöáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÝóßóÇäó ÇáúÅöãúÓóÇßõ áöáúÍöÝúÙö
æóÅöÐóÇ ÊóÓóæøóÑó ÈöÇáÓøöæóÇÑö æóãóÇ ÃóÔúÈóåó Öóãöäóº áöÃóäøó
ÇáúÅöãúÓóÇßó æõÌöÏó Ýöí ãóæúÖöÚò áöáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÝóßóÇäó ÇÓúÊöÚúãóÇáðÇ
æóÍöÝúÙðÇ. æóÑõæöíó Úóäú ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -
ÇáÑøóåúäõ ÅÐóÇ ßóÇäó ÎóÇÊóãðÇ ÝóÊóÎóÊøóãó Èöåö Ýöí ÇáúÎöäúÕóÑö
Çáúíõãúäóì íóÖúãóäõº áöÃóäøó ãöäú ÇáäøóÇÓö ãóäú íóÊóÎóÊøóãõ Ýöí
íóãöíäöåö áöáÒøöíäóÉö¡ æóÅöäú ÊóÎóÊøóãó ÝóæúÞó ÎóÇÊóãò Ýöí Ðóáößó
ÇáúÅöÕúÈóÚö áóÇ íóÖúãóäõ Þöíáó áöãõÍóãøóÏò Åäøó ÇáäøóÇÓó íóÓúÊóÚúãöáõæäó
ÎóÇÊóãóíúäö Ýöí ÎöäúÕóÑò æóÇÍöÏò ÞóÇáó ÅäøóãóÇ íóÓúÊóÚúãöáõæäóåõ
áöáúÎóÊúãö áóÇ áöáÒøöíäóÉö¡ ÞóÇáó ãóÔóÇíöÎõäóÇ: æóåóÐóÇ Ýöí ÈöáóÇÏöåöãú¡
æóÃóãøóÇ Ýöí ÈöáóÇÏöäóÇ ÝóÞóÏú íóÓúÊóÚúãöáõæäó ÇáËøóÇäöíó áöáÒøöíäóÉö
ÞóÇáó ãóÔóÇíöÎõäóÇ ÝóíóÌöÈõ Ãóäú íóÖúãóäó¡ æóÅöäú ÊóÎóÊøóãó Ýöí ÃõÕúÈõÚò
ÛóíúÑö ÇáúÎöäúÕóÑö áóÇ íóÖúãóäõº áöÃóäøóåõ áóÇ íóÓúÊóÚúãöáõ ßóÐóáößó
ÞóØøõ ÇÓúÊöÚúãóÇáó ÇáÒøöíäóÉö¡ ÞóÇáó ÈóÚúÖõ ãóÔóÇíöÎöäóÇ: ÅÐóÇ ÊóÎóÊøóãó
æóÌóÚóáó ÇáúÝóÕøó ãöãøóÇ íóáöí Ýöí ÇáúßóÝøö áóãú íóÖúãóäú æóßóÇäó
ÍöÝúÙðÇ áóÇ ÇÓúÊöÚúãóÇáðÇ Çáúæóßöíáõ íóÞúÈöÖõ ÇáÏøóíúäó ÅÐóÇ ÃóÎóÐó
ÇáÑøóåúäó ãöãøóäú Úóáóíúåö ÇáÏøóíúäõ ÝóÖóÇÚó ÚöäúÏóåõ Ãóæú ÇáúæóÕöíøõ
ÅÐóÇ ÃóÎóÐó ÑóåúäðÇ ãöäú ÛóÑöíãò áöáúãóíøöÊö ÈöÏóíúäò Úóáóíúåö
æóÇáúæóÑóËóÉõ ßöÈóÇÑñ ÝóÖóÇÚó ÚöäúÏóåõ ÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ áóãú íóáö
ÇáúÅöÞúÑóÇÖó æóÇáúÃóÏóÇÁó æóÅöäøóãóÇ ÞóÈóÖóåõ Úóáóì Ãóäú íóßõæäó
ÃóãöíäðÇ Ýöíåö áöÕóÇÍöÈö ÇáÏøóíúäö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÖóãöäó ÈöÍöÝúÙöåö ÈöÛóíúÑöåö
æóÈöÅöíÏóÇÚöåö æóÊóÚóÏøöíåö ÞöíãóÊóåõ) áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ãóäøó Úóíúäóåõ
æóÏöíÚóÉñ ÇáúæóÏöíÚóÉõ ÊõÖúãóäõ ÈöåóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö áößóæúäöåö
ãõÊóÚóÏøöíðÇ ÈöåóÇ ÝóíóÖúãóäõ ãöäú ÌóãöíÚö ÞöíãóÊöåö ßóÇáúãóÛúÕõæÈö
æóåóáú íóÖúãóäõ áöáúãõæÏöÚö ÇáËøóÇäöí Ýóåõæó Úóáóì ÇáúÎöáóÇÝö ÇáøóÐöí
ÈóíøóäøóÇåõ Ýöí ãõæÏóÚö ÇáúãõæÏöÚö Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúæóÏöíÚóÉö¡ Ëõãøó Åäú
ÞóÖóì ÇáúÞóÇÖöí ÈöÇáúÞöíãóÉö ãöäú ÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö íóáúÊóÞöíóÇäö
ÞöÕóÇÕðÇ ÈöãõÌóÑøóÏö ÇáúÞóÖóÇÁö ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ÍóÇáðÇ ÝóáóÇ
íõØóÇáöÈõ ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÕóÇÍöÈóåõ ÅáøóÇ ÈöÇáúÝóÖúáö¡ æóÅöäú
ßóÇäó ãõÄóÌøóáðÇ íóÖúãóäõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÞöíãóÊóåõ æóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ
ÚöäúÏóåõº áöÃóäøóåõ ÈóÏóáõ ÇáÑøóåúäö Ýóíóßõæäõ áóåõ Íõßúãõ ÃóÕúáöåö¡
ÝóÅöÐóÇ Íóáøó ÇáúÃóÌóáõ ÃóÎóÐóåõ ÈöÏóíúäöåö¡ æóÅöäú ÞóÖóì ÈöÇáúÞöíãóÉö
ãöäú ÎöáóÇÝö ÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö ßóÇäó ÑóåúäðÇ ÚöäúÏóåõ Åáóì Ãóäú
íóÞúÖöíóåõ Ïóíúäóåõº áöÃóäøóåõ ÈóÏóáõ ÇáÑøóåúäö ÝóÃóÎóÐó Íõßúãóåõ¡
æóáóæú Ñóåóäó ÎóÇÊóãðÇ ÚöäúÏó ÇãúÑóÃóÉò ÝóÌóÚóáóÊú ÎóÇÊóãðÇ ÝóæúÞó
ÎóÇÊóãò ÊóÖúãóäõº áöÃóäøó ÇáäøöÓóÇÁó íóáúÈóÓúäó ßóÐóáößó Ýóíóßõæäõ ãöäú
ÈóÇÈö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÈöÛóíúÑö ÅÐúäö ÇáúãóÇáößö¡ æóßóÐóÇ ÇáØøóíúáóÓóÇäõ
Åäú áóÈöÓóåõ áõÈúÓðÇ ãõÚúÊóÇÏðÇ Öóãöäó¡ æóáóæú æóÖóÚóåõ Úóáóì ÚõäõÞöåö
áóãú íóÖúãóäú¡ æóÝöí ÇáúæóÇÞöÚóÇÊö ÑóÌõáñ Ñóåóäó ÚöäúÏó ÑóÌõáò ÎóÇÊóãðÇ¡
æóÞóÇáó áöáúãõÑúÊóåöäö ÊóÎóÊøóãó Èöåö Åäú ÃóãóÑóåõ Ãóäú íóÊóÎóÊøóãó Èöåö
Ýöí ÇáúÎöäúÕóÑö Ýóåóáóßó Ýöí ÍóÇáö ÇáÊøóÎóÊøõãö íóåúáößõ ÈöÇáÏøóíúäöº
áöÃóäøóåõ ÃõãöÑó ÈöÇáúÍöÝúÙö áóÇ ÈöÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö¡ æóÝöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö
åõæó ÇáÕøóÍöíÍõ¡ æóáóæú Ñóåóäóåõ ÓóíúÝóíúäö ÝóÊóÞóáøóÏóåõãóÇ Öóãöäó
ÞóÇáó ÝóÎúÑõ ÇáÏøöíäö æóÇáúÝóÊúæóì Úóáóì Ãóäøóåõ íóÖúãóäõ æóÝöí
ÇáËøóáóÇËóÉö áóÇ íóÖúãóäõº áöÃóäøó ÇáúÚóÇÏóÉó ÌóÑóÊú Èóíúäó ÇáÔøõÌúÚóÇäö
ÈöÊóÞúáöíÏö ÇáÓøóíúÝóíúäö Ýöí ÇáúÍóÑúÈö Ïõæäó ÇáËøóáóÇËóÉö¡ æóÝöí
ÇáúãõÍöíØö¡ æóáóæú ÈóÇÚó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÒóæóÇÆöÏó ÇáÑøóåúäö ÈöÛóíúÑö
ÅÐúäö ÇáÑøóÇåöäö Ãóæú ÇáúÞóÇÖöí áóãú íóÌõÒú ÈóíúÚõåõ æóíóÖúãóäõ
ÞöíãóÊóåõ¡ æóÅöäú ÎóÇÝó ÊóáóÝóåõ ÝóÌóÐøó ÇáËøöãóÇÑó æóÍóáóÈó ÇááøóÈóäó
ÌóÇÒó ÇÓúÊöÍúÓóÇäðǺ áöÃóäøóåõ äóæúÚñ ãöäú ÇáúÍöÝúÙö¡ ÝóÅöäú ÎóÇÝó
ÊóáóÝóåõ ÚöäúÏóåõ ÝóÃóãúÓóßóåõ íõÑúÝóÚõ ÇáúÃóãúÑõ Åáóì ÇáúÞóÇÖöí ÍóÊøóì
íóÈöíÚóåõ Ãóæú íóÃúÐóäó áóåõ Ýöí ÇáúÈóíúÚö Åäú ßóÇäó ÇáúãóÇáößõ
ÛóÇÆöÈðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÍóÇÖöÑðÇ íóÑúÌöÚú Åáóíúåö¡ æóáóæú ßóÇäó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈóÚöíÏðÇ ãöäú ÇáúÞóÇÖöí æóÇáúãóÇáößö æóÎóÇÝó ÇáÊøóáóÝó
ÝóÈóÇÚóåõ ÈöäóÝúÓöåö áóãú íóÖúãóäú åóßóÐóÇ Ñõæöíó Úóäú ãõÍóãøóÏòº
áöÃóäøóåõ ãóÃúÐõæäñ áóåõ Ýöí ãöËúáö åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö Ýöí ÇáúÈóíúÚ
ÏóáóÇáóÉð¡ æóáóíúÓó áöáúãõÑúÊóåöäö æóáóÇ áöáÑøóÇåöäö Ãóäú íóÒúÑóÚó
ÇáúÃóÑúÖó æóáóÇ Ãóäú íõÄóÌøöÑóåóǺ áöÃóäøóåõ áóíúÓó áóåõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÚõ
ÈöÇáÑøóåúäö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÃõÌúÑóÉõ ÈóíúÊö ÇáúÍöÝúÙö æóÍóÇÝöÙöåö
Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÃõÌúÑóÉõ ÑóÇÚöíåö æóäóÝóÞóÊõåõ æóÇáúÎóÑóÇÌõ Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö) æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Ãóäú ãóÇ íõÍúÊóÇÌó Åáóíúåö áöãóÕúáóÍóÉö
ÇáÑøóåúäö áöäóÝúÓöåö æóÊóÈúÞöíóÊöåö Ýóåõæó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÓóæóÇÁñ
ßóÇäó Ýöí ÝóÕúáò Ãóæú áóãú íóßõäúº áöÃóäøó ÇáúÚóíúäó ÈóÇÞöíóÉñ Úóáóì
ãöáúßöåö¡ æóßóÐóÇ ãóäóÇÝöÚõåõ ãóãúáõæßóÉñ áóåõ Ýóíóßõæäõ ÃóÕúáðÇ
æóÊóÈúÞöíóÊõåõ Úóáóíúåö áöãóÇ Ãóäøóåõ ãõÄúäóÉõ ãöáúßöåö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúæóÏöíÚóÉö æóÐóáößó ãöËúáõ ÇáäøóÝóÞóÉö ãöäú ãóÃúßóáöåö æóãõÔúÑóÈöåö
æóÃõÌúÑóÉõ ÇáÑøóÇÚöí ãöËúáõåõº áöÃóäøóåõ ÚóáóÝó ÇáúÈóåóÇÆöãó. æóãöäú
åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓö ßöÓúæóÉõ ÇáÑøóÞöíÞö æóÃõÌúÑóÉõ ÙöÆúÑö æóáóÏö ÇáÑøóåúäö
æóßóÑúíõ ÇáäøóåúÑö æóßóÓúÑõ ÇáäøóåúÑö æóÓóÞúíõ ÇáúÈóÓóÇÊöíäó æóÊóáúÞöíÍõ
äóÎöíáöåö æóÌöÐóÇÐöåóÇ æóÇáúÞöíóÇãõ ÈöãóÕóÇáöÍöåö¡ æóÝöí ÇáäøóæóÇÒöáö
ÃóÈóì ÇáÑøóÇåöäõ Ãóäú íõäúÝöÞó Úóáóì ÇáÑøóåúäö ÝóÇáúÞóÇÖöí íóÃúãõÑõ
ÇáúãõÑúÊóåöäó ÈöÇáäøóÝóÞóÉö¡ ÝóÅöÐóÇ ÞóÈóÖó ÇáÏøóíúäó ÝóáöáúãõÑúÊóåöäö
Ãóäú íóÍúÈöÓóåõ Úóáóì ÇáäøóÝóÞóÉö¡ ÝóÅöäú åóáóßó Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö
æóÇáäøóÝóÞóÉõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö æóßõáøõ ãóÇ ßóÇäó áöÍöÝúÙöåö Ãóæú
áöÑóÏøöåö Åáóì íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóæú áöÑóÏøö ÌõÒúÁò ãöäúåõ
ßóãõÏóÇæóÇÉö ÇáúÌõÑúÍö Ýóåõæó Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ ãöËúáõ ÃõÌúÑóÉö
ÇáúÍóÇÝöÙöº áöÃóäøó ÇáúÅöãúÓóÇßó ÍóÞøñ áóåõ æóÇáúÍöÝúÙó æóÇÌöÈñ Úóáóíúåö
ÝóÊóßõæäõ ãõÄúäóÊõåõ Úóáóíúåö¡ æóßóÐóáößó ÃõÌúÑóÉõ ÇáúÈóíúÊö ÇáøóÊöí
íóÍúÝóÙõ Ýöíåö ÇáÑøóåúäõ æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøó ÃõÌúÑóÉó ÇáúãóÃúæóì
Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáäøóÝóÞóÉö æóãöäú åóÐóÇ ÇáúÞöÓúãö ÌõÚöáó
ÇáúÂÈöÞõ ÅÐóÇ ßóÇäó ßõáøõåõ ãóÖúãõæäðǺ áöÃóäøó íóÏó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö
ßóÇäóÊú ËóÇÈöÊóÉð Úóáóì ÇáúãóÍöáøö æóíóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÅÚóÇÏóÉö íóÏö
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö áöíóÑõÏøóåõ Úóáóì ÇáúãóÇáößö ÝóßóÇäóÊú ãöäú ãõÄúäóÉö
ÇáÑøóÏøö ÝóÊóßõæäõ Úóáóíúåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÈóÚúÖõåõ ÃóãóÇäóÉð ÝóíõÞóÏøóÑõ
ÇáúãóÖúãõæäõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÍöÕøóÉõ
(8/272)
ÇáúÃóãóÇäóÉö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö æóáöÃóäøó
ÇáÑøóÏøó áöÅöÚóÇÏóÉö ÇáúíóÏö æóíóÏõåõ Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö íóÏõ ÇáúãóÇáößö
ÅÐú åõæó ßóÇáúãõæÏöÚö ÝöíåóÇ ÝóÊóßõæäõ Úóáóì ÇáúãóÇáößö ÈöÎöáóÇÝö
ÃõÌúÑóÉö ÇáúÈóíúÊö ÇáøóÐöí íõÍúÝóÙõ Ýöíåö ÇáÑøóåúäõ¡ ÝóÅöäøó ßõáøóåóÇ
ÊóÌöÈõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ßóíúÝóãóÇ ßóÇäóº áöÃóäøó æõÌõæÈóåóÇ áöÃóÌúáö
ÇáúÍóÈúÓö æóÍóÞøõ ÇáúÍóÈúÓö ËóÇÈöÊñ áóåõ Ýöí Çáúßõáøö.
æóÃóãøóÇ ÇáúÌõÚúáõ ÝóáöÃóÌúáö ÇáÖøóãóÇäö ÝóíóÊóÞóÏøóÑõ ÈöÞóÏúÑöåö
æóÇáúãõÏóÇæóÇÉõ æóÇáúÝöÏóÇÁõ ãöäú ÇáúÌöäóÇíóÉö íóäúÞóÓöãõ Úóáóì
ÇáúãóÖúãõæäö æóÇáúÃóãóÇäóÉõ æóÇáúÎóÑóÇÌõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ
ãõÄúäóÉõ Çáúãöáúßö æóÇáúÚõÔúÑõ ÝöíãóÇ íóÎúÑõÌõ ãõÞóÏøóãñ Úóáóì ÍóÞøö
ÇáúãõÑúÊóåöäö áöÊóÚóáøõÞöåö ÈöÇáúÚóíúäö æóáóÇ íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ Èöåö
Ýöí ÇáúÈóÇÞöíº áöÃóäøó æõÌõæÈóåõ áóÇ íõäóÇÝöí ãöáúßóåõ¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì
Ãóäøóåõ áóæú ÈóÇÚó ÇáúÎóÇÑöÌó ßõáøóåõ Ýöí ÛóíúÑö ÇáÑøóåúäö ÞóÈúáó
ÃóÏóÇÁö ÇáúÚõÔúÑö íóÌõæÒõ ÝóßóÐóÇ áóåõ Ãóäú íõÎúÑöÌó ÈóÏóáó ÇáúÚõÔúÑö
ãöäú ãóÇáò ÂÎóÑó¡ æóÅöäú ßóÇäó ãöáúßõåõ ËóÇÈöÊðÇ Ýöíåö ÈóÞöíó ÑóåúäðÇ
Úóáóì ÍóÇáöåö ÈöÎöáóÇÝö ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÌõÒúÁò ÔóÇÆöÚò ãöäú ÇáÑøóåúäö
ÍóíúËõ íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ Ýöí ÇáúÈóÇÞöíº áöÃóäøóåõ ÊóÈóíøóäó
ÈöÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö Ãóäøóåõ áóÇ íóãúáößõ ÞóÏúÑó ÇáúãõÓúÊóÍóÞøö ÝóßóÇäó
ÇáÑøóåúäõ ÔóÇÆöÚðÇ Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáÑøóåúäó ßóÇäó
ÈóÇØöáðÇ æóáóÇ ßóÐóáößó æõÌõæÈõ ÇáúÚõÔúÑöº áöÃóäøó æõÌõæÈóåõ áóÇ
íõäóÇÝöí ãöáúßó ÇáÑøóÇåöäö áóÇ Ýöíåö æóáóÇ Ýöí ÛóíúÑöåö¡ Ëõãøó ÅÐóÇ
ÎóÑóÌó ãöäúåõ ÇáúÚõÔúÑõ ÎóÑóÌó Ðóáößó ÇáúÌõÒúÁõ Úóäú ãöáúßöåö Ýöí
ÇáúæóÞúÊö Ýóáóãú íõæÌóÈú ÔõíõæÚðÇ Ýöí ÇáúÈóÇÞöí áóÇ ØóÇÑöÆðÇ æóáóÇ
ãõÞóÇÑöäðÇ æóãóÇ ÃóÏøóÇåõ ÃóÍóÏõåõãóÇ ãöãøóÇ íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö
ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑö ÇáúÞóÇÖöí Ýóåõæó ãõÊóØóæøöÚñ ßóãóÇ ÅÐóÇ ÞóÖóì Ïóíúäó
ÛóíúÑöåö ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÈöÃóãúÑö ÇáúÞóÇÖöí æóÌóÚóáóåõ
ÏóíúäðÇ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö ÑóÌóÚó Úóáóíúåö æóÈöãõÌóÑøóÏö ÃóãúÑö ÇáúÞóÇÖöí
ãöäú ÛóíúÑö ÊóÕúÑöíÍò íóÌúÚóáõåõ ÏóíúäðÇ Úóáóíúåö áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö
ÅÐóÇ ßóÇäó ÕóÇÍöÈõåõ ÍóÇÖöÑðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÈöÃóãúÑö ÇáúÞóÇÖöíº
áöÃóäøóåõ íõãúßöäõåõ Ãóäú íóÑúÝóÚó ÇáúÃóãúÑó Åáóì ÇáúÞóÇÖöí ÝóíóÃúãõÑõ
ÕóÇÍöÈóåõ ÈöÐóáößó.
æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - íóÑúÌöÚõ Ýöí
ÇáúæóÌúåóíúäö æóåõæó ÝóÑúÚõ ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÍóÌóÑöº áöÃóäøó ÇáúÞóÇÖöíó áóÇ
íóáöí Úóáóì ÇáúÍóÇÖöÑö æóáóÇ íõäóÝøöÐõ ÃóãúÑóåõ Úóáóíúåö¡ æóÝöí
ÇáúãõÍöíØö æóÇáúÚõÔúÑõ æóÇáúÎóÑóÇÌõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö. ÇåÜ.
æóáóãú íóÐúßõÑú ÇáúãõÄóáøöÝõ ÇáÏøóÚúæóì æóÇáÔøóåóÇÏóÉó Ýöí ÇáÑøóåúäö
æóÏóÚúæóì ÇáÑøóÌõáóíúäö ÇáÑøóåúäó Ãóæú ÃóÍóÏöåöãóÇ ÞóÇáó Ýöí
ÇáúãóÈúÓõæØö ãóÓóÇÆöáõåõ Úóáóì ÝõÕõæáò: ÝóÕúáñ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝöåöãóÇ Ýöí
ÇáÑøóåúäö¡ æóÝóÕúáñ Ýöí ÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÔøóÇåöÏóíúäö Ýöí ÇáäøõØúÞö¡
æóÝóÕúáñ Ýöí ÔóåóÇÏóÉö ÇáÑøóÇåöäóíúäö æóÇáúãõÑúÊóåöäöíäó ÈöÇáúãóÑúåõæäö
áöÛóíúÑöåö¡ æóÝóÕúáñ Ýöí ÅÞóÇãóÉö ÇáúæóÇÍöÏö ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì
ÑóÌõáóíúäö Ýöí ÇáÑøóåúäö ÞóÇáó ÇáÑøóÇåöäõ ÑóåóäúÊõß åóÐöåö ÇáúÚóíúäó
æóÞóÈóÖúÊóåóÇ ãöäøöí æóÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó æóÇáúÚóíúäõ ÞóÇÆöãóÉñ Ýöí
íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö æóåõæó íõäúßöÑõ Ãóæú ÞóÇáó Èóáú ÑóåóäúÊäöí ÚóíúäðÇ
ÃõÎúÑóì ÝóÃóÞóÇãóÇ ÇáúÈóíøöäóÉó ÊõÞúÈóáõ ÈóíøöäóÉõ ÇáúãõÑúÊóåöäö
æóÇáúÞóæúáõ áóåõ áóÇ ÊõÞúÈóáõ ÈóíøöäóÉõ ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÈóíøöäóÉó
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÊõËúÈöÊõ ÇáúÍóÞøó äóÝúÓóåõ æóÈóíøöäóÉó ÇáÑøóÇåöäö ÊõËúÈöÊõ
ÇáúÍóÞøó áöÛóíúÑöåö æóåõæó ãöáúßõ ÇáúíóÏö æóÇáúÍóÈúÓö æóÈóíøöäóÉõ ãóäú
íõËúÈöÊõ ÇáúÍóÞøó áöäóÝúÓöåö Ãóæúáóìº áöÃóäøóåõ áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöí
ÞóÈõæáö ÈóíøöäóÉö ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó ÑóÏøó Ðóáößó¡
ÝóÅöäøó ÇáÑøóåúäó ÛóíúÑõ áóÇÒöãò æóÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÇáúÚóíúäõ åóÇáößóÉð
ÝóÇáúÈóíøöäóÉõ áöáÑøóÇåöäö ÅÐóÇ ßóÇäó ãóÇ íóÏøóÚöíåö ÇáÑøóÇåöäõ
ÃóßúËóÑóº áöÃóäøó ÈóíøöäóÊóåõ ÊõËúÈöÊõ ÒöíóÇÏóÉð ÃóÞóÇãó ÇáÑøóÇåöäõ
ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøóåõ Ñóåóäóåõ ÚóÈúÏðÇ ÈöÃóáúÝò íõÓóÇæöí ÃóáúÝóíúäö
æóÞóÈóÖóåõ æóÃóäúßóÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ íóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåõ ßõáøóåóÇ
ÇáäøöÕúÝõ íóÓúÞõØõ ÈöÏóíúäöåö æóíõÄúÎóÐõ ÈöÇáäøöÕúÝöº áöÃóäøóåõ ÌóÍóÏóåõ
ÝóÕóÇÑó ÖóÇãöäðÇ ÈöÇáúÌõÍõæÏö ßóÇáúãõæÏóÚö ÌóÍóÏó ÇáúæóÏöíÚóÉó íóÕöíÑõ
ÖóÇãöäðÇ áöáúæóÏöíÚóÉö¡ æóßóÐóáößó Åäú ÓóßóÊó ÇáúãõÑúÊóåöäõ æóáóãú
íõÞöÑøó¡ æóáóãú íóÌúÍóÏúº áöÃóäøó ÇáÓøõßõæÊó ÌõÍõæÏñ ÍõßúãðÇ.
ÃóáóÇ ÊóÑóì áóæú ÃóÎøóÑó ÔóíúÆðÇ ÝóÓóßóÊó íõÓúãóÚõ Úóáóíúåö ßóãóÇ áóæú
ÌóÍóÏó¡ æóáóæú ÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÊõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò áóÇ íõÓúãóÚõ
Þóæúáõåõº áöÃóäøóåõ ÎöáóÇÝõ ãóÇ ÞóÇãóÊú Úóáóíúåö¡ æóáóæú ÞóÇáó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÑóåóäúÊóäöí åóÐóíúäö ÇáËøóæúÈóíúäö¡ æóÞóÇáó ÇáÑøóÇåöäõ
ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÚóíúäöåö ÝóÇáúÞóæúáõ áöáÑøóÇåöäö æóÇáúÈóíøöäóÉõ
áöáúãõÑúÊóåöäö íóÏøóÚöí Úóáóíúåö ÒöíóÇÏóÉó Ñóåúäò æóåõæó íõäúßöÑõ
ÇáÑøóåúäó Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ æóÇáÏøóíúäõ ÃóáúÝñ ÝóÐóåóÈó Úóíúäõ ÇáúÚóÈúÏö
æóåõæó íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ¡ ÝóÞóÇáó ÇáÑøóÇåöäõ ßóÇäóÊú åóÐöåö ÞöíãóÊóåõ
íóæúãó ÑóåóäúÊõß ÝóÞóÏú ÐóåóÈó äöÕúÝõ ÍóÞøöß¡ æóÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ Èóáú
ßóÇäóÊú ÎóãúÓóãöÇÆóÉò íóæúãóÆöÐò æóÇÒúÏóÇÏóÊú ãöäú ÈóÚúÏõ ÝóÇáúÞóæúáõ
áöáÑøóÇåöäö æóÇáúÈóíøöäóÉõ áóåõ ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó ÇáúÞöíãóÉó áöáúÍóÇáö
ÃóáúÝñ Ýóíóßõæäõ ÇáúÍóÇáõ ÔóÇåöÏðÇ áöáúãóÇÖöí ßóãóäú ÇÓúÊóÃúÌóÑó
ØóÇÍõæäóÉð æóÇÎúÊóáóÝóÇ Ýöí ÌóÑóíóÇäö ÇáúãóÇÁö æóÇäúÞöØóÇÚöåö íõÍóßøóãõ
ÇáúÍóÇáõ ÝóßóÐóÇ ÇáÑøóÇåöäõ ÈóíøöäóÊõåõ ÊõËúÈöÊõ ÃóßúËóÑó ÇáúÞöíãóÊóíúäö
æóÈóíøöäóÉõ ÇáúãõÑúÊóåöäö ÊóäúÝöí ÝóßóÇäóÊú ÇáúãõËóÈøöÊóÉõ Ãóæúáóì
æóÅöÐóÇ ÃóäúßóÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóåúäó ÝóÔóåöÏóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ Ãóäøóåõ
Ñóåóäóåõ ÈöÃóáúÝò æóÇáúÃõÎúÑóì ÈöÃóáúÝóíúäö áóÇ ÊõÞúÈóáõº áöÃóäøó
ÇáÏøóíúäó ÈöåóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö áóãú íóËúÈõÊú ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -º áöÃóäøó ÇÎúÊöáóÇÝó ÇáÔøóÇåöÏóíúäö Ýöí ÇáúãóÔúåõæÏö
Èöåö íóãúäóÚõ ÞóÈõæáó ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÚöäúÏóåõ æóÅöÐóÇ áóãú íóËúÈõÊú
ÇáÏøóíúäõ áóãú íóËúÈõÊú ÇáÑøóåúäõº áöÃóäøó ÕöÍøóÊóåõ ãóäõæØóÉñ
ÈöÇáÏøóíúäö æóÚöäúÏóåõãóÇ åõæó Ñóåúäñ ÈöÇáúÃóÞóáøöº áöÃóäøóåõ íóËúÈõÊõ
Ïóíúäõ ÃóáúÝò ÈöåóÐöåö ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÚöäúÏó åõãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúãõÏøóÚöí
íóÏøóÚöí ÃóßúËóÑó ÇáúãóÇáóíúäö ÇÏøóÚóì ÇáÑøóÇåöäõ ÇáÑøóåúäó ÈöãöÇÆóÉò
æóÎóãúÓöíäó æóåöíó ÞöíãóÊõåõ æóÔóåöÏó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÐóáößó æóÇáúÂÎóÑõ
ÈöãöÇÆóÉò.
æóÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóáóíúåö ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓõæäó¡ æóåóÐóÇ Ñóåúäñ
ÈöãöÇÆóÉò ãöäúåóÇ ÝóÇáúÞóæúáõ áöáúãõÑúÊóåöäö æóÇáúÈóíøöäóÉõ áöáÑøóÇåöäöº
áöÃóäøóåõ íõËúÈöÊõ ÇáÏøóíúäó æóåõæó ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓõæäó áöÊóÕóÇÏõÞöåöãóÇ
Úóáóíúåö áóÇ ÈöÇáúÈóíøöäóÉö æóÊóÕóÇÏóÞóÇ Ãóäøó ÇáúÚóíúäó Ñõåöäó
ÈöãöÇÆóÉò ÝóÕóÇÑó ÑóåúäðÇ ÈöãöÇÆóÉò ÈöÊóÕóÇÏõÞöåöãóÇ Úóáóì Ðóáößó ÅáøóÇ
Ãóäøó ÈóíøöäóÉó ÇáÑøóÇåöäö ÃóßúËóÑõ ÅËúÈóÇÊðǺ áöÃóäøóåõ íõËúÈöÊõ
ÒöíóÇÏóÉó ÅíÝóÇÁò Úóáóì
(8/273)
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó
Ãóäøóåõ ÇÓúÊóæúÏóÚóåõ æóåõæó ÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøóåõ ÇÑúÊóåóäóåõ
ÊõÞúÈóáõ ÈóíøöäóÉõ ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÌóÇÁó áóÇÒöãðÇ
æóÝöíåö ÖóãóÇäñ æóáóÇ áõÒõæãó æóáóÇ ÖóãóÇäó Ýöí ÇáúæóÏöíÚóÉö ÝóßóÇäóÊú
ÈóíøöäóÉõ ÇáÑøóÇåöäö ÃóßúËóÑó ÅËúÈóÇÊðÇ æóáöÃóäøóåõ Ãóãúßóäó ÇáúÚóãóáõ
ÈöÇáúÈóíøöäóÊóíúäö ÈöÃóäú íóÌúÚóáó ßóÃóäøóåõ ÃóæúÏóÚóåõ¡ Ëõãøó Ñóåóäóåõº
áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó íõÑóÏøõ Úóáóì ÇáúÅöíÏóÇÚö. æóÃóãøóÇ ÇáúÅöíÏóÇÚõ áóÇ
íõÑóÏøõ Úóáóì ÇáÑøóåúäö ÅáøóÇ ÈöÑöÖóÇ ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ ÇáÑøóÇåöäõ ÃóÞóÇãó
ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì ÇáÑøóåúäö æóÇáúÂÎóÑõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ÌõÚöáó ÈóíúÚðǺ
áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó áóÇÒöãñ ãöäú ÇáúÌóÇäöÈóíúäö æóÇáÑøóåúäõ ÛóíúÑõ áóÇÒöãò
ãöäú ÌóÇäöÈö ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÇáúÈóíúÚõ íõæÌöÈõ Çáúãöáúßó áöáúÍóÇáö
æóÇáÑøóåúäõ áóÇ ÝóßóÇäóÊú ÈóíøöäóÉõ ÇáúÈóíúÚö ÃóßúËóÑó ÅËúÈóÇÊðÇ
æóáöÃóäøóåõ Ãóãúßóäó ÇáúÚóãóáõ ÈöÇáúÈóíøöäóÊóíúäö ÈöÃóäú ÊõÌúÚóáó
ßóÃóäøóåõ Ñóåóäó ÃóæøóáðÇ¡ Ëõãøó ÈóÇÚóº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó íõÑóÏøõ Úóáóì
ÇáÑøóåúäö æóÇáÑøóåúäõ áóÇ íõÑóÏøõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö.
æóßóÐóáößó áóæú ÇÏøóÚóì ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúåöÈóÉó æóÇáúÞóÈúÖó íõÄúÎóÐõ
ÈöÈóíøöäóÉö ÇáúåöÈóÉöº áöÃóäøó ÇáúåöÈóÉó ÊõæÌöÈõ ÇáúãóÇáó áöáúÍóÇáö
ßóÇáúÈóíúÚö ÇÏøóÚóì ÇáÔøöÑóÇÁó æóÇáúÞóÈúÖó æóÇáúÂÎóÑõ ÇÏøóÚóì ÇáÑøóåúäó
æóÇáúÞóÈúÖó íõÍúßóãõ ÈöÇáÔøöÑóÇÁö ÅÐóÇ ßóÇäó Ýöí íóÏö ÇáÑøóÇåöäö¡ ÝóÅöäú
Úóáöãó ÈöÊóÞóÏøõãö ÇáÑøóåúäö ÌõÚöáó ÑóåúäðǺ áöÃóäøó áöáúãõÑúÊóåöäö
ÞóÈúÖðÇ ãõÚóÇíóäðÇ æóáóÇ íõäúÞóÖõ ÈöÇáÔøóßøö ßóãóÇ áóæú ÇÏøóÚóíóÇ
ÇáÔøöÑóÇÁó ãöäú æóÇÍöÏò æóáöÃóÍóÏöåöãóÇ ÞóÈúÖñ ãõÚóÇíóäñ æóÃóÞóÇãóÇ
ÇáúÈóíøöäóÉó ÝóÕóÇÍöÈõ ÇáúÞóÈúÖö Ãóæúáóì¡ æóáóæú ÔóåöÏó ÇáÑøóÇåöäóÇäö
ÈöÃóäøó ÇáúãóÑúåõæäó ãöáúßõ ÂÎóÑó áóÇ ÊõÞúÈóáõº áöÃóäøóåõãóÇ ÈöåóÐöåö
ÇáÔøóåóÇÏóÉö íóÌõÑøóÇäöº áöÃóäúÝõÓöåöãóÇ äóÝúÚðÇ æóãóÛúäóãðǺ
áöÃóäøóåõãóÇ íõÑöíÏóÇäö ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö Úóäú ÇáÑøóåúäö
ÚóáóíúåöãóÇ¡ æóÝöí ÅÈúØóÇáö ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö Úóäú ÇáÑøóåúäö äóÝúÚñ
áóåõãóÇ Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö ÝóÊóãóßøóäóÊú ÇáÔøõÈúåóÉõ Ýöí ÔóåóÇÏóÊöåöãóÇ
ÝóáóÇ ÊõÞúÈóáõ æóáöÃóäøó åóÐöåö ÇáÔøóåóÇÏóÉó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÅöÞúÑóÇÑöº
áöÃóäøóåõãóÇ íóÔúåóÏóÇäö Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãóǺ áöÃóäøóåõãóÇ íóÓúÚóíóÇäö
Ýöí äóÞúÖö ÚóÞúÏò ÞóÏöíãò æóÔóåóÇÏóÉõ ÇáúÅöäúÓóÇäö Úóáóì äóÝúÓöåö
ÅÞúÑóÇÑñ ÝóåóÐóÇ ÅÞúÑóÇÑñ íóÊóÖóãøóäõ ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåóä ÝóáóÇ
íóÕöÍøõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö ßóãóÇ áóæú ÃóÞóÑøó ÕóÑöíÍðÇ¡ æóáóæú
ÔóåöÏó ÇáúãõÑúÊóåöäóÇäö ÊõÞúÈóáõº áöÃóäøóåõãóÇ áóÇ íóÌõÑøóÇäö Åáóì
ÃóäúÝõÓöåöãóÇ ãóÛúäóãðÇ æóáóÇ íóÏúÝóÚóÇäö ãóÛúÑóãðÇ Èóáú íóÖõÑøóÇäö
ÈöÃóäúÝõÓöåöãóÇ ãóÊóì ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ ÞóÇÆöãðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó åóÇáößðÇ
áóÇ ÊõÞúÈóáõ ÔóåóÇÏóÊõåõãóǺ áöÃóäøóåõãóÇ íóãúäóÚóÇäö Úóäú ÃóäúÝõÓöåöãóÇ
ãóÛúÑóãðǺ áöÃóäøó ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäö ÓóÞóØó ÇáÏøóíúäõ æóÈóÑöÆó
ÇáÑøóÇåöäõ Úóäú ÇáÏøóíúäö ÙóÇåöÑðÇ æóãóÊóì ÞõÈöáóÊú ÔóåóÇÏóÊõåõãóÇ áóãú
íóÕöÍøó ÇáÑøóåúäõ ÝóáóÇ íóÓúÞõØõ ÍóÞøõåõãóÇ ÈóÇÚó ÑóÌõáóÇäö ãóÊóÇÚðÇ
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ãöäú ÑóÌõáò Úóáóì Ãóäú íóÑúåóäóåõãóÇ ÚóÈúÏðÇ
ÈöÚóíúäöåö Ëõãøó ÔóåöÏó Ãóäøó ÇáúÚóÈúÏó áöÑóÌõáò¡ æóÞóÇáóÇ äóÑúÖóì Ãóäú
íóßõæäó ÏóíúäðÇ ÈöÇáÑøóåúäö ÊõÞúÈóáõ ÔóåóÇÏóÊõåõãóǺ áöÃóäøóåõãóÇ
íóÔúåóÏóÇäö Úóáóì ÃóäúÝõÓöåöãóÇ ÈöÅöÈúØóÇáö ÍóÞøöåöãóÇ Ýöí ÇáúÍóÈúÓö
æóáóÇ íóÌõÑøóÇäö Åáóì ÃóäúÝõÓöåöãóÇ ãóÛúäóãðÇ æóáóÇ íóÏúÝóÚóÇäö
ãóÛúÑóãðÇ æóáóÇ íóÓúÚóíóÇäö Ýöí äóÞúÖö ÚóÞúÏò.
æóáóæú ØóáóÈóÇ áóÇ ÊõÞúÈóáõº áöÃóäøóåõãóÇ íóÔúåóÏóÇäöº áöÃóäúÝõÓöåöãóÇ
ÈöÑóåúäò æóíóÓúÚóíóÇäö Ýöí äóÞúÖö ÚóÞúÏò Êóãøó ÈóíúäóåõãóÇ¡ æóáóíúÓó
áóåõãóÇ ÇáäøóÞúÖõ ÇÏøóÚóíóÇ Úóáóì ÑóÌõáò Ãóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò áóåõ
ÇáÑøóåúäõ Ýóåöíó Úóáóì ÞöÓúãóíúäö ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö
ÃóÍóÏöåöãóÇ Ãóæú Ýöí ÃóíúÏöíåöãóÇ Ãóæú Ýöí íóÏö ÇáÑøóÇåöäö æóÇáÏøóÚúæóì
ãöäúåõãóÇ ÍóÇáó ÍóíóÇÉö ÇáÑøóÇåöäö Ãóæú ÈóÚúÏó æóÝóÇÊöåö¡ æóÞóÏú
ÃóÑøóÎóÇ Ðóáößó ßõáøóåõ Ãóæú áóãú íõÄóÑøöÎóÇ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ Ýöí
íóÏö ÃóÍóÏöåöãóÇ¡ æóáóãú íõÄóÑøöÎóÇ Ýóåõæó Ãóæúáóìº áöÃóäøóåõ ÞóÏú
ÊóÑóÌøóÍóÊú ÈóíøöäóÉõ Ðöí ÇáúíóÏö ÈöÇáúíóÏöº áöÃóäøó íóÏóåõ ÊóÏõáøõ
Úóáóì Ãóäøóåõ ÓóÈóÞó ÇÑúÊöåóÇäõåõ æóáöÃóäøó íóÏóåõ ÕóÍöíÍóÉñ ãöäú ÍóíúËõ
ÇáÙøóÇåöÑõ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ äóÞúÖõåóÇ ÅáøóÇ Ãóäú íóÚúáóãó ÈõØúáóÇäóåóÇ
ßóãóÇ áóæú ÇÏøóÚóíóÇ ÇáÔøöÑóÇÁó ãöäú æóÇÍöÏò æóÇáúãóÈöíÚõ Ýöí íóÏö
ÃóÍóÏöåöãóÇ¡ ÝóÅöäú ÃóÑøóÎóÇ íõÞúÖóì áöÃóÓúÈóÞöåöãóÇ ÊóÇÑöíÎðǺ áöÃóäøó
ÇáúÈóíøöäóÉó ÇáøóÊöí ÂÎöÑõåõãóÇ ÊóÇÑöíÎðÇ ÛóíúÑõ ãóÞúÈõæáóÉòº áöÃóäøóåóÇ
ÞóÇãóÊú Úóáóì Ñóåúäò ÝóÇÓöÏò æóßóÇäó ÇáøóÐöí åõæó ÃóÓúÈóÞõ ÇäúÝóÑóÏó
ÈöÅöÞóÇãóÉö ÇáúÈóíøöäóÉö¡ æóÅöäú áóãú íõÄóÑøöÎóÇ áóÇ íõÞúÖóì áóåõãóÇ
ÞöíóÇÓðÇ æóÈöåö äóÃúÎõÐõ¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö áößõáøö æóÇÍöÏò äöÕúÝõåõ
ÈöäöÕúÝö ÍóÞøöåöº áöÃóäøó Ñóåúäó ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ äóÈóÐó
ÈóíøöäóÊóåõãóÇ ãóÚðÇ ÝóÕóÍøó ÇáÑøóåúäõ ÝóÕóÇÑó ÇáúÚóÈúÏõ ãóÍúÈõæÓðÇ
ÈöÍóÞøö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóáóì ÇáúßóãóÇáö åóÐóÇ ßõáøõåõ Ýöí ÍóÇáö
ÍóíóÇÉö ÇáÑøóÇåöäö ÝóÃóãøóÇ ÈóÚúÏó æóÝóÇÊöåö áóæú ÃóÞóÇãó ßõáøõ æóÇÍöÏò
ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì ÇÑúÊöåóÇäöåö ãöäúåõ íõÞúÖóì áößõáøö æóÇÍöÏò
ÈöäöÕúÝöåö ÑóåúäðÇ ÈöäöÕúÝö ÍóÞøöåö íõÈóÇÚõ Ýöíåö ÚöäúÏóåõãóÇ æóãóÇ
ÈóÞöíó áöáúÛõÑóãóÇÁö¡ æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó áóÇ íõÞúÖóì áóåõãóÇ ÈöÔóíúÁò
æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÛõÑóãóÇÁö ÈöÇáúÍöÕóÕö ÞöíóÇÓðǺ áöÃóäøó ÇáúÞóÖóÇÁó
ÈöÇáÑøóåúäö ãöäúåõãóÇ ÞóÖóÇÁñ ÈöÑóåúäò ãõÔóÇÚñ æóÃóäøóåõ ÈóÇØöáñ ßóãóÇ
Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÍóíóÇÉö áóåõãóÇ Ãóäøó ÇáúÞóÕúÏó ãóØúáõæÈñ ÈöÍõßúãöåö áóÇ
ÈöÚóíúäöåöº áöÃóäøóåõ ÔõÑöÚó áöíóßõæäó æóÓöíáóÉð æóÐóÑöíÚóÉð Åáóì
Íõßúãöåö æóÍößúãóÉõ ÇáÑøóåúäö ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö Ýöí ÍóÞøö åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö
ÈöÎöáóÇÝö ÍóÇáö ÇáúÍóíóÇÉöº áöÃóäøó ËóãøóÉó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÇáÑøóåúäö
åõæó ãöáúßõ ÇáúíóÏö æóÇáúÍóÈúÓõ æóáóÇ íóãúáößõ ÇËúäóÇäö ÇáúíóÏó
æóÇáúÍóÈúÓó Ýöí ÇáúãõÔóÇÚö ÏóÇÆöãðÇ ÝóáóÇ íõãúßöäõ ÇáúÞóÖóÇÁõ
ÈöÇáÑøóåúäö.
æóÃóãøóÇ ÇáúÞöÓúãõ ÇáËøóÇäöí áóæú ÇõÏøõÚöíóÇ ÇáÑøóåúäó ãöäú ÇËúäóíúäö
ÝóÃóÞóÇãó ßõáøõ æóÇÍöÏò ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì ÇáöÇÑúÊöåóÇäö ãöäú ÂÎóÑó
æóÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÃóÍóÏöåöãóÇ ÝóáóÇ íóÎúáõæ ÅãøóÇ Ãóäú íóßõæäó
ÇáÑøóÇåöäóÇäö ÛóÇÆöÈóíúäö Ãóæú ßóÇäóÇ ÍóÇÖöÑóíúäö Ãóæú ÃóÍóÏõåõãóÇ
ÍóÇÖöÑñ æóÇáúÂÎóÑõ ÛóÇÆöÈñ¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÇ ÛóÇÆöÈóíúäö ÝóÐõæ ÇáúíóÏö
Ãóæúáóì¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÎóÇÑöÌõ ÃóÓúÈóÞó ÊóÇÑöíÎðǺ áöÃóäøó ÈóíøöäóÉó
ÇáúÎóÇÑöÌö áóÇ ÊõÓúãóÚõº áöÃóäøóåóÇ áóãú ÊóÞõãú Úóáóì ÎóÕúãòº áöÃóäøó
ÐóÇ ÇáúíóÏö ÃóËúÈóÊóÊú ÈóíøöäóÊõåõ ßóæúäóåóÇ ÑóåúäðÇ Ýöí ÍóÞøö ãóÇ Ýöí
íóÏöåö æóÇáúãõÑúÊóåöäõ áóÇ íóäúÊóÕöÈõ ÎóÕúãðÇ Úóáóì ÇáúãóÇáößö
ßóÇáúãõæÏöÚö ÝóßóÇäó ÇáÔøóíúÁõ ÑóåúäðÇ Ýöí íóÏö Ðöí ÇáúíóÏö ßóãóÇ
íóÏøóÚöíåö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäóÇäö ÍóÇÖöÑóíúäö ÝóÇáúÎóÇÑöÌõ Ãóæúáóìº
áöÃóäøó ßõáøó
(8/274)
æóÇÍöÏò ãöäú ÇáÑøóÇåöäóíúäö íóäúÊóÕöÈõ
ÎóÕúãðÇ áöÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøóåõ íóÏøóÚöí Ãóäøóåõ ãöáúßõåõ æóÑóåóäóåõ ãöäú
ÇáúãõÏøóÚöí æóíóÌúÚóáõ ÅÞóÇãóÊóåõ ÇáúÈóíøöäóÉó ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäóíúäö
æóåõãóÇ íóÍúÊóÇÌóÇäö Åáóì ÅËúÈóÇÊö ãöáúßö ÇáÑøóÇåöäóíúäö áöíóÕöÍøó
ÑóåúäõåõãóÇ ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú ÃóÞóÇãó ÇáÑøóÇåöäóÇäö ÇáúÈóíøöäóÉó
Úóáóì Çáúãöáúßö ÇáúãõØúáóÞö æóÇáÔøóíúÁõ Ýöí íóÏö ÃóÍóÏöåöãóÇ ßóÇäó
ÇáúÎóÇÑöÌõ Ãóæúáóì ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ.
æóÅöäú ßóÇäó ÑóÇåöäõ ÇáúÎóÇÑöÌö ÍóÇÖöÑðÇ æóÑóÇåöäõ Ðöí ÇáúíóÏö ÛóÇÆöÈðÇ
ÝóÐõæ ÇáúíóÏö Ãóæúáóìº áöÃóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó áóÇ íóäúÊóÕöÈõ ÎóÕúãðÇ
áöãóäú íóÏøóÚöí ãöáúßðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäö ßóÇáúãõæÏöÚö ÝóÈóíøöäóÉõ
ÇáúÎóÇÑöÌö ÞóÇãóÊú áóÇ Úóáóì ÎóÕúãò¡ æóÅöäú ßóÇäó ÑóÇåöäõ Ðöí ÇáúíóÏö
ÍóÇÖöÑðÇ æóÑóÇåöäõ ÇáúÎóÇÑöÌö ÛóÇÆöÈðÇ ÝóßóÐóáößó ØóÚóäó ÚöíÓóì -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -¡ æóÞóÇáó ÍóÖúÑóÉõ ÑóÇåöäö Ðöí ÇáúíóÏö
ÊóßúÝöí áöáúÞóÖóÇÁö áöáúÎóÇÑöÌöº áöÃóäøó ÑóÇåöäó Ðöí ÇáúíóÏö ÇäúÊóÕóÈó
ÎóÕúãðÇ áöáúÎóÇÑöÌöº áöÃóäøóåõ íóÏøóÚöí Çáúãöáúßó áöäóÝúÓöåö æóÇáÑøóåúäõ
ãöäú Ðöí ÇáúíóÏö æóÇáúÎóÇÑöÌö ãõÑúÊóåóäñ æóÇáúãõÑúÊóåóäõ ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáúãõæÏöÚö æóÇáúãõæÏöÚõ íóäúÊóÕöÈõ ÎóÕúãðÇ ÝöíãóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ
áöÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøóåõ ãöäú ÈóÇÈö ÇáúÍöÝúÙö ßóãóÇ áóæú ÇÏøóÚóì ÅäúÓóÇäñ
Úóáóì ÇáúãõæÏöÚö Ãóäøó ãóÇ Ýöí íóÏöåö ãöäú ÇáúæóÏöíÚóÉö áöÝõáóÇäò ÂÎóÑó
ÛóÇÆöÈò ÃóæúÏóÚóåõ ÅíøóÇåõ æóÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì Ðóáößó ÊõÞúÈóáõ
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóÇáúÌóæóÇÈõ Úóäúåõ Ãóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó ßóãóÇ íõËúÈöÊõ
Çáúãöáúßó áöÑóÇåöäöåö íóÏøóÚöí ÏóíúäðÇ æóåõæó ÛóÇÆöÈñ¡ æóáóíúÓó Úóäúåõ
ÎóÕúãñ ÍóÇÖöÑñ ÝóáóÇ ÊõÞúÈóáõ ÈóíøöäóÊõåõ Úóáóì ÅËúÈóÇÊö ÇáÏøóíúäö ÝóáóÇ
ÊõÞúÈóáõ Úóáóì ÅËúÈóÇÊö ÇáÑøóåúäö ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóÇ íóÕöÍøõ
ÈöÏõæäö ÇáÏøóíúäö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõæÏöÚöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÏøóÚö Úóáóì
ãõæÏöÚöåö ÔóíúÆðÇ Èóáú íóÏøóÚöí Çáúãöáúßó áóåõ ÝóíóäúÊóÕöÈõ ÎóÕúãðÇ Ýöí
ÅËúÈóÇÊö Çáúãöáúßö¡ æóáóæú ÇÏøóÚóì æóÇÍöÏñ Úóáóì ÑóÌõáóíúäö ÇáÑøóåúäó
æóÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì ÃóÍóÏöåöãóÇ Ãóäøóåõ Ñóåóäóåõ ÇáúãóÊóÇÚó
æóíóÌúÍóÏóÇäö ÇáÑøóåúäó íóÓúÊóÍúáöÝõ ãöäú áóãú íõÞöãú Úóáóíúåö
ÇáúÈóíøöäóÉó¡ æóÅöäú ÍóáóÝó ÍóáóÝó ÑóÏøó ÇáÑøóåúäó ÚóáóíúåöãóǺ
áöÃóäøóåõ áóãú íóËúÈõÊú ÇáÑøóåúäõ Ýöí ÍóÞøöåö ÝóáóÇ íõÞúÖóì Èöåö Ýöí
äóÕöíÈö ÇáúÂÎóÑöº áöÃóäøóåõ áóÇ íóßõæäõ ÞóÈúÖðÇ ÈöÇáÑøóåúäö Ýöí äöÕúÝò
ãõÔóÇÚò æóÐóáößó áóÇ íóÌõæÒõ¡ ÝóÅöäú äóßóáó ËóÈóÊó ÚóáóíúåöãóÇ Úóáóì
ÇáäøóÇßöáö ÈöÇáäøõßõæáö æóÚóáóì ÇáúÂÎóÑö ÈöÇáúÈóíøöäóÉö.
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇËúäóíúäö æóÇáÑøóÇåöäõ æóÇÍöÏðÇ ÝóÃóÞóÇãó
ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøöí ÇÑúÊóåóäúÊ æóÕóÇÍöÈöí ÈöãöÇÆóÉò
æóÃóäúßóÑó ÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúÂÎóÑõ ÇáÑøóåúäó íõÑóÏøõ Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò íõÞúÖóì Èöåö ÑóåúäðÇ
æóíõÌúÚóáõ Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÇáøóÐöí ÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó æóÚóáóì
íóÏö ÚóÏúáò¡ ÝóÅöäú ÞóÖóì ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúãõÑúÊóåöäó ÇáúãõÞöíãó
ÇáúÈóíøöäóÉó Ýóáóåõ ÃóÎúÐõ ÇáÑøóåúäö¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÐóåóÈó
äóÕöíÈõåõ áóÇ äóÕöíÈõ ÇáúÌóÇÍöÏö æóáóÇ ÑöæóÇíóÉó Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ýöíåö áöãõÍóãøóÏò Ãóäøóåõ áóÇ íõãúßöäõ ÇáúãõÏøóÚöí
ÅËúÈóÇÊõ ÇáÑøóåúäö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÅáøóÇ ÈóÚúÏó ÅËúÈóÇÊöåö Úóáóì
ÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ãöäú ÇËúäóíúäö áóÇ íóÕöÍøõ ÅáøóÇ
ÈöÞóÈõæáöåöãóÇ ÌóãöíÚðÇ ÝóßóÇäó ÇáÑøóåúäõ ãöäú ÕóÇÍöÈöåö ÓóÈóÈðÇ
áöËõÈõæÊö ÇáÑøóåúäö Ýöí ÍóÞøöåö æóãóäú ÃóäúßóÑó ÓóÈóÈó ËõÈõæÊö ÍóÞøö
ÅäúÓóÇäò íóäúÊóÕöÈõ ÎóÕúãðÇ áóåõ ÝóÞóÇãóÊú ÇáúÈóíøöäóÉõ Úóáóì ÎóÕúãöåö
ßóãóÇ áóæú ÇÏøóÚóì ÚóíúäðÇ Ýöí íóÏö ÅäúÓóÇäò Ãóäøóåõ ÇÔúÊóÑóÇåóÇ ãöäú
ÝõáóÇäò ÇáúÛóÇÆöÈö ÊõÞúÈóáõ ÈóíøöäóÊõåõ Úóáóì Ðóáößó æóãóÊóì ËóÈóÊó
ÇáÑøóåúäõ ãöäúåõãóÇ íõæÖóÚõ Ýöí äóæúÈóÉö ÇáúÌóÇÍöÏö Úóáóì íóÏö ÚóÏúáòº
áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó Ýöí ÍóÞøö ÇáúÌóÇÍöÏö ÛóíúÑõ ËóÇÈöÊò Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõÏøóÚöí æóÇáÑøóÇåöä ãóÇ ÑóÖöíó ÈöÍöÝúÙö ÇáúãõÏøóÚöí æóÍúÏóåõ
æóáöÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ãóäøó ãóÇ íóÏøóÚöíåö Úóáóì
ÕóÇÍöÈöåö áóíúÓó ÓóÈóÈðÇ áöËõÈõæÊö ÍóÞøöåö Èóáú åõæó ÔóÑúØñ áöËõÈõæÊö
ÍóÞøöåö áóÇ Þóæúáö ÕóÇÍöÈöåö ÝóáóÇ íõãúßöäõåõ ÅËúÈóÇÊõ Þóæúáö ÕóÇÍöÈöåö
æóåõæó ÌóÇÍöÏñ ßóãóÇ áóæú ÇõÏøõÚöíóÇ åõäóÇ ãöäú ÇËúäóíúäö æóåõæó Ýöí
íóÏö ÃóÍóÏöåöãóÇ æóÑóÇåöäõ Ðöí ÇáúíóÏö ÍóÇÖöÑñ áóÇ ÊõÞúÈóáõ ÈóíøöäóÉõ
ÇáúÎóÇÑöÌö Úóáóì ÅËúÈóÇÊö ÇáÑøóåúäö Úóáóì ÇáúÛóÇÆöÈö ßóãóÇ ÈóíøóäøóÇ
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ æóÇóááøóåõ ÓõÈúÍóÇäóåõ æóÊóÚóÇáóì ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö
æóÅöáóíúåö ÇáúãõÑóÌøöÚõ æóÇáúãóÂÈõ.
[ÈóÇÈñ ãóÇ íóÌõæÒõ ÇÑúÊöåóÇäõåõ æóÇáöÇÑúÊöåóÇäõ Èöåö æóãóÇ áóÇ íóÌõæÒõ]
áóãøóÇ ÐóßóÑó ãõÞóÏøóãóÇÊö ãóÓóÇÆöáö ÇáÑøóåúäö ÐóßóÑó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÈóÇÈö
ÊóÝúÕöíáó ãóÇ íóÌõæÒõ ÇÑúÊöåóÇäõåõ æóÇáöÇÑúÊöåóÇäõ Èöåö æóãóÇ áóÇ
íóÌõæÒõ ÅÐú ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÅäøóãóÇ íóßõæäõ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÌúãóÇáö ÞóÇáó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóÇ íóÌõæÒõ Ñóåúäõ ÇáúãõÔóÇÚö) íóÚúäöí áóÇ íóÕöÍøõ
Ñóåúäõ ÇáúãõÔóÇÚö ÝóÙóÇåöÑõåõ Ãóäøóåõ áóÇ ÝóÑúÞó Èóíúäó ãóÇ íóÍúÊóãöáõ
ÇáúÞöÓúãóÉó æóãóÇ áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÞöÓúãóÉó ÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúÚöäóÇíóÉö
Ñóåúäõ ÇáúãõÔóÇÚö ÞóÇÈöáõ ÇáúÞöÓúãóÉö æóÛóíúÑõåõ ÝóÇÓöÏñ íóÊóÚóáøóÞõ
Èöåö ÇáÖøóãóÇäõ ÅÐóÇ ÞõÈöÖó¡ æóÞöíáó ÈóÇØöáñ áóÇ íóÊóÚóáøóÞõ Èöåö
ÇáÖøóãóÇäõ¡ æóáóíúÓó ÈöÕóÍöíÍòº áöÃóäøó ÇáúÈóÇØöáó ãöäúåõ ÝöíãóÇ ÅÐóÇ
áóãú íóßõäú ÇáÑøóåúäõ ãóÇáðÇ¡ æóáóãú íóßõäú ÇáúãõÞóÇÈöáõ Èöåö ãóÖúãõæäðÇ
æóãóÇ äóÍúäõ Ýöíåö áóíúÓó ßóÐóáößó ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÇáúÞóÈúÖó ÔóÑúØõ
ÊóãóÇãö ÇáúÚóÞúÏö áóÇ ÔóÑúØõ ÌóæóÇÒöåö¡ æóÞóÇáó ÇáúÅöãóÇãõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ
- ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - íóÌõæÒõº áöÃóäøó ãõæÌöÈóåõ ÚöäúÏóåõ ÈóíúÚõåõ
æóÇáúãõÔóÇÚõ áóÇ íóãúÊóäöÚõ ÈóíúÚõåõ æóáóäóÇ Ãóäøó ãõæÌöÈóåõ ËõÈõæÊõ
íóÏö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö æóÇÓúÊöÍúÞóÇÞõ ÇáúÍóÈúÓö ÇáÏøóÇÆöãö æóáóÇ
íõÊóÕóæøóÑõ ÇáúÍóÈúÓõ ÇáÏøóÇÆöãõ Ýöí ÇáúãõÔóÇÚöº áöÃóäøóåõ íóÈúØõáõ
ÈöÇáúãõåóÇíóÃóÉö ÞóÈóÖóåõ ßóÃóäøóåõ Ñóåóäóåõ íóæúãðÇ æóíóæúãðÇ áóÇ
æóáöåóÐóÇ íóÓúÊóæöí Ýöíåö ãóÇ íóÞúÈóáõ ÇáúÞöÓúãóÉó æóãóÇ áóÇ íóÞúÈóáõåóÇ
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúåöÈóÉö ÍóíúËõ ÊóÌõæÒõ ÝöíãóÇ áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúÞöÓúãóÉóº
áöÃóäøó ãõæÌöÈóåóÇ Çáúãöáúßõ æóáóÇ íóãúÊóäöÚõ ÈöÇáÔøõíõæÚö æóáóÇ íóÌõæÒõ
ãöäú ÔóÑöíßöåö ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó ËõÈõæÊó ÇáúíóÏö Ýöí ÇáúãõÔóÇÚö áóÇ
íõÊóÕóæøóÑõ æóáöÃóäøóåõ áóæú ÌóÇÒó áóÃóãúÓóßóåõ íóæúãðÇ ÈöÍõßúãö
ÇáÑøóåúäö æóíóæúãðÇ ÈöÍõßúãö Çáúãöáúßö ÝóíóÕöíÑõ ßóÃóäøóåõ
(8/275)
Ñóåóäóåõ íóæúãðÇ æóíóæúãðÇ áóÇ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÅöÌóÇÑóÉö ÍóíúËõ ÊóÌõæÒõ Ýöí ÇáúãõÔóÇÚö ãöäú ÇáÔøóÑöíßöº áöÃóäøó
ÍõßúãóåóÇ ÇáÊøóãóßøõäõ ãöäú ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö áóÇ ÇáúÍóÈúÓõ æóÇáÔøóÑöíßõ
ãõÊóãóßøöäñ ãöäú Ðóáößó æóÇáÔøõíõæÚõ ÇáØøóÇÑöÆõ íóãúäóÚõ ÈóÞóÇÁó
ÇáÑøóåúäö Ýöí ÑöæóÇíóÉö ÇáúÃóÕúáö æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó áóÇ íóãúäóÚõº
áöÃóäøó Íõßúãó ÇáúÈóÞóÇÁö ÃóÓúåóáõ ãöäú ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÝóÃóÔúÈóåó
ÇáúåöÈóÉó.
æóÌúåõ ÇáúÃóæøóáö Ãóäøó ÇáöÇãúÊöäóÇÚó áöÚóÏóãö ÇáúãóÍóáøöíøóÉö¡ æóÝöí
ãöËúáöåö íóÓúÊóæöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ æóÇáúÈóÞóÇÁõ ßóÇáúÍõÑøöíøóÉö Ýöí ÈóÇÈö
ÇáäøößóÇÍö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúåöÈóÉöº áöÃóäøó ÇáúãõÔóÇÚó áóÇ íõãúßöäõ
ÍõßúãõåóÇ æóåõæó Çáúãöáúßõ æóÇáúãóäúÚõ Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö áöäóÝúíö
ÇáúÛóÑóÇãóÉö Úóáóì ãóÇ ÚóÑóÝó æóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóì ÇÚúÊöÈóÇÑöåö Ýöí
ÍóÇáóÉö ÇáúÈóÞóÇÁö æóáöåóÐóÇ íóÕöÍøõ ÇáÑøõÌõæÚõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóæúåõæÈö
æóáóÇ íóÕöÍøõ ÇáúÝóÓúÎõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóÑúåõæäö ÞóÇáó Ýöí ÇáúãõÍöíØö
æóáóÇ íóÌõæÒõ ãóÇ åõæó ãóÔúÛõæáñ ÈöÍóÞøö ÇáúÛóíúÑö¡ æóáóæú Ñóåóäó
ÚóÈúÏðÇ äöÕúÝóåõ ÈöÓöÊøöãöÇÆóÉò æóäöÕúÝóåõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò áóãú íóÌõÒúº
áöÃóäøóåõ áóãøóÇ Óõãøöíó ÇáäøöÕúÝõ ÈóÏóáðÇ Úóáóì ÍöÏóÊöåö ÕóÇÑó
ÕóÝúÞóÊóíúäö ßóÃóäøóåõ Ñóåóäó ßõáøó äöÕúÝò ÈöÕóÝúÞóÉò Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö
ÝóæóÞóÚó ÔóÇÆöÚðÇ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ¡ æóåóÐóÇ íõÝöíÏõ Ãóäøó ÇáúãóÇäöÚó åõæó
ÇáúÅöÔóÇÚóÉõ Ýöí ÇáúÚóÞúÏö áöÙóÇåöÑö Þóæúáöåö ÝóíóÕöíÑõ ÊóÝúÑöíÚðÇ Åáóì
ÂÎöÑöåö ãóÚó Ãóäøó ÇáúãóÇäöÚó ÇáúÅöÔóÇÚóÉõ ÚöäúÏó ÇáúÞóÈúÖö Ýóáóæú ÞóÇáó
æóáóÇ íóÌõæÒõ Ñóåúäõ ÇáúãõÔóÇÚö ÚóÞúÏðÇ æóÞóÈúÖðÇ áóßóÇäó Ãóæúáóì¡
æóáóæú Ñóåóäó ÞõáúÈðÇ æóÒúäõåõ ÚöÔúÑõæäó ÏöÑúåóãðÇ ÈöÚóÔóÑóÉö ÏóÑóÇåöãó
ÝóßóÓóÑóåõ¡ ÝóÅöäøóåõ íóÖúãóäõ äöÕúÝó ÇáúÞõáúÈó æóíóÕöíÑõ ÔóÑößóÉð
ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÕõæÑóÉö ÇáÔøõíõæÚö ÇáØøóÇÑöÆö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóÇ ÇáËøóãóÑóÉõ Úóáóì ÇáäøóÎúáö ÏõæäóåóÇ
æóáóÇ ÒóÑúÚñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÏõæäóåóÇ æóáóÇ äóÎúáñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÏõæäóåóÇ)
º áöÃóäøó ÇáúÞóÈúÖó ÔóÑúØñ Ýöí ÇáÑøóåúäö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇ æóáóÇ
íõãúßöäõ ÞóÈúÖõ ÇáúãõÊøóÕöáö æóÍúÏóåõ ÝóÕóÇÑó Ýöí ãóÚúäóì ÇáúãõÔóÇÚö
æóÚóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ãóäøó Ñóåúäó ÇáúÃóÑúÖö
Ïõæäó ÇáÔøóÌóÑö ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøó ÇáÔøóÌóÑó ÇÓúãñ áöáäøóÈóÇÊö Ýóíóßõæäõ
ÇÓúÊöËúäóÇÁõ ÇáúÃóÔúÌóÇÑö ÈöãóæóÇÖöÚöåóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ Ñóåóäó
ÇáÏøóÇÑó Ïõæäó ÇáúÈöäóÇÁöº áöÃóäøó ÇáúÈöäóÇÁó ÇÓúãñ áöáúãóÈúäöíøö
ÝóÊóßõæäõ ÇáúÃóÑúÖõ ÌóãöíÚðÇ ÑóåúäðÇ æóåöíó ãóÔúÛõæáóÉñ Èöãöáúßö
ÇáÑøóÇåöäö¡ æóáóæú Ñóåóäó ÇáäøóÎúáó ÈöãóæóÇÖöÚöåóÇ ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõ
Ñóåóäó ÇáúÃóÑúÖó ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÇáäøóÎúáö æóÐóáößó ÌóÇÆöÒñ
æóãõÌóÇæóÑóÉõ ãóÇ áóíúÓó ÈöÑóåúäò áóÇ íóãúäóÚõ ÇáÕøöÍøóÉó æóíóÏúÎõáõ Ýöí
Ñóåúäö ÇáúÃóÑúÖö ÇáäøóÎúáõ æóÇáÊøóãúÑõ Úóáóì ÇáäøóÎúáö æóÇáÒøóÑúÚõ
æóÇáÑøóØúÈóÉõ æóÇáúÈöäóÇÁõ æóÇáúÛóÑúÓõº áöÃóäøóåõ ÊóÇÈöÚñ áöÇÊøöÕóÇáöåö
ÝóíóÏúÎõáõ ÊóÈóÚðÇ ÊóÕúÍöíÍðÇ áöáúÚóÞúÏö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈóíúÚö ÍóíúËõ áóÇ
ÊóÏúÎõáõ åóÐöåö Ýöí ÈóíúÚö ÇáúÃóÑúÖö Óöæóì ÇáäøóÎúáöº áöÃóäøó ÈóíúÚó
ÇáúÃóÑúÖö ÈöÏõæäö åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÌóÇÆöÒñ ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóì
ÅÏúÎóÇáöåóÇ Ýöí ÇáúÈóíúÚö ãöäú ÛóíúÑö ÐößúÑò æóÈöÎöáóÇÝò ÇáúãóÊóÇÚö
ÇáúãóæúÖõæÚö ÈöåóÇ ÍóíúËõ áóÇ íóÏúÎõáõ Ýöí ÇáÑøóåúäö ãöäú ÛóíúÑö ÐößúÑòº
áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÊóÇÈöÚò áóåóÇ æóáöåóÐóÇ áóæú ÈóÇÚóåóÇ Èößõáøö Þóáöíáò
Ãóæú ßóËöíÑò åõæó ÝöíåóÇ Ãóæú ãöäúåóÇ áóÇ íóÏúÎõáõ ÇáúãóÊóÇÚõ¡ æóåóÐöåö
ÇáúÃóÔúíóÇÁõ ÊóÏúÎõáõ.
æóßóÐóÇ ÊóÏúÎõáõ åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁõ Ýöí Ñóåúäö ÇáÏøóÇÑö æóÇáúÞóÑúíóÉö
áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ¡ æóáóæú ÇõÓúÊõÍöÞøó ÈóÚúÖõåõ Åäú ßóÇäó ÇáúÈóÇÞöí íóÌõæÒõ
ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÇáÑøóåúäö Úóáóíúåö æóÃóÎúÐõåõ ÌóÇÒó æóÐóáößó ÈöÃóäú íóßõæäó
ÇáúãõÓúÊóÍóÞøõ ãóæúÖöÚðÇ ãõÚóíøóäðǺ áöÃóäøó Ñóåúäóåõ ÇÈúÊöÏóÇÁð íóÌõæÒõ
ÝóßóÐóÇ ÈóÞóÇÁð¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÈóÇÞöí áóÇ íóÌõæÒõ ÇÈúÊöÏóÇÁõ ÇáÑøóåúäö
Úóáóíúåö ÈöÃóäú ÇÓúÊóÍóÞøó ÌõÒúÁðÇ ÔóÇÆöÚðÇ Ãóæú ãóÇ åõæó Ýöí ãóÚúäóì
ÇáÔøóÇÆöÚö ßóÇáÊøóãúÑö æóäóÍúæöåö ÈóØóáóº áöÃóäøóåõ ÊóÈóíøóäó
ÈöÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö Ãóäøó ÇáÑøóåúäó æóÞóÚó ÈóÇØöáðÇ æóíóãúäóÚõ
ÇáÊøóÓúáöíãó ßóæúäõ ÇáÑøóÇåöäö Ãóæú ãóÊóÇÚöåö Ýöí ÇáÏøóÇÑö
ÇáúãóÑúåõæäóÉö ÍóÊøóì ÅÐóÇ Ñóåóäó ÏóÇÑðÇ æóåõæó ÝöíåóÇ¡ æóÞóÇáó
ÓóáøóãúÊåóÇ Åáóíúß áóÇ íóÊöãøõ ÇáÑøóåúäõ ÍóÊøóì íóÞõæáó ÈóÚúÏó ãóÇ
ÎóÑóÌó ãöäú ÇáÏøóÇÑö ÓóáøóãúÊåóÇ Åáóíúߺ áöÃóäøó ÇáÊøóÓúáöíãó ÇáúÃóæøóáó
æóåõæó ÝöíåóÇ æóÞóÚó ÈóÇØöáðÇ áöÔõÛúáöåóÇ Èöåö æóáóÇ ÈõÏøó ãöäú
ÊóÌúÏöíÏö ÇáÊøóÓúáöíãö ÈóÚúÏó ÇáúÎõÑõæÌö ãöäúåóÇ ßóãóÇ ÅÐóÇ ÓóáøóãóåóÇ
æóãóÊóÇÚõåõ ÝöíåóÇ æóíõãúäóÚõ ÊóÓúáöíãõ ÇáÏøóÇÈøóÉö ÇáúãóÑúåõæäóÉö
ÇáúÍöãúáö ÇáøóÐöí ÚóáóíúåóÇ ÝóáóÇ íóÊöãøõ ÍóÊøóì íõáúÞóì ÇáúÍöãúáõ
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ Ñóåóäó ÇáúÍöãúáó ÏõæäóåóÇ ÍóÊøóì íóßõæäó ÑóåúäðÇ ÅÐóÇ
ÏóÝóÚó ÇáÏøóÇÈøóÉó Åáóíúåöº áöÃóäøó ÇáÏøóÇÑó ãóÔúÛõæáóÉñ ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ
ÅÐóÇ Ñóåóäó ãóÊóÇÚðÇ Ýöí ÏóÇÑò Ãóæú Ýöí æöÚóÇÁò Ïõæäó ÇáÏøóÇÑö¡
æóÇáúæöÚóÇÁõ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ Ñóåóäó ÓóÑúÌðÇ Úóáóì ÏóÇÈøóÉò Ãóæú
áöÌóÇãðÇ Ýöí ÑóÃúÓöåóÇ æóÏóÝóÚó ÇáÏøóÇÈøóÉó Ýöí ÇáÓøóÑúÌö æóÇááøöÌóÇãö
ÍóíúËõ áóÇ íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÍóÊøóì íóäúÒöÚóåõ ãöäúåóÇ Ëõãøó íõÓóáøöãóåõ
Åáóíúåöº áöÃóäøóåõ ãöäú ÊóæóÇÈöÚö ÇáÏøóÇÈøóÉö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáËøóãóÑóÉö
áöáäøóÎúáö ÍóÊøóì ÞóÇáõæÇ íóÏúÎõáõ Ýöí Ñóåúäö ÇáÏøóÇÈøóÉö ãöäú ÛóíúÑö
ÐößúÑò¡ æóÝöí ÇáÊøóÊöãøóÉö ÓóÃóáó Úóáöíøõ Èúäõ ÃóÍúãóÏó Úóäú ÑóÌõáò
ÚóãøóÑó ÚöãóÇÑóÉð Úóáóì ÃóÑúÖö ÇáÓøõáúØóÇäö ßóÍóÇäõæÊò Ãóæú ÛóíúÑöåö
æóÑóåóäóåõ æóÓóáøóãó áöáúãõÑúÊóåöäö ÃóÎóÐó ÇáúÃõÌúÑóÉó ÞóÇáó áóÇ íóÕöÍøõ
æóáóÇ íóØöíÈõ áöáúãõÑúÊóåöäö.
ÞóÇáó: æóÝöí ÇáúãõÍöíØö: æóáóæú Ñóåóäó ÇáäøóÎúáó æóÇáÔøóÌóÑó æóÇáúßóÑúãó
ÈöãóæóÇÖöÚöåóÇ ãöäú ÇáúÃóÑúÖö ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõ íõãúßöäõ ÞóÈúÖõåóÇ ÈöãóÇ
ÝöíåóÇ ÈöÇáÊøóÎúáöíóÉö ÞõíøöÏó ÈöÞóæúáöåö ÏõæäóåóǺ áöÃóäøóåõ áóæú áóãú
íóÞõáú ÏõæäóåóÇ áóÕóÍøó ÇáÑøóåúäõ Ýöí Çáúßõáøö¡ æóáóæú ÞóÇáó ÑóåóäúÊõß
åóÐöåö ÇáúÃóÑúÖó Ãóæú åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó íóÏúÎõáõ Ýöí ÇáÑøóåúäö ßõáøõ ãóÇ
ßóÇäó ãõÊøóÕöáðÇ ÈöÇáúãóÑúåõæäö ãöäú ÇáúÈöäóÇÁö æóÇáÔøóÌóÑö æóÇáËøóãóÑö
æóÇáÒøóÑúÚö æóÇáÑøóØúÈóÉöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóÇ íóÌõæÒõ ÈöÏõæäö ãóÇ
íóÕöáõ Èöåö ÝóßóÇäó ÅØúáóÇÞõ ÇáúÚóÞúÏö íóäúÕóÑöÝõ Åáóì ãóÇ Ýöíåö
ÊóÕúÍöíÍõåõ ÝóíóÏúÎõáõ Ýöí ÇáÑøóåúäö ÊóÈóÚðÇ ÊóÍóÑøöíðÇ áöáúÌóæóÇÒö¡
æóáóæú Ñóåóäó ÇáÏøóÇÑó ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ÕóÍøó ÅÐóÇ Îóáøóì Èóíúäóåõ æóÈóíúäó
ÇáÏøóÇÑö ÈöãóÇ ÝöíåóÇ æóíóÕöíÑõ Çáúßõáøõ ÑóåúäðÇ. æóÑóæóì ÇáúÍóÓóäõ Úóäú
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÓõÆöáó Úóäú Ñóåúäö ÚóÔóÑóÉò ãöäú
ÇáúßõÑúÏö æóÞóÈóÖóåóÇ ÇáúãõÑúÊóåöäõ¡ Ëõãøó ÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ ßóÇäó
æóÇÍöÏóÉð ãõÓúÈöáóÉð æóÃõÎúÑóì ãõÔóÇÚóÉó Èóíúäó ÇáÑøóÇåöäö æóÛóíúÑöåö
ßóíúÝó íóÈúÞóì ÇáÑøóåúäõ Ýöí ÇáúÈóæóÇÞöí ãöäú ÇáúßõÑúÏö ÇáúÝóÇÑöÛóÉö¡
ÝóÞóÇáó Ýöí ÇáúÈóæóÇÞöí ÇáÑøóåúäõ ÕóÍöíÍñ
(8/276)
æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÍóÊøóì áóæú ÈóÇÚó
åóÐöåö ÇáúßõÑúÏóÉó ÇáúÝóÇÑöÛóÉó áóÇ íóÌõæÒõ ãöäú ÛóíúÑö ÅÌóÇÒóÉö
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÍóÊøóì íóÞúÖöíó ÈöÇáÏøóíúäö æóÓõÆöáó Úóáöíøõ Èúäõ ÃóÍúãóÏó
æóÇáúÎõÌóäúÏöíøõ Úóäú ÇáÑøóÌõáö ÇÓúÊóÃúÌóÑó ÏóÇÑðÇ ÅÌóÇÑóÉð ÕóÍöíÍóÉð
æóÓóáøóãóåóÇ ÝóÇÑöÛóÉð¡ Ëõãøó Åäøó ÇáúãõÄóÌøöÑó ÑóåúäóåóÇ ãöäú
ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑö ÈöÞóÏúÑò ãóÚúáõæãò åóáú íóÕöÍøõ åóÐóÇ ÇáÑøóåúäõ æóåóáú
ÊóÈúÞóì ÇáúÅöÌóÇÑóÉõ ÞóÇáó Úóáöíøõ Èúäõ ÃóÍúãóÏó ÊóÕöíÑõ ÑóåúäðÇ ãóÚó
æõÌõæÏö ÇáúÞóÈúÖö ÞóÇáó ÇáúÎõÌóäúÏöíøõ ÕóÍøó ÇáÑøóåúäõ æóÇäúÝóÓóÎóÊú
ÇáúÅöÌóÇÑóÉõ æóÚóäú ÃóÈöí ÍóÇãöÏò ÑóÌõáñ ÏóÝóÚó áöÑóÌõáò ÑóåúäðÇ Úóáóì
ËóãóÇäöãöÇÆóÉò ÝóÏóÝóÚó áóåõ ËóáóÇËóãöÇÆóÉò ÈóÚúÏó Ãóäú ÞóÈóÖó ÇáÑøóåúäó
æóÇãúÊóäóÚó ãöäú ÏóÝúÚö ÇáúÈóÇÞöí.
ÞóÇáó íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑö æóÓõÆöáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó Úóäú
ÇáÏøóÇÑö ÇáúãóÑúåõæäóÉö ÅÐóÇ ÛõÕöÈóÊú ãöäú ÅäúÓóÇäò æóÃóÊúáóÝó ãöäúåóÇ
ÌõÒúÁðÇ Ãóæú ßõáøóåóÇ íóÖúãóäõ Ðóáößó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÞóÇáó íóÖúãóäõ¡
æóßóÐóÇ ÐóßóÑó Ðóáößó ÇáúÍóáúæóÇäöíøõ Ýöí ÔóÑúÍöåö æóÓõÆöáó
ÇáúÎõÌóäúÏöíøõ Úóäú ÑóÌõáò Ñóåóäó ÚöäúÏó ÂÎóÑó æóßóÝóáóÊú ÒóæúÌóÊõåõ
áöÑóÈøö ÇáÏøóíúäö ÈöÅöÐúäö ÇáÒøóæúÌö ÝóØóÇáóÈó ÑóÈøõ ÇáÏøóíúäö
ÇáúßóÝöíáó ÈöÅöíÝóÇÁö ÇáÏøóíúäö ÝóÍóÈóÓóåõ ÇáúÞóÇÖöí æóÚóÌóÒó Úóäú
ÃóÏóÇÆöåö åóáú áöáúÞóÇÖöí Ãóäú íóÈöíÚó ÇáÑøóåúäó ÞóÇáó Úóáóì Þóæúáö
ÇáúÅöãóÇãö æóÚóáóì ÞóæúáöåöãóÇ äóÚóãú æóÓõÆöáó ÃóÈõæ ÇáúÝóÖúáö Úóäú
ÑóÌõáò Ñóåóäó ÚöäúÏó ÂÎóÑó ÏóÇÑðÇ Åáóì ÓóäóÉò ÈöÏóíúäò Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
æóÞóÈóÖó ÇáÏøóÇÑó åóáú íóßõæäõ ÇáÊøóÃúÌöíáõ ãõÝúÓöÏðÇ áöáÑøóåúäö ÞóÇáó
Åäú ßóÇäó ÇáúÃóÌóáõ Ýöí ÇáÑøóåúäö ÝóÓóÏó¡ æóÅöäú ßóÇäó Ýöí ÇáÏøóíúäö áóÇ
íóÝúÓõÏõ¡ æóåóßóÐóÇ Ýöí ÇáúÅöíÖóÇÍö ÓõÆöáó Úóäú ÇáúãõÑúÊóåöäö ÅÐóÇ ãóÇÊó
æóæóÑóËóÊõåõ íóÚúÑöÝõæäó ÇáÑøóåúäó æóáóÇ íóÚúÑöÝõæäó ÇáÑøóÇåöäó
æóíóØúáõÈõæäó ÇáúÎõÑõæÌó Úóäú ÇáúÚõåúÏóÉö åóáú íóßõæäõ Íõßúãõåõ Íõßúãó
ÇááøõÞóØóÉö ÞóÇáó íõÍúÝóÙõ ÍóÊøóì íóÙúåóÑó ÇáúãóÇáößõ¡ æóÝöí
ÇáÊøóÌúÑöíÏö áóæú Ñóåóäó ÚóÈúÏóíúäö Ãóæú ËóæúÈóíúäö¡ æóáóãú íõÓóãøö
áößõáøö æóÇÍöÏò ÔóíúÆðÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö íóÞúÓöãõ ÇáÏøóíúäó Úóáóì ÞöíãóÉö
Êöáúßó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÝóãóÇ ÃóÕóÇÈó ßõáøõ æóÇÍöÏò æóåõæó ãóÖúãõæäñ
ÈöÃóÞóáøó ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöãøóÇ Óõãøöíó Ãóæú Ñóåóäó ÔóÇÊóíúäö
ÈöËóáóÇËöíäó ÃóÍóÏöåöãóÇ ÈöÚóÔóÑóÉò æóÇáúÃõÎúÑóì ÈöÚöÔúÑöíäó¡ æóáóãú
íõÈóíøöäú ÃóíøóåõãóÇ áóãú íóÌõÒúº áöÃóäøó ÈöÓóÈóÈö åóÐöåö ÇáúÌóåóÇáóÉö
ÊóÞóÚõ ÈóíúäóåõãóÇ ãõäóÇÒóÚóÉñ ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö¡ ÝóÅöäøóåõ ÅÐóÇ
åóáóßóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ áóÇ íóÏúÑöí ãóÇ íõÓúÞöØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÃóÏóÇÁö
ÚóÔóÑóÉò Ãóæú ÚöÔúÑöíäó ÝóíóÊóäóÇÒóÚóÇäö Ýöí ÐóåóÇÈö ÇáÏøóíúäö
ÈöåóáóÇßöåóÇ Ýóáóæú Èóíøóäó Ýóåóáóßó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÓóÞóØó ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÈöÞóÏúÑöåóǺ áöÃóäøóåõ áóãøóÇ Èóíøóäó ÍöÕøóÉó ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ãöäú ÇáÏøóíúäö ÇäúÞóØóÚóÊú ÇáúãõäóÇÒóÚóÉõ¡ æóÝöí ÇáúãõäúÊóÞóì.
æóáóæú ÞóÇáó ÑóåóäúÊõß ÇáäøóÎúáó ÈöÃõÕõæáöåö ÌóÇÒó ÅÐóÇ Óóãøóì
ÈöÃõÕõæáöåö¡ æóÅöäú áóãú íõÓóãøö ÈöÃõÕõæáöåö áóãú íóÌõÒúº áöÃóäøóåõ
ÅáøóÇ ÈöÃõÕõæáöåö ÝóáóÇ íõãúßöäõ ÊóÓúáöíãõåõ ÈöÏõæäöåö¡ æóÐóßóÑó
ÇáúÝóÞöíåõ ÃóÈõæ ÇááøóíúËö Ñóæóì ÃóÈõæ íõæÓõÝó Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Ýöí ÑóÌõáò ÚöäúÏó ÑóÌõáò ÌóÇÑöíóÉñ áóåóÇ
ÒóæúÌñ ÝóÇáÑøóåúäõ ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøó ÇáäøößóÇÍó áóÇ íõæÌöÈõ äóÞúÕðÇ Ýöí
ÇáÑøöÞøö æóÇáúãóÇáöíøóÉö¡ æóáóíúÓó áöáúãõÑúÊóåöäö ãóäúÚõ ÇáÒøóæúÌö ãöäú
ÛóÔóíóÇäöåóǺ áöÃóäøóåõ ÑóåóäóåóÇ æóåöíó ãóÔúÛõæáóÉñ ÈöÍóÞøö ÇáÒøóæúÌö
æóÍóÞøõ ÇáúãõÑúÊóåöäö áóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöãóäóÇÝöÚö ÇáúÈõÖúÚö ÝóÍóÞøõ
ÇáÒøóæúÌö ÝöíåóÇ áóÇ íõÝúÓöÏõ ÇáÑøóåúäó¡ ÝóÅöäú æóØöÆóåóÇ ÇáÒøóæúÌõ
ÝóãóÇÊóÊú ãöäú Ðóáößó ÓóÞóØó ÇáÏøóíúäõº áöÃóäøó ÇáúæóØúÁó ãöäú ÇáÒøóæúÌö
áóíúÓó ÈöÌöäóÇíóÉò ÝóÃóÔúÈóåó ÇáúãóæúÊó ãöäú ÇáúãóÑóÖö ÞóÇáó ÃóÈõæ
íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -¡ æóáóæú Ñóåóäó ÌóÇÑöíóÉð áóÇ
ÒóæúÌó áóåóÇ ÝóÒóæøóÌóåóÇ ÇáÑøóÇåöäõ ÈöÑöÖóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóåóÐóÇ
ãöËúáõ ÇáúÃóæøóáö¡ æóáóæú ÒóæøóÌóåóÇ ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇ ÇáúãõÑúÊóåöäö ÌóÇÒó
ÇáäøößóÇÍõ áöÞöíóÇãö ãöáúßöåö ÝöíåóÇ æóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íóãúäóÚóåõ
ãöäú ÛóÔóíóÇäöåóǺ áöÃóäøó ÇáäøößóÇÍó áóãú íõÚúÞóÏú ÈöÑöÖóÇåõ æóËõÈõæÊõ
ÍóÞøöåö Ýöí ÇáúÍóÈúÓö ÓóÇÈöÞñ Úóáóì ÊóÚóáøõÞö ÍóÞøö ÇáÒøóæúÌö ÝóÅöäú
ÛóÔöíóåóÇ ÝóÇáúãóåúÑõ Ñóåúäñ ãóÚóåóÇ¡ æóÅöäú áóãú íóÛúÔóåóÇ áóãú íóßõäú
ÇáúãóåúÑõ ÑóåúäðÇ ãóÚóåóǺ áöÃóäøó áóåõ Ãóäú íóãúäóÚóåõ ãöäú ÇáúæóØúÁö¡
ÝóÅöäú ãóÇÊóÊú ãöäú ÛóÔóíóÇäöåóÇ¡ ÝóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúãõÑúÊóåöäõ Öóãøóäó
ÇáÑøóÇåöäó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáÒøóæúÌó¡ ÝóÅöäú Öóãöäó ÇáÒøóæúÌõ
íóÑúÌöÚõ Úóáóì Çáúãóæúáóì Åäú ßóÊóãó ÇáÑøóåúäó Úóäúåõº áöÃóäøóåõ åõæó
ÇáøóÐöí ÃóæúÞóÚóåõ Ýöíåö¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú ßóÊóãóåõ Úóäúåõ áóÇ
íóÑúÌöÚõ.
ÇÈúäõ ÓöãóÇÚóÉó Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÑóÌõáñ ÃóÚúÊóÞó
ãóÇ Ýöí ÈóØúäö ÌóÇÑöíóÊöåö¡ Ëõãøó ÑóåóäóåóÇ Çáúãóæúáóì ÝóÇáÑøóåúäõ
ÌóÇÆöÒñº áöÃóäøóåóÇ ãóãúáõæßóÉñ áöãóæúáóÇåõ¡ æóÅöäú æóáóÏóÊú
ÝóäóÞóÕóÊúåóÇ ÇáúæöáóÇÏóÉõ áóãú íóÐúåóÈú ãöäú ÇáÏøóíúäö ÔóíúÁñ
ÈöäõÞúÕóÇäö ÇáúæöáóÇÏóÉöº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ÑóåóäóåóÇ æóåöíó ÍóÇãöáñ
æóÇáúÍóãúáõ áóÇ ÈõÏøó áóåõ ãöäú ÇáúæöáóÇÏóÉö æóÇáúæöáóÇÏóÉõ áóÇ
ÊóäúÝóßøõ Úóäú ÇáäøõÞúÕóÇäö ÚóÇÏóÉð ÝóåóÐóÇ ÇáäøõÞúÕóÇäõ ÍóÕóáó ÈöÓóÈóÈò
Ýöí íóÏö ÇáÑøóÇåöäö ÝóáóÇ íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóáóæú
ßóÇäó Úóáóíúåö ÏöíäóÇÑñ ÝóÏóÝóÚó Åáóíúåö ÏöíäóÇÑóíúäö¡ ÝóÞóÇáó ÎõÐú
ÃóÍóÏóåõãóÇ ÞóÖóÇÁð íóßõæäõ áóß ÝóÖóÇÚóÇ ÞóÈúáó Ãóäú íóÃúÎõÐó ÝóÏóíúäõåõ
Úóáóì ÍóÇáöåö æóåõæó ãõÄúÊóãóäñº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁõ
æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÅáøóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö æóÞóÈúÖõ ÇáúãóÌúåõæáö áóÇ
íõÊóÕóæøóÑõ¡ æóáóæú ÞóÇáó ÂÎõÐõåõãóÇ ÞóÖóÇÁð áóß ßóÇäó ÞóÈúÖðÇ áóåõ
ÈöÏóíúäöåö æóáóÇ íõÔúÈöåõ åóÐóÇ ÇáÑøóåúäó.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóÇ ÈöÇáúÃóãóÇäóÇÊö æóÈöÇáÏøóÑóßö
æóÈöÇáúãóÈöíÚö) Ãóíú áóÇ íóÌõæÒõ ÇáÑøóåúäõ ÈöåóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÃóãøóÇ
ÈöÇáúÃóãóÇäóÇÊö ßóÇáúæóÏöíÚóÉö æóÇáúÚóÇÑöíøóÉö æóÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö æóãóÇáö
ÇáÔøóÑößóÉö ÝóáöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ãóÖúãõæäñ ÈöãóÇ Ñóåóäó Èöåö áößóæúäöåö
ÇÓúÊöíÝóÇÁð ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÖóãóÇäö ÇáúãóÑúåõæäö áöíóÞóÚó ÇáÑøóåúäõ
ãóÖúãõæäðÇ æóíóÊóÍóÞøóÞõ ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ ãöäú ÇáÑøóåúäö æóÇáúÃóãóÇäóÇÊõ
áóíúÓóÊú ÈöãóÖúãõæäóÉò æóáóÇ íõãúßöäõ ÇÓúÊöíÝóÇÄõåóÇ ãöäú ÚóíúäöåóÇ
ÍóÇáó ÈóÞóÇÆöåóÇ æóÚóÏóãö æõÌõæÈö ÇáÖøóãóÇäö ÈóÚúÏó åóáóÇßöåóÇ ÝóÕóÇÑó
ßóÇáúÚóÈúÏö ÇáúÌóÇäöí æóÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÃúÐõæäö áóåõ Ýöí ÇáÊøöÌóÇÑóÉö
æóÇáÔøõÝúÚóÉö ÛóíúÑó ãóÖúãõæäóÉò Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÃóÚúíóÇäö ÇáúãóÖúãõæäóÉö ßóÇáúãóÛúÕõæÈö æóÈóÏóáö ÇáúÎóáúÚö
æóÇáúãóåúÑö æóÈóÏóáö ÇáÕøõáúÍö Úóäú Ïóãö ÇáúÚóãúÏö ÍóíúËõ íóÕöÍøõ
ÇáÑøóåúäõ ÈöåóǺ áöÃóäøó ÇáúæõÌõæÈó ÝöíåóÇ
(8/277)
íóÊóÞóÏøóÑõ ÅÐú ÇáúæóÇÌöÈõ ÝöíåóÇ
ÇáúÞöíãóÉõ æóÇáúÚóíúäõ ãóÎúáóÕñ Úóáóì ãóÇ Úóáóíúåö ÇáúÌõãúåõæÑõ
æóáöáúÞöíãóÉö ÝöíåóÇ ÔõÈúåóÉõ ÇáúæõÌõæÈö Úóáóì ãóÇ ÞóÇáóåõ ÇáúÈóÚúÖõ
Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöãóÇ ÊóÚóÐøóÑó æõÌõæÈõåõ æóÓóÈóÈõåõ. æóÃóãøóÇ
ÇáÏøóÑóßõ ÝóáöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇÓúÊöíÝóÇÁñ æóáóÇ ÇÓúÊöíÝóÇÁó ÞóÈúáó
ÇáúæõÌõæÈöº áöÃóäøó ãóÚúäóì ÇáÏøóÑóßö ÖóãóÇäõ ÇáËøóãóäö ÚöäúÏó
ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáúãóÈöíÚö ÝóãóÇ áóÇ íõÓúÊóÍóÞøõ áóÇ íóÌöÈõ Úóáóì
ÇáúÈóÇÆöÚö ÑóÏøõ ÇáËøóãóäö¡ æóßóÐóÇ ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÍóÊøóì
íõÍúßóãó ÈöÑóÏøö ÇáËøóãóäö æóíõÝúÓóÎó ÇáúÈóíúÚõ áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäú
íõÌöíÒó ÇáúãõÓúÊóÍöÞøõ ÇáúÈóíúÚó ÈöÎöáóÇÝö ÇáúßóÝóÇáóÉö Èöåö ÍóíúËõ
ÊóÌõæÒõº áöÃóäøó ÇáúßóÝóÇáóÉó íóÌõæÒõ ÊóÚúáöíÞõåóÇ ÈöÔóÑúØò ãõáóÇÆöãò
Úóáóì ãóÇ ÚõÑöÝó Ýöí ãóæúÖöÚöåöº áöÃóäøóåóÇ ÇáúÊöÒóÇãõ ÇáúãõØóÇáóÈóÉö
æóÇáúÊöÒóÇãõ ÇáúÃóÝúÚóÇáö ãõÚóáøóÞðÇ Ãóæú ãõÖóÇÝðÇ Åáóì ÇáúãóÇáö ÌóÇÆöÒñ
ßóãóÇ Ýöí ÇáÕøóæúãö æóÇáÕøóáóÇÉö¡ æóáóíúÓó ÝöíåóÇ ÔóíúÁñ ãöäú ãóÚúäóì
ÇáÊøóãúáöíßö æóáóÇ ßóÐóáößó ÇáÑøóåúäõ¡ ÝóÅöäøóåõ ÇÓúÊöíÝóÇÁñ Ýóíóßõæäõ
ÊóãúáöíßðÇ æóÇáÊøóãúáöíßóÇÊõ ÈöÃóÓúÑöåóÇ áóÇ íóÌõæÒõ ÊóÚúáöíÞõåóÇ æóáóÇ
ÅÖóÇÝóÊõåóÇ ÝóÇÝúÊóÑóÞóÇ.
æóáóæú ÞõÈöÖó ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáÏøóÑóßö ÞóÈúáó ÇáúæõÌõæÈö ÈöÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö
Ýóåóáóßó ÚöäúÏó ÇáúãõÔúÊóÑöí íóåúáößõ ÃóãóÇäóÉðº áöÃóäøóåõ áóÇ ÚóÞúÏó
ÍöíäóÆöÐò ÝóæóÞóÚó ÈóÇØöáðÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáÑøóåúäö ÈöÇáÏøóíúäö ÇáúãóæúÚõæÏö
æóåõæó Ãóäú íóÞõæáó ÑóåóäúÊõß åóÐóÇ ÈöÃóáúÝò áöÊõÞúÑöÖóäöí æóåóáóßó Ýöí
íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÍóíúËõ íóåúáößõ ãóÇ Óóãøóì ãöäú ÇáúãóÇáöº áöÃóäøó
ÇáúãóæúÚõæÏó ÌõÚöáó ßóÇáúãóæúÌõæÏö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÍóÇÌóÉö Èóáú ÌóÚóáó
ãóæúÌõæÏðÇ ÇÞúÊöÖóÇÁðº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇÓúÊöíÝóÇÁñ æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ
áóÇ íóÓúÈöÞõ ÇáúæõÌõæÈó Èóáú íóÊúáõæåõ æóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÓóÈúÞö
ÇáúæõÌõæÏö áöíóßõæäó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ãõÊóÓóÈøöÈðÇ Úóáóíúåö æóáöÃóäøóåõ
ãóÞúÈõæÖñ ÈöÌöåóÉö ÇáÑøóåúäö ÇáøóÐöí íóÕöÍøõ Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö æõÌõæÏöåö
ÝóíõÚúØóì áóåõ Íõßúãõåõ ßóÇáúãóÞúÈõæÖö Úóáóì Óóæúãö ÇáÔøöÑóÇÁö Ýóíóßõæäõ
ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöãøóÇ Óóãøóì æóãöäú ÞöíãóÉö ÇáÑøóåúäö
ÅÐóÇ Óóãøóì ÞóÏúÑó ÇáúãóæúÚõæÏö¡ æóÅöäú áóãú íõÓóãøö ÞóÏúÑóåõ ÈöÃóäú
Ñóåóäóåõ Úóáóì Ãóäú íõÚúØöíóåõ ÔóíúÆðÇ Ýóåóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏöåö
íõÚúØöí ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóÇåöäó ãóÇ ÔóÇÁóº áöÃóäøóåõ ÈöÇáúåóáóÇßö ÕóÇÑó
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÔóíúÆðÇ Ýóíóßõæäõ ÈóíóÇäõåõ Åáóíúåö ßóãóÇ áóæú ÃóÞóÑøó
ÈöÐóáößó æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó áóæú ÞóÇáó ÃóÞúÑöÖúäöí æóÎõÐú åóÐóÇ
ÑóåúäðÇ¡ æóáóãú íõÓóãøö ÔóíúÆðÇ æóåóáóßó íóÖúãóäõ ÞöíãóÉó ÇáÑøóåúäö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÞúÈõæÖö Úóáóì Óóæúãö ÇáÔøöÑóÇÁö ÍóíúËõ íóÌöÈõ Úóáóì
ÇáúÞóÇÈöÖö ÌóãöíÚõ ÞöíãóÊöåöº áöÃóäøóåõ ãóÖúãõæäñ ÈöäóÝúÓöåö ßóÇáúÈóíúÚö
ÇáúÝóÇÓöÏö æóÇáúãóÛúÕõæÈö ÝóáóÇ íóÊóÞóÏøóÑõ ÈöÛóíúÑöåö æóáóÇ ßóÐóáößó
ÇáÑøóåúäõ¡ ÝóÅöäøóåõ ãóÖúãõæäñ ÈöÛóíúÑöåö æóåõæó ÇáÏøóíúäõ Ýóíóßõæäõ
ãõÞóÏøóÑðÇ Èöåö. æóÑóæóì ÇáúãõÚóáøóì Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøóåõ ÊóÌöÈõ
ÞöíãóÉõ ÇáÑøóåúäö Ýöí ÇáÏøóíúäö ÇáúãóæúÚõæÏö ÈóÇáöÛóÉð ãóÇ ÈóáóÛóÊú
ßóÇáúãóÞúÈõæÖö Úóáóì Óóæúãö ÇáÔøöÑóÇÁö.
æóÃóãøóÇ ÈöÇáúãóÈöíÚö ÝóáöÃóäøóåõ ãóÖúãõæäñ ÈöÛóíúÑöåöº áöÃóäøóåõ
ãóÖúãõæäñ ÈöÇáËøóãóäö ÍóÊøóì ÅÐóÇ åóáóßó ÐóåóÈó ÈöÇáËøóãóäö ÝóáóÇ íóÌöÈõ
Úóáóì ÇáúÈóÇÆöÚö ÔóíúÁñ æóÇáÑøóåúäõ áóÇ íóÌõæÒõ ÅáøóÇ ÈöÇáúÃóÚúíóÇäö
ÇáúãóÖúãõæäóÉö ÈöäóÝúÓöåóÇ æóáóÇ íóÌõæÒõ ÈöÇáúÃóÚúíóÇäö ÇáúãóÖúãõæäóÉö
ÈöÛóíúÑöåóÇ ßóÇáÑøóåúäö¡ æóÅöäú ßóÇäó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáúãóÈöíÚö
ÐóåóÈó ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁòº áöÃóäøóåõ ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúÈóÇØöáö ÝóáóÇ íóÌöÈõ
Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí ÔóíúÁñ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäøóãóÇ íóÕöÍøõ ÈöÏóíúäò¡ æóáóæú
ãóæúÚõæÏðÇ) æóáóÇ íóÕöÍøõ ÈöÛóíúÑöåö¡ æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇ ÇáúãóÚúäóì Ýöíåö
æóåõæó Ãóäøó ÇáÑøóåúäó ÇÓúÊöíÝóÇÁñ æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöí
ÇáúæóÇÌöÈö æóåõæó ÇáÏøóíúäõ¡ Ëõãøó æõÌõæÈõ ÇáÏøóíúäö ÙóÇåöÑðÇ íóßúÝöí
áöÕöÍøóÉö ÇáÑøóåúäö æóáóÇ íõÔúÊóÑóØõ æõÌõæÈõåõ ÍóÞöíÞóÉð áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ
ÞóÇáó Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö¡ ÝóÅöÐóÇ åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáúãóæúÚõæÏö åóáóßó
ÈöãóÇ íõÓóãøóì ãöäú ÇáúãóÇáö ÞóÇáó Ýöí ÛóÇíóÉö ÇáúÈóíóÇäö Ýöíåö
ÊóÓóÇãõÍñº áöÃóäøóåõ íóåúáößõ ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöãøóÇ
Óõãøöíó áóåõ ãöäú ÇáúÞóÑúÖö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Åáóì ãóÇ ÞóÇáó ÇáúÅöãóÇãõ
ÇáúÅöÓúÈöíÌóÇÈöíøõ Ýöí ÔóÑúÍö ÇáØøóÍóÇæöíøö¡ æóáóæú ÃóÎóÐó ÇáÑøóåúäó
ÈöÔóÑúØö Ãóäú íõÞúÑöÖóåõ ßóÐóÇ Ýóåóáóßó Ýöí íóÏöåö ÞóÈúáó Ãóäú
íõÞúÑöÖóåõ åóáóßó ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöãøóÇ Óõãøöíó áóåõ
ÇáúÞóÑúÖõ ÇåÜ.
ÞóÇáó ÊóÇÌõ ÇáÔøóÑöíÚóÉö Ýöí ÔóÑúÍö Þóæúáö ÇáúãõÕóäøöÝö ÍóíúËõ ÞóÇáó
åóáóßó ÈöãóÇ íõÓóãøöí ãöäú ÇáúãóÇáö ÈöãõÞóÇÈóáóÊöåö åóÐóÇ ÅÐóÇ ÓóÇæóì
ÇáÑøóåúäõ ÇáÏøóíúäó ÞöíãóÉð æóÅöäøóãóÇ ÃõØúáöÞó ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÇáúÚóÇÏóÉö
ÅÐú ÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäú íõÓóÇæöíó ÇáÑøóåúäõ ÇáÏøóíúäó ÇåÜ.
æóÇÞúÊóÝóì ÃóËóÑóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúÚöäóÇíóÉö ÃóÞõæáõ: Ýöíåö ÞõÕõæÑñ Èóíøöäñ¡
ÝóÅöäøó ãóÇ ÐóßóÑó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ßóãóÇ íóÊóãóÔøóì ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ÓóÇæóì
ÞöíãóÉõ ÇáÑøóåúäö ÃóßúËóÑó ãöäú Ðóáößó ÇáÏøóíúäö ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó
áöÊóÎúÕöíÕöåö ÈöÕõæÑóÉö ÇáúãõÓóÇæóÇÉö ÝóÇáúÍóÞøõ Ãóäú íõÞóÇáó Ýöí
ÇáúÈóíóÇäö åóÐóÇ ÅÐóÇ ÓóÇæóì ÞöíãóÉó ÇáÑøóåúäö ãóÇ Óõãøöíó áóåõ ãöäú
ÇáúÞóÑúÖö Ãóæú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÃóßúËóÑó ãöäú Ðóáößó. æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáÑøóåúäö ÃóÞóáøó ãöäú Ðóáößó Ýóíóåúáößõ ÈöÞöíãóÉö
ÇáÑøóåúäö ÅÐóÇ ÝóÓóÏó ÊóÞóÑøóÑó ÝöíãóÇ ãóÑøó Ãóäøó ÇáÑøóåúäó ãóÖúãõæäñ
ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöäú ÇáÏøóíúäö æóáóßöäú ÇáúãõÕóäøöÝõ
ÐóßóÑó åõäóÇ Þóæúáóåõ ÍóíúËõ íóåúáößõ ÈöãóÇ Óóãøóì áóåõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúÅöØúáóÇÞö ÌóÑúíðÇ Úóáóì ãóÇ åõæó ÇáÙøóÇåöÑõ ÇáúÛóÇáöÈõ
ãöäú ßóæúäö ÞöíãóÉö ÇáÑøóåúäö ãõÓóÇæöíóÉð áöáÏøóíúäö Ãóæú ÃóßúËóÑó ãöäú
Ðóáößó ÞóÇáó ÇáúÝóÞöíåõ ÃóÈõæ ÇááøóíúËö Ýöí ÇáúÝóÊóÇæóì ÑóÌõáñ ÏóÎóáó
ÇáúãóÏöíäóÉó æóäóÒóáó ÎóÇäðÇ¡ ÝóÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúÎóÇäö áóÇ íóäúÒöáõ
åõäóÇ ÃóÍóÏñ ãóÇ áóãú íõÚúØö ÔóíúÆðÇ ÝóÏóÝóÚó Åáóíúåö ËöíóÇÈóåõ
ÝóåóáóßóÊú ÚöäúÏóåõ Åäú ÑóåóäóåóÇ ãöäú ÞóÈúáö ÇáúÃõÌúÑóÉö ÝóÇáÑøóåúäõ
ÈöãóÇ Ýöíåö¡ æóÅöäú ÃóÎóÐóåóÇ ãöäúåõº áöÃóäøóåõ Ùóäøóåõ ÓóÇÑöÞðÇ
ÝóÎóÔöíó ãöäúåõ íóÖúãóäõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúÎóÇäö¡ ßóÐóÇ ÞóÇáó ÚöÕóÇãõ Èúäõ
íõæÓõÝó ÞóÇáó ÇáúÝóÞöíåõ ÃóÈõæ ÇááøóíúËö æóÚöäúÏöí Ãóäøóåõ áóÇ íóÖúãóäõº
áöÃóäøóåõ áóãú íóßõäú ãõßúÑóåðÇ ÈöÇáÏøóÝúÚö Åáóíúåö¡ æóáóæú Ñóåóäó
ËóæúÈðÇ¡ ÝóÞóÇáó ÃóãúÓößúåõ ÈöÚöÔúÑöíäó ÏöÑúåóãðÇ Ýóåóáóßó ÇáËøóæúÈõ
ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÞóÈúáó Ãóäú íõÚúØöíóåõ ÔóíúÆðÇ ÝóÚóáóíúåö ÞöíãóÉõ
ÇáËøóæúÈö ÅáøóÇ Ãóäú íõÌóÇæöÒó ÞöíãóÊõåõ ÚöÔúÑöíäóº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó
ãóÖúãõæäñ ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöäú ÇáÑøóåúäö Ñóåúäõ
ÏóÇÈøóÊóíúäö Úóáóì Ãóäú íõÞúÑöÖóåõ ãöÇÆóÉð¡ æóÞöíãóÉõ ÅÍúÏóÇåõãóÇ
(8/278)
ÎóãúÓõæäó æóÇáúÃõÎúÑóì ËóáóÇËõæäó
ÝóÞóÈóÖó ãóÇ ÞöíãóÊóåóÇ ÎóãúÓõæäó ÝóåóáóßóÊú íóÑõÏøõ ÎóãúÓöíäóº
áöÃóäøóåõ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáúÞöíãóÉö áóÇ ÈöÇáúãõÓóãøóì ßóÇáúãóÞúÈõæÖö
ÈöÌöåóÉö ÇáúÈóíúÚö.
ÝóÅöäú ÈóÏóÇ áóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐó ÇáúÃõÎúÑóì áóåõ Ðóáößó æóáóÇ íõÌúÈóÑõ
Úóáóì ÇáúÞóÑúÖöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóÇÒöãñ Ýöí ÌóÇäöÈö ÇáÑøóÇåöäö ÝóãóÇ
ÔóÑóØó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö Ýöí ÇáÑøóåúäö íóßõæäõ áóÇÒöãðÇ¡ æóÝöí ÍóÞøö
ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöíåö áóÇ íóßõæäõ áóÇÒöãðÇ æóÇáúÞóÑúÖõ ãóÔúÑõæØñ Úóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóáóÇ íóßõæäõ áóÇÒöãðÇ Ýöí ÍóÞøöåö¡ æóáóæú äóÝóÞóÊú
ÇáúÃõÎúÑóì ÚöäúÏó ÇáÑøóåúäö æóÇÎúÊõáöÝó Ýöí ÞöíãóÉö ÇáøóÊöí åóáóßóÊú
ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÇáúÞóæúáõ áöáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó
íóÏøóÚöí Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÒöíóÇÏóÉó ÖóãóÇäò æóåõæó íõäúßöÑõ¡ æóÅöäú
äóÝóÞóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ íõäúÙóÑõ Åáóì ÞöíãóÉö ÇáúÈóÇÞöí ÝóÊóÙúåóÑõ ÞöíãóÉõ
ÇáúåóÇáößö ÝóáóÇ íõáúÊóÝóÊõ Åáóì ÇÎúÊöáóÇÝöåöãóǺ áöÃóäøóåõ Ãóãúßóäó
ãóÚúÑöÝóÉõ ãóÇ æóÞóÚó ÇáÊøóäóÇÒõÚõ Ýöíåö áóÇ ãöäú ÌöåóÊöåöãóÇ ÇÈúäõ
ÑõÓúÊõãó Úóäú ãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÑóÌõáñ Ñóåóäó
ÑóÌõáðÇ ËóæúÈðÇ¡ ÝóÞóÇáó áóåõ Åäú áóãú ÃõÚúØöß Åáóì ßóÐóÇ¡ æóßóÐóÇ
Ýóåõæó ÈóíúÚñ áóß ÈöãóÇ áóß Úóáóíøó ÞóÇáó áóÇ íóÌõæÒõ. æóÞóæúáõåõ -
Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «áóÇ íõÚóáøóÞõ ÇáÑøóåúäõ» åõæó åóÐóÇ¡
æóáóæú Ñóåóäó ÇáúÛóÇÕöÈõ ÈöÇáúãóÛúÕõæÈö ÑóåúäðÇ æóÇáúãóÛúÕõæÈõ ãöäúåõ
Öóãöäó ÇáúÃóÞóáøó ãöäú ÞöíãóÉö ÇáúãóÛúÕõæÈö æóÞöíãóÉö ÇáÑøóåúäöº
áöÃóäøóåõ ÃóÎóÐóåõ Úóáóì ÌöåóÉö ÇáÖøóãóÇäö¡ æóáóíúÓó íóßõæäõ
ÇáúãóÛúÕõæÈõ ÏóíúäðÇ íóÏúÝóÚõ Èöåö ÑóåúäðÇ æóáóßöäøóåõ áóãøóÇ Ñóåóäóåõ
ÕóÇÑó ÑóåúäðÇ¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú ÕóÍöíÍðÇ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÈöÑóÃúÓö ãóÇáö ÇáÓøóáóãö æóËóãóäö
ÇáÕøóÑúÝö æóÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö) Ãóíú íóÌõæÒõ ÇáÑøóåúäõ ÈöåóÐöåö
ÇáúÃóÔúíóÇÁö¡ æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ áóÇ íóÌõæÒõº áöÃóäøó Íõßúãóåõ
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ æóÐóáößó ÈöÇáöÇÓúÊöÈúÏóÇáö æóÇáöÇÓúÊöÈúÏóÇáõ ÍóÑóÇãñ Ýöí
ÈóÏóáö ÇáÕøóÑúÝö æóÇáÓøóáóãö æóáóäóÇ Ãóäøóåõ ÇÓúÊöíËóÇÞñ ãöäú ÇáúæóÌúåö
ÇáøóÐöí ÈóíøóäøóÇ æóåõæó ÇáúãóÞúÕõæÏõ ÈöÇáÑøóåúäö æóÅöäøóãóÇ íóÕöíÑõ
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÈöÇáúãóÇáöíøóÉö áóÇ ÈöÇáúÚóíúäö æóáöåóÐóÇ Êóßõæäõ Úóíúäõåõ
ÃóãóÇäóÉð Ýöí íóÏöåö ÍóÊøóì ÊóÌöÈó äóÝóÞóÊõåõ ÍóíøðÇ æóßóÝóäõåõ ãóíøöÊðÇ
Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö¡ æóáóæú ßóÇäó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ Èöåö áóæóÌóÈó Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö æóåõãóÇ ãöäú ÍóíúËõ ÇáúãóÇáöíøóÉõ ÌöäúÓñ æóÇÍöÏñ ÝóíóÌõæÒõ
ÇÓúÊöíÝóÇÁñ áóÇ ãõÈóÇÏóáóÉñ. ÞóÇáó Ýöí ÇáúãõÍöíØö¡ æóáóæú ÇÔúÊóÑóì
ÚóÈúÏðÇ¡ Ëõãøó ÊóÞóÇÈóÖóÇ¡ Ëõãøó ÊóÝóÇÓóÎóÇ ßóÇäó áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú
íóÍúÈöÓó ÇáúãóÈöíÚó ÍóÊøóì íóÓúÊóæúÝöíó ÇáËøóãóäóº áöÃóäøó ÇáúÝóÓúÎó
äóÒóáó ãóäúÒöáóÉó ÇáúÈóíúÚö.
æóßóÐóáößó áóæú Óóáøóãó ÇáúãóÈöíÚó æóÃóÎóÐó ÈöÇáÑøóåúäö ÑóåúäðÇ¡ Ëõãøó
ÊóÞóÇíóáóÇ ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÍúÈöÓó ÇáÑøóåúäó ÍóÊøóì íóÞúÈöÖó
ÇáúãóÈöíÚó¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏöåö åóáóßó ÈöÇáËøóãóäö Úóáóì
ãóÇ ÈóíøóäøóÇ ÃóÓúáóãó ÎóãúÓóãöÇÆóÉò Ýöí ØóÚóÇãò ÝóÑóåóäó ãöäúåõ ÚóÈúÏðÇ
íõÓóÇæöí ÇáØøóÚóÇãó æóÞóÈóÖóåõ¡ Ëõãøó ÕóÇáóÍó Úóáóì ÑóÃúÓö ÇáúãóÇáö
ÝóÇáúÞöíóÇÓõ áóÇ íóÞúÈöÖõ ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúÚóÈúÏó æóÑóÃúÓõ ÇáúãóÇáö Ïóíúäñ
Úóáóíúåö¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö íõÌúÚóáõ ÑóåúäðÇ ÈöÏóíúäöåö æóáóÇ
íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ æóÌúåõ ÇáúÞöíóÇÓö Ãóäøó ÑóÃúÓó ÇáúãóÇáö ÛóíúÑõ
ÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö ÍóÞöíÞóÉð æóÍõßúãðǺ áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÈóÏóáò Úóäú
ÇáØøóÚóÇãöº áöÃóäøó ÇáØøóÚóÇãó æóÌóÈó ÈöÇáúÚóÞúÏö æóÑóÃúÓõ ÇáúãóÇáö
æóÌóÈó ÈöÇáúÅöÞóÇáóÉö æóåõãóÇ ÖöÏøóÇäö ÝóãóÇ æóÌóÈó ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ áóÇ
íõÚúÊóÈóÑõ ÈóÏóáðÇ Úóäú ÇáúÂÎóÑö ÝóÇáÑøóåúäõ ÈöÇáØøóÚóÇãö áóÇ íóßõæäõ
ÑóåúäðÇ Èöåö æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó ÑóÃúÓó ÇáúãóÇáö ÈóÏóáñ Úóäú
ÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãóåõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÈóÏóáðÇ áóåõ Ýöí
ÇáúÚóÞúÏö æóÈöÇáúÅöÞóÇáóÉö æóÇáÕøõáúÍö áóãøóÇ ÃõÓúÞöØó ÍóÞøõåõ Ýöí
ÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö ÚóÇÏó ÍóÞøõåõ Åáóì ÈóÏóáöåöº áöÃóäøóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÏóíúäðÇ ÍóÇÏöËðÇ áóßöäú áóãøóÇ ÞóÇãó ãóÞóÇãó ÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö ÚóÇÏó
ÍóÞøõåõ Åáóì ÈóÏóáöåöº áöÃóäøóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÅËúÈóÇÊðÇ æóÅöÓúÞóÇØðÇ
ÝóÇáÑøóåúäõ ÈöÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöãóÇ ÞóÇãó ãóÞóÇãóåõ
ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáúãóÛúÕõæÈö Ñóåúäñ ÈöÞöíãóÊöåöº áöÃóäøóåóÇ ÞóÇÆöãóÉñ
ãóÞóÇãóåõ Ýóãóäú ÇÓúÊóæúÝóì ÑóÃúÓó ÇáúãóÇáö¡ Ëõãøó åóáóßó ÚöäúÏóåõ
ÇáúÚóÈúÏõ ãöäú ÛóíúÑö ÕóäöíÚò íõÚúØöíåö ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöËúáó ÇáØøóÚóÇãö
ÇáøóÐöí ßóÇäó áóåõ Úóáóì ÇáúãõÓúáóãö Åáóíúåö æóíóÃúÎõÐõ ãöäúåõ ÑóÃúÓó
ãóÇáöåö ÃóÞúÑóÖó ÑóÌõáðÇ ßõÑøó ÍöäúØóÉò æóÇÑúÊóåóäó ãöäúåõ ËóæúÈðÇ
ÞöíãóÉó ÇáúßõÑøö æóÕóÇáóÍóåõ ãóäú Úóáóíúåö ÇáúÍöäúØóÉõ Úóáóì ßõÑøö
ÔóÚöíÑò ÈöÚóíúäöåö íóÕöíÑõ ÇáËøóæúÈõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáÔøóÚöíÑö¡ ÝóÅöÐóÇ
åóáóßó íóåúáößõ ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáúÍöäúØóÉöº áöÃóäøóåõ ÈóÑöÆó Úóäú
ÇáúÍöäúØóÉö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÈóÑöÆó ÈöÇáúÅöíÝóÇÁö.
æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ÇáÑøóåúäõ ÑóåúäðÇ æóáóÇ íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ
ßóÒóæóÇÆöÏö ÇáÑøóåúäö íóßõæäõ ãóÍúÈõæÓðÇ æóáóÇ íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ
æóÐóáößóº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇÓúÊöíÝóÇÁñ Íõßúãöíøñ æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ
ÇáúÍõßúãöíøõ áóÇ íóÑúÈõæ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÍóÞöíÞöíøö¡ æóáóæú
ÇÓúÊóæúÝóì ÇáúãõÓúáóãó Ýöíåö ÍóÞöíÞóÉð Ëõãøó ÊóÞóÇíóáóÇ ÇáÓøóáóãó
ÕóÍøóÊú ÇáúÅöÞóÇáóÉõ æóíóÑõÏøõ Úóáóíúåö ØóÚóÇãðÇ æóíóÃúÎõÐõ ÑóÃúÓó
ãóÇáöåö ÝóßóÐóÇ ÅÐóÇ ÇÕúØóáóÍóÇ ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÍõßúãöíøö¡
æóÐóßóÑó ãóÓúÃóáóÉð Ýöí ÇáÕøóÑúÝö ÅäúÓóÇäñ ÇÔúÊóÑóì ÃóáúÝó ÏöÑúåóãò
ÈöãöÇÆóÉò ÏöíäóÇÑò æóÞóÈóÖó ÇáúÃóáúÝó ÝóÃóÚúØóÇåõ ÈöÇáúãöÇÆóÉö
ÇáÏøöíäóÇÑó ÑóåúäðÇ íõÓóÇæöíåóÇ Ëõãøó ÊóÝóÑøóÞóÇ ÝóÓóÏó ÇáúÈóíúÚõº
áöÃóäøó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞó ÞóÈúáó ÞóÈúÖö ÇáÏøóäóÇäöíÑö ÝóÕóÇÑóÊú ÇáÏøóÑóÇåöãõ
ãóÞúÈõæÖóÉð Ýöí íóÏö ãõÔúÊóÑöíåóÇ ÈöÍõßúãö ÕóÑúÝò ÝóÇÓöÏò¡ æóáóíúÓó áóåõ
ÃóÎúÐõ ÇáÑøóåúäö ÍóÊøóì íóÑõÏøó ÇáúÃóáúÝó¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ
ÚöäúÏóåõ ÑóÌóÚó ÕóÇÍöÈõåõ Úóáóíúåö ÈöãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑò æóÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÈöÇáúÃóáúÝöº áöÃóäøó ÇáÏøóÑóÇåöãó ÈóÏóáñ Úóäú ÇáÏøóäóÇäöíÑö æóÇáÑøóåúäõ
ÈöÇáÔøóíúÁö íóßõæäõ ÑóåúäðÇ Èöåö æóÈöÈóÏóáöåö Ýóíóßõæäõ ãóÍúÈõæÓðÇ
ÈöÇáÏøóäóÇäöíÑö ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáÏøóÑóÇåöãö¡ ÝóÅöÐóÇ åóáóßó ÇáÑøóåúäõ
ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáÏøóäóÇäöíÑö Ýöí ÕóÑúÝò ÝóÇÓöÏò ÝóßóÇäó Úóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÑóÏøõ ÇáÏøóäóÇäöíÑö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÇáÏøóÑóÇåöãö¡ ÝóÅöäú
áóãú íóÝúÊóÑöÞóÇ ÍóÊøóì ÖóÇÚó ÇáÑøóåúäõ Ýóåõæó ÈöÇáúãöÇÆóÉö
ÇáÏøóäóÇäöíÑöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáÏøóäóÇäöíÑö Ýöí
ÇáúãóÌúáöÓö ÍõßúãðÇ ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäö ÝóíóÕöíÑõ ßóãóÇ áóæú ÇÓúÊóæúÝóì
ÍóÞöíÞóÉð ÝóßóÇäó ÇáÕøóÑúÝõ ÌóÇÆöÒðÇ. ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú
åóáóßó ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ) áöæõÌõæÏö ÇáúÞóÈúÖö æóÇÊøöÍóÇÏö ÇáúÌöäúÓö
ãöäú ÍóíúËõ
(8/279)
ÇáúãóÇáöíøóÉõ æóåõæó ÇáúãóÖúãõæäõ Ýöíåö
åóÐóÇ ÅÐóÇ åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÞóÈúáó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞö¡ æóÅöäú ÇÝúÊóÑóÞóÇ
ÞóÈúáó ÇáúåóáóÇßö ÈóØóáó ÇáÕøóÑúÝõ æóÇáÓøóáóãõ áöÝóæóÇÊö ÇáúÞóÈúÖö
ÍóÞöíÞóÉð æóÍõßúãðÇ åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÑóåúäðÇ ÈöÈóÏóáö ÇáÕøóÑúÝö Ãóæú
ÈöÑóÃúÓö ãóÇáö ÇáÓøóáóãö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÑóåúäðÇ ÈöÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö áóÇ
íóÈúØõáõ ÈöÇáöÇÝúÊöÑóÇÞöº áöÃóäøó ÞóÈúÖóåõ áóÇ íóÌöÈõ Ýöí ÇáúãóÌúáöÓö.
Ëõãøó Åäú åóáóßó ÞóÈúáó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞö íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöÏóíúäöåö
ÍõßúãðÇ ÝóÊóãøó ÇáÓøóáóãõ ßóãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÑóåúäðÇ ÈöÑóÃúÓö ÇáúãóÇáö
Ãóæú ÈóÏóáö ÇáÕøóÑúÝö æóåóáóßó ÞóÈúáó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞö íóÕöíÑõ
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöÏóíúäöåö ÝóÊóãøó ÇáÕøóÑúÝõ æóÇáÓøóáóãõ¡ æóáóæú
ÊóÝóÇÓóÎóÇ ÇáÓøóáóãó æóÈöÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö Ñóåúäñ íóßõæäõ Ðóáößó ÑóåúäðÇ
ÈöÑóÃúÓö ÇáúãóÇáö ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ ÍóÊøóì íóÍúÈöÓóåõ Èöåö æóÇáúÞöíóÇÓõ
Ãóäøóåõ áóÇ íóÍúÈöÓõåõ Èöåöº áöÃóäøóåõ Ïóíúäñ ÂÎóÑõ æóÌóÈó ÈöÓóÈóÈò
ÂÎóÑó æóåõæó ÇáúÞóÈúÖõ æóÇáúãõÓúáóãõ Ýöíåö æóÌóÈó ÈöÇáúÚóÞúÏö ÝóáóÇ
íóßõæäõ ÇáÑøóåúäõ ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÂÎóÑö ßóãóÇ áóæú ßóÇäó
Úóáóíúåö ÏóíúäóÇäö ÏóÑóÇåöãõ æóÏóäóÇäöíÑõ æóÈöÃóÍóÏöåöãóÇ Ñóåúäñ
ÝóÞóÖóÇåõ ÇáøóÐöí Èöåö ÇáÑøóåúäõ Ãóæú ÃóÈúÑóÃåõ ãöäúåõ áóíúÓó áóåõ
ÍóÈúÓõåõ ÈöÇáÏøóíúäö ÇáúÂÎóÑö. æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøóåõ ÇÑúÊóåóäó
ÈöÍóÞøöåö ÇáúæóÇÌöÈö ÈöÓóÈóÈö ÇáúÚóÞúÏö ÇáøóÐöí ÌóÑóì ÈóíúäóåõãóÇ æóåõæó
ÇáúãõÓúáóãõ Ýöíåö ÚöäúÏó ÚóÏóãö ÇáúÝóÓúÎõ æóÑóÃúÓõ ÇáúãóÇáö ÚöäúÏó
ÇáúÝóÓúÎö Ýóíóßõæäõ ãóÍúÈõæÓðÇ Èöåöº áöÃóäøóåõ ÈóÏóáóåõ ÝóÞóÇãó
ãóÞóÇãóåõ ÅÐú ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáÔøóíúÁö íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÈóÏóáöåö ßóãóÇ
ÅÐóÇ ÇÑúÊóåóäó ÈöÇáúãóÛúÕõæÈö Ýóåóáóßó ÇáúãóÛúÕõæÈõ ÕóÇÑó ÑóåúäðÇ
ÈöÞöíãóÊöåö¡ æóáóæú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÈóÚúÏó ÇáÊøóÝóÇÓõÎö íóåúáößõ
ÈöÇáúãõÓúáóãö Ýöíåöº áöÃóäøóåõ Ñóåóäóåõ Èöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ãóÍúÈõæÓðÇ
ÈöÛóíúÑöåö ßóãóäú ÈóÇÚó ÚóÈúÏðÇ æóÓóáøóãó ÇáúãóÈöíÚó æóÃóÎóÐó
ÈöÇáËøóãóäö ÑóåúäðÇ¡ Ëõãøó ÊóÞóÇÈóáóÇ ÇáúÈóíúÚó áóåõ Ãóäú íóÍúÈöÓóåõ
áöÃóÎúÐö ÇáúãóÈöíÚöº áöÃóäøóåõ ÈóÏóáõ ÇáËøóãóäö¡ æóáóæú åóáóßó
ÇáúãóÑúåõæäõ íóåúáößõ ÈöÇáËøóãóäöº áöÃóäøóåõ ãóÑúåõæäñ Èöåö¡ æóßóÐóÇ
áóæú ÇÔúÊóÑóì ÚóÈúÏðÇ ÔöÑóÇÁð ÝóÇÓöÏðÇ æóÃóÏøóì ÞöíãóÊóåõ ßóÇäó
áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú íóÍúÈöÓó ÇáúãóÈöíÚó ÚöäúÏó ÇáúÝóÓúÎö áöíóÓúÊóæúÝöíó
ÇáËøóãóäó¡ Ëõãøó ÅÐóÇ åóáóßó ÇáúãóÈöíÚõ íóåúáößõ ÈöÞöíãóÊöåö ÝóßóÐóÇ
åóÐóÇ¡ Ëõãøó ÅÐóÇ åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö Ýöí ãóÓúÃóáóÊöäóÇ
íóÌöÈõ Úóáóì ÑóÈøö ÇáÓøóáóãö Ãóäú íóÏúÝóÚó ãöËúáó ÇáúãõÓúáóãö Ýöíåö Åáóì
ÇáúãõÓúáóãö Åáóíúåö æóíóÃúÎõÐõ ÑóÃúÓó ÇáúãóÇáöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó
ãóÖúãõæäñ¡ æóÞóÏú ÈóÞöíó Íõßúãõ ÇáÑøóåúäö Åáóì Ãóäú íóåúáößó ÝóÕóÇÑó
ÑóÈøõ ÇáÓøóáóãö ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäö ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áóáúãõÓúáóãö Ýöíåö¡
æóáóæú ÇÓúÊóæúÝóÇåõ ÍóÞöíÞóÉð¡ Ëõãøó ÊóÞóÇíóáóÇ æóÇÓúÊóæúÝóÇåõ ÈóÚúÏó
ÇáúÅöÞóÇáóÉö áóÒöãóåõ ÑóÏøõ ÇáúãõÓúÊóæúÝöí æóÇÓúÊöÑúÏóÇÏõ ÑóÃúÓö
ÇáúãóÇáö ÝóßóÐóÇ åõäóÇ¡ æóåóÐóÇ áöÃóäøó ÇáúÅöÞóÇáóÉó Ýöí ÈóÇÈö ÇáÓøóáóãö
áóÇ ÊóÍúÊóãöáõ ÇáúÝóÓúÎó ÈóÚúÏó ËõÈõæÊöåóÇ ÝóÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäö áóÇ
ÊóÈúØõáõ¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáöáúÃóÈö Ãóäú íóÑúåóäó ÈöÏóíúäò Úóáóíúåö
ÚóÈúÏðÇ áöØöÝúáöåö) Ãóíú áöæóáóÏöåö ÇáÕøóÛöíÑöº áöÃóäøóåõ íóãúáößõ
ÅíÏóÇÚóåõ¡ æóåóÐóÇ äóÙóÑñ ãöäúåõ Ýöí ÍóÞøö ÇáÕøóÈöíøöº áöÃóäøó ÞöíóÇãó
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÍöÝúÙöåö ãóÇ ÈóáóÛó ãóÎóÇÝóÉó ÇáúÛóÑóÇãóÉö¡ æóáóæú
åóáóßó íóåúáößõ ãóÖúãõæäðÇ ÇáúæóÏöíÚóÉõ ÃóãóÇäóÉñ æóÇáúæóÕöíøõ Ýöí åóÐóÇ
ßóÇáúÃóÈö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÒõÝóÑó ÃóäøóåõãóÇ áóÇ
íóãúáößóÇäö Ðóáößó æóåõæó ÇáúÞöíóÇÓõº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÅíÝóÇÁñ ÍõßúãðÇ
ÝóáóÇ íóãúáößóÇäöåö ßóÇáúÅöíÝóÇÁö ÍóÞöíÞóÉð¡ æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö
æóåõæó ÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó Ýöí ÍóÞöíÞóÉö ÇáúÅöíÝóÇÁö ÅÒóÇáóÉó ãöáúßö
ÇáÕøóÛöíÑö ãöäú ÛóíúÑö ÚöæóÖò ãõÞóÇÈóáóÉð ÈöÏóíúäò¡ æóÝöí ÇáÑøóåúäö
äõÕøöÈó ÍóÇÝöÙðÇ áöãóÇáö ÇáÕøóÛöíÑö Ýöí ÇáúÍóÇáö ãóÚó ÈóÞóÇÁö ãöáúßöåö
Ýöíåö ÝóÇÝúÊóÑóÞóÇ æóÅöÐóÇ ÌóÇÒó ÇáÑøóåúäõ íóÕöíÑõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ Ïóíúäóåõ ÚöäúÏó åóáóÇßöåö ÍõßúãðÇ æóíóÕöíÑõ ÇáúÃóÈõ
æóÇáúæóÕöíøõ ãõæÝöíðÇ áöÏóíúäöåö æóíóÖúãóäóÇäö Ðóáößó ÇáúÞóÏúÑó
áöáÕøóÛöíÑö¡ æóÐóßóÑó Ýöí ÇáäøöåóÇíóÉö ãóÚúÒöíøðÇ Åáóì ÇáÊøõãõÑúÊóÇÔöíøö
æóåõæó Åáóì ÇáúßóÇßöíøö Ãóäøó ÞöíãóÉó ÇáÑøóåúäö ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÃóßúËóÑó
ãöäú ÇáÏøóíúäö íóÖúãóäõ ÇáúÃóÈõ ÈöÞóÏúÑö ÇáÏøóíúäö æóÇáúæóÕöíøõ ÈöÞóÏúÑö
ÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøó áöáúÃóÈö Ãóäú íóäúÊóÝöÚó ÈöãóÇáö ÇáÕøóÈöíøö æóáóÇ
ßóÐóáößó ÇáúæóÕöíøõ¡ Ëõãøó ÞóÇáó æóÐóßóÑó Ýöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö æóÇáúãõÛúäöí
ÇáÊøóÓúæöíóÉó ÈóíúäóåõãóÇ Ýöí ÇáúÍõßúãö¡ æóÞóÇáó áóÇ íóÖúãóäóÇäö
ÇáúÝóÖúáóº áöÃóäøóåõ ÃóãóÇäóÉñ æóåõæó æóÏöíÚóÉñ ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö
æóáóåõãóÇ æöáóÇíóÉõ ÇáúÅöíÏóÇÚö¡ æóßóÐóÇ áóæú ÓóáøóØóÇ ÇáúãõÑúÊóåöäó
Úóáóì ÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøóåõ Êóæúßöíáñ Úóáóì ÈóíúÚöåö æóåõãóÇ
íóãúáößóÇäöåö¡ Ëõãøó ÅÐóÇ ÃóÎóÐó ÇáúãõÑúÊóåöä ÇáËøóãóäó ÈöÏóíúäöåö
æóÌóÈó ÚóáóíúåöãóÇ ãöËúáõåõº áöÃóäøóåõãóÇ ÃóæúÝóíóÇ ÏóíúäóåõãóÇ
ÈöãóÇáöåö.
æóÃóÕúáõ åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáúÈóíúÚõ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÃóÈó æóÇáúæóÕöíøó
ÅÐóÇ ÈóÇÚó ãóÇáó ÇáÕøóÛöíÑö ãöäú ÛóÑöíãö äóÝúÓöåö ÊóÞóÚõ ÇáúãõÞóÇÕøóÉõ
æóíóÖúãóäõåõ áöáÕøóÈöíøö ÚöäúÏóåõãóÇ æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó áóÇ ÊóÞóÚõ
ÇáúãõÞóÇÕøóÉõ ÝóíóÃúÎõÐõ ÇáúÈóÇÆöÚõ ÇáËøóãóäó ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí
áöáÕøóÛöíÑö æóíóÃúÎõÐõ ÇáúãõÔúÊóÑöí Ïóíúäóåõ ãöäú ÇáúÈóÇÆöÚö æóÚóáóì
åóÐóÇ ÇáúÎöáóÇÝö Çáúæóßöíáõ ÈöÇáúÈóíúÚö ÅÐóÇ ÈóÇÚóåõ ãöäú ÛóÑöíãö
äóÝúÓöåö ÊóÞóÚõ ÇáúãõÞóÇÕøóÉõ ÈöäóÝúÓö ÇáúÈóíúÚö ÚöäúÏóåõãóÇ æóíóÖúãóäõ
Çáúæóßöíáõ ÇáúãóÇáó áöáúãõæóßøöáö æóÚöäúÏóåõ áóÇ íóÞóÚõ æóÅöÐóÇ ßóÇäó
ãöäú ÃóÕúáöåö áóÇ íóãúáößõ ÞóÖóÇÁó Ïóíúäö äóÝúÓöåö ÈöãóÇáö ÇáÕøóÈöíøö
ÈöØóÑöíÞö ÇáúÈóíúÚö ÝóßóÐóÇ áóÇ íóãúáößõ ÈöØóÑöíÞö ÇáÑøóåúäö
æóÚöäúÏóåõãóÇ áóãøóÇ ãóáóßó ÈöØóÑöíÞö ÇáúÈóíúÚö ÝóßóÐóÇ áóÇ íóãúáößõ
ÈöØóÑöíÞö ÇáÑøóåúäö ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó äóÙöíÑõ ÇáúÈóíúÚö ãöäú
ÍóíúËõ æõÌõæÏõ ÇáúãõÈóÇÏóáóÉö áöæõÌõæÈö ÇáÖøóãóÇäö Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
ßóæõÌõæÈö ÇáËøóãóäö Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí æóÅöÐóÇ ßóÇäó áöáúÃóÈö Ãóæú
áöÇÈúäöåö ÇáÕøóÛöíÑö Ãóæú áöÚóÈúÏöåö ÇáúãóÃúÐõæäö áóåõ Ýöí ÇáÊøöÌóÇÑóÉö
æóáóÇ Ïóíúäó Úóáóíúåö Ïóíúäñ Úóáóì ÇÈúäò áóåõ ÕóÛöíÑò ÝóÑóåóäó ÇáúÃóÈõ
ãóÊóÇÚó ÇÈúäöåö ÇáÕøóÛöíÑö ãöäú ÇÈúäöåö ÇáÕøóÛöíÑö Ãóæú ãöäú ÚóÈúÏöåö
ÇáÊøóÇÌöÑö ÌóÇÒóº áöÃóäøó ÇáúÃóÈó áöæõÌõæÏö ÔóÝóÞóÊöåö äóÒóáó ãóäúÒöáóÉó
ÔóÎúÕóíúäö æóÃõÞöíãóÊú ÚöÈóÇÑóÊõåõ ãóÞóÇãó ÚöÈóÇÑóÊóíúäö ßóãóÇ Ýöí
ÈóíúÚöåö ãóÇáó ÇáÕøóÛöíÑö ãöäú äóÝúÓöåö¡ æóáóæú ÝóÚóáó ÇáúæóÕöíøõ Ðóáößó
æóÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÈöÍóÇáöåóÇ áóÇ íóÌõæÒõº áöÃóäøóåõ æóßöíáñ ãóÍúÖñ¡
æóÇáúÃóÕúáõ Ãóäøó ÇáúæóÇÍöÏó áóÇ íóÊóæóáøóì ØóÑóÝóíú ÇáúÚóÞúÏö Ýöí
ÇáÑøóåúäö æóáóÇ ÇáúÈóíúÚö áóßöäøóÇ ÊóÑóßúäóÇ Ðóáößó Ýöí ÇáúÃóÈö áöãóÇ
ÐóßóÑúäóÇ¡ æóáóíúÓó ÇáúæóÕöíøõ ßóÇáúÃóÈö¡ ÝóÅöäøó
(8/280)
ÔóÝóÞóÊóåõ ÞóÇÕöÑóÉñ ÝóáóÇ íóÚúÏöáõ Úóäú
ÇáúÍóÞöíÞóÉö æóÇáÑøóåúäõ ãöäú ÇÈúäöåö ÇáÕøóÛöíÑö æóãöäú ÚóÈúÏöåö
ÇáÊøóÇÌöÑö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÑøóåúäö ãöäú äóÝúÓöåö ÝóáóÇ íóÌõæÒõ ÈöÎöáóÇÝö
ÇÈúäöåö ÇáúßóÈöíÑö æóÃóÈöíåö æóÚóÈúÏöåö ÇáøóÐöí Úóáóíúåö Ïóíúäñ ÍóíúËõ
íóÌõæÒõ Ñóåúäõåõ ãöäúåõãúº áöÃóäøóåõ ÃóÌúäóÈöíøñ Úóäúåõãú ÅÐú áóÇ
æöáóÇíóÉó áóåõ Úóáóíúåöãú ÈöÎöáóÇÝö Çáúæóßöíáö ÈöÇáúÈóíúÚö ÍóíúËõ áóÇ
íóÌõæÒõ ÈóíúÚõåõ ãöäúåõãúº áöÃóäøóåõ ãõÊøóåóãñ Ýöíåöãú æóáóÇ ÊõåúãóÉó
Ýöí ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó áóåõ ÍõßúãðÇ æóÇÍöÏðÇ æóåõæó Ãóäú íóßõæäó
ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöäú ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó áóÇ
íóÎúÊóáöÝõ Úóäú ÇáúÃóÌúäóÈöíøö æóÇáúÞóÑöíÈö.
æóáóæú Ñóåóäó ÇáúæóÕöíøõ ãóÇáó ÇáúíóÊöíãö ÚöäúÏó ÇáúÃóÌúäóÈöíøö
ÈöäöÌóÇÑóÉò ÈöÃóÓúÑöåóÇ Ãóæú Ñóåóäó ÇáúíóÊöíãõ ÈöÏóíúäò áóÒöãóåõ
ÈöÇáÊøöÌóÇÑóÉö ÕóÍøóº áöÃóäøó ÇáÕøõáúÍó áóåõ ÇáÊøöÌóÇÑóÉõ ÊóãúíöíÒðÇ
áöãóÇáöåö ÝóáóÇ íóÌöÏõ ÈõÏøðÇ ãöäú ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ ÅíÝóÇÁñ
æóÇÓúÊöíÝóÇÁñ¡ æóáóæú Ñóåóäó ÇáúÃóÈõ ãóÊóÇÚó ÇáÕøóÛöíÑö ÝóÈóáóÛó
ÇáöÇÈúäõ æóãóÇÊó ÇáúÃóÈõ ÝóáóíúÓó áöáöÇÈúäö Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõ ÍóÊøóì
íóÞúÖöíó ÇáÏøóíúäóº áöÃóäøó ÊóÕóÑøõÝó ÇáúÃóÈö Úóáóíúåö äóÇÝöÐñ áóÇÒöãñ
áóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÊóÕóÑøõÝöåö ÈöäóÝúÓöåö ÈóÚúÏó ÇáúÈõáõæÛö¡ æóáóæú ßóÇäó
Úóáóì ÇáúÃóÈö Ïóíúäñ áöÑóÌõáò ÝóÑóåóäó Èöåö ãóÇáó ÇáÕøóÛöíÑö ÝóÞóÖóÇåõ
ÇáöÇÈúäõ ÈóÚúÏó ÇáúÈõáõæÛö ÑóÌóÚó Èöåö Ýöí ãóÇáö ÇáúÃóÈöº áöÃóäøóåõ
ãõÖúØóÑøñ Åáóíúåö áöÍóÇÌóÉö ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÈöãóÇáöåö ÝóÃóÔúÈóåó ãõÚöíÑó
ÇáÑøóåúäö¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ åóáóßó ÞóÈúáó Ãóäú íóÝúÊóßøóåõº áöÃóäøó
ÇáúÃóÈó íóÕöíÑõ ÞóÇÖöíðÇ Ïóíúäóåõ Èöåö¡ æóáóæú Ñóåóäó ÇáúÃóÈõ ãóÇáó
ÇáÕøóÛöíÑö ÈöÏóíúäò Úóáóì äóÝúÓöåö æóÈöÏöíäö ÇáÕøóÛöíÑö ÌóÇÒó
áöÇÔúÊöãóÇáöåö Úóáóì ÃóãúÑóíúäö ÌóÇÆöÒóíúäöº áöÃóäøó ßõáøó ãóÇ ÌóÇÒó
Ãóäú íóËúÈõÊó áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúãõÑóßøóÈö ÌóÇÒó Ãóäú
íóËúÈõÊó áöáúßõáøö Ïõæäó ÇáúÚóßúÓö åóßóÐóÇ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÚöäóÇíóÉö
ÃóÞõæáõ: Ýöí åóÐöåö ÇáúßõáøöíøóÉö ãóäúÚñ ÙóÇåöÑñ¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó
ÅäúÓóÇäðÇ Ãóæú ÝóÑóÓðÇ íõØöíÞõ Ãóäú íóÍúãöáó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäú
ÃóÌúÒóÇÁö ÇáúÈóíúÊö ÇáúãõÑóßøóÈö ãöäú ÇáúÃóÍúÌóÇÑö æóÇáúÃóÔúÌóÇÑö
ãóËóáðÇ æóáóÇ íõØöíÞõ ÊóÍóãøõáó Çáúßõáøö ÞóØúÚðÇ æóÃóäøó ÑóÌõáðÇ
ÔõÌóÇÚðÇ íõØöíÞõ ãõÞóÇÊóáóÉó ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäú ÂÍóÇÏö ÇáúÚóÓúßóÑö Úóáóì
ÇáöÇäúÝöÑóÇÏö æóáóÇ íõØöíÞõ ãõÞóÇÊóáóÉó ãóÌúãõæÚö ÇáúÚóÓúßóÑö ãóÚðÇ¡
æóåóÐóÇ Ýöí ÇáúÃõãõæÑö ÇáúÎóÇÑöÌöíøóÉö.
æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáÔøóÑúÚöíøóÉö ÝóßóãóÇ Ãóäú íóÌõæÒó áöáÑøóÌõáö
Ãóäú íõÌóÇãöÚó ßõáøó æóÇÍöÏóÉò ãöäú ÇáúÃõÎúÊóíúäö ãõäúÝóÑöÏóÉð Úóäú
ÇáúÃõÎúÑóì Èöãöáúßö äößóÇÍò Ãóæú ãöáúßö íóãöíäò æóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú
íõÌóÇãöÚóåõãóÇ ãóÚðÇ¡ Ëõãøó Íõßúãõåõ Ýöí ÍöÕøóÉö Ïóíúäö ÇáúÃóÈö
ßóÍõßúãöåö ÝöíãóÇ áóæú ßóÇäó ßõáøõåõ ÑóåúäðÇ ÈöÏóíúäö ÇáúÃóÈö¡
æóßóÐóáößó ÇáúæóÕöíøõ æóÇáúÌóÏøõ ÃóÈõ ÇáúÃóÈö¡ æóáóæú Ñóåóäó ÇáúæóÕöíøõ
ãóÊóÇÚðÇ áöáúíóÊöíãö Ýöí Ïóíúäò ÇÓúÊóÏóÇäóåõ Úóáóíúåö æóÞóÈóÖóåõ
ÇáúãõÑúÊóåöäõ¡ Ëõãøó ÇÓúÊóÚóÇÑóåõ ÇáúæóÕöíøõ áöÍóÇÌóÉö ÇáúíóÊöíãö
ÝóÖóÇÚó Ýöí íóÏö ÇáúæóÕöíøö åóáóßó ãöäú ãóÇáö ÇáúíóÊöíãöº áöÃóäøó ÝöÚúáó
ÇáúæóÕöíøö ßóÝöÚúáöåö ÈöäóÝúÓöåö ÈóÚúÏó ÇáúÈõáõæÛöº áöÃóäøóåõ
ÇõÓúÊõÚöíÑó áöÍóÇÌóÉö ÇáÕøóÛöíÑö ÝóáóÇ íóßõæäõ ãõÊóÚóÏøöíðÇ ÈöÐóáößó¡
æóáóæú åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÇáúæóÕöíøö áóÇ íóÓúÞõØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÔóíúÁñ áöÎõÑõæÌöåö Úóäú ÖóãóÇäö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáöÇÓúÊöÑúÏóÇÏö
æóÇáúæóÕöíøõ åõæó ÇáøóÐöí íõØóÇáöÈõ áóåõ Úóáóì ãóÇ ßóÇäó¡ æóáóæú
ÇÓúÊóÚóÇÑóåõ áöÍóÇÌóÉö äóÝúÓöåö Öóãöäóåõ áöáÕøóÛöíÑöº áöÃóäøóåõ
ãõÊóÚóÏøò Ýöíåö áöÚóÏóãö æöáóÇíóÉö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ýöí ÍóÇÌóÉö äóÝúÓöåö¡
æóáóæú ÛóÕóÈóåõ ÇáúæóÕöíøõ ÈóÚúÏó ãóÇ Ñóåóäóåõ ÝóÇÓúÊóÚúãóáóåõ Ýöí
ÍóÇÌóÉö äóÝúÓöåö ÍóÊøóì åóáóßó ÚöäúÏóåõ Öóãöäó ÞöíãóÊóåõº áöÃóäøóåõ
ãõÊóÚóÏøò Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáúÛóÕúÈö æóÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ýöí
ÍóÇÌóÉö äóÝúÓöåö ÝóíóÞúÖöí ÈöÖóãóÇäö ÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöäú ÝóÖóáó ÔóíúÁñ
ãöäú ÇáúÞóÏúÑö ÇáúãóÖúãõæäö ßóÇäó áöáúíóÊöíãöº áöÃóäøóåõ ÈóÏóáõ
ãöáúßöåö¡ æóÅöäú áóãú íóÝö ÈöÇáÏøóíúäö íõÞúÖóì ãöäú ãóÇáö ÇáúíóÊöíãöº
áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó Úóáóíúåö æóÅöäøóãóÇ íóÖúãóäõ ÇáúæóÕöíøõ ÈöÞóÏúÑö ãóÇ
ÊóÚóÏøóì Ýöíåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ãõÄóÌøóáðÇ ÝóÇáúÞöíãóÉõ Ñóåúäñ¡
ÝóÅöÐóÇ Íóáøó ßóÇäó ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ¡ æóáóæú Ãóäøóåõ ÛóÕóÈóåõ
æóÇÓúÊóÚúãóáóåõ áöÍóÇÌóÉö ÇáÕøóÛöíÑö Öóãöäóåõ áöÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö áóÇ
áöÍóÞøö ÇáÕøóÛöíÑöº áöÃóäøó ÇÓúÊöÚúãóÇáóåõ Ýöí ÍóÇÌóÉö ÇáÕøóÛöíÑö áóíúÓó
íóÊóÚóÏøóÏõ Ýöí ÍóÞøöåö.
æóßóÐóÇ ÇáúÃóÎúÐõº áöÃóäøó áóåõ æöáóÇíóÉó ÃóÎúÐö ãóÇáö ÇáúíóÊöíãö
æóáöåóÐóÇ ÅÐóÇ ÃóÞóÑøó ÇáúÃóÈõ Ãóæú ÇáúæóÕöíøõ ÈöÛóÕúÈö ãóÇáö ÇáÕøóÛöíÑö
áóÇ íóáúÒóãõåõ ÔóíúÁñº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ÛóÕúÈõåõ áöãóÇáö
ÇáúíóÊöíãö áöãóÇ Ãóäøó áóåõ æöáóÇíóÉó ÇáúÃóÎúÐö¡ ÝóÅöÐóÇ åóáóßó Ýöí
íóÏöåö íóÖúãóäõ áöáúãõÑúÊóåöäö ÝóíóÃúÎõÐõåõ ÈöÏóíúäöåö Åäú ßóÇäó ÞóÏú
Íóáøó æóíóÑúÌöÚõ ÇáúæóÕöíøõ Úóáóì ÇáÕøóÛöíÑöº áöÃóäøóåõ áóíúÓó
ÈöãõÊóÚóÏøò Ýöí ÍóÞøöåö Èóáú åõæó ÚóÇãöáñ áóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó áóãú
íóÍöáøó íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ Ëõãøó ÅÐóÇ Íóáøó ÇáÏøóíúäõ
íóÃúÎõÐõåõ Èöåö æóíóÑúÌöÚõ ÇáúæóÕöíøõ Úóáóì ÇáÕøóÈöíøö áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ
ÞóÇáó Ýöí ÇáúãõÍöíØö Ñóåóäó ÇáúæóÇÑöËõ ÇáúßóÈöíÑõ ÔóíúÆðÇ ãöäú
ÇáÊøóÑößóÉö¡ æóáóíúÓó Úóáóì ÇáúãóíøöÊö Ïóíúäñ ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõ íóÌõæÒõ
ÈóíúÚõåõ ÝóíóÌõæÒõ Ñóåúäõåõ¡ æóÅöäú ÑóÏøó Úóáóíúåö ÓöáúÚóÉð ÈóÇÚóåóÇ
ÇáúãóíøöÊõ ÈöÚóíúÈò ÝóåóáóßóÊú Ýöí ÃóíúÏöíåöãú æóáóÇ ãóÇáó áóåõ ÛóíúÑõ
ÇáúãóÑúåõæäö ÝóÇáÑøóåúäõ ÌóÇÆöÒñ æóÕöíøðÇ ßóÇäó Ãóæú æóÇÑöËðÇ æóíóÑúÌöÚõ
Èöåö ÇáúæóÕöíøõ Úóáóì ÇáúíóÊöíãöº áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó ÅäøóãóÇ æóÌóÈó Úóáóì
ÇáúãóíøöÊö ÈóÚúÏó ÇáÑøóÏøö¡ æóáóãú íóßõäú æóÇÌöÈðÇ ÚöäúÏó ÇáÑøóåúäö
ÝóÕóÍøó ÇáÑøóåúäõ ÝóáóÇ íóÈúØõáõ ÍóÞøõ ÇáúãõÑúÊóåöäö áöáõÍõæÞö ÇáÏøóíúäö
Ýöí ÇáÊøóÑößóÉö ÈöÓóÈóÈö ÇáÑøóÏøö áóßöäú ÇáÑøóÇåöäõ ÖóÇãöäñ áöÞöíãóÉö
ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ æóÌóÈó ÞóÖóÇÁõ ÇáÏøóíúäö ãöäú Ðóáößó ÇáúãóÇáö
æóáóßöäøóåõ ÚóÌóÒó Úóäú ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöÓóÈóÈö Ñóåúäöåö ÈöÏóíúäöåö ÝóÕóÇÑó
ßóÇáúãõÊúáöÝö áóåõ ÝóáóÒöãóåõ ÞöíãóÊõåõ ßóÑóåúäö ÍóÞøö ÕóÇÍöÈö ÇáÏøóíúäö
æóåõæó ãóÍóáøõ ÞóÖóÇÆöåö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ Åäú ßóÇäó æóÕöíøðÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì
ÇáÕøóÛöíÑöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÚóÇãöáðÇ áóåõ¡ æóÞóÏú áóÍöÞóåõ ÖóãóÇäñ
ÈöÓóÈóÈö Úóãóáöåö.
æóßóÐóáößó áóæú ÒóæøóÌó ÇáúãóíøöÊõ ÃóãóÊóåõ æóÃóÎóÐó ãóåúÑóåóÇ
ÝóÃóÚúÊóÞóåóÇ ÇáúæóÇÑöËõ ÈóÚúÏó ãóæúÊöåö ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö ÈöåóÇ
ÝóÇÎúÊóÇÑóÊú äóÝúÓóåóÇ æóÕóÇÑó ÇáúãóåúÑõ ÏóíúäðÇ Ýöí ãóÇáö ÇáúãóíøöÊö
ÌóÇÒó ÇáÑøóåúäõº áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáÏøóíúäó ÇáøóÐöí ËóÈóÊó Úóáóì ÇáúãóíøöÊö
ÈóÚúÏó ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ ËóÈóÊó ÈöÈõØúáóÇäö ÇáäøößóÇÍö ÈóÚúÏó
ÇáÑøóåúäö ÚöäúÏó ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö æóÇáöÇÈúäõ ÖóÇãöäñ áóåõº áöÃóäøóåõ
(8/281)
ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÃóÊúáóÝó ÍóÞøó ÇáúÛóÑöíãö
æóåõæó ÇáÒøóæúÌõ¡ æóáóæú ÇõÓúÊõÍöÞøó ÚóÈúÏñ ÇÈúÊóÇÚóåõ ÇáúãóíøöÊõ
ÝóÑóÌóÚó ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí ãöíÑóÇËö ÇáúãóíøöÊö ÈöÇáÏøóíúäö áóãú íóÌõÒú
ÇáÑøóåúäõº áöÃóäøóåõ ÙóåóÑó Ãóäøó ÇáÑøóåúäó æóÞóÚó æóÚóáóì ÇáúãóíøöÊö
Ïóíúäñº áöÃóäøóåõ ÙóåóÑó Ãóäøó ãóÇ ÞóÈóÖó ÇáúãóíøöÊõ ãöäú ÇáËøóãóäö
ßóÇäó ÏóíúäðÇ Úóáóíúåö áöáúãõÔúÊóÑöíº áöÃóäøóåõ áóãú íóÌöÈú áóåõ Úóáóì
ÇáúãõÔúÊóÑöí ãöËúáõ Ðóáößó.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÕóÍøó Ñóåúäõ ÇáúÍóÌóÑóíúäö æóÇáúãóßöíáö
æóÇáúãóæúÒõæäö) ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÍóÌóÑóíúäö ÇáÐøóåóÈõ æóÇáúÝöÖøóÉõ
æóÅöäøóãóÇ ÌóÇÒó Ñóåúäõ åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö áöÅöãúßóÇäö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö
ãöäúåóÇ ÝóßóÇäóÊú ãóÍöáøðÇ áöáÑøóåúäö¡ æóÝöí ÇáúãóÈúÓõæØö ÅÐóÇ ßóÇäó
ÇáÑøóåúäõ ãöËúáó ÇáÏøóíúäö ßóíúáðÇ Ãóæú æóÒúäðÇ Ãóæú ÃóßúËóÑó
æóÞöíãóÊõåõ ãöËúáõ ÞöíãóÊöåö Ãóæú ÃóßúËóÑõ ÐóåóÈó ÈöãóÇ Ýöíåöº áöÃóäøóåõ
ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöãöËúáö ÍóÞøöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÃóÞóáøó ÞöíãóÉð
ãöäúåõ áóãú íóÐúåóÈú ÈöÇáÏøóíúäö æóíóÖúãóäõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöËúáóåõ
æóíóÃúÎõÐõ ãöäúåõ Ïóíúäóåõ¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÝóÓóÏó¡ æóáóæú Ñóåóäóåõ
ßõÑøó ÍöäúØóÉò íõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð ÈößõÑøö ÏóÞöíÞò íõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð ÝóÖóÇÚó
ÇáÏøóÞöíÞõ ÏóÝóÚó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöËúáóåõ¡ æóáóãú íóÐúåóÈú ÈöÇáúÍöäúØóÉöº
áöÃóäøóåõ ÃóÞóáøõ ßóíúáðÇ ãöäúåóÇ¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÝóÓóÏó Ãóæú Ñóåóäóåõ
ßõÑøðÇ ÌóíøöÏðÇ ÈößõÑøóíúäö ÑóÏöíÆóíúäö æóÇáÑøóåúäõ íõÓóÇæöí ßõÑøðÇ
æóäöÕúÝðÇ ãöäúåóÇ Ýóåóáóßó ÞóÇáó ÒõÝóÑõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -
íóÐúåóÈõ ÈößõÑøò ÑóÏöíÁòº áöÃóäøóåõ áóÇ ÚöÈúÑóÉó ÈöÇáúÌõæÏóÉö Ýöí
ÃóãúæóÇáö ÇáÑøöÈóÇ ÝóÕóÇÑó ÇáúßõÑøõ ÇáúÌóíøöÏõ ÑóåúäðÇ ÈößõÑøóíúäö
ÑóÏöíÆóíúäö äöÕúÝõåõ ÈöåóÐóÇ æóäöÕúÝõåõ ÈöÐóÇßó.
æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäóåõ ãöËúáóíú ßõÑøöåö æóÃóÚúØóÇåõ
ÇáÏøóíúäó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÕóíøóÑó ÇáúßõÑøó ÈöÃóÍóÏö ÇáúßõÑøóíúäö
æóÃóÚúØóÇåõ ÇáúÈóÇÞöíóº áöÃóäøó ÇáúÌõæÏóÉó Ýöí ÃóãúæóÇáö ÇáÑøöÈóÇ áóåóÇ
ÞöíãóÉñ Ýöí ÛóíúÑö ÚõÞõæÏö ÇáúãõÚóÇæóÖóÇÊö æóÇáÑøóåúäõ ÚóÞúÏõ
ÇÓúÊöíÝóÇÁò áóÇ ãõÚóÇæóÖóÉñ ÍóÞöíÞóÉð ÝóÕóÇÑó ßóãóäú áóåõ ÇáúÌöíóÇÏõ
ÅÐóÇ ÇÓúÊóæúÝóì ÇáÑøóÏöíÁó æóãóäú áóåõ ÇáÑøóÏöíÁõ ÅÐóÇ ÇÓúÊóæúÝóì
ÇáúÌöíóÇÏó æóåóáóßó áóåõ Ãóäú íóÑõÏøó ÇáúãóÞúÈõæÖó æóíóÓúÊóæúÝöíó
ÍóÞøóåõ ãöäúåõ ÝóåóÐóÇ Úóáóì Ðóáößó¡ æóÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - ÑóÌõáñ Ñóåóäó ÑóÌõáðÇ ßõÑøðÇ ãöäú ØóÚóÇãò ÞöíãóÊõåõ
ËóáóÇËõãöÇÆóÉö ÏöÑúåóãò ÈößõÑøóíúäö ÞöíãóÊåãóÇ ãöÇÆóÊóÇäö ÝóÃóÕóÇÈó
ÇáúßõÑøó ÇáÑøóåúäó ßóÇäó ãöäúåõ ãöÇÆóÉñ ãóÖúãõæäóÉñ ãóÇ äóÞóÕóåõ ãöÇÆóÉð
æóßóíúáõåõ æóÇÝò Úóáóì ÍóÇáöåö ÝóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ßõÑøñ íõÓóÇæöí
ãöÇÆóÊóíú ÏöÑúåóãò æóÎóãúÓöíäó ÏöÑúåóãðǺ áöÃóäøó ÇáúßõÑøó ÇáÑøóåúäó
ßóÇäó ãöäúåõ ãöÇÆóÉñ ãóÖúãõæäóÉñ ÈöÃóÍóÏö ßõÑøóíú ÇáÏøóíúäö æóßóÇäóÊú
ÅÍúÏóì åóÇÊóíúäö ÇáúãöÇÆóÊóíúäö ãóÖúãõæäóÉð ÈöÃóÍóÏö ßõÑøóíú ÇáÏøóíúäö
æóÇáúãöÇÆóÉõ ÇáúÃõÎúÑóì áóíúÓóÊú ÈöãóÖúãõæäóÉö ÝóßóÇäó Ýöí ÇáÑøóåúäö
ÝóÖúáõ ãöÇÆóÊóíúäö Ýöí ÇáúÌõæÏóÉö æóÞöíãóÊõåóÇ ËóáóÇËõãöÇÆóÉò ÝóãöÇÆóÉñ
ãöäúåóÇ ãóÖúãõæäóÉñ æóÇáúãöÇÆóÉõ ÇáúÃõÎúÑóì ÃóãóÇäóÉñ ÝóáóãøóÇ ÃóÕóÇÈóåõ
ÈöÇáäøóÞúÕö ãöäú ÌõæÏóÊöåö ãöÇÆóÉñ ÌóÚóáúäóÇ äöÕúÝóåóÇ ãöäú ÇáúÃóãóÇäóÉö
æóäöÕúÝóåóÇ ãöäú ÇáÖøóãóÇäö ÝóÓóÞóØó Úóäúåõ ÍöÕøóÉõ ÇáúÃóãóÇäóÉö æóåöíó
ÎóãúÓõæäó ÏöÑúåóãðÇ æóÛóÑöãó ÍöÕøóÉó ÇáÖøóãóÇäö æóåöíó ßõÑøñ íõÓóÇæöí
ãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó¡ æóáóæú åóáóßó äöÕúÝõåõ¡ Ëõãøó ÃóÕóÇÈó ÇáäøöÕúÝó
ÇáËøóÇäöíó ãóÇÁñ ÝóÕóÇÑó ãöÇÆóÉð æóäóÞóÕóåõ ÇáúãóÇÁõ ÎóãúÓöíäó ÏöÑúåóãðÇ
íóÛúÑóãõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ßõÑøðÇ ÞöíãóÊõåõ ãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓóÉò
æóÚöÔúÑöíäóº áöÃóäøó ÇáäøöÕúÝó ÇáúåóÇáößó ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÈöãöÇÆóÉò
æóÎóãúÓöíäó ÃóËúáóÇËðÇ ËõáõËõåõ ÃóãóÇäóÉñ æóËõáõËóÇåõ ãóÖúãõæäñ ÝóÈóØóáó
Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÍöÕøóÉõ ÇáúÃóãóÇäóÉö æóæóÌóÈó Úóáóíúåö äöÕúÝõ ßõÑøò
íõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð ÝóßóÇäó ÇáúãóÖúãõæäõ äöÕúÝóåõ. æóÃóãøóÇ ÇáäøöÕúÝõ
ÇáËøóÇäöí áóãøóÇ äóÞóÕóåõ ÇáúãóÇÁõ ÎóãúÓöíäó ãöäú ÇáúÌõæÏóÉö ßóÇäóÊú
åóÐöåö ÇáúÎóãúÓõæäó äöÕúÝõåóÇ ÃóãóÇäóÉñ æóäöÕúÝõåóÇ ãóÖúãõæäóÉñ
ÝóÈóØóáóÊú Úóäúåõ ÍöÕøóÉõ ÇáúÃóãóÇäóÉö ÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó æóáóÒöãóåõ
äöÕúÝõ ßõÑøò íõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð æóÎóãúÓóÉð æóÚöÔúÑöíäó.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú ÑóåóäúÊ ÈöÌöäúÓöåóÇ æóåóáóßóÊú
åóáóßóÊú ÈöãöËúáöåóÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö æóáóÇ ÚöÈúÑóÉó áöáúÌõæÏóÉö) º
áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÞöíãóÉó áóåóÇ ÚöäúÏó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö ÈöÇáúÌöäúÓö Ýöí
ÇáúÃóãúæóÇáö ÇáÑøöÈóæöíøóÉö¡ æóåóÐóÇ Úóáóì ÅØúáóÇÞöåö Þóæúáõ ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -¡ ÝóÅöäøóåõ íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
ÚöäúÏóåõ ÅÐóÇ åóáóßó ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúæóÒúäö ÞõáúÊ ÞöíãóÊõåõ Ãóæú
ßóËõÑóÊú áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ æóÚöäúÏóåõãóÇ Åäú áóãú íóßõäú Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö
ÇáúæóÒúäö ÅÖúÑóÇÑñ ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ ÈöÃóäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáÑøóåúäö ãöËúáó
æóÒúäöåö ÝóßóÐóáößó¡ æóÅöäú ßóÇäó Ýöíåö ÅáúÍóÇÞõ ÖóÑóÑò ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ
ÈöÃóäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÃóßúËóÑó ãöäú æóÒúäöåö Ãóæú ÃóÞóáøó Öóãöäó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÞöíãóÊóåõ ãöäú ÎöáóÇÝö ÌöäúÓöåö áöíõäúÊóÞóÖó ÞóÈúÖõ
ÇáÑøóåúäö¡ Ëõãøó íõÌúÚóáõ ÇáÖøóãóÇäõ ÑóåúäðÇ ãóßóÇäóåõ æóíóãúáößõ
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúåóÇáößó ÈöÇáÖøóãóÇäöº áöÃóäøóÇ áóæú ÇÚúÊóÈóÑúäóÇ
ÇáúæóÒúäó æóÍúÏóåõ ãöäú ÛóíúÑö ÇÚúÊöÈóÇÑö ÕöÝóÊöåö ãöäú ÌõæÏóÉò Ãóæú
ÑóÏóÇÁóÉò æóÃóÓúÞóØúäóÇ ÇáúÞöíãóÉó Ýöíåö ÃóÖúÑóÑúäóÇ ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ¡
æóáóæú ÇÚúÊóÈóÑúäóÇ ÇáúÞöíãóÉó æóÌóÚóáúäóÇåõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑöåöãóÇ ÃóÏøóì Åáóì ÇáÑøöÈóÇ ÝóÊóÚóíøóäó ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ æóÃóÈõæ
ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - íóÞõæáõ Åäøó ÇáúÌõæÏóÉó
ÓóÇÞöØóÉñ ÚöäúÏó ÇáúãõÞóÇÈóáóÉö ÈöÇáúÌöäúÓö Ýöí ÇáúÃóãúæóÇáö
ÇáÑøöÈóæöíøóÉö æóÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáÑøóÏöíÁö ÈöÇáúÌóíøöÏö Ãóæú ÈöÇáúÚóßúÓö
ÌóÇÆöÒñ ÚöäúÏó ÇáÊøóÑóÇÖöí Èöåö åõäóÇ æóáöåóÐóÇ íõÍúÊóÇÌõ Åáóì äóÞúÖöåö
æóáóÇ íõãúßöäõ äóÞúÖõåõ ÈöÅöíÌóÇÈö ÇáÖøóãóÇäö Úóáóíúåö áöÚóÏóãö
ÇáúãõØóÇáóÈóÉö æóáöÃóäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó áóÇ íóÖúãóäõ ãöáúßó äóÝúÓöåö
ÝóÊóÚóÐøóÑó ÇáÊøóÖúãöíäõ áöÊóÚóÐøõÑö ÇáäøóÞúÖö¡ æóÞöíáó åóÐöåö ÝõÑõæÚñ
ãóÇ ÅÐóÇ ÇÓúÊóæúÝóì ÒõíõæÝðÇ ãóßóÇäó ÇáúÌöíóÇÏö¡ Ëõãøó Úóáöãó ãóßóÇäó
ÇáÒøöíóÇÝóÉö æóåöíó ãóÚúÑõæÝóÉñ¡ æóÞöíáó áóÇ íóÕöÍøõ ÇáúÈöäóÇÁõº áöÃóäøó
ãõÍóãøóÏðÇ ÝöíåóÇ ãóÚó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó Ýöí ÇáúãóÔúåõæÑö Úóäúåõ¡ æóÝöí
åóÐöåö ãóÚó ÃóÈöí íõæÓõÝó.
æóÞóÇáó ÞóÇÖöí ÎÇä Åäøó ÇáúÈöäóÇÁó ÕóÍöíÍñº áöÃóäøó ÚöíÓóì Èúäó ÃóÈóÇäó
ÞóÇáó Þóæúáõ ãõÍóãøóÏò ÃóæøóáðÇ ßóÞóæúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÂÎöÑðÇ
ßóÞóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó æóáóÆöäú ßóÇäó ãóÚó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÝóÇáúÝóÑúÞõ
áóåõ Ãóäøó ÇáÒøõíõæÝó Ýöí Êöáúßó ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÞóÈóÖóåõ ÇÓúÊöíÝóÇÁð
áöÍóÞøöåö¡ æóÞóÏú Êóãøó ÈöåóáóÇßöåö æóÇáÑøóåúäõ ÞóÈóÖóåõ áöíóÓúÊóæúÝöíó
ãöäú ÛóíúÑöåö ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú äóÞúÖö ÇáúÞóÈúÖö¡ æóÞóÏú Ãóãúßóäó
ÇáÊøóÖúãöíäõ ÞóÇáó Ýöí
(8/282)
ÇáúãóÈúÓõæØö ÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö ÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Ãóäøó ÇáÕøöÈóÇÛóÉó æóÇáúÌõæÏóÉó
ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ÈöäóÝúÓöåóÇ ÛóíúÑõ ÊóÇÈöÚóÉò áöáúæóÒúäö Ýöí ÍóÞøö
ÇáÖøóãóÇäö Èóáú íóÚúÊóÈöÑõ ÍõßúãõåóÇ Íõßúãó ÇáúæóÒúäö æóáóÇ íõÌúÚóáõ
ÊóÈóÚðÇ áöáúæóÒúäö ÅÐóÇ áóãú íõÄóÏøö Åáóì ÇáÑøöÈóǺ áöÃóäøóåõ ãóÇáñ
ãõÊóÞóæøöãñ ÈöäóÕöíÈöåö ãõÚúÊóÈóÑñ ÍóÞøðÇ áöáúÚöÈóÇÏö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì
Ãóäøóåõ áóæú ÃóæúÕóì ÇáúãóÑöíÖõ ÈöÞõáúÈò æóÒúäõåõ ÚóÔóÑóÉñ æóÞöíãóÊõåõ
ÈöÕöíóÇÛóÊöåö ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó æóËõáõËõ ãóÇáöåö ÚóÔóÑóÉñ¡ ÝóÅöäú áóãú
íóßõäú Ýöí ãöáúßöåö ÅáøóÇ åóÐóÇ ÇáúÞõáúÈõ æóÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó ÏöíäóÇÑðÇ
ÊóÕöÍøõ ÇáúæóÕöíøóÉõ ÈöæóÒúäö ÇáúÞõáúÈö ßóãóÇ áóæú ßóÇäó æóÒúäõ
ÇáúÞõáúÈö ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó ÝóÞóÏú ÃõáúÍöÞó ÇáÕøöíóÇÛóÉõ æóÇáúÌõæÏóÉõ
ÈöÇáúæóÒúäö Ýöí ÇáúæóÕöíøóÉö¡ æóßóÐóáößó Ýöí ÇáÑøóåúäö ÝóãóÊóì ÍóÕóáó
ÇáäøõÞúÕóÇäõ íóßõæäõ ÇáäøõÞúÕóÇäõ ÔóÇÆöÚðÇ Ýöí ÇáúÃóãóÇäóÉö
æóÇáúãóÖúãõæäö ÝóãóÇ ßóÇäó Ýöí ÇáúÃóãóÇäóÉö ÐóåóÈó ãóÌøóÇäðÇ æóãóÇ ßóÇäó
Ýöí ÇáúãóÖúãõæäö Öóãöäó ÇáúÞöíãóÉó æóíóãúáößõ ÇáÑøóåúäó ÈöÞóÏúÑöåö.
æóÇáúÃóÕúáõ ÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Ãóäøó
ÇáÕøöíóÇÛóÉó ÊóÇÈöÚóÉñ áöáúæóÒúäö ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÈóÑóÉò ÈöäóÝúÓöåóÇ Ýöí
ÍóÞøö ÇáúãõÏóÇíóäóÇÊö æóÇáúãõÚóÇãóáóÇÊö æóåöíó ãõÚúÊóÈóÑóÉñ Ýöí
ÇáúãõÊúáóÝóÇÊö æóÇáúãóÖúãõæäóÇÊö Ëõãøó äóäúÙõÑõ Åäú ßóÇäó Ýöí ÇáúæóÒúäö
æóÞöíãóÊöåö æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö æóÒöíóÇÏóÉñ íõÕúÑóÝõ ÇáÏøóíúäõ Åáóì
ÇáúæóÒúäö æóÇáúÃóãóÇäóÉõ Åáóì ÇáÕøöíóÇÛóÉö¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú Ýöí
ÇáúæóÒúäö æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö¡ æóÝöí ÞöíãóÊöåö æóÝóÇÁñ ÈöÇáÕøöíóÇÛóÉö
æóÌóæúÏóÊõåõ ÊõÖóãøõ Åáóì ÇáúæóÒúäö ãöäú ÞöíãóÉö ÇáÕøöíóÇÛóÉö áóÇäó
ÇáÕøöíóÇÛóÉó ÊóÇÈöÚóÉñ áöáúæóÒúäö æóåöíó ÈöÇäúÝöÑóÇÏöåóÇ áóÇ ÊóÕúáõÍõ
áöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö ÝóßóÇäó ÕóÑúÝõ ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáúæóÒúäö Ãóæúáóì ãöäú
ÕóÑúÝöåö Åáóì ÇáÖøóãóÇäö ÅáøóÇ ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ ÝóÅöäú áóãú íóßõäú
Ýöí ÇáúæóÒúäö æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö æóßóÇäó ÕóÑúÝõ ÇáÏøóíúäö Åáóì
ÇáúæóÒúäö¡ ÝóÅöäøóåõ íóÊöãøõ ÞóÏúÑõ ÇáÏøóíúäö ãöäú ÇáÕøöíóÇÛóÉöº
áöÃóäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÇáúÈóíúÚõ ÃóÕúáðÇ ÚöäúÏó ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡
æóÇáúÃóÕúáõ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - Ãóäøó
ÇáúÚöÈúÑóÉó áöáúæóÒúäö Ïõæäó ÇáÕøöíóÇÛóÉö æóÇáúÌõæÏóÉöº áöÃóäøó
ÇáúæóÒúäó ÃóÕúáñ æóÇáÕøöíóÇÛóÉó ÊóÈóÚñ áóåõº áöÃóäøóåóÇ ÕöÝóÉñ ÞóÇÆöãóÉñ
ÈöÇáúÚóíúäö æóÇáÕøöÝóÉõ ÊóÇÈöÚóÉñ áöáúÃóÕúáö ÝóÊõÚúÊóÈóÑõ ÊóÈóÚðÇ
áöáúæóÒúäö ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÊóÚóÐøóÑó Ãóäú ÊõÌúÚóáó ÊóÈóÚðÇ áöáúæóÒúäö áóãú
ÊõÚúÊóÈóÑú ÊóÈóÚðÇ æóÃõáúÍöÞó ÈöÇáúæóÒúäö ßóãóÇ Ýöí ãóÓúÃóáóÉö
ÇáúæóÕöíøóÉöº áöÃóäøóÇ áóæú ÌóÚóáúäóÇ ÇáÕøöíóÇÛóÉó ÊóÈóÚðÇ áöáúæóÒúäö
íóÕöíÑõ ãõæÕöíðÇ ÈöÃóßúËóÑó ãöäú ËõáõËö ãóÇáöåö æóÃóäøóåõ áóÇ íóÌõæÒõ
ÝóáöåóÐöåö ÇáÖøóÑõæÑóÉö áóÇ ÊóÚúÊóÈöÑõ ÊóÇÈöÚóÉð áöáúæóÒúäö¡ æóÝöí
ÍóÇáóÉö ÇáúåóáóÇßö ÇáúæóÒúäõ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáÏøóíúäö áóÇ ÈöÇáúÞöíãóÉö
ÝóßóÐóáößó ÇáÕøöíóÇÛóÉõ Êóßõæäõ ãóÖúãõæäóÉð ÈöÇáÏøóíúäö¡ æóÝöí ÍóÇáóÉö
ÇáúÅöäúßóÇÑö ÇáúæóÒúäõ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáúÞöíãóÉö ÊóÈóÚðÇ áöáúÃóÕúáö
áöÆóáøóÇ íóÕöíÑó ÇáÊøóÈóÚõ ãõÎóÇáöÝðÇ áöáúÃóÕúáö.
Ëõãøó ÇáúãóÓóÇÆöáõ Úóáóì ËóáóÇËóÉö ÝõÕõæáò: ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúæóÒúäõ
æóÇáÏøóíúäõ ÓóæóÇÁð. æóÝóÕúáñ ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúæóÒúäõ ÃóÞóáøó ãöäú
ÇáÏøóíúäö. æóÝóÕúáñ ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúæóÒúäõ ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáÏøóíúäö.
æóßõáøõ ÝóÕúáò íóäúÞóÓöãõ Åáóì ÞöÓúãóíúäö: Åáóì ÍóÇáóÉö åóáóÇßò æóÅöáóì
ÍóÇáóÉö ÇäúßöÓóÇÑò¡ æóÇáúÞöÓúãõ ÇáúÃóæøóáõ Úóáóì ËóáóÇËóÉö ÃóæúÌõåò¡
ÅãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÞöíãóÉõ ãöËúáó ÇáúæóÒúäö Ãóæú ÃóÞóáøó Ãóæú
ÃóßúËóÑó æóßõáøõ ÞöÓúãò ãöäú ÇáúÂÎóÑö Úóáóì ÎóãúÓóÉö ÃóæúÌõåò ÅãøóÇ Ãóäú
Êóßõæäó ÇáúÞöíãóÉõ ãöËúáó ÇáúæóÒúäö Ãóæú ÃóßúËóÑó Ãóæú ÃóÞóáøó ßóãóÇ
äõÈóíøöäõ ÝóÕóÇÑó Çáúßõáøõ ËóãóÇäöíóÉð æóÚöÔúÑöíäó æóÌúåðÇ:
ÇáúÝóÕúáõ ÇáúÃóæøóáõ Ñóåóäó ÞõáúÈó ÝöÖøóÉò æóÒúäõåõ ÚóÔóÑóÉñ æóÞöíãóÊõåõ
ÚóÔóÑóÉñ ÈöÚóÔóÑóÉò Ýóåóáóßó ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö åóáóßó ÈöÇáÏøóíúäö
ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞöº áöÃóäøóåõ ãöËúáõåõ æóÒúäðÇ æóÌóæúÏóÉð ÝóÊóãøó
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÈöÇáúåóáóÇßö¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó¡ ÝóÅöäú ÔóÇÁó ÇáÑøóÇåöäõ
ÃóÎóÐó ÇáúãóßúÓõæÑó æóÞóÖóì ÌóãöíÚó ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãöäó
ÌóãöíÚó ÞöíãóÊöåö ãöäú ÇáÐøóåóÈö ÝóßóÇäóÊú ÑóåúäðÇ ãóßóÇäóåõ ÚöäúÏóåõãóÇ
æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Åäú ÔóÇÁó ÇáÑøóÇåöäõ
Êóãóáøóßó ÇáÑøóåúäó ÈöÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÃóÏøóì ÇáÏøóíúäó æóÃóÎóÐó
ÇáÑøóåúäó áöãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Åäú ÞóÈóÖó ÇáÑøóåúäó
áóãú íóäúÚóÞöÏú ãõæÌöÈðÇ áóÞöíãóÉö ÇáúÚóíúäöº áöÃóäøóåõ ÕóÏóÑó Úóäú
ÅÐúäö ÇáúãóÇáößö áóÇ Úóäú ÊóÚóÏøò ÝóáóÇ íóÕúáõÍõ ãóäóÇØðÇ áöÖóãóÇäö
ÇáúÞöíãóÉö¡ æóÇáúÚóÞúÏõ ãõæÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäö áöáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ Èöåö
íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáÏøóíúäö ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö ÝóáóÒöãóåõ ÖóãóÇäõ
ÇáÑøóåúäö ÝóãóÊóì ÊóÚóÐøóÑó ÅíÌóÇÈõ ÇáúÞöíãóÉö áóÒöãóåõ ÖóãóÇäõ
ÇáÏøóíúäö ÝóÌóÚóáóÊúåõ ÈöÇáÏøóíúäö ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó íõÄóÏøöí Åáóì
ÇáÑøöÈóÇ Ãóæú Åáóì ÇáúÅöÖúÑóÇÑö ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ¡ æóÞóÏú ÃóäúÚóãó åõäóÇ
ÈöåóáóÇßöåóÇ ÝóÌóÚóáóÊúåõ ÈöÇáÏøóíúäö æóáóåõãóÇ Ãóäøóåõ áóÇ æóÌúåó Åáóì
Ãóäú íóãúáößó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó ÇáúÚóÞúÏó áóÇ
íóäúÚóÞöÏõ áöÊóãóáøõßö ÇáÑøóåúäö¡ ÝóÅöäøó ÇáÑøóåúäó ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö
áóÇ íóÕöíÑõ ãöáúßðÇ áöáúãõÑúÊóåöäö Èóáú íóåúáößõ Úóáóì ãöáúßö
ÇáÑøóÇåöäö¡ æóáóßöäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó ÈöÇáúÞóÈúÖö íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
áöãóÇáöíøóÉö ÇáúÚóíúäö ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö ÝóßóÇäó ÖóãóÇäõ ÇáÑøóÇåöäö
ÖóãóÇäó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö æóáóÇ íõãúßöäõ ÌóÚúáõåõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÝóÇÆöÊö ÈöÇáöÇäúßöÓóÇÑöº áöÃóäøó ÇáúÝóÇÆöÊó åõæó
ÇáúÌõæÏóÉõ Ïõæäó ÇáúÞóÏúÑö æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÅäøóãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ãöäú
ÇáúÞóÏúÑö Ïõæäó ÇáúÌõæÏóÉö æóáóÇ íõãúßöäõ ÌóÚúáõåõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÞóÇÆöãöº áöÃóäøóåõ áóÇ íõãúßöäõ ÌóÚúáõ ÇáúãóßúÓõæÑö
ãöáúßðÇ áöáÑøóÇåöäö.
æóÖóãóÇäõ ÇáÑøóåúäö áóÇ íõæÌöÈõ Çáúãöáúßó Ýöí ÇáúÚóíúäö ÝóÏóÚóÊú
ÇáÖøóÑõæÑóÉõ Åáóì Ãóäú íóÌúÚóáó ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøó
Êóãóáøõßó ÇáúÃóÚúíóÇäö ÈöÞöíãóÊöåóÇ ãóÔúÑõæÚñ¡ æóåóÐóÇ ÊóÝóÞøõåñ æóåõæó
Ãóäøó ÇáÑøóÇåöäó ÅäøóãóÇ ÑóÖöíó ÈöÞóÈúÖöåö ÈöÔóÑúØö ÖóãóÇäö ÇáÑøóåúäö¡
ÝóÅöÐóÇ ÊóÚóÐøóÑó ÅËúÈóÇÊõåõ áöÚóÏóãö ÑöÖóÇåõ ÈöÞóÈúÖöåö ÝóÕóÇÑó
ßóÇáúÞõáúÈö ÇáúãóÛúÕõæÈö ÅÐóÇ ÇäúßóÓóÑó íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáúÞöíãóÉö
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÃóÞóáøó ãöäú ÇáúæóÒúäö Åäú
åóáóßó íóåúáößõ ÈöÇáÏøóíúäö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì - æóÚöäúÏóåõãóÇ íóÛúÑóãõ ÞöíãóÊóåõ ãöäú ÇáÐøóåóÈö æóíóÑúÌöÚõ
ÈöÏóíúäöåö ÝóåõãóÇ ÇÚúÊóÈóÑóÇ
(8/283)
ÇáúÞöíãóÉó æóÇáúÌõæÏóÉó áóÇ ÇáúæóÒúäóº
áöÃóäøó Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúæóÒúäö æóÅöÓúÞóÇØö ÇáúÌõæÏóÉö ÅÖúÑóÇÑðÇ
ÈöÇáÑøóåúäö æóáóÇ íóÌõæÒõ ÇáúÅöÖúÑóÇÑõ áöÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö ÈöÅöÈúØóÇáö
ÍóÞøöåö Úóäú ÇáúÌõæÏóÉö¡ æóÝöí ÌóÚúáöåö ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöÏóíúäöåö
ÈöÞóÏúÑö ÞöíãóÉö ÇáúÞõáúÈö ãóÚúäóì ÇáÑøöÈóÇ æóåõæó ÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÚóÔóÑóÉò
ÈöËóãóÇäöíóÉò¡ ÝóÅöÐóÇ ÊóÚóÐøóÑó ÌóÚúáõåõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ
ãöäú ÎöáóÇÝö ÌöäúÓöåö æóÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -
ÇÚúÊóÈóÑó ÇáúæóÒúäó æóÇáúãóæúÒõæäó Ýöí ÌóãöíÚö ÇáÏøõíõæäö ÝóÕóÇÑó
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöÏóíúäöåö ÈöÇáúåóáóÇßö æóáóÇ íõÄóÏøöí Åáóì ÅÖúÑóÇÑò
ÈöÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõº áöÃóäøóåõ ÞóÈöáó ÇáÑøóåúäó ãóÚó
Úöáúãöåö Ãóäøó ãöäú Íõßúãö ÇáÑøóåúäö Ãóäøóåõ íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
áöáÏøóíúäö ÈöåóáóÇßöåö æóÕóÇÑó ÑóÇÖöíðÇ ÈöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö
ÈöÇáúåóáóÇßö ãóÊóì ÊóÓóÇæóíóÇ Ýöí ÇáúæóÒúäö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÞõáúÈõ
ÃóÞóáøó ãöäú ÞöíãóÉö Ïóíúäöåöº áöÃóäøó ÇáúãõÓóÇæóÇÉó Ýöí ÃóãúæóÇáö
ÇáÑøöÈóÇ ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ãöäú ÍóíúËõ ÇáúÞóÏúÑõ æóÇáúæóÒúäõ áóÇ ãöäú ÍóíúËõ
ÇáúÞöíãóÉõ æóÇáúÌõæÏóÉõ¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ ÚöäúÏóåõãú
ÌóãöíÚðÇ ÃóãøóÇ ÚöäúÏóåõãóÇ ÝóÙóÇåöÑñ. æóÃóãøóÇ ÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò
ÝõáóÇäðÇ ÝóáöÃóäøóÇ áóæú ÌóÚóáúäóÇåõ ÈöÇáÏøóíúäö íõÄóÏøöí Åáóì
ÇáúÅöÖúÑóÇÑö.
æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáúæóÒúäö æóåóáóßó
íóåúáößõ ÈöÇáÏøóíúäö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
- æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó Ýöí ÇáúæóÒúäö æóÇáúÞöíãóÉö æóÝóÇÁñ
ÈöÇáÏøóíúäö ÝóÕóÇÑó ÈöÇáúåóáóÇßö ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöÏóíúäöåö æóÝöí
ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÃóãöíäðÇ¡ æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
- ÎóãúÓóÉõ ÃóÓúÏóÇÓò ãóÖúãõæäóÉñ æóÓõÏõÓõåõ ÃóãóÇäóÉñº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ
ÇáÕøöíóÇÛóÉó ãõÚúÊóÈóÑóÉð æóãõÊóÞóæøöãóÉð ÅÐóÇ áóãú íõÄóÏøö Åáóì
ÇáÑøöÈóÇ ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇËúäóÇ ÚóÔóÑó æóÒúäðÇ ÝóÓóÇÛó
ÇáÖøóãóÇäõ æóÇáúÃóãóÇäóÉõ ÝöíåöãóÇ ÝóíóÕöíÑõ ÈöÞóÏúÑö ÇáÏøóíúäö
ãóÖúãõæäðÇ. æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇäúßóÓóÑó Åäú ÇäúÊóÞóÖó ÈöÇáöÇäúßöÓóÇÑö
ÞöíãóÉõ ÇáúÞõáúÈö ãöäú ÇáúÚóÔóÑóÉö ÈöÃóäú ÕóÇÑóÊú ÊöÓúÚóÉð Ãóæú
ËóãóÇäöíóÉð Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì -º áöÃóäøó ÇáúÚöÈúÑóÉó ÈöÇáúæóÒúäö ÚöäúÏóåõ¡ æóáóíúÓó Ýöí
ÇáúæóÒúäö æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö ÝóáóÇ íõãúßöäõ ÅíÌóÇÈõ ÖóãóÇäö ÇáÑøóåúäö
ÝóÃóæúÌóÈúäóÇ ÇáúÞöíãóÉó æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì - Öóãöäó ÎóãúÓóÉó ÃóÓúÏóÇÓöåöº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ ÇáÕøöíóÇÛóÉó
ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ÝóÊóßõæäõ ÞöíãóÉõ ÇáÑøóåúäö ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáÏøóíúäö
æóÐóáößó ÇËúäóÇ ÚóÔóÑó Ýóíóßõæäõ ÈöÞóÏúÑö ÇáÏøóíúäö ãóÖúãõæäðÇ
æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÃóãóÇäóÉñ æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
- Åäú ÔóÇÁó ÌóÚóáóåõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÇÝúÊóßøóåõ
ÈöÌóãöíÚöåöº áöÃóäøóåõ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáÏøóíúäö ÍóÇáóÉó ÇáúåóáóÇßö
Ýóíóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáÏøóíúäö ÍóÇáóÉó ÇáöÇäúßöÓóÇÑö ßóãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡
æóÅöäú áóãú ÊõäúÞóÖú ÞöíãóÉõ ÇáúÞõáúÈö ãöäú ÇáúÚóÔóÑóÉö ÈöÃóäú ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåõ ÈóÚúÏó ÇáöÇäúßöÓóÇÑö ÚóÔóÑóÉð ÝóÇáúãõÑúÊóåöäõ íóÖúãóäõ
ÞöíãóÊóåõ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - æóÚöäúÏó
ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - íóÖúãóäõ ÎóãúÓóÉó ÃóÓúÏóÇÓö
ÇáúÞõáúÈö.
æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - íóÖúãóäõ ÞóÏúÑó
æóÒúäöåöº áöÃóäøó ÇáúæóÒúäó Ýöí ÇáúÞöíãóÉö æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö Ýóáóãú
íóÕöÑú ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÔóíúÆðÇ ãöäú ÇáúãóÖúãõæäö Ýóíóßõæä ãóÖúãõæäðÇ
ÈöÇáÏøóíúäö ÍóÇáóÉó ÇáöÇäúßöÓóÇÑö æóÇáúæóÒúäõ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáúÞöíãóÉö
ÝóÊóÕöíÑõ ÇáÕøöíóÇÛóÉõ ßóÐóáößó ãóÖúãõæäóÉð ÈöÇáúÞöíãóÉö ÊóÈóÚðÇ
áöáúæóÒúäö æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó ßöáóÇåõãóÇ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáúÞöíãóÉö
ÃóÕúáðÇ Ýóíóßõæäõ ÈóÚúÖõ ÇáÑøóåúäö ãóÖúãõæäðÇ æóÇáúÈóÚúÖõ ÃóãóÇäóÉð
ÝóíóÔöíÚõ ÇáÖøóãóÇäõ ÝöíåóÇ ÇáúÝóÕúáõ ÇáËøóÇäöí áóæú ßóÇäó æóÒúäõ
ÇáúÞõáúÈö ËóãóÇäöíóÉð æóÇáÏøóíúäõ ÚóÔóÑóÉð Ýóåõæó Úóáóì ÎóãúÓóÉö
ÃóæúÌõåò: ÅãøóÇ Ãóäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ãöËúáó æóÒúäöåö Ãóæú ÃóÞóáøó ãöäú
æóÒúäöåö ÓóÈúÚóÉð Ãóæú ÃóßúËóÑó ãöäú æóÒúäöåö æóÃóÞóáøó ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÊöÓúÚóÉð¡ Ãóæú ãöËúáó ÇáÏøóíúäö ÚóÔóÑóÉð Ãóæú ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÇËúäóíú ÚóÔúÑóÉó¡ æóßõáøñ æóÌúåò áóÇ íóÎúáõæ ÅãøóÇ Ãóäú åóáóßó Ãóæú
ÇäúßóÓóÑó ÝóÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Ýöí
ÇáúÝõÕõæáö ßõáøöåóÇ ÇáúåóáóÇßõ ÈöËóãóÇäöíóÉò æóíóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
ÈöÏöÑúåóãóíúäö æóÇáöÇäúßöÓóÇÑõ ÈöÇáúÞöíãóÉö æóÝóÇÁñ¡ æóÝöí ÇáöÇäúßöÓóÇÑö
ÊóÚóÐøõÑõ ÅíÌóÇÈö ÖóãóÇäö ÇáÑøóåúäö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ æóÃóæúÌóÈúäóÇ
ÖóãóÇäó ÇáúÞöíãóÉö¡ ÝóÃóãøóÇ ÚöäúÏóåõãóÇ Åäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ãöËúáó
æóÒúäöåö íóåúáößõ ÈöãóÇ Ýöíåö æóíóÑúÌöÚõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
ÈöÏöÑúåóãóíúäö ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ ÚöäúÏó
ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò áóåõ ÎöíóÇÑõ ÇáÊøóãúáöíßö ÈöÇáÏøóíúäö
æóÇáöÇÝúÊößóÇßõ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÊöÓúÚóÉð
ÝóÚöäúÏóåõãóÇ íóÛúÑóãõ ÞöíãóÊóåõ ãöäú ÇáÐøóåóÈö æóíóÑúÌöÚõ ÈöÏóíúäöåöº
áöÃóäøó ÇáúÞöíãóÉó ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ÚöäúÏóåõãóÇ ãóÚó ÇáúæóÒúäö ÝóÇáúæóÒúäõ
Åäú ßóÇäó íóÝöí ÈöËóãóÇäöíóÉò æóÇáúÞöíãóÉõ áóÇ ÊóÝöí ÈöËóãóÇäöíóÉò
ÝóíõÎóíøóÑõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Åäú ÔóÇÁó ÑóÖöíó ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäö ÈöãóÇ
Ýöíåö ËóãóÇäöíóÉñ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÛóÑöãó ÞöíãóÊóåõ ÊöÓúÚóÉð æóÑóÌóÚó
Úóáóíúåö ÈöÏóíúäöåö¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ ÇÊøöÝóÇÞðÇ ÃóãøóÇ
ÚöäúÏóåõãóÇ ÝóÙóÇåöÑñ.
æóÃóãøóÇ ÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò ÝóáöÃóäøóåõ áóÇ íõãúßöäõ ÊóÑúßõ ÇáúÞõáúÈö
ÈöËóãóÇäöíóÉò ãöäú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ÊóÑóßó ÈöËóãóÇäöíóÉò
íóÊóÖóÑøóÑõ Èöåö ÇáúãõÑúÊóåöäõº áöÃóäøó ÞöíãóÉó ÇáÑøóåúäö áóÇ ÊóÝöí
ÈöËóãóÇäöíóÉò¡ æóÅöäú ÊõÑößó ÈöÓóÈúÚóÉò ãöäú ÌöäúÓöåö íõÄóÏøöí Åáóì
ÇáÑøöÈóǺ áöÃóäøóåõ íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ËóãóÇäöíóÉð ÈöÓóÈúÚóÉò¡ æóÅöäú
ÊóÚóÐøóÑó ÊóÑóßóåõ ÚöäúÏóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÃóßúËóÑó ãöäú
æóÒúäöåö æóÃóÞóáøó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÃóäú ßóÇäóÊú ÊöÓúÚóÉð æóåóáóßó
íóåúáößõ ÈöæóÒúäöåö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -
æóÚöäúÏóåõãóÇ íóÛúÑóãõ ÞöíãóÊóåõ æóíóÑúÌöÚõ ÈöÏóíúäöåö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡
æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåõ ÃóßúËóÑó ãöäú æóÒúäöåö æóæóÒúäõåõ ãöËúáõ ÇáÏøóíúäö ÈöÃóäú
ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÚóÔóÑóÉð¡ ÝóÅöäú åóáóßó íóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåõ ãöäú
ÎöáóÇÝö ÌöäúÓöåö ÇÍúÊöÑóÇÒðÇ Úóäú ÇáÑøöÈóÇ æóÇáÖøóÑóÑö¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó
ÝóÇáÑøóÇåöäõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÇÝúÊóßøóåõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö¡
æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäóåõ ÞöíãóÊóåõ ãöäú ÎöáóÇÝö ÌöäúÓöåö ãöËúáó Þóæúáö
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - áöáÊøóÚóÐøõÑö æóÚöäúÏó
ãõÍóãøóÏò.
(8/284)
æóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÃóßúËóÑó ãöäú
æóÒúäö ÇËúäóíú ÚóÔóÑó ÝóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Åäú
åóáóßó íóÛúÑóãõ ÎóãúÓóÉó ÃóÓúÏóÇÓöåö æóíóÑúÌöÚõ ÈöÏóíúäöåöº áöÃóäøó
ÇáÕøöíóÇÛóÉó ÚöäúÏóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúæóÒúäö¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúæóÒúäõ
ÇËúäóíú ÚóÔóÑó íóÖúãóäõ ÎóãúÓóÉó ÃóÓúÏóÇÓöåö æóåõæó ÚóÔóÑóÉñ ÝóßóÐóÇ
åóÐóÇ æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Åäú åóáóßó Öóãöäó
ÞóÏúÑó ÇáÏøóíúäö ÈöÎóãúÓóÉö ÃóÓúÏóÇÓö ÇáúÞõáúÈöº áöÃóäøó ÞóÏúÑó
ÇáÏøöÑúåóãóíúäö ãöäú ÞöíãóÉö ÇáÕøöíóÇÛóÉö ÃóãøóÇ ÚöäúÏóåõ ÝóáöÃóäøóåõ
íóÒöíÏõ Úóáóì ÇáúæóÒúäö æóÇáÏøóíúäö ÌóãöíÚðÇ æóáóÇ ÖóãóÇäó áöáúãóÇáößö
Ýöí ÇáúÃóãóÇäóÉö¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó ÇäúÊóÞóÕó ÈöÇáöÇäúßöÓóÇÑö ãöÞúÏóÇÑõ
ÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì ÇáúÚóÔóÑóÉö ÝóáóÇ ÖóãóÇäó¡ æóÅöäú äóÞóÕó ÃóßúËóÑõ
ãöäú ÝóÖúáö ÇáúÌõæÏóÉö Úóáóì ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó ÃóßúËóÑõ ãöäú
ÏöÑúåóãóíúäö ÝóÇáÑøóÇåöäõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÇÝúÊóßøóåõ ÈöÌóãöíÚö
ÇáÏøóíúäö æóÃóÎóÐó ÇáúãóßúÓõæÑó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÊóÑóßó Úóáóíúåö
ÈöÞöíãóÊöåö ãóÖúãõæäðÇ ãöäú ÇáÐøóåóÈö ÛóíúÑó ÏöÑúåóãóíúäöº áöÃóäøó
ÞöíãóÉó ÇáÕøöíóÇÛóÉö ÃóÑúÈóÚóÉñ æóæóÒúäõ ÇáÑøóåúäö áóÇ íóÝöí ÈöÇáÏøóíúäö
ÝóíóÖúãóäõ ãöäú ÞöíãóÉö ÇáÕøöíóÇÛóÉö ãóÇ íóÊöãøõ Èöåö ÇáÏøóíúäõ æóÐóáößó
ÏöÑúåóãóÇäö ÝóÕóÇÑó ÞóÏúÑõ ÏöÑúåóãóíúäö ãöäú ÇáÕøöíóÇÛóÉö ãóÖúãõæäðÇ
ãóÚó ÇáúæóÒúäö æóÞóÏúÑõ ÏöÑúåóãóíúäö ÃóãóÇäóÉð ÝóíõÊúÑóßõ ÇáúÞõáúÈõ
Úóáóíúåö ÈöÞöíãóÊöåö ÛóíúÑó ÏöÑúåóãóíúäö æóáóÇ íõÊúÑóßõ ÈöÇáÏøóíúäö
áöÃóäøóåõ íõÄóÏøöí Åáóì ÇáÑøöÈóǺ áöÃóäøóåõ íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
ËóãóÇäöíóÉð ÈöÚóÔóÑóÉò¡ æóÅöäú ÌóÚóáó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ËóãóÇäöíóÉð
ÊóÖóÑøóÑó Èöåö ÇáÑøóÇåöäõ ÝóÃóæúÌóÈúäóÇ Úóáóíúåö ÇáúÞöíãóÉó ãöäú
ÇáÐøóåóÈö ÊóÍóÑøõÒðÇ Úóäú ÇáÑøöÈóÇ æóäóÝúíðÇ áöáÖøóÑóÑö Úóäú ÇáÑøóåúäö.
ÇáúÝóÕúáõ ÇáËøóÇáöËõ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ÚóÔóÑóÉð æóÇáúÞõáúÈõ
ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó ÝóåóÐóÇ Úóáóì ÎóãúÓóÉö ÃóæúÌõåò: ÅãøóÇ Ãóäú ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåõ ãöËúáó æóÒúäöåö¡ Ãóæú ÃóßúËóÑó ãöäú æóÒúäöåö¡ Ãóæú ÃóÞóáøó
ãöäú æóÒúäöåö¡ Ãóæú ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÃóÍóÏó ÚóÔóÑó¡ ÃóæóãöËúáó
ÇáÏøóíúäö ÚóÔóÑóÉð¡ Ãóæú ÃóÞóáøó ãöäú ÇáÏøóíúäö ËóãóÇäöíóÉð¡ æóßõáøõ
æóÌúåò áóÇ íóÎúáõæ ÅãøóÇ Ãóäú åóáóßó Ãóæú ÇäúßóÓóÑó ÝóÚöäúÏó ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Ýöí ÇáúÝõÕõæáö ßõáøöåóÇ Åäú
åóáóßó íóåúáößõ ÈöãóÇ Ýöíåö¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó ÝóÇÎúÊóÇÑó ÇáÑøóÇåöäõ
ÇáÊøóÑúßó íõÊúÑóßõ Úóáóíúåö ÈöÎóãúÓóÉö ÃóÓúÏóÇÓö ÞöíãóÊöåö ãöäú
ÇáÐøóåóÈö¡ æóÚöäúÏóåõãóÇ Åäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ãöËúáó ÇáúæóÒúäö Åäú
åóáóßó ÐóåóÈó ËõáõËóÇåõ ÈöÇáÏøóíúäö æóÇáöÇäúßöÓóÇÑö ÈöÇáúÞöíãóÉöº
áöÃóäøó ÇáúãóÖúãõæäó ÈöÇáÑøóåúäö ÞóÏúÑõ ËõáõËóíúåö æóËõáõËõåõ ÃóãóÇäóÉñ
æóÈöÇáöÇäúßöÓóÇÑö íóÖúãóäõ ÞöíãóÉó ÇáúãóÖúãõæäöº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ ßóÇäó
ÇáúåóáóÇßõ æóÇáöÇäúßöÓóÇÑõ ÈöÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ Ãóãúßóäó ÌóÚúáõåõ
ÈöÇáÏøóíúäö æóÊóãúáöíßõåõ ãóÊóì ßóÇäó æóÒúäó ËõáõËóíúåö æóÞöíãóÊõåõ
ãöËúáõ ÇáÏøóíúäö ÑóåúäðÇ ÈöÇáÕøöíóÇÛóÉö áóãú ÊóÒúÏóÏú ÞöíãóÊõåõ Úóáóì
ÇáúæóÒúäö ÝóáóÇ ÚöÈúÑóÉó áöáÕøöíóÇÛóÉö æóÇáúÚöÈúÑóÉõ áöáúæóÒúäö ÈóÚúÖõåõ
ãóÖúãõæäñ ÃóãóÇäóÉð¡ ÝóÅöÐóÇ äóÞóÕó ãöäú ÞöíãóÊöåö ÈöÇáöÇäúßöÓóÇÑö
æóÞóÚó ÇáÊøóÛóíøõÑõ Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúãóÖúãõæäö ÝóíõÊóÎóíøóÑõ¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÞöíãóÊõåõ ÃóßúËóÑó ãöäú æóÒúäöåö íóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÞöíãóÉõ
ÚöÔúÑöíäó¡ ÝóÅöäú åóáóßó åóáóßó ËõáõËóÇåõ ÈöÇáÏøóíúäö ÚöäúÏóåõãú
ÌóãöíÚðǺ áöÃóäøó ÈöËõáõËóíúåö æóÝóÇÁð ÈöÇáÏøóíúäö æóÒúäðÇ æóÞöíãóÊóåõ
æóíóåúáößõ ËõáõËõåõ ÃóãóÇäóÉð¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó Öóãöäó ËõáõËóíúåö ÚöäúÏó
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -º áöÃóäøó ÇáúãóÖúãõæäó ãöäú
ÇáúÞõáúÈö ÚóÔóÑóÉñ æóÇáÕøöíóÇÛóÉõ ÊóÈóÚñ áöáúæóÒúäö ÚöäúÏóåõ ÝóÊóÕöíÑõ
ÇáÕøöíóÇÛóÉõ ÃóíúÖðÇ ãóÖúãõæäóÉð ÊóÈóÚðÇ áöáúæóÒúäö æóíóÈúÞóì ÇáËøõáõËõ
ÃóãóÇäóÉð ÚöäúÏóåõ.
æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó íóÖúãóäõ äöÕúÝóåõº áöÃóäøó ÇáÕøöíóÇÛóÉó ÚöäúÏóåõ
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúæóÒúäö æóÞöíãóÊõåóÇ ÎóãúÓóÉñ æóæóÒúäõ ÇáúÞõáúÈö ÎóãúÓóÉó
ÚóÔóÑó ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøó æóÒúäó ÇáúÞõáúÈö ÚöÔúÑöíäó ÝóíõÊúÑóßõ äöÕúÝõ
ÇáúÞõáúÈö Úóáóíúåö ÈöäöÕúÝö ÞöíãóÊöåö æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - íõäúÙóÑõ Åäú ßóÇäó äóÞóÕó ÎóãúÓóÉð Ãóæú ÃóÞóáøó áóãú
ÊõÚúÊóÈóÑú æóíõÌúÈóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì ÇáöÇäúÝößóÇßö¡ æóÅöäú äóÞóÕó
ÃóßúËóÑõ ãöäú ÎóãúÓóÉò áöáÑøóÇåöäö Ãóäú íõÓóáøöãó áöáúãõÑúÊóåöäö
ÇáÑøóåúäó ÈöÏóíúäöåö æóÇáúÈóÇÞöí áóåõº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ ÇáúÞöíãóÉó
ÒóÇÏóÊú Úóáóì ÇáúæóÒúäö Ýóåöíó ÞöíãóÉõ ÇáÕøöíóÇÛóÉö æóåöíó ÃóãóÇäóÉñº
áöÃóäøó ÇáúÃóãóÇäóÉó ÊõÕúÑóÝõ Åáóì ÇáÕøöíóÇÛóÉö ãóÊóì ÇÒúÏóÇÏóÊú
ÞöíãóÊõåõ Úóáóì æóÒúäöåö æóÇáúÝóÇÆöÊõ ÞóÏúÑõ ÇáúÃóãóÇäóÉö æóÈóÞöíó
ÇáÏøóíúäõ ÈöÍóÇáöåö ÝóíõÌúÈóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì ÇáúÝößóÇßö æóãóÊóì
ÇäúÞóÖóÊú ÞöíãóÊõåõ Úóáóì ÇáúæóÒúäö ÝóÞóÏú ÊóÛóíøóÑó ãóÇ åõæó
ÇáúãóÖúãõæäõ ÝóíóÊóÎóíøóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ¡ ÝóÅöäú ÇÎúÊóÇÑó ÇáÊøóÑúßó
íóÊúÑõßõ ËõáõËóåõ ÈöÇáÏøóíúäö æóíóÓúÊóÑöÏøõ ÇáËøõáõËóº áöÃóäøóåõ ãóåúãóÇ
Êóãóáøóßóåõ ÈöÇáÏøóíúäö áóÇ íóãúáößõ ÈöÇáúÞöíãóÉö ÚöäúÏóåõ¡ æóÅöäú
ßóÇäóÊú ÇáúÞöíãóÉõ ÃóÞóáøó ãöäú æóÒúäöåö Ãóæú ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÈöÃóäú íóßõæäó ÇËúäóíú ÚóÔóÑó Åäú åóáóßó íóåúáößõ ËõáõËóÇåõ ÈöÇáÏøóíúäö
ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -º áöÃóäøó
ÈöÇáúæóÒúäö æóÝóÇÁð ÈöÇáÏøóíúäö æóÒöíóÇÏóÉð¡ æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÃóãóÇäóÉñ
æóÚöäúÏóåõãóÇ íóÛúÑóãõ Úóäú ÇáúÞõáúÈö ÎóãúÓóÉó ÃóÓúÏóÇÓöåö æóÇáúÃóÙúåóÑõ
Ãóäú íóÖúãóäó ãöäúåõ ÞóÏúÑó ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó ÞóÏúÑó ÇáÏøóíúäö
ãóÖúãõæäñ Úóáóíúåö æóÐóáößó ËõáõËóÇ ÇáúÞõáúÈöº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõãóÇ
ÇáúÚöÈúÑóÉó áöáúæóÒúäö æóÇáúÞöíãóÉó ÌóãöíÚðÇ æóÈöÇáúæóÒúäö æóÇáúÞöíãóÉö
æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö æóÒöíóÇÏóÉñ æóÇáúãóÖúãõæäõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÚóÔóÑóÉñ
æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÃóãóÇäóÉñ.
æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó Öóãöäó ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ãóÇ
íõÓóÇæöí ÚóÔóÑóÉð ãöäúåõº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ ÇáúÚöÈúÑóÉó áöáúæóÒúäö áóÇ
áöáúÞöíãóÉö æóÞóÏúÑõ ÇáúãóÖúãõæäö ãöäú ÇáúæóÒúäö ÚóÔóÑóÉñ æóÚöäúÏóåõãóÇ
Åäú ÇÎúÊóÇÑó ÇáÊøóÑúßó íóÊúÑõßõ Úóáóíúåö ÚóÔóÑóÉó ÃóÌúÒóÇÁò ãöäú ÇËúäóíú
ÚóÔóÑó ÌõÒúÁðÇ ãöäú ÇáúÞõáúÈö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÞöíãóÉö áóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
ÇáúæóÒúäöº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõãóÇ ÇáúÞöíãóÉó ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ãóÚó ÇáúæóÒúäö¡
æóÅöäú ßóÇäóÊú ÇáúÞöíãóÉõ ãöËúáó ÇáÏøóíúäö Åäú åóáóßó íóåúáößõ ÈöãóÇ
Ýöíåö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - æóÚöäúÏóåõãóÇ íóÖúãóäõ
ÈöÊóÎúíöíÑòº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõãóÇ ÇáúÞöíãóÉó ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ãóÚó ÇáúæóÒúäö
æóáóÇ æóÝóÇÁó ÈöÇáúÞöíãóÉö ÈöÞóÏúÑö ÇáúãóÖúãõæäö ãöäú ÇáÑøóåúäö æóåöíó
ÚóÔúÑóÉñº áöÃóäøó ÞöíãóÉó ÇáúÚóÔóÑóÉö ãöäú ÇáÑøóåúäö ÃóÞóáøõ ãöäú
ÚóÔóÑóÉö ÇáÏøóíúäö ÝóíóÊóÎóíøóÑõ Åäú ÔóÇÁó ÌóÚóáóåõ åóÇáößðÇ ÈöãóÇ
Ýöíåö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäóåõ ÞöíãóÊóåõ ÚóÔúÑóÉð ãöäú ÇáÐøóåóÈö
Ýóíóßõæäõ
(8/285)
ÑóåúäðÇ ÚöäúÏóåõ æóíóßõæäõ Ïóíúäõåõ Úóáóì
ÍóÇáöåö äóÝúíðÇ áöáÖøóÑóÑö Úóäú äóÝúÓöåö¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó Öóãöäó
ãöÞúÏóÇÑó ËõáõËóíú ÇáúÞöíãóÉö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì - áöãóÇ ÚõÑöÝó æóÚöäúÏóåõãóÇ íóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåõº áöÃóäøó
ÇáúÞöíãóÉó ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ãóÚó ÇáúæóÒúäö ÚöäúÏóåõãóÇ æóÞöíãóÊõåõ ÚóÔóÑóÉñ
ÝóíóÊúÑõßõ ÌóãöíÚó ÇáúÞõáúÈö Úóáóíúåö ÈöÚóÔóÑóÉò¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåõ ÃóÞóáøó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÃóäú ßóÇäóÊú ËóãóÇäöíóÉð Åäú åóáóßó
íóåúáößõ ÈöËõáõËóíú ÇáÏøóíúäö æóÇáúÈóÇÞöí íóåúáößõ ÃóãóÇäóÉð ÚöäúÏóåõº
áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ ÇáúÚöÈúÑóÉó áöáúæóÒúäö áóÇ áöáúÞöíãóÉö æóÝöí ÇáúæóÒúäö
æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö æóÒöíóÇÏóÉñ æóÚöäúÏóåõãóÇ íóÛúÑóãõ ÞöíãóÊóåõ
æóíóÑúÌöÚõ ÈöÏóíúäöåöº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõãóÇ ÇáúÞöíãóÉó ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ãóÚó
ÇáúæóÒúäö æóÝöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö Åäú ßóÇäó æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö ÝóáóÇ æóÝóÇÁó
ÈöÇáúÞöíãóÉö æóáóåõ Ãóäú íóÖúãóäó ÞöíãóÉó ÇáúÞõáúÈö ËóãóÇäöíóÉð
ÝóÊóßõæäó ÑóåúäðÇ ÚöäúÏóåõ¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó Öóãöäó ËõáõËóíú ÞöíãóÊöåö
ÚöäúÏóåõ áöãóÇ ÚõÑöÝó æóÚöäúÏóåõãóÇ Çáúßõáøó áöãóÇ ÚõÑöÝó Ñóåóäó
ÚóÔóÑóÉó ÏóÑóÇåöãó ÈöíÖðÇ áóåóÇ ÕóÑúÝñ æóÝóÖúáñ ÈöÚóÔóÑóÉò ÓõæÏò
Êóåúáößõ ÈöÇáÓøõæÏö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì¡ æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Åäú ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåóÇ ÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑó ÓõæÏðÇ ÝóÞóÏú Öóãöäó ËõáõËóíúåö æóËõáõËõåõ
ÃóãóÇäóÉñ ßóãóÇ ÅÐóÇ ÇÑúÊóåóäó ÞõáúÈðÇ æóÒúäõåõ ãöËúáõ ÇáÏøóíúäö
æóÞöíãóÊõåõ ÃóßúËóÑõ ãöäúåõ.
[ÝóÕúáñ ÇÑúÊóåóäó ÞõáúÈó ÝöÖøóÉò æóÒúäõåõ ÎóãúÓõæäó ÈößõÑøò Óóáóãò Ãóæú
ÞóÑúÖò æóÞöíãóÊõåõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÓóæóÇÁñ]
(ÝóÕúáñ)
ÇÑúÊóåóäó ÞõáúÈó ÝöÖøóÉò æóÒúäõåõ ÎóãúÓõæäó ÈößõÑøò Óóáóãò Ãóæú ÞóÑúÖò
æóÞöíãóÊõåõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÓóæóÇÁñ¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÐóåóÈó ÈöãóÇ Ýöíåöº
áöÃóäøóåõ ÈöÞöíãóÊöåö æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑó ÝóÚóáóì ãóÇ
æóÕóÝúäóÇ ãöäú Ñóåúäö ÞõáúÈò æóÒúäõåõ ÚóÔúÑóÉñ ÈöÏöíäóÇÑò æóÞöíãóÊõåõ
ÓóæóÇÁñ ÝóÇäúßóÓóÑóº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ãöäú ÎöáóÇÝö ÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö Ýöí
ÇáúãóÓúÃóáóÊóíúäö æóËóãøóÉó íóÛúÑóãõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÞöíãóÊóåõ ãöäú
ÇáÐøóåóÈö Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáÏøóíúäö æóÇáúÞõáúÈõ áóåõ æóÚöäúÏó
ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - íõÊúÑóßõ Úóáóíúåö ÈöÇáÏøóíúäö
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ ÎóÇÊóãñ ãöäú ÝöÖøóÉò æóÒúäõåõ ÏöÑúåóãñ æóÝöíåö ÝóÕøñ
íõÓóÇæöí ÊöÓúÚóÉð ÝóÑóåóäóåõ ÈöÚóÔóÑóÉò Ýóåóáóßó ÇáúÎóÇÊóãõ Ýóåõæó ÈöãóÇ
Ýöíåö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -º áöÃóäøó
ÊöÓúÚóÉð ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÝóÕøö æóÏöÑúåóãðÇ ÈöÅöÒóÇÁö
ÇáúÍóáúÞóÉö ÝóÊóÓúÞõØõ ÊöÓúÚóÉñ ÈöåóáóÇßö ÇáúÝóÕøö æóÓóÞóØó ÏöÑúåóãñ
ÈöåóáóÇßö ÇáúÍóáúÞóÉöº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ ÇáúÚöÈúÑóÉó áöáúæóÒúäö áóÇ
áöáúÞöíãóÉö æóåõãóÇ Ýöí ÇáúæóÒúäö ÓóæóÇÁñ¡ æóßóÐóáößó ÚöäúÏóåõãóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÍóáúÞóÉö ÏöÑúåóãðÇ Ãóæú ÃóßúËóÑóº áöÃóäøó ÇáúÍóáúÞóÉó
æóÇáÏøóíúäó ÈöãõÞóÇÈóáóÊöåö Ýöí ÇáúæóÒúäö æóÇáúÞöíãóÉö ÓóæóÇÁñ¡ æóÅöäú
ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÍóáúÞóÉö ÃóÞóáøó ãöäú ÏöÑúåóãò¡ ÝóÅöäøóåõ íóÓúÞõØõ
ãöäú ÇáÏøóíúäö ÊöÓúÚóÉñ ÈöåóáóÇßö ÇáúÝóÕøö æóáöáúãõÑúÊóåöäö ÎöíóÇÑñ Ýöí
ÇáúÍóáúÞóÉöº áöÃóäøó ÇáúÚöÈúÑóÉó ÚöäúÏóåõãóÇ áöáúæóÒúäö æóÇáúÞöíãóÉö
ÌóãöíÚðÇ æóåóÇåõäóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöÇáúæóÒúäö æóÝóÇÁñ ÝóáóÇ æóÝóÇÁó
áöáúÞöíãóÉö.
æóáóæú åóáóßó ÈöãóÇ Ýöíåö ãöäú ÛóíúÑö ÎöíóÇÑò áöÊóÖóÑøõÑö ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÈöÐóáößó ßóãóÇ ÅÐóÇ Ñóåóäó ÞõáúÈðÇ æóÒúäõåõ ÚóÔóÑóÉñ ÈöÚóÔúÑóÉò
æóÞöíãóÊõåõ ËóãóÇäöíóÉñ¡ æóÞóÏú åóáóßó íõÎóíøóÑõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÚöäúÏóåõãóÇ ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ Ñóåóäóåõ ÞõáúÈó ÝöÖøóÉò ÈöÚóÔóÑóÉò Úóáóì
Ãóäøóåõ áóãú íóÌöÆú ÈöÇáúÚóÔóÑóÉö Åáóì ÔóåúÑò Ýóåõæó ÈóíúÚñ ÝóÇáÑøóåúäõ
ÌóÇÆöÒñ æóÇáÔøóÑúØõ ÈóÇØöáñº áöÃóäøóåõ ÚóáøóÞó ÇáúÈóíúÚó ÈöÇáúÎóØóÑö¡
æóÊóÚúáöíÞõ ÇáÊøóãúáöíßö ÈöÇáúÎóØóÑö áóÇ íóÌõæÒõ æóáóãú íõÚóáøóÞõ
ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáúÎóØóÑö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÔóÑóØó ÔóÑúØðÇ ÝóÇÓöÏðÇ æóÇáÑøóåúäõ
áóÇ íóÈúØõáõ ÈöÇáÔøõÑõæØö ÇáúÝóÇÓöÏóÉö ÇÑúÊóåóäó ÈöÚóÔóÑóÉö ÏóÑóÇåöãó
ÝõáõæÓðÇ ÊõÓóÇæöíåóÇ ÝóåóáóßóÊú Ýóåöíó ÈöãóÇ ÝöíåóÇ¡ æóÅöäú ÇäúßóÓóÑóÊú
ÐóåóÈó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÍöÓóÇÈöåöº áöÃóäøó ÇáúÝõáõæÓó áóãú Êóßõäú ãöäú
ãóÇáö ÇáÑøöÈóǺ áöÃóäøóåóÇ áóãú Êóßõäú ãóæúÒõæäóÉð Èóáú åöíó ÚóÏóÏöíøóÉñ
æóÇáúÌõæÏóÉõ ãõÊóÞóæøöãóÉñ ãõÚúÊóÈóÑóÉñ Ýöí ÛóíúÑö ÃóãúæóÇáö ÇáÑøöÈóÇ¡
ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ãóäú ÛóÕóÈó ãöäú ÂÎóÑó ÝõáõæÓðÇ ÝóÇäúßóÓóÑóÊú ÚöäúÏóåõ
ÝóáöáúãóÇáößö Ãóäú íõÖóãøöäóåõ ÇáäøõÞúÕóÇäó æóáóÇ íõÎóíøöÑõ ÇáÑøóÇåöäóº
áöÃóäøóåõ ÓóÞóØó ÈóÚúÖõ ÇáÏøóíúäö ÈöÓóÈóÈö ÝóæúÊö ÇáúÌõæÏóÉö ÝóáóÇ
ãóÚúäóì áöáÊøóÎúíöíÑö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÞõáúÈöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÓúÞõØú
ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÇáöÇäúßöÓóÇÑö ÅÐóÇ ÈóÞöíó ÇáúæóÒúäõ Úóáóì
ÍóÇáöåö ÝóæóÌóÈó ÊóÎúíöíÑõ ÇáÑøóÇåöäö äóÝúíðÇ áöáÖøóÑóÑö Úóäúåõ¡ æóÅöäú
ßóÓóÏóÊú ÝóÇáÏøóíúäõ ÈöÍóÇáöåöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÝõÊú ÔóíúÁñ ãöäú
ÇáúÚóíúäö ÈöÇáúßóÓóÇÏö áóÇ ÇáúÌõæÏóÉö æóáóÇ ÇáúÚóíúäö ÅäøóãóÇ ÊóÛóíøõÑõ
ÇáÓøöÚúÑö æóÊóÛóíøõÑõ ÇáÓøõÚúÑö áóÇ ÚöÈúÑóÉó Èöåö ÇÑúÊóåóäó ØóÓúÊðÇ
ÈöÏóÑóÇåöãó æóÝöíåö æóÝóÇÁñ æóÝóÖúáñ Ýóåóáóßó Ýóåõæó ÈöãóÇ Ýöíåö¡ æóÅöäú
ÇäúßóÓóÑó ÝóãóÇ ßóÇäó ãöäúåõ áóÇ íõæÒóäõ äóÞúÕñ ÈöÍöÓóÇÈöåöº áöÃóäøó
áöáúÌõæÏóÉö ÞöíãóÉó Ýöí ÛóíúÑö ÃóãúæóÇáö ÇáÑøöÈóÇ æóãóÇ ßóÇäó íõæÒóäõ
Åäú ÔóÇÁó ÃóÎóÐóåõ ãóßúÓõæÑðÇ æóÃóÚúØóÇåõ ÇáÏøóÑóÇåöãó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
Öóãøóäóåõ ÞöíãóÊóåõ ãóÕõæÛðÇ ãöäú ÇáÐøóåóÈö æóßóÇäó Ðóáößó
áöáúãõÑúÊóåöäö æóíóÃúÎõÐõ ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúÞöíãóÉó æóÃóÚúØóÇåõ Ïóíúäóåõ
ÚöäúÏóåõãóÇ æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò íõÊúÑóßõ ÈöÇáÏøóíúäö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõáúÈö¡
æóÇóááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÃóÚúáóãõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóãóäú ÈóÇÚó ÚóÈúÏðÇ Úóáóì Ãóäú íóÑúåóäó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöÇáËøóãóäö ÔóíúÆðÇ ÈöÚóíúäöåö ÝóÇãúÊóäóÚó áóãú íõÌúÈóÑú
æóáöáúÈóÇÆöÚö ÝóÓúÎõ ÇáúÈóíúÚö ÅáøóÇ Ãóäú íóÏúÝóÚó ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÇáËøóãóäó ÍóÇáøðÇ Ãóæú ÞöíãóÉó ÇáÑøóåúäö ÑóåúäðÇ) ¡ æóåóÐóÇ ÇÓúÊöÍúÓóÇäñ
æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú áóÇ íóÌõæÒó åóÐóÇ ÇáúÈóíúÚõ ÈöåóÐóÇ ÇáÔøóÑúØö æóÚóáóì
åóÐóÇ ÇáúÞöíóÇÓö æóÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö ÅÐóÇ ÈóÇÚóåõ ÔóíúÆðÇ Úóáóì Ãóäú
íõÚúØöíóåõ ßóÝöíáðÇ ÍóÇÖöÑðÇ Ýöí ÇáúãóÌúáöÓö ÝóÞóÈöáó ÇáúßóÝöíáóº
áöÃóäøóåõ ÔóÑúØñ áóÇ íóÞúÊóÖöíåö ÇáúÚóÞúÏõ æóÝöíåö ãóäúÝóÚóÉñ
áöÃóÍóÏöåöãóÇ æóãöËúáõåõ ãóÝúÓóÏóÉñ áöáúÈóíúÚö æóáöÃóäøóåõ ÕóÝúÞóÉñ Ýöí
ÕóÝúÞóÊóíúäö æóåõæó ãóäúåöíøñ Úóäúåõ. æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøóåõ
ÔóÑúØñ ãõáóÇÆöãñ áöáúÚóÞúÏöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áöáöÇÓúÊöíËóÇÞö¡ æóßóÐóÇ
ÇáúßóÝóÇáóÉõ æóÇáöÇÓúÊöíËóÇÞõ íõáóÇÆöãõ ÇáúÚóÞúÏó¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó
ÇáúßóÝöíáõ ÍóÇÖöÑðÇ Ýöí ÇáúãóÌúáöÓö æóÞóÈöáó ÇõÚúÊõÈöÑó Ýöíåö ÇáúãóÚúäóì
æóåõæó ÇáúãõáóÇíóãóÉõ ÝóÕóÍøó ÇáúÚóÞúÏõ æóÅöÐóÇ áóãú íóßõäú ÇáÑøóåúäõ
æóáóÇ ÇáúßóÝöíáõ ãõÚóíøóäðÇ Ãóæú ßóÇäó ÇáúßóÝöíáõ ÛóÇÆöÈðÇ ÍóÊøóì
ÇÝúÊóÑóÞóÇ áóãú íóÈúÞó ãóÚúäóì ÇáúßóÝóÇáóÉö æóÇáÑøóåúäõ áöáúÌóåóÇáóÉö
ÝóßóÇäó ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ áóÚóíúäöåö ÝóíóÝúÓõÏõ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúßóÝöíáõ
ÛóÇÆöÈðÇ ÝóÍóÖóÑó Ýöí ÇáúãóÌúáöÓö æóÞóÈöáó ÕóÍøó¡ æóßóÐóÇ áóæú áóãú
íóßõäú ÇáÑøóåúäõ ãõÚóíøóäðÇ ÝóÇÊøóÝóÞóÇ
(8/286)
Úóáóì ÊóÚúíöíäö ÇáÑøóåúäö Ýöí ÇáúãóÌúáöÓö
Ãóæú äóÞóÏó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáËøóãóäó ÍóÇáøðÇ ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõ æóÈóÚúÏó
ÇáúãóÌúáöÓö áóÇ íóÌõæÒõ Þóæúáõåõ ÝóÇãúÊóäóÚó áóãú íõÌúÈóÑú Ãóíú
ÇãúÊóäóÚó ÇáúãõÔúÊóÑöí Úóäú ÊóÓúáöíãö ÇáÑøóåúäö áóãú íõÌúÈóÑú Úóáóì
ÊóÓúáöíãöåö¡ æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - íõÌúÈóÑõº
áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ÈöÇáÔøóÑúØö ÍóÞøðÇ ãöäú ÍõÞõæÞöåö ßóÇáúæóßóÇáóÉö
ÇáúãóÔúÑõæØóÉö Ýöí ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö ÞõáúÊ ÚóÞúÏõ ÇáÑøóåúäö ÊóÈóÑøõÚñ
æóáóÇ ÌóÈúÑó Úóáóì ÇáúãõÊóÈóÑøöÚö ßóÇáúæóÇåöÈö ÛóíúÑó Ãóäøó áöáúÈóÇÆöÚö
ÇáúÎöíóÇÑó Åäú ÔóÇÁó ÑóÖöíó ÈöÊóÑúßö ÇáÑøóåúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÝóÓóÎó
ÇáúÈóíúÚóº áöÃóäøóåõ æóÕúÝñ ãóÑúÛõæÈñ Ýöíåö ÝóæóÇÊõåõ íõæÌöÈõ ÇáúÎöíóÇÑó
ßóÓóáóÇãóÉö ÇáúãóÈöíÚö Úóäú ÇáúÚóíúÈö Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÅáøóÇ Ãóäú íóÏúÝóÚó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáËøóãóäó ÍóÇáøðÇ áöÍõÕõæáö ÇáúãóÞúÕõæÏö Ãóæú íóÏúÝóÚó
ÞöíãóÉó ÇáÑøóåúäö ÑóåúäðǺ áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÇáÑøóåúäö
ÇáúãóÔúÑõæØö íóÍúÕõáõ ÈöÞöíãóÊöåö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú ÞóÇáó áöáúÈóÇÆöÚò ÃóãúÓößú åóÐóÇ
ÇáËøóæúÈó ÍóÊøóì ÃõÚúØöíóß ÇáËøóãóäó Ýóåõæó Ñóåúäñ) ¡ æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ áóÇ
íóßõæäõ ÑóåúäðÇ æóãöËúáõåõ ÃóÈõæ íõæÓõÝóº áöÃóäøó Þóæúáóåõ ÃóãúÓößú
íóÍúÊóãöáõ ÇáÑøóåúäó æóíóÍúÊóãöáõ ÇáúÅöíÏóÇÚó. æóÇáËøóÇäöí ÃóÞóáøõåõãóÇ
ÝóíóÞúÖöí ÈöËõÈõæÊöåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó ÃóãúÓößúåõ ÈöÏóíúäöß Ãóæú
ÈöãóÇ áóß Úóáóíøóº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÞóÇÈóáóåõ ÈöÇáÏøóíúäö ÝóÞóÏú Úóíøóäó
ÇáÑøóåúäó æóáóäóÇ Ãóäøóåõ ÃóÊóì ÈöãóÇ íõäóÈøöÆõ Úóäú ãóÚúäóì ÇáÑøóåúäö
æóåõæó ÇáúÍóÈúÓõ Åáóì ÅíÝóÇÁö ÇáËøóãóäö æóÇáúÚöÈúÑóÉõ Ýöí ÇáúÚõÞõæÏö
áöáúãóÚóÇäöí ÍóÊøóì ßóÇäóÊú ÇáúßóÝóÇáóÉõ ÈöÔóÑúØö ÈóÑóÇÁóÉö ÇáúÃóÕöíáö
ÍóæóÇáóÉð æóÇáúÍóæóÇáóÉõ ÈöÔóÑúØö ÚóÏóãö ÈóÑóÇÁóÉö ÇáúãõÍöíáö ßóÝóÇáóÉð¡
ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøóåõ áóæú ÞóÇáó ãóáøóßúÊõß åóÐóÇ ÈößóÐóÇ íóßõæäõ ÈóíúÚðÇ
áöáÊøóÕúÑöíÍö ÈöãõæÌöÈö ÇáúÈóíúÚö ßóÃóäøóåõ ÞóÇáó áóåõ ÈöÚúÊõß ÈößóÐóÇ
æóÃóØúáóÞó Ýöí Þóæúáöåö åóÐóÇ ÝóÔóãöáó ÇáËøóæúÈó ÇáúãóÈöíÚó æóÛóíúÑóåõ
ÅÐú áóÇ ÝóÑúÞó Ãóäú íóßõæäó Ðóáößó ÇáËøóæúÈõ åõæó ÇáúãõÔúÊóÑóì Ãóæú áóãú
íóßõäú ÈóÚúÏõ Åäú ßóÇäó ÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖöº áöÃóäøó ÇáúãóÈöíÚó ÈóÚúÏó
ÇáúÞóÈúÖö íóÕúáõÍõ Ãóäú íóßõæäó ÑóåúäðÇ ÈöËóãóäöåö ÍóÊøóì íóËúÈõÊó Ýöíåö
Íõßúãõ ÇáÑøóåúäö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖöº áöÃóäøóåõ
ãóÍúÈõæÓñ ÈöÇáËøóãóäö æóÖóãóÇäõåõ ÈöÎöáóÇÝö ÖóãóÇäö ÇáÑøóåúäö ÝóáóÇ
íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ ÈöÖóãóÇäóíúäö ãõÎúÊóáöÝóíúäö áöÇÓúÊöÍóÇáóÉö
ÇÌúÊöãóÇÚöåöãóÇ ÍóÊøóì áóæú ÞóÇáó áóåõ ÃóãúÓößú ÇáúãóÈöíÚó ÍóÊøóì
ÃõÚúØöíóß ÇáËøóãóäó ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö Ýóåóáóßó ÇäúÝóÓóÎó ÇáúÈóíúÚõ.
æóáóæú ßóÇäó ÇáúãóÈöíÚõ ÔóíúÆðÇ íõÝúÓóÏõ ÈöÇáúãõßúËö ßóÇááøóÍúãö
æóÇáúÌóãúÏö ÝóÃóÈúØóÃó ÇáúãõÔúÊóÑöí æóÎóÇÝó ÇáúÈóÇÆöÚõ Úóáóíúåö
ÇáÊøóáóÝó ÌóÇÒó áöáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íóÈöíÚóåõ æóæóÓöÚó ÇáúãõÔúÊóÑöíó Ãóäú
íóÔúÊóÑöíóåõ æóíóÊóÕóÏøóÞõ ÇáúÈóÇÆöÚõ ÈöÇáÒøóÇÆöÏö Åäú ÈóÇÚóåõ
ÈöÃóÒúíóÏó ãöäú ÇáËøóãóäö ÇáúÃóæøóáöº áöÃóäøó Ýöíåö ÔõÈúåóÉð æóÝöí
ÇáúãõäúÊóÞóì ÑóÌõáñ áóåõ Úóáóì ÑóÌõáò Ïóíúäñ ÝóÃóÚúØóÇåõ ËóæúÈðÇ¡
ÝóÞóÇáó ÃóãúÓößú åóÐóÇ ÍóÊøóì ÃõÚúØöíóßó ãóÇ áóßó Úóáóíøó ÞóÇáó ÃóÈõæ
ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - åõæó Ñóåúäñº áöÃóäøóåõ ÃóÊóì ÈöãóÚúäóì
ÇáÑøóåúäö æóåõæó ÇáúÅöãúÓóÇßõ æóÇáúÍóÈúÓõ áöÃóÌúáö ÅíÝóÇÁö ÇáÏøóíúäö
æóÅöÚúØóÇÆöåö¡ æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -
íóßõæäõ æóÏöíÚóÉð áóÇ ÑóåúäðǺ áöÃóäøó ÇáúÅöãúÓóÇßó ãõÍúÊóãóáñ ÞóÏú
íóßõæäõ áöáÑøóåúäö¡ æóÞóÏú íóßõæäõ áöáúæóÏöíÚóÉö ÝóíõÍúãóáõ Úóáóì
ÇáúæóÏöíÚóÉöº áöÃóäøóåóÇ ÃóÞóáøõ æóåöíó ãõÊóíóÞøóäóÉñ æóÇáÑøóåúäõ
ãóÔúßõæßñ Ýöíåö¡ ÝóÅöäú ÞóÇáó ÃóãúÓößú åóÐóÇ ÈöãóÇ áóß Ãóæú ÞóÇáó
ÃóãúÓößú åóÐóÇ ÑóåúäðÇ ÍóÊøóì ÃõÚúØöíóß ãóÇ áóß Ýóåõæó Ñóåúäñ
ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö¡ æóáóæú ÞóÇáó ÃóãúÓößú åóÐóÇ ÇáúÃóáúÝó ÈöÍóÞøößó
æóÇÔúåóÏú áöí ÈöÇáúÞóÈúÖö ÝóåóÐóÇ ÇÞúÊöÖóÇÁñº áöÃóäøó ÇáúÃóÎúÐó
æóÇáúÞóÈúÖó ÈöÇáÏøóíúäö áóÇ íóßõæäõ ÅáøóÇ áöÌöåóÉö ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö
æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö¡ æóáóæú ÞóÇáó ÃóãúÓößúåóÇ ÍóÊøóì ÂÊöíóß ÈöÍóÞøöß
ÝóåóÐóÇ Ñóåúäñº áöÃóäøóåõ ÃóãóÑóåõ ÈöÇáúÅöãúÓóÇßö áöáúÅöíÝóÇÁö æóÐóáößó
áóÇ íóßõæäõ ÅáøóÇ ÈöÌöåóÉö ÇáÑøóåúäö¡ æóáóæú ÞóÖóÇåõ ÇáÑøóÇåöäó ãöÇÆóÉð¡
Ëõãøó ÞóÇáó ÎõÐúåóÇ ÑóåúäðÇ ÈöãóÇ ßóÇäó ÝöíåóÇ ãöäú ÒóíúÝò Ãóæú ÓóÊøõæÞò
Ýóåõæó Ñóåúäñ ÈöÇáÓøóÊøõæÞö áóÇ ÈöÇáÒøõíõæÝöº áöÃóäøó ÇáÒøõíõæÝó íóÞóÚõ
ÈöåóÇ ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ æóÈöÇáÓøóÊøõæÞö áóÇ ÑóÌõáñ Ñóåóäó ÑóÌõáðÇ ãóÊóÇÚðÇ
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò¡ ÝóÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ áöáÑøóÇåöäö åóÇÊö áöí¡ ÝóÞóÇáó
ÇÑúåóäúåõ ÈöãóÇáöß ÝóÑóåóäóåõ ÈöÊöÓúÚöãöÇÆóÉò ÇäúÝóÓóÎó ÇáÑøóåúäõ
ÇáúÃóæøóáõ æóÇäúÚóÞóÏó ÇáËøóÇäöí ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ ßóãóÇ áóæú ßóÇäó
ÇÈúÊóÇÚóåõ ÈöÃóáúÝò ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò ÇäúÝóÓóÎó ÇáúÃóæøóáõ æóÇäúÚóÞóÏó
ÇáËøóÇäöí.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú Ñóåóäó ÚóÈúÏóíúäö ÈöÃóáúÝò áóÇ
íóÃúÎõÐõ ÃóÍóÏóåõãóÇ ÈöÞóÖóÇÁö ÍöÕøóÊöåö ßóÇáúãóÈöíÚö) ÞóíøóÏó
ÈöÞóæúáöåö ÈöÃóáúÝò ÝóÃóÝóÇÏó Ãóäøóåõ áóãú íóÝúÕöáú ÍöÕøóÉó ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ¡ ÝóÅöäú Óóãøóì áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÔóíúÆðÇ ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÇáøóÐöí Ñóåóäóåõ Èöåö ÝóßóÐóáößó ÇáúÌóæóÇÈõ Ýöí ÑöæóÇíóÉö
ÇáúÃóÕúáöº áöÃóäøó ÇáúÚóÞúÏó ãõÊøóÍöÏñ ÝóáóÇ íóÊóÝóÑøóÞõ ÈöÇáÊøóÓúãöíóÉö
ßóÇáúÈóíúÚö¡ æóÝöí ÇáÒøöíóÇÏóÇÊö áóåõ Ãóäú íóÞúÈöÖó ÃóÍóÏóåõãóÇ ÅÐóÇ
ÃóÏøóì ãóÇ Óóãøóì áóåõº áöÃóäøó ÇáÊøóÝóÑøõÞó íóËúÈõÊõ Ýöí ÇáÑøóåúäö
ÈöÊóÓúãöíóÉö ÍöÕøóÉö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóǺ áöÃóäøó ÞóÈõæáó ÇáúÚóÞúÏö
Ýöí ÃóÍóÏöåöãóÇ áóÇ íóßõæäõ ÔóÑúØðÇ áöÕöÍøóÉö ÇáúÚóÞúÏö Ýöí ÇáúÂÎóÑö
ÍóÊøóì ÅÐóÇ ÞóÈöáó Ýöí ÃóÍóÏöåöãóÇ ÕóÍøó Ýöíåö ÎöáóÇÝõ ÇáúÈóíúÚöº
áöÃóäøó ÇáúÚóÞúÏó Ýöíåö íóÊóÚóÏøóÏõ ÈöÊóÝúÕöíáö ÇáËøóãóäö æóáöåóÐóÇ áóæú
ÞóÈöáó ÇáúÈóíúÚó Ýöí ÃóÍóÏöåöãóÇ Ïõæäó ÇáúÂÎóÑö ÈóØóáó ÇáúÈóíúÚõ Ýöí
Çáúßõáøöº áöÃóäøó ÇáúÈóÇÆöÚó íóÊóÖóÑøóÑõ ÈöÊóÝúÑöíÞö ÇáÕøóÝúÞóÉö
Úóáóíúåö áöãóÇ Ãóäøó ÇáúÚóÇÏóÉó ÞóÏú ÌóÑóÊú ÈöÖóãøö ÇáÑøóÏöíÁö Åáóì
ÇáúÌóíøöÏö Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÝóíóáúÍóÞõåõ ÇáÖøóÑóÑõ ÈöÇáÊøóÝúÑöíÞö æóáóÇ
ßóÐóáößó ÇáÑøóåúäõº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó áóÇ íóÊóÖóÑøóÑõ ÈöÇáÊøóÝúÑöíÞö
æóáöåóÐóÇ áóÇ íóÈúØõáõ Èöåö¡ æóåóÐöåö ÇáÑøöæóÇíóÉõ åöíó ÇáúÃóÕóÍøõ
æóÞóíøóÏó ÈöÇáúÃóáúÝöº áöÃóäøóåõ áóæú Ñóåóäó ÚóÈúÏóíúäö ÃóÍóÏóåõãóÇ
ÈößóÐóÇ æóÇáúÂÎóÑó ÈößóÐóÇ¡ æóáóãú íõÈóíøöäú áóãú íóÌõÒú åóßóÐóÇ Ýöí
ÇáúÝóÊóÇæóì ÇáúÛöíóÇËöíøóÉö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú Ñóåóäó ÚóíúäðÇ ÚöäúÏó ÑóÌõáóíúäö
ÕóÍøó) ÓóæóÇÁñ ßóÇäóÇ ÔóÑöíßóíúäö Ýöí ÇáÏøóíúäö Ãóæú áóãú íóßõæäóÇ
ÔóÑöíßóíúäö Ýöíåö æóíóßõæäõ ÌóãöíÚõ ÇáúÚóíúäö ÑóåúäðÇ ÚöäúÏó ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóǺ áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÃõÖöíÝó Åáóì ßõáøö ÇáúÚóíúäö Ýöí
ÕóÝúÞóÉò æóÇÍöÏóÉò æóáóÇ íóßõæäõ ÔóÇÆöÚðÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÊóÚóÏøõÏö
ÇáúãõÓúÊóÍóÞøöº áöÃóäøó ãõæÌöÈóåõ ÌóÚúáõåõ ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÏóíúäö ßõáøò
(8/287)
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ¡ ÅÐú áóÇ ÊóÖóÇíõÞó Ýöí
ÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÇáúÍóÈúÓö æóáöåóÐóÇ áóæú Ñóåóäó áóÇ íóäúÞóÓöãõ Úóáóì
ÃóÌúÒóÇÁö ÇáÏøóíúäö Èóáú íóßõæäõ ßõáøõåõ ãóÍúÈõæÓðÇ Èößõáøö ÇáÏøóíúäö
æóÈößõáøö ÌõÒúÁò ãöäú ÃóÌúÒóÇÆöåö ÝóáóÇ ÔõíõæÚó ÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ
ÇáúÚöäóÇíóÉö ÃóÎúÐðÇ ãöäú ÇáäøöåóÇíóÉö Þöíáó åõæó ãóäúÞõæÖñ ÈöãóÇ ÅÐóÇ
ÈóÇÚó ãöäú ÑóÌõáóíúäö Ãóæú æóåóÈó ãöäú ÑóÌõáóíúäö Úóáóì Þóæúáö ÃóÈöí
íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò¡ ÝóÅöäøó ÇáúÚóÞúÏó ÝöíåöãóÇ ÃõÖöíÝó Åáóì ÌóãöíÚö
ÇáÏøóíúäö Ýöí ÕóÝúÞóÉò æóÇÍöÏóÉò æóÝöíåö ÇáÔøõíõæÚõ ÍóÊøóì ßóÇäó
ÇáúãóÈöíÚõ æóÇáúãóÑúåõæäõ ÈóíúäóåõãóÇ äöÕúÝóíúäö ßóãóÇ áóæú äóÕøó Úóáóì
ÇáúãõäóÇÕóÝóÉö.
æóÇáúÌóæóÇÈõ Ãóäøó ÅÖóÇÝóÉó ÇáúÚóÞúÏö Åáóì ÇËúäóíúäö ÊõæÌöÈõ ÇáÔøõíõæÚó
ÝöíãóÇ íóßõæäõ ÇáúÚóÞúÏõ ãõÝöíÏðÇ áöáúãöáúßö ßóÇáúåöÈóÉö æóÇáúÈóíúÚö¡
ÝóÅöäøó ÇáúÚóíúäó ÇáúæóÇÍöÏóÉó áóÇ íõãúßöäõ Ãóäú Êóßõæäó ãóãúáõæßóÉð
áöÔóÎúÕóíúäö Úóáóì ÇáúßóãóÇáö ÝóÊõÌúÚóáõ ÔóÇÆöÚóÉð ÝóÊóäúÞóÓöãõ
ÚóáóíúåöãóÇ áöáúÌóæóÇÒö æóÇáÑøóåúäõ ÛóíúÑõ ãõÝöíÏò áöáúãöáúßö æóÅöäøóãóÇ
íõÝöíÏõ ÇáöÇÍúÊöÈóÇÓó æóíóÌõæÒõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÚóíúäõ ÇáúæóÇÍöÏóÉõ
ãõÍúÊóÈöÓóÉð áöÍóÞøóíúäö Úóáóì ÇáúßóãóÇáö ÝóíóãúÊóäöÚõ ÇáÔøõíõæÚõ Ýöíåö
ÊóÍóÑøöíðÇ áöáúÌóæóÇÒö áößóæúäö ÇáúÞóÈúÖö áóÇ ÈõÏøó ãöäúåõ Ýöí ÇáÑøóåúäö
æóÇáÔøõíõæÚõ íóãúäóÚõ Úóäúåõ Åáóì åõäóÇ ßóáóÇãõåõ ÃóÞõæáõ: ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúåöÈóÉö ãöäú ÑóÌõáóíúäö ÍóíúËõ áóÇ íóÌõæÒõ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãöº áöÃóäøó
ÇáúÚóíúäó ÊóäúÞóÓöãõ ÚóáóíúåöãóÇ áöÇÓúÊöÍóÇáóÉö ËõÈõæÊö Çáúãöáúßö
áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ýöí Çáúßõáøö ÝóíóËúÈõÊõ ÇáÔøõíõæÚõ ÖóÑõæÑóÉð¡
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúåöÈóÉö æóßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ Ýöí äóæúÈóÊöåö ßóÇáúÚóÏúáö Ýöí ÍóÞøö ÇáúÂÎóÑö¡ æóåóÐóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäó ãöãøóÇ áóÇ íóÊóÌóÒøóÃõ ÙóÇåöÑñ¡ æóÅöäú ßóÇäó ãöãøóÇ íóÊóÌóÒøóÃõ
æóÌóÈó Ãóäú íóÍúÈöÓó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÇáäøöÕúÝó¡ ÝóÅöäú ÏóÝóÚó
ÃóÍóÏõåõãóÇ ßõáøóåõ Åáóì ÇáúÂÎóÑö æóÌóÈó Ãóäú íóÖúãóäó ÇáÏøóÇÝöÚõ ÚöäúÏó
ÇáúÅöãóÇãö ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ. æóÝöí ÇáúãóÈúÓõæØö ãóÓóÇÆöáõåõ Úóáóì
ÝõÕõæáò: ÇáúÃóæøóáõ Ýöí Ñóåúäö ÑóÌõáóíúäö ãöäú æóÇÍöÏò. æóÇáËøóÇäöí Ýöí
ÇÑúÊöåóÇäö ÇáÑøóÌõáóíúäö ãöäú æóÇÍöÏò. æóÇáËøóÇáöËõ Ýöí ÇáÊøóÝóÇÓõÎö.
ÝóÕúáñ Ýöí Ñóåúäö ÑóÌõáóíúäö ÈöÏóíúäò ÚóáóíúåöãóÇ ÑóÌõáðÇ ÑóåúäðÇ
æóÃóÎóÐóåõ ÌóÇÒóº áöÃóäøó ÞóÈúÖó ÇáúãõÑúÊóåöäö íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöí Çáúßõáøö
ãöäú ÛóíúÑö ÔõíõæÚò æóÊóÝóÑøõÞö ÃóãúáóÇßöåöãóÇ áóÇ íõæÌöÈõ ÔõíõæÚóåóÇ
Ýöí ÇáÑøóåúäö¡ ÝóÅöäøóåõ íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó ãöáúßõ ÇáúÛóíúÑö
ãóÑúåõæäðÇ ÈöÏóíúäö ÇáúÛóíúÑö ßóãóÇ áóæú ÇÓúÊóÚóÇÑó ÔóíúÆðÇ ÝóÑóåóäóåõº
áöÃóäøóåõãóÇ áóãøóÇ ÑóåúäóÇ ÌõãúáóÉð ÝóÞóÏú ÑóÖöíóÇ Èößóæúäö ßõáøöåö
ÑóåúäðÇ áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈöÏóíúäöåöº áöÃóäøóåõãóÇ ÞóÕóÏóÇ
ÕöÍøóÉó ÇáÑøóåúäö æóáóäú íóÕöÍøó ÅáøóÇ ÈöÃóäú íõÌúÚóáó ßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ÑóÇåöäðÇ ßõáøóåõ ÈöÏóíúäöåö ÊóÕúÍöíÍðÇ áöáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ
íõÍúÊóÇáõ áöÊóÕúÍöíÍö ÇáúÚóÞúÏö ãóÇ Ãóãúßóäó¡ æóåóÐóÇ ãõãúßöäñ¡ ÃóáóÇ
ÊóÑóì Ãóäøó ãóäú Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ ÂÎóÑó ÈöÅöÐúäöåö ÈöÃóáúÝò ÕóÇÑó ÑóÇåöäðÇ
ßõáøóåõ Èößõáøö ÏöÑúåóãò ãóËóáðÇ ÍóÊøóì áóæú ÞóÖóì ßõáøó ÇáÏøóíúäö ÅáøóÇ
ÏöÑúåóãðÇ ÈóÞöíó ßõáøõ ÇáúÚóÈúÏö ÑóåúäðÇ ÈöÐóáößó ÇáÏøöÑúåóãö ÝóßóÐóÇ
åóÐóÇ æóíõÚúÊóÈóÑõ ÇÊøöÍóÇÏõ ÕóÝúÞóÉö ÇáÑøóåúäö æóÇÎúÊöáóÇÝõåõãóÇ æóáóÇ
íõÚúÊóÈóÑõ ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáÏøóíúäóíúäö æóÇÊøöÝóÇÞõåõãóÇ ÍóÊøóì áóæú Ñóåóäó
ÈöÏóíúäöåö ÚóíúäðÇ Ýöí ÕóÝúÞóÊóíúäö áóãú íóÌõÒú áöÇÎúÊöáóÇÝö ÕóÝúÞóÉö
ÇáÑøóåúäö Ýóíõãúßöäõ ÇáÔøõíõæÚõ Ýöí ßõáøö ÕóÝúÞóÉò¡ æóáóæú ãóÇÊó ÃóÍóÏõ
ÇáÑøóÇåöäóíúäö ÝóæóÑöËóåõ ÇáúÂÎóÑõ ÝóÇáÑøóåúäõ Úóáóì ÍóÇáöåöº áöÃóäøó
ÇáúæóÇÑöËó íóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáúãóæúÑõæËö Ýöí ÍõÞõæÞöåö æóÃóãúáóÇßöåö.
æóÇáÑøóåúäõ áóÇ íóÈúØõáõ ÈöãóæúÊö ÇáÑøóÇåöäö æóáóÇ ÈöãóæúÊö
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóíóÈúÞóì ÇáÑøóåúäõ Úóáóì ÍóÇáöåö æóãóäú Ñóåóäó ãóÇáóíúäö
ÈöÏóíúäò æóÇÍöÏò æóÞöíãóÉõ ÇáúãóÇáóíúäö ÓóæóÇÁñ ÕóÇÑó ßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ÑóåúäðÇ ÈöäöÕúÝö ÇáÏøóíúäö Ýóáóæú ÇÑúÊóåóäó ÑóÌõáóÇäö ãöäú
ÑóÌõáò ÑóåúäðÇ æóÇáÏøóíúäóÇäö ãõÎúÊóáöÝóÇäö Ãóæú ÇáúãóÇáóÇäö ßóÇäóÇ
ãõÎúÊóáöÝóíúäö ÌóÇÒó æóáößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÞóÏúÑõ Ïóíúäöåö ÝöíãóÇ
ÈóíúäóåõãóǺ áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó ÃõÖöíÝó Åáóì ßõáøö ÇáúÚóÈúÏö æóáóÇ
ÔõíõæÚó Ýöíåö ßóÃóäøóåõ Ñóåóäó áößõáøò ãöäúåõãóÇ¡ æóáóãú íóÑúåóäú
ÇáúÈóÚúÖó ãöäú åóÐóÇ æóÇáúÈóÚúÖó ãöäú åóÐóÇ æóãõæÌöÈõåõ ÕóíúÑõæÑóÊõåõ
ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÇáÏøóíúäö¡ æóåóÐóÇ ãöãøóÇ íõÞóÇÈöáõ ÇáúæóÕúÝó ÈöÇáÊøóÌóÒøöí
ÝóÕóÇÑó ãóÍúÈõæÓðÇ áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈößóãóÇáöåö ÝóíõãúÓößõ
åóÐóÇ íóæúãðÇ æóÇáúÂÎóÑó íóæúãðÇ æóÕóÇÑó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ýöí
Çáúíóæúãö ÇáøóÐöí íõãúÓóßõ ßóÇáúÚöÏúáö Ýöí ÍóÞøö ÇáúÂÎóÑö¡ ÝóÅöÐóÇ
åóáóßó ÕóÇÑó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÈöÞóÏúÑö ÍöÕøóÊöåöº
áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁó ãöãøóÇ íóÞúÈóáõ ÇáúæóÕúÝó ÈöÇáÊøóÌóÒøöí¡ æóáóæú
ÞóÖóì ÇáÑøóÇåöäõ Ïóíúäó ÃóÍóÏöåöãóÇ áóíúÓó áóåõ ÃóÎúÐõ ÔóíúÁò ãöäú
ÇáÑøóåúäö æóáöáúÂÎóÑö Ãóäú íõãúÓößóåõ ßõáøóåõ ÍóÊøóì íóÓúÊóæúÝöíó
Ïóíúäóåõº áöÃóäøó ÇáúÚóíúäó ÕóÇÑóÊú ãóÍúÈõæÓóÉð áößõáøö æóÇÍöÏò
ÈößóãóÇáöåö æóÇáúÚóíúäõ ÇáúæóÇÍöÏóÉõ ÊóÌõæÒõ Ãóäú ÊóÕöíÑó ßõáøõåóÇ
ãóÍúÈõæÓóÉð ÈöÍóÞøö åóÐóÇ¡ æóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÇÔúÊóÑóì ÑóÌõáóÇäö ÔóíúÆðÇ
æóÇÍöÏðÇ æóÃóÏøóì ÃóÍóÏõåõãóÇ ÍöÕøóÊóåõ áóãú íóßõäú áóåõ Ãóäú íóÞúÖöíóåõ
ÔóíúÆðÇ æóáöáúÈóÇÆöÚö Ãóäú íóÍúÈöÓóåõ ßõáøóåõ ÍóÊøóì íóÓúÊóæúÝöíó ãóÇ
Úóáóì ÇáúÂÎóÑö¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÚöäúÏóåõ ÈóÚúÏó ãóÇ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ
íóÓúÊóÑöÏøõ ãóÇ ÃóÚúØóÇåõ áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ.
æóáóæú ÊóÝóÇÓóÎó ÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÝóãóÇ áóãú íóÞúÈöÖúåõ
ÇáÑøóÇåöäõ Ýóåõæó Ñóåúäñ íõãúÓößõåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõº áöÃóäøó äóÞúÖó
ÇáÑøóåúäö áóÇ íóÕöÍøõ ÅáøóÇ ÈöäóÞúÖö ÇáúÞóÈúÖö ßóÇáÑøóåúäö áóÇ íóÕöÍøõ
ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÈúÖöº áöÃóäøó äóÞúÖó ÇáÔøóíúÁö ÖöÏøõ ÇáúÚóÞúÏö ÍõßúãðÇ¡
æóáóæú ÈóÏóÇ áöáÑøóÇåöäö Ãóäú íóÊúÑõßóåõ ÝóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú
íóÑõÏøóåõº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÛóíúÑõ áóÇÒöãò Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö.
Ñóåóäó ÇËúäóÇäö áóãú íóßõäú áöÃóÍóÏöåöãóÇ Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõ ÈöÏõæäö
ÇáúÂÎóÑöº áöÃóäøó ÃóÍóÏóåõãóÇ ãóÊóì ÇäúÝóÑóÏó ÈöÇáÑøóÏøö ÃóÈúØóáó ÍóÞøó
ÇáúÃõÎóÑö¡ ÝóÅöäøó ÍóÞøó ÇáúÂÎóÑö ÈóÞöíó Ýöí ÇáäøöÕúÝö ÔóÇÆöÚðÇ
æóÇáÑøóåúäõ Ýöí äöÕúÝö ÔóÇÆöÚò ÈóÇØöáñ æóÅöäøóãóÇ ÌõÚöáó ÇáÑøóåúäõ
ãöäúåõãóÇ ÑóåúäðÇ ãöäú ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóáóì ÇáúßóãóÇáö
ÖóÑõæÑóÉó ÊóÕúÍöíÍö ÇáúÚóÞúÏö ÊóÍóÑøöíðÇ áöáúÌóæóÇÒö æóÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýöí
ÊóÕúÍöíÍö ÇáúÚóÞúÏö áóÇ Ýöí ÊóÕúÍöíÍö ÇáúÝóÓúÎö ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÇáúÝóÓúÎõ
ãõÊóÌóÒøöÆðÇ ÝóãóÊóì ÇäúÝóÑóÏó ÃóÍóÏõåõãóÇ
(8/288)
ÈöÇáúÝóÓúÎö íóÈúÞóì Ýöí ÍóÞøö ÇáúÂÎóÑö
ÇáÑøóåúäõ Ýöí ÌõÒúÁò ÔóÇÆöÚò æóßóÇäó Ýöí äóÞúÖöåö äóÞúÖõ ÇáÑøóåúäö Ýöí
Çáúßõáøö ÝóáóÇ íóãúáößõåõ¡ æóáóæú äóÞóÖó ÃóÍóÏõ ÔóÑöíßóíú ÇáúãõÝóÇæóÖóÉö
ÌóÇÒóº áöÃóäøó ÊóÕóÑøõÝó ÃóÍóÏöåöãóÇ ßóÊóÕóÑøõÝöåöãóÇ ÍóÊøóì íóßõæäó
Ñóåúäõ ÃóÍóÏöåöãóÇ ßóÑóåúäöåöãóÇ ÝóßóÐóÇ äóÞúÖõ ÃóÍóÏöåöãóÇ
ßóäóÞúÖöåöãóÇ¡ áóÇ íóãúáößõåõ ÃóÍóÏõ ÔóÑöíßóíú ÇáúÚöäóÇäöº áöÃóäøóåõ
áóíúÓó ÊóÕóÑøõÝõ ÃóÍóÏöåöãóÇ ßóÊóÕóÑøõÝöåöãóÇ ÍóÊøóì áóÇ íõÌúÚóáó Ñóåúäõ
ÃóÍóÏöåöãóÇ ßóÑóåúäöåöãóÇ¡ ÝóÅöäú äóÞóÖóåõ æóÞóÈóÖóåõ æóåóáóßó ÚöäúÏóåõ¡
æóáóãú íõÈóÇÔöÑú ÇáúÚóÞúÏó ÈöÅöÐúäö ÔóÑöíßöåö ßóÇäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÖóÇãöäðÇ ÍöÕøóÉó ãóäú áóãú íóäúÞõÖú æóíóÑúÌöÚõ ÈöÏóíúäöåö ÚóáóíúåöãóÇ
æóÈöäöÕúÝö ÇáúÞöíãóÉö ÇáøóÊöí Öóãöäó Úóáóì ÇáøóÐöí ÞóÈóÖó ãöäúåõ
ÇáÑøóåúäó ØóÚóäó ÚöíÓóì¡ ÝóÞóÇáó áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöãóÇ
Öóãöäó Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖö ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÇÏøóÚóì ÇáúæóßóÇáóÉó ãöäú ÕóÇÍöÈöåö
æóÏóÝóÚó Åáóíúåö ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöäú ÛóíúÑö ÊóÕúÏöíÞò Þöíáó Ýöí
ÇáúÌóæóÇÈö Úóäúåõ ÈöÃóäøó ÚóÞúÏó ÇáÔøóÑößóÉö ÈóíúäóåõãóÇ ãöäú ÍóíúËõ
ÇáÙøóÇåöÑõ íóÕöíÑõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÏóÚúæóì ÇáúæóßóÇáóÉö.
ÝóÅöäøó ÞöíóÇãó ÇáÔøóÑößóÉö ÈóíúäóåõãóÇ Îóáóáñ ÙóÇåöÑñº áöÃóäøó ßõáøó
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÍóÞøõ ÇáäøóÞúÖö Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö ÝóÕóÇÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ãóÛúÑõæÑðÇ ãöäú ÌöåóÊöåö ÇÚúÊöãóÇÏðÇ ãöäúåõ Úóáóì Ãóäøó áöÃóÍóÏö
ÇáÔøóÑöíßóíúäö ÇáäøóÞúÖó áöÞöíóÇãö ÇáÔøóÑößóÉö ÈóíúäóåõãóÇ ÝóíóÑúÌöÚõ
ÈöÐóáößó¡ æóÞöíáó ÊóÃúæöíáõåõ ÅÐóÇ ÞóÇáó æóßøóáóäöí ÕóÇÍöÈöí ÈöÞóÈúÖö
äóÕöíÈöåö æóßóÐøóÈóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ãóæú áóãú íóßúÐöÈúåõ¡ æóáóãú
íõÕóÏøöÞúåõ ßóÐóÇ Ýöí ÇáúãõÓúÊóæúÏóÚö¡ æóÐóßóÑó ÇáúÝóÞöíåõ ÃóÈõæ
ÇááøóíúËö Ýöí ÇáúÚõíõæäö ÑóÌõáóÇäö áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÃóáúÝõ
ÏöÑúåóãò Úóáóì ÑóÌõáò ÝóÇÑúÊóåóäóÇ ãöäúåõ ÃóÑúÖðÇ ÈöÏóíúäöåöãóÇ
æóÞóÈóÖóÇåóÇ¡ Ëõãøó ÞóÇáó ÃóÍóÏõåõãóÇ Åäøó ÇáúãóÇáó ÇáøóÐöí áóäóÇ Úóáóì
ÝõáóÇäò ÈóÇØöáñ æóÇáúÃóÑúÖó Ýöí ÃóíúÏöíäóÇ ÊóáúÌöÆóÉð¡ ÞóÇáó ÇáúÝóÞöíåõ
ÃóÈõæ ÇááøóíúËö æóÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÈóØóáó ÇáÑøóåúäõº
áöÃóäøó ÇáÏøóíúäóíúäö¡ æóÅöäú ÇÎúÊóáóÝóÇ æóáóßöäøó ÇáÑøóåúäó ÈöåöãóÇ
æóÇÍöÏñ¡ ÝóÅöÐóÇ ÇÚúÊóÑóÝó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÈõØúáóÇäö ÇáÏøóíúäö æóÇáÑøóåúäö
ÈóØóáó ÇáÑøóåúäõ ÃóÕúáðÇ.
æóÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - áóÇ íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ
æóíóÈúÑóÃõ ãöäú ÍöÕøóÊöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÇáÑøóåúäõ ÈöÍóÇáöåöº áöÃóäøó
ÇáÏøóíúäóíúäö ãõÎúÊóáöÝóÇäö æóÇáÑøóåúäõ ÅäøóãóÇ íóÕöÍøõ ÈöåöãóÇ ÍóÞøðÇ
áóåõãóÇ ÝóÅöÞúÑóÇÑõåõ íóÕöÍøõ ãõÈúØöáðÇ áöÍóÞøö äóÝúÓöåö Ïõæäó ÔóÑöíßöåö
ÝóÈóØóáó ÍóÞøõ ÇáúãõÞöÑøö Ýöí ÇáÏøóíúäö æóÇáÑøóåúäö æóÈóÞöíó ÍóÞøõ
ÇáúÂÎóÑö ÝöíåöãóÇ Úóáóì ÍóÇáöåö ÇáúÌóÇãöÚõ áöÑóÌõáò Úóáóì ÑóÌõáóíúäö
Ïóíúäñ Úóáóì ÃóÍóÏöåöãóÇ ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãò æóÚóáóì ÇáúÂÎóÑö ãöÇÆóÉõ
ÏöíäóÇÑò ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ æóÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÝóÑóåóäó ÚóÈúÏðÇ íõÓóÇæöí
ÃóáúÝóíúäö æóåóáóßó ÇáúÚóÈúÏõ ÕóÇÑó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãõæÝöíðÇ
ÃóÑúÈóÚóÉó ÃóÎúãóÇÓö Ïóíúäöåö æóíóÑúÌöÚõ ãóäú Úóáóíúåö ÇáÏøóÑóÇåöãõ
Úóáóì ÇáúÂÎóÑö ÈöÃóÑúÈóÚöíäó ÏöÑúåóãðÇ æóíóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö ÇáúÂÎóÑõ
ÈöÃóÑúÈóÚöãöÇÆóÉö ÏöÑúåóãò æóáóÇ ÊóÕöÍøõ ÇáúãõÞóÇÕøóÉõ ÅáøóÇ
ÈöÑöÖóÇåõãóǺ áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÃóÞóáøõ ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÇáÏøóíúäõ
ÃóáúÝóÇäö æóÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÇáÑøóåúäõ ÃóáúÝóÇäö¡ ÝóÅöÐóÇ åóáóßó ÐóåóÈó
ãöäú ÇáÏøóíúäö ÞóÏúÑõ ÞöíãóÊöåö æóÐóáößó ÃóáúÝóÇäö æóÈóÞöíó
ÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÃóáúÝóÇäö ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóÎúãóÇÓö ÇáÏøóíúäö ÝóÕóÇÑó ßõáøõ
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈöÇáúåóáóÇßö ÞóÇÈöÖðÇ ÃóÑúÈóÚóÉó ÃóÎúãóÇÓö Ïóíúäöåö
æóÐóáößó ËóãóÇäöãöÇÆóÉò äöÕúÝõåõ ãöäú äóÕöíÈöåö ãöäú ÇáúÚóÈúÏö
æóäöÕúÝõåõ ãöäú äóÕöíÈö ÕóÇÍöÈöåö áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ Ãóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò
ãöäú ÇáÑøóÇåöäóíúäö ÕóÇÑó ÑóÇåöäðÇ ÌóãöíÚó ÇáúÚóÈúÏö ÈöÏóíúäöåö ÝóÕóÇÑó
ãóäú Úóáóíúåö ÇáÏøóÑóÇåöãõ ÞóÇÖöíðÇ ËóãóÇäöãöÇÆóÉö ÏöÑúåóãò äöÕúÝõåóÇ
ãöäú ãóÇáö ÕóÇÍöÈöåö æóÐóáößó ÃóÑúÈóÚõãöÇÆóÉò ÝóíóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö
ÕóÇÍöÈõåõ ÈöÐóáößóº áöÃóäøó ãóäú ÞóÖóì Ïóíúäó ÛóíúÑöåö ÈöÃóãúÑöåö Ýóáóåõ
Ãóäú íóÑúÌöÚó ÈöãóÇ ÞõÖöíó Úóáóíúåö æóÇáúãõÞóÇÕøóÉõ áóÇ ÊóÕöÍøõ ãöäú
ÇáúÌöäúÓóíúäö ÇáúãõÎúÊóáöÝóíúäö ÅáøóÇ Ãóäú íóÊóÞóÇÕøóÇ æóíóÎúÑõÌõ Úóáóì
åóÐóÇ ÇáúÃóÕúáö¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ËóáóÇËóÉó ÂáóÇÝò Úóáóì
ÃóÍóÏöåöãú ÃóáúÝñ æóÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÚóáóì ÇáúÂÎóÑö ÃóáúÝñ æóÚóáóì
ÇáËøóÇáöËö ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÝóÑóåóäõæÇ ÈöÐóáößó ÚóÈúÏðÇ ÈóíúäóåõãóÇ
ÃóËúáóÇËðÇ æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝóÇäö Ýóåóáóßó Ýöí íóÏöåö ÕóÇÑó ßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ÞóÇÖöíðÇ ËõáõËóíú Ïóíúäöåö æóÈóÞöíó Úóáóíúåö ËõáõËõåõ ÅáøóÇ
Ãóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÕóÇÑó ÞóÇÖöíðÇ ËõáõËóíú Ïóíúäöåö ËõáõËõ
Ðóáößó ãöäú äóÕöíÈöåö æóËõáõËõåõ ãöäú äóÕöíÈö ÕóÇÍöÈöåö ÝóíóÑúÌöÚóÇäö
Úóáóì ÇáúÞóÇÖöí ÈöãóÇ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ ãöäú äóÕöíÈöåöãóÇ Úóáóì äóÍúæö ãóÇ
ÐóßóÑúäóÇ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÇáúãóÖúãõæäõ Úóáóì ÍöÕøóÉö Ïóíúäöåö) º
áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÈöÇáúåóáóÇßö¡
æóáóíúÓó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÃóæúáóì ãöäú ÇáúÂÎóÑö ÝóíóäúÞóÓöãõ ÚóáóíúåöãóǺ
áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁó ãöãøóÇ íóÞúÈóáõ ÇáÊøóÌóÒøöí¡ ÞóÇáó Ýöí
ÇáúÚöäóÇíóÉö ÃóÎúÐðÇ ãöäú ÇáäøöåóÇíóÉö ÇÚúÊóÑóÖó Úóáóíúåö ÈöÃóäøó
ÇáúãõÑúÊóåöäó ÇáøóÐöí ÇÓúÊóæúÝóì ÍóÞøóåõ ÇäúÊóåóì ãóÞúÕõæÏõåõ ãöäú
ÇáÑøóåúäö æóåõæó ßóæúäõåõ æóÓöíáóÉð Åáóì ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÍóÞöíÞöíøö
ÈöÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÇáúÍõßúãöíøö ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó ÇáÑøóåúäõ Ýöí
íóÏö ÇáúÂÎóÑö ãöäú ßõáøö æóÌúåò ãöäú ÛóíúÑö äöíóÇÈóÉò Úóäú ÕóÇÍöÈöåö
æóÐóáößó íóÞúÊóÖöí Ãóäú áóÇ íóÓúÊóÑöÏøó ÇáÑøóÇåöäõ ãóÇ ÞóÖóÇåõ Åáóì
ÇáúÃóæøóáö ãöäú ÇáÏøóíúäö ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö áóßöäøóåõ íóÓúÊóÑöÏøõåõ
æóÃõÌöíÈó ÈöÃóäøó ÇÑúÊöåóÇäó ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈóÇÞò ãóÇ áóãú
íóÕöáú ÇáÑøóåúäõ Åáóì ÇáÑøóÇåöäö ßóãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ÝóßóÇäó ßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ Ïóíúäóåõ ãöäú äöÕúÝö ãóÇáöíøóÉö ÇáÑøóåúäö¡
ÝóÅöäøó Ýöíåö æóÝóÇÁð ÈöÏóíúäöåöãóÇ ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáúÞóÇÈöÖó
ÇÓúÊóæúÝóì ÍóÞøóåõ ãóÑøóÊóíúäö ÝóÚóáóíúåö ÑóÏøõ ãóÇ ÞóÈóÖóåõ ËóÇäöíðÇ
ÇåÜ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú ÞóÖóì Ïóíúäó ÃóÍóÏöåöãóÇ ÝóÇáúßõáøõ
Ñóåúäñ ÚöäúÏó ÇáúÂÎóÑö) æóßóÇäó ßõáøõåõ ãóÍúÈõæÓðÇ Èößõáøö ÌõÒúÁò ãöäú
ÃóÌúÒóÇÁö ÇáÏøóíúäö ÝóáóÇ íóßõæäõ áóåõ ÇÓúÊöÑúÏóÇÏõ ÔóíúÁò ãöäúåõ ãóÇ
ÏóÇãó ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈóÇÞöíðÇ ßóãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
æóÇÍöÏðÇ æóßóÇáúÈóÇÆöÚö ÅÐóÇ ÃóÏøóì ÍöÕøóÉó ÈóÚúÖö ÇáúãóÈöíÚö¡ ÝóÅöÐóÇ
Ñóåóäó
(8/289)
ÑóÌõáóÇäö ÈöÏóíúäò ÚóáóíúåöãóÇ ÑóÌõáðÇ
ÑóåúäðÇ æóÇÍöÏðÇ Ýóåõæó ÌóÇÆöÒñ æóÇáÑøóåúäõ Èößõáøö ÇáÏøóíúäö
æóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íõãúÓößóåõ ÍóÊøóì íóÓúÊóæúÝöíó ÌóãöíÚó ÇáÏøóíúäöº
áöÃóäøó ÞóÈúÖó ÇáÑøóåúäö íóÍúÕõáõ Ýöí Çáúßõáøö ãöäú ÛóíúÑö ÔõíõæÚò
ÝóÕóÇÑó äóÙöíÑó ÇáúÈóÇÆöÚö æóåõãóÇ äóÙöíÑõ ÇáúãõÔúÊóÑöíóíúäö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÈóØóáó ÈóíøöäóÉõ ßõáøò æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
Úóáóì ÑóÌõáò Ãóäøóåõ Ñóåóäóåõ ÚóÈúÏóåõ æóÞóÈóÖóåõ) ãóÚúäóÇåõ Ãóäøó
ÑóÌõáðÇ Ýöí íóÏöåö ÚóÈúÏñ æóÃóÞóÇãó ÑóÌõáóÇäö ÈóíøöäóÉð Ãóäøóåõ Ñóåóäóåõ
ÇáúÚóÈúÏó ÇáøóÐöí Ýöí íóÏöåö Ýóåõæó ÈóÇØöáñº áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ÃóËúÈóÊóÊú ÈóíøöäóÊõåõ Ãóäøóåõ Ñóåóäóåõ ßõáøó ÇáúÚóÈúÏö æóáóÇ
íõÊóÕóæøóÑõ Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÇáúæóÇÍöÏó íóÓúÊóÍöíáõ Ãóäú
íóßõæäó ßõáøõåõ ÑóåúäðÇ áöåóÐóÇ æóßõáøõåõ ÑóåúäðÇ áöÐóÇßó Ýöí ÍóÇáóÉò
æóÇÍöÏóÉò ÝóíóãúÊóäöÚõ ÇáúÞóÖóÇÁõ Èöåö áöÃóÍóÏöåöãóÇ áöÚóÏóãö
ÇáúÃóæúáóæöíøóÉö æóáóÇ æóÌúåó Åáóì ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöÇáäøöÕúÝöº áöÃóäøóåõ
íõÄóÏøöí Åáóì ÇáÔøõíõæÚö ÝóÊóÚóÐøóÑó ÇáúÚóãóáõ ÈöÇáúÈóíøöäóÊóíúäö
ÝóÊóåóÇÊóÑóÊóÇ æóáóÇ íõãúßöäõ Ãóäú íõÞóÏøóÑó ßóÃóäøóåõãóÇ ÇÑúÊóåóäóÇåõ
ãóÚðÇ ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ áöÌóåóÇáóÉö ÇáÊøóÇÑöíÎöº áöÃóäøó Ðóáößó íõÄóÏøöí
Åáóì ÇáúÚóãóáö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ÇáúÍõÌøóÉõº áöÃóäøó ßõáøðÇ
ãöäúåõãóÇ ÃóËúÈóÊó ÈöÈóíøöäóÊöåö ÍöÓøðÇ íóßõæäõ æóÓöíáóÉð Åáóì Êóãóáøõßö
ÔóØúÑò ÈöÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÝóáóÇ íóßõæäõ ÚóãóáðÇ Úóáóì æóÝúÞö ÇáúÍõÌøóÉö
ÝóßóÇäó ÇáúÚóãóáõ ÈöÇáúÞöíóÇÓö Ãóæúáóì áöÞõæøóÉö ÃóËóÑöåö ÇáúãõÓúÊóÊöÑö
æóåõæó Ãóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÃóËúÈóÊó ÇáúÍóÞøó ÈöÈóíøöäóÊöåö
Úóáóì ÍöÏóÉò¡ æóáóãú íóÑúÖó ÈöãõÒóÇÍóãóÉö ÇáúÂÎóÑö ÞóÇáó Ýöí
ÇáúÚöäóÇíóÉö æóåõæó ÃóÍóÏõ ÇáúæõÌõæåö Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö
æóÌõãúáóÊõåóÇ Ãóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÅãøóÇ Ãóäú íóßõæäó Ýöí ÃóíúÏöíåöãóÇ
ÃóæøóáðÇ Ãóæú Ýöí íóÏö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó Ýöí íóÏö
ÃóÍóÏöåöãóÇ Ýóåõæó Ãóæúáóì Èöåöº áöÃóäøó Êóãóßøõäóåõ ãöäú ÇáúÞóÈúÖö
Ïóáöíáõ ÓóÈúÞò ÚöäúÏóåõ ßóãóÇ Ýöí ÇáÔøöÑóÇÁö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó ÅáøóÇ Ãóäú
íõÞöíãó ÇáúÂÎóÑõ ÈóíøöäóÉð Ãóäøóåõ ÇáúÃóæøóáõ¡ ÝóÅöäøóåõ ÕóÑöíÍñ Ýöí
ÇáÓøóÈóÞö æóåõæó íóÝõæÞõ ÇáÏøóáóÇáóÉó¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú Ýöí íóÏö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ýóåõæó ÇáúãóÐúßõæÑõ Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ÃóæøóáðÇ
æóßóáóÇãõåõ Ýöíåö æóÇÖöÍñ¡ æóÅöäú ßóÇäó Ýöí ÃóíúÏöíåöãóÇ¡ ÝóÅöäú Úóáöãó
ÇáúÃóæøóáõ ãöäúåõãóÇ Ýóåõæó Ãóæúáóì¡ æóÅöäú áóãú íóÚúáóãú Ýóåõæó
ãóÓúÃóáóÉõ ÇáúßöÊóÇÈö Úóáóì ãóÇ ÐóßóÑó ãöäú ÇáúÞöíóÇÓö æóÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö
ÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ Ýöí ÇáúÃóÕúáö æóÈöåö Ãóíú ÇáúÞöíóÇÓö äóÃúÎõÐõ¡
æóæóÌúåõåõ ãóÇ ÐóßóÑó Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ÇåÜ.
ÃóÞõæáõ: ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÇÑúÊóåóäóÇ ÌõãúáóÉõ ÇáúÚóÞúÏö Ýöíåö ãöäú
ÌóÇäöÈö ÇáÑøóÇåöäö æóÇÍöÏñ æóåõäóÇ ÃóËúÈóÊó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ÚóÞúÏðÇ ÂÎóÑó æóÇáÑøóåúäõ ÈöÚóÞúÏóíúäö ãõÎúÊóáöÝóíúäö áóÇ íóÌõæÒõ
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ßóÇäó Ðóáößó ÈóÚúÏó ãóæúÊö ÇáÑøóÇåöäö Úóáóì ãóÇ
ÊóÈóíøóäøó ãöäú ÇáúÝóÑúÞö¡ ÝóÅöÐóÇ æóÞóÚó ÈóÇØöáðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ åóáóßó
íóåúáößõ ÃóãóÇäóÉðº áöÃóäøó ÇáúÈóÇØöáó áóÇ Íõßúãó áóåõ åóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú
íõÄóÑøöÎóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÑøóÎóÇ ßóÇäó ÕóÇÍöÈõ ÇáÊøóÇÑöíÎö ÇáúÃóÞúÏóãö
Ãóæúáóìº áöÃóäøóåõ ÃóËúÈóÊóåõ Ýöí æóÞúÊò áóÇ íõäóÇÒöÚõåõ Ýöíåö ÃóÍóÏñ
ßóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÃóÍóÏöåöãóÇ ßóÇäó ÕóÇÍöÈõ ÇáúíóÏö
Ãóæúáóìº áöÃóäøó Êóãóßøõäóåõ ãöäú ÇáúÞóÈúÖö Ïóáöíáñ Úóáóì ÓóÈúÞöåö
ßóÏóÚúæóì äößóÇÍö ÇãúÑóÃóÉò Ãóæú ÔöÑóÇÁö Úóíúäò ãöäú æóÇÍöÏò¡ æóÞóÏú
ÊóÞóÏøóãó áóåóÇ ãóÒöíÏõ ÈóíóÇäò ãóÚó ÌóæóÇÈöåöãóÇ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ãóÇÊó ÑóÇåöäõåõ æóÇáúÚóÈúÏõ Ýöí
ÃóíúÏöíåöãóÇ æóÈóÑúåóäó ßõáøõ æóÇÍöÏò Úóáóì ãóÇ æóÕóÝúäóÇ ßóÇäó Ýöí íóÏö
ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ äöÕúÝõåõ ÑóåúäðÇ ÈöÍóÞøöåö) ¡ æóåóÐóÇ
ÇÓúÊöÍúÓóÇäñ æóåõæó Þóæúáõ ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóãõÍóãøóÏò Ýöí ÇáúÞöíóÇÓö
åóÐóÇ ÈóÇØöáñ æóåõæó Þóæúáõ ÃóÈöí íõæÓõÝóº áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú
ÇáÑøóåúäö ÇáúÍóÈúÓõ áöáöÇÓúÊöíÝóÇÁö æóåõæó ÇáúÍõßúãõ ÇáúÃóÕúáöíøõ
áöÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö Ýóíóßõæäõ ÇáúÍõßúãõ Èöåö ÍõßúãðÇ ÈöÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö
ÅÐú áóÇ íóËúÈõÊõ ÇáúÍõßúãõ ÈöÏõæäö ÚöáøóÊöåö æóÃóäøóåõ ÈóÇØöáñ
ÈöÇáÔøõíõæÚö ßóãóÇ Ýöí ÍóÇáö ÇáúÍóíóÇÉö æóÇáúÍóÈúÓõ Ýöí ÇáÔøóÇÆöÚö áóÇ
íóÞúÈóáõåõ æóÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÈöÇáúÈóíúÚö ãöäú Ëóãóäöåö
æóÇáÔøóÇÆöÚõ íóÞúÈóáõåõ ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÇÏøóÚóì ÑóÌõáóÇäö äößóÇÍó
ÇãúÑóÃóÉò æóÇÏøóÚóÊú ÃõÎúÊóÇäö Ãóæú ÎóãúÓõ äöÓúæóÉò ÇáäøößóÇÍó Úóáóì
ÑóÌõáò¡ ÝóÅöäøó ÇáúÈóíøöäóÊóíúäö íóÊóåóÇÊóÑóÊóÇäö Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÍóíóÇÉö
æóÞóÈöáúäóÇåóÇ ÈóÚúÏó ÇáúãóãóÇÊöº áöÃóäøóÇ ÍóßóãúäóÇ Ýöí ÍóÇáóÉö
ÇáúãóæúÊö ÈöËõÈõæÊö ãóÇáöß ÇáúãóÇáö æóåõæó íóÞúÈóáõ ÇáÔøóÑößóÉó
æóÇáöÇäúÞöÓóÇãó. æóÞóæúáõåõ æóÇáúÚóÈúÏõ Ýöí ÃóíúÏöíåöãóÇ æóÞóÚó
ÇÊøöÝóÇÞðÇ ÍóÊøóì áóæú áóãú íóßõäú ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí ÃóíúÏöíåöãóÇ æóÃóËúÈóÊó
ßõáøõ æóÇÍöÏò Ýöíåö ÇáÑøóåúäó æóÇáúÞóÈúÖó ßóÇäó ÇáúÍõßúãõ ßóÐóáößó
æóáöåóÐóÇ áóãú íóÐúßõÑú ÇáúíóÏó Ýöí ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáúÃõæáóì Ýóáóæú
ÊóÑóßóåõ åõäóÇ áóßóÇäó Ãóæúáóì¡ æóÇóááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈñ ÇáÑøóåúäõ íõæÖóÚõ Úóáóì íóÏö ÚóÏúáò]
áóãøóÇ ÝóÑóÛó ãöäú ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáÑøóÇÌöÚóÉö Åáóì äóÝúÓö ÇáÑøóÇåöäö
æóÇáúãõÑúÊóåöäö ÐóßóÑó Ýöí åóÐóÇ ÇáúÈóÇÈö ÇáúÃóÍúßóÇãó ÇáÑøóÇÌöÚóÉó Åáóì
ãóÇ ÈóíúäóåõãóÇ æóåõæó ÇáúÚóÏúáõ áöãóÇ Ãóäøó Íõßúãó ÇáäøóÇÆöÈö ÃóÈóÏðÇ
íóÞúÝõæ Íõßúãó ÇáúÃóÕöíáö¡ Ëõãøó Åäøó ÇáúãõÑóÇÏó ÈöÇáúÚóÏúáö åõäóÇ ãóäú
ÑóÖöíó ÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöæóÖúÚö ÇáÑøóåúäö Ýöí íóÏöåö æóÒóÇÏó
Úóáóíúåö ÕóÇÍöÈõ ÇáäøöåóÇíóÉö æóÇáúÚöäóÇíóÉö ÞóíúÏðÇ ÂÎóÑó ÍóíúËõ ÞóÇáóÇ
æóÑóÖöíóÇ ÈöÈóíúÚöåö ÇáÑøóåúäó ÚöäúÏó Íõáõæáö ÇáúÃóÌóáö ÃóÞõæáõ: áóÚóáøó
åóÐöåö ÇáÒøöíóÇÏóÉó ãöäúåõãóÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì ãóÇ åõæó ÇáúÌóÇÑöí Èóíúäó
ÇáäøóÇÓö ÝöíãóÇ åõæó ÇáúÛóÇáöÈõ æóÅöáøóÇ ÝóÑöÖóÇåõãóÇ ÈöÈóíúÚöåö
ÇáÑøóåúäó ÚöäúÏó Íõáõæáö ÇáúÃóÌóáö áóíúÓó ÈöÃóãúÑò áóÇÒöãò Ýöí ãóÚúäóì
ÇáúÚóÏúáö æóÚóäú åóÐóÇ ÞóÇáó ÇáúÍóÇßöãõ ÇáÔøóåöíÏõ Ýöí ÇáúßóÇÝöí áóíúÓó
áöáúÚóÏúáö ÈóíúÚõ ÇáÑøóåúäö ãóÇ áóãú íõÓóáøóØú Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ
ãóÃúËõæÑñ ÈöÇáúÍöÝúÙö ÝóÞóØú ÇåÜ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÖóÚóÇ ÇáÑøóåúäó Úóáóì íóÏóíú ÚóÏúáò ÕóÍøó)
¡ æóáóãú íõÈóíøöäú ÇáúãõÄóáøöÝõ ÇáúÚóÏúáó ÇáøóÐöí íóÕöÍøõ æóÖúÚõ
ÇáÑøóåúäö Úóáóì íóÏöåö æóÇóáøóÐöí áóÇ íóÕöÍøõ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÛöíóÇËöíøóÉö
áóæú ÔóÑóØó ÇáúãóÃúÐõæäõ Ãóäú íóßõæäó Ñóåúäõåõ ÚöäúÏóåõ ãóæúáóÇåõ áóãú
íóÌõÒú ãóÏúíõæäðÇ ßóÇäó Ãóæú ÛóíúÑó ãóÏúíõæäò¡ æóáóæú ÔóÑóØó Çáúãóæúáóì
Ãóäú íóßõæäó Ñóåúäõåõ ÚöäúÏó ÚóÈúÏöåö ÇáúãóÃúÐõæäö Ãóæú ÇáúãõßóÇÊóÈö
ÌóÇÒó¡ æóáóæú ÔóÑóØó ÃóÍóÏõ ÔóÑöíßóíú ÇáúãõÝóÇæóÖóÉö Ãóæú ÇáúÚöäóÇäö
Ãóæú ÇáúãõÖóÇÑöÈö Ãóæú ÑóÈøö
(8/290)
ÇáúãóÇáö Ãóäú íóßõæäó ÚöäúÏó ÇáÔøóÑöíßö
ÇáúÂÎóÑö Ãóæú ÚöäúÏó ÇáúãõÖóÇÑöÈö Ãóæú ÑóÈøö ÇáúãóÇáö áóãú íóÌõÒú¡
æóáóæú ÇÔúÊóÑóì áöÇÈúäöåö ÇáÕøóÛöíÑö æóÔóÑóØó Ýöí ÇáÑøóåúäö ÈöÇáËøóãóäö
Ãóäú íóßõæäó ÚöäúÏó ÇáúÃóÈö áóãú íóÌõÒú¡ æóáóæú ÃóÚúØóÇåõ ÇáúßóÝöíáõ
ÑóåúäðÇ æóÔóÑóØó Ãóäú íóßõæäó ÚöäúÏó ÇáúÃóÕöíáö Ãóæú ÇáúÚóßúÓö ÌóÇÒó.
æóáóæú ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÚóÏúáò ÛóÇÆöÈò ÃóæúÏóÚóåõ ÚöäúÏó ãóäú
Ýöí ÚöíóÇáöåö¡ ÝóÅöäøóåõ íõØóÇáóÈõ ÈöÇáÏøóíúäö ÅáøóÇ Ãóäú íõäúßöÑó
ÇáúÅöíÏóÇÚó Ãóæú íóÏøóÚöíó áöäóÝúÓöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó áóÇ íóÏúÑöí Ãóíúäó
åõæó ÍóáóÝó ÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóáóì ÇáúÚöáúãö ÈöÇáúåóáóÇßö æóíóÃúÎõÐõ
Ïóíúäóåõ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÚóÏúáóíúäö ÓóíóÃúÊöí
ÈóíóÇäõåõ¡ æóáóãú íõÚóÑøöÝú ÇáúãõÄóáøöÝõ ÇáúÚóÏúáó ÞóÇáõæÇ Ýöí
ÊóÚúÑöíÝöåö åõæó ÇáøóÐöí íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö æóÇáúÅöíÝóÇÁö
æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ãõÓúáöãðÇ ßóÇäó Ãóæú ÐöãøöíøðÇ Ãóæú ÍóÑúÈöíøðÇ
ãõÓúÊóÃúãóäðÇ ãóÇ ÏóÇãó Ýöí ÏóÇÑöäóÇ Ýóáóæú ßóÇäó ÇáúÚóÏúáõ ÛóíúÑó
ÚóÇÞöáò ÝóãóæúÖöÚõ ÇáÑøóåúäö Úóáóì íóÏóíúåö áóãú íóßõäú ÑóåúäðǺ
áöÃóäøóåõ áóãú íóÕöÍøó ãöäúåõ ÇáúÈóíúÚõ æóÇáúÅöíÝóÇÁõ æóÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ
ÝóáóÛóÇ ÇáúÚóÞúÏõ Úóäú ÇáúÝóÇÆöÏóÉö ßóÐóÇ Ýöí ÇáúãõÍöíØö æóÓóíóÃúÊöí
áóæú ßóÇäó ÇáúÚóÏúáõ ÚóÈúÏðÇ ãóÍúÌõæÑðÇ Ãóæú ÕóÈöíøðÇ¡ æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ
æóÇÈúäõ ÃóÈöí áóíúáóì áóÇ íóÕöÍøõ ÇáúæóÖúÚõ ÚöäúÏó ÇáúÚóÏúáöº áöÃóäøóåõ
íóÏõ ÇáúÚóÏúáö íóÏõ ÇáúãóÇáößö æóáöåóÐóÇ íõÑúÌóÚõ Åáóíúåö ÅÐóÇ
ÇÓúÊóÍóÞøó ÇáÑøóåúäó ÈóÚúÏó ÇáúåóáóÇßö æóÈóÚúÏó ãóÇ Öóãöäó ÇáúÚóÏúáõ
ÞöíãóÊóåõ ÈöãóÇ Öóãöäó ÇáúãõÓúÊóÍöÞøõ ÝóÇäúÚóÏóãó ÇáúÞóÈúÖõ æóáóäóÇ
Ãóäøó íóÏóåõ íóÏõ ÇáúãóÇáößö Ýöí ÇáúÍöÝúÙö áößóæúäö ÇáúÚóíúäö ÃóãóÇäóÉð¡
æóÝöí ÍóÞøö ÇáúãóÇáöíøóÉö íóÏõ ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó íóÏóåõ íóÏõ
ÖóãóÇäò æóÇáúãóÖúãõæäõ åõæó ÇáúãóÇáöíøóÉõ ÝóäóÒóáó ãóäúÒöáóÉó ÔóÎúÕóíúäö
áöÊóÍóÞøõÞö ãóÇ ÞóÕóÏóÇåõº áöÃóäøó ßõáøðÇ ãöäúåõãóÇ ÃóãóÑóåõ ÝóÕóÇÑóÊú
íóÏõåõ ßóíóÏöåöãóÇ æóáöåóÐóÇ áóÇ íóßõæäõ áöÃóÍóÏöåöãóÇ Ãóäú íóÃúÎõÐó
ãöäúåõ Úóáóì ÇáúÎõÕõæÕö¡ æóáóæú ßóÇäóÊú íóÏõåõ íóÏó ÃóÍóÏöåöãóÇ Úóáóì
ÇáúÎõÕõæÕö ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõ ãöäúåõ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóÌúÚóáó
ÇáúíóÏó ÇáúæóÇÍöÏóÉó Ýöí Íõßúãö íóÏóíúäö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáÓøóÇÚöíó
ÌõÚöáóÊú íóÏõåõ ßóíóÏö ÇáúÝóÞöíÑö æóßóíúÏö ÕóÇÍöÈö ÇáúãóÇáö ÍóÊøóì ÅÐóÇ
åóáóßóÊú ÇáÒøóßóÇÉõ Ýöí íóÏöåö ÃóÌúÒóÃóÊúåõ.
æóáóæú ÞóÏøóãó ÇáÒøóßóÇÉó ÞóÈúáó ÇáúÍóæúáö ÝóÇäúÊóÞóÖó ÇáúãóÇáõ æóÊóãøó
ÇáúÍóæúáõ Úóáóì ÇáÊøóäóÇÞõÖö íóÊöãøõ ÇáäøöÕóÇÈõ ÈöãóÇ Ýöí íóÏö ÇáÓøóÇÚöí
ßóÃóäøóåõ Ýöí íóÏö ÇáúãóÇáößö ÝóÊóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáÒøóßóÇÉõ æóáóÇ
íóãúáößõ ÇÓúÊöÑúÏóÇÏóåõ¡ æóáóæú áóãú íõÌúÚóáú ßóÃóäøóåõ Ýöí íóÏö
ÇáúãóÇáößö áóãú íóÊöãøó ÇáäøöÕóÇÈõ¡ æóáóæú áóãú íóÌúÚóáú íóÏóåõ ßóíóÏö
ÇáúÝóÞöíÑö áóãóáóßó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏóåõ¡ æóÅöäøóãóÇ íóÑúÌöÚõ ÇáúÚóÏúáõ Úóáóì
ÇáúãóÇáößö ÈöãóÇ Öóãöäó áöáúãõÓúÊóÍöÞøöº áöÃóäøó åóÐóÇ ÇáÖøóãóÇäó
ÖóãóÇäõ ÇáúÛóÕúÈö æóÐóáößó íóÊóÍóÞøóÞõ ÈöÇáäøóÞúáö æóÇáÊøóÍúæöíáö
æóæõÌöÏó Ðóáößó ãöäú ÇáÑøóÇåöäö¡ æóáóãú íõæÌóÏú ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóáóÇ
íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÇÊøóÝóÞó ÇáúÈóÇÆöÚõ æóÇáúãõÔúÊóÑöí
Úóáóì æóÖúÚö ÇáúãóÈöíÚö Ýöí íóÏö ÚóÏúáò ÍóíúËõ Êóßõæäõ íóÏõåõ íóÏó
ÇáúÈóÇÆöÚö ÝóÍóÓúÈõº áöÃóäøó Ýöí ÌóÚúáöåö äóÇÆöÈðÇ Úóäú ÇáúãõÔúÊóÑöí
íóÚúÊóÈöÑõ ãõæÌöÈðÇ áöáúÚóÞúÏö¡ ÝóÅöäøó ãõæÌöÈó ÚóÞúÏö ÇáúãóÈöíÚö Ãóäú
Êóßõæäó íóÏõ ÇáúÈóÇÆöÚö Úóáóì ÇáúãóÈöíÚö íóÏõ äóÝúÓöåö Ýöí ÍóÞøö
ÇáúÚóíúäö æóÇáúãóÇáöíøóÉö ÌóãöíÚðǺ áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöäóÇÆöÈò Úóäú
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÈöæóÌúåò ãóÇ æóÅöÐóÇ ßóÇäó Ýöí ÌóÚúáöåö äóÇÆöÈðÇ ÚóäúåõãóÇ
íõÚúÊóÈóÑõ Íõßúãõ ÇáúÈóíúÚö ÇõÚúÊõÈöÑó äóÇÆöÈðÇ Úóäú ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøó
ÇáúíóÏó ßóÇäóÊú áóåõ Ýöí ÇáúÃóÕúáö æóáóÇ ßóÐóáößó ÇáÑøóåúäõº áöÃóäøó
Úóíúäóåõ ÃóãóÇäóÉñ Ýöí íóÏöåö Èóáú Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÃóíúÖðÇ
æóÇáúãóÇáöíøóÉõ Ýöíåö åöíó ÇáúãóÖúãõæäóÉõ æóåöíó Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÝóÃóãúßóäó Ãóäú íóÞõæãó ÔóÎúÕñ æóÇÍöÏñ ãóÞóÇãóåõãóÇ áöÇÎúÊöáóÇÝö
ÍóÞøöåöãóÇ Ýöíåö æóÚóÏóãö ÊóÚúíöíäö ãõæÌöÈöåö ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -
(æóáóÇ íóÃúÎõÐõ ÃóÍóÏõåõãóÇ ãöäúåõ) Ãóíú ãöäú ÇáúÚóÏúáöº áöÃóäøóåõ
ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÍóÞøõåõãóǺ áöÃóäøó ÍóÞøó ÇáÑøóÇåöäö ÊóÚóáøóÞó
ÈöÇáúÍöÝúÙö ÈöíóÏöåö æóÃóãóÇäóÊöåö æóÍóÞøõ ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÝóáóÇ íóãúáößõ ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö
ÇáúÂÎóÑö.
æóáóæú ÔóÑóØóÇ Ãóäú íóÞúÈöÖóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ¡ Ëõãøó ÌóÚóáóÇåõ Úóáóì
íóÏóíú ÚóÏúáò ÌóÇÒóº áöÃóäøó ãóÇ ÌóÇÒó áöáúÚóÏúáö Ãóäú íóÞõæãó ãóÞóÇãó
ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÝóßóÐóáößó Ýöí ÇáúÈóÞóÇÁö¡ æóáóæú ÏóÝóÚó
ÇáúÚóÏúáõ ÇáÑøóåúäó Åáóì ÇáÑøóÇåöäö Ãóæú ÇáúãõÑúÊóåöäö íóÖúãóäõº
áöÃóäøóåõ ãóÊóì ÏóÝóÚó Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÞóÏú ÏóÝóÚó ÇáúÃóãóÇäóÉó
ÈöÛóíúÑö ÅÐúäöåö ßóãóÇ áóæú ÏóÝóÚó Åáóì ÃóÌúäóÈöíøò æóãóÊóì ÏóÝóÚó Åáóì
ÇáÑøóÇåöäö ÝóÞóÏú ÃóÈúØóáó ãöáúßó ÇáúíóÏö æóÇáúÍóÈúÓó Úóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ ÝóÅöäøóåõ íóËúÈõÊõ áóåõ ãöáúßõ ÇáúíóÏö æóÇáúÍóÈúÓõ
ÈöÞóÈúÖö ÇáúÚóÏúáö¡ æóÅöÈúØóÇáõ ãöáúßö ÇáÓøóíøöÏö ßóÅöÈúØóÇáö ãöáúßö
ÇáúÚóíúäö Ýöí ÅíÌóÇÈö ÇáÖøóãóÇäö¡ ÝóÅöäøó ãóäú ÃóÊúáóÝó ÇáÑøóåúäó
íóÖúãóäõ áöáúãõÑúÊóåöäö ßóãóÇ íóÖúãóäõ áöáÑøóÇåöäö¡ æóÅöäú ÞóÈóÖóÇ
ÇáúÞöíãóÉó ãöäú ÇáúÚóÏúáö æóÌóÚóáóÇåóÇ ÑóåúäðÇ Ýöí íóÏ ÇáúÚóÏúáö¡ Ëõãøó
ÞóÖóì ÇáÑøóÇåöäõ Ïóíúäó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÃúÎõÐó ÇáúÞöíãóÉó
ãöäú ÇáúÚóÏúáö íóäúÙõÑõ Åäú ßóÇäó ÇáúÚóÏúáõ Öóãöäó ÈöÏóÝúÚö ÇáÑøóåúäö
Åáóì ÇáÑøóÇåöäö áóíúÓó áóåõ Ðóáößóº áöÃóäøóåõ æóÕóáó Åáóíúåö ÍóÞøõåõ
ÝóÊóÈúÞóì ÇáúÞöíãóÉõ áöáúÚóÏúáö¡ æóÅöäú ßóÇäó Öóãöäó ÈöÏóÝúÚö ÇáÑøóåúäö
Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÇáÑøóÇåöäö ÃóÎóÐó ÇáúÞöíãóÉó ãöäúåõº áöÃóäøóåõ áóæú
ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ ÞóÇÆöãðÇ ÈöÚóíúäöåö Ýöí íóÏöåö ÈóÚúÏó ÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö
ÝóáöáÑøóÇåöäö ÃóÎúÐõåõ¡ æóßóÐóáößó ÃóÎúÐõ ÈóÏóáöåö Ëõãøó ÇáúÚóÏúáõ åóáú
íóÑúÌöÚõ ÈöÇáúÞöíãóÉö Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö íóäúÙõÑõ Åäú ßóÇäó ÏóÝóÚó
ÇáÑøóåúäó Åáóíúåö Úóáóì æóÌúåö ÇáúÚóÇÑöíøóÉö ÇáúæóÏöíÚóÉö áóÇ íóÑúÌöÚõ
ÈöÞöíãóÉö ãóÇ ÏóÝóÚó Åáóíúåö Åäú ßóÇäó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö
ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáúÚóÏúáó áóãøóÇ ãóáóßó ÇáúÞöíãóÉó ÝóÞóÏú ãóáóßó
ÇáÑøóåúäó ÈöÇáÖøóãóÇäö ÝóÕóÇÑó ãõÚöíÑðÇ æóãõæÏöÚðÇ ãöáúßóåõ¡ ÝóÅöäú
ÏóÝóÚó Åáóíúåö ÑóåúäðÇ ÈöÃóäú ÞóÇáó ÎõÐú åóÐóÇ Ñóåúäõß ÎõÐúåõ
ÝóÇÍúÈöÓúåõ íóÑúÌöÚõ ÇáúÚóÏúáõ Úóáóíúåö ÈöÇáúÞöíãóÉö áóæú åóáóßó Ýöí
íóÏöåöº áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö¡ æóÞóÏú ÏõÝöÚó Åáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÌöåóÉò ãóÖúãõæäóÉò æóåöíó ÇáÑøóåúäõ ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú
ÏóÝóÚóåõ Åáóíúåö Úóáóì Óóæúãö ÇáúÞóÑúÖö æóÇáúÈóíúÚö¡ æóåóÐöåö
ÇáÊøóÚúÑöíÝóÇÊõ ÐóßóÑóåóÇ ÇáúÝóÞöíåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÇáúåöäúÏõæóÇäöíøõ.
(8/291)
- ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - æóáóæú
ßóÇäó ÇáúÚóÏúáõ ÑóÌõáóíúäö æóÇáÑøóåúäõ ãóÇáðÇ íõÞúÓóãõ ÝóæóÖóÚóÇåõ
ÚöäúÏó ÃóÍóÏöåöãóÇ ÌóÇÒó¡ æóáóãú íóÖúãóäóǺ áöÃóäøó ÇÌúÊöãóÇÚóåõãóÇ
Úóáóì ÍöÝúÙö ÌóãöíÚö ÇáÑøóåúäö Ýöí ÇáúÃóæúÞóÇÊö ßõáøöåóÇ æóåõæó áóÇ
íõÞúÓóãõ ãõÊóÚóÐøöÑñ Ýóáóãú íóÈúÞó ÅãúßóÇäõ ÇáúÍöÝúÙö ÅáøóÇ
ÈöÇáÊøóåóÇíõÄö æóãõØúáóÞõ ÇáúÃóãúÑö ÈöÇáúÍöÝúÙö íóÊóÕóÑøóÝõ Åáóì ÍöÝúÙò
íõãúßöäõ ÈöÏóáóÇáóÉö ÅÍóÇáóÉö ÇáúÃóãúÑö æóÐóáößó ÈöÇáÊøóåóÇíõÄö¡
æóÇáËøóÇÈöÊõ ÏóáóÇáóÉð ßóÇáËøóÇÈöÊö äóÕøðÇ ÝóÌóÚóáó ÇáÏøóÝúÚó Åáóì
ÃóÍóÏöåöãóÇ ÈöÅöÐúäö ÇáúãóÇáößö Ýóáóãú íóÖúãóäóÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ãöãøóÇ
íõÞúÓóãõ íóÖúãóäõ ÇáúÞóÇÈöÖõ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö æóíóÖúãóäõ ÇáÏøóÇÝöÚõ ÚöäúÏó
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ Úóáóì ãóÇ
ÚõÑöÝó Ýöí ÇáúæóÏöíÚóÉö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóíóåúáößõ Ýöí ÖóãóÇäö ÇáúãõÑúÊóåöäö) º
áöÃóäøó íóÏóåõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãóÇáöíøóÉö íóÏõ ÇáúãõÑúÊóåöäö
æóÇáúãóÇáöíøóÉõ åöíó ÇáúãóÖúãõæäóÉõ¡ æóáóæú ÏóÝóÚó ÇáúÚóÏúáõ ÇáÑøóåúäó
Åáóì ÃóÍóÏöåöãóÇ Öóãöäóº áöÃóäøóåõ ãõæÏöÚñ ÇáÑøóÇåöäó Ýöí ÍóÞøö
ÇáúÚóíúäö æóãõæÏöÚñ ÇáúãõÑúÊóåöäó Ýöí ÍóÞøö ÇáúãóÇáöíøóÉö æóßõáøñ
ãöäúåõãóÇ ÃóÌúäóÈöíøñ Úóäú ÇáúÂÎóÑö æóÇáúãõæÏöÚõ íóÖúãóäõ ÈöÇáÏøóÝúÚö
Åáóì ÇáúÃóÌúäóÈöíøö æóÅöÐóÇ Öóãöäó ÇáúÚóÏúáõ ÞöíãóÉó ÇáÑøóåúäö
ÈöÇáÊøóÚóÏøöí Ýöíåö ÅãøóÇ ÈöÅöÊúáóÇÝöåö Ãóæú ÈöÏóÝúÚöåö Åáóì ÃóÍóÏöåöãóÇ
æóÃóÊúáóÝóåõ ÇáúãõæÏóÚõ Åáóíúåö áóÇ íóÞúÏöÑõ ÇáúÚóÏúáõ Ãóäú íóÌúÚóáó
ÇáúÞöíãóÉó ÑóåúäðÇ Ýöí íóÏöåöº áöÃóäøó ÇáúÞöíãóÉó æóÇÌöÈóÉñ Úóáóíúåö
Ýóáóæú ÌóÚóáóåóÇ ÑóåúäðÇ Ýöí íóÏöåö íóÕöíÑõ ÞóÇÖöíðÇ æóãõÞúÊóÖöíðÇ
æóÈóíúäóåõãóÇ ÊóäóÇÝò æóáóßöäú íóÃúÎõÐóÇäöåóÇ ãöäúåõ æóíóÌúÚóáóÇäöåóÇ
ÑóåúäðÇ ÚöäúÏóåõ ÃóæóÚöäúÏó ÛóíúÑöåö ÝóíóÌõæÒõ¡ ÝóÅöäú ÊóÚóÐøóÑó
ÇÌúÊöãóÇÚõåõãóÇ íóÑúÝóÚõ ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáúÃóãúÑó Åáóì ÇáúÞóÇÖöí áöíóÝúÚóáó
Ðóáößó¡ ÝóÅöäú ÌóÚóáó ÇáúÞöíãóÉó ÑóåúäðÇ ÈöÑóÃúíöåöãóÇ Ãóæú ÈöÑóÃúíö
ÇáúÞóÇÖöí ÚöäúÏó ÇáúÚóÏúáö ÇáúÃóæøóáö Ãóæú ÚöäúÏó ÛóíúÑöåö¡ Ëõãøó ÞóÖóì
ÇáÑøóÇåöäõ ÇáÏøóíúäó ÝóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú æóßøóáó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúãõÑúÊóåöäó Ãóæú
ÇáúÚóÏúáó Ãóæú ÛóíúÑóåõãóÇ ÈöÈóíúÚöåö ÚöäúÏó Íóæúáö ÇáÏøóíúäö ÕóÍøó) º
áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó ãóÇáößñ áóåõ Ãóäú íõæóßøöáó ãóäú ÔóÇÁó ãöäú ÇáúÃóåúáö
ÈöÈóíúÚö ãóÇáöåö ãõØúáóÞðÇ æóãõäóÌøóÒðǺ áöÃóäøó ÇáúæóßóÇáóÉó íóÌõæÒõ
ÊóÚúáöíÞõåóÇ ÈöÇáÔøóÑúØö áößóæúäöåóÇ ãöäú ÇáúÅöÓúÞóÇØóÇÊöº áöÃóäøó
ÇáúãóÇäöÚó ãöäú ÇáÊøóÕóÑøõÝö ÍóÞøõ ÇáúãóÇáößö æóÈöÇáÊøóÓúáöíØö Úóáóì
ÈóíúÚöåö ÃóÓúÞóØó ÍóÞøóåõ æóÇáúÅöÓúÞóÇØóÇÊõ íóÌõæÒõ ÊóÚúáöíÞõåóÇ
ÈöÇáÔøõÑõæØö¡ æóáóæú ÃóãóÑó ÈöÈóíúÚöåö ÕóÛöíÑðÇ áóÇ íóÚúÞöáõ ÝóÈóÇÚóåõ
ÈóÚúÏó ãóÇ ÈóáóÛó áóÇ íóÕöÍøõ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì -¡ æóÞóÇáóÇ áóÇ íóÕöÍøõ áöÞõÏúÑóÊöåö Úóáóíúåö ÚöäúÏó
ÇáöÇãúÊöËóÇáö åõæó íóÞõæáõ Åäøó ÃóãúÑóåõ íóÞóÚõ ÈóÇØöáðÇ áöÚóÏóãö
ÇáúÞõÏúÑóÉö æóÞúÊó ÇáúÃóãúÑö ÝóáóÇ íóäúÞóáöÈõ ÌóÇÆöÒðÇ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú ÔóÑóØúÊ Ýöí ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö áóãú
íóäúÚóÒöáú ÈöÚóÒúáöåö æóÈöãóæúÊö ÇáÑøóÇåöäö æóÇáúãõÑúÊóåöäö) º áöÃóäøó
ÇáúæóßóÇáóÉó áóãøóÇ ÔõÑöØóÊú Ýöí ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö ÕóÇÑóÊú æóÕúÝðÇ ãöäú
ÃóæúÕóÇÝöåö æóÍóÞøðÇ ãöäú ÍõÞõæÞöåö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì ÃóäøóåóÇ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ
ÇáúæóËöíÞóÉõ ÝóáóÒöãó ÈöáõÒõæãö ÃóÕúáöåö æóáóÇ íóÊóÚóáøóÞõ Èöåö ÍóÞøõ
ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÝöí ÇáúÚóÒúáö ÅÈúØóÇáõ ÍóÞøöåö æóÕóÇÑó ßóÇáúæóßóÇáóÉö
ÈöÇáúÎõÕõæãóÉö ÈöØóáóÈö ÇáúãõÏøóÚöí¡ æóáóæú æóßøóáóåõ ÈöÇáúÈóíúÚö
ãõØúáóÞðÇ ÍóÊøóì ãóáóßó ÇáúÈóíúÚó ÈöÇáäøóÞúÏö æóÇáäøóÓöíÆóÉö¡ Ëõãøó
äóåóÇåõ Úóäú ÇáúÈóíúÚö ÈöÇáäøóÓöíÆóÉö áóãú íóÚúãóáú äóåúíõåõº áöÃóäøóåõ
áóÇÒöãñ ÈöÃóÕúáöåö ÝóßóÐóÇ ÈöæóÕúÝöåö¡ æóßóÐóÇ áóÇ íóäúÚóÒöáõ
ÈöÇáúÚóÒúáö ÇáúÍõßúãöíøö áöãóæúÊö Çáúãõæóßøöáö æóÇÑúÊöÏóÇÏöåö
æóáõÍõæÞöåö ÈöÏóÇÑö ÇáúÍóÑúÈöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóÇ íóÈúØõáõ
ÈöãóæúÊöåö¡ æóáóæú ÈóØóáó ÅäøóãóÇ íóÈúØõáõ áöÍóÞøö ÇáúæóÑóËóÉö æóÍóÞøõ
ÇáúãõÑúÊóåöäö ãõÞóÏøóãñ Úóáóíúåö ßóãóÇ íóÞúÏóãõ Úóáóì ÍóÞøö ÇáÑøóÇåöäö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúæóßóÇáóÉö ÇáúãõÝúÑöÏóÉö ÍóíúËõ ÊóÈúØõáõ ÈöÇáúãóæúÊö
æóíóäúÚóÒöáõ ÈöÚóÒúáö Çáúæóßöíáö áöãóÇ ÚõÑöÝó Ýöí ãóæúÖöÚöåö¡ æóåóÐöåö
ÇáúæóßóÇáóÉõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÝúÑóÏóÉö ãöäú æõÌõæåò ãöäúåóÇ ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ
æóãöäúåóÇ Ãóäøó Çáúæóßöíáó åõäóÇ ÇãúÊóäóÚó Úóäú ÇáúÈóíúÚö íõÌúÈóÑõ
Úóáóíúåö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúæóßóÇáóÉö ÇáúãõÝúÑóÏóÉö æóãöäúåóÇ Ãóäøó åóÐóÇ
íóÈöíÚõ ÇáúæóáóÏó æóÇáúÃóÑúÔó ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÝúÑóÏóÉö æóãöäúåóÇ Ãóäøóåõ
ÅÐóÇ ÈóÇÚó ÈöÎöáóÇÝö ÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÕúÑöÝóåõ Åáóì
ÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö ÇáúãõÝúÑóÏóÉö æóãöäúåóÇ Ãóäøó ÇáÑøóåúäó ÅÐóÇ ßóÇäó
ÚóÈúÏðÇ æóÞóÊóáóåõ ÚóÈúÏñ ÎóØøðÇ ÝóÏõÝöÚó ÇáúÞóÇÊöáõ ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö
ßóÇäó áöåóÐóÇ Çáúæóßöíáö Ãóäú íóÈöíÚóåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÝúÑóÏóÉö
æóÅöäøóãóÇ íóäúÚóÒöáõ ÈöÚóÒúáö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ áóãú íõæóßøöáúåõ
ÝóßóÇäó ÃóÌúäóÈöíøðÇ Úóäúåõ ÈöÇáäøöÓúÈóÉö Åáóì ÇáúæóßóÇáóÉö.
æóåóÐóÇ ÅÐóÇ ÚóÒóáóåõ Çáúãõæóßøöáõ áóÇ íóäúÚóÒöáõ ÝóÈöÚóÒúáö ÛóíúÑöåö
Ãóæúáóì Ãóäú áóÇ íóäúÚóÒöáó æóÞóíøóÏó ÇáúãõÄóáøöÝõ ÈöÞóæúáöåö ÔõÑöØóÊú
Ýöí ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö Ýóáóæú ßóÇäóÊú ÈóÚúÏó ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö ÐóßóÑó
ÇáúßóÑúÎöíøõ Ýöí ãõÎúÊóÕóÑöåö áöáÑøóÇåöäö Ãóäú íóÚúÒöáóåõ æóíóäúÚóÒöáõ
ÈöãóæúÊöåöº áöÃóäøó ÇáÊøóæúßöíáó ÈöÇáúÈóíúÚö æóÞóÚó ãõäúÝóÑöÏðÇ Úóäú
ÇáÑøóåúäö æóÅöäøóãóÇ ÌóÚóáúäóÇåóÇ ãöäú ÊóæóÇÈöÚö ÇáÑøóåúäö áößóæúäöåóÇ
ãóÔúÑõæØóÉð Ýöíåö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú ÊõÔúÊóÑóØú Ýöí ÇáÑøóåúäö ÇõÚúÊõÈöÑóÊú
æóßóÇáóÉð ãõÈúÊóÏóÃóÉð¡ æóÑõæöíó Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøóåõ áóÇ
íóäúÚóÒöáõ æóåõæó ÇÎúÊöíóÇÑõ ÈóÚúÖö ãóÔóÇíöÎöäóǺ áöÃóäøó ÇáúãóÔúÑõæØó
ÈóÚúÏó ÇáÑøóåúäö ÇáúÊóÍóÞó ÈöÇáúÚóÞúÏöº áöÃóäøó ÇÔúÊöÑóÇØó ÇáúÈóíúÚö
ÍóÊøóì íõæóÝøöíó Ïóíúäóåõ ãöäú Ëóãóäöåö ÒöíóÇÏóÉõ ÅíÝóÇÁò æóÊóÃúßöíÏõ
ÔóÑúØò Ýöí ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ íóËúÈõÊ Ýöí ÇáÑøóåúäö ÅíÝóÇÁñ Íõßúãöíøñ
æóÈöÇÔúÊöÑóÇØö ÇáúÈóíúÚö Ýöíåö ËóÈóÊó ÃóíúÖðÇ ÍóÞöíÞöíøñ æóßóÇäó
ÇÔúÊöÑóÇØõ ÒöíóÇÏóÉò ÃóíúÖðÇ æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáúãóÚúÞõæÏö Úóáóíúåö
ÊóáúÊóÍöÞõ ÈöÃóÕúáö ÇáúÚóÞúÏö æóÕóÇÑó ßóÇáúãóÔúÑõæØö Ýöíåö ÇÈúÊöÏóÇÁð
æóßóÇáÒøöíóÇÏóÉö Ýöí ÇáËøóãóäö.
æóáóæú ãóÇÊó ÇáúÚóÏúáõ ÈóØóáóÊú ÇáúæóßóÇáóÉõ ÍóÊøóì áóæú ÃóæúÕóì
ÈöÈóíúÚöåö áóãú íóÌõÒú æóÇáÑøóåúäõ Úóáóì ÍóÇáöåöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó
ÑóÖöíó ÈöÈóíúÚöåö¡ æóáóãú íóÑúÖó ÈöÈóíúÚö ÛóíúÑöåö¡ æóÞóÏú æóÞóÚó
ÇáúÚóÌúÒõ Úóäú ÇáúÈóíúÚö ÈöäóÝúÓöåö æóäóÇÆöÈöåö ÝóÈóØóáóÊú ÇáúæóßóÇáóÉõ
ÖóÑõæÑóÉð æóÇáÑøóåúäõ áóÇ íóÈúØõáõº áöÃóäøó ÇáúÚóÏúáó äóÇÆöÈñ Úóäú
ÇáÑøóÇåöäö æóÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí ÇáúÅöãúÓóÇßö æóÇáúÍöÝúÙö æóÇáÑøóåúäõ áóÇ
íóÈúØõáõ ÈöãóæúÊöåöãóÇ ÝóÈöãóæúÊö äóÇÆöÈöåöãóÇ Ãóæúáóì¡ æóáóæú ÇÌúÊóãóÚó
ÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóáóì æóÖúÚöåö Úóáóì
(8/292)
íóÏóíú ÚóÏúáò ÂÎóÑó¡ æóÞóÏú ãóÇÊó
ÇáúÃóæøóáõ Ãóæú Úóáóì íóÏóíú ÇáúãõÑúÊóåöäö ÌóÇÒóº áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó
áóåõãóÇ¡ ÝóÅöäú ÇÎúÊóáóÝóÇ æóÖóÚóåõ ÇáúÞóÇÖöí Úóáóì íóÏóíú ÚóÏúáò¡
æóÅöäú ÔóÇÁó Úóáóì íóÏóíú ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ áóíúÓó áöáÑøóÇåöäö
æóÇáúãõÑúÊóåöäö ÍóÞøñ Ýöí ÇáúÅöãúÓóÇßö æóÇáúÍöÝúÙö ÝóíóäúÕöÈõ ÇáúÞóÇÖöí
ÚóÏúáðÇ ÂÎóÑó íõãúÓößõåõ æóíóÍúÝóÙõåõ äóÇÆöÈðÇ ÚóäúåõãóǺ áöÃóäøó
ÇáúÞóÇÖöíó äõÕøöÈó áöÅöíÝóÇÁö ÍõÞõæÞö ÇáäøóÇÓö æóÅöÐóÇ Úóáöãó ÇáúÞóÇÖöí
Ãóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó íóÊøóåöãó ÇáúÚóÏúáó Ýöí ÇáúÚóÏóÇáóÉö áóãú íóÖóÚúåõ
Úóáóì íóÏóíúåö¡ æóÅöäú ßóÑöåó ÇáÑøóÇåöäõº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ßóÇäó áóåõ
æöáóÇíóÉõ ÇáúæóÖúÚö Úóáóì íóÏóíú ÚóÏúáò ÂÎóÑó ãóÚó ÅÈóÇÁö ÇáÑøóÇåöäö
ÝóßóÐóÇ áóåõ æöáóÇíóÉõ ÇáúæóÖúÚö Úóáóì íóÏóíú ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÃóãøóÇ
ÅÐóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÖóÚóåõ Úóáóì íóÏóíú ÇáÑøóÇåöäö ÐóßóÑó Ýöí ÈóÚúÖö
ÇáÑøöæóÇíóÇÊö áóíúÓó áóåõ Ðóáößóº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÝöíÏõº áöÃóäøó
ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÇáÑøóåúäö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ æóÐóáößó ÈöÃóäú íóÖúÌóÑó
ÇáÑøóÇåöäõ ÈöÅöãúÓóÇßö ÇáÑøóåúäö Úóäúåõ ÝóíõÓóÇÑöÚõ Ýöí ÞóÖóÇÁö
Ïóíúäöåö.
æóÐóáößó áóÇ íóÍúÕõáõ ãóÊóì ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏöåö Ýóíóßõæäõ
ÇáúæóÖúÚõ Ýöí íóÏöåö ÇÔúÊöÛóÇáðÇ ÈöãóÇ áóÇ íõÝöíÏõ¡ æóÐóßóÑó Ýöí ÈóÚúÖö
ÇáÑøöæóÇíóÇÊö áóåõ Ðóáößóº áöÃóäøó ÇáÖøóÌóÑó áóãú íóËúÈõÊú ãöäú ßõáøö
æóÌúåòº áöÃóäøó ÇáúÚóíúäó¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú Ýöí íóÏöåö áóßöäú ÈóÞöíó
ãóãúäõæÚðÇ Úóäú ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö Èöåö ÝóÇáúÍóÌúÑõ Úóäú ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ãöãøóÇ
íóÖúÌóÑõåõ æóÈöÅöÒóÇÁö ãóÇ ÝóÇÊó ãöäú ÇáÖøóÌóÑö ÍóÕóáó áöáúãõÑúÊóåöäö
ãóäúÝóÚóÉñ ÃõÎúÑóì æóåõæó Ãóäøóåõ ãóÊóì åóáóßó Ýöí íóÏö ÇáÑøóÇåöäö áóÇ
íóÓúÞõØõ ãöäú Ïóíúäöåö ßóãóÇ áóæú ÃóÚóÇÑóåõ ãöäúåõ æóåóáóßó Ýöí íóÏöåö
æóáöÐóÇ áóæú ÌóÚóáóÇåõ Úóáóì íóÏö ÚóÏúáò Ãóæú ÓóáøóØóÇ ÑóÌõáðÇ ÂÎóÑó
Úóáóì ÈóíúÚöåö æóÓóáøóãó ÇáËøóãóäó Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóæú ÓóáøóØó
ÇáúãõÑúÊóåöäó Úóáóì ÈóíúÚöåö ÌóÇÒó¡ æóáóíúÓó áóåõ ÝóÓúÎõåõ æóÚóÒúáõåõ
áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡ æóáóæú ÚóÒóáóÇ ÇáúÚóÏúáó ÓóáøóØóÇ ÛóíúÑóåõ Ãóæú áóãú
íõÓóáøöØóÇ ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõãóÇ áóæú ÇÊøóÝóÞóÇ Úóáóì ÝóÓúÎö ÇáÑøóåúäö
ÌóÇÒó ÝóßóÐóÇ Úóáóì ãóÇ ÔõÑöØó Ýöíåö æóãöäú ÇáÊøóÓúáöíØö Úóáóì ÇáúÈóíúÚö
ÇáúãõÑúÊóåöäö áóæú ÞóÈóÖóåõ æóÌóÚóáó ÇáÑøóÇåöäó ãõÓóáøóØðÇ Úóáóì
ÈóíúÚöåö ÌóÇÒóº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÃóæúÌóÈó Íõßúãóåõ æóåõæó ÇáúÍóÈúÓõ
ÏóÇÆöãðÇ Íöíäó ÞóÈóÖóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÝóÇÊó ÇáúÞóÈúÖõ
æóÇáúÍóÈúÓõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÝóíõÊóÕóæøóÑõ ÚóæúÏõåõ Ýöí ßõáøö ÒóãóÇäòº
áöÃóäøó áöáúãõÑúÊóåöäö ÍóÞøó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏöåö æóáóÇ íóÈúØõáõ ÚóÞúÏõ
ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó ÝóæóÇÊó Íõßúãö ÇáúÚóÞúÏö Úóáóì æóÌúåò íõÊóæóåøóãõ
æóíõÑúÌóì ÚóæúÏõåõ áóÇ íõæÌöÈõ ÈõØúáóÇäó ÇáúÚóÞúÏö ßóãóÇ áóæú ÃóÚóÇÑó
ãöäú ÇáÑøóÇåöäö.
æóåóÐóÇ ÅÐóÇ ÔóÑóØóÇ ÈóÚúÏó ÇáÑøóåúäö ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÔóÑóØóÇ Ýöí
ÇáÑøóåúäö Ãóäú íóßõæäó ÇáúÚóÏúáõ åõæó ÇáÑøóÇåöäõ áóÇ íóÕöÍøõ ÇáÑøóåúäõ¡
æóÅöäú ÞóÈóÖóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõº áöÃóäøóåõ ÔóÑúØñ Ýöí ÇáÑøóåúäö Ãóäú
íóßõæäó ÇáÑøóåúäõ ÚöäúÏóåõ ÓóÇÚóÉð ÝóáóÇ íóÌõæÒõ ßóãóÇ áóæú ÞóÇáó
íóæúãðÇ æóíóæúãðÇ áóÇ ÃóÑúÊóåöäõ ÏóÇÑðÇ æóÓóáøóØó ÇáÑøóÇåöäõ ÑóÌõáðÇ
Úóáóì ÈóíúÚöåóÇ æóÅöíÝóÇÁö ÇáËøóãóäö æóáóãú íóÞúÈöÖúåóÇ ÇáúãõÑúÊóåöäõ
áóãú íóßõäú ÑóåúäðÇ áöÚóÏóãö ÞóÈúÖöåö ÈöäóÝúÓöåö æóáóÇ ÈöäóÇÆöÈöåö
æóÈóíúÚõ ÇáúÚóÏúáö ÅíøóÇåóÇ ÌóÇÆöÒñ ÈöÇáúæóßóÇáóÉö æóÇáËøóãóäõ íõÏúÝóÚõ
Åáóì ÇáÑøóÇåöäö¡ ÝóÅöäú ÏóÝóÚóåõ Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö áóãú íóÖúãóäú
æóíóäúÚóÒöáõ ÇáúÚóÏúáõ ÈöãóæúÊö ÇáÑøóÇåöäö æóÇáÑøóåúäõ ÃõÓúæóÉõ
ÇáúÛõÑóãóÇÁöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó áóãú íóÕöÍøó Ýóáóãú íóÊóÚóáøóÞú ÍóÞøõ
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáËøóãóäö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÃóãóÑóåõ ÈöÇáúÈóíúÚö æóÈöÞóÖóÇÁö
ÇáÏøóíúäö ãöäú ÇáËøóãóäö æóÇáúãóÃúãõæÑõ ÈöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö Åäú ÔóÇÁó
ÏóÝóÚó Åáóì ÇáúÂãöÑö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÏóÝóÚó Åáóì ÇáúÛóÑöíãö æóíóßõæäõ
åóÐóÇ æóßöíáðÇ ãóÍúÖðÇ ÍóÊøóì áóÇ íõÌúÈóÑó ÇáúÚóÈúÏõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö
æóíóäúÚóÒöáó ÈöãóæúÊö ÇáúÂãöÑöº áöÃóäøóåõ ÔóÑóØó ÇáúÈóíúÚó Ýöí Ñóåúäò
ÛóíúÑö áóÇÒöãò ÝóáóÇ íóßõæäõ ÇáúÈóíúÚõ áóÇÒöãðÇ¡ æóáóæú ÞóÊóáó ÇáúÚóÈúÏõ
ÇáúãóÑúåõæäõ ÚóÈúÏó ÇáúÚóÏúáö ÇáúãõÓóáøóØö Úóáóì ÈóíúÚöåö Ãóæú ÝóÞóÃó
Úóíúäóåõ ÚóÈúÏñ ÏõÝöÚó ãóßóÇäóåõ Ýóåõæó ãõÓóáøóØñ Úóáóì ÈóíúÚöåö
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÃóæøóáöº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÇáúãóÏúÝõæÚó ÕóÇÑó ÑóåúäðǺ
áöÃóäøó ÍóÞøó ÇáúãõÑúÊóåöäö ßóÇäó ËóÇÈöÊðÇ Ýöí ÇáúÃóæøóáö æóÇáúÈóÏóáõ
ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÇáúÃóæøóáö ÝóËóÈóÊóÊú æöáóÇíóÊõåõ Ýöí ÇáËøóÇäöí ÍóÓóÈó
ËõÈõæÊö æöáóÇíóÊöåö Ýöí ÇáúÃóæøóáö ÈöÎöáóÇÝö Çáúæóßöíáö ÇáúãõÝúÑóÏöº
áöÃóäøóåõ ãóÇ ËóÈóÊó áóåõ ÍóÞøõ ÈóíúÚö ÇáúÃóÕúáö ÍóÊøóì íóÓúÑöíó Åáóì
ÈóÏóáöåö¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúÚóÏúáõ ÚóÈúÏðÇ ãóÍúÌõæÑðÇ Ãóæú ÛóíúÑó
ãóÍúÌõæÑò Ãóæú ÕóÈöíøðÇ ÚóÇÞöáðÇ ãóÃúÐõæäðÇ æóÛóíúÑó ãóÃúÐõæäò ÌóÇÒó
æóáóÇ ÊóáúÒóãõåõãóÇ ÇáúÚõåúÏóÉõ ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäö Çáúãóæúáóì æóÇáúæóáöíøöº
áöÃóäøóåõãóÇ áóÇ íõÄúÎóÐóÇäö ÈöÖóãóÇäö ÇáúÃóÞúæóÇáö ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäö
Çáúãóæúáóì æóÇáúæóáöíøö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÊóÈúØõáõ ÈöãóæúÊö Çáúæóßöíáö ÍóÊøóì áóÇ
íóÞõæãó æóÇÑöËõåõ æóáóÇ æóÕöíøõåõ ãóÞóÇãóåõ) º áöÃóäøó ÇáúæóßóÇáóÉó áóÇ
íóÌúÑöí ÝöíåóÇ ÇáúÅöÑúËõ æóáöÃóäøó Çáúãõæóßøöáó ÑóÖöíó ÈöÑóÃúíöåö áóÇ
ÈöÑóÃúíö ÛóíúÑöåö æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøóåõ Åäú æóÕøóì Çáúæóßöíáõ
íóãúáößõ ÈóíúÚóåõº áöÃóäøó ÇáúæóßóÇáóÉó áóÇÒöãóÉñ Ýóíóãúáößõ ÇáúæóÕöíøõ
ßóÇáúãõÖóÇÑöÈö ÅÐóÇ ãóÇÊó æóÇáúãóÇáöíøóÉõ ÚõÑõæÖñ íóãúáößõ æóÕöíøõ
ÇáúãõÖóÇÑöÈö ÈóíúÚóåóÇ áöãóÇ Ãóäøóåõ áóÇÒöãñ ÈóÚúÏó ãóÇ ÕóÇÑó ÚõÑõæÖðÇ
ÞõáúäóÇ ÇáúæóßóÇáóÉõ ÍóÞøñ Úóáóì Çáúæóßöíáö ÝóáóÇ ÊõæÑóËõ Úóäúåõº
áöÃóäøó ÇáúÅöÑúËó íóÌúÑöí Ýöí ÍóÞøò áóåõ áóÇ Ýöí ÍóÞøò Úóáóíúåö ÝóæóÌóÈó
ÇáúÞóæúáõ ÈöÈõØúáóÇäöåóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÖóÇÑóÈóÉöº áöÃóäøóåóÇ ÍóÞøõ
ÇáúãõÖóÇÑöÈö ÝóíõæÑóËõ Úóäúåõ ÝóÊóÞõæãõ ÇáúæóÑóËóÉõ ãóÞóÇãóåõ Ýöíåö
æóáöÃóäøó ÇáúãõÖóÇÑöÈó áóåõ æöáóÇíóÉõ ÇáÊøóæúßöíáö Ýöí ÍóíóÇÊöåö ÝóÌóÇÒó
Ãóäú íóÞõæãó æóÕöíøõåõ ãóÞóÇãóåõ ÈóÚúÏó æóÝóÇÊöåö ßóÇáúÃóÈö Ýöí ãóÇáö
ÇáÕøóÛöíÑö æóÇáúæóßöíáõ áóíúÓó áóåõ ÍóÞøõ ÇáÊøóæúßöíáö Ýöí ÍóíóÇÊöåö
ÝóáóÇ íóÞõæãõ ÛóíúÑõåõ ãóÞóÇãóåõ ÈóÚúÏó ãóæúÊöåö¡ æóáóæú ÃóæúÕóì
áöÑóÌõáò ÈöÈóíúÚöåö áóãú íóÕöÍøó ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ãóÔúÑõæØðÇ áóåõ Ýöí
ÇáúæóßóÇáóÉö ÝóíóÕöÍøõº áöÃóäøóåõ áóÇÒöãñ ÈöæóÖúÚöåö¡ æóÝöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö
áóæú ãóÇÊó ÇáúÚóÏúáõ ÈóØóáó ÇáÊøóÓúáöíØõ¡ æóÝöí ÇáÓøöÑóÇÌöíøóÉö
ÇáúÚóÏúáõ ÇáúãõÓóáøóØõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ÅÐóÇ ÈóÇÚó ÇáúÈóÚúÖó ÈóØóáó
ÇáÑøóåúäõ Ýöí ÇáúÈóÇÞöí æóÅöÐóÇ ÈóÇÚó ÇáúÚóÏúáõ ÇáÑøóåúäó æóæóÞóÚó
ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Èóíúäó ÇáÑøóÇåöäö æóÇáúãõÑúÊóåöäö æóÇáúÚóÏúáö Ýöí
ãöÞúÏóÇÑö ÇáËøóãóäö¡ ÝóÞóÇáó ÇáúÚóÏúáõ ÈöÚúÊ ÈöãöÇÆóÉò ÝóÃóÚúØóíúÊåóÇ
ÇáúãõÑúÊóåöäó¡ æóÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈóÇÚóåõ ÈöÎóãúÓöíäó ÝóÇáúÞóæúáõ
áöáúãõÑúÊóåöäö ãóÚó íóãöíäöåö ßóÐóÇ Ýöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö.
æóÅöäú ÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó ÝóÇáúÈóíøöäóÉõ ÈóíøöäóÉõ ÇáÑøóÇåöäö æóÅöÐóÇ
ßóÇäó ÇáúÚóÏúáõ ãõÓóáøóØðÇ Úóáóì
(8/293)
ÇáúÈóíúÚö ÅÐóÇ Íóáøó ÇáúÃóÌóáõ¡ ÝóÞóÇáó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ßóÇäó ÇáúÃóÌóáõ Åáóì ÔóåúÑö ÑóãóÖóÇäó¡ æóÞóÏú ÏóÎóáó
ÔóåúÑõ ÑóãóÖóÇäó¡ æóÞóÇáó ÇáÑøóÇåöäõ Åáóì ÔóæøóÇáò ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ
ÇáÑøóÇåöäö Ýöí æóÞúÊö Íõáõæáö ÇáúÃóÌóáö ÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ÇáúãõÑúÊóåöäö
æóÅöÐóÇ ÈóÇÚó ÇáúÚóÏúáõ ÈöÇáäøóÓöíÆóÉö ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõ ãöäú ÛóíúÑö
ÊóÝúÕöíáò ßóÐóÇ Ýöí ÇáúÃóÕúáö¡ æóÝöí ÛóíúÑöåö ÅÐóÇ ÈóÇÚó ÈöäóÓöíÆóÉò
ÛóíúÑö ãóÚúåõæÏóÉò ÈöÃóäú ÈóÇÚó Åáóì ÚóÔúÑö Óöäöíäó íóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ
ÊóÌõæÒó ÚöäúÏóåõãóÇ¡ æóÞóÇáó ÇáúÞóÇÖöí ÃóÈõæ Úóáöíøò ÇáäøóÓóÝöíøõ Åäú
ÊóÞóÏøóãó ãöäú ÇáÑøóÇåöäö ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ÈöÇáäøóÞúÏö ÈöÃóäú
ÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ íõØóÇáöÈõäöí ÈöÏóíúäöåö æóíõÄúÐöíäöí ÝóÈöÚúåõ ÍóÊøóì
ÃõæÝöíóåõ ÝóÈóÇÚóåõ ÈöÇáäøóÓöíÆóÉö áóÇ íóÌõæÒõ ÈöãóäúÒöáóÉö ãóÇ áóæú
ÞóÇáó ÈöÚúåõ¡ ÝóÅöäøöí ãõÍúÊóÇÌñ Åáóì ÇáäøóÝóÞóÉö¡ æóÝöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö
áóæú ßóÇäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ åõæó ÇáúÚóÏúáõ¡ ÝóÞóÇáó áóåõ ÇáÑøóÇåöäõ ÈöÚúåõ
æóÇÓúÊóæúÝö Ïóíúäóß ãöäú Ëóãóäöåö ÝóÈóÇÚóåõ ÈöÇáäøóÓöíÆóÉö ÝóíóÌõæÒõ
ßóíúÝóãóÇ ßóÇäó¡ æóÞóÇáó ÔóãúÓõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ: áóæú áóÍöÞó
ÇáúÚóÏúáó Ìõäõæäñ íóÞóÚõ ÇáúÅöíóÇÓõ ãöäú ÅÝóÇÞóÊöåö ÝóíóäúÚóÒöáõ¡ æóÅöäú
ßóÇäó íõÑúÌóì ÅÝóÇÞóÊõåõ áóÇ íóäúÚóÒöáõ ÍóÊøóì ÅÐóÇ ÚóÇÏó ÚóÞúáõåõ
Åáóíúåö áóåõ Ãóäú íóÈöíÚó¡ æóÅöäú ÈóÇÚó Ýöí ÍóÇáö Ìõäõæäöåö áóÇ íóÕöÍøõ
æóÇáúÚóÏúáõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúÚóíúäö ßóÇáúãõæÏóÚö ÝóãóÇ ÌóÇÒó áöáúãõæÏóÚö
ÌóÇÒó áöáúÚóÏúáö æóáóÇ íóãúáößõ Ãóäú íõÓóÇÝöÑó ÈöÇáÑøóåúäö ÅÐóÇ ßóÇäóÊú
ÇáØøóÑöíÞõ ãõÎöíÝóÉð æóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáØøóÑöíÞõ ÂãöäðÇ æóÞóíøóÏó
ÈöÇáúãöÕúÑö áóÇ íóãúáößõ ÇáÓøóÝóÑó¡ æóÝöí ÇáúÛöíóÇËöíøóÉö ÅÐóÇ ãóÇÊó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ íóÈöíÚõ ÇáúÚóÏúáõ ÇáúÚóíúäó ÇáúãóÑúåõæäóÉó ÈöÍóÖúÑóÉö
ÇáúæóÑóËóÉö¡ æóáóæú ÈóÇÚó ÇáúÚóÏúáõ¡ Ëõãøó ÑõÏøó Úóáóíúåö ÈöÚóíúÈò
ÑóÌóÚó Èöåö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáÑøóÏøõ Úóáóíúåö
ÈöÅöÞúÑóÇÑöåö ÈöÚóíúÈò ÌóÇÒó Ãóäú íóÍúÏõËó Ýöí ÇáúãõÏøóÉö¡ æóáóæú
ÕóÏøóÞóåõ ÇáÑøóÇåöäõ ÈöÇáúÚóíúÈö Ýöí íóÏöåö íóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóíúåö.
æóáóæú ÇÎúÊóÇÑó ÇáúÚóÏúáõ ÃóÍóÏóåõãóÇ ÝóÃóÝúáóÓó áóíúÓó áóåõ Ãóäú
íóÑúÌöÚó Úóáóì ÇáúÂÎóÑö¡ æóáóæú ÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ßóÇäó ÞöíãóÊõåõ
íóæúãó ÇáÑøóåúäö ßóÐóÇ¡ Ëõãøó ÇÏøóÚóì ÇáäøõÞúÕóÇäó áóãú íõÕóÏøóÞú æóáóÇ
íóÑúÌöÚõ ÈöÇáäøõÞúÕóÇäö ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÊóÑóÇÌõÚõ ÇáÓøöÚúÑö Ýöí Êöáúßó
ÇáúãõÏøóÉö ãóÚúÑõæÝðÇ¡ æóáóæú ÞóÇáó ÇáúÚóÏúáõ ÈöÚúÊ æóÞóÈóÖúÊ ÇáËøóãóäó
æóåóáóßó ÚöäúÏöí Ãóæú ÏóÝóÚúÊå áóß ÕõÏøöÞó Úóáóíúåö. æóÝöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö
Ñóåóäó ÔóíúÆðÇ ÈöÏóíúäò ãõÄóÌøóáò æóÓóáøóØó ÇáúÚóÏúáó Úóáóì ÈóíúÚöåö
ÅÐóÇ Íóáøó ÇáúÃóÌóáõ Ýóáóãú íóÞúÈöÖú ÇáúÚóÏúáõ ÇáÑøóåúäó ÍóÊøóì Íóáøó
ÇáÏøóíúäõ ÝóÇáÑøóåúäõ ÈóÇØöáñ æóÇáúæóßóÇáóÉõ ÈöÇáúÈóíúÚö ÈóÇÞöíóÉñ¡
æóáóæú Ñóåóäó ÔóíúÆðÇ ÈöÏóíúäò ãõÄóÌøóáò æóÓóáøóØó ÇáúÚóÏúáó Úóáóì
ÇáúÈóíúÚö ãõØúáóÞðÇ¡ æóáóãú íóÞõáú ÚöäúÏó Íõáõæáö ÃóÌóáö ÇáÏøóíúäö
ÝóáöáúÚóÏúáö Ãóäú íóÈöíÚóåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó æóÝöí ÇáúãõäúÊóÞóì
æóÇáÐøóÎöíÑóÉö ÈöÔúÑñ Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ñóåóäó ãöäú ÂÎóÑó ÚóÈúÏðÇ
æóæóÖóÚóÇåõ Úóáóì íóÏö ÚóÏúáò æóÛóÇÈó ÇáÑøóÇåöäõ¡ ÝóÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÂãõÑõß ÈöÈóíúÚöåö¡ æóÞóÇáó ÇáúÚóÏúáõ áóãú íóÃúãõÑúäöí ÈöÈóíúÚöåö ÞóÇáó
áóÇ ÃóÞúÈóáõ ÈóíøöäóÉó ÇáúãõÑúÊóåöäö Úóáóíúåö¡ æóÝöí ÇáúÅöãúáóÇÆöíøóÇÊö
ÇáúÚóÏúáõ ÃóæúÕóì Åáóì ÑóÌõáò ÈöÈóíúÚö ÇáÑøóåúäö áóãú íóÌõÒú ÅáøóÇ Ãóäú
íóßõæäó ÇáÑøóÇåöäõ ÞóÇáó áóåõ Ýöí ÃóÕúáö ÇáúæóßóÇáóÉö æóßøóáúÊõß
ÈöÈóíúÚö ÇáÑøóåúäö æóÃóÌóÒúÊ áóß ãóÇ ÕóäóÚúÊå ÝóÍöíäóÆöÐò íóÌõæÒõ
áöæóÕöíøöåö ÈóíúÚõåõ æóáóÇ íóÌõæÒõ áöáúæóÕöíøö Ãóäú íõæÕöíó Åáóì
ËóÇáöËò¡ Ñóæóì ÇáúÍóÓóäõ Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó Ãóäøó æóÕöíøó ÇáúÚóÏúáö
íóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáúÚóÏúáö Ýöí ÇáúÈóíúÚö¡ æóÑóæóì ÇÈúäõ ãóÇáößò Úóäú
ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøó æóÕöíøó ÇáúÚóÏúáö íóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáúÚóÏúáö Ýöí
ÇáúÈóíúÚö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÖóÇÑöÈö íóãõæÊõ æóÇáúãóÇáõ ÚõÑõæÖõ¡ ÝóÅöäøó
æóÕöíøóåõ íóÞõæãõ ãóÞóÇãóåõ Ýöí ÇáúÈóíúÚö.
ÞóÇáó ÇáúÍóÇßöãõ ÃóÈõæ ÇáúÝóÖúáö: åóÐóÇ ÇáúÌóæóÇÈõ ÎöáóÇÝõ ÌóæóÇÈö
ÇáúÃóÕúáö ÔóÑúÍõ ÇáØøóÍóÇæöíøö¡ ÝóÅöäú ÓóáøóØó ÇáúÚóÏúáó Úóáóì ÇáúÈóíúÚö
æóÃóÏóÇÁö ÇáËøóãóäö ãöäúåõ ÌóÇÒó ÈóíúÚõåõ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÝöíãóÇ
ÚóÒøó æóåóÇäó æóÈöÃóíøö Ëóãóäò ßóÇäó ãöäú ÞóÈöíáö ÇáúãõØúáóÞö
ÈöÇáúÈóíúÚö¡ ÝóÅöäú ÈóÇÚóåõ ÈöÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöäøóåõ íóÞúÖöí
Ïóíúäóåõ ãöäú ÇáËøóãóäö¡ æóÅöäú ÈóÇÚóåõ ÈöÎöáóÇÝö ÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö¡
ÝóÅöäøóåõ íóÈöíÚõ ÇáËøóãóäó ÈöÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö æóíóÞúÖöí Ïóíúäó
ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì íóÈöíÚõåõ ÈöÇáÏøóÑóÇåöãö æóÇáÏøóäóÇäöíÑö ÈöãöËúáö ÞöíãóÊöåö
Ãóæú ÃóÞóáøó ÈöÞóÏúÑö ãóÇ íóÊóÛóÇÈóäõ ÇáäøóÇÓõ Ýöíåö¡ ÝóÅöäú ÈóÇÚóåõ
ÈöÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö ÞóÖóì Èöåö ÇáÏøóíúäó¡ æóÅöäú ÈóÇÚóåõ ÈöÎöáóÇÝö
ÌöäúÓöåö ÕóÑóÝóåõ ÈöÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö æóÞóÖóì ÇáÏøóíúäó¡ æóÐóßóÑó Ýöí
ÇáúÃóÕúáö ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãõÓóáøóØðÇ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ÝóÃóÞóÇãó
ÈóíøöäóÊóåõ Ãóäøóåõ ÈóÇÚó ÈöÓóÈúÚöíäó æóÃóÞóÇãó ÇáÑøóÇåöäõ ÈóíøöäóÊóåõ
Ãóäøóåõ ãóÇÊó Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÃõÎöÐó ÈöÈóíøöäóÉö ÇáúãõÑúÊóåöäö¡
æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó íõÄúÎóÐõ ÈöÈóíøöäóÉö ÇáÑøóÇåöäö æóáóãøóÇ ÙóåóÑó
Ãóäøó ÇáúÚóÏúáó æóßöíáñ ÚóÈøóÑó Úóäúåõ ÈöáóÝúÙö Çáúæóßöíáö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú Íóáøó ÇáúÃóÌóáõ æóÛóÇÈó ÇáÑøóÇåöäõ
ÃõÌúÈöÑó Çáúæóßöíáõ Úóáóì ÈóíúÚöåö ßóÇáúæóßöíáö ÈöÇáúÎõÕõæãóÉö ãöäú
ÌöåóÉö ÇáúãóØúáõæÈö ÅÐóÇ ÛóÇÈó ãõæóßøöáõåõ ÃõÌúÈöÑó ÚóáóíúåóÇ) º áöÃóäøó
ÇáúæóßóÇáóÉó ÈöÇáÔøóÑúØö Ýöí ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö ÕóÇÑóÊú æóÕúÝðÇ ãöäú
ÃóæúÕóÇÝö ÇáÑøóåúäö ÝóáóÒöãóÊú ßóáõÒõæãöåö æóáöÃóäøó ÍóÞøó ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÊóÚóáøóÞó ÈöÇáúÈóíúÚö æóÝöí ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÅÈúØóÇáõ ÍóÞøöåö ÝóíõÌúÈóÑõ
Úóáóíúåö ßóãóÇ Ýöí Çáúæóßöíáö ÈöÇáúÎõÕõæãóÉö ÅÐóÇ ÛóÇÈó ãõæóßøöáõåõ
æóÇáúÌóÇãöÚõ ÈóíúäóåóÇ Ãóäøó Ýöí ÇáöÇäúÊöÝóÇÚö ÝöíåöãóÇ ÅÈúØóÇáó
ÍóÞøöåöãóÇ ÈöÎöáóÇÝö Çáúæóßöíáö ÈöÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøó áöáúãõæóßøöáö Ãóäú
íóÈöíÚó ÈöäóÝúÓöåö æóáóÇ íóÈúØõáõ ÍóÞøõåõ¡ ÃóãøóÇ ÇáúãõÏøóÚöí ÝóáóÇ
íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÇáÏøóÚúæóì Úóáóì ÇáúÛóÇÆöÈö æóÇáúãõÑúÊóåöäõ áóÇ íóãúáößõ
ÇáúÈóíúÚó ÈöäóÝúÓöåö. æóÞóæúáõåõ æóÛóÇÈó ÇáÑøóÇåöäõ íóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ
ÞóíøóÏó Ýöí ÌóÈúÑö ÇáúÚóÏúáö Úóáóì ÇáúÈóíúÚö¡ æóáóíúÓó ßóÐóáößó ÞóÇáó
Ýöí ÇáúãõÍöíØö.
æóáóæú ÃóÈóì ÇáúÚóÏúáõ ÇáúÈóíúÚó¡ æóÞóÏú ÓóáøóØó Úóáóíúåö íõÌúÈöÑõåõ
ÇáúÞóÇÖöí Úóáóì ÈóíúÚöåöº áöÃóäøó ÇáúæóßóÇáóÉó ÕóÇÑóÊú ÍóÞøó
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÍóÊøóì áóæú ÃóÑóÇÏó ÇáúÚóÏúáõ ÇÓúÊöÑúÏóÇÏó ÇáÑøóåúäö
áöáÑøóÇåöäö ÍóÊøóì íóÈúØõáó ÇáúÅöíÝóÇÁõ ãõäöÚó ãöäú Ðóáößó æóÇáúÚóÏúáõ
íõÝóÇÑöÞõ Çáúæóßöíáó ÇáúãõÝúÑóÏö ÈöÇáúÈóíúÚö Ýöí ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóÔúíóÇÁó
ÞóÏøóãúäóÇ ËóáóÇËóÉð ãöäúåóÇ. æóÇáÑøóÇÈöÚõ ÇáúÚóÏúáõ íóãúáößõ
ÇáúãõÕóÇÑöÝóÉó ÈöÇáËøóãóäö ÅÐóÇ ÈóÇÚó ÇáúÚóíúäó ÈöÎöáóÇÝö
(8/294)
ÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö ÈöÎöáóÇÝö Çáúæóßöíáö
ÇáúãõÝúÑóÏöº áöÃóäøó ÇáúÚóÏúáó ãóÃúãõæÑñ ÈöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö Ýóíóãúáößõ
ÇáúãõÕóÇÑóÝóÉó ÈöÇáËøóãóäö ãöäú ÌöäúÓö ÇáÏøóíúäö ÍóÊøóì íóãúáößó ÅíÝóÇÁó
ÇáÏøóíúäö ßóãóÇ áóæú ÞóÇáó áöÂÎóÑó ÇÞúÖö Ïóíúäöí ãöäú ÏóÇÑöí ßóÇäó
ãóÃúãõæÑðÇ ÈöÈóíúÚö ÇáÏøóÇÑö æóÈöÅöíÝóÇÁö ÇáÏøóíúäö ãöäú ËóãóäöåóÇ
æóßøóáó ÇáúÚóÏúáõ ÈöÈóíúÚö ÇáÑøóåúäö æóßöíáðÇ ÝóÈóÇÚó ÌóÇÒó Åäú ßóÇäó
ÍóÇÖöÑðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÛóÇÆöÈðÇ áóãú íóÌõÒú ÅáøóÇ Ãóäú íõÌöíÒóåõ ÈóÚúÏó
ÇáúÈóíúÚö ßóãóÇ Ýöí Çáúæóßöíáö ÇáúãõÝúÑóÏö Úóáóì ãóÇ ãóÑøó¡ æóßóÐóáößó
áóæú ÞóÏøóÑó ÇáúÚóÏúáõ áöáúæóßöíáö ËóãóäðÇ ÌóÇÒó ãõØúáóÞðÇ¡ æóÞöíáó åõæó
Úóáóì ÇáÊøóÝúÕöíáö ÇáøóÐöí ÐóßóÑúäóÇ¡ æóÞöíáó Ýöíåö ÑöæóÇíóÊóÇäö Ýöí
ÑöæóÇíóÉö ÇáúæóßóÇáóÉö Ãóäøóåõ áóÇ íóÌõæÒõ ÅáøóÇ Ãóäú íóÈöíÚó
ÈöÍóÖúÑóÊöåö Ãóæú ÈöÅöÌóÇÒóÊöåö¡ æóÝöí ÑöæóÇíóÉö ÇáúßöÊóÇÈö íóÌõæÒõ
ãõØúáóÞðǺ áöÃóäøó åóÐóÇ ÈóíúÚñ ÍóÖóÑóåõ ÑóÃúíõ ÇáúÃóæøóáöº áöÃóäøó
ÇáÑøóÃúíó ÅäøóãóÇ íõÍúÊóÇÌõ Åáóíúåö ãöäú ÇáúÃóæøóáö áöÊóÞúÏöíÑö
ÇáËøóãóäöº áöÃóäøó Ëóãóäó ÇáÔøóíúÁö áóÇ íõÚúÑóÝõ ÅáøóÇ ÈöÑóÃúíò¡ ÝóÅöÐóÇ
ÞóÏøóÑó ÇáúÃóæøóáõ ÇáËøóãóäó¡ æóÞóÏú ÈóÇÚó ÇáËøóÇäöí ÈöÐóáößó
ÇáúãöÞúÏóÇÑö ÝóÞóÏú ÍóÖóÑó ÑóÃúíõ ÇáúÃóæøóáö¡ æóÅöäú áóãú íóäúÚóÞöÏú
ÈöÚöÈóÇÑóÊöåö æóÇáÔøóÑúØõ Ãóäú íóßõæäó ÈöÑóÃúíöåö æóäõØúÞöåö ÝóÕóÇÑó
ßóãóÇ áóæú ÈóÇÚó ÈöÍóÖúÑóÊöåö.
æóÌúåõ ÑöæóÇíóÉö ÇáúæóßóÇáóÉö Ãóäøó åóÐóÇ ÈóíúÚñ áóãú íóÍúÖõÑúåõ
ÇáúÃóæøóáõº áöÃóäøó ÑóÃúíó ÇáúÃóæøóáö ÈöÇáËøóãóäö ÇáøóÐöí ÞõÏøöÑó
ÊóÚóáøóÞó ÈöÚóÏóãö ÇáúÚöáúãö ÈöÑóÛúÈóÉö ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö
Ýöí Ëóãóäö ÇáúãóÈöíÚö æóÈöÚóÏóãö ÒöíóÇÏóÉö ÑóæóÇÌö ÇáÓøöáúÚóÉöº áöÃóäøó
ÇáúÃóæøóáó ãóÊóì Úóáöãó ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑóì ÇáÑøóÛúÈóÉó Ýöí ÇáúãóÈöíÚö
ÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì ÇáËøóãóäö ÇáúãóÐúßõæÑö áóÇ íõÌúÈöÑõåõ Ýöí Ðóáößó
Ýóíóßõæäõ Ýöí Ðóáößó ÇÍúÊöãóÇáñ ÝóáóÇ íóËúÈõÊõ ÑóÃúíö ÇáúÃóæøóáö
ÈöÇáÔøóßøö æóÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÃóÌóÇÒó¡ ÝóÅöäøó
ÇáËøóÇäöíó áóÇ íóÕöíÑõ ãõÄúÊóãóäðÇ ÍóÇáó ÛóíúÈóÉö ÇáúÃóæøóáö ÖóÑõæÑóÉó
ÕöÍøóÉö ÇáúÅöÌóÇÒóÉö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ ÈõÏøó ãöäú ÇáúÍõßúãö ÈöÕöÍøóÉö
ÇáúÅöÌóÇÒóÉö ÅÐóÇ ÍóÕóáóÊú ÇáúÅöÌóÇÒóÉõ ãöãøóäú íóãúáößõ ÇáúÅöäúÔóÇÁó
æóÇÆúÊöãóÇäõ ÇáúÃóÌúäóÈöíøö íóËúÈõÊõ ÍóÇáóÉó ÇáÖøóÑõæÑóÉö ßóÇáúãõæÏóÚö
ÅÐóÇ ÏóÝóÚó ÇáúæóÏöíÚóÉó Åáóì ÇáúÃóÌúäóÈöíøö ÍóÇáóÉó ÇáúÎóæúÝö
æóÇáúÝóÑúÞö ÌóÇÒó¡ æóÝöí ÛóíúÑö åóÄõáóÇÁö áóæú ÕóÇÑó ÇáËøóÇäöí
ãõÄúÊóãóäðÇ¡ ÝóÅöäøóãóÇ íóÕöíÑõ ãõÄúÊóãóäðÇ ÖóÑõæÑóÉó ÕöÍøóÉö
ÇáÊøóæúßöíáö æóáóÇ ÖóÑõæÑóÉó Åáóì ÇáúÍõßúãö ÈöÕöÍøóÉö ÇáÊøóæúßöíáöº
áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÅäúÔóÇÁó ÚóÞúÏò æóáóÇ ÅÌóÇÑóÉó¡ æóÇÆúÊöãóÇäõ
ÇáúÃóÌúäóÈöíøö ãöäú ÛóíúÑö ÖóÑõæÑóÉò æóáóÇ íóÌõæÒõ ÝóßóÇäóÊú åóÐöåö
ÇáÑøöæóÇíóÉõ ÃóÕóÍøó ÈóÇÚóåõ ÝóÃóÌóÇÒóåõ ÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ
æóÃóÈóì ÇáúÚóÏúáõ ÌóÇÒó¡ æóáóæú ÃóÌóÇÒó ÃóÍóÏõåõãóÇ Ïõæäó ÇáúÂÎóÑö áóãú
íóÌõÒúº áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó áóåõãóÇ áóÇ íõÚóÏøõ æóåúãðǺ áöÃóäøó Çáúãöáúßó
áöáÑøóÇåöäö æóÇáúÍóÞøó áöáúãõÑúÊóåöäö ÝóíõÔúÊóÑóØõ ÇÌúÊöãóÇÚõåõãóÇ Úóáóì
ÇáúÅöÌóÇÒóÉö¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÌóÇÒó ÌóÇÒó æóßóÇäó Ðóáößó ÅÎúÑóÇÌðÇ áöáúÚóÏúáö
Úóäú ÇáúæóßóÇáóÉö æóÊóæúßöíáðÇ áöáúÂÎóÑö ÈöÇáúÈóíúÚö æóáóåõãóÇ Ðóáößó
ßóãóÇ áóæú ßóÇäó áöáÑøóÇåöäö ÃóÑúÖõ ÎóÑóÇÌò Ãóæú ÚõÔúÑò æóÃóÎóÐó
ÇáúÎóÑóÇÌó æóÇáúÚõÔúÑó ãöäú ÇáÑøóÇåöäö áóÇ íóÑúÌöÚõ Ýöí Ëóãóäöåöº
áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó ÕóÇÑó ÞóÇÖöíðÇ ÍóÞøðÇ æóÇÌöÈðÇ Úóáóíúåö ÝóáóÇ
íóÑúÌöÚõ Èöåö Ýöí ÍóÇáò ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÍóÞøõ ÛóíúÑöåö.
æóÅöäú ÃóÎóÐó Ðóáößó ãöäú ÇáËøóãóÑóÉö Ãóæú ÇáúÛóáøóÉö áóÇ íóÈúØõáõ
ÔóíúÆðÇ ãöäú ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó åóáóÇßó ÇáÒøöíóÇÏóÉö ãöäú ÇáúÚóíúäö áóÇ
íõÓúÞöØõ ÔóíúÆðÇ ãöäú ÇáËøóãóäö æóíóßõæäõ Ðóáößó ãóÍúÓõæÈðÇ Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö æóáöÃóäøóåõ áóæú áóãú íóÓúÊóÍöÞøó ÔóíúÆðÇ ãöäú ÇáúÚóíúäö¡
ÝóÅöäøó áöÕóÇÍöÈö ÇáúÃóÑúÖö Ãóäú íõÚúØöíó ÇáúÎóÑóÇÌó ãöäú ãóÇáò ÂÎóÑó
Ýóáóãú íóÕöÑú ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÏøóíúäö ãõÓúÊóÍóÞøðÇ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÃóÎóÐóåõ
ÇáÓøõáúØóÇäõ ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò¡ ÝóÅöäøóåõ íóÓúÞõØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÈöÞóÏúÑöåöº áöÃóäøóåõ ÛõÕöÈó ãöäúåõ ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú åóáóßó ÈóÚúÖõ
ÇáÑøóåúäö Ýöí íóÏöåö¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ ãõÝúáöÓðÇ æóÇáÑøóåúäõ Ýöí
íóÏö ÇáúÚóÏúáö ÝóÇÓúÊóÍóÞøó ÇáúÚóÈúÏõ ÝóÏóÝóÚó ÇáúÚóÏúáõ ÇáúÈóÏóáó
æóÃóÈúÞóÇåõ Ýöí íóÏöåö íóÈöíÚõåõ æóíóÓúÊóæúÝöí Ëóãóäóåõ æóåõæó ÃóÍóÞøõ
Èöåö ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÍóÞøóåõãóÇ ÊóÚóáøóÞó ÈöÇáúÚóÈúÏö Ýöí
æóÞúÊò æóÇÍöÏòº áöÃóäøó ÍóÞøó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝöíãóÇ ÊóÍóæøóáó ãöäú
ÇáúÚóÈúÏö Åáóì Ëóãóäöåö ÈöÇáúÈóíúÚö æóÅöäøóãóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúÚóÈúÏö
ËóÇäöíðÇ ÈóÚúÏó ÇáÑøóÏøö æóÍóÞøõ ÇáúÚóÏúáö ÊóÚóáøóÞó ÈöÇáúÚóÈúÏö Ýöí
åóÐóÇ ÇáúæóÞúÊö ÝóÞóÏú ÇÓúÊóæúÝóíóÇ ÇáúÍóÞøóíúäö Ýöí æóÞúÊö ÊóÚóáøõÞö
ÇáúÍóÞøö ÊóÑóÌøóÍó Ïóíúäõ ÇáúÚóÏúáö áöÊóÚóáøõÞöåö ÈöÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ
æóÌóÈó ÈöÓóÈóÈö åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏö æóÏóíúäõ ÇáúãõÑúÊóåöäö áóãú íóÌöÈú
ÈöÓóÈóÈö åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏö ÝóÕóÇÑó ÇáúÚóÏúáõ Ãóæúáóì ßóÏóíúäö ÇáúÚóÈúÏö
ãóÚó Ïóíúäö Çáúãóæúáóì Ýóíóßõæäõ Ïóíúäõ ÇáúÚóÈúÏö ÃóÍóÞøó æóÕóÇÑó ßóãóÇ
áóæú ÏóÝóÚó ÇáúÚóÏúáõ ÇáËøóãóäó Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ Ëõãøó ÑóÏøó Úóáóíúåö
ÈöÇáúÚóíúÈö ÝóíóÓúÊóÑöÏøõ ÇáËøóãóäó ãöäúåõ ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ ÈóÇÚó ÇáúÚóÏúáõ
ÈóíúÚðÇ ÝóÇÓöÏðÇ áóÇ íóÖúãóäõ ßóÇáúæóßöíáö ÇáúãõÝúÑóÏö æóãóÚúäóì
ÇáúÅöÌúÈóÇÑö Ãóäú íóÍúÈöÓóåõ ÇáúÞóÇÖöí ÃóíøóÇãðÇ áöíóÈöíÚó¡ ÝóÅöäú áóÌøó
ÈóÚúÏó ÇáúÍóÈúÓö ÃóíøóÇãðÇ ÝóÇáúÞóÇÖöí íóÈöíÚõåõ Úóáóíúåö¡ æóåóÐóÇ Úóáóì
ÃóÕúáöåöãóÇ ÙóÇåöÑñ.
æóÃóãøóÇ Úóáóì ÃóÕúáö ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÝóßóÐóáößó ÚöäúÏó ÇáúÈóÚúÖöº
áöÃóäøóåõ ÊóÚóíøóäó ÌöåóÉñ áöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö æóáöÃóäøó ÈóíúÚó
ÇáÑøóåúäö ÕóÇÑó ãõÓúÊóÍóÞøðÇ áöáúãõÑúÊóåöäö ÈöÎöáóÇÝö ÓóÇÆöÑö
ÇáúãóæóÇÖöÚö¡ æóÞöíáó áóÇ íóÈöíÚõ ÇáúÞóÇÖöí ÚöäúÏóåõ ßóãóÇ áóÇ íóÈöíÚõ
ÇáúãóÏúíõæäõ ÚöäúÏóåõ áöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö¡ Ëõãøó ÅÐóÇ ÃõÌúÈöÑó Úóáóì
ÇáúÈóíúÚö æóÈóÇÚó áóÇ íóÝúÓõÏõ åóÐóÇ ÇáúÈóíúÚõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÅöÌúÈóÇÑöº
áöÃóäøó ÇáúÅöÌúÈóÇÑó æóÞóÚó Úóáóì ÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö ÈöÃóíøö ØóÑöíÞò
ÔóÇÁó ÍóÊøóì áóæú ÞóÖóÇåõ ÈöÛóíúÑöåö ÕóÍøó æóÅöäøóãóÇ ÇáúÈóíúÚõ ØóÑöíÞñ
ãöäú ØõÑõÞöåö æóáöÃóäøóåõ ÅÌúÈóÇÑñ áöÍóÞøò æóÈöãöËúáöåö áóÇ íóßõæäõ
ãõßúÑóåðÇ ÝóáóÇ íóÝúÓõÏõ ÅÌúÈóÇÑõåõ Èöåö¡ æóáóæú áóãú íóßõäú
ÇáÊøóæúßöíáõ ãóÔúÑõæØðÇ Ýöí ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö æóÅöäøóãóÇ ÔóÑúØóÇåõ
ÈóÚúÏóåõ Þöíáó áóÇ íõÌúÈóÑõº áöÃóäøó ÇáÊøóæúßöíáó áóãú íóÕöÑú æóÕúÝðÇ
ãöäú ÃóæúÕóÇÝö ÇáÑøóåúäö ÝóßóÇäóÊú ãõÝúÑóÏóÉð ßóÓóÇÆöÑö ÇáúæóßóÇáóÇÊö¡
æóÞöíáó íõÌúÈóÑõ ßóíú íõÄóÏøöíó ÍóÞøóåõ¡ æóåóÐóÇ ÃóÕóÍøõ ÍóÊøóì Ñõæöíó
Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøó ÇáúÌóæóÇÈó Ýöí ÇáúÝóÕúáóíúäö æóÇÍöÏñ Ýöí
Ãóäøóåõ íõÌúÈóÑõ Úóáóì ÇáúÞóæúáö ÞóÖóÇÁð¡ æóÐóßóÑó ãõÍóãøóÏñ Ýöí
ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö æóÇáúÃóÕúáõ ÇáúÅöÌúÈóÇÑõ ãõØúáóÞðÇ ãöäú ÛóíúÑö
ÊóÝúÕöíáò ãöäú Ãóäú Êóßõæäó ÇáúæóßóÇáóÉõ ãóÔúÑõæØóÉð Ýöíåö íóÏõáøõ Úóáóì
Ðóáößó Ýóáóæú ÈóÇÚó ÇáúÚóÏúáõ ÎóÑóÌó ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÑóåúäðÇ
(8/295)
æóÇáËøóãóäõ ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãóåõ Ýóíóßõæäõ
ÑóåúäðÇ ãóßóÇäóåõ æóÃóäú íóÞúÈöÖóåõ ÈóÚúÏõ áöÞöíóÇãöåö ãóÞóÇãó ãóÇ ßóÇäó
ãóÞúÈõæÖðÇ ÈöÌöåóÉö ÇáÑøóåúäö¡ ÝóÅöÐóÇ Êóæóì ßóÇäó ãöäú ãóÇáö
ÇáúãõÑúÊóåöäö áöÈóÞóÇÁö ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö Ýöí ÇáËøóãóäö áöÞöíóÇãöåö
ãóÞóÇãó ÇáúãóÈöíÚö ÇáúãóÑúåõæäö¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ ÞõÊöáó ÇáúÚóÈúÏõ
ÇáÑøóåúäõ æóÛóÑöãó ÇáúÞóÇÊöáõ ÞöíãóÊóåõº áöÃóäøó ÇáúãóÇáößó
íóÓúÊóÍöÞøõåõ ãöäú ÍóíúËõ ÇáúãóÇáöíøóÉõ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÈóÏóáó ÇáÏøóãö
ÝóÃóÎóÐó Íõßúãó ÖóãóÇäö ÇáúãóÇáö Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÓúÊóÍöÞøö ÝóÈóÞöíó
ÚóÞúÏõ ÇáÑøóåúäö Ýöíåö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÞóÊóáóåõ ÚóÈúÏõåõ ÝóÏóÝóÚó Èöåö
áößóæúäöåö ÞóÇÆöãðÇ ãóÞóÇãó ÇáúÃóæøóáö áóÍúãðÇ æóÏóãðÇ Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ
ãóßóÇäóåõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú ÈóÇÚóåõ ÇáúÚóÏúáõ æóÃóæúÝóì
ãõÑúÊóåöäóåõ Ëóãóäóåõ ÝóÇÓúÊóÍóÞøó ÇáÑøóåúäó æóÖóãöäó ÝóÇáúÚóÏúáõ
íóÖúãóäõ ÇáÑøóÇåöäó ÞöíãóÊóåõ Ãóæú ÇáúãõÑúÊóåöäó Ëóãóäóåõ) æóßóÔóÝó
åóÐóÇ Ãóäøó ÇáúãóÑúåõæäó ÇáúãóÈöíÚó ÅÐóÇ ÇõÓúÊõÍöÞøó ÅãøóÇ Ãóäú íóßõæäó
ÞóÇÆöãðÇ Ãóæú åóÇáößðÇ ÝóÝöí ÇáúæóÌúåö ÇáËøóÇäöí ÇáúãõÓúÊóÍöÞøõ
ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáÑøóÇåöäóº áöÃóäøóåõ ÛóÇÕöÈñ Ýöí ÍóÞøöåö
ÈöÇáúÃóÎúÐö Ãóæú ÇáÊøóÓúáöíãö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúÚóÏúáóº áöÃóäøóåõ
ãõÊóÚóÏøò ãöËúáõåõ ÈöÇáúÈóíúÚö æóÇáÊøóÓúáöíãö ÝóÕóÇÑó ÛóÇÕöÈðÇ ÈöÐóáößó¡
ÝóÅöÐóÇ Öóãöäó ÇáÑøóåúäó äóÝóÐó ÇáúÈóíúÚõ æóÕóÍøó ÇáöÇÞúÊöÖóÇÁõº áöÃóäøó
ÇáÑøóÇåöäó ÞóÏú Êóãóáøóßóåõ ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö ãõÓúÊóäöÏðÇ Åáóì æóÞúÊö
ÇáúÛóÕúÈö ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ ÃóãóÑóåõ ÈöÈóíúÚö ãöáúßö äóÝúÓöåö¡ æóÅöäú
Öóãøóäó ÇáúãõÓúÊóÍöÞøõ ÇáúÚóÏúáó äóÝóÐó ÇáúÈóíúÚõ ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó
ÇáúÚóÏúáó ãóáóßóåõ ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö¡ Ëõãøó åõæó ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú
ÔóÇÁó ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøóåõ æóßöíáñ ãöäú
ÌöåóÊöåö ÚóÇãöáñ áóåõ Ýöíåö ÝóíóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö ÈöãóÇ áóÍöÞóåõ ãöäú
ÇáúÚõåúÏóÉö ÈöÇáúÛóÑóÑö ãöäú ÌöåóÊöåö æóäóÝóÐó ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøó
ÇáÑøóåúäó áóãøóÇ ßóÇäó ãóÏóÇÑõ ÇáÖøóãóÇäö Úóáóíúåö æóÖóãøóäóåõ ãöáúßóåõ
ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ ÃóãóÑóåõ ÈöÈóíúÚö ãöáúßöåö
ÝóÕóÍøó ÇÞúÊöÖóÇÁõ ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
ÈöÏóíúäöåö.
æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúÚóÏúáõ ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáËøóãóäöº áöÃóäøóåõ
ÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÇáËøóãóäó ÃóÎóÐóåõ ÈöÛóíúÑö ÍóÞøòº áöÃóäøó ÇáúÚóÏúáó
ãóáóßó ÇáúÚóÈúÏó ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö æóÇÓúÊóÞóÑøó ãöáúßõåõ Ýöíåö¡
æóáóãú íóäúÊóÞöáú Åáóì ÇáÑøóÇåöäö Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö Ãóäú áóÇ íóÑúÌöÚó
Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöãóÇ Öóãöäóº áöÃóäøóåõ ÇáúãõÈóÇÔöÑõ ÝóÕóÇÑó ÇáËøóãóäõ
áóåõº áöÃóäøóåõ ÈóÏóáõ ãöáúßöåö æóÅöäøóãóÇ ÃóÏøóÇåõ Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
Úóáóì ÍöÓóÇÈö Ãóäøó ÇáúãóÈöíÚó ãöáúßõ ÇáÑøóÇåöäö¡ ÝóÅöÐóÇ ÊóÈóíøóäøó
Ãóäøóåõ ãöáúßõåõ áóãú íóßõäú ÑóÇÖöíðÇ Èöåö Ýóáóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó Èöåö
Úóáóíúåö¡ æóÝöí ÇáúæóÌúåö ÇáúÃóæøóáö æóåõæó ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÞóÇÆöãðÇ Ýöí
íóÏö ÇáúãõÔúÊóÑöí ÝóáöáúãõÓúÊóÍöÞøö Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ ãöäú íóÏöåöº
áöÃóäøóåõ æóÌóÏó Úóíúäó ãöáúßöåö¡ Ëõãøó Åäú áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú íóÑúÌöÚó
Úóáóì ÇáúÚóÏúáö ÈöÇáËøóãóäöº áöÃóäøóåõ ÇáúÚóÇÞöÏõ ÝóÊóÊóÚóáøóÞõ Èöåö
ÍõÞõæÞõ ÇáúÚóÞúÏö¡ æóåóÐóÇ ãöäú ÍõÞõæÞöåö ÍóíúËõ æóÌóÈó ÇáúÈóíúÚõ
æóÅöäøóãóÇ ÏóÝóÚóåõ ÇáúãõÔúÊóÑöí Åáóíúåö áöíõÓóáøöãó áóåõ ÇáúãóÈöíÚó
æóáóãú íõÓóáøóãú ÅÐóÇ Öóãöäó ÇáúÚóÏúáõ ÇáËøóãóäó áöáúãõÔúÊóÑöí ßóÇäó
ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøóåõ
åõæó ÇáøóÐöí ÃóÏúÎóáóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÚõåúÏóÉö ÝóíóÌöÈõ Úóáóíúåö
ÊóÎúáöíÕõåõ æóÅöÐóÇ ÑóÌóÚó Úóáóíúåö ÕóÍøó ÇáÑøóåúäõ æóÓõáøöãó áóåõ
ÇáúãóÞúÈõæÖõ æóÈóÑöÆó ÇáÑøóÇåöäõ ãöäú ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáúÚóÏúáõ
ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ÇäúÊóÞóÖó
ÈöÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ÝóÈóØóáó ÇáËøóãóäõ¡ æóÞóÏú ÞóÈóÖóåõ ËóãóäðÇ ÝóíóÌöÈõ
Úóáóíúåö ÑóÏøõåõ æóäóÞúÖõ ÞóÈúÖö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÖóÑõæÑóÉð¡ ÝóÅöÐóÇ
ÏóÝóÚóåõ Åáóì ÇáúÚóÏúáö ÚóÇÏó ÍóÞøõåõ Ýöí ÇáÏøóíúäö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
ßóãóÇ ßóÇäó ÝóíóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóíúåö¡ æóáóæú Ãóäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó Óóáøóãó
ÇáËøóãóäó ÈöäóÝúÓöåö Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö áóãú íóÑúÌöÚú Úóáóì ÇáúÚóÏúáö
Èöåöº áöÃóäøó ÇáúÚóÏúáó Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÚóÇãöáñ áöáÑøóÇåöäö æóÅöäøóãóÇ
íóÑúÌöÚõ Úóáóíúåö ÅÐóÇ ÞóÈóÖó¡ æóáóãú íóÞúÈöÖú ãöäúåõ ÔóíúÆðÇ ÝóÈóÞöíó
ÖóãóÇäõ ÇáËøóãóäö Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö Úóáóì
ÍóÇáöåö.
æóáóæú ßóÇäó ÇáÊøóæúßöíáõ ÈóÚúÏó ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö ÛóíúÑó ãóÔúÑõæØò Ýöí
ÇáúÚóÞúÏö ÝóãóÇ áóÍöÞó ÇáúÚóÏúáó ãöäú ÇáúÚõåúÏóÉö íóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö ÞóÈóÖó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáËøóãóäó Ãóæú áóãú íóÞúÈöÖúº áöÃóäøóåõ
áóãú íóÊóÚóáøóÞú ÈöåóÐóÇ ÇáÊøóæúßöíáö ÍóÞøõ ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ
Úóáóíúåö ßóãóÇ Ýöí ÇáúæóßóÇáóÉö ÇáúãõÝúÑóÏóÉö Úóäú ÇáÑøóÇåöäö ÅÐóÇ ÈóÇÚó
Çáúæóßöíáõ æóÏóÝóÚó ÇáËøóãóäó Åáóì ãóäú ÃóãóÑóåõ Çáúãõæóßøöáõ¡ Ëõãøó
áóÍöÞóåõ ÚõåúÏóÉñ áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúæóßóÇáóÉö
ÇáúãóÔúÑõæØóÉö Ýöí ÇáúÚóÞúÏöº áöÃóäøóåõ ÊóÚóáøóÞó ÈöåóÇ Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýóíóßõæäõ ÇáúÈóíúÚõ áóÍöÞóåõ ßóÐóÇ ÐóßóÑóåõ ÇáúßóÑúÎöíøõ¡
æóåóÐóÇ íõÄóíøöÏõ Þóæúáó ãóäú áóÇ íóÑóì ÌóÈúÑó åóÐóÇ Çáúæóßöíáö Úóáóì
ÇáúÈóíúÚö¡ æóÞóÇáó ÔóãúÓõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ åõæó ÙóÇåöÑõ
ÇáÑøöæóÇíóÉöº áöÃóäøó ÑöÖóÇ ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáÑøóåúäö ÈöÏõæäö
ÇáÊøóæúßöíáö ÞóÏú Êóãøó ÝóÕóÇÑó ÇáÊøóæúßöíáõ ãõÓúÊóÃúäóÝðÇ Ýöí Ööãúäö
ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö ÝóßóÇäó ãõäúÝóÕöáðÇ Úóäúåõ ÖóÑõæÑóÉð Úóáóì Ãóäøó ÝóÎúÑó
ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÔóíúÎó ÇáúÅöÓúáóÇãö ÞóÇáóÇ: Þóæúáõ ãóäú íóÑóì ÌóÈúÑó
åóÐóÇ Çáúæóßöíáö ÃóÕóÍøõ áöÅöØúáóÇÞö ãõÍóãøóÏò Ýöí ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö
æóÇáúÃóÕúáõ ãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ ÝóÊóßõæäõ ÇáúæóßóÇáóÉõ ÛóíúÑõ ÇáúãóÔúÑõæØóÉö
Ýöí ÇáúÚóÞúÏö ßóÇáúãóÔúÑõæØóÉö Ýöíåö Ýöí ÌóãöíÚö ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ãöäú
ÇáúÃóÍúßóÇãö åõäóÇßó¡ æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú ÇáúãõÄóáøöÝõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì - áöÑóåúäö ÇáúãõßóÇÊóÈö æóÇáúãóÃúÐõæäö æóÇáúãõÖóÇÑöÈö æóÃóÍóÏö
ÇáÔøóÑöíßóíúäö ÝóÝöí ÇáúãóÈúÓõæØö ÇáúãõßóÇÊóÈõ ßóÇáúÍõÑøö Ýöí ÇáÑøóåúäö
æóÇáöÇÑúÊöåóÇäö æóÑóåúäõ ÇáúÚóÈúÏö ÇáÊøóÇÌöÑö æóÇÑúÊöåóÇäöåö ÌóÇÆöÒñ
æóÑóåúäõ ÇáúãõÖóÇÑöÈö Úóáóì ÃóÞúÓóÇãò: ÅãøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÑóÈøõ ÇáúãóÇáö
ÃóãóÑóåõ ÈöÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉö¡ æóáóãú íóÃúãõÑúåõ ÈöÇáÑøóåúäö Ãóæú
ÈöÇáúÚóßúÓö Ãóæú ÃóãóÑóåõ ÈöåöãóÇ.
ÝóÅöäú ÃóãóÑóåõ ÈöÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉö ÝóÇáÑøóåúäõ ÌóÇÆöÒñ æóÊóÝúÓöíÑõ
ÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉö Ãóäú íóÔúÊóÑöíó ÈöÇáäøóÓöíÆóÉö Úóáóì ÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö¡
æóáóãú íóÈúÞó ãöäú ÑóÃúÓö ÇáúãóÇáö ÔóíúÁñ¡ ÝóÅöäú ÕóÇÑó ãóÇáõ
ÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö ßõáøõåõ ÚõÑõæÖðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÈóÞöíó ÔóíúÁñ ãöäú ÑóÃúÓö
ÇáúãóÇáö áóÇ íóßõæäõ ãõÓúÊóÏöíäðÇ Úóáóì ÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö æóíóÌõæÒõ Úóáóì
æóÌúåö ÇáÔøóÑößóÉö áóÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö æóáóÇ íóÓúÊóÏöíäõ
ãöäú ÞóÈúáö Ãóäú íóÞúÈöÖó ÑóÃúÓó ÇáúãóÇáö æóÅöÐóÇ Ñóåóäó Èöåö
(8/296)
ÔóíúÆðÇ ãöäú ãóÇáö ÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö
ÈöÃóãúÑö ÑóÈøö ÇáúãóÇáö ÌóÇÒó¡ æóÅöäú áóãú íóÃúãõÑúåõ ÑóÈøõ ÇáúãóÇáö
ÈöÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉö áóÇ íóÌõæÒõ¡ æóÅöäú ÃóãóÑóåõ ÈöÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉö¡ æóáóãú
íóÃúãõÑúåõ ÈöÇáÑøóåúäö ÝóÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉõ ÌóÇÆöÒóÉñ æóÇáÑøóåúäõ ÝóÇÓöÏñ
Ýöí äóÕöíÈö ÇáúãõÖóÇÑöÈöº áöÃóäøóåõ Ñóåóäó ãóÇáó ÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö Úóäú
ãóÇáö äóÝúÓöåö æóÅöÐóÇ ÝóÓóÏó Ýöí äóÕöíÈöåö ÝóÓóÏó Ýöí Çáúßõáøö¡ æóÅöäú
ÃóãóÑóåõ ÈöÇáÑøóåúäö¡ æóáóãú íóÃúãõÑúåõ ÈöÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉö
ÝóÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉõ ÊóáúÒóãõ ÇáúãõÖóÇÑöÈó ÎóÇÕøóÉð æóÇáÑøóåúäõ íóßõæäõ
ÌóÇÆöÒðÇ æóÑóåúäõ ÃóÍóÏö ÔóÑöíßóíú ÇáúãõÝóÇæóÖóÉö ÈöÏóíúäö ÌöäóÇíóÉò
ÌóÇÆöÒñ æóåõæó ÖóÇãöäñ¡ æóáóíúÓó áöÔóÑöíßöåö Ãóäú íóäúÞõÖó¡ æóÃóÍóÏõ
ÔóÑöíßóíú ÇáúÚöäóÇäö ÅÐóÇ Ñóåóäó ãóÊóÇÚðÇ ãöäú ÇáÔøóÑößóÉö Ýóåõæó Úóáóì
ÞöÓúãóíúäö: ÅãøóÇ Ãóäú Ñóåóäó Ãóæú ÇÑúÊóåóäó æóßõáøõ ÞöÓúãò áóÇ íóÎúáõæ
ãöäú ËóáóÇËóÉö ÃóæúÌõåò: ÅãøóÇ Ãóäú Ñóåóäó ÈöÏóíúäò ÚóáóíúåóÇ¡ ÝóÅöäú
ÇÔúÊóÑóßóÇ Úóáóì Ãóäú íóÚúãóáó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈöÑóÃúíö äóÝúÓöåö
ÝóÑóåúäõ ÃóÍóÏöåöãóÇ æóÇÑúÊöåóÇäõåõ ÌóÇÆöÒñ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö Ýöí
ÇáúÃõãõæÑö ßõáøöåóÇ¡ æóÅöäú ÇÔúÊóÑóßóÇ Úóáóì Ãóäú íóÚúãóáóÇ ãóÚðÇ æóÃóäú
íóÈöíÚóÇ ãóÚðÇ Ãóæú ãõÊóÝóÑøöÞðÇ Åäú æóáöíó ÇáúÅöÏóÇäóÉó ÈöäóÝúÓöåö
íóÌõæÒõ Ñóåúäõåõ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøó áóåõ Ãóäú íóÞúÖöíó åóÐóÇ
ÇáÏøóíúäó ãöäú ãóÇáö ÇáÔøóÑößóÉöº áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúãõØóÇáóÈõ ÈöåóÐóÇ
ÇáÏøóíúäö æóÅöÐóÇ ÃóÏóÇäó ÕóÇÍöÈóåõ Ãóæú ÃóÏóÇäóåõãóÇ ÌóãöíÚðÇ Ýöí
äóÕöíÈö ÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøóåõ Ñóåóäó äóÕöíÈó ÕóÇÍöÈöåö ÈöÏóíúäö ÕóÇÍöÈöåö
ÈöÛóíúÑö ÅÐúäöåö æóÅöÐóÇ áóãú íóÌõÒú Ýöí äóÕöíÈö ÕóÇÍöÈöåö áóÇ íóÌõæÒõ
Ýöí äóÕöíÈöåöº áöÃóäøó äóÕöíÈóåõ ãõÔóÇÚñ æóíóÖúãóäõ äóÕöíÈó ÕóÇÍöÈóåõ
Åäú åóáóßó.
æóåóÐóÇ ßõáøõåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáÔøóÑöíßõ ÑóÇåöäðÇ æóÅöÐóÇ Ñóåóäó
ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÏóíúäò áóåõãóÇ¡ æóáóãú íóÔúÊóÑößóÇ Ýöí ÇáÔøóÑößóÉö Ãóäú
íóÚúãóáó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÈöÑóÃúíöåö Åäú æóáöíó åõæó
ÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉó ÈöäóÝúÓöåö íóÌõæÒõ ÇÑúÊöåóÇäõåõº áöÃóäøóåõ ãóáóßó
ÇÓúÊöíÝóÇÁó åóÐóÇ ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ æóÌóÈó ÈöÚóÞúÏöåö Ýóíóãúáößõ
ÇáöÇÑúÊöåóÇäó Èöåöº áöÃóäøóåõ ÇÓúÊöíÝóÇÁñ ÍõßúãðÇ¡ æóÅöäú æóáöíó
ÇáúÅöÏóÇäóÉó ÕóÇÍöÈóåõ Ãóæú æóáöíóÇ ÇáúÅöÏóÇäóÉó ÈöÃóäúÝõÓöåöãóÇ áóÇ
íóÌõæÒõ Ýöí äóÕöíÈö ÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøóåõ áóÇ íóãúáößõ ÇÓúÊöíÝóÇÁó
ÕóÇÍöÈöåö ÝóáóÇ íóãúáößõ ÇáöÇÑúÊöåóÇäó áöäóÝúÓöåö¡ æóÅöäú áóãú íóÌõÒú
Ýöí äóÕöíÈö ÕóÇÍöÈöåö áóÇ íóÌõæÒõ Ýöí äóÕöíÈöåö ÃóíúÖðǺ áöÃóäøóåõ
ãõÔóÇÚñ¡ æóÅöäú åóáóßó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÐóåóÈó ÍöÕøóÊõåõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
æóíóÑúÌöÚõ ÔóÑöíßõåõ ÈöÍöÕøóÊöåö Úóáóì ÇáúãóØúáõæÈö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÑóÌóÚó
ÈöåóÇ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇáúÝóÇÓöÏó Ýöí ÍóÞøö ÅÝóÇÏóÉö
ÇáúÃóÍúßóÇãö ãõáúÍóÞñ ÈöÇáÕøóÍöíÍö ÝóÕóÇÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
ÇáÏøóíúäó ÝóÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ äóÕöíÈó ÕóÇÍöÈöåö ÈöÛóíúÑö ÅÐúäöåö
ÈöÇáúåóáóÇßö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÇÓúÊóæúÝóì ÍóÞøóåõ æóÇáÏøóíúäõ æóÇÌöÈñ
ÈöÅöÏóÇäóÉö ÕóÇÍöÈöåö ÝóáöÕóÇÍöÈöåö ÃóÎúÐõ äöÕúÝö ÇáÏøóíúäö ãöäúåõ¡
æóÅöäú ÔóÇÁó ÃóÎóÐó ãöäú ÇáúãóØúáõæÈö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÃóÎóÐó ãöäú
ÇáúãóØúáõæÈö íóÑúÌöÚõ ÇáúãóØúáõæÈõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöäöÕúÝö ÞöíãóÉö
ÇáÑøóåúäö ØóÚóäó ÚöíÓóì¡ æóÞóÇáó æóÌóÈó Ãóäú áóÇ íóÑúÌöÚóº áöÃóäøó
ÇáúãõÑúÊóåöäó ÃóÌúäóÈöíøñ Ýöí äóÕöíÈö ÕóÇÍöÈöåö æóáöåóÐóÇ áóÇ íóÈúÑóÃõ
ÇáúãóØúáõæÈõ ãöäú ÍöÕøóÉö ÕóÇÍöÈöåö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÏóÝóÚó ÇáúÛóÑöíãõ
ÑóåúäðÇ Åáóì ÃóÌúäóÈöíøò ÂÎóÑó áöíõÌöíÒó ÕóÇÍöÈó ÇáÏøóíúäö¡ æóáóãú
íõÌöÒú¡ æóÞóÏú åóáóßó Ýöí íóÏöåö áóãú íóÖúãóäú ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ.
æóÇáúÌóæóÇÈõ Úóäúåõ Ãóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ äóÕöíÈó
äóÝúÓöåö æóÕóÍøó ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ æóÇÓúÊóæúÝóì äóÕöíÈó ÕóÇÍöÈöåö ÈöÛóíúÑö
ÅÐúäöåö ÝóÕóÇÑó ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåöº áöÃóäøóÇ áóæú ÌóÚóáúäóÇåõ ÃóãóÇäóÉð
Ýöí íóÏöåö ßóÇäó áöÕóÇÍöÈöåö Ãóäú íõÔóÇÑößóåõ ÝöíãóÇ ÇÓúÊóæúÝóÇåõ
áöäóÝúÓöåö æóÅöÐóÇ ÔóÇÑóßóåõ Ýöíåö æóÃõÎöÐó ãöäúåõ ßóÇäó áöáúÞóÇÈöÖö
Ãóäú íóÑúÌöÚó ÝöíãóÇ ßóÇäó ÃóãóÇäóÉð Ýöí íóÏöåö ÇÈúÊöÏóÇÁð¡ ÝóÅöÐóÇ
ÃóÎóÐó Ðóáößó ßóÇäó áöÔóÑöíßöåö Ãóäú íóÃúÎõÐó ãöäúåõ äöÕúÝó Ðóáößó
ÈöäöÕúÝö ãóÇ ÈóÞöíó Ëõãøó æóËõãøó Åáóì Ãóäú áóÇ íóÈúÞóì ÔóíúÁñ Ýöí
íóÏöåö ÃóãóÇäóÉð ÝóãóÊóì ÌóÚóáúäóÇ äóÕöíÈó ÔóÑöíßöåö ÃóãóÇäóÉð Ýöí
íóÏöåö ÇÈúÊöÏóÇÁð ÇÍúÊóÌúäóÇ Åáóì Ãóäú äóÌúÚóáóåõ ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö
ÇäúÊöåóÇÁð ÝóÌóÚóáúäóÇåõ ãóÖúãõæäðÇ Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö ÞóÕúÑðÇ
áöáúãóÓóÇÝóÉö æóáóÇ ßóÐóáößó ÇáúÃóÌúäóÈöíøõ ÃóÎóÐóåóÇ ÑóåúäðÇ ÈöÏóíúäö
áóåõãóÇ¡ ÝóÞóÇáó ÔóÑöíßõåõ áóãú äóÃúÎõÐúåõ ÑóåúäðÇ¡ æóÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ
ÃóÎóÐúÊ æóåóáóßó¡ ÝóÅöäú ßóÇäó åõæó ÇáúãõÊóæóáøöíó áöáúÈóíúÚö
ÝóÇáúÞóæúáõ áóåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó æóáöíøõåõ ÇáúÂÎóÑó áóãú íõÕóÏøóÞú ÅáøóÇ
Åäú ÃóÐöäó ßõáøõ æóÇÍöÏò áöÕóÇÍöÈöåö Ãóäú íóÚúãóáó ÈöÑóÃúíöåö Ýöí
ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó ÇáöÇÑúÊöåóÇäó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö Ýöí äóÕöíÈö
ÕóÇÍöÈöåö ÝóáóÇ íóãúáößõ ÇáöÇÑúÊöåóÇäó Èöåö ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäö ÕóÇÍöÈöåö.
ßóÝóáó Úóäú ÑóÌõáò ÈöÏóíúäò æóÇÑúÊóåóäó ãöäú ÇáúãóßúÝõæáö Úóäúåõ
æóÞóÈóÖó ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõ ËóÈóÊó Úóáóì ÇáúãóßúÝõæáö Úóäúåõ áöáúßóÝöíáö
Ïóíúäñ æóÇáÑøóåúäõ íóÌõæÒõ ÈöÏóíúäò ãõÄóÌøóáò ÇÝúÊóÑóÞó ÇáÔøóÑöíßóÇäö¡
Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÃóÍóÏöåöãóÇ¡ æóÞóÇáó ÃóÎóÐúÊå ÈöÏóíúäöí
æóÏóíúäöß ÞóÈúáó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞö.
æóÞóÇáó ÇáúÂÎóÑõ ÃóÎóÐúÊå ÈóÚúÏó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó åõæó ÃóÐöäó
æóÃóÎóÐóåõ Ýöí ÇáÔøóÑößóÉö Ãóæú ÈóÚúÏóåóÇ ÌóÇÒó ÚóáóíúåöãóǺ áöÃóäøóåõ
Íóßóì ÃóãúÑðÇ íóãúáößõ ÇÓúÊöíÝóÇÁóåõ áöáúÍóÇáö¡ ÝóÅöäøóåõ áóæú ÇÑúÊóåóäó
áöáúÍóÇáö ÌóÇÒó æóíõÕóÏøóÞõ ÝöíãóÇ Íóßóì¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÂÎóÑõ
ÃóÏóÇäóåõ Ãóæú ÃóÏóÇäóÇ ÌóãöíÚðÇ ÝóÚóáóì ÇáúÈóíøöäóÉö Ãóäøóåõ ÃóÎóÐóåõ
ãöäú ÇáÔøóÑößóÉöº áöÃóäøóåõ Íóßóì ÃóãúÑðÇ áóÇ íóãúáößõ ÇÓúÊöíÝóÇÁóåõ
áöáúÍóÇáö¡ ÝóÅöäøóåõ áóæú ÇÑúÊóåóäó Èöåö áöáúÍóÇáö áóÇ íóÌõæÒõ ÝóáóÇ
íõÕóÏøóÞõ ÝöíãóÇ Íóßóì ÅáøóÇ ÈöÈóíøöäóÉò ßóÇáúæóßöíáö ÈöÇáúÈóíúÚö ÈóÚúÏó
ÇáúÚóÒúáö ÅÐóÇ ÞóÇáó ßõäúÊ ÈöÚúÊ æóßóÐøóÈóåõ Çáúãõæóßøöáõ ÝõÖõæáöíøñ
ÃóÎóÐó ÈöÏóíúäö ÇáúÂÎóÑö ÑóåúäðÇ áóÇ íóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ Úóáóì ÇáúÂÎöÐöº
áöÃóäøóåõ ÏóÝóÚó Åáóíúåö ÇáúãóØúáõæÈó áöíóßõæäó ÚóÏúáðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäöº
áöÃóäøóåõ áóãú íõÎúÈöÑúåõ Ãóäøó ÕóÇÍöÈó ÇáÏøóíúäö æóßøóáóåõ ÈöÐóáößó
ÇáúÃóÌúäóÈöíøö ÃóÎóÐó ÇáÑøóåúäó áöÛóíúÑöåö áóÇ áöäóÝúÓöåö ÝóáóÇ íóßõæäõ
ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö ÍóÊøóì áóæú ÞóÇáó ÇáúÃóÌúäóÈöíøõ ÇáúÝõÖõæáöíøõ
æóßøóáóäöí ÈöÃóÎúÐö ÇáÑøóåúäö æóßóÐøóÈóåõ ÇáÑøóÇåöäõ ÝöíãóÇ ÇÏøóÚóì
íóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåõ áöáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ßóÐøóÈóåõ áóãú ÊóËúÈõÊú
ÇáúæóßóÇáóÉõ Ýöí ÒóÚúãöåöãóÇ ÝóÕóÇÑó ÇáúÞóÇÈöÖõ ãõØóÇáóÈðÇ ÈöÑóÏøöåöº
áöÃóäøó ãóÇ ÏóÝóÚóåõ Åáóíúåö
(8/297)
áöáúÃóãóÇäóÉö ßóÇáúæóßöíáö ÈöÞóÈúÖö
ÇáúæóÏöíÚóÉö ÅÐóÇ ßóÐøóÈóåõ ÇáúãõæÏöÚõ Ýóáóåõ Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóíúåö
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ áóæú ÕóÏøóÞóåõ ÇáÑøóÇåöäõ Ýöí ÇáúæóßóÇáóÉö áóãú íóÑúÌöÚú
Úóáóì Çáúæóßöíáö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó ÇáúæóßóÇáóÉó ÊóËúÈõÊõ Ýöí ÒóÚúãö
Çáúßõáøö æóÞóÈúÖõ Çáúæóßöíáö ßóÞóÈúÖöåö Ýóíóßõæäõ ÇáúãóØóÇáöÈõ ÅÐú ÐóÇßó
åõæó Çáúãõæóßøöáõ ÝóÞóÏú ÃóÈúÑóÃóåõ ÈöÐóáößó Úóäú ÇáÖøóãóÇäö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú ãóÇÊó ÇáÑøóåúäõ ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÝóÇÓúÊõÍöÞøó æóÖóãöäó ÇáÑøóÇåöäõ ÞöíãóÊóåõ ãóÇÊó ÈöÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú
Öóãöäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÑóÌóÚó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöÇáúÞöíãóÉö æóÈöÏóíúäöåö)
æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Ãóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÇáúãóÑúåõæäó ÅÐóÇ åóáóßó Ýöí íóÏö
ÇáúãõÑúÊóåöäö Ëõãøó ÇÓúÊóÍóÞøóåõ ÑóÌõáñ ßóÇäó ÇáúãõÓúÊóÍöÞøõ
ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáÑøóÇåöäó¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõÑúÊóåöäóº áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãõÊóÚóÏøò Ýöí ÍóÞøöåö
ÇáÑøóÇåöäõ ÈöÇáúÃóÎúÐö æóÇáÊøóÓúáöíãö æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáúÞóÈúÖö
æóÇáÊøóÓúáöíãö¡ ÝóÅöäú Öóãøóäó ÇáÑøóÇåöäó ÕóÇÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöÏóíúäöåö ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó
ãóáóßóåõ ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö ãõÓúäóÏðÇ Åáóì ãóÇ ÞóÈúáö ÇáÊøóÓúáöíãö
ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ Ñóåóäó ãöáúßó äóÝúÓöåö¡ Ëõãøó ÕóÇÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÈöåóáóÇßöåö¡ æóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãõÑúÊóåöäó íóÑúÌöÚõ ÈöãóÇ
Öóãöäó ãöäú ÇáúÞöíãóÉö æóÈöÏóíúäöåö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÃóãøóÇ ÈöÇáúÞöíãóÉö
ÝóáöÃóäøóåõ ãóÛúÑõæÑñ ãöäú ÌöåóÉö ÇáÑøóÇåöäö. æóÃóãøóÇ ÈöÇáÏøóíúäö
ÝóáöÃóäøóåõ ÇäúÊóÞóÖó ÞóÖóÇÄõåõ ÝóíóÚõæÏõ ÍóÞøõåõ ßóãóÇ ßóÇäó¡ ÝóÅöäú
Þöíáó áöãóÇ ßóÇäó ÞóÑóÇÑõ ÇáÖøóãóÇäö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöÑõÌõæÚö
ÇáúãõÑúÊóåöäö Úóáóíúåö æóÇáúãöáúßõ Ýöí ÇáúãóÖúãõæäö ËóÈóÊó áöãóäú
Úóáóíúåö ÞóÑóÇÑõ ÇáÖøóãóÇäö ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ Ñóåóäó ãöáúßó äóÝúÓöåö
ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ ÅÐóÇ Öóãöäó ÇáúãõÓúÊóÍöÞøõ ÇÈúÊöÏóÇÁð ÞõáúäóÇ åóÐóÇ ØóÚúäõ
ÃóÈöí ÍóÇÒöãò ÇáúÞóÇÖöí æóÇáúÌóæóÇÈõ Úóäúåõ Ãóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó íóÑúÌöÚõ
Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöÓóÈóÈö ÇáúÛõÑõæÑö¡ æóÇáúÛõÑõæÑõ ÈöÇáÊøóÓúáöíãö
áöáúãõÑúÊóåöäö æóíóãúáößõ ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúÚóíúäó ãöäú Ðóáößó ÇáúæóÞúÊö
æóÚóÞúÏõ ÇáÑøóåúäö ßóÇäó ÓóÇÈöÞðÇ Úóáóíúåö Ýóáóãú íõÈóíøöäú Ãóäøóåõ
Ñóåóäó ãöáúßó äóÝúÓöåö Èóáú Ñóåóäó ãöáúßðÇ áöÛóíúÑöåö ÝóáóÇ íóßõæäõ
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ Èöãõáúßö ÇáúÚóíúäö æóáöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó
íóãúáößõ ÇáúÚóíúäó ÈöÇáÊøóáóÞøöí ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó
ÇáúãõÑúÊóåöäó íóãúáößõ ÃóæøóáðÇ ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö¡ Ëõãøó íóäúÊóÞöáõ
Åáóì ÇáÑøóÇåöäö ßóãóÇ Ýöí Çáúæóßöíáö ÈöÇáÔøöÑóÇÁö ßóÇäó ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÇÔúÊóÑóÇåõ ãöäú ÇáúãõÓúÊóÍöÞøö æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ßóÐóáößóº áöÃóäøó
ÇáúãõÑúÊóåöäó ÛóÇÕöÈñ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÓúÊóÍöÞøö¡ ÝóÅöÐóÇ Öóãöäó íóãúáößõ
ÇáúãóÖúãõæäó ÖóÑõæÑóÉð áößóíú áóÇ íóÌúÊóãöÚó ÇáúÈóÏóáóÇäö Ýöí ãöáúßö
æóÇÍöÏò¡ Ëõãøó ÇáÑøóÇåöäõ íóÊóáóÞøóÇåõ Ýóíóßõæäõ ãöáúßõåõ ÈóÚúÏóåõ
æóÚóÞúÏõ ÇáÑøóåúäö ÓóÇÈöÞñ Úóáóíúåö ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ Ñóåóäó ãöáúßó
ÛóíúÑöåö ÝóáóÇ íóßõæäõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÈöÇáúåóáóÇßö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáúÃõæáóì æóåõæó ãóÇ ÅÐóÇ Öóãöäó ÇáúãõÓúÊóÍöÞøõ
ÇáÑøóÇåöäó ÇÈúÊöÏóÇÁðº áöÃóäøóåõ íóÖúãóäõåõ ãöäúåõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
ÇáúÞóÈúÖö ÇáÓøóÇÈöÞö Úóáóì ÇáÑøóåúäö ÝóíóÓúÊóäöÏõ Çáúãöáúßõ Åáóíúåö
ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ Ñóåóäó ãöáúßó äóÝúÓöåö Ýóíóßõæäõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ÈóÇÈõ ÇáÊøóÕóÑøõÝö Ýöí ÇáÑøóåúäö æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóíúåö æóÌöäóÇíóÊõåõ
Úóáóì ÛóíúÑöåö]
áóãøóÇ ßóÇäó ÇáÊøóÕóÑøõÝõ Ýöí ÇáÑøóåúäö æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóíúåö
æóÌöäóÇíóÊõåõ Úóáóì ÛóíúÑöåö ãõÊóÃóÎøöÑðÇ ØóÈúÚðÇ Úóäú ßóæúäöåö ÑóåúäðÇ
ÃóÎøóÑóåõ æóÖúÚðÇ áöíõæóÇÝöÞó ÇáúæóÖúÚõ ÇáØøóÈúÚó ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (æóíóÊóæóÞøóÝõ ÈóíúÚõ ÇáÑøóåúäö Úóáóì ÅÌóÇÒóÉö ãõÑúÊóåöäöåö
Ãóæú ÞóÖóÇÁö Ïóíúäöåö) ÇÎúÊóáóÝóÊú ÚöÈóÇÑóÉõ ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÞóÇáó Ýöí ãóæúÖöÚò ÈóíúÚõ
ÇáúãóÑúåõæäö ÝóÇÓöÏñ æóÝöí ãóæúÖöÚò ÌóÇÆöÒñ æóÇáÕøóÍöíÍõ Ãóäøóåõ ÌóÇÆöÒñ
ãóæúÞõæÝñ. æóÞóæúáõåõ ÝóÇÓöÏñ ãóÍúãõæáñ Úóáóì ÅÐóÇ áóãú íõÌöÒú
ÇáúãõÑúÊóåöäõ¡ ÝóÅöäøó ÇáúÞóÇÖöíó íõÝúÓöÏõåõ ÅÐóÇ ÎõæÕöãó Åáóíúåö
æóØóáóÈó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÊóÓúáöíãóåõ. æóÞóæúáõåõ ÌóÇÆöÒñ ÈöãóÚúäóì äóÇÝöÐñ
ãóÍúãõæáñ Úóáóì ãóÇ ÅÐóÇ ÃóÌóÇÒó æóÓóáøóãóåõ¡ æóÝöí ÇáúÌóÇãöÚö ÈóÇÚó
ÇáÑøóÇåöäõ ÇáÑøóåúäó ÝóÇáúÈóíúÚõ ÈóÇØöáñ Þöíáó ãóÚúäóÇåõ ÓóíóÈúØõáõ
æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó íóäúÝõÐõ ÓóæóÇÁñ Úóáöãó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáúÈóíúÚö
Ãóæú áóÇ æóÅöäøóãóÇ íóÊóæóÞøóÝõº áöÃóäøóåõ ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÍóÞøõ
ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÝöí ÈóÞóÇÆöåö ÅÈúØóÇáõ ÍóÞøöåö ÝóáóÇ íóäúÝõÐõ ÅáøóÇ
ÈöÅöÌóÇÒóÊöåö Ãóæú ÈöÞóÖóÇÁö ÇáÑøóÇåöäö ÇáÏøöíäó áöÒóæóÇáö ÇáúãóÚúäóì
æóåõæó ÊóÚóáøõÞõ ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÃóÑóÇÏó ÈöÇáúÈóíúÚö ãóÇ åõæó
ãöËúáõåõ ãöãøóÇ ÊóÚóáøóÞó ÈöäóÝóÇÐöåö ÅÈúØóÇáõ ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí
ÇáúÍóÈúÓö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÒóæøóÌóåóÇ ÇáÑøóÇåöäõ¡ ÝóÅöäøóåõ íóäúÝõÐõ
æóáóÇ íóÊóæóÞøóÝõ Úóáóì ÅÌóÇÒóÉö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó áöáúãõÑúÊóåöäö
Ãóäú íóÍúÈöÓóåóÇ Úóäú ÇáÒøóæúÌö ßóãóÇ Ãóäøó áöáúãóæúáóì Ðóáößó.
æóÞóæúáõåõãú Ýöí ÇáÊøóÚúáöíáö Åäøóåõ ÊóÚóáøóÞó Èöåö Åáóì ÂÎöÑöåö
ÃóÞõæáõ: Ýöí ÊóãóÇãö åóÐóÇ ÇáÊøóÚúáöíáö ãöäú ÇáúÞóÏúÑö äóÙóÑñ¡ ÝóÅöäøóåõ
íõäúÊóÞóÖõ ÈöãóÇ ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞó ÇáÑøóÇåöäõ ÚóÈúÏó ÇáÑøóåúäö íóäúÝõÐõ
ÚöÊúÞõåõ ßóãóÇ ÓóíóÃúÊöí Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ãóÚó ÌóÑóíóÇäö åóÐóÇ
ÇáÊøóÚúáöíáö åõäóÇßó ÃóíúÖðÇ ÝóÇáúæóÌúåõ Ýöí ÇáÊøóÚúáöíáö åóÇåõäóÇ Ãóäú
íõÞóÇáó áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö áöÊóÚóáøõÞö ÍóÞøö
ÇáúÛóíúÑö Èöåö æóåõæó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÝóíóÊóæóÞøóÝõ Úóáóì ÅÌóÇÒóÊöåö¡
ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáúãõÕóäøöÝó ÅäøóãóÇ ÝóÕóáó Èóíúäó åóÐöåö
ÇáúãóÓúÃóáóÉö æóãóÓúÃóáóÉö ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÈöÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì
ÇáÊøóÓúáöíãö ÍóíúËõ ÞóÇáó Ýöí ÂÎöÑö ÊóÚúáöíáö ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÅöÚúÊóÇÞö
ãöäú ÞóÈúáö ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ æóÇãúÊöäóÇÚõ ÇáäøóÝóÇÐö Ýöí ÇáúÈóíúÚö
æóÇáúåöÈóÉö áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö ÝóÊóÏóÈøóÑú
Þóæúáóåõ æóÇãúÊöäóÇÚõ ÇáäøóÝóÇÐö ÈöÇáúÈóíúÚö æóÇáúåöÈóÉö áöÇäúÚöÏóÇãö
ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãöº áöÃóäøó íóÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö ãóÇäöÚóÉñ
Úóäú ÇáÊøóÓúáöíãö æóÇáúÈóíúÚõ ßóãóÇ íóÝúÊóÞöÑõ Åáóì Çáúãöáúßö íóÝúÊóÞöÑõ
Åáóì ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãö¡ ÝóÅöÐóÇ ÇäúÚóÞóÏó ÇáúÈóíúÚõ
ÈöÅöÌóÇÒóÉö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÇäúÊóÞóáó ÍóÞøõåõ Åáóì ÇáËøóãóäö Ýóíóßõæäõ
ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÇáÏøóíúäö æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
- Ãóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó Åäú ÔóÑóØó Ãóäú íóßõæäó ÇáËøóãóäõ ÑóåúäðÇ ÚöäúÏó
ÇáúÅöÌóÇÒóÉö ßóÇäó ÑóåúäðÇ æóÅöáøóÇ ÝóáóǺ áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÅöÌóÇÒóÉö
äóÝóÐó ÇáúÈóíúÚõ æóãóáóßó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáËøóãóäó æóÃóäøó ãóÇ áóåõ ÃóÎóÐóåõ
Ýóãóáóßóåõ
(8/298)
ÈöÓóÈóÈò ÌóÏöíÏò ÝóáóÇ íóÕöíÑõ ÑóåúäðÇ
ÅáøóÇ ÈöÇáÔøóÑúØö ßóãóÇ ÅÐóÇ ÃóÌóÑóåõ ÇáÑøóÇåöäõ ÝóÃóÌóÇÒó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÇáúÅöÌóÇÑóÉó áóÇ ÊóÕöíÑõ ÇáúÃõÌúÑóÉõ ÑóåúäðÇ ÅáøóÇ ÈöÇáÔøóÑúØö æóÌúåõ
ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõ Ãóäøó ÇáËøóãóäó ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó
ãóÇ íóÊóÚóáøóÞõ Èöåö ÍóÞøõåõ æóåõæó ÈóÏóáõ ãóÇ ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÍóÞøõåõ
æóãóÍöáøñ áöÍóÞøöåöº áöÃóäøó ÍóÞøóåõ ÊóÚóáøóÞó ÈöãóÇáöåö æóáöáúÈóÏóáö
Íõßúãõ ÇáúãõÈúÏóáö ÝóæóÌóÈó ÇäúÊöÞóÇáõ ÍóÞøöåö Åáóíúåö ßóÇáúÚóÈúÏö
ÇáúãóÏúíõæäö ÅÐóÇ ÈöíÚó ÈöÑöÖóÇ ÇáúÛõÑóãóÇÁö íóäúÊóÞöáõ ÍóÞøõåõãú Åáóì
ÇáúÈóÏóáö ãöäú ÛóíúÑö ÔóÑúØò áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ æóáóÇ íóÓúÞõØõ ÍóÞøõåõãú
ÈöÇáúßõáøöíøóÉö áöÚóÏóãö ÑöÖóÇåõãú ÈöÐóáößó ÙóÇåöÑñ Ãóæú ÇáÑøöÖóÇ
ÈöÇáúÈóíúÚö áóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÑøöÖóÇ áöÓõÞõæØö ÇáúÍóÞøö ÑóÃúÓðÇ
ÝóíóÈúÞóì ÇáúÍóÞøõ Úóáóì ÛóíúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÐóßóÑóº áöÃóäøó
ÇáúÃõÌúÑóÉó áóíúÓóÊú ÈöÈóÏóáö ÍóÞøöåö æóÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÈóÇÚó
ÇáúÚóíúäó ÇáúãõÓúÊóÃúÌóÑóÉó ÝóÃóÌóÇÒó ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑõ ÇáúÈóíúÚó ÍóíúËõ
áóÇ íõäúÞóáõ ÍóÞøõåõ Åáóì ÇáËøóãóäöº áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÈóÏóáö ÇáúÚóíúäö
æóÍóÞøõåõ Ýöí ÇáúÚóíúäö ÝóÇÝúÊóÑóÞóÇ.
æóÅöäú áóãú íõÌöÒú ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúÈóíúÚó æóÝóÓóÎóåõ ÇäúÝóÓóÎó Ýöí
ÑöæóÇíóÉö ÇÈúäö ÓöãóÇÚóÉó Úóäú ãõÍóãøóÏò ÍóÊøóì ÅÐóÇ ÇÝúÊóßøóåõ
ÇáÑøóÇåöäõ áóÇ ÓóÈöíáó áöáúãõÔúÊóÑöí Úóáóíúåöº áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó
ÇáËøóÇÈöÊó áöáúãõÑúÊóåöäö ÈöãóäúÒöáóÉö Çáúãöáúßö ÝóÕóÇÑó ßóÇáúãóÇáößö
Ýóáóåõ Ãóäú íõÌöíÒó æóáóåõ Ãóäú íóÝúÓóÎó¡ æóÝöí ÃóÕóÍøö ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö
áóÇ íóäúÝóÓöÎõ ÈöÝóÓúÎöåö¡ æóÝöí ÇáúãõÎúÊóÕóÑö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóíúåö ÍóíúËõ
ÞóÇáó ÊóæóÞøóÝó Úóáóì ÅÌóÇÒóÉö ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóæú ÞóÖóÇÁö Ïóíúäöåö
ÌóÚóáó ÇáúÅöÌóÇÒóÉó Åáóíúåö Ïõæäó ÇáúÝóÓúÎö æóÌóÚóáóåõ ãõÊóæóÞøöÝðÇ
Úóáóì ÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö¡ æóåóÐóÇ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøó ÝóÓúÎóåõ áóÇ
íóäúÝõÐõ¡ æóæóÌúåõ ÇáöÇãúÊöäóÇÚö áöÍóÞøöåö ßóíú áóÇ íóÊóÖóÑøóÑó
æóÇáÊøóæóÞøõÝõ áóÇ íóÖõÑøõåõº áöÃóäøó ÍóÞøóåõ Ýöí ÇáúÍóÈúÓö áóÇ íóÈúØõáõ
ÈöãõÌóÑøóÏö ÇáöÇäúÚöÞóÇÏö ãöäú ÛóíúÑö äõÝõæÐò ÝóÈóÞöíó ãõÊóæóÞøöÝðÇ
Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí¡ Ëõãøó Åäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó
ÕóÈóÑó ÍóÊøóì íóÝúÊóßøó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáÑøóåúäó ÅÐú ÇáúÚóÌúÒõ Úóáóì ÔóÑóÝö
ÇáÒøóæóÇáö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÑóÝóÚó ÇáúÃóãúÑó Åáóì ÇáúÞóÇÖöí æóáöáúÞóÇÖöí
Ãóäú íóÝúÓóÎó ÇáúÚóÞúÏó áöÝóæóÇÊö ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ÇáÊøóÓúáöíãöº
áöÃóäøó æöáóÇíóÉó ÇáúÝóÓúÎö áóåõ áóÇ Åáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí æóÇáúÈóÇÆöÚõ
æóåõæó ÇáÑøóÇåöäõ æóÕóÇÑó ßóÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÈöíÚö ÅÐóÇ ÃóÈóÞó ÞóÈúáó
ÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóÅöäøó ÇáúãõÔúÊóÑöíó ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÕóÈóÑó ÍóÊøóì
íóÑúÌöÚó.
æóÅöäú ÔóÇÁó ÑóÝóÚó ÇáúÃóãúÑó Åáóì ÇáúÞóÇÖöí æóÇáúÅöÌóÇÑóÉõ ãöËúáõ
ÇáÑøóåúäö ÍóÊøóì áóÇ íóäúÝõÐó ÈóíúÚõ ÇáúãõÄóÌøöÑö¡ æóáóæú ÈóÇÚóåõ
ÇáÑøóÇåöäõ ãöäú ÑóÌõáò Ëõãøó ÈóÇÚóåõ ãöäú ÂÎóÑó ÞóÈúáó Ãóäú íõÌöíÒó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÝóÇáËøóÇäöí ãóæúÞõæÝñ ÃóíúÖðÇ Úóáóì ÅÌóÇÒóÊöåöº áöÃóäøó
ÇáúÃóæøóáó áóãú íóäúÝõÐú æóÇáúãóæúÞõæÝõ áóÇ íóãúäóÚõ ÊóæóÞøõÝó ÇáËøóÇäöí
ÝóÃóíøóåõãóÇ ÃóÌóÇÒó áóÒöãó Ðóáößó æóÈóØóáó ÇáúÂÎóÑõ¡ æóáóæú ÈóÇÚóåõ
ÇáÑøóÇåöäõ¡ Ëõãøó ÃóÌøóÑóåõ Ãóæú Ñóåóäóåõ Ãóæú æóåóÈóåõ ãöäú ÛóíúÑöåö
ÝóÃóÌóÇÒó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúÅöÌóÇÑóÉó Ãóæú ÇáÑøóåúäó Ãóæú ÇáúåöÈóÉó ÌóÇÒó
ÇáúÈóíúÚõ ÇáúÃóæøóáõ Ïõæäó åóÐöåö ÇáúÚõÞõæÏö¡ æóÇáúÝóÑúÞõ Ãóäøó
ÇáúãõÑúÊóåöäó áóåõ ãóäúÝóÚóÉñ Ýöí ÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøó ÍóÞøóåõ íóÊóÍóæøóáõ
Åáóì ÇáËøóãóäö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇ æóÞóÏú íóßõæäõ ÃóÍóÏõ ÇáúÚóÞúÏóíúäö
ÃóäúÝóÚó ãöäú ÇáúÂÎóÑö ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÊóÚúíöíäõåõ áöÊóÚóáøõÞö ÇáúÝóÇÆöÏóÉö
Èöåö ÃóãøóÇ åóÐöåö ÇáúÚõÞõæÏõ ÝóáóÇ ãóäúÝóÚóÉó áóåõ ÝöíåóǺ áöÃóäøó
ÍóÞøóåõ áóÇ íõäúÞóáõ Åáóì ÇáúÂÎóÑö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ æóáóÇ ÈõÏøó áóåõ ãöäú
ÇáÑøóåúäö æóÇáúåöÈóÉö ÝóßóÇäó ÅÌóÇÒóÊõåõ ÅÓúÞóÇØðÇ áöÍóÞøöåö ÝóÒóÇáóÇ
áöãóÇäöÚò ÝóäóÝóÐó ÇáúÈóíúÚõ ßóãóÇ áóæú ÈóÇÚó ÇáúãõÄóÌøöÑõ ÇáúÚóíúäó
ÇáúãõÓúÊóÃúÌóÑóÉó ãöäú ÇËúäóíúäö ÝóÃóÌóÇÒó ÇáúãõÓúÊóÃúÌöÑõ ÇáúÈóíúÚó
ÇáËøóÇäöíó äóÝóÐó ÇáúÃóæøóáõº áöÃóäøóåõ áóÇ äóÝúÚó áóåõ Ýöí ÇáúÈóíúÚö
ÅÐú áóÇ íõäúÞóáõ ÍóÞøõåõ Åáóì ÇáúÈóÏóáö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇ ÝóßóÇäó
ÅÌóÇÒóÊõåõ ÅÓúÞóÇØðÇ áöÍóÞøöåö ÝóäóÝóÐó ÇáúÃóæøóáõ áöÒóæóÇáö ÇáúãóÇäöÚö
åóÐóÇ ÅÐóÇ ÊóÚóáøóÞó ÈöÇáúÚóíúäö ÇáúãõÑúÊóåóäóÉö ÍóÞøñ áöáúÛóíúÑö
ÈöÍóÞøò ÈóÇÔóÑóåõ ÇáÑøóÇåöäõ
æóÃóãøóÇ áóæú ÊóÚóáøóÞó ÈöÅöÞúÑóÇÑöåö ÞóÇáó Ýöí ÇáúãõÍöíØö åóÐóÇ Úóáóì
ÞöÓúãóíúäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ Ýöí ÅÞúÑóÇÑö ÇáÑøóÇåöäö ÈöÇáúãóÑúåõæäö
áöáúÛóíúÑö.
æóÇáËøóÇäöí Ýöí ÅÞúÑóÇÑö ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóäøóåõ áöÛóíúÑö ÇáÑøóÇåöäö¡
ÃóãøóÇ ÇáúÞöÓúãõ ÇáúÃóæøóáõ Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ ÈöÃóáúÝò¡ Ëõãøó ÞóÇáó åõæó
áöÝõáóÇäò áóãú íõÕóÏøóÞúº áöÃóäøó ÅÞúÑóÇÑóåõ íóÊóÖóãøóäõ ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö
ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÃóäøóåõ íóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó æóÇáúÅöÈúØóÇáó Ýóáóãú
íóÕöÍøó Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö ßóÇáúÈóíúÚö æóÇáúÅöÌóÇÑóÉö¡ Ëõãøó
ÇáúãõÞóÑøõ áóåõ Åäú ÔóÇÁó ÃóÏøóì ÇáúãóÇáó æóÞóÈóÖó ÇáÑøóåúäóº áöÃóäøó
ÚóÏóãó ÕöÍøóÉö ÇáúÅöÞúÑóÇÑö áöÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ ÝóÅöÐóÇ ÒóÇáó ÍóÞøõåõ
ÕóÍøó ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÝóßóãóÇ Ãóäøó áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú
íóÞúÖöíó ÇáÏøóíúäó æóíóÃúÎõÐó ÇáúãóÈöíÚó ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóíóÑúÌöÚõ ÈöãóÇ
ÞóÖóì Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ æóåõæó ãõÖúØóÑøñ Ýöíåö
áöÅöÍúíóÇÁö ÍóÞøöåö¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÕöáõ Åáóì ãöáúßöåö ÅáøóÇ ÈöÞóÖóÇÁö
ÇáÏøóíúäö æóßóÇäó ßóÇáúãõÚöíÑö áöáÑøóåúäö íóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáÑøóÇåöäó ÞöíãóÉó
ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó ÒóÚóãó Ãóäøóåõ ãöáúßõåõ Ñóåóäóåõ ÈöãóÇáöåö
æóÓóáøóãóåõ ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö¡ æóÞóÏú ÚóÌóÒó Úóäú ÑóÏøöåö Åáóíúåö
áöáúÍóÇáö áöÍóÞøò ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóíóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåõ æóáöáúãõÞöÑøö Ãóäú
íóÓúÊóÎúáöÝó ÇáúãõÑúÊóåöäó Úóáóì Úöáúãöåöº áöÃóäøóåõ ÇÏøóÚóì Úóáóíúåö
ãóÚúäðì áóæú ÃóÞóÑøó Èöåö áóÒöãóåõ¡ ÝóÅöäú ÃóäúßóÑó ÇõÓúÊõÍúáöÝó
Úóáóíúåö¡ æóÅöäú áóãú íõÄóÏøö ÇáúãóÇáó æóÃóÚúÊóÞó ÇáúÚóÈúÏó ÌóÇÒó
ÚöÊúÞõåõº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó æóÇáúãõÑúÊóåöäó ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì ÚöÊúÞö
ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó ÒóÚóãó Ãóäøóåõ ãöáúßõ ÇáúãõÞóÑøö áóåõ
æóÅöÚúÊóÇÞõ ÇáúãóÇáößö äóÇÝöÐñ¡ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÒóÚóãó Ãóäøóåõ ßóÇäó
ãöáúßó ÇáÑøóÇåöäö áóÇ ÇáúãõÞóÑøö áóåõ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÃóÞóÑøó áóåõ
ÝóÞóÏú ÓóáøóØóåõ Úóáóì ÅÚúÊóÇÞöåö ÈöÅöÞúÑóÇÑöåö ßóãóÇ áóæú æóßøóáóåõ
ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ Ëõãøó ÇáúãóÓúÃóáóÉõ Úóáóì ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóæúÌõåò: ÅãøóÇ
Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÞóÑøõ áóåõ æóÇáÑøóÇåöäõ ãõæÓöÑóíúäö Ãóæú ãõÚúÓöÑóíúäö
Ãóæú ÃóÍóÏõåõãóÇ ãõæÓöÑñ æóÇáúÂÎóÑõ ãõÚúÓöÑñ æóÇáÏøóíúäõ Ýöí Ðóáößó
ßõáøöåö ÍóÇáøñ Ãóæú ãõÄóÌøóáñ.
ÝóÅöäú ßóÇäóÇ ãõæÓöÑóíúäö æóÇáÏøóíúäõ ÍóÇáøñ ÝóÇáúãõÑúÊóåöäõ Ýöíåö
ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÃóÎóÐó ÇáÏøóíúäó ãöäú ÇáÑøóÇåöäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
Öóãøóäó ÇáúãõÚúÊóÞó ÇáúÞöíãóÉó æóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ æóßóÇäó íóÌöÈõ Ãóäú áóÇ
íóßõæäó áöáúãõÑúÊóåöäö ÊóÖúãöíäõ ÇáúãõÚúÊöÞö Úóáóì Þóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó
æóãõÍóãøóÏò ÑóÍöãóåõãóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóìº áöÃóäøó ãöäú ÒóÚúãö
ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóäøóåõ áóíúÓó ÈöãóÇáößò
(8/299)
æóÅöäøóãóÇ ÌóÇÒó ÚöÊúÞõåõ ÈöÊóÓúáöíØö
ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÃóÞóÑøó áóåõ ÈöÇáúãöáúßö ÝóÞóÏú ÓóáøóØóåõ
Úóáóì ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÓóáøóØóåõ Úóáóì ÇáúÅöÚúÊóÇÞö
ÈöÇáúæóßóÇáóÉö¡ ÝóÅöäøó ÇáÑøóÇåöäó áóæú æóßøóáó æóßöíáðÇ ÈöÅöÚúÊóÇÞö
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö æóäóÞúÏö ÇáËøóãóäö ÝóÃóÚúÊóÞóåõ Çáúæóßöíáõ
áóÇ íóÖúãóäõ Çáúæóßöíáõ ÚöäúÏó åõãóÇ ÝóíóÖúãóäõ Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ Úóáóì
Ðóáößó ÇáúÎöáóÇÝö ÅÐú áóÇ ÝóÑúÞó ÈóíúäóåõãóÇ Ëõãøó ÇáúãõÚúÊöÞõ íóÑúÌöÚõ
ÈöãóÇ Öóãöäó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö áöáúÍóÇáöº áöÃóäøóåõ áóæú ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ
ÞóÇÆöãðÇ ßóÇäó áóåõ ÊóÖúãöíäõ ÇáÑøóÇåöäö áöãóÇ ÃóÍúÏóËó Ýöí ãóÇáöåö ãöäú
ÇáöÇÑúÊöåóÇäö æóÊóÓúáöíãö ãóÇáöåö ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö ÝóÕóÇÑó ÛóÇÕöÈðÇ Ýöí
ÍóÞøöåö æóÕóÇÑó ãóÇ ÃóÎóÐóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöäú ÇáúãõÚúÊöÞö ãöáúßðÇ
áöáÑøóÇåöäö áóãóÇ Öóãöäó Ðóáößó áöáúãõÚúÊöÞö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÚöíÑö ÅÐóÇ
ÃóÚúÊóÞó ÇáúÚóÈúÏó æóåõæó ãõÚúÓöÑñ æóÇáÏøóíúäõ ãõÄóÌøóáñ ÝóÖóãöäóåõ
ÇáúãõÑúÊóåöäõ áóÇ íóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö ÍóÊøóì íóÍöáøó
ÇáÏøóíúäõº áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ íóÑúÌöÚõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøóåõ ÞóÖóì
Ïóíúäóåõ æóåõæó ãõÖúØóÑøñ Ýöíåö¡ æóÞóÏú ÞóÖóì Ïóíúäóåõ ÇáúãõÄóÌøóáó
ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ ÈöÇáúãõÚóÌøóáö.
æóÅöÐóÇ ßóÇäóÇ ãõÚúÓöÑóíúäö æóÇáÏøóíúäõ ÍóÇáøñ íóÓúÚóì ÇáúÚóÈúÏõ
áöáúãõÑúÊóåöäö æóíóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö Ïõæäó ÇáúãõÚúÊöÞöº áöÃóäøó
Ýöí ÒóÚúãö ÇáúÚóÈúÏö Ãóäøóåõ áóÇ ÑõÌõæÚó áóåõ Úóáóì ÇáúãõÚúÊöÞöº áöÃóäøó
Ýöí ÒóÚúãöåö Ãóäøó ÇáúãõÚúÊöÞó áóãú íóÕöÑú ãõÊúáöÝðÇ ÍóÞøó ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó áóãú íóÕöÍøóº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó
Ñóåóäó ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö¡ æóßóÐóáößó ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ãõÄóÌøóáðÇ¡
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÚúÊöÞõ ãõæÓöÑðÇ æóÇáÑøóÇåöäõ ãõÚúÓöÑðÇ æóÇáÏøóíúäõ
ÍóÇáøñ Ãóæú ãõÄóÌøóáñ ÝóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íóÓúÊóÓúÚöíó ÇáúÚóÈúÏóº
áöÃóäøó ÇáúÚöÊúÞó ÍóÕóáó ÈöÊóÓúáöíØö ÇáÑøóÇåöäö ÝóßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ
ÃóÚúÊóÞóåõ ÈöäóÝúÓöåö æóåõæó ãõÚúÓöÑñ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõÚúÊöÞóº
áöÃóäøóåõ ÈöãóäúÒöáóÉö Çáúæóßöíáö Úóäúåõ ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö æóíóÑúÌöÚõ
ÇáúãõÚúÊöÞõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ æóåõæó ãõÖúØóÑøñ
Ýöíåö æóÇáúÚóÈúÏõ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö Ïõæäó ÇáúãõÚúÊöÞö.
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúãõÚúÊöÞõ ãõÚúÓöÑðÇ æóÇáÑøóÇåöäõ ãõæÓöÑðÇ æóÇáÏøóíúäõ
ÍóÇáøñ ÝóÇáÑøóÇåöäõ íóÃúÎõÐõ ÈöÞóÖóÇÁö Ïóíúäöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÞóÖóì ÇáÏøóíúäó
ÎóÑóÌó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöäú ÇáúæóÓóØö ÝóåóÐóÇ ÑóÌõáñ ÃóÚúÊóÞó ÚóÈúÏðÇ
ßõáøóåõ áóåõ ÝóÇÑöÛðÇ ÚóÇÑöíøðÇ Úóäú ÍóÞøö ÇáúÛóíúÑö ÝóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóì
ÇáúÚóÈúÏö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ãõÄóÌøóáðÇ ÝóÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáÑøóÇåöäóº áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúãõÓóáøóØõ
Úóáóì ÇáúÚöÊúÞö ÝóßóÃóäøóåõ æóßøóáó ÇáúãõÞóÑøó áóåõ ÈöÅöÚúÊóÇÞöåö¡
æóÅöäú ÔóÇÁó ÇÓúÊóÓúÚóì ÇáúÚóÈúÏó æóÇáúÚóÈúÏõ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº
áöÃóäøóåõ ÃóæúÝóì ÇáÏøóíúäó áóÇ Úóáóì ÇáúãõÚúÊöÞö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ.
æóÃóãøóÇ ÇáúÞöÓúãõ ÇáËøóÇäöí Ýóåõæó Úóáóì æóÌúåóíúäö: ÅãøóÇ Ãóäú ÃóÞóÑøó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÑóÞóÈóÉö ÇáÑøóåúäö áöÑóÌõáò Ãóæú ÃóÞóÑøó ÈöÏóíúäò Ýöí
ÑóÞóÈóÊöåö æóßõáøõ æóÌúåò áóÇ íóÎúáõæ ãöäú ËóáóÇËóÉö ÃóæúÌõåò: ÅãøóÇ
Ãóäú íóÝúÊóßøóåõ ÇáÑøóÇåöäõ Ãóæú íóåúáößó ÇáÑøóåúäõ Ãóæú íõÈóÇÚó
ÇáÑøóåúäõ ÈöÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöäú ÃóÞóÑøó ÈöÑóÞóÈóÊöåö áöÑóÌõáò¡ æóÞóÇáó
ÇáÑøóåúäõ áöÝõáóÇäò ÇÛúÊóÕóÈóåõ ÇáÑøóÇåöäõ.
ÝóÅöäú ÇÝúÊóßøóåõ ÇáÑøóÇåöäõ ÝóáóÇ ÓóÈöíáó áöáúãõÞöÑøö Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö
æóáóÇ Úóáóì ãóÇ ÃóÎóÐóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõº áöÃóäøó ÅÞúÑóÇÑó ÇáúãõÑúÊóåöäö
áóÇ íóÕöÍøõ Ýöí ÍóÞøö ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ ÅÞúÑóÇÑñ Úóáóì ÇáúÛóíúÑö
æóãóÇ ÃóÎóÐóåõ áóíúÓó ÈóÏóáðÇ Úóäú ÇáÑøóåúäö Èóáú åõæó Ïóíúäõåõ
ÇÓúÊóæúÝóÇåõ¡ æóÅöäú ßóÇäó åóáóßó Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö Öóãöäó ÌóãöíÚó
ÞöíãóÊöåö áöáúãõÞóÑøö áóåõ æóÈóØóáó Ïóíúäõåõº áöÃóäøóåõ áöãóÇ Ãóäøó
ÇáÑøóÇåöäó ÇÛúÊóÕóÈóåõ ãöäú ÝõáóÇäò æóÑóåóäóåõ ãöäúåõ ÝóÞóÏú ÒóÚóãó
Ãóäøóåõ ãõæÏöÚõ ÇáúÛóÇÕöÈö Ãóæú ÛóÇÕöÈö ÇáúÛóÇÕöÈö æóÃóíøóÇãðÇ ßóÇäó
Ýóåõæó ÛóÇÕöÈñ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÇÝúÊóßøóåõº áöÃóäøóåõ ÑóÏøóåõ Åáóì
íóÏö ãóäú ÃóÎóÐóåõ ãöäúåõ ÝóíóÈúÑóÃõ Úóäú ÇáÖøóãóÇäö æóíóÈúØõáõ
Ïóíúäõåõº áöÃóäøó ÅÞúÑóÇÑóåõ Ýöí ÍóÞøö ÇáÑøóÇåöäö áóãú íóÕöÍøó ÝóÕóÍøó
ÇáÑøóåúäõ Ýöí ÍóÞøöåö æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÈöíÚó ÇáúÚóÈúÏõ ÅãøóÇ ÇáÑøóÇåöäõ
Ãóæú ÇáúÚóÏúáõ æóÃóÎóÐó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáËøóãóäó¡ ÝóÅöäú ÃóÌóÇÒó
ÇáúãõÞóÑøõ áóåõ ÇáúÈóíúÚó ÃóÎóÐóåõ ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÅöäú áóãú
íõÌöÒú ÝóáóǺ áöÃóäøó ãöäú ÒóÚúãö ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóäøó ÇáúÚóÈúÏó
áöáúãõÞóÑøö áóåõ¡ æóÞóÏú ÈöíÚó ÈöÛóíúÑö ÅÐúäöåö Ýóíóßõæäõ ãóæúÞõæÝðÇ
Úóáóì ÅÌóÇÒóÊöåö¡ ÝóÅöäú ÃóÌóÇÒó íóßõæäõ Ëóãóäõ ÚóÈúÏöåö¡ æóÅöäú áóãú
íõÌöÒú ÝóáóíúÓó ÈöËóãóäö ÚóÈúÏöåö æóáóÇ ÓóÈöíáó áóåõ Úóáóíúåö¡ æóÅöäú
ÃóÞóÑøó ÈöÏóíúäò Úóáóíúåö áöÑóÌõáò Åäú ÇÝúÊóßøóåõ ÇáÑøóÇåöäõ æóÃóÎóÐó
ãöäúåõ ÇáúÚóÈúÏó ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ ÑóÏøó
ÇáúÚóÈúÏó Åáóì ãóäú ÃóÎóÐó ãöäúåõ¡ ÝóÅöäú åóáóßó Ýöí íóÏöåö íóÑúÌöÚõ
ÇáúãõÞóÑøõ áóåõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÏóíúäöåö áóÇ ÛóíúÑõ æóáóãú
íóÝúÕöáú Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö Èóíúäó ãóÇ ÅÐóÇ æóÌóÈó Ïóíúäõ ÇáúãõÞóÑøö áóåõ
ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäö Ãóæú ÈóÚúÏóåõ¡ æóÞöíáó åóÐóÇ ÅÐóÇ æóÌóÈó Ïóíúäõåõ
ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäö.
æóÅöäú æóÌóÈó ÈóÚúÏóåõ ÝóáóÇ ÔóíúÁó áöáúãõÞóÑøö áóåõ Úóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÈöÇáúåóáóÇßö ÇÓúÊóæúÝóì Ïóíúäóåõ ãöäú ãóÇáöíøóÉö
ÇáúÚóÈúÏö¡ ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ æóÇÌöÈðÇ ÞóÈúáó Ñóåúäöåö ÊóÈóíøóäó
Ãóäøóåõ ÇÓúÊóæúÝóì Ïóíúäóåõ æóãóÇáöíøóÉõ ÇáúÚóÈúÏö Ïóíúäñ Úóáóì
ÇáúÚóÈúÏö æóÌóÈó ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ æóÏóíúäõ ÇáúÚóÈúÏö ãõÞóÏøóãñ Úóáóì Ïóíúäö
Çáúãóæúáóì¡ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ æóÌóÈó ÇáÏøóíúäõ ÈóÚúÏó Ñóåúäöåö ÝóÍöíäóÆöÐò
ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ Ïóíúäóåõ ãöäú ãóÇáöíøóÊöåö áóíúÓó Ýöí ãóÇáöíøóÉö
ÇáúÚóÈúÏö Ïóíúäñ æóÌóÈó ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ ÝóÕóÍøó ÇÓúÊöíÝóÇÄõåõ ÝóÕóÍøó
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ. æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÈöíÚó ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí ÇáÏøóíúäö
ÝóáöáúãõÞóÑøö áóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐó ÇáËøóãóäó ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö ÃóÌóÇÒó
ÇáúÈóíúÚó Ãóæú áóãú íõÌöÒúº áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó åóÇåõäóÇ ÌóÇÆöÒñº
áöÃóäøóåõ ãöáúßñ áöáúãõÞóÑøö áóåõ Ýöí ÇáúÚóÈúÏö¡ æóÅöÐóÇ ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõ
íóÞõæãõ ÇáËøóãóäõ ãóÞóÇãóåõ æóãöäú ÒóÚúãö ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóäøó ÇáúãõÞóÑøó
áóåõ ÃóÍóÞøõ ÈöËóãóäö ÇáúÚóÈúÏö ãöäúåõº áöÃóäøó Ïóíúäóåõ Ïóíúäõ
ÇáúÚóÈúÏö æóÏóíúäó Çáúãóæúáóì æóÏóíúäó ÇáúÚóÈúÏö ãõÞóÏøóãñ Úóáóì Ïóíúäö
Çáúãóæúáóì ÝóíóÏúÝóÚõåõ Åáóíúåö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóäóÝóÐó ÚöÊúÞõåõ) Ãóíú äóÝóÐó ÚöÊúÞõ
ÇáÑøóÇåöäö æóåõæó Þóæúáõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøö - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -¡
æóÝöí Þóæúáò ÂÎóÑó áóÇ íóäúÝõÐõ ãõæÓöÑðÇ ßóÇäó Ãóæú ãõÚúÓöÑðǺ áöÃóäøó
Ýöí ÊóäúÝöíÐöåö ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö æóáóäóÇ Ãóäøó ÇáúÚöÊúÞó
ÕóÏóÑó ãöäú Ãóåúáöåö ãõÖóÇÝðÇ Åáóì ãóÍöáøöåö æóåõæó ãöáúßõåõ æóæóÌóÈó
ÇáúÞóæúáõ ÈöäóÝóÇÐöåö æóáóÇ íóáúÛõæ ÊóÕóÑøõÝõåõ áöÚóÏóãö ÅÐúäö
ÇáúãõÑúÊóåöäö ßóãóÇ ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞó ÇáúãóÈöíÚó ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö Ãóæú
(8/300)
ÇáúÂÈöÞó Ãóæú ÇáúãóÛúÕõæÈó¡ æóÅöÐóÇ ÒóÇáó
ãöáúßõ ÇáÑøóÇåöäö Úóäú ÑóÞóÈóÊöåö ÈöÅöÚúÊóÇÞöåö íóÒõæáõ ãöáúßõ
ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ ÈöäóÇÁñ Úóáóíúåö ßóÅöÚúÊóÇÞö ÇáúÚóÈúÏö
ÇáúãõÔúÊóÑóßö Èóáú Ãóæúáóìº áöÃóäøó ãöáúßó ÇáÑøóÞóÈóÉö ÃóÞúæóì ãöäú
ãöáúßö ÇáúíóÏö¡ ÝóÅöÐóÇ áóãú íóãúäóÚú ÇáúÃóÚúáóì ÝóÇáúÃóÏúäóì Ãóæúáóì
Ãóäú áóÇ íóãúäóÚóåõ æóáóÇ íóáúÒóãõäóÇ ÅÚúÊóÇÞõ ÇáúæóÇÑöËö ÇáúÚóÈúÏó
ÇáúãõæÕóì ÈöÑóÞóÈóÊöåö ÅÐóÇ áóãú íóßõäú áóåõ ãóÇáñ ÂÎóÑõ ÍóíúËõ Åäøóåõ
áóÇ íóäúÝõÐõ ãóÚó Ãóäøóåõ ÃóÚúÊóÞó ãöáúßóåõº áöÃóäøóÇ äóÞõæáõ íóÚúÊöÞõ
ÚöäúÏó ÇáËøóÇäöí. æóÇáËøóÇáöËö Ýöí ÇáúÍóÇáö.
æóÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö íõÄóÎøóÑõ Åáóì ÃóÏóÇÁö ÇáÓøöÚóÇíóÉö Úóáóì ãóÇ ÚõÑöÝó
Ýöí ÅÚúÊóÇÞö ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãõÔúÊóÑóßö¡ æóáóãú íóßõäú ÅÚúÊóÇÞõåõ áóÛúæðÇ
æóåõæó åóÇåõäóÇ ÌóÚóáóåõ áóÛúæðÇ æóáóÇ íõÞóÇáõ ÇáúãóÑúåõæäõ ßóÇáúÎóÇÑöÌö
Úóäú ãöáúßö ÇáÑøóÇåöäö ÈöÏóáöíáö Ãóäøó Çáúãóæúáóì ÅÐóÇ ÃóÊúáóÝóåõ íóÌöÈõ
Úóáóíúåö ÖóãóÇäõåõ ÝóßóÐóÇ áóÇ íóäúÝõÐõ ÚöÊúÞõåõº áöÃóäøóåõ ÎóÑóÌó Úóäú
ãöáúßöåöº áöÃóäøóÇ äóÞõæáõ æõÌõæÈõ ÇáÖøóãóÇäö Úóáóíúåö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö
Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÃóÊúáóÝó ÇáúãóÇáöíøóÉó ÇáúãóÔúÛõæáóÉó ÈöÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö
ßóÇáúãóæúáóì íõÊúáöÝõ ÚóÈúÏóåõ ÇáúãóÃúÐõæäó áóåõ¡ ÝóÅöäøóåõ íóÖúãóäõ
ÞöíãóÊóåõ áöáúÛõÑóãóÇÁö ãóÚó ÈóÞóÇÁö ãöáúßöåö Ýöíåö ãöäú ßõáøö æóÌúåò
æóáöåóÐóÇ íóäúÝõÐõ ÊóÕóÑøõÝõåõ Ýöíåö¡ æóáóæú ÞóÇáó ÇáúãõÄóáøöÝõ æóäóÝóÐó
ÊóÏúÈöíÑõåõ áóßóÇäó Ãóæúáóìº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ Úõáöãó äóÝóÇÐõ ÇáÊøóÏúÈöíÑö
ãöäú ÇáÑøóÇåöäö æóÇáÊøóÏúÈöíÑõ ÃóÏúäóì ÍóÇáðÇ ãöäú ÇáöÇÓúÊöíáóÇÏö Úõáöãó
äóÝóÇÐõ ÇáöÇÓúÊöíáóÇÏö æóÇáúÅöÚúÊóÇÞö ãöäú ÈóÇÈö Ãóæúáóì ÞóÇáó Ýöí
ÇáúãóÈúÓõæØö ÅÚúÊóÇÞõ ÇáÑøóÇåöäö æóÊóÏúÈöíÑõåõ æóÇÓúÊöíáóÇÏõåõ íóäúÝõÐõ
æóíóÖúãóäõ ÇáúÞöíãóÉó æóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ãóßóÇäóåõ Åäú ßóÇäó ãõæÓöÑðÇ¡
Ëõãøó Åäú ßóÇäó ÇáúãóÇáõ ÍóÇáøðÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ ãöäú ÇáúÞöíãóÉö.
æóÅöäú ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ ãõÚúÓöÑðÇ ÝóáöáÑøóÇåöäö ÇÓúÊöÓúÚóÇÁõ
ÇáúãõÏóÈøóÑö æóÃõãøö ÇáúæóáóÏö Ýöí ÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö æóÇáúãõÚúÊóÞõ Ýöí
ÞöíãóÊöåö¡ Ëõãøó íóÑúÌöÚõ ÇáúãõÚúÊóÞõ ÈöãóÇ ÃóÏøóì Úóáóì Çáúãóæúáóì.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóØõæáöÈó ÈöÏóíúäöåö áóæú ÍóÇáøðÇ) íóÚúäöí
ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ÍóÇáøðÇ ØóÇáóÈó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóÇåöäó ÈóÚúÏó
ÇáúÚöÊúÞö ÈöÇáÏøóíúäö ÅÐóÇ ßóÇäó ãõæÓöÑðǺ áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ØõæáöÈó
ÈöÇáÑøóåúäö ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ ÈöÏóíúäöåö ÅÐóÇ ßóÇäó ãöäú ÌöäúÓö
ÍóÞøöåö Ýóíóßõæäõ ÅíÝóÇÁð æóÇÓúÊöíÝóÇÁð ÝóáóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöíåö ÞóÇáó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ãõÄóÌøóáðÇ ÃõÎöÐó ÞöíãóÉõ ÇáúÚóÈúÏö
æóÌõÚöáóÊú ÑóåúäðÇ ãóßóÇäóåõ) íóÚúäöí áóæú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ãõÄóÌøóáðÇ
íõÄúÎóÐõ ãöäú ÇáúãõÚúÊöÞö ÞöíãóÉõ ÇáúÚóÈúÏö æóÊõÌúÚóáõ ÑóåúäðÇ ãóßóÇäó
ÇáúÚóÈúÏö ÅÐóÇ ßóÇäó ãõæÓöÑðǺ áöÃóäøó ÓóÈóÈó ÇáÖøóãóÇäö ÞóÏú ÊóÍóÞøóÞó¡
æóÝöí ÇáÊøóÖúãöíäö ÝóÇÆöÏóÉñ æóåöíó ÍõÕõæáõ ÇáöÇÓúÊöíËóÇÞö ãöäú
ÇáúæóÌúåö ÇáøóÐöí ÈóíøóäøóÇåõ æóíóÍúÈöÓõåóÇ Åáóì Íõáõæáö ÇáúÃóÌóáö¡
ÝóÅöÐóÇ Íóáøó ÇÞúÊóÖóÇåõ ÈöÍóÞøöåö ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöÌöäúÓöåöº áöÃóäøó
áöáúÛóÑöíãö Ãóäú íóÓúÊóæúÝöíó ÍóÞøóåõ ãöäú ãóÇáö ÛóÑöíãöåö ÅÐóÇ ÙóÝöÑó
ÈöÌöäúÓö ÍóÞøöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó Ýöíåö ÝóÖúáñ ÑóÏøóåõ áöÇäúÊöåóÇÁö Íõßúãö
ÇáÑøóåúäö ÈöÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÃóÞóáøó ãöäú ÍóÞøöåö ÑóÌóÚó
ÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö áöÚóÏóãö ãóÇ íõÓúÞöØõåõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ãõÚúÓöÑðÇ ÓóÚóì ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí
ÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÊöåö æóãöäú ÇáÏøóíúäö) º áöÃóäøó ÍóÞøó
ÇáúãõÑúÊóåöäö ßóÇäó ãõÊóÚóáøöÞðÇ Èöåö¡ ÝóÅöÐóÇ ÊóÚóÐøóÑó ÇáÑøõÌõæÚõ
Úóáóì ÇáúãõÚúÊöÞö áöÚõÓúÑóÊöåö ÑóÌóÚó Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ åõæó
ÇáúãõäúÊóÝöÚõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÚöÊúÞö ßóãóÇ Ýöí ÚöÊúÞö ÃóÍóÏö ÇáÔøóÑöíßóíúäö
ÇáúÚóÈúÏó ÇáúãõÔúÊóÑóßó æóáöÃóäøó ÇáÖøóãóÇäó ÈöÇáúÎóÑóÇÌö æóÇáúÛõÑúãõ
ÈöÇáúÛõäúãö æóÙóÇåöÑõ ÚöÈóÇÑóÉö ÇáúãõÄóáøöÝö Ãóäøóåõ íóÓúÚóì Ýöí
ÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÇáÔøóíúÆóíúäö ÇáúãóÐúßõæÑóíúäö æóÇáúãóäúÞõæáõ Ýöí
ÛóíúÑöåö Ãóäøóåõ íóÓúÚóì Ýöí ÇáúÃóÞóáøö ãöäú ËóáóÇËóÉö ÃóÔúíóÇÁó ÞóÇáó
Ýöí ÇáúÌóÇãöÚö ÃóÕúáõåõ Ãóäøó ÇáÑøóÇåöäó ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞó ÇáúãóÑúåõæäó
æóåõæó ãõÚúÓöÑñ íõäúÙóÑõ Åáóì ËóáóÇËóÉö ÃóÔúíóÇÁó: Åáóì ÞöíãóÊöåö íóæúãö
ÇáúÚöÊúÞö æóÅöáóì ãóÇ ßóÇäó ãóÖúãõæäðÇ ÈöÇáÏøóíúäö æóÅöáóì ãóÇ ßóÇäó
ãóÍúÈõæÓðÇ Èöåö¡ ÝóÅöäøóåõ íóÓúÚóì Ýöí ÇáúÃóÞóáøö ãöäú åóÐöåö
ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÃóãøóÇ ÇáúÞöíãóÉõ ÝóáöÃóäøóåõ ÃóÍúÈóÓó ÈöÇáúÚöÊúÞö ãöäú
ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö åóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑó ÝóáóÇ ÊóáúÒóãõåõ ÇáÓøöÚóÇíóÉõ ÅáøóÇ
Ýöí åóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑö ßóÇáúÚóÈúÏö ÇáúãõÔúÊóÑóßö ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞóåõ
ÃóÍóÏõåõãóÇ æóåõæó ãõÚúÓöÑñ æóÃóãøóÇ ÇáúãóÖúãõæäõ ÈöÇáÏøóíúäö ÅÐóÇ ßóÇäó
ÃóÞóáøóº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ãóÖúãõæäñ ÈöÞóÏúÑö ÇáÏøóíúäö ÈöÇáúÚöÊúÞö
æóãóÇ íóÍúÏõËõ ÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö ÇáúãõÊøóÕöáóÉö ÈóÚúÏó ÇáúÞóÈúÖö áóãú
ÊóÕöÑú ãóÖúãõæäóÉð¡ æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáÓøöÚóÇíóÉó Ýöí ÍóÞøö
ÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ãóÍúÈõæÓóÉð ÈöÇáÏøóíúäö ÝóáóÇ íõãúßöäõ
ÅíÌóÇÈõ ÇáÓøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö Ýöí ÍóÞøö ÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ æóÅöäú
ßóÇäó ÇáúãóÍúÈõæÓõ ÃóÞóáøó ãöäú ÇáúãóÖúãõæäö æóãöäú ÞöíãóÊöåö íóÓúÚóì
ÈöÞóÏúÑöåö ÈöÃóäú Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ ÈöÃóáúÝò ÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ ÝóÃóÏøóì
ÇáÑøóÇåöäõ ÊöÓúÚóãöÇÆóÉò ãöäú ÇáÑøóåúäö¡ Ëõãøó ÃóÚúÊóÞóåõ æóåõæó
ãõÚúÓöÑñ íóÓúÚóì ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí ãöÇÆóÉò¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ãóÖúãõæäðÇ ÈöÃóáúÝò
ÍóÊøóì áóæú åóáóßó íóåúáößõ ÈöÃóáúÝòº áöÃóäøóåõ ãóÍúÈõæÓñ ÈöãöÇÆóÉò
ÝóßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÝúÊóßøó ÈöÞóÏúÑö ãöÇÆóÉò ÝóßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ
ãóÖúãõæäðÇ ÈöãöÇÆóÉò ãöäú ÍóíúËõ ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÍóÇáóÉö ÇáúÅöÚúÊóÇÞö Ñóåóäó
ÚóÈúÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÈöÃóáúÝò ÝóÕóÇÑó íõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò
ÈöÊóÑóÇÌõÚö ÇáÓøöÚúÑö¡ Ëõãøó ÃóÚúÊóÞóåõ ÇáÑøóÇåöäõ æóåõæó ãõÚúÓöÑñ
íóÓúÚóì ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí ÎóãúÓöãöÇÆóÉò áóÇ ÛóíúÑõ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúãõÚúÊöÞõ
ãõæÓöÑðÇ Öóãöäó ÇáúÃóáúÝó ßõáøóåóǺ áöÃóäøó ÇáÓøöÚóÇíóÉó åõäóÇ ÃóÞóáøõ
ãöäú ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáËøóáóÇËóÉöº áöÃóäøó ÇáÓøöÚóÇíóÉó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò
æóÇáúÚóÈúÏõ ãóÖúãõæäñ ÈöÇáÏøóíúäö æóÐóáößóº áöÃóäøóåõ áóæú åóáóßó
íóåúáößõ ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÅöÐóÇ ÇõäúÊõÞöÕó ÓöÚúÑõåõ æóåõæó ãóÍúÈõæÓñ
ÈöÃóáúÝò¡ ÝóÅöäøó ÇáÑøóÇåöäó ãóÇ áóãú íõÄóÏøö ÇáúÃóáúÝó áóãú íóÝúÊóßøó
ÇáÑøóåúäó¡ Ëõãøó íóÞúÖöí ÈöÇáÓøöÚóÇíóÉö ÇáÏøóíúäó¡ æóÅöäú ßóÇäó ãöäú
ÌöäúÓö ÍóÞøöåö æóßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ÍóÇáøðÇ¡ ÝóÅöäú áóãú íóßõäú ãöäú ÌöäúÓö
ÍóÞøöåö ÕóÑóÝóåõ ãöäú ÌöäúÓö ÍóÞøöåö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÇáÏøóíúäõ ãõÄóÌøóáðÇ ÌõÚöáóÊú ÇáÓøöÚóÇíóÉõ ÑóåúäðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ Íóáøó
ÇáúÃóÌóáõ ÞõÖöíó Èöåö ÇáÏøóíúäõ Úóáóì äóÍúæö ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ¡ æóÝöí
ÇáúÃóÕúáö Åäú ßóÇäó ãóßóÇäó ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÊóÏúÈöíÑñ ÝóÇáúÌóæóÇÈõ Ýöíåö
ßóÇáúÌóæóÇÈö Ýöí ÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÅáøóÇ Ýöí ÝóÕúáóíúäö: ÃóÍóÏõåõãóÇ Ãóäøó
Ýöí ÝóÕúáö ÇáúÅöÚúÊóÇÞö Åäú ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ ãõæÓöÑðÇ ÝóÇáúÚóÈúÏõ
íóÓúÚóì Ýöí ÇáúÃóÞóáøö ãöäú ËóáóÇËóÉö ÃóÔúíóÇÁó¡ æóÝöí
(8/301)
ÇáÊøóÏúÈöíÑö íóÓúÚóì Ýöí ÌóãöíÚö
ÇáÏøóíúäö ÈóÇáöÛðÇ ãóÇ ÈóáóÛó ÇáËøóÇäöí Ãóäøó Ýöí ÇáÊøóÏúÈöíÑö áóÇ
íóÑúÌöÚõ ÇáúãõÏóÈøóÑõ ÈöãóÇ ÓóÚóì æóÃóÏøóì Úóáóì Çáúãóæúáóì¡ æóÝöí
ÇáúíóäóÇÈöíÚö¡ æóáóæú ÏóÈøóÑóåõ Åäú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ÍóÇáøðÇ ÓóÚóì Ýöí
ÇáÏøóíúäö ÈóÇáöÛðÇ ãóÇ ÈóáóÛó¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõÄóÌøóáðÇ ÓóÚóì Ýöí
ÞöíãóÊöåö ÝóÊóßõæäõ ÑóåúäðÇ ãóßóÇäóåõ.
æóÝöí ÇáúãõÍöíØö Ñóåóäó ÌóÇÑöíóÉð ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÈöÃóáúÝóíúäö
ÝóÕóÇÑóÊú Åáóì ÃóáúÝóíúäö ÈöÒöíóÇÏóÉö ÇáÓøöÚúÑö æóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ
íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ íóÝúÊóßøõåóÇ ÈöÃóáúÝóíúäöº áöÃóäøóåóÇ áóæú áóãú ÊóÒöÏú
áóÇ íóÝúÊóßøõåóÇ ÅáøóÇ ÈöÃóáúÝóíúäö¡ ÝóÅöäú ÒóÇÏóÊú Ãóæúáóì¡ æóÅöÐóÇ
åóáóßóÊú åóáóßóÊú ÈöÃóáúÝóíúäöº áöÃóäøó ÞöíãóÊóåóÇ íóæúãó ÇáúÚóÞúÏö
ÃóáúÝñ æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÇáúãõÊøóÕöáóÉõ áóãú íóÑöÏú ÚóáóíúåóÇ ÚóÞúÏñ æóáóÇ
ÞóÈúÖñ ãóÞúÕõæÏñ ÝóßóÇäó æõÌõæÏõåóÇ æóÚóÏóãõåóÇ ÈöãóäúÒöáóÉò¡ æóÅöäú
ÃóÚúÊóÞóåóÇ Çáúãóæúáóì æóåõæó ãõÚúÓöÑñ ÓóÚóÊú Ýöí ÇáúÃóáúÝö¡ æóßóÐóáößó
áóæú ÃóÚúÊóÞóåóÇ ÓóÚóíóÇ Ýöí ÇáúÃóáúÝö æóÑóÌóÚóÇ ÈöÐóáößó Úóáóì
Çáúãóæúáóì æóÑóÌóÚó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÈóÞöíøóÉö Ïóíúäöåöº áöÃóäøó
ÇáÑøóÇåöäó áóãøóÇ ÃóÚúÊóÞóåõãóÇ ÕóÇÑó ÈöÅöÚúÊóÇÞö ÇáúæóáóÏö ÞóÇÈöÖðÇ
áöáúæóáóÏö ÍõßúãðÇ ßóÇáúãõÔúÊóÑöí ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞó ÇáúãóÈöíÚó ÞóÈúáó
ÇáúÞóÈúÖö ÝóíõÞúÓóãõ ÇáÏøóíúäõ ÚóáóíúåöãóÇ ÝóíóÓúÚóíóÇäö Ýöí ÇáúÃóáúÝöº
áöÃóäøóåóÇ ÃóÞóáøõ ãöäú ÞöíãóÊöåöãóÇ íóæúãó ÇáúÚöÊúÞö æóÑóÌóÚóÇ ÈöÐóáößó
Úóáóì Çáúãóæúáóìº áöÃóäøóåõãóÇ ÃóÏøóíóÇ Ïóíúäóåõ ãöäú ÎóÇáöÕö
ãöáúßöåöãóǺ áöÃóäøóåõãóÇ íóÓúÚóíóÇäö æóåõãóÇ ÍõÑøóÇäö.
æóãóäú ÃóÏøóì Ïóíúäó ÇáúÛóíúÑö ãöäú ÎóÇáöÕö ãöáúßöåö æóåõæó ãõÌúÈóÑñ
Úóáóíúåö ÝóÚóáóíúåö ÇáÑøõÌõæÚõ Úóáóì ãóäú Úóáóíúåö ÇáÏøóíúäõ ÅÐóÇ áóãú
íõÓóáøöãú áóåõ ÇáúÚöæóÖó¡ æóáóãú íõÓóáøöãú áöáúÚóÈúÏö ãóÇ ßóÇäó
áöáúãõÑúÊóåöäö ãöäú ÍóÞøö ÇáúÍóÈúÓö Ýöí ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ áóÇ
íóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúáó¡ æóÅöÐóÇ Ñóåóäó ÃóãóÉð ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ ÈöÃóáúÝò
ÝóÌóÇÁóÊú ÈöæóáóÏò íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÇÏøóÚóÇåõ ÇáÑøóÇåöäõ æóåõæó
ãõæÓöÑñ Öóãöäó ÇáúãóÇáó áöÅöÊúáóÇÝö ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáÏøóÚúæóì¡
æóÅöäú ßóÇäó ãõÚúÓöÑðÇ ÓóÚóÊú ÇáúÃóãóÉõ Ýöí äöÕúÝö ÇáúãóÇáö æóÇáúæóáóÏõ
Ýöí äöÕúÝöåöº áöÃóäøó Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÅöÚúÓóÇÑö áóÇ íóÌöÈõ ÅáøóÇ
ÇáÓøöÚóÇíóÉõ æóßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÕóÇÑó ÃóÕúáðÇ ÇáúÃõãøõ
ÈöÇáöÇÓúÊöíáóÇÏö æóÇáúæóáóÏõ ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞöº áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö
ÕóÇÑó ãõÔúÊóÑöíðÇ ÇáúæóáóÏó ÝóíóÕöíÑõ ÇáúæóáóÏõ ÃóÕúáðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäö
ßóÇáúÃõãøöº áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó áóãøóÇ ÍóÏóËó ÓóÑóì Åáóíúåö ãóÇ ßóÇäó Ýöí
ÇáúÃõãøö ãöäú ÍóÞøö ÇáúÍóÈúÓö ÝóÕóÇÑó ãóÑúåõæäðÇ ßóÇáúÃõãøö¡ ÝóÅöäú áóãú
íõÄóÏøö ÇáúæóáóÏõ ÍóÊøóì ãóÇÊóÊú ÇáúÃõãøõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÝúÑóÛó ãöäú
ÇáÓøöÚóÇíóÉö íóÓúÚóì Ýöí ÇáúÃóÞóáøö ãöäú ÞöíãóÊöåö æóäöÕúÝö ÇáÏøóíúäö
æóáóÇ íõÒóÇÏõ Úóáóíúåö ÔóíúÁñ ÈöãóæúÊö ÇáúÃõãøöº áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó
ÍóÏóËó ÞóÈúáó æõÌõæÏö ÇáÓøöÚóÇíóÉö Úóáóì ÇáúÃõãøö ÝóáóÇ íóßõæäõ ÊóÈóÚðÇ
áóåóÇ Ýöí ÇáÓøöÚóÇíóÉö¡.
æóáóæú ÒóæøóÌó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúÃóãóÉó ÇáúãóÑúåõæäóÉó ÌóÇÒó æóáóÇ
íóÞúÑóÈõåóÇ ÇáÒøóæúÌõ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÒóæøóÌóåóÇ ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó
ÇáäøößóÇÍó áóÇ íóÊóÖóãøóäõ ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó
ÇáúãõÑúÊóåöäó áóãú íóÓúÊóÍöÞøó ãóäóÇÝöÚóåóÇ æóáóÇ ÖóÑóÑó Úóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí äóÝóÇÐö ÇáäøößóÇÍö ÝóäóÝóÐó æóÛóÔóíóÇäõ ÇáÒøóæúÌö
íóÊóÖóãøóäõ ÅÈúØóÇáó ÍóÞøöåö Ýöí ÇáúÍóÈúÓöº áöÃóäøóåõ íóÓúÊóÍöÞøõ
ÍóÈúÓóåóÇ ÝóÕóÇÑó ßóÇáúãóÇáößö Ýöí ÍóÞøö ÇáúÍóÈúÓö Ýóáóåõ ãóäúÚõåõ Úóäú
ÇáúæóØúÁö æóÍóÈúÓõåóÇ Úóäúåõ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó
ÇáÒøóæúÌó ãóáóßó ÛóÔóíóÇäóåóÇ ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ ÇÓúÊóÍóÞøó
ãóäóÇÝöÚó ÈõÖúÚöåóÇ ãõØúáóÞðÇ ÝóáóÇ íóÊóãóßøóäõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöäú
ÅÈúØóÇáö ÍóÞøöåö Ýöí ÇáúÞõÑúÈóÇäö¡ ÝóÅöäú æóØöÆóåóÇ ÝóæóáóÏóÊú æóãóÇÊóÊú
Öóãöäó ÇáÑøóÇåöäõ ÞöíãóÊóåóǺ áöÃóäøóåõ ÓóáøóØó ÇáÒøóæúÌó Úóáóì ÅÊúáóÇÝö
ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ ÈöÇáäøößóÇÍö ÓóáøóØóåõ Úóáóì ÇáúæóØúÁö
ÝóíõÌúÚóáõ æóØúÁõ ÇáÒøóæúÌö ßóæóØúÁö ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ ÍóÕóáó
ÈöÊóÓúáöíØöåö¡ æóáóæú æóØöÆóåóÇ ÇáÑøóÇåöäõ ÕóÇÑó ãõÓúÊóÑöÏøðÇ áöáÑøóåúäö
æóáöåóÐóÇ áóæú ÒóæøóÌó ÇáúÃóãóÉó ÇáúãóÈöíÚóÉó ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö ÕóÇÑó
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÇÈöÖðÇ áóåóÇ ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøó ÇáÊøóáóÝó ÍóÕóáó Ýöí íóÏö
ÇáÑøóÇåöäö ÝóíóÖúãóäõ.
æóáóæú ÒóæøóÌóåóÇ¡ Ëõãøó Ñóåóäó ÝóæóØöÆóåóÇ ÇáÒøóæúÌõ¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú
ßóÇäóÊú ãöäú ãóÇáö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ áóÇ ÞöíóÇÓðǺ áöÃóäøó
ÇáúæóØúÁó ÍóÕóáó ÈöÊóÓúáöíØö ÇáÑøóÇåöäö ÝóíóÕöíÑõ æóØúÄõåõ ßóæóØúÁö
Çáúãóæúáóì æóáöåóÐóÇ íóåúáößõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÅÐóÇ ÒóæøóÌóåóÇ ÈóÚúÏó
ÇáÑøóåúäö æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó ÇáÑøóÇåöäó áóãú íõÓóáøöØúåõ Úóáóì
ÅÊúáóÇÝö ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ Íöíäó ÒóæøóÌóåóÇ áóãú íóßõäú
ÍóÞøõ ÇáúãõÑúÊóåöäö ËóÇÈöÊðÇ ÝöíåóÇ Èóáú ÓóáøóØóåõ Úóáóì ÅÊúáóÇÝö ÍóÞøö
äóÝúÓöåö ÝóáóÇ íõÌúÚóáõ æóØúÄõåõ ßóæóØúÁö ÇáÑøóÇåöäö æóáöÃóäøó
ÇáÑøóÇåöäó ÓóáøóØóåõ Úóáóì ÇáúæóØúÁö ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäö æóÈöÇáúæóØúÁö
ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäö áóÇ íóÕöíÑõ ãõÊúáöÝðÇ ÍóÞøóåõº áöÃóäøó Èöåö áóÇ íóÕöíÑõ
ãõÓúÊóÑöÏøðÇ áöáÑøóåúäö.
æóÅöÐóÇ Ñóåóäó ÃóãóÉð ÈöÃóáúÝò æóÞöíãóÊåóÇ ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÝóßóÇÊóÈóåóÇ
Çáúãóæúáóì ÝóáöáúãõÑúÊóåöäö ÝóÓúÎõåóǺ áöÃóäøó ÇáúßöÊóÇÈóÉó ÊóÊóÖóãøóäõ
ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáúãõßóÇÊóÈó áóãú íóÕúáõÍú
ÑóåúäðǺ áöÃóäøóåõ áóæú ÃóÏøóì ÈóÏóáó ÇáúßöÊóÇÈóÉö ÚóÊóÞó æóíóÈúØõáõ
ÇáÑøóåúäõ¡ æóßóÐóáößó áóæú äóÝóÐóÊú ÇáúßöÊóÇÈóÉõ íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõº
áöÃóäøóåõ áóÇ íõãúßöäõåõ ÇáúÈóíúÚõ æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ ãöãøóÇ ÊóÍúÊóãöáõ
ÇáúÝóÓúÎó ÝóÊóäúÝóÓöÎõ Ýóáóæú áóãú íõßóÇÊöÈúåóÇ æóáóßöäú ÏóÈøóÑóåóÇ
ÝóÓóÚóÊú Ýöí ÞöíãóÊöåóÇ¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú Úóäú ÈöäúÊò ÊõÓóÇæöí
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóÚóáóì æóáóÏöåóÇ Ãóäú íóÓúÚóì Ýöí ÎóãúÓöãöÇÆóÉòº
áöÃóäøóåõ íóÓúÑöí ãóÇ ÝöíåóÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáøóÊöí æóáóÏóÊúåóÇ
ÃóãóÊöí æóáóÏóÊú ÝóíóÕöíÑõ ãõÏóÈøóÑðÇ ÊóÈóÚðÇ áöáúÃóÕúáö.
ÝóÅöäú ÓóÚóÊú ÇáúÈöäúÊõ Ýöí ãöÇÆóÉò¡ Ëõãøó æóáóÏóÊú ÈöäúÊðÇ¡ Ëõãøó
ãóÇÊóÊú ÇáúÈöäúÊõ ÇáúÃõæáóì æóÞöíãóÉõ ÇáúÃõæáóì æóÇáÓøõÝúáóì ÓóæóÇÁñ
ÊóÓúÚóì ÇáÓøõÝúáóì Ýöí ÇáúÈóÇÞöí ßõáøöåöº áöÃóäøóåõ íóÓúÑöí ãóÇ ÝöíåóÇ
Åáóì æóáóÏöåóÇ ßóãóÇ íóÌúÑöí ãöäú ÇáúÌóÏøóÉö Åáóì ÇáúæõÓúØóì.
Ñóåóäó ÃóãóÊóíúäö ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ÃóáúÝñ ÝóÏóÈøóÑóåóÇ
Çáúãóæúáóì¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ ÓóÚóÊú ÇáúÈóÇÞöíóÉõ Ýöí äöÕúÝö
ÇáÏøóíúäö æóíóÖúãóäõ Çáúãóæúáóì äöÕúÝóåõº áöÃóäøóåóÇ ãóÇÊóÊú ÈóÚúÏóãóÇ
ÎóÑóÌóÊú ãöäú ÇáÑøóåúäö ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö æóáóÇ íóÊóÍóæøóáõ ÔóíúÁñ ãöäú
Ïóíúäö ÇáúãóíøöÊóÉö Åáóì ÇáúÈóÇÞöíóÉöº áöÃóäøó ÇáúÈóÇÞöíóÉó áóãú Êóßõäú
ãõÊóæóáøöÏóÉð ãöäú ÇáúãóíøöÊóÉö æóÇáúãóíøöÊóÉõ Ýöí ÇáÓøöÚóÇíóÉö ßóÇäóÊú
ãõÍúÊóãóáóÉð Úóáóì Çáúãóæúáóì¡ ÝóÅöÐóÇ ãóÇÊóÊú ÞóÈúáó ÇÓúÊöíÝóÇÁö
ÇáÓøöÚóÇíóÉö ÝóÞóÏú ÊóÚóÐøóÑó ÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÍóÞøöåö ãöäú ÌöåóÉö
ÇáúãõÍúÊóãóáö æóåõæó ÇáúßóÝöíáõ ÝóíõØóÇáóÈõ ãöäú ÇáúÃóÕöíáö¡ ÝóÅöäú
æóáóÏóÊú åóÐöåö ÇáúÈóÇÞöíóÉõ¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú íóÓúÚóì
(8/302)
ÇáúæóáóÏõ ÝöíãóÇ Úóáóì Ãõãøöåö æóÓóæóÇÁñ
ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÃõãøö ÃóÞóáøó Ãóæú ÃóßúËóÑóº áöÃóäøóåóÇ æóáóÏóÊú
ÈöãöËúáö ÍóÇáöåóÇ ãõÏóÈøóÑóÉð ÝóíóÓúÑöí ãóÇ ÝöíåóÇ Åáóì æóáóÏöåóÇ¡
æóáóæú ßóÇäóÊú ÞóÈúáó ÇáÊøóÏúÈöíÑö Ëõãøó ÏóÈøóÑóåõãóÇ ÌóãöíÚðÇ ÓóÚóÊú
Ýöí ãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó Åäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåóÇ ãöËúáó ÞöíãóÉö
ÇáúÃõãøöº áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó ÞóÈúáó ÇáÊøóÏúÈöíÑö ÕóÇÑó ÑóåúäðÇ
ÝóÇäúÞóÓóãó ãóÇ Ýöí ÇáúÃõãøö ÇáÏøóíúäõ ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäö Úóáóì
ÓóÈöíáö ÇáÊøóæúÝöíÞö Åäú æóÑóÏó Úóáóì ÇáúæóáóÏö ÞóÈúÖõ ÇáÑøóåúäö ÈóÞöíó
ßóÐóáößó ãõäúÞóÓöãðÇ.
æóÅöäú áóãú íóÑöÏú Úóáóíúåö ÞóÈúÖñ ÈóØóáó ÇáöÇäúÞöÓóÇãõ æóÙóåóÑó Ãóäøó
ÇáÏøóíúäó ßõáøóåõ ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÃõãøö æóåõäóÇ æóÑóÏó Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö ÞóÈúÖñ Úóáóì ÇáúæóáóÏö áöãóÇ ÐóßóÑúäóǺ áöÃóäøó ÇáÊøóÏúÈöíÑó
ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö íóÕöíÑõ Èöåö ÞóÇÈöÖðÇ.
Ñóåóäó ÃóãóÉð ÈöÃóáúÝò æóÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ ÝóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí
ÃóáúÝðÇ ÝóãóÇÊóÊú ÇáúÃõãøõ¡ Ëõãøó ÏóÈøóÑó ÇáúÈöäúÊó ÚóáóíúåóÇ
ÇáÓøöÚóÇíóÉõ Ýöí ÎóãúÓöãöÇÆóÉòº áöÃóäøóåõ æóÑóÏó Úóáóì ÇáúãóíøöÊö ÞóÈúÖõ
ÇáÑøóÇåöäö¡ ÝóÅöäøóåõ ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö ÕóÇÑó ÞóÇÈöÖðÇ áöáúæóáóÏö ÝóÙóåóÑó
Ãóäøó ÇáÏøóíúäó ßóÇäó ãõäúÞóÓöãðÇ ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäö¡ ÝóÅöäú
æóáóÏóÊú ÇáúÈöäúÊõ ÈöäúÊðÇ æóãóÇÊóÊú ÇáúÈöäúÊõ ÇáúÃõæáóì ÓóÚóÊú
ÇáÓøõÝúáóì Ýöí ÎóãúÓöãöÇÆóÉò¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåóÇ ãöÇÆóÉðº áöÃóäøó
ÇáÓøõÝúáóì æóáóÏõ ÇáúãõÓúÊóÓúÚóÇÉö ÝóÓóÑóì ãóÇ Ýöí ÃõãøöåóÇ ÅáóíúåóÇ¡
æóáóÏóÊú ÇáúÃóãóÉõ ÇáúãóÑúåõæäóÉõ ÈöäúÊðÇ¡ Ëõãøó æóáóÏóÊú ÇáúÈöäúÊõ
ÈöäúÊðÇ æóÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ÃóáúÝñ Ëõãøó ÏóÈøóÑóåõäøó ÌóãöíÚðÇ¡
Ëõãøó ãóÇÊóÊú ÇáúÃõãøõ æóÇáúÈöäúÊõ ÇáúÃõæáóì ÝóÚóáóì ÇáÓøõÝúáóì
ÇáÓøöÚóÇíóÉõ Ýöí äöÕúÝö ÇáÏøóíúäö æóÚóäú ÚöíÓóì Èúäö ÃóÈóÇäó ÞóÇáó
íóäúÈóÛöí Ãóäú ÊóÓúÚóì Ýöí ËõáõËóíú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ ÞóÏú ßóÇäó
ÞóÇÈöÖðÇ áöáúæõÓúØóì ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑöº áöÃóäøó ÇáÊøóÏúÈöíÑó ÞóÈúÖñ æóÕóÇÑó
ÈöÅöÒóÇÁö ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ãöäúåõäøó ËõáõËõ ÇáÏøóíúäö ßóãóÇ áóæú
Ñóåóäóåõäøó ÌóãöíÚðÇ¡ Ëõãøó ÏóÈøóÑóåõäøó æóåõæó ãõÚúÓöÑñ¡ æóÞóÏú ãóÇÊóÊú
ÈöäúÊóÇäö ÞóÈúáó ÇáÓøöÚóÇíóÉö ÊóÓúÚóì ÇáúÈóÇÞöíóÉõ Ýöí ËõáõËóíú
ÇáÏøóíúäö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóÇáúÌóæóÇÈõ Úóäúåõ Ãóäøó ÇáÊøóÏúÈöíÑó áóíúÓó
ÈöÞóÈúÖò ÍóÞöíÞóÉð æóáóßöäú ÇõÚúÊõÈöÑó ÞóÈúÖðÇ ÍõßúãðÇ ÈöÍõßúãö
ÇáúÅöÊúáóÇÝö ßóÇáúÅöÚúÊóÇÞö æóÅöäøóãóÇ íõÚúÊóÈóÑõ ÞóÈúÖðÇ ÍõßúãðÇ ãóÊóì
áóãú íóßõäú Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑöåö ÞóÈúÖðÇ ÖóÑóÑñ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóåõäóÇ
Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑöåö ÞóÈúÖðÇ ÖóÑóÑñ ÈöÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ íõÄóÏøöí Åáóì
ÅÈúØóÇáö ÍóÞøöåö ÈöÇáÓøöÚóÇíóÉöº áöÃóäøóåõ ãóÊóì áóãú íõÚúÊóÈóÑú ÞóÈúÖðÇ
ßóÇäó áöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íóÓúÊóÓúÚöí ÇáÓøõÝúáóì Ýöí äöÕúÝö ÇáÏøóíúäö
æóãóÊóì ÇõÚúÊõÈöÑó ÞóÈúÖðÇ íóÓúÊóÓúÚöíåóÇ Ýöí ÌõÒúÁò æóÇÍöÏò ãöäú ÃóÍóÏó
ÚóÔóÑó ÌóÒúÁðÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÝóáóÇ íõÚúÊóÈóÑõ ÞóÇÈöÖðÇ ÏóÝúÚðÇ
áöáÖøóÑóÑö Úóäúåõ ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøó ÇáúæõÓúØóì ãóÇÊóÊú ÞóÈúáó ÇáÊøóÏúÈöíÑö
ÝóíóÕöíÑõ ÈöÅöÒóÇÁö ÇáÓøõÝúáóì äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÓúÃóáóÉö
ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉöº áöÃóäøóÇ áóæú ÇÚúÊóÈóÑúäóÇ ÇáÊøóÏúÈöíÑó ÞóÈúÖðÇ
íóäúÊóÝöÚõ Èöåö ÇáúãõÑúÊóåöäõ æóáóÇ íóÊóÖóÑøóÑõ Èöåöº áöÃóäøó ÇáÓøõÝúáóì
ÊóÓúÚóì Ýöí ÌóãöíÚö ãóÇ æóÌóÈó Úóáóì ÇáúæõÓúØóì æóãóÊóì áóãú íõÚúÊóÈóÑú
ÞóÈúÖðÇ ÊóÓúÚóì Ýöí ÌõÒúÁò ãöäú ÃóÍóÏó ÚóÔóÑó ÌóÒúÁðÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö¡
æóßóÐóáößó áóæú ÏóÈøóÑó ÇáÓøõÝúáóì ÈóÚúÏóãóÇ ãóÇÊóÊú ÇáúÃõãøõ
æóÇáúÌóÏøóÉõº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÍúÊóÓóÈõ ÈöÇáúæõÓúØóì ÅÐóÇ ãóÇÊóÊú ÞóÈúáó
ÇáÊøóÏúÈöíÑö ÝóßóÃóäøóåóÇ áóãú Êóßõäú æóáóÏóÊú ÇáúÌóÏøóÉõ ÅáøóÇ æóáóÏðÇ
æóÇÍöÏðÇ¡ Ëõãøó ÏóÈøóÑó ÇáúæóáóÏó æóáóÏóÊú ÃóãóÉõ ÇáÑøóåúäö æóáóÏðÇ
íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ¡ Ëõãøó ÏóÈøóÑóåóÇ ÝóÚóáóì ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ÓöÚóÇíóÉñ Ýöí ÎóãúÓöãöÇÆóÉò áöãóÇ ÚõÑöÝó¡ æóÅöäú ãóÇÊóÊú ÇáúÈöäúÊõ
ÓóÚóÊú ÇáúÃõãøõ Ýöí ÇáúÃóáúÝö ßõáøöåóÇ ØóÚóäó ÚöíÓóì¡ æóÞóÇáó
ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö íõÞóÑøóÑõ ÇáÖøóãóÇäõ Ýöíåö æóáóÇ íóÚõæÏõ Åáóì ÇáúÃõãøö.
æóÇáúÌóæóÇÈõ Ãóäøó ÇáÊøóÏúÈöíÑó ãóÊóì ÇõÚúÊõÈöÑó ÞóÈúÖðÇ áóÇ íóÊóÖóÑøóÑõ
Èöåö ÇáúãõÑúÊóåöäõ Èóáú íóäúÊóÝöÚõ Èöåöº áöÃóäøóåõ ãóÊóì ÇõÚúÊõÈöÑó
ÞóÈúÖðÇ Êóåúáößõ ÇáúÃõãøõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò æóíóÓúÚóì Ýöí ÎóãúÓöãöÇÆóÉò
æóãóÊóì áóãú íõÚúÊóÈóÑú ÞóÈúÖðÇ Êóåúáößõ ÇáúÃõãøõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö
ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÞóÈúÖðÇ Ýóíóßõæäõ ãóÞúÈõæÖðÇ ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö ÝóÕóÇÑó
ßóÃóäøóåõ ÑóåóäóåõãóÇ¡ Ëõãøó ÏóÈøóÑóåõãóÇ.
Ñóåóäó ÃóãóÉð ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÈöÃóáúÝò Åáóì ÃóÌóáò ÝóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ
íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÏóÈøóÑó Çáúãóæúáóì ÇáúæóáóÏó æóåõæó ãõæÓöÑñ Öóãöäó
ÞöíãóÊóåõ æóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ãóÚó ÇáúÃõãøö¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ãõÚúÓöÑðÇ
íóÓúÚóì ÇáúæóáóÏõ Ýöí ÎóãúÓöãöÇÆóÉòº áöÃóäøó Çáúãóæúáóì ÌóÇäò Ýöí
ÇáÊøóÏúÈöíÑö ÃóÊúáóÝó ÍóÞøó ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÍóÞøõ ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí
ÇáúÍóÈúÓö ßóÇäó ËóÇÈöÊðÇ Ýöí Çáúßõáøö ÝóÖóãöäó ÞöíãóÊóåõ¡ æóÃóãøóÇ
ÇáúãõÏóÈøóÑõ ÛóíúÑõ ÌóÇäò ÝóíóÓúÚóì ÈöÞóÏúÑö ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåóäö Ýöí
ÇáúæóáóÏö æóåõæó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò áóÇ ÈöÞóÏúÑö ÞöíãóÊöåö áöÊóÙúåóÑó
ãóÒöíøóÉõ ÛóíúÑö ÇáúÌóÇäöí Úóáóì ÇáúÌóÇäöí¡ ÝóÅöäú ãóÇÊó ÞóÈúáó
ÇáÓøöÚóÇíóÉö ßóÇäóÊú ÇáúÃõãøõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÃóáúÝö¡ æóÅöäú åóáóßóÊú
ÇáúÃõãøõ Êóåúáößõ ÈöäöÕúÝö ÇáÏøóíúäö æóÚöäúÏó ÚöíÓóì ÊóÓúÚóì Ýöí
ÎóãúÓöãöÇÆóÉò¡ æóÇáÕøóÍöíÍõ ÌóæóÇÈõ ÇáúßöÊóÇÈöº áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó ÕóÇÑó
ãóÍúÈõæÓðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ ÈöÇáÊøóÏúÈöíÑö ÕóÇÑó ãóÞúÈõæÖðǺ
áöÃóäøóåõ áóÇ ÖóÑóÑó Ýöí ÕóíúÑõæÑóÊöåö ãóÞúÈõæÖðÇ ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÇáÑøóåúäö
Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö Èóáú Ýöíåö ãóäúÝóÚóÉñ¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÓúÞõØõ
ÈöåóáóÇßö ÃóÍóÏöåöãóÇ ÅáøóÇ äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ
ÑóåóäóåõãóÇ¡ Ëõãøó ÃóÎóÐóåõãóÇ æóåõæó ãõÚúÓöÑñ¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú
ÅÍúÏóÇåõãóÇ ÕóÇÑóÊú ÇáúÈóÇÞöíóÉõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÃóáúÝö¡ æóáóæú ãóÇÊóÊú
ÇáúÈóÇÞöíóÉõ ÊóãõæÊõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ æóÝöí ÇáúÝóÊóÇæóì
ÇáúÛöíóÇËöíøóÉö¡ æóáóæú ÇÓúÊóæúáóÏóåóÇ áóæú ÏóÈøóÑóåóÇ áóÇ íõÍúÈóÓõ
ÈöÇáÏøóíúäö æóíóÖúãóäõ Åäú ßóÇäó ãõæÓöÑðÇ æóÈöíÚóÊú Ýöí ÇáÏøóíúäö ßóÇäó
ãõÚúÓöÑðÇ æóáóÇ íõÓúÊóÓúÚóì ÇáúæóáóÏóÇäö ßóÇäóÊú ÇáÏøóÚúæóì ÞóÈúáó
ÇáöÇäúÝöÕóÇáö¡ ÝóÅöäú ÞóÇáó åõæó ÞóÖóÇÁñ ãöäú Ïóíúäöß ÌóÇÒó¡ æóÅöäú
ßóÇäóÊú ÞóÈúáó ÇáúÍõáõæáö ÓóÚóì Ýöí ÞöíãóÊöåö¡ æóáóæú ÑóåóäóÇ ÚóÈúÏðÇ
ÝóÃóÚúÊóÞóåõ ÃóÍóÏõ ÇáÑøóÇåöäóíúäö æóåõæó ãõæÓöÑñ Öóãöäó äöÕúÝó
ÞöíãóÊöåö áöÔóÑöíßöåö æóäöÕúÝõåõ áöáúãõÑúÊóåöäö æóíõÄóÏøöí ÇáÔøóÑöíßõ
Ðóáößó Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõÚúÓöÑðÇ ÓóÚóì ÇáúÚóÈúÏõ Ýöí
ÇáÏøóíúäö æóÑóÌóÚó ÈöäöÕúÝöåö Úóáóì ÇáúãõÚúÊöÞö¡ æóßóÐóÇ ÇáúãõÚúÓöÑõ
ÇáÑøóÇåöäõ ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞóåõ Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ æóÑóÌóÚó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
Ãóæú Úóáóì ÇáúãõÚúÊöÞö¡ Ëõãøó ÑóÌóÚó åõæó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö¡ æóáóæú
ÇõäúÊõÞöÕó ÓöÚúÑõåõ ÝóÃóÚúÊóÞóåõ ÇáÑøóÇåöäõ Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ íóæúãó
ÃóÚúÊóÞó¡ æóáóæú
(8/303)
ßóÇäó ÒóÇÏóÊú ÞöíãóÊõåõ Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ
íóæúãó ÇáÑøóåúäö¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõÚúÓöÑðÇ ÝóÇáÓøöÚóÇíóÉõ ßóÐóáößó¡
æóßóÐóÇ áóæú æóáóÏóÊú ÇáúÃóãóÉõ ÝóÃóÚúÊóÞóåóÇ ÇáÑøóÇåöäõ ÓóÚóì Ýöí
ÞöíãóÉö ÇáúÃõãøö íóæúãó ÇáÑøóåúäö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ÃóßúËóÑó Ýöí
ÇáÊøóÏúÈöíÑö ÓóÚóì Ýöí ÇáÏøóíúäö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóíóÑúÌöÚõ Èöåö Úóáóì ÓóíøöÏöåö) íóÚúäöí
ÅÐóÇ ÓóÚóì ÇáúÚóÈúÏõ æóÃóÏøóì íóÑúÌöÚõ ÇáúÚóÈúÏõ ÈöÇáÓøöÚóÇíóÉö Úóáóì
ÓóíøöÏöåö ÅÐóÇ ÃóíúÓóÑóº áöÃóäøóåõ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ æóåõæó ãõÖúØóÑøñ
Ýöíåö¡ æóáóãú íóßõäú ãõÊóÈóÑøöÚðÇ ÝóÕóÇÑó ßóãõÚöíÑö ÇáÑøóåúäö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãõÓúÊóÓúÚóì ÅÐóÇ ßóÇäó Èóíúäó ÇáÔøóÑöíßóíúäö æóÃóÚúÊóÞó
ÃóÍóÏõåõãóÇ äóÕöíÈóåõ æóÇáúãõÚúÊóÞõ ãõÚúÓöÑñ æóÓóÚóì Ýöí äóÕöíÈö
ÇáúÂÎóÑö æóÃóÏøóì ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÑúÌöÚõº áöÃóäøóåõ íõÄóÏøöí ÖóãóÇäðÇ
æóÇÌöÈðÇ Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ íóÓúÚóì Ýöí Êóßúãöíáö ÇáúÚöÊúÞö ÚöäúÏóåõãóÇ
æóáöÊóÍúÕöíáö ÇáúÚöÊúÞö ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö æóåõäóÇ íóÓúÚóì Ýöí ÖóãóÇäò
Úóáóì ÚõÓúÑóÉò ÈóÚúÏó ÊóãóÇãö ÅÚúÊóÇÞöåö ÝóÇÝúÊóÑóÞóÇ ÝóÇáúÅöãóÇãõ
ÃóæúÌóÈó ÇáÓøöÚóÇíóÉó Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãõÔúÊóÑóßö Ýöí ÍóÇáóÊóíú
ÇáúíóÓóÇÑö æóÇáúÅöÚúÓóÇÑö¡ æóÝöí ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÑúåõæäö Ýöí ÍóÇáóÉö
ÇáúÅöÚúÓóÇÑö ÝóÞóØúº áöÃóäøó ÇáËøóÇÈöÊó áöáúãõÑúÊóåöäö ÍóÞøõ Çáúãöáúßö
æóÇáËøóÇÈöÊó áóáÔøóÑöíß ÍóÞöíÞóÉõ Çáúãöáúßö æóÍóÞøõ Çáúãöáúßö ÃóÏúäóì
ãöäú ÍóÞöíÞóÊöåö ÝóæóÌóÈóÊú ÇáÓøöÚóÇíóÉõ Ýöíåö Ýöí ÍóÇáóÉò æóÇÍöÏóÉò
æóåöíó ÍóÇáóÉõ ÇáÖøóÑõæÑóÉö¡ æóÝöí ÇáúÃóÚúáóì Ýöí ÇáúÍóÇáóÊóíúäö
ÅÙúåóÇÑðÇ áöáÊøóÝóÇæõÊö ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÈöíÚö ÅÐóÇ ÃóÚúÊóÞóåõ
ÇáúãõÔúÊóÑöí ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö ÍóíúËõ áóÇ íóÓúÚóì áöáúÈóÇÆöÚö Ýöí
ÇáÑøöæóÇíóÉö ÇáÙøóÇåöÑóÉö æóÝöí ÇáúãóÑúåõæäö íóÓúÚóìº áöÃóäøó ÍóÞøó
ÇáúÈóÇÆöÚö Ýöí ÇáúÍóÈúÓö ÖóÚöíÝñº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó áóÇ íóãúáößõåõ Ýöí
ÇáúÃõÌúÑóÉö æóáóÇ íóÓúÊóæúÝöí ãöäú Úóíúäöåö¡ æóåóÐóÇ íõÈúØöáõ ÍóÞøóåõ
Ýöí ÇáúÍóÈúÓö ÈöÇáúÅöÚóÇÑóÉö ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí æóÇáúãõÑúÊóåöäö
æóíóäúÞóáöÈõ ÍóÞøõåõ ãöáúßóåõ æóáóÇ íóÈúØõáõ ÍóÞøõåõ ÈöÇáúÅöÚóÇÑóÉö¡
æóáóæú ÃóÞóÑøó Çáúãóæúáóì ÈöÑóåúäö ÚóÈúÏöåö ÈöÃóäú ÞóÇáó ÑóåóäúÊõ
ÚóÈúÏöí åóÐóÇ ãöäú ÝõáóÇäò ÝóßóÐøóÈóåõ ÇáúÚóÈúÏõ¡ Ëõãøó ÃóÚúÊóÞóåõ
ÊóÌöÈõ ÇáÓøöÚóÇíóÉõ ÚöäúÏóäóÇ ÎöáóÇÝðÇ áöÒõÝóÑó¡ Ëõãøó Åäú ßóÇäó
ÇáÑøóÇåöäõ ãõæÓöÑðÇ Öóãöäó ÞöíãóÊóåõ Úóáóì ÇáÊøóÝúÕöíáö ÇáúãõÊóÞóÏøöãö¡
æóÅöäú ßóÇäó ãõÚúÓöÑðÇ ÓóÚóì ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡ æóáóæú ÃóÚúÊóÞó ÇáÑøóÇåöäõ
ÇáúÚóÈúÏó ÇáøóÐöí ÏóÈøóÑóåõ Ãóæú ÇáúÃóãóÉó ÇáøóÊöí ÇÓúÊóæúáóÏóåóÇ áóãú
íóÓúÚóíóÇ ÅáøóÇ ÈöÞóÏúÑö ÇáúÞöíãóÉö ÓóæóÇÁñ ÃóÚúÊóÞó ÇáÑøóÇåöäõ
ÇáúÚóÈúÏó ÇáøóÐöí ÏóÈøóÑóåõ Ãóæú ÇáúÃóãóÉó ÇáøóÊöí ÇÓúÊóæúáóÏóåóÇ áóãú
íóÓúÚóíóÇ ÅáøóÇ ÈöÞóÏúÑö ÇáúÞöíãóÉö ÓóæóÇÁñ ÃóÚúÊóÞóåõ ÈóÚúÏó ÇáúÞóÖóÇÁö
ÚóáóíúåöãóÇ Ãóæú ÞóÈúáóåõº áöÃóäøó ßóÓúÈóåõãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÚöÊúÞö
ãöáúßõåõãóÇ æóãóÇ ÃóÏøóíóÇ ÞóÈúáó ÇáúÚöÊúÞö áóÇ íóÑúÌöÚóÇäö Èöåö Úóáóì
Çáúãóæúáóìº áöÃóäøóåõ ãóÇáõ Çáúãóæúáóì æóãóÇ ÃóÏøóíóÇåõ ÈóÚúÏó ÇáúÚöÊúÞö
íóÑúÌöÚóÇäö Èöåö¡ æóáóæú ÃóÞóÑøó Çáúãóæúáóì Úóáóì ÚóÈúÏöåö ÈöÏóíúäö
ÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö æóåõæó íõäúßöÑõåõ ÓóÚóì Ýöí ÞöíãóÊöåö ãõÐú ÚóÊóÞóº
áöÃóäøóåõ áóÇ æöáóÇíóÉó áóåõ Úóáóì ãóÇáöíøóÊöåö ÝóíóÕöÍøõ ÈöÞóÏúÑö
ÇáúãóÇáöíøóÉö¡ æóáóæú ÞóÊóáóåõ ÚóÈúÏñ ÞöíãóÊõåõ ãöÇÆóÉñ¡ Ëõãøó ÏóÝóÚó
Èöåö¡ Ëõãøó ÃóÚúÊóÞóåõ ÓóÚóì Ýöí ÇáúãöÇÆóÉö áöÞöíóÇãöåö ãóÞóÇãó
ÇáúÃóæøóáö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöÊúáóÇÝõ ÇáÑøóåúäö ßóÅöÚúÊóÇÞöåö) íóÚúäöí
Åäøóåõ ÅÐóÇ ÃóÊúáóÝóåõ æóåõæó ãõæÓöÑñ æóÇáÏøóíúäõ ÍóÇáøñ ÃóÏøóì
ÇáúÞöíãóÉó Ýöí ÇáúÍóÇáö¡ æóÅöäú ßóÇäó ãõÄóÌøóáðÇ ÃóÏøóì ÇáúÞöíãóÉó
æóÌõÚöáóÊú ÑóåúäðÇ ãóßóÇäóåõ ÍóÊøóì íóÍöáøó ÇáÏøóíúäõ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (æóÅöäú ÃóÊúáóÝóåõ ÃóÌúäóÈöíøñ ÝóÇáúãõÑúÊóåöäõ íõÖóãøöäõåõ
ÞöíãóÊóåõ æóÊóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÚöäúÏóåõ) íóÚúäöí Ãóäøó ÇáúãõÑúÊóåöäó åõæó
ÇáúÎóÕúãõ Ýöí ÊóÖúãöíäöåö ÞöíãóÊóåõ ÝóÊóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÚöäúÏóåõº
áöÃóäøóåõ ÃóÍóÞøõ ÈöÚóíúäö ÇáÑøóåúäö ÍóÇáó ÞöíóÇãöåö ÝóßóÐóÇ Ýöí
ÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ãóÇ ÞóÇãó ãóÞóÇãóåõ¡ æóÇáúæóÇÌöÈõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãõÓúÊóåúáóßõ
ÞöíãóÊõåõ íóæúãó åóáóßó ÈöÇÓúÊöåúáóÇßöåö ÈöÎöáóÇÝö ÖóãóÇäö
ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ÈóíóÇäõåõ ÍóÊøóì áóæú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ
íóæúãó ÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö ÎóãúÓóãöÇÆóÉò æóíóæúãó ÇáöÇÑúÊöåóÇäö ÃóáúÝðÇ
ÛóÑöãó ÎóãúÓóãöÇÆóÉò æóßóÇäóÊú ÑóåúäðÇ æóÓóÞóØó ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÎóãúÓõãöÇÆóÉòº áöÃóäøó ÇáúãõÚúÊóÈóÑó Ýöí ÖóãóÇäö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÇáÑøóåúäõ
íóæúãó ÞóÈúÖöåö¡ æóáóæú ÇÓúÊóåúáóßó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóåúäó æóÇáÏøóíúäõ
ãõÄóÌøóáñ Öóãöäó ÞöíãóÊóåõº áöÃóäøóåõ ÃóÊúáóÝó ãóÇáó ÇáúÛóíúÑö æóßóÇäóÊú
ÑóåúäðÇ Ýöí íóÏöåö ÍóÊøóì íóÍöáøó ÇáúÃóÌóáõ¡ æóáóæú Íóáøó ÇáÏøóíúäõ
æóÇáúãóÖúãõæäõ ãöäú ÌöäúÓö ÍóÞøöåö ÇÓúÊóæúÝóì ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ïóíúäóåõ
ãöäúåõ æóíóÑõÏøõ ÇáúÝóÖúáó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÅÐóÇ ßóÇäó åõäóÇßó ÝóÖúáñ¡
æóÅöäú ßóÇäó Ïóíúäõåõ ÃóßúËóÑó¡ æóÞóÏú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ íóæúãó
ÇáÑøóåúäö ÞóÏúÑó ÇáÏøóíúäö¡ æóÞóÏú ÑóÌóÚóÊú ÞöíãóÊõåõ Åáóì
ÎóãúÓöãöÇÆóÉò¡ æóÞóÏú ßóÇäóÊú íóæúãó ÇáúÞóÈúÖö ÃóáúÝðÇ Öóãöäó
ÈöÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö ÎóãúÓóãöÇÆóÉò æóÓóÞóØó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÎóãúÓõãöÇÆóÉò
ßóÐóÇ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö ÞóÇáó ÇáÔøóÇÑöÍõ æóåõæó ãõÔúßöáñ¡ ÝóÅöäøó
ÇáäøõÞúÕóÇäó ÈöÊóÑóÇÌõÚö ÇáÓøöÚúÑö ÅÐóÇ áóãú íóßõäú ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö
æóáóÇ ãõÚúÊóÈóÑðÇ ÝóßóíúÝó íóÓúÞõØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÎóãúÓõãöÇÆóÉò
æóãöËúáõ åóÐóÇ ÇáöÇÓúÊöÔúßóÇáö äóÞóáóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúÚöäóÇíóÉö æóÃóÌóÇÈó
ÈöÃóäøó ÇáúÚóíúäó ÞóÏú ÊóÛóíøóÑóÊú ÈöÇáöÇÓúÊöåúáóÇßö ÝóÕóÇÑóÊú áóÇ
ÊóÍúÊóãöáõ ÇáúÚóæúÏó Åáóì ÇáúÞöíãóÉö ÇáúÃõæáóì ÈöÊóÑóÇÌõÚö ÇáÓøöÚúÑö¡
æóáóæú ßóÇäóÊú ÈóÇÞöíóÉð ÊóÑúÌöÚõ Úóáóì ãóÇ ßóÇäóÊú ÈóÇÞöíóÉð Úóáóíúåö
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ áóãú ÊóÊóÛóíøóÑú ÇáúÚóíúäõ æóåöíó ÈóÇÞöíóÉñ Úóáóì
ÍóÇáöåóÇ¡ æóÞóÏú ÊóÑóÇÌóÚó ÇáÓøöÚúÑõº áöÃóäøó ÇáúÚóíúäó ÇáøóÊöí
ÞóÈóÖóåóÇ ÈöÍóÇáöåóÇ ÝóáóÇ íóÑúÌöÚõ ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÊóÑóÇÌõÚö
ÇáÓøöÚúÑö¡ ßóÐóÇ Ýöí ÇáúÚöäóÇíóÉö ÝóÃóÝóÇÏó Ãóäøó ãóÇ Ýöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö
ãöäú Þóæúáöåö æóÃóãøóÇ Íõßúãõ ÇáäøõÞúÕóÇäö íõäúÙóÑõ Åäú ßóÇäó ãöäú
ÍóíúËõ ÇáúÚóíúäõ íõæÌöÈõ ÓõÞõæØó ÇáÏøóíúäö ÈöÞóÏúÑö ÇáäøõÞúÕóÇäö¡ æóÅöäú
ßóÇäó ãöäú ÍóíúËõ ÇáÓøöÚúÑõ áóÇ íõæÌöÈõ ÓõÞõæØó ÔóíúÁò ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÚöäúÏó ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ ÇáËøóáóÇËóÉö ãóÍúãõæáñ Úóáóì ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú
ÇáúÚóíúäõ ÈóÇÞöíóÉð¡ æóåóÐóÇ ãöäú ÎóÕóÇÆöÕö åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÎóÑóÌó ãöäú ÖóãóÇäöåö ÈöÅöÚóÇÑóÊöåö ãöäú
ÑóÇåöäöåö) íóÚúäöí ÅÐóÇ ÃóÚóÇÑó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóåúäó ãöäú ÇáÑøóÇåöäö
íóÎúÑõÌõ ãöäú ÖóãóÇäö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáÖøóãóÇäó ßóÇäó
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÞóÈúÖöåö¡ æóÞóÏú ÇõäúÊõÞöÖó ÈöÇáÑøóÏøö Åáóì ÕóÇÍöÈöåö
ÝóíóÑúÊóÝöÚõ ÈöÇáÖøóãóÇäö ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú
(8/304)
åóáóßó Ýöí íóÏö ÇáÑøóÇåöäö åóáóßó
ãóÌøóÇäðÇ) áöÇÑúÊöÝóÇÚö ÇáúÞóÈúÖö ÇáúãõæÌöÈö áöáÖøóãóÇäö Úóáóì ãóÇ
ÈóíøóäøóÇåõ¡ æóÝöí ÇáúÝóÊóÇæóì ÇáúÛöíóÇËöíøóÉö áóæú ÞóÖóì ÇáÑøóÇåöäõ
Ïóíúäó ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí ÇáúÚóÇÑöíøóÉö Ýöí íóÏö
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÑóÏøó ãóÇ ÞóÈóÖó ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÈöÑõÌõæÚöåö
ÚóÇÏó ÖóãóÇäõåõ) íóÚúäöí ÈöÑõÌõæÚö ÇáÑøóåúäö Åáóì íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÚóÇÏó ÇáÖøóãóÇäõ ÍóÊøóì íóÐúåóÈó ÇáÏøóíúäõ ÈöåóáóÇßöåö áöÚóæúÏö
ÇáúÞóÈúÖö ÇáúãõæÌöÈö áöáÖøóãóÇäö æóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõ
Åáóì íóÏöåöº áöÃóäøó ÚóÞúÏó ÇáÑøóåúäö ÈóÇÞò ÅáøóÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáÖøóãóÇäö
Ýöí Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö¡ æóáóæú ãóÇÊó ÇáÑøóÇåöäõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõ
ßóÇäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÃóÍóÞøó Èöåö ãöäú ÓóÇÆöÑö ÛõÑóãóÇÆöåöº áöÃóäøó íóÏó
ÇáúÚóÇÑöíøóÉö áóíúÓóÊú ÈöáóÇÒöãóÉò æóÇáÖøóãóÇäõ áóíúÓó ãöäú áóæóÇÒöãö
ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ ÞóÏú íóäúÝóßøõ Úóäúåõ¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó æóáóÏó
ÇáÑøóåúäö Ñóåúäñ¡ æóáóíúÓó ÈöãóÖúãõæäò ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (áóæú
ÃóÚóÇÑóåõ ÃóÍóÏõåõãóÇ ÃóÌúäóÈöíøðÇ ÈöÅöÐúäö ÇáúÂÎóÑö ÓóÞóØó ÇáÖøóãóÇäõ)
áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáößõáøò Ãóäú íóÑõÏøóåõ ÑóåúäðÇ) íóÚúäöí
áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäú ÇáÑøóÇåöäö æóÇáúãõÑúÊóåöäö ÍóÞøñ Ýöí ÇáÑøóåúäö
Ýóáóåõ Ãóäú íóÑõÏøóåõ ÑóåúäðÇ ãóßóÇäóåõ áöÈóÞóÇÁö ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö Úóáóì
ãóÇ ÈóíøóäøóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÃóÌøóÑóåõ ÃóÍóÏõåõãóÇ Ãóæú ÈóÇÚóåõ Ãóæú
æóåóÈóåõ ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóæú ãöäú ÇáúÃóÌúäóÈöíøö ÞóÈúáó Ãóäú
íóÑúåóäóåõ ËóÇäöíðÇ ÍóíúËõ áóÇ íóÚõæÏõ ÑóåúäðÇ ÅáøóÇ ÈöÚóÞúÏò ÌóÏöíÏò¡
æóáóæú ãóÇÊó ÇáÑøóÇåöäõ ßóÇäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÃõÓúæóÉó ÇáúÛõÑóãóÇÁöº
áöÃóäøó åóÐöåö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ÊõÈúØöáõ ÇáÑøóåúäó ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúÚóÇÑöíøóÉö æóÇáúÅöíÏóÇÚöº áöÃóäøóåõãóÇ ÛóíúÑõ áóÇÒöãóíúäö¡ æóáóæú
ÃóÐöäó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúãõÑúÊóåöäó ÈöÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö Ãóæú ÇáúÅöÚóÇÑóÉö
áöáúÚóãóáö Ýóåóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÃúÎõÐó Ýöí ÇáúÚóãóáö åóáóßó
ÈöÇáÏøóíúäö áöÈóÞóÇÁö ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö¡ æóßóÐóÇ Åäú åóáóßó ÈóÚúÏó
ÇáúÝóÑóÇÛö ãöäú ÇáúÚóãóáö áöÇÑúÊöÝóÇÚö íóÏö ÇáúÃóãóÇäóÉö¡ æóáóæú åóáóßó
Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÚóãóáö åóáóßó ÃóãóÇäóÉð¡ æóáóæú ÇÎúÊóáóÝóÇ Ýöí æóÞúÊö
ÇáúåóáóÇßö ÝóÇÏøóÚóì ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ãóäøóåõ åóáóßó Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÚóãóáö
æóÇÏøóÚóì ÇáÑøóÇåöäõ Ãóäøóåõ åóáóßó ÞóÈúáó ÇáúÝóÑóÇÛö ãöäú ÇáúÚóãóáö
ßóÇäó ÇáúÞóæúáõ Þóæúáó ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ íõäúßöÑõ æóÇáúÈóíøöäóÉõ
ÈóíøöäóÉõ ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ ãõÏøóÚò.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (áóæú ÇÓúÊóÚóÇÑó ËóæúÈðÇ áöíóÑúåóäóåõ ÕóÍøó)
º áöÃóäøóåõ ãõÊóÈóÑøöÚñ ÈöÅöËúÈóÇÊö ãöáúßö ÇáúíóÏö ÝóíõÚúÊóÈóÑõ
ÇáÊøóÈóÑøõÚõ ÈöÅöËúÈóÇÊö ãöáúßö ÇáúÚóíúäö æóÇáúíóÏö æóíóÌõæÒõ Ãóäú
íóäúÝóÕöáó ãöáúßõ ÇáúíóÏö Úóäú ãöáúßö ÇáúÚóíúäö ËõÈõæÊðÇ áöáúãõÑúÊóåöäö
ßóãóÇ íóäúÝóÕöáõ áöÍóÞøö ÇáúÈöíóÚö ÒóæóÇáðǺ áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó íõÒöíáõ
Çáúãöáúßó Ïõæäó ÇáúíóÏö Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöãóÇ Ñóåóäóåõ ÞóáöíáðÇ ßóÇäó
Ãóæú ßóËöíÑðÇ ÍóíúËõ ÃóØúáóÞó áóåõ ÞóÇáó Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö ãóÓóÇÆöáõåõ
Úóáóì ÝõÕõæáò: ÃóÍóÏõåóÇ Ýöí ßóíúÝöíøóÉö ÇáúÅöÚóÇÑóÉö. æóÇáËøóÇäöí Ýöí
ÇÎúÊöáóÇÝöåöãóÇ Ýöí ÇáúåóáóÇßö æóÇáäøõÞúÕóÇäö. æóÇáËøóÇáöËõ Ýöí
ÖóãóÇäöåö ÈöåöãóÇ.
[ÝóÕúáñ ÃóÚóÇÑó ËóæúÈðÇ áöíóÑúåóäóåõ]
ÝóÕúáñ ÝóÅöÐóÇ ÃóÚóÇÑó ËóæúÈðÇ áöíóÑúåóäóåõ ÝóáóÇ íóÎúáõæ ÅãøóÇ Ãóäú
áóãú íõÓóãøö áóåõ ÔóíúÆðÇ Ãóæú Óóãøóì áóåõ ãóÇáðÇ Ãóæú Úóíøóäó áóåõ
ãóÊóÇÚðÇ Ãóæú ÔóÎúÕðÇ¡ ÝóÅöäú ÃóÚóÇÑó ËóæúÈðÇ áöíóÑúåóäóåõ æóÚóíøóäó
áóåõ ãóßóÇäðÇ Ãóæú ÔóÎúÕðÇ¡ æóáóãú íõÓóãøö ãóÇ íóÑúåóäõåõ Èöåö Ýóáóåõ
Ãóäú íóÑúåóäó ÈöÃóíøö ÞóÏúÑò æóÈöÃóíøö äóæúÚò ÔóÇÁóº áöÃóäøóåõ ØóáóÈó
ãöäúåõ ÞóÖóÇÁó Ïóíúäöåö ãöäú åóÐóÇ ÇáúãóÇáö ãõØúáóÞðǺ áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó
ÅíÝóÇÁñ æóÇÓúÊöíÝóÇÁñ ÍõßúãðÇ¡ æóáóæú ØóáóÈó ãöäúåõ ÞóÖóÇÁó Ïóíúäöåö
ãöäú ãóÇáöåö ÌóÇÒó ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ æõÌöÏóÊú ãõØúáóÞóÉð
ÝóÞóÏú ÑóÖöíó ÇáúãõÚöíÑõ ÈöÃóäú íóÑúåóäó ÈöãóÇ ÔóÇÁó ßóãóÇ áóæú
ÇÓúÊóÚóÇÑó ãöäú ÑóÌõáò ÏóÇÈøóÉð æóáóãú íõÓóãøö ãóÇ íóÚúãóáõ ÈöåóÇ Ýóáóåõ
Ãóäú íóÑúßóÈó æóíõÑúßöÈó ÛóíúÑóåõ æóíóÍúãöáó ÚóáóíúåóÇ ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡
æóÅöÐóÇ Óóãøóì ãóÇáðÇ ãóÞúÏõæÑðÇ ÝóÑóåóäó ÈöÃóÞóáøó Ãóæú ÃóßúËóÑó¡
ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåóÇ ÓóæóÇÁð Ãóæú ÃóßúËóÑó ÝóÑóåóäóåõ ÈöÃóÞóáøó
ãöãøóÇ Óõãøöíó ÝóíóÊóÖóÑøóÑõ Èöåö ÇáúãõÚöíÑõ¡ ÝóÅöäøó ÈóÚúÖóåõ íóßõæäõ
ÃóãóÇäóÉð ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö æóåõæó áóãú íóÑúÖó ÈöÐóáößó Èóáú ØóáóÈó
Ãóäú íóÌúÚóáó ßõáøóåõ ãóÖúãõæäðÇ¡ æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ Ñóåóäóåõ ÈöÃóßúËóÑó
ÝóáöÃóäøóåõ ÞóÏú íóÍúÊóÇÌõ ÇáúãõÚöíÑõ Åáóì ÇáúÝößóÇßö áöíóÕöíÑó Åáóì
ãöáúßöåö æóÑõÈøóãóÇ íóÊóÚóÓøóÑõ Úóáóíúåö ÇáúÝößóÇßõ ãóÊóì ÒóÇÏóÊú Úóáóì
ÇáúãõÓóãøóìº áöÃóäøóåõ ÞóÏú áóÇ íóÌöÏõ ÇáÒøöíóÇÏóÉó Úóáóì ÇáúãõÓóãøóì
ÝóíóÊóÖóÑøóÑõ Èöåö æóåõæó ÞóÏú ÑóÖöíó ÈöÖóãóÇäò Þóáöíáò¡ æóáóãú íóÑúÖó
ÈöÞóÖóÇÁö Ïóíúäò ßóËöíÑò ÝóÕóÇÑó ãõÎóÇáöÝðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ
ÇáËøóæúÈö ÃóÞóáøó ãöäú ÇáúãõÓóãøóì ÈöÃóäú ÃóÚóÇÑó ËóæúÈðÇ áöíóÑúåóäóåõ
ÈöÚóÔúÑóÉò æóÞöíãóÊõåõ ÊöÓúÚóÉñ¡ ÝóÅöäú Ñóåóäó ÈöÞóÏúÑö ÞöíãóÊöåö
ÊöÓúÚóÉð áóÇ íóÖúãóäõ æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ Ñóåóäóåõ ÈöÌöäúÓò ÂÎóÑó Öóãöäó Ýöí
ÇáúÝõÕõæáö ßõáøöåóǺ áöÃóäøó ãóÞúÕõæÏóåõ ãöäú ÊóÓúãöíóÉö ÇáÏøóÑóÇåöãö
Ãóäú íóÑúÌöÚó Úóáóíúåö ÈöÇáÏøóÑóÇåöãö ãóÊóì åóáóßó ÇáËøóæúÈõ æóãóÊóì
Ñóåóäó ÈöÇáØøóÚóÇãö áóÇ íõãúßöäõåõ ÇáÑøõÌõæÚõ Úóáóíúåö ÈöÇáÏøóÑóÇåöãö
æóáöÃóäøóåõ ÑõÈøóãóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÇäúÝößóÇßö æóÑõÈøóãóÇ íóÊóíóÓøóÑõ
áóåõ ÇáúÝößóÇßõ ÈöÇáÏøóÑóÇåöãö æóíóÊóÚóÓøóÑõ Úóáóíúåö ÇáúÝößóÇßõ
ÈöÇáØøóÚóÇãö ÝóíõáúÍöÞõåõ ÒöíóÇÏóÉó ÖóÑóÑò æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÃóÚóÇÑóåõ
áöíóÑúåóäóåõ ãöäú ÅäúÓóÇäò ÈöÚóíúäöåö ÝóÑóåóäóåõ ãöäú ÛóíúÑöåö Öóãöäóº
áöÃóäøóåõ ÑõÈøóãóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åáóì Ãóäú íóÞúÖöíó Ïóíúäóåõ áöÇÓúÊöÎúáóÇÕö
ãöáúßöåö æóÇáäøóÇÓõ íóÊóÝóÇæóÊõæäó Ýöí ÇáúÞóÖóÇÁö æóÇáöÇÞúÊöÖóÇÁö
ÝóßóÐóáößó Ýöí ÇáúÍöÝúÙö æóÇáúÃóãóÇäóÉö ÝóÇáÑøöÖóÇ ÈöÍöÝúÙö ÒóíúÏò áóÇ
íóßõæäõ ÑöÖðÇ ÈöÍöÝúÙö ÚóãúÑòæ ÝóÇáúÎöáóÇÝõ íõÎúáöÝõåõ ÒöíóÇÏóÉõ ÖóÑóÑò¡
æóáóæú ÃóÚóÇÑóåõ áöíóÑúåóäóåõ ÈöÇáúßõæÝóÉö ÝóÑóåóäóåõ ÈöÇáúÈóÕúÑóÉö
Öóãöäóº áöÃóäøó ÇáúÈõáúÏóÇäó æóÇáúÃóãúßöäóÉó ãõÊóÝóÇæöÊóÉñ Ýöí ÇáúÍöÝúÙö
æóÇáÕøöíóÇäóÉö æóáöÃóäøóåõ íóÎóÇÝõ ÎóØóÑó ÇáØøóÑöíÞö ãóÊóì äõÞöáó
æóáöÃóäøóåõ ÞóÏú íóÊóíóÓøóÑõ áóåõ ÇáúÝößóÇßõ Ýöí ÇáúãóßóÇäö ÇáúãóÔúÑõæØö
æóíóÊóÚóÓøóÑõ Úóáóíúåö ÇáúÝößóÇßõ Ýöí ÛóíúÑöåö.
æóÅöÐóÇ ÇÎúÊóáóÝóÇ Ýöí ÇáúåóáóÇßö Ãóæú ÇáäøõÞúÕóÇäö ÞóÈúáó
ÇáöÇÓúÊöÑúÏóÇÏö ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö Ãóæú ÈóÚúÏóåõ ÝóÇáúÞóæúáõ
áöáúãõÓúÊóÚöíÑö æóÇáúÈóíøöäóÉõ áöáúãõÚöíÑöº áöÃóäøóåõ íóÏøóÚöí ÞóÖóÇÁó
Ïóíúäöåö ãöäú ãóÇáöåö æóÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ íõäúßöÑõ¡ ÝóÅöäú ÇÏøóÚóì
ÇáÑøóÇåöäõ Ãóäøó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó ÇÓúÊóÑóÏøó ÇáÑøóåúäó ÞóÈúáó
ÇáöÇÝúÊößóÇßö æóÕóÏøóÞóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ íõÕóÏøóÞõ ÇáÑøóÇåöäõº áöÃóäøó
ÇáÑøóÇåöäó æóÇáúãõÑúÊóåöäó ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì ÝóÓúÎö ÇáÑøóåúäö æóÇáÑøóåúäõ
ÚóÞúÏñ ÌóÑóì ÈóíúäóåõãóÇ
(8/305)
Ýóíóßõæäõ ÇáúÞóæúáõ ÞóæúáõåõãóÇ
ÃóäøóåõãóÇ ÝóÓóÎóÇ Ðóáößó ßóãóÇ Ýöí ÇáúãõÊóÈóÇíöÚóíúäö æóáöÃóäøó
ÇáúãõÚöíÑó ÇÏøóÚóì Ãóäøóåõ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ ãöäú ãóÇáöåö æóÃóäúßóÑó
ÇáÑøóÇåöäõ Ýóíóßõæäõ ÇáúÞóæúáõ Þóæúáóåõ æóíóÑúÌöÚõ ÇáúãõÚöíÑõ Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö ÈöÞóÏúÑö ãóÇ íóÐúåóÈõ Úóäúåõ ÈöÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ ÞóÏú
ÕóÇÑó ÞóÇÖöíðÇ Ïóíúäóåõ ãöäú ãóÇáöåö ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑö ÈöÃóãúÑöåö¡
ÝóÅöÐóÇ åóáóßó ÚöäúÏó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäö Ãóæú ÈóÚúÏó
ÇáúÝößóÇßö áóÇ íóÖúãóäõº áöÃóäøó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó ÅäøóãóÇ íóÖúãóäõ
ÇáúÚóÇÑöíøóÉó ÈöÃóÍóÏö ÃóãúÑóíúäö ÅãøóÇ ÈöÇáúÎöáóÇÝö Ãóæú ÈöÃóäú
íóÞúÖöíó Ïóíúäóåõ ãöäúåõ¡ æóáóãú íõæÌóÏú ÃóÍóÏõåõãóÇ æóÅöãøóÇ áóÇ
íóÖúãóäõ ÈöÇáúÞóÈúÖö æóÇáÏøóÝúÚö Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ ÍóÕóáó
ÈöÅöÐúäö ÇáúãóÇáößö ÞóÖóì ÇáÑøóÇåöäõ Ïóíúäóåõ æóÈóÚóËó æóßöíáðÇ íóÞúÈöÖõ
ÇáúÚóÈúÏó Ýóåóáóßó Ýöí íóÏö Çáúæóßöíáö Öóãöäó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ ÅáøóÇ Ãóäú
íóßõæäó ãöäú ÚöíóÇáöåö ßóÇáúãõæÏóÚö¡ æóåóÐöåö ÊóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó áóíúÓó áóåõ Ãóäú íõæÏöÚó ãóäú áóíúÓó Ýöí ÚöíóÇáöåö.
æóÅöäú ßóÇäó áóåõ Ãóäú íõÚöíÑó ãóäú áóíúÓó Ýöí ÚöíóÇáöåö¡ æóÝöí
ÇáúÍóÇáóíúäö ÏóÝóÚó ÇáúÃóãóÇäóÉó Åáóì ãöäú áóíúÓó Ýöí ÚöíóÇáöåö
æóÐóáößóº áöÃóäøó ÇáÏøóÝúÚó Åáóì ÇáúÃóÌúäóÈöíøö Ýöí ÇáúÚóÇÑöíøóÉö
ÅäøóãóÇ ÍóÕóáó ÈöÅöÐúäö ÇáúãóÇáößöº áöÃóäøó ÇáúãõÚöíÑó ãóáóßó
ÇáúãóäúÝóÚóÉó ÈöÇáúÅöÚóÇÑóÉö ãóäú ãóáóßó ÇáúãóäúÝóÚóÉó ÈöÛóíúÑö ÈóÏóáò
áóãú íóãúáößú ÇáúãóäúÝóÚóÉó ÇáúæóÏöíÚóÉö áöíóÍúÕõáó áóåõ ÇáúÅöÐúäõ
ÊóÈóÚðÇ áöÊóãóáøõßö ÇáúãóäúÝóÚóÉö Ñóåóäó ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑó ÈöÃóáúÝò
æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ¡ æóáóãú íóÞúÈöÖú ÇáúãóÇáó Ýóåóáóßó Ýöí íóÏö
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÚóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÃóáúÝñ áöáúãõÚöíÑö æóÚóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö ÃóáúÝñ áöáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÇáúãóÞúÈõæÖó Úóáóì Óóæúãö
ÇáÑøóåúäö ãóÖúãõæäñ Úóáóì ÇáúÞóÇÈöÖö ßóÇáúãóÞúÈõæÖö ÈöÍóÞöíÞóÉö
ÇáÑøóåúäö ÝóÖóãöäó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöËúáó ÇáúãõÓóãøóì æóåõæó ÃóáúÝñ
áöáÑøóÇåöäö æóãóÇ ÃõÎöÐó ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈóÏóáõ ÇáúÚóÈúÏö Ýóíóßõæäõ
áöãóÇáößö ÇáúÚóÈúÏö ãöäú ÍóíúËõ Åäøóåõ ÈóÏóáõ ãöáúßöåö áóÇ ãöäú ÍóíúËõ
Åäøóåõ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ ãöäú ãóÇáöåö¡ ÝóÅöäøóåõ áóãú íóßõäú Úóáóíúåö
Ïóíúäñ áöáúãõÑúÊóåöäö ÇÓúÊóÚóÇÑó ãöäú ÑóÌõáóíúäö ãóÊóÇÚðÇ áöáÑøóåúäö¡
Ëõãøó ÞóÖóì äöÕúÝó ÇáúãóÇáö¡ æóÞóÇáó åóÐóÇ Úóäú äóÕöíÈö ÝõáóÇäò íóßõæäõ
ÚóäúåõãóǺ áöÃóäøó ßõáøó ÌõÒúÁò ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÇáÑøóåúäö ãóÍúÈõæÓñ
ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö ÅÐú áóæú ÌóÚóáúäóÇ ßõáøó ÌõÒúÁò ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÈóÚúÖö
ÇáÏøóíúäö íõãúßöäõ ÇáÔøõíõæÚõ Ýöí ÇáÑøóåúäö æóÃóäøóåõ íõæÌöÈõ ÈõØúáóÇäó
ÇáÑøóåúäö ÝóáóÇ íõãúßöäõ Ãóäú íõÌúÚóáó ÇáúÈóÚúÖõ ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÈóÚúÖö
ÇáÏøóíúäö ÝóáöåóÐóÇ áóæú ÞóÖóì ßóÇäó ãóÇ ÞóÖóì Úóäú ÌóãöíÚö ÇáúÚóÈúÏö.
Ñóåóäó ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑó ÈöÃóáúÝò æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ ÝóÞóÖóì ÇáÏøóíúäó
æóåóáóßó Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÖóÇãöäñ Ýöí ÇáúÃóáúÝö
íóÑõÏøõåóÇ Úóáóì ãóæúáóì ÇáúÚóÈúÏö æóáóÇ ÖóãóÇäó áöáúãõÚöíÑö Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö¡ æóÝöí ÑöæóÇíóÉö ÃóÈöí ÍóÝúÕò ÑóÏøóåóÇ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
æóÑóÏøóåóÇ ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì ÇáúãõÚöíÑö æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõº áöÃóäøó
ÇáúãõÚöíÑó ÕóÇÑó ÞóÇÖöíðÇ Ïóíúäóåõ ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóÇåöäö ãöäú æóÞúÊö
ÇáöÇÑúÊöåóÇäöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáÏøóíúäö Ýöí ÍóÞøö ãöáúßö
ÇáúíóÏö æóÇáúÍóÈúÓõ ãöäú æóÞúÊö ÇáúÞóÈúÖö ÝóÙóåóÑó Ãóäøóåõ ÇÓúÊóæúÝóì
ãöäúåõ ÇáúÃóáúÝó¡ æóáóíúÓó Úóáóíúåö Ïóíúäñ¡ æóáóãú íóßõäú áóåõ ÍóÞøõ
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö ÝóæóÌóÈó Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÑóÏøõåóÇ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº
áöÃóäøóåõ ÇÓúÊóæúÝóÇåóÇ ãöäúåõ¡ Ëõãøó íóÑõÏøõåóÇ Úóáóì ãóæúáóì
ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ ãöäú ãóÇáöåö ÈöÃóãúÑöåö ÞóÈóÖó
ÏóÇÈøóÉð ÚóÇÑöíøóÉð áöíóÑúåóäóåóÇ ÝóÑóßöÈóåóÇ Ëõãøó ÑóåóäóåóÇ¡ Ëõãøó
ÞóÖóì ÇáúãóÇáó¡ æóáóãú íóÞúÈöÖú ÇáÑøóåúäó ÍóÊøóì åóáóßóÊú ÚöäúÏó
ÇáúãõÑúÊóåöäö áóÇ ÖóãóÇäó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó
áöáÑøóåúäö ãõæÏöÚñ ÎóÇáóÝó ÈöÇáÑøõßõæÈö¡ æóÞóÏú ÚóÇÏó Åáóì ÇáúæöÝóÇÞö
ÝóíóÈúÑóÃõ Úóäú ÇáÖøóãóÇäö.
æóÝöí ÇáúÌóÇãöÚö ÃóÕúáõåõ Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöíó äõÕöÈó áöÅöíÝóÇÁö ÇáúÍõÞõæÞö
ÇáúãõÍúÊóÑóãóÉö Åáóì ÃóÑúÈóÇÈöåóÇ áóÇ áöÅöÈúØóÇáöåóÇ æóÅöåúÏóÇÑöåóÇ
ãóÇÊó ÇáúãõÚöíÑõ æóÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ áóãú íóßõäú áöáúæóÑóËóÉö
ÇáöÇÓúÊöÑúÏóÇÏõº áöÃóäøó Ýöíåö ÅÒóÇáóÉó íóÏöåö æóÅöÈúØóÇáó ÍóÞøöåö¡
æóáóæú ßóÇäó Úóáóì ÇáúãõÚöíÑö Ïóíúäñ æóáóÇ ãóÇáó áóåõ ÓöæóÇåõ æóÝöíåö
ÝóÖúáñ Úóäú Ïóíúäö ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö áóãú íóÈöÚú ÍóÊøóì íóÌúÊóãöÚó
ÇáúÛõÑóãóÇÁõ æóÇáúæóÑóËóÉõº áöÃóäøó ÃóÈóÇåõãú íóßõæäõ ãõÝöíÏðǺ
áöÃóäøóåõ ãóÊóì áóãú íóÈöÚú ÇáÑøóåúäó ÑõÈøóãóÇ íóÞúÖöí ÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ
Ïóíúäó äóÝúÓöåö Ãóæú íõÈúÑöÆõåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóäú Ïóíúäöåö ÝóíõÓóáøöãõ
ÇáÑøóåúäó áóåõãú ÝóíóÈöíÚõæäó æóíóÞúÖõæäó ÍóÞøó ÛóÑöíãö ÇáúãõÚöíÑö
æóíóÈúÞóì ÇáúÝóÖúáõ áóåõãú¡ æóáóæú ÈöíÚó ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõãú ÑõÈøóãóÇ áóÇ
íóÕöáõ Åáóíúåöãú ÔóíúÁñ Ãóæú íóÕöáõ Åáóíúåöãú ÃóÞóáøõ ãöãøóÇ íóÕöáõ
Åáóíúåö ÅÐóÇ ÈóÇÚõæÇ ÈóÚúÏó ÞóÖóÇÁö ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö Ïóíúäóåõ ÝóßóÇäó
ÃóÈóÇåõãú ãõÝöíÏðÇ Ýóíóßõæäõ ãõÚúÊóÈóÑðÇ¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú Ýöíåö
æóÝóÇÁñ ÈöÇáÏøóíúäö áóãú íóÈöÚú ÅáøóÇ Ãóäú íóÔóÇÁó ÇáúãõÑúÊóåöäõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú Úóíøóäøó ÞóÏúÑðÇ Ãóæú ÌöäúÓðÇ Ãóæú
ÈóáóÏðÇ ÝóÎóÇáóÝó Öóãøóäó ÇáúãõÚöíÑõ ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó Ãóæú ÇáúãõÑúÊóåöäó)
Ãóíú áóæú Úóíøóäó ÇáúãõÚöíÑö ÞóÏúÑó ãóÇ íóÑúåóäõåõ Èöåö Ãóæú ÌöäúÓöåö
Ãóæú ÇáúÈóáóÏö ÇáøóÐöí íóÑúåóäõåõ Ýöíåö ÝóÎóÇáóÝó ßóÇäó ÇáúãõÚöíÑõ
ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó Öóãøóäó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó ÞöíãóÊóåõ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó
Öóãøóäó ÇáúãõÑúÊóåöäóº áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãõÊóÚóÏøò Ýöí
ÍóÞøöåö ÝóÕóÇÑó ÇáÑøóÇåöäõ ßóÇáúÛóÇÕöÈö æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ßóÛóÇÕöÈö
ÇáúÛóÇÕöÈö æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó ßóÐóáößóº áöÃóäøó ÇáÊøóÞúíöíÏó ãõÝöíÏñ
æóåõæó äóÝúíõ ÇáÒøöíóÇÏóÉöº áöÃóäøó ÛóÑóÖóåõ ÇáöÇÍúÊöÈóÇÓõ ÈöãóÇ
ÊóíóÓøóÑó ÃóÏóÇÄõåõ æóÈóÞöíó ÇáäøõÞúÕóÇäõ ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó ÛóÑóÖóåõ Ãóäú
íóÕöíÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáúÃóßúËóÑö ÈöãõÞóÇÈóáóÊöåö ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö
áöíóÑúÌöÚó Úóáóíúåö ÈöÇáúßóËöíÑö æóÇáäøõÞúÕóÇäõ íóãúäóÚõ ãöäú Ðóáößó
Ýóíóßõæäõ ãõÊóÚóÏøöíðÇ ÝóíóÖúãóäõ ÅáøóÇ ÅÐóÇ Úóíøóäó áóåõ ÃóßúËóÑó ãöäú
ÞöíãóÊöåö ÝóÑóåóäóåõ ÈöÃóÞóáøó ãöäú Ðóáößó ÈöãöËúáö ÞöíãóÊöåö Ãóæú
ÃóßúËóÑó áóÇ íóÖúãóäõº áöÃóäøóåõ ÎöáóÇÝñ Åáóì ÎóíúÑòº áöÃóäøó ÛóÑóÖóåõ
ãöäú ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóíúåö ÈöÃóßúËóÑó ÍóÇÕöáñ ÈöÐóáößó ãóÚó ÊóíúÓöíÑö
ÃóÏóÇÆöåöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÑúÌöÚú ÅáøóÇ ÈöÞóÏúÑö ÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøó
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁó áóãú íóÞóÚú ÅáøóÇ Èöåö ÝóÊóÚúíöíÈõåõ ÃóßúËóÑó ãöäú
ÞöíãóÊöåö ÛóíúÑõ ãõÝöíÏò Ýöí ÍóÞøöåö Èóáú Ýöíåö ÖóÑóÑñ Úóáóíúåö
áöÊóÚóÓøõÑö ÃóÏóÇÆöåö.
æóßóÐóáößó ÇáÊøóÞúíöíÏõ ÈöÇáúÌöäúÓö æóÇáÔøóÎúÕö æóÇáúÈóáóÏöº áöÃóäøó
ßõáøó Ðóáößó ãõÝöíÏñ áöÊóíúÓöíÑö ÈóÚúÖö ÇáúÃóÌúäóÇÓö Ýöí ÇáÊøóÍúÕöíáö
(8/306)
Ïõæäó ÇáúÈóÚúÖö æóÊóÝóÇæõÊö ÇáúÃóÔúÎóÇÕö
æóÇáúÈõáúÏóÇäö Ýöí ÇáúÍöÝúÙö æóÇáúÅöÚóÇäóÉö ÝóíóÖúãóäõ ÈöÇáúãõÎóÇáóÝóÉö
Ýóáóæú ÞóÇáó Öóãöäó ÍóíúËõ ßóÇäó ÇáÊøóÞúíöíÏõ ãõÝöíÏðÇ áóßóÇäó Ãóæúáóìº
áöÃóäøó ÇáúÅöØúáóÇÞó ÛóíúÑõ ãõÓúÊóÞöíãò¡ ÝóÅöÐóÇ Öóãøóäó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑó¡
Ëõãøó ÚóÞóÏó ÇáÑøóåúäó Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ
ãóáóßóåõ ÈöÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ Ñóåóäó ãöáúßó
äóÝúÓöåö¡ æóÅöäú Öóãøóäó ÇáúãõÑúÊóåöäó ÑóÌóÚó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöãóÇ Öóãöäó
æóÈöÇáÏøóíúäö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö Úóáóì ãóÇ ÈóíøöäóÇåõ Ýöí ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö¡
æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó áóåõ ãóÒöíÏõ ÈóíóÇäò ÝóÑóÇÌöÚúåõ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (æóÅöäú æóÇÝóÞó æóåóáóßó ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÕóÇÑó
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ æóæóÌóÈó ãöËúáõåõ áöáúãõÚöíÑö Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö) º
áöÃóäøó ÞóÈúÖó ÇáÑøóåúäö ÇÓúÊöíÝóÇÁñ æóÈöÇáúåóáóÇßö íóÊöãøõ
ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÝóíóÓúÞõØõ ÇáÏøóíúäõ Úóäú ÇáÑøóÇåöäö æóíóÖúãóäõ
áöáúãõÚöíÑö ÞöíãóÊóåõº áöÃóäøóåõ ÞóÖóì ÈöÐóáößó ÇáúÞóÏúÑó Ïóíúäóåõ Åäú
ßóÇäó ßõáøõåõ ãóÖúãõæäðÇ æóÅöáøóÇ íóÖúãóäõ ÞóÏúÑó ÇáúãóÖúãõæäö
æóÇáúÈóÇÞöí ÃóãóÇäóÉñ¡ æóåóÐóÇ ÙóÇåöÑñ¡ æóßóÐóÇ áóæú äóÞóÕóÊú ÞöíãóÉõ
ÇáÑøóåúäö ÈöÚóíúÈò ÃóÕóÇÈóåõ íóÐúåóÈõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÍöÓóÇÈöåö
æóíóÑúÌöÚõ ÇáúãõÚöíÑõ ÈöÐóáößó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ.
æóÞóæúáõ ÇáúãõÄóáøöÝö æóæóÌóÈó ãöËúáõåõ áóíúÓó ÈöÙóÇåöÑòº áöÃóäøó
ÇáËøóæúÈó ãöäú ÇáúÞöíóãöíøö áóÇ ãöäú ÇáúãöËúáöíøö. æóÞóæúáõ ãõäúáóÇ
ãöÓúßöíäò Ãóíú æóÌóÈó ãöËúáõ ÇáÏøóíúäö áöáúãõÚöíÑö Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö
ßóáóÇãñ ÝóÇÓöÏñº áöÃóäøó ÇáúæóÇÌöÈó áöáúãõÚöíÑö Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö
åõäóÇ ÞöíãóÉõ ÇáËøóæúÈö.
æóáóæú ÞóÇáó æóÌóÈó ÈóÏóáõåõ áóßóÇäó Ãóæúáóì¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ ÞóÇáó
- ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÇÝúÊóßøóåõ ÇáúãõÚöíÑõ áóÇ íóãúÊóäöÚõ
ÇáúãõÑúÊóåöäõ Åäú ÞóÖóì Ïóíúäóåõ) º áöÃóäøó ÇáúãõÚöíÑó ÛóíúÑõ
ãõÊóÈóÑøöÚò ÈöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö áóÇ Ýöíåö ãöäú ÊóÎúáöíÕö ãöáúßöåö
æóáöåóÐóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöãóÇ ÃóÏøóì ÇáÏøóíúäó. æóÞóæúáõåõ
áóÇ íóãúÊóäöÚõ ãóÍöáøõåõ ÅÐóÇ Ñóåóäóåõ æóÍúÏóåõ Ýóáóæú Ñóåóäó ãóÇ
ÇÓúÊóÚóÇÑóåõ ãóÚó ÔóíúÁò ÂÎóÑó áóãú íóÃúÎõÐúåõ ÇáúãõÚöíÑõ ÅáøóÇ Ãóäú
íóÞúÖöíó ÌóãöíÚó ÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöÐóÇ ÞóÖóì íóÃúÎõÐõ ãöáúßóåõ áóÇ ÛóíúÑõ
ÞóíøóÏúäóÇ Èößóæúäö ÇáúãõÚöíÑö ÞóÖóì ÇáÏøóíúäóº áöÃóäøó ÇáúÃóÌúäóÈöíøó
ÅÐóÇ ÞóÖóì ÇáÏøóíúäó ÝóáöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú íóãúäóÚóåõº áöÃóäøóåõ
ãõÊóÈóÑøöÚñ¡ æóáóíúÓó ÈöÓóÇÚò Ýöí ÎóáóÇÕö ãöáúßöåö¡ æóÝöí ÇáäøöåóÇíóÉö
ÅÐóÇ ÇÝúÊóßøóåõ ÈöÃóßúËóÑó ãöäú ÞöíãóÊöåö ÈöÃóäú ßóÇäó ÇáÏøóíúäõ
ÇáúãóÑúåõæäõ Èöåö ÃóßúËóÑó áóÇ íóÑúÌöÚõ ÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö Úóáóì ÞöíãóÊöåö
æóåõæó ãõÔúßöáñº áöÃóäøó ÇáúãõÚöíÑó ãõÖúØóÑøñ Åáóì ÏóÝúÚö ÇáÒøöíóÇÏóÉö
áöÎóáóÇÕö ÍóÞøöåö ÝóßóíúÝó íõãúäóÚõ ãöäú ÇáÑøõÌõæÚö ãóÚó æõÌõæÏö
ÇáÊøóÖóÑøõÑ æóÃóÌóÇÈó Ýöí ÇáäøöåóÇíóÉ ÞóÇáó ÞõáúäóÇ ÇáÖøóãóÇäõ ÅäøóãóÇ
æóÌóÈó Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÅíÝóÇÁö ÇáÏøóíúäö ãöäú ãöáúßöåö
ÝóßóÇäó ÇáÑøõÌõæÚõ ÈöÞóÏúÑö ãóÇ íóÊóÚóáøóÞõ Èöåö ÇáúÅöíÝóÇÁõ ÝóÚóáóì
ÇáÔøóÇÑöÍö Ãóäú íóÚúÒöíó áóåõ ÇáúÌóæóÇÈó æóÇáÓøõÄóÇáõ¡ æóÊóÞóÏøóãó
ÈóíóÇäõ ãóÇ áóæú ÇÎúÊóáóÝóÇ Ýöí æóÞúÊö ÇáúåóáóÇßö Ãóæú ÇÎúÊóáóÝóÇ Ýöí
ãöÞúÏóÇÑö ãóÇ ÃóãóÑóåõ Èöåö ÝóÑóÇÌöÚúåõ¡ æóáóæú ßóÇäóÊú ÇáúÚóÇÑöíøóÉõ
ÚóÈúÏðÇ ÝóÚóÊóÞóåõ ÇáúãõÚöíÑõ äóÝóÐó ÅÚúÊóÇÞõåõº áöÃóäøóåõ íóãúáößõ
ÑóÞóÈóÊóåõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÑóÌóÚó ÈöÇáÏøóíúäö
Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ íóÓúÊóæúÝöí ÍóÞøóåõ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäó
ÇáúãõÚöíÑó ÇáúÞöíãóÉóº áöÃóäøó ÍóÞøóåõ ÞóÏú ÊóÚóáøóÞó ÈöÑóÞóÈóÉö
ÇáúÚóÈúÏö¡ æóÞóÏú ÃóÊúáóÝóåõ ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö¡ æóáóæú ÇÓúÊóÚóÇÑó ÚóÈúÏðÇ
Ãóæú ÏóÇÈøóÉð áöíóÑúåóäóåõ ÝóÇÓúÊóÚúãóáóåõ ÞóÈúáó Ãóäú íóÑúåóäóåõ Ëõãøó
Ñóåóäóåõ ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ Ñóåóäóåõ ÃóÒóÇáó ÇáÊøóÚóÏøöíó.
æóÞóÏú ÈóÑöÆóÊú ÐöãøóÊõåõ Úóäú ÖóãóÇäö ÇáúÛóÕúÈöº áöÃóäøóåõ Ãóãöíäñ
ÎóÇáóÝó¡ Ëõãøó ÚóÇÏó Åáóì ÇáúæöÝóÇÞö ÝóÕóÇÑó Íõßúãõåõ Íõßúãó ÇáÑøóåúäö
æóÞóÏú åóáóßó ÚöäúÏó ÇáÑøóÇåöäö ÈóÚúÏó ÇáöÇÓúÊöÑúÏóÇÏö æóáóÇ íóÖúãóäõ
áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ Ãóäøóåõ Ãóãöíäñ æóÍõßúãõåõ Íõßúãõ ÇáúæóÏöíÚóÉö ÚöäúÏóåõ
áóÇ Íõßúãõ ÇáúÚóÇÑöíøóÉöº áöÃóäøóåóÇ Íõßúãõ ÇáúÚóÇÑöíøóÉö ÈöÇäúÝößóÇßò
ÝóÕóÇÑóÊú íóÏõåõ íóÏó ÇáúãóÇáößö áößóæúäöåö ÚóÇãöáðÇ áöáúãóÇáößö
áöÊóÍúÕöíáö ãóÞúÕõæÏöåö æóåõæó ÇáÑøõÌõæÚõ ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑöº áöÃóäøó íóÏóåõ íóÏõ äóÝúÓöåö¡ æóÅöÐóÇ ÊóÚóÏøóì áóÇ
íóÈúÑóÃõ ãöäú ÇáÖøóãóÇäö ÍóÊøóì íõæÕöáóåõ Åáóì íóÏö ÇáúãóÇáößö Úóáóì
åóÐóÇ ÚóÇãøóÉõ ÇáúãóÔóÇíöÎö æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúåöÏóÇíóÉö
æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÔóãúÓõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáúßóÑúÎöíøõ æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÔóãúÓõ
ÇáúÃóÆöãøóÉö Ãóäøóåõ íóÈúÑóÃõ¡ æóÞóÇáó ÔóíúÎõ ÇáúÅöÓúáóÇãö Åäøóåõ
íóÈúÑóà ÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ ÅÐóÇ ÒóÇáó ÇáÊøóÚóÏøöí ßóÇáúæóÏöíÚóÉö
æóÇÓúÊóÏóáøó Úóáóíúåö æóåõæó ÈöãóÓúÃóáóÉö ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö ãõÝúáöÓðÇ
æóÃóÑóÇÏó ÇáúãõÚöíÑõ ÇáúÈóíúÚó æóÃóÈóì ÇáÑøóÇåöäõ ãöäú ÈóíúÚöåö ÈöíÚó
ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõº áöÃóäøó áóåõ Ýöí ÇáúÍóÈúÓö ãóäúÝóÚóÉð ÝóáóÚóáøó
ÇáúãõÚöíÑó ÞóÏú íóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÇáÑøóåúäö ÝóíõÎóáøöÕõåõ ÈöÇáúÅöíÝóÇÁö
Ãóæú ÊóÒúÏóÇÏõ ÞöíãóÊõåõ ÈöÊóÛóíøõÑö ÇáÓøöÚúÑö ÝóíóÓúÊóæúÝöí ãöäúåõ
ÍóÞøóåõ. æóÞóæúáõåõ¡ æóáóæú ÇÝúÊóßøóåõ ÇáúãõÚöíÑõ áóÇ íóãúÊóäöÚõ Åáóì
ÂÎöÑöåö ÕóÇÏöÞñ ÈöãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ÞóÏúÑó ÇáÏøóíúäö Ãóæú
ÃóßúËóÑó Ãóæú ÃóÞóáøó¡ æóÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúåöÏóÇíóÉö¡ æóáóæú ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåõ ãöËúáó ÇáÏøóíúäö ÝóÃóÑóÇÏó ÇáúãõÚöíÑõ Ãóäú íóÝúÊóßøóåõ ÌóÈúÑðÇ
Úóäú ÇáÑøóÇåöäö áóãú íóßõäú áöáúãõÑúÊóåöäö ÅÐóÇ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ Ãóäú
íóãúÊóäöÚó ÇÚúáóãú Ãóäøó Þóæúáóåõ ÌóÈúÑðÇ Úóäú ÇáÑøóÇåöäö Ýöí ÃóËúäóÇÁö
åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ãöäú ÊóÚóáøõÞóÇÊö åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö æóßóÇäó áóÝúÙõ
ãõÍóãøóÏò ÈóÏóáó åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö Íöíäó ÃóÚúÓóÑó ÇáÑøóÇåöäõ ßóãóÇ
ÐóßóÑó ÔóãúÓõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ æóÝóÎúÑõ ÇáúÅöÓúáóÇãö
ÇáúÈóÒúÏóæöíøõ.
æóÞóÏú äóÈøóåó Úóáóíúåö ÊóÇÌõ ÇáÔøóÑöíÚóÉö æóÕóÇÍöÈõ ÇáúßöÝóÇíóÉö æóÚóäú
åóÐóÇ ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áóÚóáøó Þóæúáó ÇáúãõÕóäøöÝö ÌóÈúÑðÇ Úóäú
ÇáÑøóÇåöäö ÊóÕúÍöíÝñ Úóäú Þóæúáö ãõÍóãøóÏò Íöíäó ÃóÚúÓóÑó ÇáÑøóÇåöäõ
æóÞóÚó ãöäú ÇáúßóÇÊöÈö æóÇáúÞóÇÑöÆö¡ æóÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ãöÚúÑóÇÌö
ÇáÏøöÑóÇíóÉö ãóÚúäóì Þóæúáöåö ÌóÈúÑðÇ Úóäú ÇáÑøóÇåöäö ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ
æóíõæóÇÝöÞõ ÊóÞúÑöíÑó ÕóÇÍöÈö ÇáúßóÇÝöí Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÍóíúËõ
ÞóÇáó: æóáóæú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ ãöËúáó ÇáÏøóíúäö ÝóÃóÑóÇÏó ÇáúãõÚöíÑõ
Ãóäú íóÝúÊóßøóåõ ÌóÈúÑðÇ ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇ ÇáÑøóÇåöäö áóíúÓó áöáúãõÑúÊóåöäö
Ãóäú íóãúÊóäöÚó ÅÐóÇ ÞóÖóì Ïóíúäóåõ ÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúßöÝóÇíóÉö ãóÚúäóì
Þóæúáöåö ÝóÃóÑóÇÏó ÇáúãõÚöíÑõ Ãóäú íóÝúÊóßøóåõ ÌóÈúÑðÇ Úóäú ÇáÑøóÇåöäö
ÃóÑóÇÏó Åäú íóÝúÊóßøóåõ äöíóÇÈóÉð Úóäú ÇáÑøóÇåöäö ÌóÈúÑðÇ Úóäú
ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÞóÇáó
(8/307)
ÕóÇÍöÈõ ÇáúÚöäóÇíóÉö Þóæúáõåõ ÇÝúÊóßøóåõ
ÌóÈúÑðÇ Úóäú ÇáÑøóÇåöäö Þöíáó ãóÚúäóÇåõ ãöäú ÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ¡ æóáóíúÓó
ÈöÙóÇåöÑò¡ æóÞöíáó äöíóÇÈóÉð æóáóÚóáøóåõ ãöäú ÇáúÌõÈúÑóÇäö íóÚúäöí
ÌõÈúÑóÇäðÇ áöãóÇ ÝóÇÊó Úóäú ÇáÑøóåúäö ãöäú ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöäóÝúÓöåö ÇåÜ.
ÃóÞõæáõ: Ýöíåö ßóáóÇãñ ÃóãøóÇ ÃóæøóáðÇ ÝóáöÃóäøó ãóÇ ÇÎúÊóÇÑóåõ ãöäú
ÇáúãóÚúäóì áóÇ íóÊóãóÔøóì ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÝúÊóßøóåõ ÞóÈúáó
Íõáõæáö ÃóÌóáö Ïóíúäö ÇáÑøóÇåöäö ÅÐóÇ áóãú íóÝõÊú Úóäú ÇáÑøóÇåöäö
ÈöÅöÒóÇÁö ÐóÇßó ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöäóÝúÓöåö áöÚóÏóãö ãóÌöíÁö ÃóæóÇäöåö ÍóÊøóì
íóßõæäó ÇÝúÊößóÇßõ ÇáúãõÚöíÑö ÇáÑøóåúäó åõäóÇßó ÈöÞóÖóÇÁö Ïóíúäö
ÇáÑøóÇåöäö ÌõÈúÑóÇäðÇ áöãóÇ ÝóÇÊó Úóäúåõ ãöäú ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöäóÝúÓöåö ãóÚó
Ãóäøó Êöáúßó ÇáÕøõæÑóÉó ÃóíúÖðÇ ÏóÇÎöáóÉñ Ýöí ÌóæóÇÈö åóÐöåö
ÇáúãóÓúÃóáóÉö ßóãóÇ áóÇ íóÎúÝóì¡ æóÃóãøóÇ ËóÇäöíðÇ ÝóáöÃóäøóåõ áóãú
íõÓúãóÚú Ýöí ÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ÌóÈúÑñ Úóäúåõ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãöäú ÇáúÌóÈúÑö
ÈöãóÚúäóì ÇáúÞóåúÑö Ãóæú ãöäú ÇáúÌóÈúÑö ÈöãóÚúäóì ÇáúÌõÈúÑóÇäö¡
æóãóÍöáøõ ÇáúÅöÛúáóÇÞö Ýöí ÊóÑúßöíÈö ÇáúãõÕóäøöÝö ÅäøóãóÇ åõæó ßóáöãóÉõ
Úóäú ÇáÏøóÇÎöáóÉõ Úóáóì ÇáÑøóåúäö áóÇ áößóæúäö ÇáúÌóÈúÑö ÈöãóÚúäóì
ÇáúÞóåúÑö ÅÐú åõæó ãõÊóÍóÞøöÞñ Ýöí ãóÓúÃóáóÊöäóÇ ÈöÇáäøóÙóÑö Åáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÚóáóì ÇáúãóÚúäóì ÇáøóÐöí ÇÎúÊóÇÑóåõ áóÇ íóÙúåóÑõ
áößóáöãóÉö Úóäú ãõÊóÚóáøóÞñ ÅáøóÇ Ãóäú íõÕóÇÑó Åáóì ÊóÞúÏöíÑò áöãóÇ
ÝóÇÊó ÌõãúáóÉð æóÌóÚúáöåö ßóáöãóÉó Úóäú ãõÊóÚóáøöÞóÉð ÈöáóÝúÙö ÝóÇÊó
ÇáúãõäúÏóÑöÌõ Ýöí Ðóáößó æóáóÇ íóÎúÝóì ÈõÚúÏõåõ ÌöÏøðÇ ÝóßóíúÝó
íóÑúÊóßöÈõ ãóÚó ÍõÕõæáö ÇáúãóÞúÕõæÏö ãöäúåõ ÈöÊóÞúÏöíÑö ãõÊóÚóáøóÞö
ßóáöãóÉö Úóäú äöíóÇÈóÉð æóÍúÏóåõ ßóãóÇ ÝóÚóáóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúßöÝóÇíóÉö.
æóÙóåóÑó ãöãøóÇ ÞóÏøóãúäóÇåõ Ãóäøó Þóæúáó ÕóÇÍöÈö ÇáúåöÏóÇíóÉö ãöËúáõ
ÇáÏøóíúäö ÞóíúÏñ ÇÊøöÝóÇÞöíøñ áóÇ ÇÍúÊöÑóÇÒöíøñ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÌöäóÇíóÉõ ÇáÑøóÇåöäö æóÇáúãõÑúÊóåöäö Úóáóì
ÇáÑøóåúäö ãóÖúãõæäóÉñ) º áöÃóäøó ÍóÞøó ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ãõÍúÊóÑóãñ ÝóíóÌöÈõ Úóáóíúåö ÖóãóÇäõ ãóÇ ÃóÊúáóÝó Úóáóì ÕóÇÍöÈöåöº
áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó ãóÇáößñ¡ æóÞóÏú ÊóÚóÏøóì Úóáóíúåö ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÝóíóÖúãóäõåõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÍóÞøõåõ áóÇÒöãñ ãõÍúÊóÑóãñ æóÊóÚóáøóÞó
ãöËúáõåõ ÈöÇáúãóÇáö ÝóíõÌúÚóáõ ÇáúãóÇáößõ ßóÇáúÃóÌúäóÈöíøö Ýöí ÍóÞøö
ÇáÖøóãóÇäö ßóÇáúÚóÈúÏö ÇáúãõæÕóì ÈöÎöÏúãóÊöåö ÅÐóÇ ÃóÊúáóÝóåõ
ÇáúæóÑóËóÉõ ÖóãöäõæÇ ÞöíãóÊóåõ áöíóÔúÊóÑöíó Èöåö ÚóÈúÏðÇ íóÞõæãõ ãóÞóÇãó
ÇáúÃóæøóáö æóáöåóÐóÇ íõãúäóÚõ ÇáúãóÑöíÖõ ãöäú ÇáÊøóÈóÑøõÚö ÈöÃóßúËóÑó
ãöäú ÇáËøõáõËö¡ Ëõãøó ÇáúãõÑúÊóåöäõ íóÃúÎõÐõ ÇáÖøóãóÇäó ÈöÏóíúäöåö Åäú
ßóÇäó ãöäú ÌöäúÓö Ïóíúäöåö æóßóÇäó ÇáÏøóíúäõ ÍóÇáøðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó
ãõÄóÌøóáðÇ íóÍúÈöÓõåõ ÈöÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöÐóÇ Íóáøó ÈöÏóíúäöåö Åäú ßóÇäó
ãöäú ÌöäúÓö ÍóÞøöåö æóÅöáøóÇ ÍóÈóÓóåõ ÈöÏóíúäöåö ÍóÊøóì íóÓúÊóæúÝöíó
Ïóíúäóåõ¡ æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú ÇáúãõÄóáøöÝõ áöãóÇ ÅÐóÇ Ìóäóì ÇáÑøóåúäõ
Úóáóì ÇáúÍõÑøö ÇáúÃóÌúäóÈöíøö ÞóÇáó Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö ÇáúÚóÈúÏõ ÇáÑøóåúäõ
ÞóÊóáó ÑóÌõáðÇ ÎóØóÃð ÝóåóÐóÇ áóÇ íóÎúáõæ ÅãøóÇ Ãóäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ
ãöËúáó ÇáÏøóíúäö Ãóæú ÃóÞóáøó Ãóæú ÃóßúËóÑó¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ
ãöËúáó ÇáÏøóíúäö ÝóÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ íõÎóÇØóÈóÇäö ÈöÇáÏøóÝúÚö
Ãóæú ÇáúÝöÏóÇÁöº áöÃóäøó áöÃóÍóÏöåöãóÇ ÍóÞöíÞóÉó ãöáúßò æóáöáúÂÎöÑö
ÍóÞøñ íõÖóÇåöí ÍóÞöíÞóÉó Çáúãöáúßö ÝóÇäúÊóÕóÈóÇ ÎóÕúãðÇ ÝóÇÔúÊõÑöØó
ÇÌúÊöãóÇÚõåõãóÇ Ýöí ÎöØóÇÈö ÇáÏøóÝúÚö Ãóæú ÇáúÝöÏóÇÁö¡ ÝóÅöäú ÏóÝóÚóÇåõ
ÈóØóáó ÇáÏøóíúäõº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÒóÇáó Úóäú ãöáúßö ÇáÑøóÇåöäö
ÈöÓóÈóÈò ßóÇäó Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÝöí ÖóãóÇäöåö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ
áóæú ãóÇÊó ÍóÊúÝó ÃóäúÝöåö ÝóíóÊóÞóÑøóÑõ ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ.
ÝóÅöäú ÇÎúÊóÇÑó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáÏøóÝúÚó æóÃóÈóì ÇáúÂÎóÑõ áóÇ íóÏúÝóÚõº
áöÃóäøóåõ Åäú ÇÎúÊóÇÑó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáÏøóÝúÚó ÝóÞóÏú ÑóÇãó ÅÒóÇáóÉó ãöáúßö
ÇáÑøóÇåöäö ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ ÝóíõãúäóÚõ ãöäú Ðóáößó¡ æóÅöäú ÇÎúÊóÇÑó
ÇáúÝöÏóÇÁó ÝóÇáúÝöÏóÇÁõ ßõáøõåõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáúÝöÏóÇÁó
áöÏóÝúÚö ÇáúåóáóÇßö Úóäú ÇáúÚóÈúÏö æóÃóÍúíóÇ Èöåö ÍóÞøóåõ áöÊóØúåöíÑöåö
Úóäú ÇáúÌöäóÇíóÉö ßóÇÊøöÎóÇÐö ÇáÏøóæóÇÁö áöÏóÝúÚö ÇáúåóáóÇßö æóËóãóäõ
ÇáÏøóæóÇÁö Úóáóíúåöº áöÃóäøó ÇáúåóáóÇßó Úóáóíúåö ÝóßóÐóáößó ÇáúÝöÏóÇÁõ
æóÕóÇÑó ßóÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÛúÕõæÈö ÅÐóÇ Ìóäóì ÝóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì
ÇáúÛóÇÕöÈöº áöÃóäøó ÇáúåóáóÇßó Úóáóíúåö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóáóÇ íóÑúÌöÚõ
ÈöÇáúÝöÏóÇÁö Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ ÞóÖóì ÍóÞøðÇ æóÇÌöÈðÇ Úóáóíúåö¡
æóÅöäú ÝóÏóÇåõ ÇáÑøóÇåöäõ ßóÇäó ÞóÖóÇÁð ÈöÇáÏøóíúäö Åäú ÈóáóÛó
ÇáúÝöÏóÇÁõ ßõáøó ÇáÏøóíúäö æóáóÇ íóÈúÞóì ÑóåúäðÇ¡ æóÅöäú ÈóáóÛó ÈóÚúÖõåõ
ÝóÈöÞóÏúÑöåöº áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãõÊóÈóÑøöÚò Ýöí ÇáúÝöÏóÇÁöº áöÃóäøó Ýöíåö
ÇÓúÊöÕúáóÇÍó ãöáúßöåö æóÇÓúÊöÎúáóÇÕó ÍóÞøöåö¡ ÝóÅöäøó ÇáúÚóÈúÏó
ãóÔúÛõæáñ ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö æóÇáúÚóÈúÏõ íóÙúåóÑõ Úóäú ÇáúÌöäóÇíóÉö
æóíóÍúíóì ãöáúßõåõ æóÇáúãóÇáößõ áóÇ íõæÕóÝõ ÈöÇáÊøóÈóÑøõÚö Ýöí ÅÕúáóÇÍö
ãöáúßöåö æóÅöÍúíóÇÆöåö ÝóÞóÏú ÞóÖóì æóÇÌöÈðÇ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóåõæó
ãõÖúØóÑøñ Ýöíåö ÝóßóÇäó áóåõ ÇáÑøõÌõæÚõ Úóáóíúåö ßóãóäú ÃóÚóÇÑóåõ ÚöäúÏó
Ñóåúäöåö ÈöÏóíúäöåö¡ Ëõãøó ÞóÖóì ÇáúãõÚöíÑõ Ïóíúäó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö
íóÑúÌöÚõ ÈöãóÇ ÞóÖóì Úóáóì ÇáúãõÓúÊóÚöíÑöº áöÃóäøóåõ íóÍúÊóÇÌõ Åáóì
ÊóÎúáöíÕö ãöáúßöåö ÝóíõØóåøöÑõåõ Úóäú ÔóÛúáö ÇáÑøóåúäö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡
ÝóÅöäú åóáóßó Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈóÚúÏóãóÇ ÝóÏóÇåõ ÇáÑøóÇåöäõ
íóÑõÏøõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÇáúÝöÏóÇÁóº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÈóÑöíÁñ Úóäú
ÇáÏøóíúäö ÈöÇáúÅöíÝóÇÁöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãõæóÝøöíðÇ Ïóíúäóåõ
ÈöÇáúÝöÏóÇÁö¡ ÞóÇáó ÈóÚúÖõ ãóÔóÇíöÎöäóÇ Åäøóåõ íóÑõÏøõ ÇáúÃóáúÝó
ÇáúãõÓúÊóæúÝóÇÉó ÈöåóáóÇßö ÇáÑøóåúäö æóãóÇ æõÌöÏó ÈóÚúÏó ÇáúÃóáúÝö áóãú
íóÓúÊóäöÏú Åáóì æóÞúÊö ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó áöáúÝöÏóÇÁö Íõßúãó
ÇáúÌöäóÇíóÉö æóÇáúÌöäóÇíóÉõ ÝöÚúáñ ÍóÞöíÞöíøñ áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó
æóÇáúÅöÓúäóÇÏõ áóÇ íóÙúåóÑõ Ýöí ÍóÞøö ÇáÊøóÕóÑøõÝóÇÊö ÇáøóÊöí áóÇ
ÊóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó ÝóÇÍúÊóãóáó ÝóÇÞúÊóÕóÑó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÈöÇáúåóáóÇßö
Úóáóì ÇáúÍóÇáö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁõ ÈöÇáúåóáóÇßö ÂÎöÑóåõãóÇ
ÝóíóÑõÏøõ ãóÇ ÇÓúÊóæúÝóÇåõ ÂÎöÑðÇ æóÕóÇÑó ßóãóÇ.
áóæú Ñóåóäó ÈöÇáúãóåúÑö Ãóæú ÈöÈóÏóáö ÇáúÎõáúÚö¡ Ëõãøó ÇÓúÊóæúÝóì
ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ïóíúäóåõ¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏöåö íóÑõÏøõ ãóÇ
ÞóÈóÖóº áöÃóäøó ÞóÖóÇÁó ÇáúãóåúÑö íóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÓóÈóÈõ æõÌõæÈö ÇáÏøóíúäö áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáäøóÞúÖó æóåõæó ÇáäøößóÇÍõ
æóÇáúÎõáúÚõ ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ ßõáøõåõ ÅÐóÇ ÇÎúÊóÇÑó ÇáúÝöÏóÇÁó Ãóæú
ÇáÏøóÝúÚó¡ ÝóÅöäú ÇÎúÊóÇÑó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáúÝöÏóÇÁó æóÇáúÂÎóÑõ ÇáÏøóÝúÚó
ÝóÇáúÝöÏóÇÁõ Ãóæúáóìº áöÃóäøó ÇáøóÐöí ÇÎúÊóÇÑó ÇáÏøóÝúÚó ãõÊóÚóäøöÊñ
Ýöíåö ÃóãøóÇ ÇáÑøóÇåöäõ ÝóáöÃóäøó Ýöí ÇáÏøóÝúÚö ÅÈúØóÇáó ÍóÞøö
ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí ÇáúÍóÈúÓö æóáóÇ íóÒõæáõ ãöáúßõåõ Úóäú ÇáúÚóÈúÏö
æóíóÒõæáõ ãöáúßõåõ Úóäú ÇáúÝöÏóÇÁö Åáóì ÎóáóÝò¡ ÝóÅöäøóåõ íóÑúÌöÚõ Èöåö
Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
(8/308)
ÝóßóÇäó ÇáúÝöÏóÇÁõ áóåõ ÃóäúÝóÚó ãöäú
ÇáÏøóÝúÚö æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáÏøóÝúÚö ÞóÕóÏó ÅáúÍóÇÞó ÇáÖøóÑóÑö
ÈöÇáÑøóÇåöäö ãöäú ÛóíúÑö äóÝúÚò íóÍúÕõáõ áóåõº áöÃóäøó Ïóíúäóåõ íóÓúÞõØõ
Ýöí ÇáúÍóÇáóíúäö¡ æóÝöí ÇáÏøóÝúÚö ÅÒóÇáóÉõ ãöáúßö ÇáÑøóÇåöäö¡ æóÝöí
ÇáúÝöÏóÇÁö ÅÈúÞóÇÄõåõ Úóáóì ãöáúßöåö ÝóßóÇäó ãõÊóÚóäøöÊðÇ æóáóÇ ÚöÈúÑóÉó
áöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúãõÊóÚóäøöÊö¡ åóÐóÇ ßõáøõåõ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ
ÇáÑøóåúäö ãöËúáó ÇáÏøóíúäö Ãóæú ÃóÞóáøó¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÃóßúËóÑó ÈöÃóäú
ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÚóÈúÏö ÃóáúÝóíúäö æóÇáÏøóíúäõ ÃóáúÝñ¡ ÝóÅöäú ÇÎúÊóÇÑó
ÇáúÝöÏóÇÁó ÝóÇáúÝöÏóÇÁõ ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäöº áöÃóäøó äöÕúÝóåõ
ãóÖúãõæäñ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóäöÕúÝõåõ ÃóãóÇäóÉñ ÚöäúÏóåõ ÝóíõÞóÏøóÑõ
ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÊõÞóÏøóÑõ ÇáúÃóãóÇäóÉõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöáúÈóÚúÖö ÈöÇáúßõáøö¡ ÝóÅöäú ÝóÏóÇåõ ÇáÑøóÇåöäõ Ýóåõæó
ãõÊóÈóÑøöÚñ Åäú ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ ÍóÇÖöÑðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäó ÛóÇÆöÈðÇ
íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöäöÕúÝöåö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - æóÚöäúÏóåõãóÇ áóÇ íóÑúÌöÚõ Ýöí ÇáúÍóÇáóíúäöº
áöÃóäøóåõ ÞóÖóì ÏóíúäðÇ Úóäú ÛóíúÑöåö ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö æóåõæó ÛóíúÑõ
ãõÖúØóÑøò Ýöíåöº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó íõÌúÈóÑõ Úóáóì ÝöÏóÇÁö ÇáäøöÕúÝö
ãóÊóì ÃóÌóÇÒó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúÝöÏóÇÁó æóáóÇ íóÕúáõÍõ ãöáúßõåõ æóáóÇ
íóÍúíóì ÍóÞøõåõº áöÃóäøóåõ áóÇ ãöáúßó áóåõ Ýöí ÇáúÚóÈúÏö æóáóÇ ÍóÞøó
áóåõ Ýöí äöÕúÝö ÇáúÃóãóÇäóÉö æóáóÇ ßóÐóáößó ÇáÑøóÇåöäõ æóáóåõ Ãóäøó
áöáúãõÑúÊóåöäö Ýöí äöÕúÝö ÇáúÃóãóÇäóÉö ÍóÞøó ÇáúÍóÈúÓö æóÇáúÅöãúÓóÇßö
Åäú áóãú íóßõäú ãóÖúãõæäðÇ Úóáóíúåö æóåõæó ãõÍúÊóÇÌñ Åáóì ÅÍúíóÇÁö
ÍóÞøöåö æóÅöÕúáóÇÍöåö¡ æóÝöí ÇáúÝöÏóÇÁö ÅÍúíóÇÁõ ÍóÞøöåö ãöäú æóÌúåò¡
ÝóÅöäøóåõ íóÕöáõ Åáóì ÍóÞøöåö ÈöÅöãúÓóÇßöåö Ýóíóßõæäõ ãõÍúÊóÇÌðÇ Åáóì
ÇáúÝöÏóÇÁö ÝóáóÇ íõæÕóÝõ ÈöÇáÊøóÈóÑøõÚö ÝóíóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÇáúÝöÏóÇÁö¡
æóáóæú ÝóÏóÇåõ ÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÛóÇÆöÈñ áóãú íóßõäú
ãõÊóØóæøöÚðÇ ÇÊøöÝóÇÞðÇ æóÎóÑóÌó Úóäú ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ íõÕúáöÍõ
ãöáúßó äóÝúÓöåö æóíõÍúíöí ÍóÞøóåõ.
æóÇáúãóÇáößõ Ýöí ÅÕúáóÇÍö ãöáúßöåö áóÇ íóßõæäõ ãõÊóÈóÑøöÚðÇ ÅáøóÇ Ãóäú
íóÔóÇÁó ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ãóäú íõÄóÏøöíó äöÕúÝó ÇáúÝöÏóÇÁö¡ æóáóæú ÏóÝóÚóåõ
ÇáÑøóÇåöäõ ÝóáöáúãõÑúÊóåöäö Åäú ÍóÖóÑó Ãóäú íõÈúØöáó ÏóÝúÚóåõ
æóíóÝúÏöíóåõº áöÃóäøóåõ áóÇ íóäúÝóÑöÏõ ÃóÍóÏõåõãóÇ ÈöÇáÏøóÝúÚö áöãóÇ
ÈóíøóäøóÇ.
æóÅöÐóÇ Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ ÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ ÈöÃóáúÝò ÝóÝóÞóÃó Úóíúäóíú
ÚóÈúÏò ÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ ÝóÏóÝóÚó Èöåö æóÃóÎóÐó ÇáúÃóÚúãóì Ýóåõæó Ñóåúäñ
ÈöÃóáúÝò ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóÃóÈöí íõæÓõÝó¡ æóÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ
íóÏúÝóÚõ ÇáúÚóÈúÏó ÈöÌöäóÇíóÊöåö æóÇáúÚóÈúÏõ ÇáúãóÏúÝõæÚõ íõÞóæøóã
ÕóÍöíÍðÇ æóÃóÚúãóì ÝóíóÈúØõáõ ãöäú ÇáÑøóåúäö ÈöÞóÏúÑöåö¡ æóÅöäú ßóÇäó
ËõáõËóÇäö ÝóíóÈúØõáõ ËõáõËóÇ ÇáÏøóíúäö æóíóÕöíÑõ ÇáúÃóÚúãóì ÑóåúäðÇ
ÈöãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÇáÑøóÇåöäõ Óóáøóãóåõ
áöáúãõÑúÊóåöäö ÈöãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÃóÎóÐóåõ ÈöãóÇ
ÈóÞöíó¡ æóåóÐóÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÇáúÌõËøóÉó ÇáúÚóãúíóÇÁó ÊóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáÕøóÍöíÍóÉö
áóÍúãðÇ æóÏóãðÇ¡ æóßóÐóáößó ÊóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáúÞöíãóÉö áõÒõæãðÇ
æóÍóÊúãðÇ ÍóÊøóì áóÇ íóßõæäó áöÕóÇÍöÈö ÇáúÌõËøóÉö ÇáúÚóãúíóÇÁö Ãóäú
íõãúÓößó ÇáúÌõËøóÉó æóíóÖúãóäó ÇáäøõÞúÕóÇäó ÝóíóÕöíÑó ßóÃóäøó
ÇáÊøóÇãøóÉó Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÇõäúÊõÞöÕóÊú ÞöíãóÊõåõ
ÈöÊóÑóÇÌõÚö ÇáÓøöÚúÑö ÝóíóÈúÞóì ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÞöíãóÉõ ÇáúÌõËøóÉö ÇáúÚóãúíóÇÁö áóÇ ÊóÞõæãõ
ãóÞóÇãó ÇáúÌõËøóÉö æóÇáúÚóíúäóíúäö ÌóãöíÚðÇ æóáóÇ Êóßõæäõ ÈóÏóáðÇ
ÚóäúåõãóÇ ÍóÊøóì Åäøó áóåõ Ãóäú íõãúÓößó ÇáúÌõËøóÉó æóíóÑúÌöÚó ÈöÞöíãóÉö
ÇáäøõÞúÕóÇäö ÝóßóÐóáößó ÇáúÚóÈúÏõ ÇáúÌóÇäöí íóßõæäõ ÈóÚúÖõåõ ÈöÅöÒóÇÁö
ÇáúÌõËøóÉö æóÈóÚúÖõåõ ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÚóíúäóíúäö ÝóãóÇ ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö
ÇáúÚóíúäóíúäö ÝóÇÊó áóÇ Åáóì ÈóÏóáò æóãóÇ ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÌõËøóÉö
ÝóÇÊó Åáóì ÈóÏóáöåö ÝóÓóÞóØó ãóÇ ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÚóíúäóíúäö æóíóÈúÞóì
ãóÇ ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÌõËøóÉö æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó ßóÐóáößó
ÇáúÞöíãóÉõ ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÌõËøóÉö æóÇáúÚóíúäóíúäö ãóÊóì ÇÎúÊóÇÑó
ÇáúãóÝúÞõæÁõ Úóíúäóíúåö ÅãúÓóÇßó ÇáúÌõËøóÉö æóÊóÖúãöíäó ÇáäøõÞúÕóÇäö.
ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇÎúÊóÇÑó ÏóÝúÚó ÇáúÌõËøóÉö æóÃóÎúÐó ÇáúÌóÇäöíó ÝóÇáúÌóÇäöí
ßõáøõåõ íóßõæäõ ÈóÏóáðÇ Úóäú ÇáúÚóíúäóíúäö áóÇ Úóäú ÇáúÌõËøóÉöº áöÃóäøó
ÇáúÌóÇäöíó ÅäøóãóÇ æóÌóÈó ÏóÝúÚõåõ ÈöÓóÈóÈö ÇáúÌöäóÇíóÉö ÝóíóÞõæãõ
ãóÞóÇãó ÇáúÝóÇÆöÊö ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö æóÇáúÝóÇÆöÊõ ÈöÇáúÌõËøóÉö ÇáúÚóíúäóÇäö
áóÇ ÇáúÌõËøóÉõ æóßóÇäó ßóãóÇ áóæú ÝóÞóÃó ÚóíúäðÇ æóÇÍöÏóÉð æóÃóÎóÐó
äöÕúÝó ÞöíãóÉö ÇáúãóÝúÞõæÁö ßóÇäó ÇáúãóÃúÎõæÐõ ÈóÏóáðÇ Úóäú ÇáúÝóÇÆöÊö
ÝóßóÐóÇ ÅÐóÇ ÝóÞóÃó ÇáúÚóíúäóíúäö ÅáøóÇ Ãóäøó ÈóÏóáó ÇáúÚóíúäóíúäö
ÈóÏóáõ ÌóãöíÚö ÇáÑøóÞóÈóÉö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÍõÑøö æóÇáúÃóÕúáõ Åäú ÊóæóÝøóÑó
Úóáóì ÇáúãóÇáößö ÈóÏóáõ ãöáúßöåö¡ ÝóÅöäøóåõ íõÒóÇáõ ÇáúãõÈúÏóáõ Úóäú
ãöáúßöåö ÍóÊøóì áóÇ íóÌúÊóãöÚó ÇáúÈóÏóáõ æóÇáúãõÈúÏóáõ Ýöí ãöáúßò
æóÇÍöÏò¡ æóÞóÏú ÊóÚóÐøóÑó ÅÒóÇáóÉõ ÇáúÚóíúäö Úóäú ãöáúßö ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö
áöÝóæóÇÊöåóÇ Úóäú ãöáúßöåö ÝóÌóÚóáúäóÇ ÇáúÌõËøóÉó ÞóÇÆöãóÉð ãóÞóÇãó
ÇáúÚóíúäóíúäö æóÇáúãóÏúÝõæÚõ ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÚóíúäóíúäö ÝóÕóÇÑó
ÇáÑøóåúäõ ÝóÇÆöÊðÇ Åáóì ÎóáóÝò¡ æóÅöäú ßóÇäó ÃóÞóáøó ÞöíãóÉð ÝóíóÈúÞóì
ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö ÚóÈúÏõ ÇáÑøóåúäö ÃóÊúáóÝó ãóÊóÇÚðÇ áöÑóÌõáò íõÈóÇÚõ
Ýöíåö¡ ÝóÅöäú ÈóÞöíó ãöäú Ëóãóäöåö ÔóíúÁñ Ýóåõæó Ñóåúäñº áöÃóäøóåõ
ÈóÏóáõ ÈóÚúÖö ÇáÑøóåúäö ÝóíóÞõæãõ ãóÞóÇãó ÇáúãõÈúÏóáö ßóÃóÑúÔö ØóÑóÝöåö¡
ÝóÅöäú ÈóÞöíó ÔóíúÁñ Ýóåõæó áöáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÈóíúÚö ÕóÇÑó
ßóÇáúåóÇáößö Ýöí ÍóÞøöåö ÝóÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ æóãõÊóãóáøößðÇ áóåõ
Ýóíóßõæäõ ÇáËøóãóäõ ÈóÏóáó ãöáúßöåö Ýóíóßõæäõ áóåõ.
æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú ÇáúãõÄóáøöÝõ áöãóÓóÇÆöáö ÌöäóÇíóÉö ÇáÑøóåúä
ÈöÇáúÍóÝúÑö¡ æóÝöí ÇáúãóÈúÓõæØö Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ ÈöÃóáúÝò ÝóÍóÝóÑó
ÇáúÚóÈúÏõ ÚöäúÏó ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÆúÑðÇ Ýöí ÇáØøóÑöíÞö¡ Ëõãøó ÇÝúÊóßøó
ÇáÑøóåúäó æóÃóÎóÐó ÇáúÚóÈúÏó Ýóåõæó Úóáóì ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóæúÌõåò: ÅãøóÇ
Ãóäú æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÏóÇÈøóÉñ¡ Ëõãøó ÏóÇÈøóÉñ Ãóæú æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÅäúÓóÇäñ¡
Ëõãøó ÅäúÓóÇäñ Ãóæú æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÅäúÓóÇäñ¡ Ëõãøó ÏóÇÈøóÉñ¡ ÝóÅöäú
æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÏóÇÈøóÉñ æóÊóáöÝóÊú æóåöíó ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÇáúÚóÈúÏõ
íõÈóÇÚõ Ýöí ÇáÏøóíúäö ÅáøóÇ Ãóäú íóÝúÏöíóåõ Çáúãóæúáóìº áöÃóäøó
ÇáúÚóÈúÏó ÃóÊúáóÝó ÇáÏøóÇÈøóÉó ÈöÇáúÍóÝúÑö æóÇáúÚóÈúÏõ ÅÐóÇ ÃóÊúáóÝó
ãóÇáó ÅäúÓóÇäò íõÞóÇáõ áöãóæúáóÇåõ ÅãøóÇ Ãóäú ÊóÈöíÚó ÇáúÚóÈúÏó Ãóæú
ÊóÞúÖöíó Ïóíúäóåõ.
ÝóÅöäú ÈóÇÚó ÇáúÚóÈúÏó ÈöÃóáúÝò æóÃóÎóÐóåóÇ ÕóÇÍöÈõ ÇáÏøóÇÈøóÉö íóÑúÌöÚõ
ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÇáÏøóíúäö ÇáøóÐöí ÞóÖóÇåõ¡ ÝóÅöäøó
ÇáúÚóÈúÏó ÊóáöÝó Ýöí ÖóãóÇäö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøóåõ ÒóÇáó Úóäú ãöáúßö
Çáúãóæúáóì ÈöÓóÈóÈò ÊóÍóÞøóÞó Ýöí ãöáúßö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóíõÚúÊóÈóÑõ
ßóãóÇ áóæú ÒóÇáó Úóäú ãöáúßöåö ÈöÇáúãóæúÊö Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö¡
æóÞóÏú ÇÓúÊóæúÝóì
(8/309)
Ïóíúäóåõ ÞóÈúáó Ðóáößó ÝóíóÑúÌöÚõ
ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóíúåö ÈöãóÇ ÞóÈóÖóåõ ÈöÍóÞöíÞóÉö ÇáöÇÓúÊöíÝóÇÁö æóÕóÇÑó
ßóÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÛúÕõæÈö ÅÐóÇ ÍóÝóÑó Ýöí íóÏö ÇáúÛóÇÕöÈö ÈöÆúÑðÇ Ýöí
ÇáØøóÑöíÞö¡ Ëõãøó ÑóÏøóåõ Úóáóì ãóæúáóÇåõ¡ Ëõãøó ÊóáöÝó Ýöí ÇáúÈöÆúÑö
ÏóÇÈøóÉñ ÝóÇáúÍõßúãõ ßóãóÇ æóÕóÝøäóÇ ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ æóÅöäú æóÞóÚó Ýöí
ÇáúÈöÆúÑö ÏóÇÈøóÉñ ÃõÎúÑóì ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ ÔóÇÑóßó ÕóÇÍöÈó ÇáÏøóÇÈøóÉö
ÇáúÃõæáóì æóíóÃúÎõÐõ äöÕúÝó ãóÇ ÃóÎóÐóåõº áöÃóäøóåõ íóÕöíÑõ ãõÊúáöÝðÇ
ÇáÏøóÇÈøóÊóíúäö ÈöÇáúÍóÝúÑö ãöäú æóÞúÊö ÊóÓóÈøóÈóǺ áöÃóäøóåõ áóÇ ÝöÚúáó
áóåõ Óöæóì ÇáúÍóÝúÑö ÝóßóÇäó ÓóÈóÈõ ÊóáóÝö ÇáÏøóÇÈøóÊóíúäö ÇáúÍóÝúÑó
ÝóÕóÇÑó ãõÊúáöÝðÇ ÇáÏøóÇÈøóÊóíúäö ãóÚðÇ ÝóÕóÇÑóÊú ÞöíãóÊõåõãóÇ ÏóíúäðÇ
Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö æóáóÇ íóÑúÌöÚõ Çáúãóæúáóì Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöÔóíúÁòº
áöÃóäøó ÍóÞøóåõ Ýöí Ëóãóäö ÇáúÚóÈúÏö æóÇßúÊöÓóÇÈóåõ æóãóÇ ÃóÎóÐóåõ
ÇáÑøóÇåöäõ ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö áóíúÓó Ëóãóäó ÇáúÚóÈúÏö æóáóÇ ßóÓúÈóåõ.
æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÃóÊúáóÝó ÝöíåóÇ ÅäúÓóÇäñ ÝóÏóÝóÚó ÇáúÚóÈúÏó Èöåö ÑóÌóÚó
ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöãóÇ ÞóÖóÇåõ ãöäú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó
ÇáúÚóÈúÏó ÊóáöÝó ÈöÓóÈóÈò ßóÇäó Ýöí íóÏöåö ÝóíóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
ÇáÏøóíúäó ãöäú æóÞúÊö ÇáÑøóåúäö ÇÓúÊóæúÝóì ãóÑøóÉð ÃõÎúÑóì ÞóÈúáó Ðóáößó
ÝóíóáúÒóãõåõ ÑóÏøõ ÃóÍóÏö ÇáÏøöíóÊóíúäö¡ ÝóÅöäú ÊóáöÝó ÝöíåóÇ ÅäúÓóÇäñ
ÂÎóÑõ ÈóÚúÏóãóÇ ÏóÝóÚó ÇáúÚóÈúÏó Ýóæóáøóì ÇáËøóÇäöí íõÔóÇÑößõ ÇáúÃóæøóáõ
Ýöí ÇáúÚóÈúÏö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÏóÇÈøóÉñ ÝóÈöíÚó
ÇáúÚóÈúÏõ æóÕõÑöÝó Ëóãóäõåõ Åáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ¡ Ëõãøó æóÞóÚó ÅäúÓóÇäñ
ÝóãóÇÊó ÝóÏóãõåõ åóÏóÑñ æóßóÇäó íóÌöÈõ Ãóäú íõäúÞóÖó ÇáúÈóíúÚõ¡ Ëõãøó
íõÏúÝóÚó Åáóì æóáöíøö ÇáúÌöäóÇíóÉö Ëõãøó íõÈóÇÚó ÈöÏóíúäö ÇáúÚóÈúÏö.
æóÇáúÌóæóÇÈõ Úóäúåõ Åäú äõÞöÖó ÇáúÈóíúÚõ áóÇ íõÝöíÏõº áöÃóäøóÇ áóæú
äóÞóÖúäóÇåõ ÇÍúÊóÌúäóÇ Åáóì ÅÚóÇÏóÉö ãöËúáöåö ËóÇäöíðÇ Ýóíóßõæäõ
ÇÔúÊöÛóÇáðÇ ãöäú ÇáúÞóÇÖöí ÈöãóÇ áóÇ íõÝöíÏõ æóÇáúÞóÇÖöí áóÇ íóÔúÊóÛöáõ
ÈöãóÇ áóÇ íõÝöíÏõ. æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÂÏóãöíøñ æóãóÇÊó ÝóÏõÝöÚó
ÇáúÚóÈúÏõ ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö¡ Ëõãøó æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÏóÇÈøóÉñ ÝóíõÞóÇáõ
áöæóáöíøö ÇáúÞóÊöíáö ÅãøóÇ Ãóäú ÊóÈöíÚó ÇáúÚóÈúÏó Ãóæú ÊóÞúÖöíó
ÇáÏøóíúäóº áöÃóäøó ÇáúÌöäóÇíóÊóíúäö ÇÓúÊóäóÏóÊóÇ Åáóì æóÞúÊö ÇáúÍóÝúÑö
ÝóßóÃóäøóåõãóÇ æóÞóÚóÇ ãóÚðÇ ÝóíõÏúÝóÚõ ÇáúÚóÈúÏõ Åáóì æóáöíøö
ÇáúÌöäóÇíóÉö æóíõÎóíøóÑõ Èóíúäó ÇáúÈóíúÚö æóÇáúÝöÏóÇÁö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ
æóíõãúßöäõ Ãóäú íõÞóÇáó íóäúÈóÛöí Ãóäú íõÚúáóãó ÃóæøóáðÇ Ãóäøó ÇáúÚóÈúÏó
ÅÐóÇ Ìóäóì ÅãøóÇ Ãóäú Êóßõæäó ÌöäóÇíóÊõåõ Úóáóì ÂÏóãöíøò Ãóæú ÛóíúÑöåö
ãöäú ãóÇáö ÍóíóæóÇäò Ãóæú ÛóíúÑöåö æóíóÎúÊóáöÝõ ÇáúÍõßúãõ ÞóÇáó
ãõÍóãøóÏñ Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÅÐóÇ Ìóäóì ÇáúÚóÈúÏõ Úóáóì ÂÏóãöíøò ÌöäóÇíóÉð
ãõæÌöÈóÉð áöáúãóÇáö ÝóãóæúáóÇåõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÏóÝóÚóåõ ÈöåóÇ¡
æóÅöäú ÔóÇÁó ÝóÏóÇåõ ÈöÏóÝúÚö ÃóÑúÔöåóÇ æóÝóÑøóÞó Èóíúäó ÌöäóÇíóÊöåö
Úóáóì ÂÏóãöíøò æóÌöäóÇíóÊõåõ Úóáóì ÇáúãóÇáö ÝóÝöí ÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì
ÇáúÂÏóãöíøö íõÎóíøóÑõ Çáúãóæúáóì Èóíúäó ÇáÏøóÝúÚö æóÇáúÝöÏóÇÁö¡ æóÝöí
ÌöäóÇíóÊöåö Úóáóì ãóÇáö ÇáúÛóíúÑö íõÎóíøóÑõ Çáúãóæúáóì Èóíúäó ÇáúÈóíúÚö
æóÏóÝúÚö ÇáËøóãóäö æóÈóíúäó ÝöÏóÇÆöåö ÝóÝöí ÍóÝúÑö ÇáúÈöÆúÑö Ýöí
ÇáØøóÑöíÞö ãóËóáðÇ ÅÐóÇ æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÏóÇÈøóÉñ ãóËóáðÇ ÝóÊóáöÝóÊú
ÝóÈóÇÚó Çáúãóæúáóì ÇáúÚóÈúÏó æóÏóÝóÚó Ëóãóäóåõ Ýöí ÇáúÌöäóÇíóÉö áöÑóÈøö
ÇáÏøóÇÈøóÉö¡ Ëõãøó ÊóáöÝóÊú ÝöíåóÇ ÏóÇÈøóÉñ ÃõÎúÑóì íóÊúÈóÚõ ÑóÈøõ
ÇáÏøóÇÈøóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö ÑóÈøó ÇáÏøóÇÈøóÉö ÇáúÃõæáóìº áöÃóäøó Çáúãóæúáóì
áóãøóÇ ÈóÇÚóåõ æóÏóÝóÚó Ëóãóäóåõ ÝóÞóÏú ÝóÚóáó ãóÇ åõæó ÇáúæóÇÌöÈõ
Úóáóíúåö æóÎóÑóÌó ãöäú ÇáúÚõåúÏóÉö ÝóáóãøóÇ æóÞóÚó ÇáúÂÏóãöíøõ ËóÇäöíðÇ
ÝóÞóÏú åóÏóÑó Ïóãõåõ áöÊóÚóÐøõÑö ÇáØøóáóÈö Úóáóì ÇáúãóÇáößö ÈóÚúÏó
ÎõÑõæÌöåö ãöäú ÇáúÚõåúÏóÉö æóËóãóäõåõ ÞóÇãó ãóÞóÇãó ãõÎóáøöÕö ÇáúÚóÈúÏö
áöáúãõÔúÊóÑöí¡ æóÝöí ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö áóãøóÇ ÏóÝóÚóåõ
ÈöÚóíúäöåö áöæóáöíøö ÇáúÌöäóÇíóÉö ÇáúÃõæáóì¡ Ëõãøó æóÞóÚó Ýöí ÇáúÈöÆúÑö
ÅäúÓóÇäñ ÂÎóÑõ æóÇáúÚóÈúÏõ ÈöÚóíúäöåö ÈóÇÞò Ýöí ãöáúßö ÕóÇÍöÈö
ÇáúÌöäóÇíóÉö ÇáúÃõæáóì¡ æóÞóÏú ÊóÌóÏøóÏó Úóáóíúåö ÌöäóÇíóÉñ ÈöæõÞõæÚö
ÇáËøóÇäöí Ýöíåö æóÊóáöÝó ÈöÓóÈóÈö ÍóÝúÑöåö ÇáÓøóÇÈöÞö¡ æóÞóÏú ÏóÝóÚó
ÈöÚóíúäöåö áöáúÃóæøóáö ÝóíõÎóÇØóÈõ ãóÇáößõåõ¡ æóÝöí ÇáúÌöäóÇíóÉö
ÇáúÃõæáóì ÈöãóÇ åõæó ÇáúÃóÕúáõ ãöäú ÇáÏøóÇÝöÚö Ãóæú ÇáúÝöÏóÇÁö
æóíóÊøóÌöåõ Þóæúáõåõº áöÃóäøó ÇáúÌöäóÇíóÊóíúäö ÇÓúÊóäóÏóÊóÇ Åáóì æóÞúÊö
ÇáúÍóÝúÑö Åáóì ÂÎöÑöåö åóÐóÇ¡.
æóÞóÏú íõÌóÇÈõ ÈöÃóäøóÇ áóÇ äõÓóáøöãõ Ãóäøóåõ áóÇ íõåúÏóÑõ Ïóãõåõ áöãóÇ
ÐóßóÑúäóÇ Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö Ýöí ÌöäóÇíóÉö ÇáúÚóÈúÏö Ýöí ÇáúÍóÝúÑö áóæú
ÍóÝóÑó ÚóÈúÏñ ÈöÆúÑðÇ Ýöí ÇáØøóÑöíÞö ÝóÃóÚúÊóÞó ÝóÃõæÞöÚó Ýöíåö ÑóÌõáñ
ÝóãóÇÊó ÝóÚóáóì Çáúãóæúáóì ÞöíãóÊõåõ áöÌöäóÇíóÊöåö Ýöí ãöáúßöåö¡ Ëõãøó
ÞóÇáó: ÝóÅöäú æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÂÎóÑõ ÇÔúÊóÑóßóÇ Ýöí ÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøóåõ
ÈöÇáúÅöÚúÊóÇÞö ÃóÊúáóÝó ÑóÞóÈóÉð æóÇÍöÏóÉð ÝóÚóáóíúåö ÞöíãóÉñ æóÇÍöÏóÉñ
Ýóåöíó ÈóíúäóåõãóÇ¡ ÝóÅöäú æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÇáúÚóÈúÏõ äóÝúÓõåõ ÝóæóÇÑöËõåõ
íõÔóÇÑößõ ÇáúÃóæøóáó Ýöí ãöáúßö ÇáúÞöíãóÉöº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÈóÚúÏó
ÇáúÚöÊúÞö ÙóåóÑó Ýöí Êöáúßó ÇáúÌöäóÇíóÉö æóÕóÇÑó ßóÛóíúÑöåö ãöäú
ÇáúÃóÌóÇäöÈö æóÚóäú ãõÍóãøóÏò Ãóäøó Ïóãóåõ åóÏóÑñ æóÇáúÃóÕúáõ Ãóäøó
ÇáúÚóÈúÏó áóæú ÍóÝóÑó ÈöÆúÑðÇ Ýöí ÇáØøóÑöíÞö¡ Ëõãøó ÃóÚúÊóÞó¡ Ëõãøó
æóÞóÚó ÝöíåóÇ ÝóãóÇÊó ÝóÏóãõåõ åóÏóÑñº áöÃóäøóåõ ßóÌóÇäò Úóáóì äóÝúÓöåö
æóÙóÇåöÑõ ÇáÑøöæóÇíóÉö Ãóäøó Úóáóì Çáúãóæúáóì ÞöíãóÊóåõ áöæóÑóËóÊöåö
áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ Ãóäøóåõ áóãøóÇ ÚóÊóÞó ÙóåóÑó ãöäú ÇáúÌöäóÇíóÉö ÚóÈúÏóÇäö
ÍóÝóÑóÇ ÈöÆúÑðÇ Ýöí ÇáØøóÑöíÞö ÝóæóÞóÚó ÝöíåóÇ ÚóÈúÏõ ÇáÑøóåúäö
ÝóÏõÝöÚóÇ Èöåö¡ Ëõãøó æóÞóÚó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÝöíåóÇ ÝóãóÇÊó ÈóØóáó äöÕúÝõ
ÇáÏøóíúäö æóåóÏóÑó Ïóãõåõº áöÃóäøóåõãóÇ ÞóÇãóÇ ãóÞóÇãó ÇáúÚóÈúÏö
ÇáúÃóæøóáö æóÃóÎóÐóÇ Íõßúãó ÇáúÃóæøóáö¡ æóáóæú æóÞóÚó ÇáúÚóÈúÏõ
ÇáúÃóæøóáõ Ýöí ÇáúÈöÆúÑö æóÐóåóÈó äöÕúÝõåõ ÈöÃóäú ÐóåóÈóÊú Úóíúäõåõ Ãóæú
ÔõáøóÊú íóÏõåõ æóÓóÞóØó äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÌöäóÇíóÉõ ÇáÑøóåúäö ÚóáóíúåöãóÇ æóÚóáóì
ãóÇáöåöãóÇ åóÏóÑñ) æóáóÇ íóÎúÝóì Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÅöØúáóÇÞó ÛóíúÑõ
ÙóÇåöÑò¡ æóáóæú ÞóÇáó ÇáúãõÄóáøöÝõ æóÌöäóÇíóÊõåõ Úóáóì ÇáÑøóåúäö
ÇáúãõæÌöÈóÉö áöáúãóÇáö æóÚóáóì ãóÇáöåö åóÏóÑñ æóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
ÝöíãóÇ Ïõæäó ÇáäøóÝúÓö Ãóæú Ýöí ãóÇáöåö åóÏóÑñ ßóÇäó Ãóæúáóìº áöÃóäøó
ÇáúÌöäóÇíóÉó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÇáúãõæÌöÈóÉó áöáúÞöÕóÇÕö ãõÚúÊóÈóÑóÉñ Ýöí
ÇáäøóÝúÓö æóÇáúÃóØúÑóÇÝö ÝöíãóÇ ÊõæÌöÈõåõ æóÚóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí
ÇáäøóÝúÓö ÇáúãõæÌöÈóÉö áöáúÞöÕóÇÕö ãõÚúÊóÈóÑóÉñ.
æóãóÍöáøõ ßóæúäöåóÇ åóÏóÑðÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÍóíúËõ áóÇ ÝóÖúáó
Ýöí ÞöíãóÊöåö ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö ÞóÇáó ÇáÔøóÇÑöÍõ ÃóØúáóÞó ÇáúÌóæóÇÈó
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÌöäóÇíóÉñ áóÇ ÊõæÌöÈõ ÇáúÞöÕóÇÕó¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÊõæÌöÈõåõ
ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ÍóÊøóì íóÌöÈó Úóáóíúåö ÇáúÞöÕóÇÕõ¡ ÃóãøóÇ ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÝóÙóÇåöÑñº áöÃóäøóåõ ÃóÌúäóÈöíøñ Úóäúåõ
(8/310)
æóßóÐóÇ Çáúãóæúáóìº áöÃóäøóåõ
ßóÇáúÃóÌúäóÈöíøö Úóäúåõ Ýöí ÍóÞøö ÇáÏøóãö ÅÐóÇ áóãú íóÏúÎõáú Ýöí
ãöáúßöåö áóÇ ãöäú ÍóíúËõ ÇáúãóÇáöíøóÉõ¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÅÞúÑóÇÑó
Çáúãóæúáóì Úóáóíúåö ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö ÇáúãõæÌöÈóÉö áöáúÞöÕóÇÕö ÈóÇØöáñ
æóÅöÞúÑóÇÑó ÇáúÚóÈúÏö ÈöåóÇ ÌóÇÆöÒñ¡ æóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ ÈöÇáúãóÇáö Úóáóì
ÚóßúÓöåö ÝóÅöÐóÇ áóãú íóßõäú Ýöí ãöáúßöåö ãöäú Ðóáößó ÇáúæóÌúåö ÕóÇÑó
ÃóÌúäóÈöíøðÇ Úóäúåõ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ íõæÌöÈõ ÇáúãóÇáóº áöÃóäøó ãóÇáöíøóÊóåõ
ãöáúßõ Çáúãóæúáóì æóíóÓúÊóÍöÞøõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÝóáóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöí
ÇÚúÊöÈóÇÑöåóÇ ÅÐú ÊóÍúÕöíáõ ÇáúÍóÇÕöáö ãõÍóÇáñ ÈöÎöáóÇÝö ÌöäóÇíóÉö
ÇáúãóÛúÕõæÈö Úóáóì ÇáúãóÛúÕõæÈö ãöäúåõ ÍóíúËõ ÊõÚúÊóÈóÑõ ÚöäúÏó ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉóº áöÃóäøó ÚöäúÏó ÃóÏóÇÁö ÇáÖøóãóÇäö íóËúÈõÊõ áöáúÛóÇÕöÈö
ãõÓúÊóäóÏðÇ ÍóÊøóì íóßõæäó ÇáúßóÝóäõ Úóáóì ÇáúÛóÇÕöÈö ÝóßóÇäóÊú
ßóÌöäóÇíóÊöåö Úóáóì ÛóíúÑö ãöáúßöåö ÝóÇÚúÊõÈöÑóÊú¡ æóåóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ
ÝöíåóÇ ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÌöäóÇíóÉõ ÇáÑøóåúäö ãõæÌöÈóÉð áöáÏøóíúäö
Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö áóÇ ÏóÝúÚö ÇáÑøóÞóÈóÉö ÈöÃóäú ßóÇäóÊú Úóáóì ÛóíúÑö
ÇáúÂÏóãöíøö Ýöí ÇáäøóÝúÓö ÎóØóÃð Ãóæú ÝöíãóÇ ÏõæäóåóÇ ÝóßóÐóáößó ÚöäúÏó
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó¡ æóÞóÇáóÇ Åäú ßóÇäóÊú ÌöäóÇíóÊõåõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
ÝóßóÐóáößó¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóãõÚúÊóÈóÑóÉñº áöÃóäøó
Ýöí ÇÚúÊöÈóÇÑöåóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Êóãóáøõßö ÑóÞóÈóÉö ÇáúÚóÈúÏö¡
æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÛóíúÑõ ãóÇáößò ÍóÞöíÞóÉð ÝóßóÇäóÊú ÌöäóÇíóÉõ
ÇáúãõÑúÊóåöäö Úóáóíúåö ÌöäóÇíóÉð Úóáóì ÛóíúÑö ÇáúãóÇáößö ÛóíúÑó ÃóäøóåóÇ
ÓóÞóØóÊú áöÚóÏóãö ÇáúÝóÇÆöÏóÉö Ýöí ÌöäóÇíóÉò áóÇ ÊõæÌöÈõ ÏóÝúÚó
ÇáúÚóÈúÏö áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ¡ æóåóÐöåö ÃóÝóÇÏóÊú ãöáúßó ÑóÞóÈóÉö ÇáúÚóÈúÏö¡
æóÅöäú ßóÇäó Ïóíúäõåõ íóÓúÞõØõ ÈöÐóáößóº áöÃóäøóåõ ÞóÏú íóÎúÊóÇÑõ ãöáúßó
ÑóÞóÈóÉö ÇáúÚóÈúÏö æóÑõÈøóãóÇ íóßõæäõ ÈóÞóÇÁõ ÇáÏøóíúäö ÃóäúÝóÚó áóåõ
ÝóíóÎúÊóÇÑõ ÃóíøóåõãóÇ ÔóÇÁó.
Ëõãøó ÅÐóÇ ÇÎúÊóÇÑó ÃóÎóÐóåõ æóæóÇÝóÞóåõ ÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì Ðóáößó ÈóØóáó
ÇáÑøóåúäõ ÈöÓõÞõæØö ÇáÏøóíúäö ÈöåóáóÇßöåöº áöÃóäøó ÏóÝúÚóåõ
ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö íõæÌöÈõ åóáóÇßóåõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÝóíóÓúÞõØõ Èöåö
ÇáÏøóíúäõ æóáöåóÐóÇ áóæú Ìóäóì Úóáóì ÇáúÃóÌúäóÈöíøö ÝóÏóÝóÚó ÈöåóÇ
ÓóÞóØó ÇáÏøóíúäõ¡ æóÅöäú áóãú íóÏúÝóÚú ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö Ýóåõæó Ñóåúäñ
Úóáóì ÍóÇáöåö æóáöÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó Ãóäøó åóÐöåö ÇáúÌöäóÇíóÉó áóæú
ÇÚúÊóÈóÑúäóÇåóÇ áöáúãõÑúÊóåöäö ßóÇäó Úóáóíúåö ÇáÊøóØúåöíÑõ ãöäú
ÇáúÌöäóÇíóÉöº áöÃóäøóåóÇ ÍóÕóáóÊú Ýöí ÖóãóÇäöåö ÝóáóÇ ÊõÝöíÏõ æõÌõæÈó
ÇáÖøóãóÇäö ãóÚó æõÌõæÈö ÇáÊøóÎúáöíÕö Úóáóíúåö¡ æóåóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ
äóÙöíÑõ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÛúÕõæÈö¡ ÝóÅöäøó ÌöäóÇíóÊóåõ
Úóáóì ÇáúÛóÇÕöÈö áóÇ ÊõÚúÊóÈóÑõ ÚöäúÏóåõ æóÚöäúÏóåõãóÇ ÊõÚúÊóÈóÑõ æóãóÇ
ÐóßóÑóÇ ãöäú ÇáúÝóÇÆöÏóÉö ÛóíúÑõ ÙóÇåöÑòº áöÃóäøó ÃóÎúÐó ÇáúÚóÈúÏö
ÈöÇáúÌöäóÇíóÉö áóÇ íóßõæäõ ÅáøóÇ ÈöÇÎúÊöíóÇÑö ÇáúãóÇáößö¡ æóÝöí
ÑöæóÇíóÉò Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáÑøóåúäö ÃóßúËóÑó
ãöäú ÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÌöäóÇíóÊõåõ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö
ãõÚúÊóÈóÑóÉð ÈöÍöÓóÇÈöåóǺ áöÃóäøó ÇáÒøóÇÆöÏó ÃóãóÇäóÉñ ÝóÕóÇÑó
ßóÌöäóÇíóÉö ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãõæÏóÚö ÞóíøóÏó ÈöÞóæúáöåö ÚóáóíúåöãóǺ áöÃóäøó
ÌöäóÇíóÊóåõ Úóáóì ÃóæúáóÇÏöåöãóÇ ãõÚúÊóÈóÑóÉñ Ýóáóæú Ìóäóì ÇáÑøóåúäõ
Úóáóì ÇÈúäö ÇáÑøóÇåöäö Ãóæú Úóáóì ÇÈúäö ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýóåöíó
ãõÚúÊóÈóÑóÉñ Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö ÍóÊøóì íõÏúÝóÚó ÈöåóÇ Ãóæú íõÝúÏóì¡ æóÅöäú
ßóÇäóÊú Úóáóì ÇáúãóÇáö ÝóíõÈóÇÚõ ßóãóÇ ÅÐóÇ Ìóäóì Úóáóì ÇáúÃóÌúäóÈöíøö
ÅÐú åõæó ÃóÌúäóÈöíøñ ßóÓóÇÆöÑö ÇáúÃóãúáóÇßö åóÐóÇ.
æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú ÇáúãõÄóáøöÝõ áöÈóÞöíøóÉö ÇáúÌöäóÇíóÉö ÇáøóÊöí Êóßõæäõ
åóÏóÑðÇ Ãóæú áöÌöäóÇíóÉö ÈóÚúÖö ÇáÑøóåúäö Úóáóì ÈóÚúÖò ÞóÇáó Ýöí
ÇáúãóÈúÓõæØö ÃóÕúáõåõ Ãóäøó ÌöäóÇíóÉó ÇáúãóÔúÛõæáö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö
åóÏóÑñ áóßöäú íóÓúÞõØõ ÇáÏøóíúäõ Ýöí ÇáúãóÌúäöíøö ÈöÞóÏúÑöåö.
æóÌöäóÇíóÉõ ÇáúãóÔúÛõæáö Úóáóì ÇáúÝóÇÑöÛö æóÇáúÝóÇÑöÛõ Úóáóì ÇáúÝóÇÑöÛö
æóÌöäóÇíóÉõ ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö ãõÚúÊóÈóÑóÉñ æóíóäúÊóÞöáõ ãóÇ
Ýöí ÇáúãóÔúÛõæáö ãöäú ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáúÝóÇÑöÛö ÝóíóÕöíÑõ ÑóåúäðÇ
ãóßóÇäóåõº áöÃóäøó ÇáúÌöäóÇíóÉó ÅäøóãóÇ ÊõÚúÊóÈóÑõ áöÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö
Ýöí ÇáúãóÌúäöíøö Úóáóíúåö áóÇ áöÍóÞøö ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ßöáóÇåõãóÇ
ãöáúßõåõ æóÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúÌöäóÇíóÉö áöÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö áóÇ íõÝöíÏõ
ÅáøóÇ Ýöí ÌöäóÇíóÉö ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáöº áöÃóäøóåóÇ ÅäøóãóÇ
ÊõÚúÊóÈóÑõ áöíóÔúÊóÛöáó ÇáúÌóÇäöí ÈöãóÇ ßóÇäó ãöäú ÇáúãóÌúäöíøö Úóáóíúåö
æóåõæó ÇáúÍóÈúÓõ¡ æóåóÐóÇ ËóÇÈöÊñ ÞóÈúáó ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ ÝóÅöäøó
ÇáúÌóÇäöíó ßóÇäó ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÇáÏøóíúäö ÇáøóÐöí ßóÇäó ÇáúãóÌúäöíøõ
Úóáóíúåö ãóÍúÈõæÓðÇ Èöåö æóáöåóÐóÇ ÌöäóÇíóÉõ ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúÝóÇÑöÛö
åóÏóÑñº áöÃóäøóåõ áóÇ ÔóÛúáó ÝöíåóÇ ÈöÍóÞøö ÇáúÍóÈúÓö¡ æóÅöÐóÇ áóãú
íõÝöÏú ÇÚúÊöÈóÇÑóåóÇ ÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ ÝóÇÊó ÈöÂÝóÉò ÓóãóÇæöíøóÉò¡ ÝóÅöäøó
ÌöäóÇíóÉó ÇáúÝóÑóÇÛö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö ÊõÝöíÏõº áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó
ÊóÍóæøóáó Åáóíúåö ãöäú ÇáúãóÌúäöíøö Úóáóíúåö ÝóÞóÇãó ãóÞóÇãóåõ Ëõãøó
ÇáúãóÓóÇÆöáõ Úóáóì ÝõÕõæáò: ÃóÍóÏõåóÇ Ýöí ÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì ÇáÑøóåúäö¡
æóÇáËøóÇäöí Ýöí ÌöäóÇíóÉö æóáóÏö ÇáÑøóåúäö¡ æóÇáËøóÇáöËõ Ýöí ÌöäóÇíóÉö
ÇáÑøóåúäö ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑö. æóÅöÐóÇ ÇÑúÊóåóäó ÏóÇÈøóÊóíúäö ÝóÃóÊúáóÝóÊú
ÅÍúÏóÇåõãóÇ ÇáúÃõÎúÑóì ÐóåóÈó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÍöÓóÇÈöåóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ
áóæú ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ ÚóÈúÏóíúäö ÝóÞóÊóáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÇáúÂÎóÑó
íóÊóÍóæøóáõ Èóíúäó ÇáúãóÞúÊõæáö Åáóì ÇáúÞóÇÊöáöº áöÃóäøó ÌöäóÇíóÉó
ÇáúÚóÌúãóÇÁö ÌõÈóÇÑñ áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
«ÌõÑúÍõ ÇáúÚóÌúãóÇÁö ÌõÈóÇÑñ» ÝóßóÇäó ÞóÊúáõ ÅÍúÏóÇåõãóÇ ÇáúÃõÎúÑóì
ÈöãóäúÒöáóÉö ãóæúÊöåóÇ ÍóÊúÝó ÃóäúÝöåóÇ æóÃóãøóÇ ÌöäóÇíóÉõ ÇáÑøóÞöíÞö
Úóáóì ÇáÑøóÞöíÞö ÝóãõÚúÊóÈóÑóÉñ ÍóÊøóì íóÌöÈó ÇáúÞöÕóÇÕõ Ãóæú íóÌöÈó
ÇáÏøóÝúÚõ Ãóæú ÇáúÝöÏóÇÁõ ÝóÞóÇãó ÇáúÞóÇÊöáõ ãóÞóÇãó ÇáúãóÞúÊõæáö
ÝóíóÊóÍóæøóáõ Ïóíúäõ ÇáúãóÞúÊõæáö Åáóì ÇáúÞóÇÊöáö¡ Ëõãøó ÈöÃóíøö ÞóÏúÑò
íóÊóÍóæøóáõ Åáóíúåö ÓóíóÃúÊöí ÇÑúÊóåóäó ÚóÈúÏóíúäö ÝóáóÇ íóÎúáõæ ÅãøóÇ
Ãóäú ÇÑúÊóåóäóåõãóÇ Ýöí ÕóÝúÞóÉò æóÇÍöÏóÉò Ãóæú Ýöí ÕóÝúÞóÊóíúäö¡ ÝóÅöäú
ÇÑúÊóåóäóåõãóÇ Ýöí ÕóÝúÞóÉò ÈöÃóáúÝò æóÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ÃóáúÝñ ÝóÞóÊóáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÕóÇÍöÈóåõ ÝóÇáúÈóÇÞöí Ñóåúäñ ÈöÊöÓúÚöãöÇÆóÉò
æóÎóãúÓöíäóº áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ äöÕúÝõåõ ãóÔúÛõæáñ
æóäöÕúÝõåõ ÝóÇÑöÛñ ÝóÇáäøöÕúÝõ ÇáúÝóÇÑöÛõ ãöäú ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÞúÊõæáö
ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö æóÈöÌöäóÇíóÉö
ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúÝóÇÑöÛö.
æóÐóáößó ßõáøõåõ åóÏóÑñ æóÇáäøöÕúÝõ ãöäú ÇáäøöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö ÊóáöÝó
ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúãóÔúÛõæáö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö æóÐóáößó åóÏóÑñ ÝóÕóÇÑó
ßóÃóäøóåõ Ñóåúäñ ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓöíäó¡ æóáóæú áóãú íóÞúÊõáúåõ
æóáóßöäú ÝóÞóÃó Úóíúäóåõ ÝóáóÇ íóÎúáõæ ÅãøóÇ
(8/311)
Ãóäú íóßõæäó ÝóÞóÃó Úóíúäó ÇáúÂÎóÑö áóÇ
ÛóíúÑõ Ãóæú ÝóÞóÃó ßõáøõ æóÇÍöÏò Úóíúäó ÇáúÂÎóÑö ãõÊóÚóÇÞöÈðÇ Ãóæú
ãóÚðÇ¡ ÝóÅöäú ÝóÞóÃó ÃóÍóÏõåõãóÇ Úóíúäó ÇáúÂÎóÑö áóÇ ÛóíúÑõ ßóÇäó
ÇáúÝóÇÞöÆõ ÑóåúäðÇ ÈöÓöÊøöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉò æóÚöÔúÑöíäó æóÇáúÂÎóÑõ
ÈöãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó æóáóÇ íóÝúÊóßøõåõãóÇ ÅáøóÇ ÌóãöíÚðÇ ÃóãøóÇ
ÇáúãóÝúÞõæÁóÉõ Úóíúäõåõº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÑóåúäðÇ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò
æóÇáúÝóÇÞöÆõ ÈöÇáúÝóÞúÁö ÃóÊúáóÝó ãöäúåõ äöÕúÝóåõº áöÃóäøó ÇáúÚóíúäó
ãöäú ÇáúÂÏóãöíøö äöÕúÝõåõ æóäöÕúÝõåõ ÝóÇÑöÛñ æóäöÕúÝõåõ ãóÔúÛõæáñ
ÝóíóÈúÞóì äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö ÈöÅöÒóÇÁö ÇáäøöÕúÝö ÇáúÞóÇÆöãö æóÇáúÌöäóÇíóÉõ
Úóáóì ÇáäøöÕúÝö ÇáúÝóÇÑöÛö ãöäú ÇáúÚóíúäö åóÏóÑñº áöÃóäøóåõ ÊóáöÝó
ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúÝóÇÑöÛö Ãóæú ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúãóÔúÛõæáö
Úóáóì ÇáúÝóÇÑöÛö¡ æóåóÐóÇ ßõáøõåõ åóÏóÑñ æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì äöÕúÝö
ÇáúãóÔúÛõæáö åóÏóÑñº áöÃóäøó äöÕúÝó äöÕúÝöåö ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö
ÇáúãóÔúÛõæáöº áöÃóäøó ÇáúÝóÇÞöÆó äöÕúÝõåõ ãóÔúÛõæáñ æóäöÕúÝõåõ ÝóÇÑöÛñ
æóÌöäóÇíóÉõ ÇáúãóÔúÛõæáö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö åóÏóÑñ ÝóíóÓúÞõØõ ãóÇ
ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó
æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì äöÕúÝö äöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö ãõÚúÊóÈóÑóÉñº áöÃóäøóåõ
ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö ÝóÊóÍóæøóáó ãóÇ
ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáúÞóÇÊöáö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ
æóÚöÔúÑõæäó æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì äöÕúÝö äöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö
ãõÚúÊóÈóÑóÉñº áöÃóäøóåõ ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö
ÝóÊóÍóæøóáó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáúÞóÇÊöáö æóÐóáößó
ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó ÝóÈóÞöíó Ïóíúäõ ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö Úóíúäõåõ
ãöÇÆóÉð æóÎóãúÓóÉð æóÚöÔúÑöíäó ÝóßóÇäó ÑóåúäðÇ æóÊóÍóæøóáó ãöäú Ïóíúäöåö
Åáóì ÇáúÝóÇÞöÆö ÞóÏúÑó ÑõÈõÚöåö ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó ÝóßóÇäó
ÇáúÝóÇÞöÆõ ÑóåúäðÇ ÈöÓöÊøöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉò æóÚöÔúÑöíäó æóÓóÞóØó ãöäú
Ïóíúäö ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö Úóíúäõåõ ÞóÏúÑõ ÑõÈõÚöåö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ
æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó æóáóÇ íóÝúÊóßøõåõãóÇ ÅáøóÇ ÌóãöíÚðǺ áöÃóäøó
ÇáÑøóåúäó æóÇÍöÏñ¡ æóáóæú Ãóäøó ÇáúãóÝúÞõæÁóÉó Úóíúäõåõ ÝóÞóÃó Úóíúäó
ÇáúÝóÇÞöÆö ÇáúÃóæøóáö ËóáóÇËõãöÇÆóÉò æóÇËúäóÇ ÚóÔóÑó æóäöÕúÝñ.
æóÇáúÝóÇÞöÆõ ÇáúÂÎóÑõ íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÃóÑúÈóÚöãöÇÆóÉò æóÓöÊøóÉò
æóÑõÈõÚòº áöÃóäøó ÇáúÝóÇÞöÆó ÇáúÂÎóÑó ÃóÊúáóÝó äöÕúÝó ÇáúÝóÇÞöÆö
ÇáúÃóæøóáö æóÈóÞöíó äöÕúÝõåõ ÝóíóÈúÞóì äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö ÈöÅöÒóÇÁö äöÕúÝö
ÇáúÈóÇÞöí æóÐóáößó ËóáóÇËõãöÇÆóÉò æóÇËúäóÇ ÚóÔóÑó æóäöÕúÝñº áöÃóäøó
ÇáúÌöäóÇíóÉó Úóáóì ÇáäøöÕúÝö ÇáúÝóÇÑöÛö åóÏóÑñ æóÚóáóì äöÕúÝö äöÕúÝö
ÇáúãóÔúÛõæáö ÃóíúÖðÇ åóÏóÑñ íóÓúÞõØõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö
æóÐóáößó ÑõÈõÚõåõ æóåõæó ãöÇÆóÉñ æóÓöÊøóÉñ æóÎóãúÓõæäó æóÚóáóì äöÕúÝö
äöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö ãõÚúÊóÈóÑóÉñ áöãóÇ ãóÖóì ÝóÊóÍóæøóáó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö
ãöäú ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáúÝóÇÞöÆö ÇáúÂÎóÑö æóåõæó ÑõÈõÚõåõ Ðóáößó ãöÇÆóÉñ
æóÓöÊøóÉñ æóÎóãúÓõæäó ÈóÞöíó ÇáúÝóÇÞöÆõ ÇáúÃóæøóáõ ÈöÃóÑúÈóÚöãöÇÆóÉö
æóÓöÊøóÉò æóÑõÈõÚò¡ æóáóæú ÝóÞóÃó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóíúäó
ÇáúÂÎóÑö ÈóÞöíó ÇáúÝóÇÞöÆõ ÇáúÃóæøóáõ ÑóåúäðÇ ÈöËóáóÇËöãöÇÆóÉò æóÇËúäóíú
ÚóÔóÑó æóäöÕúÝò æóÕóÇÑó ÇáúÝóÇÞöÆõ ÇáËøóÇäöí ÑóåúäðÇ ÈöÃóÑúÈóÚöãöÇÆóÉò
æóÓöÊøóÉò æóÑõÈõÚò¡ æóáóæú ÝóÞóÃó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóíúäó
ÇáúÂÎóÑö ãóÚðÇ ÐóåóÈó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÑõÈõÚõåõ æóÈóÞöíó ßõáøõ æóÇÍöÏò
ËóáóÇËóÉó ÃóÑúÈóÇÚö ÎóãúÓöãöÇÆóÉòº áöÃóäøó ÇáúÃóÕúÛóÑó áóãøóÇ ÝóÞóÃó
Úóíúäó ÇáúÃóßúÈóÑö ÝóÞóÏú ÃóÊúáóÝó ãöäúåõ äöÕúÝóåõ ÝóíóÈúÞóì äöÕúÝõ
äöÕúÝö ÇáÏøóíúäö ÈöÅöÒóÇÁö ÇáäøöÕúÝö ÇáúÈóÇÞöí æóÇáäøöÕúÝõ ÇáÊøóÇáöÝõ
ãöäú ÇáúÃóßúÈóÑö äöÕúÝõåõ ÝóÇÑöÛñ æóäöÕúÝõåõ ãóÔúÛõæáñ æóÇáúÌöäóÇíóÉõ
Úóáóì ÇáäøöÕúÝö ÇáúÝóÇÑöÛö åóÏóÑñ æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì äöÕúÝö ÇáäøöÕúÝö
ÇáúãóÔúÛõæáö åóÏóÑñ ÝóÓóÞóØó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó
ÑõÈõÚõåõ æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì äöÕúÝö ÇáäøöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö ãõÚúÊóÈóÑóÉñ
ÝóíóÊóÍóæøóáõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö Åáóì ÇáúÃóÕúÛóÑö æóÐóáößó ÑõÈõÚõåõ
æóÓóÞóØó ãöäú Ïóíúäö ÇáúÃóÕúÛóÑö ÑõÈõÚõåõ ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó ÇáúÌöäóÇíóÉó
Úóáóì äöÕúÝö ÇáäøöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö åóÏóÑñ ÝóÓóÞóØó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÝóÇáúÍóÇÕöá Ãóäøóåõ ÈóÞöíó ãöäú Ïóíúäöåö ãöÇÆóÊóÇäö
æóÎóãúÓõæäó æóÊóÍóæøóáó Åáóíúåö ãöäú Ïóíúäö ÇáúÃóßúÈóÑö ÑõÈõÚõåõ ÝóÕóÇÑó
ÑóåúäðÇ ÈöËóáóÇËóÉö ÃóÑúÈóÇÚö ÎóãúÓöãöÇÆóÉò.
æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇÑúÊóåóäó ÚóÈúÏóíúäö ßõáøõ æóÇÍöÏò ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò
ÈöÕóÝúÞóÉò Úóáóì ÍöÏóÉò ÝóÞóÊóáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÕóÇÍöÈóåõ¡ ÝóÅöäú áóãú
íóßõäú ÝöíåöãóÇ ÝóÖúáñ Úóäú ÇáÏøóíúäö Ñõæöíó Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - Ãóäøóåõ íóÓúÞõØõ ãóÇ Ýöí ÇáúãóÌúäöíøö Úóáóíúåöº
áöÃóäøóåõ áóÇ ÝóÇÆöÏóÉó Ýöí ÇáÏøóÝúÚö áöáúãõÑúÊóåöäö æóåóÏóÑóÊú
ÇáúÌöäóÇíóÉõ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó ÝöíåöãóÇ ÝóÖúáñ íõÎóíøóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ
æóÇáúãõÑúÊóåöäõ Åäú ÔóÇÁó ÌóÚóáóÇ ÇáúÞóÇÊöáó ãóßóÇäó ÇáúãóÞúÊõæáö
æóÈóØóáó ãóÇ Ýöí ÇáúãóÞúÊõæáö ãöäú ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÃóÝúÏóíóÇ
ÇáúÞóÇÊöáó ÈöÞöíãóÉö ÇáúãóÞúÊõæáö æóÛóÑöãó ßõáøõ æóÇÍöÏò ÎóãúÓóãöÇÆóÉò
ÝóßóÇäóÊú ÇáúÞöíãóÉõ ÑóåúäðÇ ãóßóÇäó ÇáúãóÞúÊõæáö æóÇáúÞóÇÊöáõ Ñóåúäñ
ÈöÍóÇáöåöº áöÃóäøó ÇáúãóÞúÊõæáó ßõáøóåõ ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúÝóÇÑöÛöº
áöÃóäøó ÇáÕøóÝúÞóÉó ãóÊóì ÊóÝóÑøóÞóÊú ÝóÇáúÍóÞøõ ÇáúãõÊóÚóáøöÞõ
ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ áóÇ íóÊóÚóáøóÞõ ÈöÇáúÂÎóÑö ÝóßóÇäó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ÝóÇÑöÛðÇ Úóäú ÇáúÂÎóÑö æóáöåóÐóÇ áóæú ÞóÖóì Ïóíúäó ÃóÍóÏöåöãóÇ ßóÇäó
áóåõ Ãóäú íóÝúÊóßøóåõ æóÌöäóÇíóÉõ ÇáúãóÔúÛõæáö Úóáóì ÇáúÝóÇÑöÛö
ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú Ìóäóì ÃóÍóÏõåõãóÇ Úóáóì ÚóÈúÏò
áöÃóÌúäóÈöíøò íõÎóíøóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ æóÇáúãõÑúÊóåöäõ Èóíúäó ÇáÏøóÝúÚö
æóÇáúÝöÏóÇÁö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ æóÅöäú ÇÎúÊóÇÑó ÇáúÝöÏóÇÁó ÛóÑöãó ßõáøõ
æóÇÍöÏò ÎóãúÓóãöÇÆóÉòº áöÃóäøó äöÕúÝó ÇáúÞóÇÊöáö ãóÖúãõæäñ Úóáóì
ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÚóÈúÏõåõ ÃóãóÇäóÉñ ÚöäúÏóåõ ÝóßóÇäó ÇáúÝöÏóÇÁõ
ÚóáóíúåöãóÇ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöáúÈóÚúÖö ÈöÇáúßõáøö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÝóÞóÃó
ÃóÍóÏõåõãóÇ Úóíúäó ÇáúÂÎóÑö ÝóÞöíáó áóåõãóÇ ÇÏúÝóÚóÇåõ Ãóæú ÇÝúÏöíóÇåõ
ÈöÃóÑúÔö Úóíúäö ÇáúÂÎóÑöº áöÃóäøó ÅÊúáóÇÝó ÇáúÈóÚúÖö íõÚúÊóÈóÑõ
ÈöÅöÊúáóÇÝö Çáúßõáøö¡ æóÝöí ÅÊúáóÇÝö Çáúßõáøö íõÎóíøóÑõ ÝóßóÐóÇ Ýöí
ÅÊúáóÇÝö ÇáúÈóÚúÖö¡ ÝóÅöäú ÏóÝóÚóåõ ÈóØóáó ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÇáÏøóíúäö¡
æóÅöäú ÝóÏóíóÇåõ ßóÇäó ÇáúÝöÏóÇÁõ ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäö ÑóåúäðÇ ãóÚó
ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö Úóíúäõåõ¡ æóáóæú ÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ áóÇ ÃóÝúÏöí æóÃóÏóÚõ
ÇáÑøóåúäó Úóáóì ÍóÇáöåö áóåõ Ðóáößó æóÇáúãóÝúÞõæÁóÉõ Úóíúäõåõ ÐóåóÈó
äöÕúÝõ ÈóÇÞöíåöº áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÌöäóÇíóÉó ÅäøóãóÇ ÊõÚúÊóÈóÑõ áöÍóÞøö
ÇáúãõÑúÊóåöäö áóÇ áöÍóÞøö ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøóåõ
(8/312)
áóæú ØóáóÈó ÇáúÌöäóÇíóÉó æóÏóÝóÚó
ÇáúÌóÇäöíó ÓóÞóØó äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö¡ æóáóæú ÊóÑóßó ÇáúÌöäóÇíóÉó íóÓúÞõØõ
ÑõÈõÚõ ÇáÏøóíúäö ÝóßóÇäó Ýöí ØóáóÈö ÇáúÌöäóÇíóÉö ÖóÑóÑñ ÈöÇáúãõÑúÊóåöäö¡
ÝóÅöÐóÇ ÑóÖöíó ÈöÅöÈúØóÇáö ÍóÞøöåö Ýóáóåõ Ðóáößó æóíóÓúÞõØõ ÇÚúÊöÈóÇÑõ
ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ æóáóæú ÞóÇáó ÇáÑøóÇåöäõ ÃóÝúÏöíåö¡ æóÞóÇáó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
áóÇ ÃóÝúÏöíåö áöáÑøóÇåöäö Ãóäú íóÝúÏöíóåõ ÈöÃóÑúÔö ÇáúÌöäóÇíóÉö
ßõáøöåóǺ áöÃóäøóåõ ãõÍúÊóÇÌñ Åáóì ÇáúÝöÏóÇÁö áöíõÎóáøöÕó ÚóÈúÏó
ÇáÑøóåúäö Úóäú ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ ÝóÅöäú ÝóÏóÇåõ íóßõæäõ áóåõ äöÕúÝõ Ðóáößó
ÚóãøóÇ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ÇáúÌóÇäöí æóíóÈúØõáõ Ýöí
ÍóÞøöåö ãöäú ÇáúÚóÈúÏö ÇáúÌóÇäöí äöÕúÝõåõº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ãõÖúØóÑøñ
Åáóì ÇáúÝöÏóÇÁöº áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÝöÏóÇÁö íõÍúíöí ãöáúßóåõ æóÇáúÅöäúÓóÇäõ
ÝöíãóÇ íõÍúíöí ãöáúßóåõ áóÇ íóßõæäõ ãõÊóÈóÑøöÚðÇ Ýóíóßõæäõ áóåõ ÍóÞøõ
ÇáÑøõÌõæÚö Úóáóíúåö æóáöáúãõÑúÊóåöäö Úóáóíúåö ãöËúáõåõ ÝóíóáúÊóÞöíóÇäö
ÞöÕóÇÕðÇ ÝóíóÕöíÑõ ãõÄóÏøöíðÇ Ïóíúäó ÇáúÞóÇÊöáö ÝóíóÎúÑõÌõ ÇáúÞóÇÊöáõ
ãöäú ÇáÑøóåúäö¡ æóÅöäú ÃóÈóì ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúÝöÏóÇÁó¡ æóÞóÇáó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÃóÝúÏöí æóÝóÏóì íóßõæäõ ãõÊóØóæøöÚðÇ Ýöíåö ÅÐóÇ ßóÇäó
ÇáÑøóÇåöäõ ÍóÇÖöÑðǺ áöÃóäøó ÈöÞóÏúÑö ÇáúãóÖúãõæäö ÃóÏøóì Úóäú äóÝúÓöåö
æóÈöÞóÏúÑö ÇáúÃóãóÇäóÉö ÃóÏøóì Úóäú ÇáÑøóÇåöäö æóåõæó ÛóíúÑõ ãõÖúØóÑøò
Ýöíåöº áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãóÌöíÁö ãöáúßöåö Ýóíóßõæäõ ãõÊóÈóÑøöÚðÇ¡ æóÅöäú
ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ ÛóÇÆöÈðÇ ßóÇäó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö äöÕúÝõ ÇáúÝöÏóÇÁö
ÏóíúäðÇ Þöíáó åóÐóÇ ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì -
æóÚöäúÏóåõãóÇ íóßõæäõ ãõÊóÈóÑøöÚðÇ ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ ÍóÇÖöÑðÇ Ãóæú
ÛóÇÆöÈðÇ áöãóÇ íóÃúÊöí.
æóáóæú ÞóÊóáó ÇáúÚóÈúÏõ ÇáúãóÑúåõæäõ äóÝúÓóåõ Ãóæú ÝóÞóÃó Úóíúäóåõ ÝóáóÇ
ÔóíúÁó Úóáóíúåö ßóãóÇ áóæú ãóÇÊóº áöÃóäøó ÌöäóÇíóÉó ÇáúÅöäúÓóÇäö Úóáóì
äóÝúÓöåö åóÏóÑñ áöãóÇ ÊóÈóíøóäó.
æóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ ÃóãóÊóíúäö ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ÃóáúÝñ
ÝóæóáóÏóÊú ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò ÈöäúÊðÇ ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ æóÇáÏøóíúäõ ÃóáúÝñ
ÝóÞóÊóáóÊú ÅÍúÏóì ÇáúÈöäúÊóíúäö ÕóÇÍöÈóÊóåóÇ áóãú íóÈúØõáú ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÔóíúÁñ æóÇáúÈóÇÞöí Ñóåúäñ ÈöÃóáúÝò ßõáøõåóǺ áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó
áóãú íóäúÞóÓöãú ÚóáóíúåöãóÇ æóÚóáóì æóáóÏóíúåöãóÇ ÃóÑúÈóÇÚðÇ Úóáóì
ÓóÈöíáö ÇáÊøóÑóÞøõÈö æóÇáöÇäúÊöÙóÇÑöº áöÃóäøó ÞöíãóÊóåõãóÇ Úóáóì
ÇáÓøóæóÇÁö ÝóÕóÇÑóÊú ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò ÝóÇÑöÛóÉð æóÑõÈõÚõåóÇ ãóÔúÛõæáñ
ÈöÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó ÞöíãóÉó ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ãöËúáó ÇáÏøóíúäö
æóÇáúãóÞúÊõæáóÉõ ËóáóÇËóÉõ ÃóÑúÈóÇÚöåóÇ ÝóÇÑöÛóÉñ æóÑõÈõÚõåóÇ ãóÔúÛõæáñ
æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì ËóáóÇËóÉö ÃóÑúÈóÇÚöåóÇ åóÏóÑñº áöÃóäøóåõ ÊóáöÝó
ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúÝóÇÑöÛö æóÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúãóÔúÛõæáö Úóáóì
ÇáúÝóÇÑöÛö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóÇ íóÓúÞõØõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö
æóáóßöäú íóáúÍóÞõ ÈóÇÞöíåóǺ áöÃóäøó ÈöÝóæóÇÊö ÇáÏøóíúäö íóÊóÍóæøóáõ ãóÇ
Ýöíåö ãöäú ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáúÃõãøö æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì ËóáóÇËóÉö
ÃóÑúÈóÇÚò ÑõÈõÚõ ÇáúãóÔúÛõæáö ãõÚúÊóÈóÑóÉñº áöÃóäøóåõ ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö
ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö ÝóÊóÍóæøóáó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö
Åáóì ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÝóÕóÇÑóÊú ÇáúÞóÇÊöáóÉõ ÑóåúäðÇ ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò
æóÎóãúÓöíäó¡ æóÃóãøóÇ ÇáúÞóÇÊöáóÉõ ßóÇäóÊú ÑóåúäðÇ ÈöãöÇÆóÊóíúäö
æóÎóãúÓöíäó æóÐóáößó ßõáøõåõ ÃóáúÝñ¡ ÝóÅöäú ãóÇÊóÊú Ãõãøõ ÇáúãóÞúÊõæáóÉö
ÈóÞöíóÊú ÇáúÞóÇÊöáóÉõ æóÃõãøõåóÇ ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóÓóÈúÚóÉò æóËóãóÇäöíäó
æóäöÕúÝò áöÍóÞøöåóÇ ãöäú ÇáúÌöäóÇíóÉö æóÇÝúÊóßøóåóÇ ÈöÐóáößó ÃóãóÉð
ãóÑúåõæäóÉð ÈöÃóáúÝò æóÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ ÝóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí
ÃóáúÝðÇ ÝóÌóäóì ÇáúæóáóÏõ ÝóÏóÝóÚó ÈöåóÇ áóãú íóÈúØõáú ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÔóíúÁñº áöÃóäøó ÏóÝúÚó ÇáúæóáóÏö ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúåóáóÇßö¡ æóáóæú åóáóßó
ÇáúæóáóÏõ áóÇ íóÓúÞõØõ ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ.
æóÅöäú ÝóÞóÃóÊú ÇáúÃõãøõ Úóíúäóíú ÇáúÈöäúÊö ÝóÏõÝöÚóÊú ÇáúÃõãøõ
æóÃõÎöÐóÊú ÇáúÈöäúÊõ Ýóåöíó Ñóåúäñ ÈöÃóáúÝò ßóÇãöáóÉòº áöÃóäøó ÇáúÃõãøó
Åäú ãóÇÊóÊú ãóÇÊóÊú ÈöÌóãöíÚö ÇáúÃóáúÝö ÚöäúÏóåõãóÇ æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - íóÓúÞõØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÞóÏúÑö äõÞúÕóÇäö
ÇáúÚóíúäöº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ Ýöí ÇáúÌõËøóÉö ÇáúÚóãúíóÇÁö ÅÐóÇ ÇÎúÊóÇÑó
ãóæúáóì ÇáúÝóÇÞöÆö ÇáÏøóÝúÚó æóÃóÎóÐó ÇáúÌõËøóÉó áóåõ Ðóáößó¡ æóáóíúÓó
áöãóæúáóì ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö ÅãúÓóÇßõ ÇáúÌõËøóÉö æóíóÖúãóäõ ÇáäøõÞúÕóÇäó¡
æóßóÐóáößó ÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÅÐóÇ
ÇÎúÊóÇÑó ãóæúáóì ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö ÏóÝúÚó ÇáúÌõËøóÉö æóÃóÎóÐó ÇáúÝóÇÞöÆó
ÝóÇáÑøóåúäõ ßõáøõåõ ÝóÇÊó Åáóì ÎóáóÝò ÝóíóÞõæãõ ÇáúÎóáóÝõ ãóÞóÇãóåõ
æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - áöãóæúáóì ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö
ÅãúÓóÇßõ ÇáúÌõËøóÉö æóíóÖúãóäõ ÇáäøõÞúÕóÇäó æóßóÇäó ÇáúÝóÇÞöÆõ ÈóÏóáðÇ
Úóäú ÇáúÌõËøóÉö æóÚóäú ÇáúÚóíúäóíúäö ÌóãöíÚðÇ ÝóãóÇ ÈöÅöÒóÇÁö
ÇáúÚóíúäóíúäö ãöäú ÇáÑøóåúäö ÞóÏú ÈóØóáóº áöÃóäøó ÇáúÚóíúäóíúäö áóãú
ÊóÕöÑú ãöáúßðÇ áöáÑøóÇåöäö æóáóÇ æóÕóáó Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóßóÇäó
ÇáÑøóåúäõ ÈöÞóÏúÑö ÇáúÌõËøóÉö ÝóÇÆöÊðÇ ÈöÎóáóÝò Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ Èöåö.
ÝóÅöäú ÝóÞóÃóÊú ÇáúÃõãøõ ÈóÚúÏó Ðóáößó Úóíúäóíú ÇáúÈöäúÊö ÝóÏõÝöÚóÊú
æóÃõÎöÐóÊú ÇáúÃõãøõ ÚóãúíóÇÁó ÝóÝöí ÇáúÞöíóÇÓö Êóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÌóãöíÚö
ÇáúãóÇáöº áöÃóäøó ÇáúÈöäúÊó ÞóÇãóÊú ãóÞóÇãó ÇáúÃõãøö ÈöÇáÏøóÝúÚö ßóãóÇ
ÞóÇãóÊú ÇáúÃõãøõ ãóÞóÇãó ÇáúÈöäúÊö ÈöÇáÏøóÝúÚö Ýöí ÌóãöíÚö ÇáÑøóåúäö¡
æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö íóÚõæÏõ ÇáÑøóåúä ÇáúÃóæøóáõ Úóáóì ÍóÇáöåö
æóíóÐúåóÈõ ãöäúåõ ÈöÍöÓóÇÈö ãóÇ äóÞóÕó ãöäú ÇáúÚóíúäóíúäöº áöÃóäøó
ÇáúÃõãøó ßóÇäóÊú ÃóÕúáðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäö æóÇáúÈöäúÊõ ÌõÚöáóÊú ÈóÏóáðÇ
ÚóäúåóÇ æóÊóÈóÚðÇ áóåóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÏõÝöÚóÊú ÇáúÃõãøõ ÈöÇáúÈöäúÊö ÝóÞóÏú
æóÞóÚóÊú ÇáúÞõÏúÑóÉõ Úóáóì ÇáúÃóÕúáö ÞóÈúáó ÍõÕõæáö ÇáúãóÞúÕõæÏö
ÈöÇáúÈóÏóáöº áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÇáÑøóåúäö ÇáúÅöíÝóÇÁõ¡ æóáóãú
íõæÌóÏõ ÇáúÅöíÝóÇÁõ ÝóÓóÞóØó ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúÈóÏóáö ÝóÈóÞöíóÊú ÇáúÃõãøõ
ÃóÕúáðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäö ßóãóÇ ßóÇäóÊú ÞóÈúáó ÇáÏøóÝúÚö áóÇ ÈóÏóáðÇ Úóäú
ÇáúÈöäúÊö ÝóßóÇäóÊú ÃóÕúáðÇ.
æóáóæú ÐóåóÈóÊú ÚóíúäóÇåõ íóÓúÞõØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÍöÓóÇÈö ÇáúÚóãúíóÇÁö
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóáöÃóäøó ÇáúÈöäúÊó áóãøóÇ ÌõÚöáóÊú ÈóÏóáðÇ æóÊóÈóÚðÇ
áöáúÃõãøö Ýöí ÇáÑøóåúäö Ýóáóæú ÞóÇãóÊú ÇáúÃõãøõ ãóÞóÇãó ÇáúÈöäúÊö
íóßõæäõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÊúÈõæÚ ÊóÈóÚðÇ áöÊóÈóÚöíøóÊöåö¡ æóåóÐóÇ ÎöáóÇÝõ
ãóæúÖõæÚö ÇáÔøóÑúÚö ÝóáóÇ ÊóÞõæãõ ÇáúÃõãøõ ãóÞóÇãó ÇáúÈöäúÊö Èóáú
ÊóÈúÞóì ÃóÕúáðÇ æóÊóÈúÞóì ÑóåúäðÇ ßóãóÇ ßóÇäóÊú.
Ñóåóäó ÃóãóÉð ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÈöÃóáúÝò ÝóæóáóÏóÊú æóáóÏóíúäö ßõáøõ
æóÇÍöÏò íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÌóäóì ÃóÍóÏõåõãóÇ ÝóÏõÝöÚó¡ Ëõãøó ÝóÞóÃóÊú
ÇáúÃõãøõ Úóíúäóåõ ÝóÏõÝöÚóÊú ÇáúÃõãøõ æóÃõÎöÐó ÇáúæóáóÏõ ãóßóÇäóåóÇ
ÝóÇáúæóáóÏóÇäö ÈöÃóáúÝò¡ æóåóÐóÇ ÚöäúÏóåõãóǺ áöÃóäøó ÇáöÇÈúäó
ÇáúÃóÚúãóì íóÞõæãõ
(8/313)
ãóÞóÇãó ÇáúÃõãøö æóÇáúÃõãøõ ãóÚó ÇáöÇÈúäö
ÇáÕøóÍöíÍö ßóÃóäøóåóÇ ÑóåúäðÇ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö¡ æóßóÐóáößó
ÇáöÇÈúäóÇäö æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - íóÓúÞõØõ
ãóÚó ÇáÏøóíúäö ÈöÞóÏúÑö äõÞúÕóÇäö ÇáúÃóÚúãóì¡ ÝóÅöäú ãóÇÊó ÇáúÃóÚúãóì
ÐóåóÈó äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöäú Ìóäóì ÇáúæóáóÏõ ÇáúÈóÇÞöí Úóáóì ÇáúÃõãøö
ÝóÏõÝöÚó æóÃõÎöÐó ÚóÇÏó ÇáÑøóåúäõ Åáóì ÍóÇáöåö ÇáúÃóæøóáö æóÐóåóÈó ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÈöÍöÓóÇÈö ãóÇ ÐóåóÈó ãöäú ÇáúÃõãøö ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ¡ æóÝöí
ÇáúÞöíóÇÓö íóßõæäõ ÈöãóÇ ßóÇäó ãöäú ÇáúæóáóÏö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ.
Ñóåóäó ÃóãóÊóíúäö ÊõÓóÇæöí ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò ÃóáúÝðÇ ÝóæóáóÏóÊú ßõáøõ
æóÇÍöÏóÉò æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ Ëõãøó Åäøó ÃóÍóÏó ÇáúæóáóÏóíúäö
ÞóÊóáó Ãõãøóåõ áóãú íóáúÍóÞúåõ ãöäú ÇáúÌöäóÇíóÉö ÔóíúÁñ æóßóÇäó ÑóåúäðÇ
ÈöãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó æóÐóåóÈóÊú ÇáúÃõãøõ ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ãöÇÆóÊóíúäö
æóÎóãúÓöíäóº áöÃóäøó ÌöäóÇíóÉó æóáóÏö ÇáÑøóåúäö Úóáóì ÇáúÃõãøö åóÏóÑñº
áöÃóäøóåõ ÊóÈóÚñ áöáúÃõãøö¡ æóÝöí ÍóÞøö ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó ÚóÞúÏó
ÇáÑøóåúäö áóãú íõÑóÏøó Úóáóíúåö æóÅöäøóãóÇ ÕóÇÑó ÑóåúäðÇ ÊóÈóÚðÇ
áöáúÃõãøö ÝóÕóÇÑó ßóÓóÇÆöÑö ÃóØúÑóÇÝöåóÇ æóÌöäóÇíóÊõåóÇ Úóáóì ØóÑóÝöåóÇ
åóÏóÑñ ÝóÓóÞóØó ãóÇ ÝöíåóÇ ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ æóáóæú Ãóäøó ÇáúÃõãøó ÞóÊóáóÊú
æóáóÏóåóÇ ÚóÇÏó äóÕöíÈõåõ ÅáóíúåóǺ áöÃóäøó ÌöäóÇíóÊóåóÇ Úóáóì æóáóÏöåóÇ
Åäú ßóÇäóÊú ãõåúÏóÑóÉð ÕóÇÑó ßóÃóäøó ÇáúæóáóÏó ãóÇÊó ÍóÊúÝó ÃóäúÝöåö
æóíóÎúáõÝõ ãóÇ Ýöíåö Åáóì Ãõãøöåö¡ æóáóæú áóãú íóßõäú ßóÐóáößó áóßöäøó
ÃóÍóÏó ÇáúæóáóÏóíúäö ÞóÊóáó ÇáúæóáóÏó ÇáúÂÎóÑó ßóÇäóÊú Ãõãøõ
ÇáúãóÞúÊõæáö æóËóáóÇËóÉõ ÃóËúãóÇäö ÇáúÞóÇÊöáö ÑóåúäðÇ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò
æóÎóãúÓóÉõ ÃóËúãóÇäö ÇáúÞóÇÊöáö æóÃõãøõåõ Ñóåúäñ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ÞóÇáó
æóÇáÕøóæóÇÈõ Ãóäú íõÞóÇáó ÈöÃóäøó Ëóãóäó ÇáúÞóÇÊöáö æóäöÕúÝó Ëóãóäöåö
ãóÚó Ãõãøö ÇáúãóÞúÊõæáö ÑóåúäðÇ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò æóÓöÊøóÉõ ÃóËúãóÇäö
ÇáúÞóÇÊöáö æóäöÕúÝõ Ãõãøö ÇáúÞóÇÊöáö ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉòº áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó
ÇäúÞóÓóãó Èóíúäóåõãú ÃóÑúÈóÇÚðÇ áöÇÓúÊöæóÇÁö ÞöíãóÊöåöãú ÝóÕóÇÑó
ÈöÅöÒóÇÁö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó æóËóáóÇËóÉõ
ÃóÑúÈóÇÚö ÇáúãóÞúÊõæáö ÝóÇÑöÛñ Úóäú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó ÞöíãóÊóåõ ÃóáúÝñ
æóÑõÈõÚõåõ ãóÔúÛõæáñ æóÇáúÞóÇÊöáõ ßóÐóáößó æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì
ËóáóÇËóÉö ÃóÑúÈóÇÚö ÇáúÝóÇÑöÛö åóÏóÑñ æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì ÑõÈõÚö
ÇáÑøõÈõÚö ÇáúãóÔúÛõæáö åóÏóÑñº áöÃóäøóåõ ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúãóÔúÛõæáö
Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö ÝóíóÊóÍóæøóáõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö Åáóì Ãõãøö ÇáúãóÞúÊõæáö
æóÐóáößó ÇËúäóÇäö æóÓöÊøõæäó æóäöÕúÝñ æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì ËóáóÇËóÉö
ÃóÑúÈóÇÚö åóÐóÇ ÇáÑøõÈõÚö ãõÚúÊóÈóÑóÉñº áöÃóäøóåõ ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö
ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì ÇáúãóÔúÛõæáö ÝóíóÊóÍóæøóáõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö Åáóì
ÇáúÞóÇÊöáö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ æóÓóÈúÚóÉñ æóËóãóÇäõæäó æóäöÕúÝñ æóÐóáößó
ËóáóÇËóÉõ ÃóÑúÈóÇÚö ãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó ÝóÕóÇÑó ãóÇ Ýöí ÇáúãóÞúÊõæáö
æóåõæó ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó Úóáóì ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóÓúåõãò ÝóÕóÇÑó
ÇáúÃóáúÝõ Úóáóì ÓöÊøóÉö ÃóÓúåõãò¡ æóÞóÏú ÊóÍóæøóáó ËóáóÇËóÉñ ãöäúåóÇ
Åáóì ÇáúÞóÇÊöáö æóËóáóÇËóÉñ ãöäú ÓöÊøóÉó ÚóÔóÑó íóßõæäõ Ëóãóäóåõ
æóäöÕúÝó Ëóãóäöåö æóÇáúÈóÇÞöí ÓöÊøóÉõ ÃóËúãóÇäò æóäöÕúÝõ Ëóãóäöåö¡
ÝóÅöäú ãóÇÊó ÇáúÞóÇÊöáõ áóãú íóÓúÞõØú ãöäú ÇáÏøóíúäö ÔóíúÁñº áöÃóäøóåõ
ÈöåóáóÇßö æóáóÏö ÇáÑøóåúäö áóÇ íóÓúÞõØõ ÔóíúÁñ¡ ÝóÅöäú áóãú íóãõÊú
æóãóÇÊóÊú Ãõãøõåõ ÐóåóÈó ÑõÈõÚõ ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÆöåóÇ
ÑõÈõÚõ ÇáÏøóíúäö¡ æóáóæú áóãú ÊóãõÊú Ãõãøõåõ æóáóßöäú ãóÇÊóÊú Ãõãøõ
ÇáúãóÞúÊõæáö ÐóåóÈó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÎóãúÓóÉõ ÃóËúãóÇäö ÎóãúÓöãöÇÆóÉò
ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóËúãóÇäöåóÇ Ïóíúäõ äóÝúÓöåóÇ æóåõæó ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó
æóËóãóäõåóÇ ÓóÈóÈõ ÇáúÌöäóÇíóÉö æóÚóáóì æóáóÏöåóÇ æóÈóÞöíó ÇáúÞóÇÊöáõ
ÑóåúäðÇ ÈöÓóÈúÚóÉö ÃóËúãóÇäö ÎóãúÓöãöÇÆóÉò ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóËúãóÇäò Ïóíúäõ
äóÝúÓöåóÇ æóÐóáößó ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó æóËóáóÇËóÉõ ÃóËúãóÇäö
ÊóÍóæøóáó Åáóíúåö ãöäú Ïóíúäö ÇáúãóÞúÊõæáö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ æóÓóÈúÚóÉñ
æóËóãóÇäõæäó æóäöÕúÝñ æóÎóãúÓõæäó æóãöÇÆóÊóÇäö Ýöí ÚöÊúÞö Ãõãøöåö
ÝóíóÝúÊóßøõåõãú Èöåö ÇáÑøóÇåöäõ.
Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ æóÃóãóÉð ÈöÃóáúÝò ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò ÃóáúÝñ æóáóÏóÊú
ÇáúÌóÇÑöíóÉõ æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÌóäóì ÇáúæóáóÏõ æóÏõÝöÚó Èöåö¡
Ëõãøó ÝóÞóÃó ÇáúæóáóÏõ Úóíúäóíú ÇáúÚóÈúÏö æóÃóÎóÐó ãóßóÇäóåõ Ýóíóßõæäõ
ãóÚó ÇáúÃõãøö ÑóåúäðÇ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó ÞóÇãó
ãóÞóÇãó ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøóåõ ÇáÑøóåúäõ¡ ÝóÅöäú äóßóáóåõ æóÃóÎúáóÝó
ÈóÏóáðǺ áöÃóäøóåõ ÝóÇÊó ÇáúÚóÈúÏó æóÃóÎóÐó ÈöÅöÒóÇÆöåö ÈóÏóáðÇ ÕóÍöíÍó
ÇáúÚóíúäóíúäö ÝóÞóÏú ÝóÇÊó ßõáøó ÇáÑøóåúäö Åáóì ÎóáóÝò ÝóíóÞõæãõ ãóÞóÇãó
ÇáúÃóÕúáö Ýöí ÇáÑøóåúäö¡ ÝóÅöäú ÞóÊóáó ÇáúæóáóÏõ Ãõãøóåõ Ãóæú ÇáúÃõãøõ
ÇáúæóáóÏó ÝóÇáúÞóÇÊöáõ Ñóåúäñ ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓöíäóº áöÃóäøó ßõáøó
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ñóåúäñ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò Ýóíóßõæäõ äöÕúÝõåõ ÝóÇÑöÛðÇ
æóäöÕúÝõåõ ãóÔúÛõæáðÇ æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì ÇáäøöÕúÝö ÇáúÝóÇÑöÛö æóÚóáóì
äöÕúÝö ÇáäøöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö åóÏóÑñ ÝóÓóÞóØó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú
ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì äöÕúÝö
ÇáäøöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö ãõÚúÊóÈóÑóÉñ ÝóíóÊóÍóæøóáõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú
ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáúÞóÇÊöáö ÝóíóÕöíÑõ ÇáúÞóÇÊöáõ ÃóíøóåõãóÇ ßóÇäó ÑóåúäðÇ
ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓöíäó¡ æóáóæú ÌóÇÁó ÇáúÚóÈúÏõ ÇáúÃóÚúãóì ÝóÞóÊóáó
ÇáúÞóÇÊöáó æóÏõÝöÚó Èöåö ßóÇäó ÑóåúäðÇ ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓöíäó¡
æóåóÐóÇ ÞöíóÇÓñ¡ æóÝöí ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö íóÓúÞõØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÞóÏúÑö
äõÞúÕóÇäö ÇáúÚóíúäóíúäö¡ æóÞóÏú ãóÑøó ÝöíãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
æóÅöÐóÇ ÇÓúÊóÚóÇÑó ãöäú ÑóÌõáóíúäö ÚóÈúÏóíúäö ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò
ÃóáúÝñ ÝóÑóåóäóåõãóÇ ÈöÃóáúÝò ÝóÝóÞóÃó ÃóÍóÏõåõãóÇ Úóíúäó ÇáúÂÎóÑö¡
Ëõãøó ÇáúãóÝúÞõæÁóÉõ Úóíúäõåõ ÝóÞóÃó Úóíúäó ÇáúÝóÇÞöÆö ÝóåõäóÇ ÃóÍúßóÇãñ
ËóáóÇËóÉñ Íõßúãñ Èóíúäó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö æóÇáúãõÑúÊóåöäö æóÍõßúãñ ÝöíãóÇ
Èóíúäó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö æóÇáúãõÚöíÑóíúäö æóÍõßúãñ ÝöíãóÇ Èóíúäó
ÇáúãõÚöíÑóíúäö. ÃóãøóÇ ÇáúÍõßúãõ ÝöíãóÇ Èóíúäó ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö
æóÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóäóÞõæáõ Åäøó ßõáøó ÚóÈúÏò äöÕúÝõåõ ÝóÇÑöÛñ æóäöÕúÝõåõ
ãóÔúÛõæáñ ÝóáóãøóÇ ÝóÞóÃó Úóíúäó ÇáúÃóßúÈóÑö ÇáúÃóÕúÛóÑö ÝóÞóÏú ÃóÊúáóÝó
äöÕúÝóåõº áöÃóäøó ÇáúÚóíúäó ãöäú ÇáúÂÏóãöíøö äöÕúÝõåõ ÝóÇáúÌöäóÇíóÉõ
Úóáóì ÇáäøöÕúÝö ÇáúÝóÇÑöÛö æóÚóáóì ÇáäøöÕúÝö ÇáúãóÔúÛõæáö åóÏóÑñ áöãóÇ
ÈóíøóäøóÇ ÝóÓóÞóØó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ
æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó æóÇáúÌöäóÇíóÉõ Úóáóì äöÕúÝö ÇáäøöÕúÝö
ÇáúãóÔúÛõæáö ãõÚúÊóÈóÑóÉñº áöÃóäøóåõ ÊóáöÝó ÈöÌöäóÇíóÉö ÇáúÝóÇÑöÛö Úóáóì
ÇáúãóÔúÛõæáö ÝóíóÊóÍóæøóáõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö Åáóì
ÇáúÞóÇÊöáö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó ÝóÈóÞöíó ÇáúÃóÕúÛóÑõ
ÑóåúäðÇ ÈöãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó ÝóÕóÇÑó ÇáúÃóßúÈóÑõ ÑóåúäðÇ
ÈöÓöÊøöãöÇÆóÉò
(8/314)
æóÎóãúÓóÉò æóÚöÔúÑöíäó Ëõãøó áóãøóÇ
ÝóÞóÃó ÇáúÃóÕúÛóÑõ Úóíúäó ÇáúÃóßúÈóÑö ÝóÞóÏú ÃóÊúáóÝó äöÕúÝó ÇáúÃóßúÈóÑö
æóÈöÅöÒóÇÁö äöÕúÝöåö ËóáóÇËõãöÇÆóÉò æóÇËúäóÇ ÚóÔóÑó æóäöÕúÝñ ÝóÓóÞóØó
äöÕúÝõ Ðóáößó æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ æóÓöÊøóÉñ æóÎóãúÓõæäó æóÑõÈõÚñ
æóíóÊóÍóæøóáõ äöÕúÝõ ÇáúÂÎóÑö æóÐóáößó ÑõÈõÚõ ÇáúÃóÕúÛóÑö ÝóÈóÞöíó
ÇáúÃóßúÈóÑõ ÑóåúäðÇ ÈöËóáóÇËöãöÇÆóÉò æóÇËúäóíú ÚóÔóÑó æóäöÕúÝò æóÕóÇÑó
ÇáúÃóÕúÛóÑõ ÑóåúäðÇ ÈöÃóÑúÈóÚöãöÇÆóÉò æóÓöÊøóÉò æóÑõÈõÚò Ýóíóßõæäõ
ÌõãúáóÉõ Ðóáößó ÓóÈúÚóãöÇÆóÉò æóËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó æóËóáóÇËóÉó ÃóÑúÈóÇÚò
æóÓóÞóØó ãöÇÆóÊóÇäö æóæóÇÍöÏñ æóËóãóÇäõæäó æóÑõÈõÚñ. æóÃóãøóÇ ÇáúÍõßúãõ
ÝöíãóÇ Èóíúäó ÇáúãõÚöíÑö æóÇáúãõÓúÊóÚöíÑö ÝóÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ íóÝúÊóßøõ
ÇáúÚóÈúÏó ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó ÏöÑúåóãðÇ æóËóáóÇËóÉö
ÃóÑúÈóÇÚö ÏöÑúåóãò æóÚóáóíúåö ÃóíúÖðÇ áöæóáöíøö ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö
Úóíúäõåõ ÃóæøóáðÇ ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó æóáöæóáöíøö ÇáúÚóÈúÏö
ÇáúãóÝúÞõæÁóÉö Úóíúäõåõ ÂÎöÑðÇ ãöÇÆóÉñ æóÓöÊøóÉñ æóÎóãúÓõæäó æóÑõÈõÚñº
áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäú Çáúãóæúáóíóíúäö ÕóÇÑó ÞóÇÖöíðÇ Ïóíúäóåõ ãöäú
ÚóÈúÏöåö åóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑó æóÃóãøóÇ ÇáúÍõßúãõ ÝöíãóÇ Èóíúäó ÇáúãõÚöíÑóíúäö
æóåõæó Ãóäú íõÞóÇáó áöáúãóæúáóì ÇáúÚóÈúÏö ÇáúÃóßúÈóÑö ÇÏúÝóÚú ËóáóÇËóÉó
ÃóÑúÈóÇÚö ÚóÈúÏößó Åáóì ÇáËøóÇäöí æóÇÝúÏöåö ÈöËóáóÇËóÉö ÃóÑúÈóÇÚö ÃóÑúÔö
ÇáúÝóÇÞöÆö ÇáúÂÎóÑöº áöÃóäøóåõ æóÕóáó Åáóíúåö ÑõÈõÚõ ÃóÑúÔö ÇáúÚóíúäö
ãöäú ÌöåóÉö ÇáúãõÓúÊóÚöíÑöº áöÃóäøóåõ æóÕóáó Åáóíúåö ãöäú ÌöåóÉö
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó æóÐóáößó ÑõÈõÚõ ÃóÑúÔö
ÇáúÚóíúäöº áöÃóäøó ÃóÑúÔó ÇáúÚóíúäö ÇáúæóÇÍöÏóÉö ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ãóÊóì
ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÚóÈúÏö ÃóáúÝðÇ¡ æóáóãú íóÕöáú Åáóíúåö ËóáóÇËóÉõ
ÃóÑúÈóÇÚö ÃóÑúÔö ÇáúÚóíúäö¡ ÝóÅöäú ÝóÏóì íõÞóÇáõ áöãóæúáóì ÇáúÃóÕúÛóÑö
ÇÏúÝóÚú ãöäú ÚóÈúÏöß ËóáóÇËóÉó ÃóÎúãóÇÓöåö æóËóáóÇËóÉó ÃóËúãóÇäö
ÎõãõÓöåö æóäöÕúÝõ Ëõãõäö ÎõãõÓöåö Ãóæú ÇÝúÏöåö ÈöãöËúáö Ðóáößó ãöäú
ÃóÑúÔö ÇáúÚóíúäöº áöÃóäøóåõ æóÕóáó Åáóì ãóæúáóì ÇáúÃóßúÈóÑö ãöäú ÌöåóÉö
ÇáúãõÓúÊóÚöíÑö ãöÇÆóÉñ æóÓöÊøóÉñ æóÎóãúÓõæäó æóÑõÈõÚõ ÃóÑúÔö ÇáúÚóíúäö
æóÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóËúãóÇäö ÃóÎúãóÇÓöåö æóäöÕúÝõ Ëõãõäö ÎõãõÓò¡ ÝóÅöÐóÇ
ÏóÝóÚó Ãóæú ÝóÏóì ÝóÞóÏú ÈóÑöÆó Íóíøñ ãöäú Íóíøò ÝóÙóåóÑó ßõáøõ
ÚóÈúÏóíúäö ÈöÌöäóÇíóÊóíúäö æóÚõÔúÑò æóáóÇ íóÑúÌöÚõ æóÇÍöÏñ Úóáóì
ÕóÇÍöÈöåö ÈöÔóíúÁò.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ
ÈöÃóáúÝò æóÑóÌóÚóÊú ÞöíãóÊõåõ Åáóì ãöÇÆóÉò ÝóÞóÊóáóåõ ÑóÌõáñ ÎóØóÃð
æóÛóÑöãó ãöÇÆóÉð æóÍóáøó ÇáúÃóÌóáõ ÝóÇáúãõÑúÊóåöäõ íóÞúÈöÖõ ÇáúãöÇÆóÉó
ÞóÖóÇÁð áöÍóÞøöåö æóáóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöÔóíúÁò) ÃóÕúáõåõ
Ãóäøó ÇáäøõÞúÕóÇäó ãöäú ÍóíúËõ ÇáÓøöÚúÑõ áóÇ íõæÌöÈõ ÓõÞõæØó ÇáÏøóíúäö
ÚöäúÏóäóÇ¡ æóÞóÏú ÞóÏøóãúäóÇ ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÇáÊøóÝúÕöíáö ÎöáóÇÝðÇ
áöÒõÝóÑó æóåõæó íóÞõæáõ Åäøó ÇáúãóÇáöíøóÉó ÞóÏú ÇäúÊóÞóÕóÊú ÝóÃóÔúÈóåó
ÇäúÊöÞóÇÕó ÇáúÚóíúäö æóáóäóÇ Ãóäøó äõÞúÕóÇäó ÇáÓøöÚúÑö ÚöÈóÇÑóÉñ Úóäú
ÝõÊõæÑö ÑóÛóÈóÇÊö ÇáäøóÇÓö æóÐóáößó ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÈóÑò Ýöí ÇáúãóÈöíÚö
ÍóÊøóì ÅÐóÇ ÍóÕóáó Ýöí ÇáúÈóíúÚö ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö áóÇ íóËúÈõÊõ
áöáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÎöíóÇÑõ¡ æóáóæú ÍóÕóáó Ýöí ÇáúÛóÕúÈö áóÇ íõæÌöÈõ Úóáóì
ÇáúÛóÇÕöÈö ÖóãóÇäó ãóÇ äóÞóÕó ÈöÇáÓøöÚúÑö ÚöäúÏó ÑóÏøö ÇáúÚóíúäö
ÇáúãóÛúÕõæÈóÉö ÈöÎöáóÇÝö äõÞúÕóÇäö ÇáúÚóíúäö Úóáóì ãóÇ ÊóÞóÏøóãó¡
æóÅöÐóÇ ÞóÊóáóåõ ÍõÑøñ ÛóÑöãó ÞöíãóÊóåõ íóæúãó ÇáúÅöÊúáóÇÝöº áöÃóäøó
ÇáúÞöíãóÉó ÊõÚúÊóÈóÑõ íóæúãó ÇáúÅöÊúáóÇÝöº áöÃóäøó Çáúãóæúáóì
ÇÓúÊóÍóÞøóåõ ÈöÓóÈóÈö ÇáúãóÇáöíøóÉö ÈöÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö íóÊóÚóáøóÞõ
ÈöÇáúãóÇáöíøóÉö ÝóßóÐóÇ ÝöíãóÇ ÞóÇãó ãóÞóÇãóåõ¡ Ëõãøó áóÇ íóÑúÌöÚõ Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó íóÏó ÇáÑøóÇåöäö íóÏõ ÇÓúÊöíÝóÇÁò ãöäú
ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö Ãóæú íóÞõæáó áóÇ íõãúßöäõ Ãóäú íõÌúÚóáó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
áöáúÃóáúÝö ÈöãöÇÆóÉòº áöÃóäøóåõ íõÄóÏøöí Åáóì ÇáÑøöÈóÇ ÝóíóÕöíÑó
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÇáúãöÇÆóÉó æóÈóÞöíó ÊöÓúÚõãöÇÆóÉò Ýöí ÇáúÚóíúäö¡ ÝóÅöÐóÇ
åóáóßóÊú íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöÊöÓúÚöãöÇÆóÉò ÈöÇáúåóáóÇßö ÈöÎöáóÇÝö
ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ãöäú ÛóíúÑö ÞóÊúáö ÃóÍóÏòº áöÃóäøóåõ íóÕöíÑõ
ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáúßõáøö ÈöÇáúÚóÈúÏö æóáóÇ íõÄóÏøöí Åáóì ÇáÑøöÈóÇ
áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúÌöäúÓö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáúÃõæáóìº áöÃóäøóÇ áóæú
ÌóÚóáúäóÇåõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöáúÃóáúÝö ÈöãöÇÆóÉò íõÄóÏøöí Åáóì ÇáÑøöÈóÇ
ÝóÌóÚóáúäóÇåõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÊöÓúÚóãöÇÆóÉò ÈöÇáúÚóÈúÏö ÇáúåóÇáößö æóåõæó
ÇáúãóÞúÊõæáõ æóÇáúãöÇÆóÉõ ÈöÇáúãöÇÆóÉö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÈóÇÚóåõ ÈöãöÇÆóÉò ÈöÃóãúÑöåö ÞóÈóÖó
ÇáúãöÇÆóÉó ÞóÖóÇÁð ãöäú ÍóÞøöåö æóÑóÌóÚó ÈöÊöÓúÚöãöÇÆóÉò) Ãóíú áóæú
ÈóÇÚó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúÚóÈúÏó ÇáøóÐöí íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÈöãöÇÆóÉò
ÈöÃóãúÑö ÇáÑøóÇåöäö æóßóÇäó ÑóåúäðÇ ÈöÃóáúÝò ÞóÈóÖó ÇáúãõÑúÊóåöäõ Êöáúßó
ÇáúãöÇÆóÉó ÇáøóÊöí åöíó ÇáËøóãóäõ ÞóÖóÇÁð áöÍóÞøöåö æóÑóÌóÚó Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö ÈöÊöÓúÚöãöÇÆóÉòº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÈóÇÚóåõ ÈöÅöÐúäö ÇáÑøóÇåöäö
ÕóÇÑó ßóÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇÓúÊóÑóÏøóåõ æóÈóÇÚóåõ ÈöäóÝúÓöåö¡ æóáóæú ßóÇäó
ßóÐóáößó ÈóØóáó ÇáÑøóåúäõ æóÈóÞöíó ÇáÏøóíúäõ ÅáøóÇ ÈöÞóÏúÑö ãóÇ
ÇÓúÊóæúÝóÇåõ ÝóßóÐóÇ åõäóÇ åóÐóÇ ÝöíãóÇ ÅÐóÇ äóÞóÕóÊú ÞöíãóÊõåõ
ÈöÊóÛúíöíÑö ÇáÓøöÚúÑö ÝóÌóäóì Úóáóíúåö. æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÒóÇÏó ËõáõËõ
ÞöíãóÊöåö ÈöÊóÛúíöíÑö ÇáÓøöÚúÑö ÝóÌóäóì Úóáóíúåö Ãóæú ãóÇÊó
ÈöÇáÓøöÑóÇíóÉö Ãóæú Ìóäóì ÇáúãóÑúåõæäóÉõ æóáóÏõåóÇ Ãóæú ÇÚúæóÑøó
ÇáúãóÑúåõæäõ Ãóæú ÒóÇáó ÚóæóÑõåõ ÝóÌóäóì Úóáóíúåö ÝóäóÐúßõÑõ Ðóáößó
ÊóÊúãöíãðÇ áöáúÝóÇÆöÏóÉö ÞóÇáó Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö ÚóÈúÏñ ãóÑúåõæäñ ÕóÇÑóÊú
ÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝóíúäö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÛóÕóÈóåõ ÛóÇÕöÈñ íóÖúãóäõ
ÃóáúÝóíúäö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ ÝóÅöäú ÃóÏøóì ÃóáúÝðÇ æóÊóæöíó ÃóáúÝñ ßóÇäó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ Ãóæúáóì ÈöåóǺ áöÃóäøó ÇáúÞöíãóÉó ÇáúÃóÕúáöíøóÉó ßóÇäóÊú
ÃóáúÝðÇ¡ Ëõãøó ÒóÇÏóÊú ÃóáúÝðÇ ÃõÎúÑóì ÝóßóÇäóÊú åóÐöåö ÇáúÃóáúÝõ
ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ ÊóÈóÚðÇ áöáúÃóáúÝö ÇáúÃóÕúáöíøóÉö ÍóíúËõ æõÌöÏóÊú ÈöÓóÈóÈö
æõÌõæÏöåóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ æóÑóÏó ÇáúåóáóÇßõ íõÕúÑóÝõ Åáóì ÇáÊøóÇÈöÚö áóÇ Åáóì
ÇáúÃóÕúáö æóÇáÊøóÇÈöÚõ ÌóãöíÚðǺ áöÃóäøó Ýöíåö ÅáúÍóÇÞó ÇáÊøóÇÈöÚö
ÈöÇáúÃóÕúáö æóáóÇ íóÌõæÒõ Ðóáößó æóáóÇ íõãúßöäõ ÕóÑúÝõåõ Åáóì ÇáúÃóÕúáö
Ïõæäó ÇáÊøóÇÈöÚöº áöÃóäøóåõ áóÇ íõãúßöäõ ÅíÝóÇÁõ ÇáÊøóÇÈöÚö Ïõæäó
ÇáúÃóÕúáö æóáöÃóäøó Ýöíåö ÊóÑúÌöíÍó ÇáÊøóÇÈöÚö Úóáóì ÇáúÃóÕúáö æóÐóáößó
ãõãúÊóäöÚñ ÝóÕóÑóÝúäóÇ ÇáúåóáóÇßó Åáóì ÇáÊøóÇÈöÚö ÖóÑõæÑóÉð ÊóÍúÞöíÞðÇ
áöáÊøóÈóÚöíøóÉö ßóãóÇ Ýöí ÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö íõÕúÑóÝõ ÇáúåóáóÇßõ Åáóì
ÇáÑøöÈúÍö¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåõ Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÃóáúÝóíúäö ÝóãóÇ
íóÎúÑõÌõ ãöäú ÞöíãóÊöåö Èóíúäó ÇáÑøóÇåöäö æóÇáúãõÑúÊóåöäö äöÕúÝóíúäö
æóãóÇ Êóæöíó ÈóíúäóåõãóǺ áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÃóÕúáñ
ÈöäóÝúÓöåö ÝóãóÇ Êóæöíó íóÊúæóì Úóáóì ÇáúÍóÞøóíúäö æóãóÇ
(8/315)
íóÎúÑõÌõ íóÎúÑõÌõ Úóáóì ÇáúÍóÞøóíúäö.
ÚóÈúÏñ ãóÑúåõæäñ ÈöÃóáúÝò æóÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ ÝóÞóÊóáóåõ ÚóÈúÏóÇäö
ÝóÏõÝöÚóÇ Èöåö ÝóåõãóÇ ÌóãöíÚðÇ Ñóåúäñ ÈöÃóáúÝòº áöÃóäøóåõãóÇ ÞóÇãóÇ
ãóÞóÇãó ÇáúÃóæøóáö Ýóíóßõæäõ ÍõßúãõåõãóÇ ßóÇáúÃóæøóáö ÝóÊóßõæäõ
ÌöäóÇíóÉõ ÃóÍóÏöåöãóÇ Åáóì ÕóÇÍöÈöåö ßóÌöäóÇíóÉö ÇáúÃóæøóáö Úóáóì
äóÝúÓöåö æóÐóáößó åóÏóÑñ æóÛóíúÑõ ãõÚúÊóÈóÑò æóíõÌúÚóáõ ÇáÊøóÇáöÝõ
ßóÇáÊøóÇáöÝö ÈöáóÇ ÌöäóÇíóÉò ÈöÂÝóÉò ÓóãóÇæöíøóÉò.
ÚóÈúÏóÇäö ÑõåöäóÇ ÈöÃóáúÝò íõÓóÇæöí ßõáøõ æóÇÍöÏò ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóÕóÇÑó
ßõáøõ æóÇÍöÏò íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ¡ Ëõãøó ÞóÊóáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÕóÇÍöÈóåõ ßóÇäó
ÇáúÈóÇÞöí ÑóåúäðÇ æóÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓöíäóº áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ äöÕúÝõåõ ÝóÇÑöÛñ æóäöÕúÝõåõ ãóÔúÛõæáñ Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö¡
æóáóæú ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÃóáúÝðÇ íóæúãó
ÇáöÇÑúÊöåóÇäö íóÕöíÑõ ÇáúÞóÇÊöáõ ÑóåúäðÇ ÈöÓóÈúÚöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓöíäó
ÝóßóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÃóáúÝðÇ íóæúãó
ÇáúÌöäóÇíóÉö ÅÐú ÇáúãóÚúäóì íóÌúãóÚõåõãóÇ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡ æóáóæú ÞóÊóáó
ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÚóÈúÏðÇ ÝóÏõÝöÚó Èöåö æóÞöíãóÉõ ÇáúãóÏúÝõæÚö
ÞóáöíáóÉñ Ãóæú ßóËöíÑóÉñ¡ Ëõãøó ÞóÊóáó ÃóÍóÏõ ÇáúãóÏúÝõæÚóíúäö ÕóÇÍöÈóåõ
ÝóÇáúÍõßúãõ Ýöíåö ßóÐóáößóº áöÃóäøóåõãóÇ ÞóÇãóÇ ãóÞóÇãó ÇáúÃóÕúáóíúäö
ÝóßóÃóäøó ÇáúÃóÕúáóíúäö ÞóÇÆöãóíúäö ÝóÇÒúÏóÇÏóÊú ÞöíãóÊõåõãóÇ¡ Ëõãøó
ÞóÊóáó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÕóÇÍöÈóåõº áöÃóäøó Íõßúãó ÇáúÈóÏóáö áóÇ íõÎóÇáöÝõ
Íõßúãó ÇáúÃóÕúáö¡ æóÝöí ÇáúãõäúÊóÞóì ÑóÌõáñ ÞóØóÚó íóÏó ÃóãóÉö ÅäúÓóÇäò
ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ¡ Ëõãøó ÑóåóäóåóÇ Çáúãóæúáóì ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò æóåöíó
ÞöíãóÊõåóÇ ÝóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò¡ æóáóãú ÊóäúÞõÕúåóÇ
ÇáúæöáóÇÏóÉõ ÔóíúÆðÇ¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú ãöäú ÇáúÌöäóÇíóÉö¡ ÝóÅöäú ÔóÇÁó
Çáúãóæúáóì ÍóÇÓóÈó ÇáúãõÑúÊóåöäó ÝóíóÐúåóÈõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÍöÓóÇÈö
Ðóáößó æóáóÇ ÔóíúÁó áóåõ Úóáóì ÇáúÌóÇäöí¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÃóÎóÐó ãöäú
ÇáúÌóÇäöí ÞöíãóÊóåóÇ íóæúãó ÞóØúÚö íóÏöåóÇ æóåöíó ÃóáúÝñ æóíóÑúÌöÚõ
ÇáúÌóÇäöí Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÞöíãóÊöåóÇ ãóÞúØõæÚóÉð æóÐóáößó
ÎóãúÓõãöÇÆóÉòº áöÃóäøóåóÇ ãóÇÊóÊú Ýöí ÖóãóÇäö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÊóßõæäõ
ãóÖúãõæäóÉð Úóáóíúåöº áöÃóäøó Ñóåúäó ÇáúãóÌúäöíøö Úóáóíúåö íóÞúØóÚõ
Íõßúãó ÇáÓøöÑóÇíóÉö æóíóÑúÌöÚõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö ÈöãóÇ
Öóãöäó æóåõæó ÎóãúÓõãöÇÆóÉòº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇõäúÊõÞöÖó Ýöí ÇáúÃõãøö
ÈöÇáúåóáóÇßö æóíóÑúÌöÚõ ÃóíúÖðÇ Úóáóíúåö ÈöÍöÕøóÉö ÇáúÃõãøö ãöäú
ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóíóÈúÞóì áöáúãõÑúÊóåöäö Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó ÍöÕøóÉó ÇáúæóáóÏö¡ ÝóÅöäú ãóÇÊó
ÇáúæóáóÏõ ÈóØóáó ÇáÑøóåúäõ Ýöíåö æóÑóÌóÚó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöåóÐöåö
ÇáúãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó ßõáøóåõ
ÚóÇÏó Åáóì ÇáúÃõãøö ÐóßóÑó ÇÈúäõ ÓöãóÇÚóÉó Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó ÑóÌõáñ
Ñóåóäó ÑóÌõáðÇ ßõÑøðÇ ãöäú ÔóÚöíÑò æóÛõáóÇãðÇ æóÈöÑúÐóæúäðÇ ßõáøõ
æóÇÍöÏò íõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð ÈöãöÇÆóÉö ÏöÑúåóãò æóÞóÈóÖó ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÝóÃóÞúÖóãó ÇáúÛõáóÇãõ ÇáúÈöÑúÐóæúäó ÇáÔøóÚöíÑó¡ ÝóÅöäøó ËõáõËó ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãú Ñóåúäñ ÈöËõáõËö ÇáúãöÇÆóÉöº áöÃóäøó ÇáúãöÇÆóÉó
ãóÞúÓõæãóÉñ Úóáóì ËóáóÇËóÉò æóÞöíãóÊõåóÇ ãõÓúÊóæöíóÉñ ÝóíõÕöíÈõ ßõáøó
æóÇÍöÏò ËõáõËõåõ æóÇáËøõáõËóÇäö áöáÑøóÇåöäö ÝóÌöäóÇíóÉõ ËõáõËö ÇáúÚóÈúÏö
Úóáóì ÇáËøõáõËö ãöäú ÇáÑøóåúäö åóÏóÑñº áöÃóäøó ÌöäóÇíóÉó ÇáÑøóåúäö Úóáóì
ÇáÑøóåúäö ãõåúÏóÑóÉñ æóÌöäóÇíóÉõ ËõáõËóíú ÇáúÚóÈúÏö ãõÚúÊóÈóÑóÉñ
ÝóÊóßõæäõ Ýöí ÚõäõÞö ÇáúÚóÈúÏöº áöÃóäøó ÌöäóÇíóÉó ÚóÈúÏö ÇáÑøóÇåöäö
Úóáóì ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÊóßõæäõ ãóÖúãõæäóÉð Úóáóíúåö ÝóÈóÞöíó
ÇáúÈöÑúÐóæúäõ ËóáóÇËóÉó ÃóÊúÓóÇÚö ÇáúãöÇÆóÉö æóÓóÞóØó ÊõÓúÚõåõ æóåöíó
ËõáõËõåóÇ æóÝöí ÇáúÚóÈúÏö ËóáóÇËóÉõ ÃóÊúÓóÇÚö ÇáúãöÇÆóÉö æóåöíó
ËõáõËõåóÇ¡ æóÝöí ÇáÔøóÚöíÑö ËóáóÇËóÉõ ÃóÊúÓóÇÚö ÇáúãöÇÆóÉö æóåöíó
ËõáõËõåóÇ ÝóÌöäóÇíóÉõ ÇáúÚóÈúÏö Úóáóì ÊõÓúÚò æóÇÍöÏò åóÏóÑñº áöÃóäøóåõ
ÌöäóÇíóÉõ ÇáÑøóåúäö ÝóíóáúÒóãõ ÇáÊøõÓúÚóÇäöº áöÃóäøó ÌöäóÇíóÉó
ËõáõËóíúåö ÌöäóÇíóÉõ ÛóíúÑö ÇáÑøóåúäö Úóáóì ÇáÑøóåúäö Ýóíóßõæäõ ãóÇ
ÈóÞöíó ËóáóÇËóÉõ ÃóÊúÓóÇÚö ÇáúãöÇÆóÉö æóÓóÞóØó ÊõÓúÚõåõ¡ æóáóæú ßóÇäó
ÇáúÈöÑúÐóæúäõ ÖóÑóÈó ÇáúÛõáóÇãó ÝóÝóÞóÃó Úóíúäóåõ íóÐúåóÈõ äöÕúÝõ ËõáõËö
ÇáÏøóíúäö æóåõæó ÊõÓúÚñ æóäöÕúÝñ¡ Ëõãøó ÃóÞúÖóãó ÇáúÛõáóÇãõ
ÇáúÈöÑúÐóæúäó ÇáÔøóÚöíÑó ÝóíóáúÒóãõåõ ÃóíúÖðÇ ãöäú ÌöäóÇíóÉò Ýöí
ÇáÔøóÚöíÑö ÊõÓúÚóÇäö Ýóíóßõæäõ Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ËóáóÇËóÉõ ÃóÊúÓóÇÚò
æóäöÕúÝõ¡ æóÝöí ÇáúÈöÑúÐóæúäö ËóáóÇËóÉõ ÃóÊúÓóÇÚò Ýóíóßõæäõ ÌõãúáóÊõåõ
ÓöÊøóÉó ÃóÊúÓóÇÚò.
æóÝöí ÇáúÌóÇãöÚö ãóÓóÇÆöáõåõ Úóáóì ÝõÕõæáò ãõÎúÊóáöÝóÉò: ÃóÍóÏõåóÇ Ýöí
åóáóÇßö ÇáúãóÑúåõæäö ÈöÓöÑóÇíóÉö ÇáúÌöäóÇíóÉö ÇáúæóÇÞöÚóÉö Ýöí íóÏö
ÇáÑøóÇåöäö. æóÇáËøóÇäöí Ýöí ÇáúÌöäóÇíóÉö Úóáóì ÇáúãóÑúåõæäóÉö
æóæóáóÏöåóÇ. æóÇáËøóÇáöËõ Ýöí ÅÚúæóÇÑö ÇáúãóÑúåõæäóÉö¡ æóÝöí Ñóåúäö
ÇáúÚóæóÇÑö Ëõãøó ÇäúÌöáóÇÁö ÇáúÈóíóÇÖö ÃóÕúáõåõ Åäú Ñóåóäó ÇáúãóÌúäöíøõ
Úóáóíúåö íóÞúØóÚõ Íõßúãó ÇáÓøöÑóÇíóÉö æóíõÈúÑöÆõ ÇáúÌóÇäöíó Úóäú
ÖóãóÇäöåóÇ ßóÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøóåõ ÊóÚóÐøóÑó ÅíÌóÇÈõ ÖóãóÇäö ÇáÓøöÑóÇíóÉö
Úóáóì ÇáúÈóÇÆöÚöº áöÃóäøó ÇáÓøöÑóÇíóÉó ÍóÕóáóÊú Ýöí ãöáúßö ÇáúãõÔúÊóÑöí
æóÊóÚóÐøóÑó ÅíÌóÇÈõåõ Úóáóì ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöí ÇáöÇäúÊöåóÇÁö ÝóÊóÕöíÑõ
ÇáúÌöäóÇíóÉõ ãõÎóÇáöÝóÉð áöáúÌöäóÇíóÉö æóÇáäøöåóÇíóÉõ ãõÈóÇíöäóÉñ Úóäú
ÇáúÈöÏóÇíóÉö æóÐóáößó áóÇ íóÌõæÒõ æóÇáÑøóåúäõ ßóÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøó
ÇáúãõÑúÊóåöäó ãóáóßó ÇáúãóÑúåõæäó ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö ÈöÇáÏøóíúäö
ÝóíóÊóÈóÏøóáõ Çáúãöáúßõ ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö ÝóÇáúÈóÑóÇÁóÉõ Úóäú ÖóãóÇäö
ÇáÓøöÑóÇíóÉö ÅäøóãóÇ ÊóÍúÕõáõ ÚöäúÏó ÇáúåóáóÇßö áóÇ ÞóÈúáóåõ ÍóÊøóì Åäøó
ÇáÑøóÇåöäó áóæú ÇÝúÊóßøó ÇáÑøóåúäó ÞóÈúáó ÇáÓøöÑóÇíóÉö¡ Ëõãøó ÓóÑóì
Öóãöäó ÇáúÌóÇäöí ÌóãöíÚó ÈóÏóáö ÇáÑøóåúäö áóÇ ÈóÏóáó ÇáØøóÑóÝö ÞóØóÚó
íóÏó ÌóÇÑöíóÉò ÞöíãóÊõåóÇ ÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÛóÑöãó ÇáúÞóÇØöÚõ áöäóÝúÓöåö
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò áöáÑøóÇåöäö ÍóÇáøðÇ æóáóÇ íóÛúÑóãõ ÈöÇáÓøöÑóÇíóÉöº áöÃóäøó
ÇáúÌóÇäöíó ÈöÇáÑøóåúäö ÈóÑöÆó Úóäú ÖóãóÇäö ÇáÓøöÑóÇíóÉöº áöÃóäøóåóÇ
ÍóÕóáóÊú Ýöí ãöáúßö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóÈóÞöíó Úóáóíúåö ÃóÑúÔõ ÇáúíóÏö
æóÊóÌöÈõ Ýöí ãóÇáöåö ÍóÇáøóÉð ßóÖóãóÇäö ÅÊúáóÇÝö ÇáúãóÇáöº áöÃóäøó
ÃóØúÑóÇÝó ÇáúÚóÈúÏö ãõáúÍóÞóÉñ ÈöÇáúÃóãúæóÇáö ÝóÅöÊúáóÇÝõåóÇ íõæÌöÈõ
ÖóãóÇäó ÇáúãóÇáö æóÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÇáúåóáóÇßö íóÕöíÑõ ãõÓúÊóæúÝöíðÇ
áöÏóíúäöåö ÈöÞóÏúÑö ÎóãúÓöãöÇÆóÉò ÝóÓóÞóØó Ðóáößó¡ æóáóæú ãóÇÊóÊú
ÈóÚúÏóãóÇ æóáóÏóÊú æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóæóáóÏõåóÇ Ñóåúäñ
ÈöãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó ÝóíõÏúÝóÚõ Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýóíóßõæäõ
ÑóåúäðÇ Ýöí íóÏöåö ãóÚó ÇáúæóáóÏöº áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó ÇäúÞóÓóãó Úóáóì
ÇáúÃõãøö æóÇáúæóáóÏö äöÕúÝóíúäö áöÇÓúÊöæóÇÁö ÞöíãóÊöåöãóÇ áöáúÍóÇáøö¡
æóÈóÞöíøóÉõ ÞöíãóÉö ÇáúæóáóÏö ÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÅöáóì æóÞúÊö ÇáúÝößóÇßö
ÝóÊóÍóæøóáó
(8/316)
äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö Åáóíúåö æóÐóåóÈó
äöÕúÝõåõ ÈöÐóåóÇÈö ÇáúÃõãøö¡ ÝóÅöÐóÇ ãóÇÊóÊú ÇáúÃõãøõ ÈóÚúÏóãóÇ
ÊóÍóæøóáó äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö Åáóì ÇáúæóáóÏö ÙóåóÑó Ãóäøó ÇáÏøóíúäó ßóÇäó
Ýöí äöÕúÝö ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÚöäúÏó ÞóÖóÇÁò æóÇÞúÊöÖóÇÁò æóÅöíÝóÇÁò
æóÇÓúÊöíÝóÇÁò¡ æóÝöí äöÕúÝöåóÇ ÚóÞúÏõ æóÏöíÚóÉò æóÃóãóÇäóÉòº áöÃóäøóåõ
ÙóåóÑó Ãóäøó äöÕúÝóåóÇ ßóÇäó ãóÖúãõæäðÇ æóäöÕúÝóåóÇ ÃóãóÇäóÉñ æóÚóÞúÏõ
ÇáÑøóåúäö íõæÌöÈõ ÇáúÈóÑóÇÁóÉó Úóäú ÖóãóÇäö ÇáÓøöÑóÇíóÉö æóÚóÞúÏõ
ÇáúÃóãóÇäóÉö íõæÌöÈõ Úóáóì ÇáúÞóÇØöÚö ÖóãóÇäó äöÕúÝö ÇáÓøöÑóÇíóÉö
æóÐóáößó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÖóãóÇäõ äöÕúÝö ÇáúÌöäóÇíóÉö æóåöíó ÇáúÞóØúÚõ
æóÐóáößó ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó Ýóíóßõæäõ ÌõãúáóÊõåõ ÓóÈúÚóãöÇÆóÉò
æóÎóãúÓöíäó.
æóÑõæöíó Úóäú ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Ãóäøó
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ãöäú Ðóáößó Úóáóì ÚóÇÞöáóÉö ÇáúÌóÇäöí ãõÄóÌøóáðÇ Ýöí
ËóáóÇËö Óöäöíäó æóãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó ÊóÌöÈõ Ýöí ãóÇáöåöº áöÃóäøó
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÖóãóÇäõ äöÕúÝö ÇáäøöÕúÝöº áöÃóäøóåõ áóãú íõåúÏóÑú äöÕúÝõ
ÇáÓøöÑóÇíóÉö æóÖóãóÇäõ ÇáäøóÝúÓö ÊóÌöÈõ Úóáóì ÇáúÚóÇÞöáóÉö ãõÄóÌøóáðÇ
æóãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó ÖóãóÇäõ ÇáúãóÇáö æóÖóãóÇäõ ÇáúãóÇáö íóÌöÈõ Ýöí
ãóÇáöåö ÍóÇáøðÇ æóíõÏúÝóÚõ ãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäöº
áöÃóäøó åóÐóÇ ÈóÏóáõ äöÕúÝö äóÝúÓö ÇáúÌóÇÑöíóÉö æóäöÕúÝõåóÇ ßóÇäó
ãóÍúÈõæÓðÇ Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö¡ æóÅöäú ßóÇäó ÃóãóÇäóÉð ÝóßóÐóáößó
ÈóÏóáõåóÇ íõÏúÝóÚõ Åáóíúåö ÍóÊøóì íóßõæäó ãóÍúÈõæÓðÇ ÚöäúÏóåõ ãóÚó
ÇáúæóáóÏö¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÇáúãöÇÆóÊóÇäö æóÇáúÎóãúÓõæäó Ýöí íóÏö
ÇáúãõÑúÊóåöäö åóáóßóÊú ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁòº áöÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú ÈóÏóáðÇ ßóãóÇ
ßóÇäóÊú ÃóãóÇäóÉð Ýöí íóÏöåö æóáöáúÈóÏóáö Íõßúãõ ÇáúãõÈúÏóáö Ýóíóåúáößõ
ÃóãóÇäóÉð¡ ÝóÅöäú åóáóßó ÇáúæóáóÏõ ÈóÚúÏó Ðóáößó Ãóäú íóÑõÏøó
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáúãöÇÆóÊóíúäö æóÇáúÎóãúÓöíäó Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö
æóÇáÑøóÇåöäõ Úóáóì ÇáúÞóÇØöÚöº áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó áóãøóÇ åóáóßó ÞóÈúáó
ÇáúÝößóÇßö ÊóÈóíøóäó ÃóäøóÇ ÃóÎúØóÃúäóÇ Ýöí ÇáúÞöÓúãóÉö ÍóÊøóì ÞóÓóãúäóÇ
ÇáÏøóíúäó ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäöº áöÃóäøóåõ ÙóåóÑó Ãóäøó ÇáÏøóíúäó
ßõáøóåõ ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö áóÇÒöãò Íöíäó áóãú íóÈúÞó æóÞúÊó ÇáúÝößóÇßö
ÝóÞóÏú åóáóßóÊú ÇáúÃõãøõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö æóÙóåóÑó Ãóäøó
ÇáúãõÑúÊóåöäó ÞóÈóÖó ãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó ãöäú ÇáÑøóåúäö ÈöÛóíúÑö
ÍóÞøò æóÙóåóÑó Ãóäøó ÇáúÞóÇØöÚó ßóÇäó ÈóÑöíÆðÇ Úóäú ÇáÓøöÑóÇíóÉö
ßõáøöåóÇ æóÅöäøóãóÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ÃóÑúÔõ ÇáúíóÏö ÎóãúÓõãöÇÆóÉò áóÇ
ÛóíúÑõ¡ æóÞóÏú ÃóÎóÐó ãöäúåõ ÇáÑøóÇåöäõ ãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó ÈöÛóíúÑö
ÍóÞøò ÝóíóÑõÏøõ Ðóáößó Úóáóíúåö ÃóÕúáðÇ Åäøó ÇáÏøóíúäó ãóÊóì ÞõÓöãó
Úóáóì ÇáúÃõãøö æóÇáúæóáóÏö áöáúÍóÇáö íõäúÙóÑõ Åäú ÈóÞöíóÊú ÞöíãóÊõåõ
ÛóíúÑó ãõäúÊóÞöÕóÉò Åáóì æóÞúÊö ÇáúÝößóÇßö áóÇ ÊõÚóÇÏõ ÇáúÞöÓúãóÉõ
íóæúãó ÇáúÝößóÇßö.
æóÅöäú ÇõäúÊõÞöÕúÊ ÞöíãóÊõåõ ÊõÚóÇÏõ ÇáúÞöÓúãóÉõº áöÃóäøóåõ ÙóåóÑó
ÇáúÎóØóÃõ Ýöí ÇáúÞöÓúãóÉöº áöÃóäøóåõ æóÌóÈó ÊóÞúÓöíãõ ÇáÏøóíúä Úóáóì
ÞöíãóÉö ÇáúæóáóÏö íóæúãó ÇáúÝößóÇßöº áöÃóäøó ÇáúÃõãøó ÊõÚúÊóÈóÑõ íóæúãó
ÇáÑøóåúäö æóÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö ÊõÚúÊóÈóÑõ íóæúãó ÇáúÝößóÇßö áöãóÇ
ÈóíøóäøóÇ.
[ÇáúãóÓóÇÆöáõ Úóáóì ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóÞúÓóÇãò]
Ëõãøó ÇáúãóÓóÇÆöáõ Úóáóì ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóÞúÓóÇãò: ÇáúÃóæøóáõ Ñóåóäó
ÌóÇÑöíóÉð ÈöÃóáúÝò ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóÞóÊóáóåóÇ ÚóÈúÏñ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ¡ Ëõãøó ÐóåóÈó Úóíúäõåõ
íóÝúÊóßøõåõ ÇáÑøóÇåöäõ ÈöÃóÑúÈóÚóÉö ÃóÊúÓóÇÚö ÇáúÃóáúÝöº áöÃóäøó
ÇáúÚóÈúÏó ÏõÝöÚó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÃõãøö æóÇáúæóáóÏö ÌóãöíÚðÇ ÝóíõÞúÓóãõ
ÇáúÚóÈúÏõ ÇáúãóÏúÝõæÚõ ÚóáóíúåöãóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÞöíãóÊöåöãóÇ ÃóËúáóÇËðǺ
áöÃóäøó ÞöíãóÉó ÇáúÃõãøö ÖöÚúÝõ ÞöíãóÉö ÇáúæóáóÏö¡ ÝóÅöÐóÇ ÐóåóÈó Úóíúäõ
ÇáúÚóÈúÏö ÝóÞóÏú ÐóåóÈó äöÕúÝõ ÈóÏóáö ÇáúæóáóÏö æóáóÇ íóÐúåóÈõ ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÔóíúÁñ.
ÇáËøóÇäöíóÉõ Ñóåóäó ÌóÇÑöíóÉð ÈöÃóáúÝò ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóæóáóÏóÊú
æóáóÏðÇ ÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ ÝóÞóÊóáóÊú ÇáúÃõãøõ ÌóÇÑöíóÉð ÞöíãóÊõåóÇ
ãöÇÆóÉñ ÝóÏõÝöÚóÊú ÝóæóáóÏóÊú ÇáúãóÏúÝõæÚóÉõ æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ
Ëõãøó ÇÚúæóÑøóÊú ÇáúÃõãøõ ÐóåóÈó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÌõÒúÁñ ãöäú ÃóÑúÈóÚóÉò
æóÃóÑúÈóÚöíäó ÌõÒúÁðÇ. æóÑõæöíó Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì - íóÐúåóÈõ ÓõÏõÓõ ÇáÏøóíúäö æóíóÝúÊóßøõåõ ÈöÎóãúÓóÉö ÃóÓúÏóÇÓò
æóÌúåõ ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö Ãóäøó ÞöíãóÉó ÇáúãóÏúÝõæÚóÉö ÅäøóãóÇ
ÊõÚúÊóÈóÑõ íóæúãó ÇáÏøóÝúÚöº áöÃóäøóåóÇ ÅäøóãóÇ ÏóÎóáóÊú Ýöí ÖóãóÇäöåö
ÈöÇáÏøóÝúÚö æóÞöíãóÊõåóÇ íóæúãó ÇáÏøóÝúÚö ãöÇÆóÉñ¡ æóÞóÏú ÇäúÏóÝóÚó
ÇáÏøóíúäõ Åáóì ÇáúãóÞúÊõæáóÉö æóæóáóÏöåóÇ áöÇÓúÊöæóÇÁö ÞöíãóÊöåóÇ
ÝóÊóÍóæøóáó äöÕúÝõ ãóÇ Ýöí ÇáúãóÞúÊõæáóÉö ãöäú ÇáÏøóíúäö Åáóì æóáóÏöåóÇ
æóÈóÞöíó äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö ÝöíåóÇ¡ Ëõãøó ÇáúãóÏúÝõæÚóÉõ áóãøóÇ ÞóÇãóÊú
ãóÞóÇãó ÇáúãóÑúåõæäóÉö ÊóÍóæøóáó ãóÇ Ýöí ÇáúãóÑúåõæäóÉö ãöäú ÇáÏøóíúäö
æóåõæó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò Úóáóì ÃóÍóÏó ÚóÔóÑó ÌõÒúÁðǺ áöÃóäøó ÞöíãóÉó
ÇáúãóÏúÝõæÚóÉö ãöÇÆóÉñ íóæúãó ÇáÏøóÝúÚö æóÞöíãóÉó æóáóÏöåóÇ ÃóáúÝñ
íóæúãó ÇáúÝößóÇßö ÝóÕóÇÑó ßõáøõ ãöÇÆóÉò ÓóåúãðÇ ÝóÕóÇÑó ÇáÏøóíúäõ
ãóÞúÓõæãðÇ Úóáóì ÃóÍóÏó ÚóÔóÑó ÝóÕóÇÑó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúãóÏúÝõæÚóÉö Óóåúãñ¡
ÝóÅöÐóÇ ÇÚúæóÑøóÊú ÐóåóÈó äöÕúÝõåóÇ ÝóÐóåóÈó äöÕúÝõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåóÇ
ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó äöÕúÝõ Óóåúãò ÝóÇäúßóÓóÑó ÇáúÍöÓóÇÈõ ÝóÇÖúÑöÈú
ÇËúäóíúäö Ýöí ÃóÕúáö äöÕúÝö ÇáúÝóÑöíÖóÉö æóÐóáößó ÃóÍóÏó ÚóÔóÑó ÝóÕóÇÑó
ÇËúäóíúäö æóÚöÔúÑöíäó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúæóáóÏö ÚöÔúÑõæäó ÌõÒúÁðÇ æóÈöÅöÒóÇÁö
ÇáúÃõãøö ÌõÒúÁóÇäö¡ ÝóÅöÐóÇ ÕóÇÑó äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö ÇËúäóíúäö æóÚöÔúÑöíäó
ÕóÇÑó ÇáäøöÕúÝõ ÇáúÂÎóÑõ ßóÐóáößó ÝóÕóÇÑó Çáúßõáøõ ÃóÑúÈóÚóÉð
æóÃóÑúÈóÚöíäó ÌõÒúÁðÇ ÇËúäóÇäö æóÚöÔúÑõæäó ÈöÅöÒóÇÁö æóáóÏö
ÇáúãóÑúåõæäóÉö æóÚöÔúÑõæäó ÈöÅöÒóÇÁö æóáóÏö ÇáúãóÏúÝõæÚóÉö æóÓóåúãóÇäö
ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúãóÏúÝõæÚóÉö æóÓóÞóØó Óóåúãñ ÈöÐóåóÇÈö äöÕúÝöåóÇ ÈöÇáúÚóæóÑö
ÝóíóÈúÞóì ËóáóÇËóÉñ æóÃóÑúÈóÚõæäó ÌõÒúÁðÇ ÝóíóÝúÊóßøõåõ ÈöÐóáößó¡ æóáóæú
áóãú ÊóÚúæóÑøó ÇáúÃõãøõ ÇáúÞóÇÊöáóÉõ ÍóÊøóì ÞóÊóáóåõãú ÌóãöíÚðÇ ÚóÈúÏñ
ÞöíãóÊõåõ ÃóáúÝñ ÝóÏóÝóÚó Èöåöãú¡ Ëõãøó ÇÚúæóÑøó ÇáúÚóÈúÏõ ÝóÇáÑøóÇåöäõ
íóÝúÊóßøõåõ ÈöÎóãúÓóÉö ÃóÓúåõãò ãöäú ÓöÊøóÉò æóÚöÔúÑöíäó ãóÇ íóÎõÕøõ
ÇáúÞóÇÊöáóÉó Óóåúãñ æóäöÕúÝõ ÚõÔúÑò.
æóãóÇ íóÎõÕøõ æóáóÏóåóÇ ÎóãúÓóÉñº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó ÇáúãóÏúÝõæÚó ÞóÇãó
ãóÞóÇãóåõãú æóÕóÇÑõæÇ ßóÃóäøóåõãú ÃóÍúíóÇÁñ ãóÚúäðì¡ æóáóãú íõäúÊóÞóÕú
ãöäú ÞöíãóÊöåöãú ÔóíúÁñ¡ æóÅöäú ÇõäúÊõÞöÕó ÓöÚúÑõåõãúº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó
ÕóÇÑó ãóÏúÝõæÚðÇ ÈöÃóáúÝóíú ÏöÑúåóãò æóãöÇÆóÉòº áöÃóäøóåõ ÏõÝöÚó Èöåöãú
æóÞöíãóÊõåõãú ÃóáúÝóÇäö æóãöÇÆóÉñ ÝóÇäúÞóÓóãó ÇáúÚóÈúÏõ Úóáóì
ÇáúÃóáúÝóíúäö æóãöÇÆóÉñ Úóáóì ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó ÓóåúãðÇ ßõáøõ ãöÇÆóÉö
Óóåúãò ãöäú Ðóáößó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÞóÇÊöáóÉö æóÚóÔóÑóÉñ ÈöÅöÒóÇÁö æóáóÏöåóÇ
æóÚóÔóÑóÉñ ÈöÅöÒóÇÁö æóáóÏö ÇáúãóÞúÊõæáóÉö ÝóáóãøóÇ ÐóåóÈó Úóíúäõ
ÇáúÚóÈúÏö ÝóÞóÏú ÐóåóÈó ãöäú
(8/317)
ÇáÏøóíúäö äöÕúÝõåõ ÝóÐóåóÈó äöÕúÝõ ÈóÏóáö
ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÎóãúÓóÉõ ÃóÓúåõãò ÝóÙóåóÑó ÃóäøóÇ ÃóÎúØóÃúäóÇ
Ýöí ÇáúÞöÓúãóÉöº áöÃóäøóåõ áóãú íóÈúÞó ÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö ÇáúãóÞúÊõæáö
Åáóì íóæúãö ÇáúÝößóÇßö ÇõäúÊõÞöÕó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÝóÊõÓúÊóÃúäóÝõ
ÇáúÞöÓúãóÉõ ÝóíõÞúÓóãõ ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÞöíãóÉö ÇáúãóÞúÊõæáö íóæúãó
ÇáÑøóåúäö æóÚóáóì ÇáúÈóÇÞöí ãöäú ÞöíãóÉö æóáóÏöåóÇ íóæúãó ÇáúÝößóÇßö
æóÐóáößó ÎóãúÓóÉñ ÝóíõÞúÓóãõ ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÓöÊøóÉò æóÚöÔúÑöíäó
ÓóåúãðǺ áöÃóäøó ßõáøó ÃóáúÝò ÕóÇÑó Úóáóì ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó ÌõÒúÁðÇ
áóãøóÇ ÕóÇÑó ÇáúÚóÈúÏõ Úóáóì ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó ÌõÒúÁðÇ æóÞöíãóÉõ
ÇáúãóÞúÊõæáóÉö ÃóáúÝñ ÝóíõÌúÚóáõ ÃóÍóÏðÇ æóÚöÔúÑöíäó æóÞöíãóÉõ æóáóÏöåóÇ
ÎóãúÓóÉñ ÝóíóÕöíÑõ ÓöÊøóÉð æóÚöÔúÑöíäó ÃóÍóÏñ æóÚöÔúÑõæäó ÈöÅöÒóÇÁö
ÇáúãóÞúÊõæáóÉö æóÎóãúÓóÉñ ÈöÅöÒóÇÁö æóáóÏöåóÇ ÝóÊóÍóæøóáó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÁö
ÇáúãóÞúÊõæáóÉö Åáóì ÇáúÞóÇÊöáóÉöº áöÃóäøóåóÇ ÞóÇãóÊú ãóÞóÇãóåõãú¡ Ëõãøó
ÇáúãõÍóæøóáõ Åáóì ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÇäúÞóÓóãó ÚóáóíúåóÇ æóÚóáóì æóáóÏöåóÇ
Úóáóì ÊöÓúÚóÉö ÃóÓúåõãò æóÚõÔúÑö Óóåúãòº áöÃóäøó ÞöíãóÉó ÇáúÞóÇÊöáóÉö
íóæúãó ÇáÏøóÝúÚö ãöÇÆóÉñ æóãöÇÆóÉñ ãöËúáõ ÚõÔúÑö ÞöíãóÉö ÇáúãóÞúÊõæáö
æóÐóáößó ÓóåúãóÇäö æóÚõÔúÑõ Óóåúãòº áöÃóäøó ÞöíãóÉó ÇáúãóÞúÊõæáóÉö
ÕóÇÑóÊú Úóáóì ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó ÌõÒúÁðÇ ÝóÊóßõæäõ ãöÇÆóÉð ãöäú Ðóáößó
ÓóåúãóÇäö æóÚõÔúÑõ Óóåúãò æóãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÞöíãóÉö æóáóÏöåóÇ ÎóãúÓóÉõ
ÃóÓúåõãò ÝóÊóÕöíÑõ ÌõãúáóÊõåõ ÓóÈúÚóÉó ÃóÓúåõãò æóÚõÔúÑó Óóåúãò
ÓóåúãóÇäö æóÚõÔúÑñ ÍöÕøóÉõ ÇáúÞóÇÊöáóÉö æóÎóãúÓóÉõ ÃóÓúåõãò ÈóÏóáõ
æóáóÏöåóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÐóåóÈó Úóíúäõ ÇáúÚóÈúÏö ÐóåóÈó äöÕúÝõ ÍöÕøóÊöåóÇ
æóÐóáößó Óóåúãñ æóäöÕúÝñ æóÚõÔúÑõ Óóåúãò æóãöäú ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó
ÝóíóÈúÞóì ÚöÔúÑõæäó ÛóíúÑó äöÕúÝö ÚõÔúÑö Óóåúãò ÝóíóÝúÊóßøõåõ ÇáÑøóÇåöäõ
ÈöåóÐóÇ.
æóÇáËøóÇáöËóÉõ ÌóÇÑöíóÉñ ãóÑúåõæäóÉñ ÈöÃóáúÝò æóåöíó ÞöíãóÊõåóÇ ÞóØóÚóÊú
íóÏóåóÇ ÌóÇÑöíóÉñ ÞöíãóÊõåóÇ ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÝóÏõÝöÚóÊú ÈöåóÇ¡ Ëõãøó
æóáóÏóÊú ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóÞóÊóáóåõãú
ÌóãöíÚðÇ ÚóÈúÏñ æóÏõÝöÚó Èöåöãú ÝóÐóåóÈó Úóíúäõåõ ÇÝúÊóßøóåõ ÈöÓóÈúÚóÉò
æóÚöÔúÑöíäó ãöäú ÎóãúÓóÉò æóÃóÑúÈóÚöíäó ãöäú ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔöÆúÊ
ÞõáúÊõ: íóÝúÊóßøõåõ ÈöËóáóÇËóÉö ÃóÎúãóÇÓö ÇáÏøóíúäö æóÊóÎúÑöíÌõåõ Ãóäøó
ÇáúÞóÇØöÚóÉó áóãøóÇ ÏõÝöÚóÊú ÞóÇãóÊú ãóÞóÇãó íóÏö ÇáúãóÞúØõæÚóÉö æóßóÇäó
Ýöí íóÏö ÇáúãóÞúØõæÚóÉö ÞóÈúáó ÇáúÞóØúÚö äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó
ÇáúíóÏó ãöäú ÇáúÂÏóãöíøö äöÕúÝõåõ ÝóíóÊóÍóæøóáõ äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö Åáóì
ÇáúÞóÇØöÚóÉö¡ æóÅöäú ÞóÇãóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÞóÇØöÚóÉö Úóäú ÎóãúÓöãöÇÆóÉòº
áöÃóäøóåóÇ ÞóÇãóÊú ãóÞóÇãó ÇáúíóÏö ÇáúãóÞúØõæÚóÉö æóÕóÇÑó ßóÃóäøó íóÏó
ÇáúãóÞúØõæÚóÉö ÞóÇÆöãóÉñ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÊóÑóÇÌóÚó ÓöÚúÑõåóÇ æóÈóÞöíó Ýöí
ÇáúãóÞúØõæÚóÉö íóÏõåóÇ äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö ÝóáóãøóÇ æóáóÏóÊú ßõáøõ
æóÇÍöÏóÉò ãöäú ÇáúÌóÇÑöíóÊóíúäö æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÇäúÞóÓóãó
Ýöí ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ãöäúåõãóÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÚóáóíúåöãóÇ æóÚóáóì
æóáóÏöåöãóÇ äöÕúÝóíúäö áöÇÓúÊöæóÇÁö ÞöíãóÊöåöãóÇ ÝóÕóÇÑó Ýöí ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ÑõÈõÚõ ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó
ÝóáóãøóÇ ÞóÊóáóåõãú ÌóãöíÚðÇ ÚóÈúÏñ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ æóÏõÝöÚó Èöåöãú
ÞóÇãó ÑõÈõÚõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúÚóÈúÏö ãóÞóÇãó ßõáøö æóÇÍöÏò
ãöäúåõãúº áöÃóäøó ÞöíãóÊóåõãú ãõÊóÓóÇæöíóÉñº áöÃóäøó ÞöíãóÉó ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãú íóæúãó ÏõÝöÚó ÇáúÚóÈúÏõ ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøó
ÇáúÃóÑúÈóÚóÉó ßõáøóåõãú ÃóÍúíóÇÁñ¡ æóáóãú íõäúÊóÞóÕú ãöäúåõãú ÔóíúÁñ
ÈóÏóäðÇ æóÇäúÊõÞöÕó ÓöÚúÑðÇ ÝóáóãøóÇ ÐóåóÈó Úóíúäõ ÇáúÚóÈúÏö ÝóÞóÏú
ÐóåóÈó ãöäú ÈóÏóáö ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãú äöÕúÝõåõ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóÇ
íóÐúåóÈõ ÈöÐóåóÇÈö äöÕúÝö ÈóÏóáö ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ãöäú ÇáúÌóÇÑöíóÊóíúäö
äöÕúÝõ ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåóÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÝóÙóåóÑó ÃóäøóÇ ÃóÎúØóÃúäóÇ Ýöí
ÇáúÞöÓúãóÉöº áöÃóäøóåõ ÙóåóÑó Ãóäøóåõ áóãú íóÈúÞó ÞöíãóÉõ æóáóÏö ßõáøö
æóÇÍöÏóÉò ãöäúåõãóÇ ÎóãúÓõãöÇÆóÉò Åáóì æóÞúÊö ÇáúÝößóÇßö Èóáú ÈóÞöíó
ÞóÏúÑõ ãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉò æóÚöÔúÑöíäó áóãøóÇ ÐóåóÈó ãöäú ÈóÏóáö ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúæóáóÏóíúäö äöÕúÝõåõ.
æóÈóÞöíó äöÕúÝõåõ æóåõæó ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó ÝóÊõÓúÊóÃúäóÝõ
ÇáúÞöÓúãóÉõ ÝóíõÞúÓóãõ ÌóãöíÚõ ÇáÏøóíúäö Úóáóì ÞöíãóÉö ÇáúÌóÇÑöíóÉö
ÇáúãóÞúØõæÚóÉö íóæúãó ÇáÑøóåúäö æóÐóáößó ÃóáúÝñ æóÚóáóì ÞöíãóÉö
æóáóÏöåóÇ íóæúãó ÇáúÝößóÇßö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó
ÝóíõÌúÚóáõ ÃóÞóáøõ ÇáúãóÇáóíúäö æóåõæó ÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó ÓóåúãðÇ
ÝóÕóÇÑóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÌóÇÑöíóÉö ËóãóÇäöíóÉó ÃóÓúåõãò æóÞöíãóÉõ æóáóÏöåóÇ
Óóåúãñ ÝóÕóÇÑóÊú ÊöÓúÚóÉñ ÝóíõÌúÚóáõ ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÊöÓúÚóÉö ÃóÓúåõãò
ÝóíóÕöíÑõ ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúæóáóÏö Óóåúãñ ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÃõãøö æóåöíó
ËóãóÇäöíóÉõ ÃóÊúÓóÇÚö ÇáÏøóíúäö¡ Ëõãøó ÊõÞúÓóãõ ËóãóÇäöíóÉõ ÃóÊúÓóÇÚö
ÇáÏøóíúäö Úóáóì ÇáúãóÞúØõæÚóÉö æóÇáúÞóÇØöÚóÉö äöÕúÝóíúäö Ëõãøó íõÞúÓóãõ
äöÕúÝõ ÇáúÞóÇØöÚóÉö æóÐóáößó ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóÊúÓóÇÚö ÇáÏøóíúäö Úóáóì
ÞöíãóÊöåóÇ æóåöíó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò íóæúãó ÇáÑøóåúäö æóÚóáóì ÞöíãóÉö ÈóÏóáö
æóáóÏöåóÇ íóæúãó ÇáúÝößóÇßö æóÐóáößó ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó
ÓóåúãðÇ æóÞöÓúãóÉõ ÃóÑúÈóÚóÉò Úóáóì ÎóãúÓóÉò áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ÝóÇÖúÑöÈú
ÃóÕúáó ÝóÑöíÖóÉö ÇáúãóÞúØõæÚóÉö æóæóáóÏöåóÇ æóÐóáößó ÊöÓúÚóÉñ Ýöí
ÎóãúÓóÉò ÝóíóÕöíÑõ ÎóãúÓóÉð æóÃóÑúÈóÚöíäó áöáúãóÞúØõæÚóÉö ÃóÑúÈóÚõæäó
æóáöæóáóÏöåóÇ ÎóãúÓóÉñ¡ Ëõãøó ÊóÍóæøóáó äöÕúÝõ ÃóÑúÈóÚöíäó Åáóì
ÇáúÞóÇØöÚóÉö æóåõæó ÚöÔúÑõæäó¡ Ëõãøó ÊõÞúÓóãõ ÚöÔúÑõæäó Úóáóì
ÇáúÞóÇØöÚóÉö æóæóáóÏöåóÇ Úóáóì ÎóãúÓóÉö ÃóÓúåõãò ÈöÅöÒóÇÁö æóáóÏöåóÇ
æóÐóáößó ÃóÑúÈóÚóÉñ æóÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóÎúãóÇÓöåö ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÞóÇØöÚóÉö
æóÐóáößó ÓöÊøóÉó ÚóÔóÑó¡ ÝóÅöÐóÇ ÐóåóÈó Úóíúäõ ÇáúÚóÈúÏö ÝóÞóÏú ÐóåóÈó
ãöäú ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ äöÕúÝõåõ æóßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúãóÞúØõæÚóÉö
ÚöÔúÑõæäó ÓóåúãðÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÝóÓóÞóØó ÚóÔóÑóÉñ æóßóÇäó ÈöÅöÒóÇÁö
ÇáúÞóÇØöÚóÉö ÓöÊøóÉó ÚóÔóÑó ÝóÓóÞóØó ËóãóÇäöíóÉñ.
æóßóÇäó ÇáÓøóÇÞöØõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó æóÇáúÈóÇÞöí
ÓóÈúÚóÉñ æóÚöÔúÑõæäó ÝóíõÝúÊóßøõ ÇáúÚóÈúÏõ ÈöÐóáößó æóËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó
ÎõãõÓðÇ ÌóãöíÚõ ÇáÏøóíúäö ßõáøõ ÎõãõÓò ÊöÓúÚóÉñ ãöäú ÎóãúÓóÉò
æóÃóÑúÈóÚöíäó æóÓóÈúÚóÉò æóÚöÔúÑöíäó ËóáóÇËóÉõ ÃóÎúãóÇÓöåö.
æóÇáÑøóÇÈöÚóÉõ ÌóÇÑöíóÉñ ãóÑúåõæäóÉñ ÈöÃóáúÝò åöíó ÞöíãóÊõåóÇ ÝóæóáóÏóÊú
æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ Ëõãøó ÞóÊóáóÊú ÇáúÃõãøõ ÌóÇÑöíóÉð ÊõÓóÇæöí
ãöÇÆóÉð ÝóÏõÝöÚóÊú¡ Ëõãøó æóáóÏóÊú ÇáúãóÏúÝõæÚóÉõ æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí
ÃóáúÝðÇ¡ Ëõãøó ÞóÊóáóÊú ÇáúãóÏúÝõæÚóÉõ ÌóÇÑöíóÉð ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ
ÝóÏõÝöÚóÊú Èöåöãú ÝóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ Ëõãøó ãóÇÊóÊú
ÇáúÃõãøõ ÞõÓöãó ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÃóÍóÏò æóËóáóÇËöíäó ÝóãóÇ
(8/318)
ÃóÕóÇÈó ÚóÔóÑóÉð Ýóåõæó ÈöÍöÕøóÉö
ÇáúæóáóÏö ÇáúÃóæøóáö ãöäú ÇáúæóáóÏö ÇáúÍóíøö íõÄóÏøöíåö ÇáÑøóÇåöäõ æóãóÇ
ÃóÕóÇÈó ÃóÍóÏðÇ æóÚöÔúÑöíäó ÞõÓöãó Úóáóì ÇËúäóíú ÚóÔóÑó æóÚõÔúÑö Óóåúãò
ÝóãóÇ ÃóÕóÇÈó ÚóÔóÑóÉð Ýóåõæó ÍöÕøóÉõ ÇáúæóáóÏö ÇáËøóÇäöí íõÄóÏøöíåö
ÇáÑøóÇåöäõ æóãóÇ ÃóÕóÇÈó ÓóåúãðÇ æóÚõÔúÑðÇ ÃóÈúØóáó Úóäú ÇáÑøóÇåöäö
äöÕúÝóåõ æóÃóÏøóì äöÕúÝóåõ¡ æóÊóÎúÑöíÌõåõ Ãóäøó ÇáÏøóíúäó íõÞúÓóãõ Úóáóì
ÇáúãóÞúÊõæáóÉö ÇáúÃõæáóì æóæóáóÏöåóÇ äöÕúÝóíúäö áöÇÓúÊöæóÇÁö
ÞöíãóÊöåöãóÇ æóÚóáóì æóáóÏöåóÇ ÃóÍóÏó ÚóÔóÑóº áöÃóäøó ÞöíãóÉó
ÇáúÞóÇÊöáóÉö ãöÇÆóÉñ æóÞöíãóÉó æóáóÏöåóÇ ÃóáúÝñ ßõáøõ ãöÇÆóÉö Óóåúãò¡
æóÅöÐóÇ ÕóÇÑó äöÕúÝõ Ïóíúäö ÇáúÞóÇÊöáóÉö Úóáóì ÃóÍóÏó ÚóÔóÑó ÕóÇÑó
äöÕúÝõ Ïóíúäö æóáóÏö ÇáúãóÞúÊõæáóÉö ßóÐóáößó ÝóÕóÇÑó ßõáøõ ÇáÏøóíúäö
ÇËúäóíúäö æóÚöÔúÑöíäó ÓóåúãðÇ¡ Ëõãøó ÇáúÞóÇÊöáóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ áóãøóÇ
ÞóÊóáóÊú ÇáúÞóÇÊöáóÉó ÇáúÃõæáóì æóæóáóÏóíúåöãóÇ ÝóÞóÏú ÞóÇãó ãóÞóÇãóåõãú
æóÞöíãóÊõåõãú ÃóáúÝóÇäö æóãöÇÆóÉñ ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò ÃóáúÝñ æóÞöíãóÉõ
ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÇáúÃõæáóì ãöÇÆóÉñ ÝóÌóÚóáúäóÇ ßõáøó ãöÇÆóÉò ÓóåúãðÇ
ÝóÕóÇÑóÊú ÅÍúÏóì æóÚöÔúÑöíäó ÓóåúãðÇ ÝóÕóÇÑóÊú ÞóÇÊöáóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉö
ÅÍúÏóì æóÚöÔúÑöíäó ÓóåúãðÇ ÈóÏóáõ ßõáøö ÇáúæóáóÏóíúäö ÚóÔóÑóÉõ ÃóÓúåõãò
æóÈóÏóáõ ÃóÓúåóÇãöåöãú¡ Ëõãøó íõÌúÚóáõ æóáóÏõ ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö
Úóáóì ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó ÓóåúãðÇ ÝóÇáúÃõãøõ áöÇÓúÊöæóÇÁö ÞöíãóÊöåöãóǺ
áöÃóäøó æóáóÏóåóÇ ãõÊóæóáøöÏñ ÚöäúÏó ÈóÏóáö ÇáúÃóÔúÎóÇÕö ÇáËøóáóÇËóÉö.
æóÇáúãõÊóÝóÑøöÚõ æóÇáúãõÊóæóáøöÏõ Úóäú ãöáúßö ÅäúÓóÇäò íóßõæäõ ãöáúßðÇ
áóåõ ÝóÕóÇÑó ÈóÏóáõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúæóáóÏóíúäö ÚöÔúÑöíäó ÌõÒúÁðÇ
ÚóÔóÑóÉñ ãöäú ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÇáúÃóÎöíÑóÉö æóÚóÔóÑóÉñ ãöäú æóáóÏöåóÇ
æóÈóÏóáõ ÃõãøöåóÇ ÓóåúãóÇäö¡ ÝóÅöÐóÇ ãóÇÊóÊú ÇáúÞóÇÊöáóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ
ÝóÞóÏú ÐóåóÈó äöÕúÝõ ÈóÏóáöåöãú¡ ÝóÅöÐóÇ ÐóåóÈó äöÕúÝõ ÈóÏóáö
ÇáúæóáóÏóíúäö ÙóåóÑó ÃóäøóÇ ÃóÎúØóÃúäóÇ Ýöí ÇáúÞöÓúãóÉö ÝóÊõÓúÊóÃúäóÝõ
ÇáúÞöÓúãóÉõ ÝóíõÞúÓóãõ ÇáÏøóíúäõ ãõÓúÊóÃúäóÝðÇ Úóáóì ÞöíãóÉö
ÇáúãóÞúÊõæáóÉö ÇáúÃõæáóì æóÚóáóì ÃóáúÝò íóæúãó ÇáÑøóåúäö ÕóÇÑóÊú
ãõäúÞóÓöãóÉð Úóáóì ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó ÓóåúãðÇ æóÚóáóì ÞöíãóÉö ãóÇ ÈóÞöíó
ãöäú ÈóÏóáö æóáóÏöåóÇ íóæúãó ÇáúÝößóÇßö æóÐóáößó ÚóÔóÑóÉñ Ýóíóßõæäõ
ãóÈúáóÛõ ÌóãöíÚöåö ÃóÍóÏðÇ æóËóáóÇËöíäó ÓóåúãðÇ ÚóÔóÑóÉñ ÍöÕøóÉõ
ÇáúæóáóÏö æóÃóÍóÏñ æóÚöÔúÑõæäó ÍöÕøóÉõ ÇáúÃõãøö.
Ëõãøó ÊõÞúÓóãõ ÍöÕøóÉõ ÇáúãóÞúÊõæáóÉö ÇáúÃõæáóì Úóáóì ÞöíãóÉö
ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÇáúÃõæáóì æóÚóáóì ÞöíãóÉö æóáóÏöåóÇ Úóáóì ÇËúäóíú ÚóÔóÑó
ÓóåúãðÇ æóÚõÔúÑö Óóåúãò ÞöíãóÉõ ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÇáúÃõæáóì ãöÇÆóÉñ æóÞöíãóÉõ
ÇáúãóÞúÊõæáóÉö ÇáúÃõæáóì ÕóÇÑóÊú Úóáóì ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó ÓóåúãðÇ
ÝóÚóÔúÑñ ãöäúåóÇ íóßõæäõ Óóåúãóíúäö æóÚõÔúÑó Óóåúãò æóÈóÏóáõ æóáóÏöåóÇ
ÇáúÞóÇÊöáóÉõ ÇáúÃóÎöíÑóÉõ ÚóÔúÑõ ÃóÓúåõãò ãöäú ÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó
ÓóåúãðÇ ÝóáöÐóÇ íõÞúÓóãõ Ïóíúäõ ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÇáúÃõæáóì ÚóáóíúåóÇ æóÚóáóì
æóáóÏöåóÇ Úóáóì ÇËúäóíú ÚóÔóÑó ÓóåúãðÇ æóÚõÔúÑò ÓóåúãóÇäö æóÚõÔúÑñ
ÍöÕøóÉõ ÇáúÞóÇÊöáóÉö æóÚóÔóÑóÉõ ÃóÓúåõãò ÍöÕøóÉõ æóáóÏöåóÇ¡ Ëõãøó
íõÞúÓóãõ ÍöÕøóÉõ ÇáúÞóÇÊöáóÉö ÇáúÃõæáóì æóåöíó ÓóåúãóÇäö æóÚõÔúÑö Óóåúãò
Úóáóì ÈóÏóáöåóÇ æóåõæó ÌõÒúÁóÇäö ÃóÍóÏõåõãóÇ Ýöí ÇáúÞóÇÊöáóÉö
ÇáúÃóÎöíÑóÉö æóÚóáóì æóáóÏöåóÇ Úóáóì ÇáÓøóæóÇÁö¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäóÊú
ÌóÇÑöíóÉð ÈöÅöÍúÏóì ÚóíúäóíúåóÇ ÈóíóÇÖñ ãóÑúåõæäóÉñ ÈöÃóáúÝò æóåöíó
ÞöíãóÊõåóÇ ÝóÐóåóÈóÊú ÇáúÚóíúäõ ÇáúÃõÎúÑóì æóÕóÇÑóÊú ÊõÓóÇæöí
ãöÇÆóÊóíúäö ÐóåóÈó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóÎúãóÇÓöåö¡ ÝóÅöäú ÐóåóÈó
ÇáúÈóíóÇÖõ Úóäú ÇáúÚóíúäö ÇáúÃõæáóì áóãú íóÚõÏú ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÏøóíúäöº
áöÃóäøóåóÇ ÒöíóÇÏóÉñ ãõÊøóÕöáóÉñ ÍóÏóËóÊú ÈóÚúÏó ÇáÑøóåúäö ÝóáóÇ Êóßõæäõ
ãóÖúãõæäóÉð¡ ÝóÅöäú ÖóÑóÈó ÑóÌõáñ åóÐöåö ÇáúÚóíúäó ÝóÕóÇÑóÊú ÈóíúÖóÇÁó
ÛóÑöãó ËóãóÇäöãöÇÆóÉò æóíóÝúÊóßøõ ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúÌóÇÑöíóÉó ÇáúÃóÑúÔó
ÈöÎóãúÓóÉö ÃóÊúÓóÇÚö ÇáÏøóíúäö¡ ÝóÅöäú ÚóãöíóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ ÈóÚúÏó
Ðóáößó ÈöÃóäú ÐóåóÈóÊú ÇáúÚóíúäõ ÇáøóÊöí ßóÇäóÊú ÕóÍöíÍóÉð ÈóÚúÏó
ÇáÑøóåúäö ÝóÇáúÚóãóì íõæÌöÈõ äõÞúÕóÇäó ËóãóÇäö ãöÇÆóÉò ãöäú ÞöíãóÊöåóÇ¡
æóÞóÏú ÐóåóÈó Úóäú ÃóÑúÈóÚóÉö ÃóÎúãóÇÓöåóÇ ÝóÐóåóÈó ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóÎúãóÇÓö
ÇáÏøóíúäö æóíóÈúÞóì ÎóãúÓóÉñ æóíóÈúÞóì ÃóíúÖðÇ ÍöÕøóÉõ ÇáúÃóÑúÔö
ÃóÑúÈóÚóÉó ÃóÎúãóÇÓö ÇáÏøóíúäö ßóÐóáößó ÇáúÈóÇÞöí ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÎóãúÓóÉõ ÃóÓúåõãò ãöäú ÊöÓúÚóÉò ÝóíóÝúÊóßøõ ÇáÑøóåúäó ÎóãúÓóÉó
ÃóÊúÓóÇÚò.
ÑóÌõáñ Ñóåóäó ÌóÇÑöíóÉð ÈöÃóÍóÏö ÚóíúäóíúåóÇ ÈóíóÇÖñ ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ
ÈöÃóáúÝò ÝóÐóåóÈó ÇáúÈóíóÇÖõ æóÕóÇÑóÊú ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝóíúäö¡ Ëõãøó
ÇÈúíóÖøóÊú ÇáÕøóÍöíÍóÉõ æóÚóÇÏóÊú ÞöíãóÊõåóÇ Åáóì ÃóáúÝò ÝóÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò íõäúÙóÑõ Åáóì ãóÇ ßóÇäó íóäúÞõÕõ åóÐóÇ ÇáúÈóíóÇÖó¡
æóáóæú ßóÇäó ÇáúÈóíóÇÖõ Úóáóì ÍóÇáöåö¡ ÝóÅöäú äóÞóÕó ÃóÑúÈóÚóÉó
ÃóÎúãóÇÓö ÇáúÞöíãóÉö ÈóØóáó ÃóÑúÈóÚóÉõ ÃóÎúãóÇÓö ÇáÏøóíúäö æóÈóíóÇäõ
ÊóÚúáöíáö ßõáøö ÇáúãóÓóÇÆöáö íõäúÙóÑõ Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú ÞóÊóáóåõ ÚóÈúÏñ ÞöíãóÊõåõ ãöÇÆóÉñ
ÝóÏóÝóÚóåõ Èöåö ÇÝúÊóßøóåõ Èößõáøö ÇáÏøóíúäö) ¡ æóåóÐóÇ Þóæúáõ ÃóÈöí
ÍóäöíÝóÉó æóÃóÈöí íõæÓõÝó¡ æóÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ åõæó ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó
ÇÝúÊóßøóåõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó ÏóÝóÚó ÇáúÚóÈúÏó
ÇáúãóÏúÝõæÚó Åáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÏóíúäöåö æóáóÇ ÔóíúÁó Úóáóíúåö
ÛóíúÑõåõ¡.
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ íóÕöíÑõ ÑóåúäðÇ ÈöãöÇÆóÉò æóÓóÞóØó ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÈöÞóÏúÑö ÇáúÛóÇíóÉö ÞõáúäóÇ Åäøó ÇáúÚóÈúÏó ÇáËøóÇäöíó ÞóÇãó ãóÞóÇãó
ÇáúÃóæøóáö áóÍúãðÇ æóÏóãðÇ¡ æóáóæú ßóÇäó ÇáúÃóæøóáõ ÞóÇÆöãðÇ æóÇäúÊõÞöÕó
ÇáÓøöÚúÑõ áóÇ íõäúÊóÞóÕõ ÇáÏøóíúäõ æóåöíó Úóáóì ÇáúÎöáóÇÝö æóáöãõÍóãøóÏò
Ãóäøó ÇáúãóÑúåõæäó ÊóÛóíøóÑó Ýöí ÖóãóÇäö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóíõÎóíøóÑõ
ÇáÑøóÇåöäõ ßóÇáúÈóíúÚö æóÇáúãóÛúÕõæÈõ ÅÐóÇ ßóÇäó ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ÃóáúÝñ æóÞóÊóáó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÚóÈúÏðÇ ÞöíãóÊõåõ
ãöÇÆóÉñ Åäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúãõÔúÊóÑöí æóÇáúãóÛúÕõæÈö ãöäúåõ
ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó ÃóÎóÐó ÇáúÞóÇÊöáó æóáóÇ ÔóíúÁó áóåõ ÛóíúÑõåõ¡
æóÅöäú ÔóÇÁó ÝóÓóÎó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÇáúÈóíúÚó æóÑóÌóÚó ÇáúãóÛúÕõæÈõ ãöäúåõ
ÈöÞöíãóÉö ÇáúÚóÈúÏö æóáóåõãóÇ Ãóäøó ÇáÊøóÛúíöíÑó áóãú íóÙúåóÑú Ýöí
äóÝúÓö ÇáúÚóÈúÏö áöÞöíóÇãö ÇáËøóÇäöí ãóÞóÇãó ÇáúÃóæøóáö áóÍúãðÇ æóÏóãðÇ
ÝóáóÇ íóÌõæÒõ Êóãúáöíßõåõ ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ æóÚóáóì
åóÐóÇ ÇáúÎöáóÇÝö áóæú ÊóÑóÇÌóÚó ÓöÚúÑõåõ ÍóÊøóì ÕóÇÑó íõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð¡
Ëõãøó ÞóÊóáó ÚóÈúÏðÇ íõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð ÝóÏõÝöÚó Èöåö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (¡ æóÅöäú
(8/319)
ãóÇÊó ÇáÑøóÇåöäõ ÈóÇÚó æóÕöíøõåõ
ÇáÑøóåúäó æóÞóÖóì ÇáÏøóíúäó) º áöÃóäøó ÇáúæóÕöíøó ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó
ÇáúãõæÕöí æóßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÈöíÚó ÇáÑøóåúäó ÝóßóÐóÇ ÇáúæóÕöíøóÉõ ÞóÇáó
- ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú áóãú íóßõäú áóåõ æóÕöíøñ äóÕóÈó ÇáúÞóÇÖöí
áóåõ æóÕöíøðÇ æóÃóãóÑó ÈöÈóíúÚöåö) æóÝóÚóáó Ðóáößó Åáóì ÇáúÞóÇÖöíº
áöÃóäøó ÇáúÞóÇÖöíó äõÕöÈó äóÇÙöÑðÇ áöÍõÞõæÞö ÇáúãõÓúáöãöíäó ÅÐóÇ
ÚóÌóÒõæÇ Úóäú ÇáäøóÙóÑöº áöÃóäúÝõÓöåöãú¡ æóÞóÏú ÊóÚóíøóäó ÇáäøóÙóÑõ Ýöí
äóÕöíÈö ÇáúæóÕöíøö áöíõÄóÏøöíó ãóÇ Úóáóíúåö áöÛóíúÑöåö æóíóÓúÊóæúÝöí
ÍõÞõæÞóåõ ãöäú ÛóíúÑöåö¡ æóáóæú ßóÇäó Úóáóì ÇáúãóíøöÊö Ïóíúäñ ÝóÑóåóäó
ÇáúæóÕöíøõ ÈóÚúÖó ÇáÊøóÑößóÉö ÚöäúÏó ÛóÑöíãò áóåõ ãöäú ÛõÑóãóÇÆöåö áóãú
íóÌõÒú æóáöáúÂÎóÑöíäó Ãóäú íóÑõÏøõæåõº áöÃóäøóåõ ÅíËóÇÑñ áöÈóÚúÖö
ÇáúÛõÑóãóÇÁö ÈöÇáúÅöíÝóÇÁö ÇáúÍõßúãöíøö ÝóÃóÔúÈóåóåõ ÇáúÅöíËóÇÑõ
ÈöÇáúÅöíÝóÇÁö ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóÇáúÌóÇãöÚõ ãóÇ Ýöí ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ
ãöäú ÅÈúØóÇáö ÍóÞøö ÛóíúÑöåö ãöäú ÇáúÛõÑóãóÇÁö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó
ÇáúãóíøöÊó ÈöäóÝúÓöåö áóÇ íóãúáößõ Ðóáößó ÈöãóÑóÖö ãóæúÊöåö ÝóßóÐóÇ ãóäú
ÞóÇãó ãóÞóÇãóåõ.
æóÅöäú ÞõÖöíó Ïóíúäõåõãú ÞóÈúáó Ãóäú íóÑõÏøõæåõ ÌóÇÒó áöÒóæóÇáö
ÇáúãóÇäöÚö æóæõÕõæáö ÍóÞøöåöãú¡ æóáóæú áóãú íóßõäú áöáúãóíøöÊö ÛóÑöíãñ
ÂÎóÑõ ÌóÇÒó ÇáÑøóåúäõ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ ÈöÇáúÅöíÝóÇÁö ÇáúÍóÞöíÞöíøö æóÈöíÚó
Ýöí Ïöíäöåöº áöÃóäøóåõ íõÈóÇÚõ Ýöíåö ÞóÈúáó ÇáÑøóåúäö ÝóßóÐóÇ ÈóÚúÏóåõ¡
æóÅöÐóÇ ÇÑúÊóåóäó ÇáúæóÕöíøõ ÈöÏóíúäò áöáúãóíøöÊö Úóáóì ÑóÌõáò ÌóÇÒóº
áöÃóäøóåõ ÇÓúÊöíÝóÇÁñ Ýóíóãúáößõåõ æóáóåõ Ãóäú íóÈöíÚóåõ¡ æóÇóááøóåõ
ÃóÚúáóãõ.
[ÝóÕúáñ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÊóÝóÑøöÞóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö Ýöí ÃóæóÇÎöÑö
ÇáúßõÊõÈö]
(ÝóÕúáñ) åóÐóÇ ÇáúÝóÕúáõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúãõÊóÝóÑøöÞóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö
Ýöí ÃóæóÇÎöÑö ÇáúßõÊõÈö ÝóáöÐóÇ ÃóÎøóÑóåõ ÇÓúÊöÏúÑóÇßðÇ áöãóÇ ÝóÇÊóåõ
ÝöíãóÇ ÓóÈóÞó ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (Ñóåóäó ÚóÕöíÑðÇ ÞöíãóÊõåõ
ÚóÔóÑóÉñ ÈöÚóÔóÑóÉò ÝóÊóÎóãøóÑó¡ Ëõãøó ÊóÎóáøóáó æóåõæó íõÓóÇæöí
ÚóÔóÑóÉð Ýóåõæó Ñóåúäñ ÈöÚóÔóÑóÉò) íóÚúäöí ÅÐóÇ Ñóåóäó ÚöäúÏó ãõÓúáöãò
ÚóÕöíÑðÇ Åáóì ÂÎöÑöåóÇ ÞóÇáõæÇ ãóÇ ßóÇäó ãóÍöáøðÇ áöáúÈóíúÚö ÈóÞóÇÁð
íóßõæäõ ãóÍöáøðÇ áöáÑøóåúäö ÈóÞóÇÁð ßóãóÇ Ãóäøó ãóÇ íóßõæäõ ãóÍöáøðÇ
áöáúÈóíúÚö ÇÈúÊöÏóÇÁð íóßõæäõ ãóÍöáøðÇ áöáÑøóåúäö ÇÈúÊöÏóÇÁð æóÇáúÎóãúÑõ
ãóÍóáøñ áöáúÈóíúÚö ÈóÞóÇÁð¡ æóÅöäú áóãú íóßõäú ãóÍöáøðÇ áóåõ ÇÈúÊöÏóÇÁð
ÃóÞõæáõ: áöÞóÇÆöáò Ãóäú íóÞõæáó áóæú ßóÇäó ãóÏóÇÑõ ãóÓúÃóáóÊöäóÇ
ÇáúãóÐúßõæÑóÉö Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑö ãöäú ÇáÊøóÚúáöíáö áóãóÇ ÙóåóÑó
ÝóÇÆöÏóÉõ Þóæúáöåö¡ Ëõãøó ÕóÇÑó ÎóáøðÇ Ýöí æóÖúÚö ãóÓúÃóáóÉò Èóáú ßóÇäó
íóßúÝöí Ãóäú íõÞóÇáó æóãóäú Ñóåóäó ÚóÕöíÑðÇ ÈöÚóÔóÑóÉò ÝóÊóÎóãøóÑó
Ýóåõæó Ñóåúäñ ÈöÚóÔóÑóÉò áößöÝóÇíóÉö ÇáÊøóÚúáöíáö ÇáúãóÐúßõæÑö
ÈöÚóíúäöåö Ýöí ÅËúÈóÇÊö åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÇáúÚóÇãøö ÝóÊóÃóãøóáú ÞóÇáó
ÕóÇÍöÈõ ÇáúÚöäóÇíóÉö æóáöÞóÇÆöáò Ãóäú íóÞõæáó ãóÇ íóÑúÌöÚõ Åáóì
ÇáúãóÍöáøö ÝóÇáöÇÈúÊöÏóÇÁõ æóÇáúÈóÞóÇÁõ Ýöíåö ÓóæóÇÁñ ÝóãóÇ ÈóÇáõ åóÐóÇ
ÊóÎóáøóÝó Úóäú Ðóáößó ÇáúÃóÕúáö¡ æóÞóÇáó æóíõãúßöäõ Ãóäú íõÌóÇÈó Úóäúåõ
ÈöÃóäøóåõ ßóÐóáößó ÝöíãóÇ íóßõæäõ ÇáúãóÍöáøõ ÈóÇÞöíðÇ æóåóÇåõäóÇ
íóÊóÈóÏøóáõ ÇáúãóÍöáøõ ÍõßúãðÇ ÈöÊóÈóÏøõáö ÇáúæóÕúÝö ÝóßóÐóáößó
ÊóÎóáøóÝó Úóäú Ðóáößó ÇáúÃóÕúáö ÇåÜ.
ÃóÞõæáõ: Þóæúáõåõ: Ëõãøó ÊóÎóáøóáó æóåöíó ÊõÓóÇæöí ÚóÔóÑóÉð íõÔöíÑõ Åáóì
Ãóäøó ÇáúãõÚúÊóÈóÑó Ýöíåö Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö æóÇáäøõÞúÕóÇäö ÇáúÞöíãóÉõ¡
æóáóíúÓó ßóÐóáößó Èóáú ÇáúãõÚúÊóÈóÑõ ÇáúÞóÏúÑõº áöÃóäøó ÇáúÚóÕöíÑó
æóÇáúÎóáøó ãöäú ÇáúãõÞóÏøóÑóÇÊöº áöÃóäøóåõ ÅãøóÇ ãóßöíáñ Ãóæú ãóæúÒõæäñ
æóÝöíåóÇ äõÞúÕóÇäõ ÇáúÞöíãóÉö áóÇ íõæÌöÈõ ÓõÞõæØó ÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó
ÇáÏøóíúäö ßóãóÇ ãóÑøó Ýöí ÇäúßöÓóÇÑö ÇáúÞõáúÈö æóÅöäøóãóÇ íõæÌöÈõ
ÇáúÎöíóÇÑó Úóáóì ãóÇ ÐóßóÑúäóǺ áöÃóäøó ÇáúÛóÇíóÉó Ýöíåö ãõÌóÑøóÏõ
ÇáúæóÕúÝö æóÝóæóÇÊõ ßõáøö ÔóíúÁò ãöäú ÇáúæóÕúÝö Ýöí Çáúãóßöíáö
æóÇáúãóæúÒõæäö áóÇ íõæÌöÈõ ÓõÞõæØó ÔóíúÁò ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÅöÌúãóÇÚò
Èóíúäó ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ Ýóíóßõæäõ ÇáúÍõßúãõ Ýöíåö Ãóäøóåõ Åäú äóÞóÕó ÔóíúÁñ
ãöäú ÇáúÞóÏúÑö ÓóÞóØó ÈöÞóÏúÑöåö ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ
æóÃóÔóÇÑó ÈöÞóæúáöåö¡ Ëõãøó ÊóÎóáøóáó Åáóì Ãóäøó ÇáúãóÑúåõæäó ÚöäúÏóåõ
ãõÓóáøóãñ æóÇáÑøóÇåöäõ Ýóáóæú ßóÇäó ÐöãøöíøðÇ ÞóÇáó Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö
Ñóåóäó Ðöãøöíøñ ãöäú Ðöãøöíøò ÎóãúÑðÇ ÝóÕóÇÑóÊú ÎóáøðÇ áóÇ íóäúÞõÕõ ãöäú
ÞöíãóÊöåö ÈöÞóÏúÑöåö æóíóÈúÞóì ÑóåúäðǺ áöÃóäøó ÈöÇáÊøóÛúíöíÑö ãöäú
æóÕúÝö ÇáúãóÑóÇÑóÉö Åáóì ÇáúÍõãõæÖóÉö äóÞóÕóÊú ÇáúãóÇáöíøóÉõ ÚöäúÏóåõãú
æóãõÞóæøöãõåóÇ ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÇáúÚóíúäö ÈöÍóÇáöåóÇ æóÈöÊóÈóÏøõáö ÇáÕøöÝóÉö
áóÇ íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ ßóãóÇ áóæú ßóÇäó ÇáÑøóåúäõ ÞõáúÈðÇ ÝóÇäúßóÓóÑó
æóÈóÞöíó ÇáúæóÒúäõ Úóáóì ÍóÇáöåö.
Ëõãøó ÚöäúÏóåõãóÇ íóÊóÎóíøóÑõ ÇáÑøóÇåöäõ Åäú ÔóÇÁó ÇÝúÊóßøóåõ ÈöÌóãöíÚö
ÇáÏøóíúäö æóÃóÎóÐóåõ¡ æóÅöäú ÔóÇÁó Öóãøóäóåõ ÎóãúÑðÇ ãöËúáó ÎóãúÑöåö
ÝóíóÕöíÑõ ÇáúÎóáøõ ãöáúßðÇ áöáúãõÑúÊóåöäö æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Åäú ÔóÇÁó ÇÝúÊóßøóåõ ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö¡ æóÅöäú
ÔóÇÁó ÌóÚóáóåõ ÈöÇáÏøóíúäö ßóãóÇ Ýöí ãóÓúÃóáóÉö ÇáúÞõáúÈö ÅÐóÇ ÇäúßóÓóÑó
ßóãóÇ ãóÑøó ÈóíóÇäõåõ æóÞóíøóÏúäóÇ ÈöÞóæúáöäóÇ Ñóåóäó ãõÓúáöãñ ÚóÕöíÑðǺ
áöÃóäøó Ñóåúäó ÇáúßóÇÝöÑö ÇáúÎóãúÑó ÚöäúÏó ãõÓúáöãò Ãóæú Ñóåúäõ
ÇáúãõÓúáöãö ÇáúÎóãúÑó ÚöäúÏó ßóÇÝöÑò ÈóÇØöáñ ÞóÇáó ÇÑúÊóåóäó ÇáúãõÓúáöãõ
ãöäú ßóÇÝöÑò ÎóãúÑðÇ ÝóÕóÇÑó ÎóáøðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäö ÈóÇØöáñ æóíóßõæäõ
ÇáúÎóáøõ ÃóãóÇäóÉð Ýöí íóÏöåö áöáÑøóÇåöäö æóåõæó ÈöÇáúÎöíóÇÑö Åäú ÔóÇÁó
ÃóÎóÐóåõ ÞóÖóÇÁó Ïóíúäöåö¡ æóÅöäú ÔóÇÁó íóÏóÚõ ÇáúÎóáøó ÈöÏóíúäöåö Åäú
ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÎóáøö íóæúãó ÇáÑøóåúäö ßóÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó
ÇáúãõÓúáöãó íóÌõæÒõ Ãóäú íóÖúãóäó ÇáúÎóãúÑó ÈöÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ
ÓóÈóÈõ ÖóãóÇäò æóÇáúãóÖúãõæäõ ãóÊóì äõÕöÈó Ýöí íóÏö ÇáÖøóãöíäö íõÎóíøóÑõ
ãóäú áóåõ ÇáÖøóãóÇäõ ßóãóÇ áóæú ÛóÕóÈó ÇáúãõÓúáöãõ ÎóãúÑðÇ ãöäú Ðöãøöíøò
ÝóÕóÇÑóÊú ÎóáøðÇ Ýöí íóÏöåö íõÎóíøóÑõ ÇáÐøöãøöíøõº áöÃóäøó ÇáúÎóãúÑó
ÚöäúÏó Ãóåúáö ÇáÐøöãøóÉö íóÕúáõÍõ áöãóäóÇÝöÚó ãóÇ áóÇ íóÕúáõÍõ áóåõ
ÇáúÎóáøõ æóáóÇ æóÌúåó ÝóÕóÇÑó ÇáúÎóãúÑõ ßóÇáúåóÇáößö ãöäú æóÌúåò¡
æóáóíúÓó áóåõ Ãóäú íõÖóãøöäó ÇáúãõÑúÊóåöäó ÎóãúÑðÇ ãöËúáó ÎóãúÑöåöº
áöÃóäøó ÇáúãõÓúáöãó ãóäúåöíøñ Úóäú Êóãúáöíßö ÇáúÎóãúÑö¡ æóáóÇ æóÌúåó
Ãóäú íõÊúÑóßó ÇáúÎóáøó Úóáóíúåö æóíóÖúãóäó ÇáäøõÞúÕóÇäóº áöÃóäøóåõ
íõÄóÏøöí Åáóì ÇáÑøöÈóÇ. æóÇáúÃóæúÌóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐó ÇáúÎóáøó æóíóÖúãóäó
ÇáÏøóíúäó ßõáøóåõº áöÃóäøóåõ íóÊóÖóÑøóÑõ Èöåö ÝóÞõáúäóÇ ÈöÃóäøóåõ
íóÌúÚóáõåõ ÈöÇáÏøóíúäö áöíóÏúÝóÚó ÇáÖøóÑóÑó Úóäúåõ¡ æóáóíúÓó Ýöíåö
ÖóÑóÑñ Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ æóÌóÈóÊú ÞöíãóÉõ
ÇáúÎóãúÑö áöáÑøóÇåöäö Úóáóì ÇáúãõÑúÊóåöäö Ýóáóåõ Úóáóíúåö ãöËúáõ Ðóáößó
ÝóíóáúÊóÞöíóÇäö ÞöÕóÇÕðÇ.
æóáóæú ÇÑúÊóåóäó ÇáúßóÇÝöÑõ ÎóãúÑðÇ ãöäú ãõÓúáöãò áóÇ íóÌõæÒõ æóíóßõæäõ
ÃóãóÇäóÉð Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäöº áöÃóäøó ÇáúÎóãúÑó áóÇ íóÕöíÑõ
ãóÖúãõæäðÇ Úóáóì ÇáúßóÇÝöÑö ÇáúãõÓúáöãö¡ æóÅöäú ÞóÈóÖóåóÇ ÈöÌöåóÉö
ÇáÖøóãóÇäö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÛóÕúÈö
(8/320)
æóÇáúÅöÊúáóÇÝö ÇÑúÊóåóäó ãõÓúáöãñ ãöäú
ãõÓúáöãò ÚóÕöíÑðÇ ÝóÕóÇÑó ÎóãúÑðÇ ÝóáöáúãõÑúÊóåöäö ÊóÎúáöíáõåóÇ
æóÊóßõæäõ ÑóåúäðÇ æóíóÈúØõáõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÍöÓóÇÈö ãóÇ äóÞóÕó íóÚúäöí
ãöäú Çáúßóíúáö æóÇáúæóÒúäö ÈöÞóÐúÝö ÇáÒøóÈóÏöº áöÃóäøó ãöäú ÇáÊøóÎúáöíáö
ÅÍúíóÇÁó ÍóÞøö ÇáúãõÑúÊóåöäö æóÅöÕúáóÇÍó ÇáúÝóÇÓöÏö Ýóáóåõ Ðóáößó æóÝöí
ÅÈúÞóÇÁö ÇáúÚóÞúÏö ÈóÚúÏó ÇáÊøóÎúãöíÑö ÝóÇÆöÏóÉñ áöÌóæóÇÒö ÇáÊøóÎúáöíáö
ÝóíóÈúÞóì ßóÇáúÚóÕöíÑö ÅÐóÇ ÊóÎóãøóÑó ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö íóÈúÞóì ÇáúÈóíúÚõ
ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóÇáÏøóíúäõ íóÓúÞõØõ ÈöÇäúÊöÞóÇÕö ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ
ÇÍúÊóÈóÓó ÚöäúÏóåõ ÈóÚúÖó ÇáÑøóåúäö æóáóÇ íóäúÞõÕõ ÈöÇäúÊöÞóÇÕö
ÇáúÞöíãóÉö ßóãóÇ ÅÐóÇ ÊóÛóíøóÑó ÇáÓøöÚúÑõ æóÞóíøóÏúäóÇ ÈöÐößúÑö
ÇáúÚóÕöíÑö Ýöí ÇáúãõÓúáöãö ÞóÇáó: æóÅöäú ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ ßóÇÝöÑðÇ
íóÃúÎõÐõ ÇáúÎóãúÑó æóÇáÏøóíúäõ Úóáóíúåö¡ æóáóíúÓó áöáúãõÑúÊóåöäö Ãóäú
íõÎóáøöáóåóÇ¡ ÝóÅöäú ÎóáøóáóåóÇ Öóãöäó ÞöíãóÊóåóÇ íóæúãó Îóáøóáó
æóÑóÌóÚó ÈöÏóíúäöåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ßóÇäó ÇáÑøóÇåöäõ ãõÓúáöãðÇ
ÝóÎóáøóáóåóÇ áóãú íóÖúãóäú æóÇáúÝóÑúÞõ Ãóäøó åõäóÇßó áóÇ ÖóÑóÑó Úóáóì
ÇáÑøóÇåöäö Ýöí ÅÈúÞóÇÁö ÚóÞúÏö ÇáÑøóåúäö Åáóì ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáÊøóÎúãöíÑö
Èóáú áóåõ Ýöíåö ãóäúÝóÚóÉñº áöÃóäøó ãóÇáóåõ íóÕöíÑõ ãõÊóÞóæøöãðÇ
ÈöÇáÊøóÎúáöíáö¡ æóáóãú íóÕöÑú ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãõÊúáöÝðÇ áöãóÇ áóåõ Èóáú
ÅÖúÑóÇÑñ ÈöÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó áöÃóåúáö ÇáÐøóãøóÉö ÑóÛóÇÆöÈõ Ýöí
ÇáúÎóãúÑö ãóÇ áóíúÓó ãöËúáóåóÇ Ýöí ÇáúÚóÕöíÑö æóåõæó áóãú íóÑúÖó
Èößóæúäö ÇáúÎóãúÑö ÑóåúäðÇ Ýóáóæú ÈóÞøóíúäóÇ ÚóÞúÏó ÇáÑøóåúäö ÈóÚúÏó
ÊóÛúíöíÑö ãöáúßöåö Ýöí ÍóÞøöåö íõÄóÏøöí Åáóì ÇáÖøóÑóÑö Èöåöº áöÃóäøó
ÇáúÎóãúÑó ÈöÇáúÚóÕöíÑö ÌöäúÓóÇäö ãõÎúÊóáöÝóÇäö Ýöí ÍóÞøö Ãóåúáö
ÇáÐøöãøóÉö æóåõæó áóãú íóÚúÞöÏú ÇáÑøóåúäó Úóáóì ÇáúÎóãúÑö æóÅöäøóãóÇ
ÚóÞóÏó Úóáóì ÇáúÚóÕöíÑö ÝóáóÇ íóÈúÞóì ÇáúÚóÞúÏõ Ýóíóßõæäõ áöáÑøóÇåöäö
ÃóÎúÐõ ÇáúÎóãúÑö ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö.
ÝóÅöäú ÎóáøóáóåóÇ íóÖúãóäõ ÞöíãóÊóåóǺ áöÃóäøóåõ ÃóÊúáóÝó ÇáúÎóãúÑó
ÈöÇáÊøóÎúáöíáö Úóáóì ÇáÐøöãøöíøö áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ¡ æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
Ñóåóäó Ðöãøöíøñ ãöäú Ðöãøöíøò ÌöáúÏó ãóíúÊóÉò ÝóÏóÈóÛóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ
áóãú íóßõäú ÑóåúäðÇ æóÃóÎóÐóåõ ÇáÑøóÇåöäõ æóÃóÚúØóÇåõ ÃõÌúÑóÉó
ÇáÏøöÈóÇÛóÉö Åäú ßóÇäó áóåõ ÞöíãóÉñº áöÃóäøó ÌöáúÏó ÇáúãóíúÊóÉö áóíúÓó
ÈöãóÇáò ÚöäúÏó ÃóÍóÏò Ýóáóãú íóäúÚóÞöÏú ÇáúÚóÞúÏõ áöÝóæóÇÊö ÇáúãóÍöáøö
ÝóáóÇ íóÚõæÏõ ÌóÇÆöÒðÇ ÈöÍõÏõæËö ÇáúãóÍóáøöíøóÉö ãöäú ÈóÚúÏõ ßóãóÇ áóæú
Ñóåóäó ãöäú ãõÓúáöãò ÎóãúÑðÇ ÝóÕóÇÑóÊú ÎóáøðÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÏóÈóÛóåõ ÈöÔóíúÁò
áóåõ ÞöíãóÉñ ÈóÞöíó ÃóËóÑõåõ Ýöí ÇáúÌöáúÏö Ýóíóßõæäõ áóåõ Úóáóì ÕóÇÍöÈö
ÇáúÌöáúÏö ÞöíãóÉõ ãóÇ ÒóÇÏó ÇáÏøöÈóÇÛõ Ýöíåö ßóãóäú ÕóÈóÛó ËóæúÈó
ÅäúÓóÇäò ÈöÕóÈúÛöåö ÝóÕóÇÍöÈõ ÇáËøóæúÈö íóÃúÎõÐõåõ ÈöÞöíãóÉö ãóÇ ÒóÇÏó
ÇáÕøóÈúÛõ Ýöíåö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ.
Ñóåóäó Ðöãøöíøñ ãöäú Ðöãøöíøò ÎóãúÑðÇ¡ Ëõãøó ÃóÓúáóãó áóãú íóÈúÞó
ÑóåúäðÇ Ãóíú áóãú íóÈúÞó ãóÖúãõæäðÇ¡ ÝóÅöäú ÎóáøóáóåóÇ æóÊóÎóáøóáóÊú
Ýóåöíó Ñóåúäñº áöÃóäøó ÇáúÎóãúÑó áóÇ ÊóÕúáõÍõ Ãóäú Êóßõæäó ãóÖúãõæäóÉð
áöãóÚúäðì íõÊóæóåøóãõ ÒóæóÇáõåõ¡ ÝóÅöÐóÇ ÒóÇáó ÇáúÚóÇÑöÖõ ÈöÃóäú ÕóÇÑóÊú
ÎóáøðÇ íóßõæäõ ÑóåúäðÇ Úóáóì ÍóÇáöåöº áöÃóäøó Ýöí ÅÈúÞóÇÁö ÇáÑøóåúäö
ÝóÇÆöÏóÉð æóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó áöáúãõÑúÊóåöäö æöáóÇíóÉõ ÇáúÍóÈúÓö
áöáÊøóÎóáøõáö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú Ñóåóäó ÔóÇÉð ÞöíãóÊõåóÇ ÚóÔóÑóÉñ
ÈöÚóÔóÑóÉò ÝóãóÇÊóÊú ÝóÏóÈóÛó ÌöáúÏóåóÇ æóåõæó íõÓóÇæöí ÏöÑúåóãðÇ Ýóåõæó
Ñóåúäñ ÈöÏöÑúåóãò) º áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó íóÊóÚóÐøóÑõ ÈöÇáúåóáóÇßö¡ æóÅöÐóÇ
ÃóÍúíóÇ ÈóÚúÖó ÇáúãóÍöáøö íóÚõæÏõ ÇáúÍõßúãõ ÈöÞóÏúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ
ÅÐóÇ ãóÇÊóÊú ÇáÔøóÇÉõ ÇáúãóÈöíÚóÉõ ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö ÝóÏóÈóÛó ÌöáúÏóåóÇ
ÍóíúËõ áóÇ íóÚõæÏõ ÇáúÈóíúÚõ ÈöÞóÏúÑöåö æóáöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó íóäúÝóÓöÎõ
ÈöÇáúåóáóÇßö ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö ÝóÏóÈóÛó ÌöáúÏóåóÇ ÍóíúËõ áóÇ íóÚõæÏõ
ÕóÍöíÍðÇ æóÃóãøóÇ ÇáÑøóåúäõ ÝóíóÊóÚóÐøóÑõ ÈöÇáúåóáóÇßö.
æóãöäú ÇáúãóÔóÇíöÎö ãóäú íóÞõæáõ ÈöÚóæúÏö ÇáúÈóíúÚö. æóÞóæúáõåõ æóåõæó
íõÓóÇæöí ÏöÑúåóãðÇ ÙóÇåöÑõåõ Ãóäøóåõ íõÚúÊóÈóÑõ Ýöí ÇáúÞöíãóÉö ÍóÇáó
ÇáÏøöÈóÇÛö¡ æóßóÐóÇ Þóæúáõåõ Ýóåõæó Ñóåúäñ ÈöÏöÑúåóãò ÞóÇáõæÇ åóÐóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÌöáúÏö íóæúãó ÇáÑøóåúäö ÏöÑúåóãðÇ¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú
ÞöíãóÊõåõ íóæúãó ÇáÑøóåúäö ÏöÑúåóãóíúäö ßóÇäó ÇáúÌöáúÏõ ÑóåúäðÇ
ÈöÏöÑúåóãóíúäö æóíõÚúÑóÝõ Ðóáößó ÈöÇáÊøóÞúæöíãö æóÃóäú ÊõÞóæøóãó
ÇáÔøóÇÉõ ÇáúãóÑúåõæäóÉõ ÛóíúÑó ãóÓúáõæÎóÉò Ëõãøó ÊõÞóæøóãó ãóÓúáõæÎóÉð
ÝóÇáÊøóÝóÇæõÊõ ÈóíúäóåõãóÇ åõæó ÞöíãóÉõ ÇáúÌöáúÏö åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú
ÇáÔøóÇÉõ ßõáøõåóÇ ãóÖúãõæäóÉð¡ æóÅöäú ßóÇäó ÈóÚúÖõåóÇ ÃóãóÇäóÉð ÈöÃóäú
ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåóÇ ÃóßúËóÑó ãöäú ÇáÏøóíúäö íóßõæäõ ÇáúÌöáúÏõ ÃóíúÖðÇ
ÈóÚúÖõåõ ÃóãóÇäóÉð ÈöÍöÓóÇÈöåö Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÍöÕøóÊöåö ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÞóÇáõæÇ åóÐóÇ ÏóÈóÛóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÔóíúÁò áóÇ ÞöíãóÉó
áóåõ¡ æóÅöäú ÏóÈóÛóåõ ÈöÔóíúÁò áóåõ ÞöíãóÉñ ßóÇäó áöáúãõÑúÊóåöäö ÍóÞøõ
ÍóÈúÓöåö ÈöãóÇ ÒóÇÏó ÇáÏøöÈóÇÛõ Ýöíåö ßóãóÇ áóæú ÛóÕóÈó ÌöáúÏó ãóíúÊóÉò
æóÏóÈóÛóåõ ÈöÔóíúÁò áóåõ ÞöíãóÉñ.
Ëõãøó Þöíáó íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ Ýöíåö ÍóÊøóì ÅÐóÇ ÃóÏøóì ÇáÑøóÇåöäõ ãóÇ
ÒóÇÏó ÇáÏøöÈóÇÛõ Ýöíåö ÃóÎóÐóåõ¡ æóáóíúÓó áóåõ Ãóäú íóÍúÈöÓóåõ
ÈöÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÍóÈóÓóåõ ÈöÇáÏøóíúäö ÇáËøóÇäöí ÝóÕóÇÑó
Èöåö ãóÍúÈõæÓðÇ ÍõßúãðÇ ÎóÑóÌó ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÃóæøóáö
ÍõßúãðÇ ßóãóÇ ÅÐóÇ Ñóåóäóåõ ÍóÞöíÞóÉð ÈöÃóäú Ñóåóäó ÇáÑøóåúäó ÈöÏóíúäò
ÂÎóÑó ÛóíúÑö ãóÇ ßóÇäó ãóÍúÈõæÓðÇ Èöåö¡ ÝóÅöäøóåõ íóÎúÑõÌõ Úóäú
ÇáúÃóæøóáö æóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáËøóÇäöí ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ æóÞöíáó áóÇ
íóÈúØõáõº áöÃóäøó ÇáÔøóíúÁó ÅäøóãóÇ íóÈúØõáõ ÈöãóÇ åõæó ÝóæúÞóåõ Ãóæú
ãöËúáõåõ æóáóÇ íóÈúØõáõ ÈöãóÇ åõæó Ïõæäóåõ ßóÇáúãóÈöíÚö ÈöÃóáúÝò ÅÐóÇ
ÈóÇÚóåõ ËóÇäöíðÇ ãöäúåõ ÈöÃóÞóáøó Ãóæú ÈöÃóßúËóÑó íóÈúØõáõº áöÃóäøóåõ
ãöËúáõåõ æóáóÇ íóÈúØõáõ ÈöÇáúÅöÌóÇÑóÉö æóÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó ÇáËøóÇäöíó
Ïõæäó ÇáúÃóæøóáöº áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ íóÓúÊóÍöÞøõ ÍóÈúÓó ÇáúÌöáúÏö
ÈöÇáúãöÇÆóÉö ÇáøóÊöí ÇÊøóÕóáóÊú ÈöÇáúÌöáúÏö ÈöÍõßúãö ÇáÏøöÈóÇÛö æóÊöáúßó
ÇáúãóÇáöíøóÉõ ÊóÈóÚñ áöáúÌöáúÏöº áöÃóäøóåóÇ æóÕúÝñ áóåõ æóÇáúæóÕúÝõ
ÏóÇÆöãðÇ íóÊúÈóÚõ ÇáúÃóÕúáó ÝóÇáÑøóåúäõ ÇáúÃóæøóáõ Ñóåúäñ ÈöãóÇ åõæó
ÃóÕúáñ ÈöäóÝúÓöåö¡ æóáóíúÓó ÈöÊóÈóÚò áöÛóíúÑöåö æóåõæó ÇáÏøóíúäõ
Ýóíóßõæäõ ÃóÞúæóì ãöäú ÇáËøóÇäöí Ýóáóãú íóÑúÊóÝöÚú ÇáúÃóæøóáõ
ÈöÇáËøóÇäöí.
ÞóÇáó Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåóÇ ÃóßúËóÑó ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÈöÃóäú ßóÇäóÊú ÚöÔúÑöíäó æóÇáÏøóíúäõ ÚóÔóÑóÉð íõäúÙóÑõ Åäú
ßóÇäó ÇáúÌöáúÏõ íõÓóÇæöí ÏöÑúåóãðÇ æóÇáúÈóÇÞöí ÊöÓúÚóÉó ÚóÔóÑó
ÝóÇáúÌöáúÏõ Ñóåúäñ ÈöäöÕúÝö ÏöÑúåóãò¡ æóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÊõåóÇ ÃóÞóáøó
ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÃóäú ßóÇäóÊú ÊõÓóÇæöí ÎóãúÓóÉð æóÇáúÌöáúÏõ ÏöÑúåóãðÇ
æóÇááøóÍúãõ ÃóÑúÈóÚóÉð ÓóÞóØó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÃóÑúÈóÚóÉñ æóÈóÞöíó
ÇáúÌöáúÏõ ÑóåúäðÇ ÈöÓöÊøóÉòº áöÃóäøó ÈöÇáúåóáóÇßö ÓóÞóØó ÎóãúÓóÉñ ãöäú
(8/321)
ÇáÏøóíúäö ãöÞúÏóÇÑõ ÞöíãóÉö ÇáÑøóåúäö
æóÈóÞöíó ÇáÏøóíúäõ ÎóãúÓóÉð¡ ÝóÅöÐóÇ ÏóÝóÚó ÇáúÌöáúÏó ÝóÞóÏú ÃóÍúíóÇ
ÎõãõÓó ÇáÑøóåúäö ÝóÚóÇÏó ÎõãõÓõ ÇáÏøóíúäö ÇáøóÐöí ßóÇäó ÈöÅöÒóÇÆöåö
æóåõæó ÏöÑúåóãñ æóÓóÞóØó ÃóÑúÈóÚóÉñ ÇáøóÊöí ÈöÅöÒóÇÁö ÇááøóÍúãöº
áöÃóäøóåõ áóãú íõÒöáú ÇáÊøóæóì Úóäú ÇááøóÍúãö æóßóÇäó ÇáúÈóÇÞöí ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÓöÊøóÉð ÝóÕóÇÑó ÇáúÌöáúÏõ ãóÑúåõæäðÇ ÈöÓöÊøóÉò ãóÖúãõæäðÇ
ÈöÏöÑúåóãòº áöÃóäøó ßõáøó ÌõÒúÁò ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÇáÔøóÇÉö ãóÑúåõæäñ
ÈöÌóãöíÚö ÇáÏøóíúäö ãóÖúãõæäñ ÈöãöÞúÏóÇÑö ÞöíãóÊöåö ÝóßóÐóÇ ÇáúÌöáúÏõ
åóÐóÇ ÅÐóÇ ÏõÈöÛó ÈöÔóíúÁò áóÇ ÞöíãóÉó áóåõ.
ÝóÅöäú ÏõÈöÛó ÈöÔóíúÁò áóåõ ÞöíãóÉñ¡ ÝóÅöäøóåõ íóÓúÊóÍöÞøõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ
ÇáúÍóÈúÓó ÈöãóÇ ÒóÇÏó ÇáÏøöÈóÇÛõ Ýöíåö ßóÇáúÛóÕúÈö¡ ÝóÅöÐóÇ ÇÓúÊóÍóÞøó
ÇáúÍóÈúÓó ÈöÏóíúäò ÂÎóÑó ÍóÇÏöËò åóáú íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ ÇáúÃóæøóáõ
ÞóÇáó ÇáúÝóÞöíåõ ÃóÈõæ ÌóÚúÝóÑò ÇáúåöäúÏõæóÇäöíøõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì - áöÞóÇÆöáò Ãóäú íóÞõæáó íóÈúØõáõ ÇáÑøóåúäõ ÇáúÃóæøóáõ Ýöí
ÍóÞøö ÇáúÌöáúÏö æóíóÕöíÑõ ÇáúÌöáúÏõ ÑóåúäðÇ ÈöãóÇ ÒóÇÏó ÇáÏøöÈóÇÛõ Ýöíåö
ßóãóÇ Ñóåóäó ÇáÑøóÇåöäõ åóÐöåö ÇáúÚóíúäó ÈöÏóíúäò ÍóÇÏöËò æóáöÞóÇÆöáò
Ãóäú íóÞõæáó íóÈúÞóì ÇáÑøóåúäõ ÇáúÃóæøóáõ æóíóÕöíÑõ ãóÍúÈõæÓðÇ ÈöÞöíãóÉö
ÇáÏøöÈóÇÛö ÍóÊøóì áóÇ íóßõæäó áöáÑøóÇåöäö Ãóäú íóÝúÊóßøóåõ ãóÇ áóãú
íóÑõÏøó ãóÇ ÈöÅöÒóÇÆöåö ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÞöíãóÉö ÇáÏøöÈóÇÛö. ÞóÇáó Ýöí
ÇáúãõäúÊóÞóì Ñóæóì åöÔóÇãñ Úóäú ãõÍóãøóÏò Ñóåóäó ÃóÌúäóÈöíøñ ÈöÏóíúäò
ÂÎóÑó æóåõæó ÃóáúÝñ ÚóÈúÏðÇ ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑ ÇáúãóØúáõæÈö Ëõãøó
ÃóÌúäóÈöíøñ ÂÎóÑõ Ñóåóäóåõ ÚóÈúÏðÇ ÂÎóÑó ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑ ÇáúãóØúáõæÈö
Ýóåõæó ÌóÇÆöÒñ æóÇáúÃóæøóáõ Ñóåúäñ ÈöÃóáúÝò.
æóÇáËøóÇäöí Ñóåúäñ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉòº áöÃóäøó ÇáúÃóæøóáó ÊóÈóÚñ
ÈöÇáÑøóåúäö æóáóÇ Ñóåúäó ÈöÇáÏøóíúäö Ýóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÌóãöíÚö
ÇáÏøóíúäö. æóÇáËøóÇäöí Ñóåúäñ æóÈöÇáÏøóíúäö Ñóåúäñ ÝóáóÇ íóÕöíÑõ ÑóåúäðÇ
ÅáøóÇ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò¡ æóÐóßóÑó ÇáúÍóÓóäõ Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó ÅÐóÇ
ÃóÈóÞó ÇáúÚóÈúÏõ ÇáÑøóåúäó¡ Ëõãøó æõÌöÏó ÈóØóáó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÈöÞóÏúÑö
äõÞúÕóÇäö ÇáúÂÈöÞöº áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÅöÈóÇÞö ÕóÇÑó ãóÚöíÈðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ áóÇ
íõÔúÊóÑóì ÈóÚúÏó ÇáúÅöÈóÇÞö ÈöãöËúáö ãóÇ íõÔúÊóÑóì ÞóÈúáóåõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (¡ æóÅöäúãóÇÁõ ÇáÑøóåúäõ ßóÇáúæóáóÏö
æóÇáËøóãóÑö æóÇááøóÈóäö æóÇáÕøõæÝö áöáÑøóÇåöäö) º áöÃóäøóåõ ãõÊóæóáøöÏñ
ãöäú ãöáúßöåö ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóåõæó Ñóåúäñ ãóÚó ÇáúÃóÕúáö)
æóåõæó ÊóÈóÚñ áóåõ æóÇáÑøóåúäõ ÍóÞøñ ãõÊóÃóßøöÏñ áóÇÒöãñ íóÓúÑöí Åáóì
ÇáúæóáóÏö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáÑøóÇåöäó áóÇ íóãúáößõ Èöåö ÅÈúØóÇáóåõ
ÈöÎöáóÇÝö æóáóÏö ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÍóíúËõ áóÇ íóÓúÑöí Íõßúãõ ÇáúÌöäóÇíóÉö
Åáóì ÇáúæóáóÏö æóáóÇ íóÊúÈóÚõ Ãõãøóåõ Ýöíåöº áöÃóäøóåõ ÝöíåóÇ ÛóíúÑõ
ãõÊóÃóßøöÏò ÍóÊøóì íóäúÝóÑöÏó ÇáúãóÇáößõ ÈöÅöÈúØóÇáöåö ÈöÇáúÝöÏóÇÁö
ÈöÎöáóÇÝö æóáóÏö ÇáúãõÓúÊóÃúÌóÑóÉö æóÇáúßóÝöíáóÉö æóÇáúãóÛúÕõæÈóÉö
æóæóáóÏö ÇáúãõæÕóì ÈöÎöÏúãóÊöåóǺ áöÃóäøó ÇáúãõÓúÊóÃúÌóÑó ÍóÞøõåõ Ýöí
ÇáúãóäúÝóÚóÉö Ïõæäó ÇáúÚóíúäö æóÝöí ÇáúßóÝóÇáóÉö ÇáúÍóÞøõ íóËúÈõÊõ Ýöí
ÇáÐøöãøóÉö æóÇáúæóáóÏõ áóÇ íóÊóæóáøóÏõ ãöäú ÇáÐøöãøóÉö¡ æóÝöí ÇáúÛóÕúÈö
ÅËúÈóÇÊõ ÇáúíóÏö ÇáúÚóÇÏöíóÉö ÈöÅöÒóÇáóÉö ÇáúíóÏö ÇáúãõÍöÞøóÉö æóåõæó
ãóÚúÏõæãñ Ýöí ÇáúæóáóÏö æóáóÇ íõãúßöäõ ÅËúÈóÇÊõåõ Ýöíåö ÊóÈóÚðǺ
áöÃóäøóåõ ÝöÚúáñ ÍöÓøöíøñ æóÇáÊøóÈóÚöíøóÉõ áóÇ ÊóÌúÑöí Ýöí ÇáúÃóæúÕóÇÝö
ÇáÔøóÑúÚöíøóÉö.
æóÝöí ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúãõæÕóì ÈöÎöÏúãóÊöåóÇ ÇáúãõÓúÊóÍóÞøõ áóåõ
ÇáúÎöÏúãóÉõ æóåöíó ãóäúÝóÚóÉõ ÇáúÃõãøö æóÇáúæóáóÏõ ÛóíúÑõ ÕóÇáöÍò áóåóÇ
ÞóÈúáó ÇáöÇäúÝöÕóÇáö ÝóáóÇ íóßõæäõ ÊóÈóÚðÇ æóÈóÚúÏóåõ áóÇ íóäúÞóáöÈõ
ãõæÌöÈðÇ ÃóíúÖðÇ ÈóÚúÏó Ãóäú ÇäúÚóÞóÏó ÛóíúÑó ãõæÌöÈò. ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (æóíóåúáößõ ãóÌøóÇäðÇ) Ãóíú ÅÐóÇ åóáóßó ÇáäøóãóÇÁõ íóåúáößõ
ãóÌøóÇäðÇ ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁòº áöÃóäøó ÇáúÃóÊúÈóÇÚó áóÇ ÞöÓúØó áóåóÇ ãöãøóÇ
íóÊóÞóÇÈóáõ ÈöÇáúÃóÕúáöº áöÃóäøóåóÇ áóãú ÊóÏúÎõáú ÊóÍúÊó ÇáúÚóÞúÏö
ãóÞúÕõæÏðÇ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú åóáóßó ÇáúÃóÕúáõ æóÈóÞöíó ÇáäøóãóÇÁõ
Ýõßøó ÈöÍöÕøóÊöåö) íóÚúäöí ÅÐóÇ åóáóßó ÇáúÃóÕúáõ æóåõæó ÇáÑøóåúäõ
æóÈóÞöíó ÇáäøóãóÇÁõ æóåõæó ÇáúæóáóÏõ íõÝúÊóßøõ ÇáúæóáóÏõ ÈöÍöÕøóÊöåö
ãöäú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ãóÞúÕõæÏðÇ ÈöÇáúÝößóÇßö æóÇáäøóãóÇÁõ
ÅÐóÇ ÕóÇÑó ãóÞúÕõæÏðÇ ÈöÇáúÝößóÇßö íóßõæäõ áóåõ ÞöÓúØñ ßóæóáóÏö
ÇáúãóÈöíÚö áóÇ ÍöÕøóÉó áóåõ ãöäú ÇáËøóãóäö¡ Ëõãøó ÅÐóÇ ÕóÇÑó ãóÞúÕõæÏðÇ
ÈöÇáúÞóÈúÖö ÕóÇÑó áóåõ ÍöÕøóÉñ ÍóÊøóì áóæú åóáóßóÊú ÇáúÃõãøõ ÞóÈúáó
ÇáúÞóÈúÖö æóÈóÞöíó ÇáúæóáóÏõ ßóÇäó áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäú íóÃúÎõÐóåõ
ÈöÍöÕøóÊöåö ãöäú ÇáËøóãóäö¡ æóáóæú åóáóßó ÞóÈúáó ÇáúÞóÈúÖö áóÇ íóÓúÞõØõ
ÔóíúÁñ ãöäú ÇáËøóãóäö. ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóíõÞúÓóãõ ÇáÏøóíúäõ
Úóáóì ÞöíãóÊöåö íóæúãó ÇáúÝößóÇßö æóÞöíãóÉõ ÇáúÃóÕúáö íóæúãó ÇáúÞóÈúÖö
æóÓóÞóØó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÍöÕøóÉõ ÇáúÃóÕúáö æóÝõßøó ÇáäøóãóÇÁõ
ÈöÍöÕøóÊöåö) º áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó ÕóÇÑó áóåõ ÍöÕøóÉñ ÈöÇáúÝößóÇßö
æóÇáúÃõãøõ ÏóÎóáóÊú Ýöí ÇáÖøóãóÇäö ãöäú æóÞúÊö ÇáúÞóÈúÖö ÝóíõÚúÊóÈóÑõ
ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ýöí æóÞúÊö ÇÚúÊöÈóÇÑöåö æóáöåóÐóÇ áóæú
åóáóßó ÇáúæóáóÏõ ÈóÚúÏó åóáóÇßö Ãõãøöåö ÞóÈúáó ÇáúÝößóÇßö åóáóßó
ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁò ÝóíõÚúáóãõ ÈöÐóáößó Ãóäøóåõ áóÇ íõÞóÇÈöáõåõ ÔóíúÁñ ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÅáøóÇ ÚöäúÏó ÇáúÝößóÇßö.
æóáóæú ÃóÐöäó ÇáÑøóÇåöäõ áöáúãõÑúÊóåöäö Ýöí Ãóßúáö ÒóæóÇÆöÏö ÇáÑøóåúäö
ÈöÃóäú ÞóÇáó ãóåúãóÇ ÒóÇÏó Ýóßõáúåõ ÝóáóÇ ÖóãóÇäó Úóáóíúåö æóáóÇ
íóÓúÞõØõ ÔóíúÁñ ãöäú ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøóåõ ÃóÊúáóÝóåõ ÈöÅöÐúäö
ÇáÑøóÇåöäö¡ æóåóÐöåö ÅÈóÇÍóÉñ æóÇáúÅöØúáóÇÞõ íóÌõæÒõ ÊóÚúáöíÞõåõ
ÈöÇáÔøóÑúØö æóÇáúÎóØóÑõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáÊøóãúáöíßö¡ æóÅöäú áóãú íõÝúÊóßøó
ÇáÑøóåúäõ ÍóÊøóì åóáóßó Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÞõÓöãó ÇáÏøóíúäõ Úóáóì
ÞöíãóÉö ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÇáøóÊöí ÃóßóáóåóÇ ÇáúãõÑúÊóåöäõ æóÚóáóíúåö ÞöíãóÉõ
ÇáúÃóÕúáö ÝóãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáúÃóÕúáó ÓóÞóØó æóãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáÒøöíóÇÏóÉó
ÃóÎóÐóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãöäú ÇáÑøóÇåöäöº áöÃóäøó ÇáÒøöíóÇÏóÉó ÊóáöÝóÊú
Úóáóì ãöáúßö ÇáÑøóÇåöäö ÈöÝöÚúáö ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöÊóÓúáöíØò ãöäúåõ
ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó ÃóÎóÐóåõ æóÃóÊúáóÝóåõ æóíóßõæäõ ãóÖúãõæäðÇ
Úóáóíúåö ÝóßóÇäó áóåõ ÇáÏøóíúäõ åóßóÐóÇ ÐóßóÑóåõ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö
æóÇáúßóÇÝöí¡ æóÝöí ÝóÊóÇæóì ÞóÇÖöí ÎÇä æóÇáúãõÍöíØö æóÚóÒóÇåõ Åáóì
ÇáúÌóÇãöÚö¡ æóáóæú äóÞóÕóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÃõãøö ÈöÊóÛóíøõÑö ÇáÓøöÚúÑö
ÝóÕóÇÑóÊú ÊõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò Ãóæú ÒóÇÏóÊú ÝóÕóÇÑóÊú ÊõÓóÇæöí
ÃóáúÝóíúäö æóÇáúæóáóÏõ Úóáóì ÍóÇáöåö íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÇáÏøóíúäõ
ÈóíúäóåõãóÇ äöÕúÝóÇäö æóáóÇ íóÊóÛóíøóÑõ ÚóãøóÇ ßóÇäó.
æóÅöäú ßóÇäóÊú ÇáúÃõãøõ Úóáóì ÍóÇáöåóÇ æóÇäúÊõÞöÕóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö
ÈöÚóíúÈò ÏóÎóáóåõ Ãóæú ÈöÊóÛóíøõÑö ÇáÓøöÚúÑö ÝóÕóÇÑóÊú ÎóãúÓóãöÇÆóÉò
ÝóÇáÏøóíúäõ ÈóíúäóåõãóÇ ÃóËúáóÇËðÇ ËõáõËóÇäö Ýöí ÇáúÃõãøö æóÇáËøõáõËõ
Ýöí ÇáúæóáóÏö¡ æóáóæú ÒóÇÏóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö ÝóÕóÇÑó íõÓóÇæöí
ÃóáúÝóíúäö
(8/322)
ÝóËõáõËóÇ ÇáÏøóíúäö Ýöí ÇáúæóáóÏö
æóÇáËøõáõËõ Ýöí ÇáúÃõãøö ÍóÊøóì áóæú åóáóßóÊú ÇáúÃõãøõ ÈóÞöíó ÇáúæóáóÏõ
ÈöËõáõËóíú ÇáÏøóíúäö¡ æóáóæú æóáóÏóÊú ÇáúÃõãøõ æóáóÏðÇ æóÞöíãóÊõåõãóÇ
ÓóæóÇÁñ Ëõãøó ÇÚúæóÑøóÊú ÇáúÃõãøõ ÈóÚúÏó ÇáúæöáóÇÏóÉö Ãóæú ÞóÈúáóåóÇ
ÐóåóÈó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÑõÈõÚõåõ æóåõæó ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäóº áöÃóäøó
ÇáÏøóíúäó íóäúÞóÓöãõ ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäö ÝóíóÐúåóÈõ äöÕúÝõ ãóÇ ßóÇäó
ÝöíåóÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö¡ æóÝöí ÇáúãõäúÊóÞóì Ñóåóäó ÃóÑúÖðÇ æóäóÎúáðÇ
ÈöÏóíúäò ÞöíãóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÝóÇÍúÊóÑóÞó ÇáäøóÎúáõ
æóäóÈóÊó Ýöí ÇáúÃóÑúÖö äóÎúáñ ÂÎóÑõ íõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÞóÇáó
íóÐúåóÈõ ãöäú ÇáÏøóíúäö äöÕúÝõåõ ÈöÇÍúÊöÑóÇÞö ÇáäøóÎúáö æóãóÇ äóÈóÊó
Ýóåõæó ÒöíóÇÏóÉñ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö ÈöãóäúÒöáóÉö ÑóÌõáò Ñóåóäó ÃóãóÊóíúäö
ÝóãóÇÊóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ¡ Ëõãøó æóáóÏóÊú ÇáúÈóÇÞöíóÉõ ÌóÇÑöíóÉð ÈöÃóáúÝò
ÝóÞóÊóáóÊúåóÇ ÃóãóÉñ ÊõÓóÇæöí ãöÇÆóÉð ÝóÏõÝöÚóÊú ÈöåóÇ¡ Ëõãøó æóáóÏóÊú
æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÇáÏøóíúäõ ÈóíúäóåõãóÇ äöÕúÝóÇäöº áöÃóäøó
ÇáúÃóãóÉó ÇáúÃõæáóì Úóáóì ÍóÇáöåóÇ æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáÑøóåúäö
ÍõßúãõåóÇ Íõßúãõ ÇáúÃóÕúáö ãóÍúÈõæÓóÉð ãóÖúãõæäóÉð ßóÇáúÃóÕúáöº
áöÃóäøóåóÇ ÊõáúÍóÞõ ÈöÃóÕúáö ÇáúÚóÞúÏö æóÕóÇÑóÊú ßóÇáúãóæúÌõæÏóÉö Ýöí
ÇáúÚóÞúÏö ßóãóÇ Ýöí ÒóæóÇÆöÏö ÇáúãóÈöíÚö æóíõÞúÓóãõ ÇáÏøóíúäõ Úóáóì
ÞöíãóÉö ÇáúÃóÕúáö íóæúãó ÇáúÞóÈúÖö æóÚóáóì ÞöíãóÉö ÇáÒøöíóÇÏóÉö íóæúãó
ÞõÈöÖóÊú¡ ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúÃóÕúáö æóÞöíãóÉõ ÇáÒøöíóÇÏóÉö íóæúãó
ÞõÈöÖóÊú ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÇäúÞóÓóãó ÇáÏøóíúäõ ÚóáóíúåöãóÇ ÃóËúáóÇËðǺ
áöÃóäøó ÇáÖøóãóÇäó ÅäøóãóÇ íóÌöÈõ ÈöÇáúÞóÈúÖö ÝóÊõÚúÊóÈóÑõ ÞöíãóÉõ ßõáøö
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ íóæúãó ÇáúÞóÈúÖö¡ ÝóÅöäú äóÞóÕó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏöåö.
Ëõãøó ÒóÇÏó ÂÎóÑõ ÞõÓöãó ãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÇáÏøóíúäö Úóáóì ÞöíãóÉö
ÇáúÈóÇÞöí æóÞöíãóÉõ ÇáÒøöíóÇÏóÉö íóæúãó ÞõÈöÖóÊú ãöËóÇáõåõ ÅÐóÇ Ñóåóäó
ÚóÈúÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÈöÃóáúÝò ÝóÇÚúæóÑøó¡ Ëõãøó ÒóÇÏóåõ ÑóåúäðÇ
ÂÎóÑó ÞõÓöãó ãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÇáÏøóíúäö Úóáóì ÞöíãóÉö ÇáúÈóÇÞöí æóåõæó
ÇáúÚóÈúÏõ ÇáúÃóÚúæóÑõ æóÚóáóì ÞöíãóÉö ÇáúÚóÈúÏö ÇáÒøóÇÆöÏö ÃóËúáóÇËðÇ
ËõáõËõåõ ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÚóÈúÏö ÇáúÞóÏöíãö æóËõáõËóÇåõ ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúÚóÈúÏö
ÇáÒøóÇÆöÏö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ æóáóÏóÊú ÇáúÃóãóÉõ ÇáúãóÑúåõæäóÉõ
ÈóÚúÏóãóÇ ÇÚúæóÑøóÊú æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ¡ ÝóÅöäøóåõ íõÞúÓóãõ
ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÞöíãóÊöåóÇ íóæúãó ÇáúÞóÈúÖö æóÚóáóì ÞöíãóÉö ÇáúæóáóÏö
íóæúãó ÇáúÝößóÇßö äöÕúÝóíúäö¡ Ëõãøó ãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáúÃõãøó ÓóÞóØó äöÕúÝõåõ
ÈöÇáöÇÚúæöÑóÇÑö ÝóÈóÞöíó ÇáúÃõãøõ æóÇáúæóáóÏõ ÈöËóáóÇËóÉö ÃóÑúÈóÇÚö
ÇáÏøóíúäö¡ æóÇáúÝóÑúÞõ Ãóäøó ËóãóäöíøóÉó ÇáúæóáóÏö ÊóÊóÝóÑøóÚõ ÚóäúåóÇ
ÝóíóÓúÑöí Åáóíúåö Íõßúãõ ÇáúÃóÕúáö ÊóÈóÚðÇ ßóÇäó ÇáúæóáóÏó ãõÊøóÕöáðÇ
ÈöåóÇ ÝóíõÚúÊóÈóÑõ Ýöí ÇáúÞöÓúãóÉö ÞöíãóÉõ ÇáúÃõãøö íóæúãó ÇáúÞóÈúÖöº
áöÃóäøó ÇáÊøóÍóßøõãó Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÊóËúÈõÊõ ÃóÕúáðÇ áóÇ ÈöØóÑöíÞö
ÇáÓøöÚóÇíóÉö æóÇáÊøóÈóÚöíøóÉõ ÝóíõÚúÊóÈóÑõ Ýöí ÇáúÞöÓúãóÉö ÞóÏúÑõ
ÇáúÈóÇÞöí ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÞúÊó ÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ æóßóÐóáößó áóæú ÞóÖóì
ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúãõÑúÊóåöäó ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóÊóßõæäõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÑóåúäðÇ
ÈöËõáõËóíú ÎóãúÓöãöÇÆóÉò Ýöí ÇáäøöÕúÝö ÇáúÈóÇÞöí ãöäú ÇáúÚóÈúÏö
ÇáúÞóÏöíãö¡ æóÝöí ÇáúãõäúÊóÞóì ÑóÌõáñ Ñóåóäó ÚöäúÏó ÑóÌõáò ÏöíäóÇÑðÇ
ÈöÚóÔóÑóÉö ÏóÑóÇåöãó¡ Ëõãøó ÒóÇÏóåõ ÇáÑøóÇåöäõ ÏöíäóÇÑðÇ ÂÎóÑó æóÒóÇÏóåõ
ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÎóãúÓóÉó ÏóÑóÇåöãó Úóáóì Ãóäú íóßõæäó ÇáÏøöíäóÇÑóÇäö
ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÎóãúÓóÉó ÚóÔóÑóº áöÃóäøóåõãóÇ ÌóÚóáóÇåõãóÇ ßóÐóáößó¡
æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÇáÏøöíäóÇÑõ
ÇáúÃóæøóáõ æóËõáõËóÇ ÇáÏøöíäóÇÑö ÇáËøóÇäöí íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÚóÔóÑóÉö
ÇáúÃõæáóì æóíóßõæäõ ËõáõËõ ÇáÏøöíäóÇÑö ÇáËøóÇäöí ÑóåúäðÇ ÈöäöÕúÝö
ÇáúÎóãúÓóÉö æóíóßõæäõ äöÕúÝõåõ ÇáËøóÇäöí ÏóíúäðÇ Úóáóíúåö ÈöáóÇ Ñóåúäòº
áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí Ïóíúäö ÇáÑøóåúäö ÛóíúÑõ ÌóÇÆöÒóÉò
ÝóÊóßõæäõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáÏøóíúäö ÇÈúÊöÏóÇÁð ÅíÌóÇÈðÇ áöáÏøóíúäö
ÝóáóÇ íóßõæäõ ÇáÏøöíäóÇÑõ ÇáúÃóæøóáõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÎóãúÓóÉö ÇáÒøóÇÆöÏóÉö
æóíóßõæäõ ÞóÏú ÌóÚóáóÇ ÇáÏøöíäóÇÑó ÇáÒøóÇÆöÏó ÑóåúäðÇ ÈöÇáúÚóÔóÑóÉö
ÇáúÃõæáóì æóÇáúÎóãúÓóÉö ÇáÒøóÇÆöÏóÉö ÝóÕóÇÑó ËõáõËóÇ ÇáÏøöíäóÇÑö
ÇáúÃóæøóáö æóËõáõËõ ÇáÏøöíäóÇÑö ÇáËøóÇäöí.
æóáóãú íóÕöÍøó Ñóåúäõ ËõáõËö ÇáÏøöíäóÇÑö ÇáúÃóæøóáö ÈöåóÇ ÝóÕóÍøó
ÇáÑøóåúäõ Ýöí äöÕúÝöåóÇ æóÈóØóáó Ýöí äöÕúÝöåóÇ ÇáÒøöíóÇÏóÇÊõ¡ ÃóÕúáõåõ
Ãóäøó ÇáÏøóíúäó íõÞúÓóãõ Úóáóì ÇáúÃóãóÉö ÇáúãóÑúåõæäóÉö æóæóáóÏöåóÇ
ÇáúãóæúáõæÏö Ýöí ÇáÑøóåúäö ÈöÔóÑúØö ÈóÞóÇÁö ÇáúæóáóÏö Åáóì æóÞúÊö
ÇáúÝößóÇßöº áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó¡ æóÅöäú ÕóÇÑó ãóÑúåõæäðÇ æóáóßöäú áóÇ
íóÓúÞõØõ áóåõ ãöäú ÇáÏøóíúäö ÔóíúÁñ ãóÇ áóãú íóÕöÑú ãóÞúÕõæÏðÇ
æóÅöäøóãóÇ íóÕöíÑõ ãóÞúÕõæÏðÇ æóÞúÊó ÇáúÝößóÇßöº áöÃóäøóåõ íóÑõÏøõ
Úóáóíúåö ÇáúÞóÈúÖó ÇáøóÐöí áóåõ ÔõÈúåóÉñ ÈöÇáúÚóÞúÏö.
[ãóÓóÇÆöáõåõ Úóáóì ÝõÕõæáò]
ò: ÃóÍóÏõåóÇ Ýöí ÇáúÃóãóÉö ÇáúãóÑúåõæäóÉö ÅÐóÇ æóáóÏóÊú¡ Ëõãøó ÒöíÏó Ýöí
ÇáÑøóåúäö. æóÇáËøóÇäöí Ýöí ÅÍúÏóì ÇáúÃóãóÊóíúäö ÇáúãóÑúåõæäóÊóíúäö ÅÐóÇ
æóáóÏóÊóÇ¡ Ëõãøó ÒöíÏó Ýöí ÇáÑøóåúäö. æóÇáËøóÇáöËõ Ýöí ÇáúÌóÇÑöíóÉö
ÇáúãóÑúåõæäóÉö ÅÐóÇ ÇÚúæóÑøóÊú¡ Ëõãøó ÒöíÏó Ýöí ÇáÑøóåúäö¡ æóáóæú Ñóåóäó
ÌóÇÑöíóÉð ÈöÃóáúÝò ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóæóáóÏóÊú ãóÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ¡
Ëõãøó ãóÇÊóÊú ÇáúÃóãóÉõ ÝóÒóÇÏó ÇáÑøóåúäõ æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ
ÇÝúÊóßøóåõãóÇ ãöäú ÇáúãõÑúÊóåöäö ÈöäöÕúÝö ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó
ÇäúÞóÓóãó ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäö áöÇÓúÊöæóÇÆöåöãóÇ Ýöí ÇáúÞöíãóÉö¡ Ëõãøó
ÍöÕøóÉõ ÇáúÃõãøö æóåöíó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÞóÏú ÓóÞóØóÊú ÈöåóáóÇßöåóÇ æóÕóÇÑó
ÇáúæóáóÏõ ÃóÕúáðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäö ÈöÔóÑúØö ÈóÞóÇÆöåö Åáóì æóÞúÊö
ÇáúÝößóÇßö ÝóÏóÎóáóÊú ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Úóáóíúåö æóÇäúÞóÓóãóÊú
ÇáúÎóãúÓõãöÇÆóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉõ Úóáóì ÇáúÚóÈúÏö ÇáÒøóÇÆöÏö æóÇáúæóáóÏö
äöÕúÝóíúäö¡ æóÅöäú ãóÇÊó ÇáúæóáóÏõ ÇõÓúÊõÑöÏøó ÇáúÚóÈúÏõ ÈöáóÇ ÔóíúÁòº
áöÃóäøóåõ áóãøóÇ åóáóßó ÇáúæóáóÏõ ÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ áóãú íóãúáößú ÃóÕúáðÇ
ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ áóÇ ÞöÓúØó áóåõ ãöäú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ áóãú
íóÈúÞó Åáóì æóÞúÊö ÇáúÝößóÇßö ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøó ßõáøó ÇáÏøóíúäö ÓóÇÞöØñ
ÈöåóáóÇßö ÇáúÃõãøö æóÃóäøóåõ ÒóÇÏó ÇáúÚóÈúÏó¡ æóáóíúÓó åõäóÇßó Ïóíúäñ
ÞóÇÆöãñ ÝóßóÇäóÊú ÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÈóÇØöáóÉð ÝóßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÓúÊóÑöÏøóåõ
ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁò.
æóáóæú áóãú íóãõÊú æóáóßöäøóåõ ÒóÇÏó ÍóÊøóì ÕóÇÑó íõÓóÇæöí ÃóáúÝóíúäö
íóÝúÊóßøõ ÇáúÃóæøóáó æóÇáúÚóÈúÏó ÈöËõáõËóíú ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó Ýöí
ÇäúÞöÓóÇãö ÇáÏøóíúäö ÅäøóãóÇ ÊõÚúÊóÈóÑõ ÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö æóÞúÊó
ÇáúÝößóÇßö æóÞöíãóÉõ ÇáúÃõãøö æóÞúÊó ÇáúÚóÞúÏö ÃóáúÝñ ÝóÇäúÞóÓóãó
ÇáÏøóíúäõ ÃóËúáóÇËðÇ ÝóÓóÞóØó ËõáõËõåõ ÈöåóáóÇßö ÇáúÃõãøö æóÈóÞöíó
ËõáõËóÇåõ ÊóÈóÚðÇ áöáúæóáóÏö¡ æóáóæú äóÞóÕó ÝóÕóÇÑó íõÓóÇæöí
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÇÝúÊóßøóåõ ÈöËõáõËö ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøóåõ ÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ
ÓóÞóØó ÈöåóáóÇßö ÇáúÃõãøö ËõáõËóÇ ÇáÏøóíúäöº áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó ÇäúÞóÓóãó
ÚóáóíúåöãóÇ ÃóËúáóÇËðÇ ËõáõËõåõ ÈöÅöÒóÇÁö ÇáúæóáóÏöº áöÃóäøó ÞöíãóÊóåõ
(8/323)
íóæúãó ÇáúÝößóÇßö ËõáõËõ ÞöíãóÉö ÇáúÃõãøö
æóÞúÊó ÇáúÚóÞúÏö¡ æóáóæú äóãóÊú ÇáúÃõãøõ æóÒóÇÏó ÇáúÚóÈúÏõ ÝóÝöíåö
äöÕúÝõ ÇáÏøóíúäö¡ æóÝöí ÇáúÃõãøö æóæóáóÏöåóÇ äöÕúÝõåõº áöÃóäøó
ÇáúÌóÇÑöíóÉó áóãøóÇ ßóÇäóÊú ÞóÇÆöãóÉð ßóÇäó ÇáúæóáóÏõ ÊóÈóÚðÇ áóåóÇ Ýöí
ÇáÑøóåúäö ÝóãóÇ áóãú íóÙúåóÑú äóÕöíÈõ ÇáúÃóÕúáö áóÇ íõÚúÊóÈóÑõ ÇáÊøóÈóÚõ
Ýöí ÇáöÇäúÞöÓóÇãöº áöÃóäøó ÇáÊøóÈóÚó íóÏúÎõáõ ãóÚó ÇáúÃóÕúáö Ýöí
ÇáöÇäúÞöÓóÇãö ÝóÇäúÞóÓóãó ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÇáúÌóÇÑöíóÉö æóÚóáóì ÇáúÚóÈúÏö
ÇáÒøóÇÆöÏö äöÕúÝóíúäö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ãóÇÊóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ¡ Ëõãøó
ÒöíÏó ÇáúæóáóÏõº áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó ÕóÇÑó ÃóÕúáðÇ Ýöí ÇáÑøóåúäö ÈöÝóæóÇÊö
ÇáúÃóÕúáöº áöÃóäøó ÇÊøöÈóÇÚó ÇáúÞóÇÆöãö áöáúåóáóÇßö áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ
ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú Ãóäú íõÌúÚóáó ÃóÕúáðÇ ÝóÇÚúÊóÈóÑúäóÇåõ Ýöí
ÇáöÇäúÞöÓóÇãö ÃóÕúáðÇ ÝóÇäúÞóÓóãó ãóÇ ÈóÞöíó ãöäú ÇáÏøóíúäö Úóáóì
ÇáúæóáóÏö æóÇáúÚóÈúÏö ÇáÒøöíóÇÏóÉö.
Ñóåóäó ÌóÇÑöíóÉð ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÈöÃóáúÝò ÝóÞóÖóÇåõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò¡ Ëõãøó ÒóÇÏó ÚóÈúÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÇáúÚóÈúÏõ Ñõåöäó
ÈöËõáõËóíú ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉöº áöÃóäøó ÇáÒøöíóÇÏóÉó Ýöí
ÇáÑøóåúäö ÅäøóãóÇ ÊóÕöÍøõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúÞóÇÆöãö ãöäú ÇáÏøóíúäö Ïõæäó
ÇáÓøóÇÞöØöº áöÃóäøó ÇáÑøóåúäó ÇÓúÊöíÝóÇÁñ æóÅöíÝóÇÁõ ÇáÓøóÇÞöØö
æóÇáúãõÊóæóÝøóì áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ æóÇáúÞóÇÆöãõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÝóíõÞúÓóãõ Úóáóì ÞöíãóÉö ÇáúÚóÈúÏö æóÚóáóì äöÕúÝö ÞöíãóÉö
ÇáúÌóÇÑöíóÉöº áöÃóäøó äöÕúÝóåóÇ ÈóÞöíó ãóÔúÛõæáðÇ ÈöÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö
ÇáúãõÓúÊóæúÝóÇÉö ãóÖúãõæäðÇ æóäóÇÈóåóÇ¡ ÝóÅöäøó ÇÓúÊöíÝóÇÁó ÇáÏøóíúäö
áóÇ íõÎúÑöÌõ ÇáÑøóåúäó ãöäú Ãóäú íóßõæäó ãóÖúãõæäðÇ ÍóÊøóì áóæú åóáóßó
ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö ÇáúãõÑúÊóåöäö íóÓúÊóÑöÏøõ ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúãõÓúÊóæúÝóì
ÝóÇäúÞóÓóãóÊú ÇáúÎóãúÓõãöÇÆóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉõ ÃóËúáóÇËðÇ ËõáõËóÇåõ Ýöí
ÇáúÚóÈúÏö ÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ ÝóÅöäú æóÌóÏó ÇáúãõÑúÊóåöäõ ãóÇ ÇÞúÊóÖóÇåõ
ÓóÊøõæÞóÉð.
ÝóÇáúÚóÈúÏõ æóÇáúÌóÇÑöíóÉõ Ñóåúäñ ÈöÃóáúÝòº áöÃóäøó ÇáÓøóÊøõæÞóÉó
áóíúÓóÊú ãöäú ÌöäúÓö ÍóÞøöåö ÝóÈöÞóÈúÖöåóÇ áóÇ íóÕöíÑõ ãõÞúÊóÖöíðÇ
æóãõÓúÊóæúÝöíðÇ ÝóÊóÈóíøóäó Ãóäøó ÌóãöíÚó ÇáÏøóíúäö ßóÇäó ÞóÇÆöãðÇ
ÍóÊøóì ÒóÇÏóåõ ÇáúÚóÈúÏõ¡ æóÅöäú æóÌóÏóåõ ÒõíõæÝðÇ Ãóæú ãõÓúÊóÍóÞøðÇ
ÝóÑóÏøóåõ ÝóÇáúÌóÇÑöíóÉõ Ñóåúäñ ÈöÃóáúÝò æóÇáúÚóÈúÏõ Ñóåúäñ ãóÚóåóÇ
ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò¡ æóáóíúÓó áöáÑøóÇåöäö ÃóÎúÐõ ÇáúÌóÇÑöíóÉö
ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ÍóÊøóì íõÄóÏøöíó ÇáúÃóáúÝó¡ æóÅöäú ÃóÏøóì ÎóãúÓóãöÇÆóÉò
Ýóáóåõ Ãóäú íóÃúÎõÐó ÇáúÚóÈúÏóº áöÃóäøó ÇáÒøõíõæÝó ãöäú ÌöäúÓö ÍóÞøöåö
ÅáøóÇ Ãóäøó Èöåö ÚóíúÈðÇ æóæõÌõæÏõ ÇáúÚóíúÈö áóÇ íõÈóÏøöáõ ÌöäúÓóåõ
ßóãóÇ Ýöí ÇáÕøóÑúÝö æóÇáÓøóáóãö ÝóÕóÇÑó ãõÞúÊóÖöíðÇ æóãõÓúÊóæúÝöíðÇ áóÇ
ãõÓúÊóÈúÏöáðÇ ÝóÍöíäó ÒóÇÏó ÇáúÚóÈúÏõ ßóÇäó ÇáúÞóÇÆöãõ ãöäú ÇáÏøóíúäö
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóÕóÇÑó ÇáúÚóÈúÏõ ÒöíóÇÏóÉó ÞöíãóÉò ÝóÇäúÞóÓóãóÊú
ÇáúÎóãúÓõãöÇÆóÉö ÚóáóíúåóÇ æóÇáÑøóÏøõ ÈöÚóíúÈö ÇáÒøöíóÇÏóÉö íóäúÞõÕõ
ÇáúÞóÈúÖó ãöäú ÇáúÃóÕúáö æóáóßöäú áóãú íóÊóÈóíøóäú Ãóäøóåõ áóãú íóßõäú
ÞóÇÈöÖðÇ¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÚöÊúÞó ÇáúãõßóÇÊóÈö áóÇ íóÈúØõáõ ÈöÑóÏøö
Çáúãóæúáóì ÇáúãóÇáó ÈöÚóíúÈö ÇáÒøöíóÇÝóÉö ÝóáöåóÐóÇ ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ
ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÎóÇÕøóÉð.
Ñóåóäó ÌóÇÑöíóÊóíúäö ÈöÃóáúÝò ÊõÓóÇæöí ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò ÃóáúÝðÇ æóÒóÇÏóåõ
ÚóÈúÏñ ÝóæóáóÏóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú
ÇáúÃõãøõ¡ Ëõãøó ãóÇÊó ÇáúÚóÈúÏõ íóãõæÊõ ÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉñ
æóÚöÔúÑõæäóº áöÃóäøó äöÕúÝó ÇáúÃóáúÝö íóÓúÞõØõ ÈöåóáóÇßö ÅÍúÏóì
ÇáúÌóÇÑöíóÊóíúäöº áöÃóäøó ÞöíãóÊóåóÇ ÃóáúÝñ æóÐóáößóº áöÃóäøó ÇáúÃóáúÝó
ÇäúÞóÓóãó ÚóáóíúåóÇ æóÚóáóì æóáóÏöåóÇ äöÕúÝóíúäö ÝóÓóÞóØó ÈöåóáóÇßöåóÇ
ÍöÕøóÊõåóÇ æóåöíó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÈóÞöíó ÇáúæóáóÏõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò¡
æóÝöí ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉö ÃóáúÝñ æóÇáúÚóÈúÏõ ÇáÒøóÇÆöÏõ íóÏúÎõáõ
ËõáõËóÇåõ ãóÚó ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉö æóËõáõËõåõ ãóÚó ÇáúæóáóÏöº
áöÃóäøó ÇáúæóáóÏó ÕóÇÑó ÃóÕúáðÇ áöÝóæóÇÊö ãóÊúÈõæÚöåö ÝóÏóÎóáó Ýöí
ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúæóáóÏö ÝóíõÞúÓóãõ Ðóáößó Úóáóì ÞöíãóÉö
ÇáúæóáóÏö æóåöíó ÃóáúÝñ æóÚóáóì ËõáõËö ÞöíãóÉõ ÇáúÚóÈúÏö æóÐóáößó
ËóáóÇËõãöÇÆóÉò æóËóáóÇËóÉñ æóËóáóÇËõæäó æóËõáõËñ ÝóÇÌúÚóáú åóÐóÇ
ÇáúÞóÏúÑó ÈóíúäóåõãóÇ ÝóÊóßõæäõ ÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö ËóáóÇËóÉó ÃóÓúåõãò
æóÇäúÞóÓóãóÊú ÇáúÎóãúÓõãöÇÆóÉö ÃóÑúÈóÇÚðÇ ÑõÈõÚõåóÇ Ýöí ËõáõËö ÇáúÚóÈúÏö
ÇáÒøóÇÆöÏö æóËóáóÇËóÉõ ÃóÑúÈóÇÚöåóÇ Ýöí ÇáúæóáóÏö.
æóÃóãøóÇ ÇáúÃóáúÝõ ÇáøóÊöí Ýöí ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉö ÇäúÞóÓóãóÊú
Úóáóì ÞöíãóÊöåóÇ æóåöíó ÃóáúÝñ æóÚóáóì ÞöíãóÉö ËõáõËóíú ÇáúÚóÈúÏö
ÇáÒøöíóÇÏóÉö æóÐóáößó ÓöÊøõãöÇÆóÉò æóÓöÊøóÉñ æóÓöÊøõæäó æóËõáõËóÇäö
ÝóÇÌúÚóáú ÇáÊøóÝóÇæõÊó Èóíúäó ÇáúÃóÞóáøö æóÇáúÃóßúËóÑö ÈóíúäóåõãóÇ
æóÐóáößó ËóáóÇËõãöÇÆóÉò æóËóáóÇËóÉñ æóËóáóÇËõæäó æóËõáõËñ ÝóÕóÇÑó
ËõáõËóÇ ÇáúÚóÈúÏö ÇáÒøóÇÆöÏö Óóåúãóíúäö æóÇáúÌóÇÑöíóÉõ ÇáúÈóÇÞöíóÉõ
ËóáóÇËóÉó ÃóÓúåõãò Ýóíóßõæäõ ßõáøõåõ ÎóãúÓóÉó ÃóÓúåõãò ÝóÇäúÞóÓóãóÊú
ÇáúÃóáúÝõ ÚóáóíúåöãóÇ ÃóÎúãóÇÓðÇ æóÐóáößó ÃóÑúÈóÚõãöÇÆóÉò Ýöí ËõáõËóíú
ÇáúÚóÈúÏö ÇáÒøóÇÆöÏö æóËóáóÇËóÉö ÃóÎúãóÇÓöåö æóÐóáößó ÓöÊøõãöÇÆóÉò Ýöí
ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉö ÝóÕóÇÑó ÌõãúáóÉõ ãóÇ Ýöí ÇáúÚóÈúÏö
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉð æóÚöÔúÑöíäó¡ æóáóæú áóãú íóãõÊú ÇáúÚóÈúÏõ
æóãóÇÊó ÇáúæóáóÏõ ÝóÇáúÚóÈúÏõ æóÇáúÃóãóÉõ ÇáúÈóÇÞöíóÉõ ÈöÇáúÃóáúÝöº
áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ãóÇÊó ÇáúæóáóÏõ ÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ áóãú íóßõäú æóÊóÈóíøóäó
Ãóäøóåõ ÓóÞóØó ÈöãóæúÊö Ãõãøöåö ãóÇ ßóÇäó ÝöíåóÇ æóÐóáößó ÃóáúÝñ
æóÈóÞöíó ÇáúÚóÈúÏõ ÇáÒøóÇÆöÏõ ãóÚó ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉö ÑóåúäðÇ
ÈöÃóáúÝò¡ æóáóæú áóãú íóãõÊú ÇáúæóáóÏõ æóãóÇÊóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ
ÇáúÈóÇÞöíóÉõ ÊóãõæÊõ ÈöÓöÊøöãöÇÆóÉòº áöÃóäøó ÞöíãóÊóåóÇ ÓöÊøõãöÇÆóÉò¡
æóÅöäú ãóÇÊó ÇáúÚóÈúÏõ ÈóÚúÏóåóÇ íóãõæÊõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉò
æóÚöÔúÑöíäóº áöÃóäøó Ðóáößó ÞöíãóÊõåõ¡ æóÅöäú áóãú íóãõÊú ÅáøóÇ
ÇáúÌóÇÑöíóÉõ ÇáúÃõæáóì æóÈóáóÛóÊú ÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö ÃóáúÝóíúäö¡
ÝóÅöäøóåõãú ÌóãöíÚðÇ ÈöÃóáúÝóíúäö æóËõáõËö ÃóáúÝòº áöÃóäøóåõ íõÚúÊóÈóÑõ
Ýöí ÇáöÇäúÞöÓóÇãö ÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö íóæúãó ÇáúÝößóÇßö æóíóÈúÞóì
ÃóáúÝóÇäö ÝóÇäúÞóÓóãó ãóÇ ßóÇäó Ýöí Ãõãøöåö Úóáóì ÞöíãóÉö ÇáúÃõãøö
íóæúãó ÇáúÚóÞúÏö æóÚóáóì ÞöíãóÉö ÇáúæóáóÏö íóæúãó ÇáúÝößóÇßö ÃóËúáóÇËðÇ
ÓóÞóØó ÈöãóæúÊö Ãõãøöåö ËõáõËóÇåõ æóÐóáößó ÃóáúÝñ ÈóÞöíó æóËõáõËõ ÃóáúÝò
ÝóÕóÇÑõæÇ ÑóåúäðÇ ÈöãóÇ ÈóÞöíó¡ ÝóÅöäú ãóÇÊó ÇáúÚóÈúÏõ ãóÇÊó
ÈöÃóÑúÈóÚöãöÇÆóÉò æóÓöÊøóÉò æóÊöÓúÚöíäó æóÊõÓúÚòº áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó
ßóÇäó ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáúÞóÇÆöãö ãöäú ÇáÏøóíúäö ÝóÏóÎóáó Úóáóì ÇáúæóáóÏö
æóÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúÞóÇÆöãóÉö ÃóÎúãóÇÓðÇ ÎõãõÓóÇåõ ãóÚó ÇáúæóáóÏö
æóÞöíãóÉõ Ðóáößó ÃóÑúÈóÚõãöÇÆóÉò æóËóáóÇËóÉõ ÃóÎúãóÇÓöåö ãóÚó
ÇáúÌóÇÑöíóÉö æóÞöíãóÉõ Ðóáößó ÓöÊøõãöÇÆóÉò¡ Ëõãøó ÇäúÞóÓóãó ãóÇ Ýöí
ÇáúæóáóÏö
(8/324)
æóÐóáößó ËõáõËóÇ ÇáúÃóáúÝö Úóáóì ÞöíãóÉö
ÇáúæóáóÏö æóåöíó ÃóáúÝóÇäö æóÚóáóì ÎõãõÓóíú ÇáúÚóÈúÏö ÇáÒøóÇÆöÏö
æóÐóáößó ÃóÑúÈóÚõãöÇÆóÉò ÝóÇÌúÚóáú ãöÞúÏóÇÑóåõ ÃóÑúÈóÚóãöÇÆóÉö Óóåúãò
ÝóÕóÇÑó ÞöíãóÉõ ÇáúæóáóÏö ÎóãúÓóÉó ÃóÓúåõãò ÝóÇäúÞóÓóãó Ðóáößó
ÈóíúäóåõãóÇ ÃóÓúÏóÇÓðÇ ÓõÏõÓõåõ æóåõæó ãöÇÆóÉñ æóÃóÍóÏó ÚóÔóÑó ÏöÑúåóãðÇ
æóÊõÓúÚñ Ýöí ÎõãõÓö ÇáúÚóÈúÏö æóÎóãúÓóÉö ÃóÓúÏóÇÓöåö æóÐóáößó
ÎóãúÓõãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉñ æóÎóãúÓõæäó æóÎóãúÓóÉõ ÃóÊúÓóÇÚö ÍöÕøóÉö
ÇáúæóáóÏö æóÇäúÞóÓóãó ãóÇ Ýöí ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉö Úóáóì ÞöíãóÊöåóÇ
æóåöíó ÃóáúÝñ æóÚóáóì ÞöíãóÉö ËóáóÇËóÉö ÃóÎúãóÇÓö ÇáúÚóÈúÏö æóÐóáößó
ÓöÊøõãöÇÆóÉò ÝóÇÌúÚóáú ßõáøó ãöÇÆóÊóíúäö ÓóåúãðÇ ÝóÕóÇÑóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ
ÇáúÈóÇÞöíóÉõ ÎóãúÓóÉó ÃóÓúåõãò æóËóáóÇËóÉõ ÃóÎúãóÇÓö ÇáúÚóÈúÏö ËóáóÇËóÉó
ÃóÓúåõãò ÝóÕóÇÑó ßõáøõåõ ËóãóÇäöíóÉó ÃóÓúåõãò íóßõæäõ áößõáøö Óóåúãò
ãöÇÆóÉñ æóÎóãúÓóÉñ æóÚöÔúÑõæäó æóÊõÓúÚñ íóßõæäõ ÃóÑúÈóÚóãöÇÆóÉò
æóÓöÊøóÉð æóËóãóÇäöíäó æóÊõÓúÚðÇ¡ ÝóÅöäú ãóÇÊóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ ÝóÍóÕóáó
Ýöí ËóáóÇËóÉö ÃóÎúãóÇÓö ÇáúÚóÈúÏö ËóáóÇËõãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉñ æóÓóÈúÚõæäó
ÅÐóÇ ÖóãóãúÊóåõ Åáóì ãöÇÆóÉò æóÅöÍúÏóì æóÚöÔúÑöíäó æóÊõÓúÚò íóßõæäõ
ÃóÑúÈóÚóãöÇÆóÉò æóÓöÊøóÉð æóËóãóÇäöíäó æóÊõÓúÚðÇ¡ ÝóÅöäú ãóÇÊóÊú
ÇáúÌóÇÑöíóÉõ æóÇáúÚóÈúÏõ ÈóÞöíó ÇáúæóáóÏõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò æóÎóãúÓóÉò
æóÎóãúÓöíäó æóÎóãúÓóÉö ÃóÊúÓóÇÚòº áöÃóäøó Ðóáößó ÍöÕøóÊõåõ ãöäú
ÇáÏøóíúäóíúäö¡ æóÅöäú ãóÇÊóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ ãóÇÊóÊú ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò
æóÓöÊøóÉò æóÚöÔúÑöíäó.
æóÝöí ÇáúãóÈúÓõæØö ÃóÕúáõåõ Ãóäøó ÇáúæóáóÏó ÇáúÍóÇÏöËó æóÇáúãóÑúåõæäóÉó
ÈóÚúÏó ÇáúÚóæóÑö íõÌúÚóáóÇäö ßóÇáúãóæúÌõæÏö ÞóÈúáó ÇáúÚóæóÑö ÍóÊøóì
íóÚõæÏó ÈöÓóÈóÈöåö ÈóÚúÖõ ãóÇ ßóÇäó ÓóÇÞöØðÇ ãöäú ÇáÏøóíúäö
æóãóÓóÇÆöáõåõ Úóáóì ÃóäúæóÇÚò: ÃóÍóÏõåóÇ Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÈóÚúÏó
ÇáúÚóæóÑö.
æóÇáËøóÇäöí Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÈóÚúÏó ÞóÖóÇÁö ÈóÚúÖö ÇáúãóÇáö ÇáúÃóæøóáö
Ñóåóäó ÌóÇÑöíóÉð ÊõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÈöÃóáúÝò ÝóÇÚúæóÑøóÊú ÝóÒóÇÏó
ÇáÑøóÇåöäõ ÌóÇÑöíóÉð ÊõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóæóáóÏóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ
ÇáúÚóæúÑóÇÁõ æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ
ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ íóÝúÊóßøõ ÇáúÌóÇÑöíóÉó ÇáúÚóæúÑóÇÁó æóáóÏõåóÇ ÈöÊöÓúÚóÉò
æóËóáóÇËöíäó ÌõÒúÁðÇ ãöäú ËóãóÇäöíäó ÌõÒúÁðÇ æóÊóÐúåóÈõ ÇáúÌóÇÑöíóÉõ
ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ ÈöÃóÍóÏò æóÚöÔúÑöíäó ãöäú ËóãóÇäöíäóº áöÃóäøóåõ ÌóÚóáó
åóÐóÇ ÇáúæóáóÏó ÇáúÍóÇÏöËó ÈóÚúÏó ÇáöÇÚúæöÑóÇÑö ßóÇáúÍóÇÏöËö ÞóÈúáó
ÇáöÇÚúæöÑóÇÑö ÝóÇäúÞóÓóãó ÌóãöíÚõ ÇáÏøóíúäö ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäö
ÝóáóãøóÇ ÇÚúæóÑøóÊú ÓóÞóØó ÈöÇáöÇÚúæöÑóÇÑö äöÕúÝõ ãóÇ ÝöíåóÇ æóÐóáößó
ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó æóÈóÞöíó ÓóÈúÚõãöÇÆóÉò æóÎóãúÓõæäó¡ æóåóÐóÇ
ãóÚúäóì Þóæúáöåö íóÚõæÏõ ÈóÚúÏóãóÇ ÓóÞóØó ÝóáóãøóÇ ÒóÇÏóÊú ÒöíóÇÏóÉð
ÊõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÕóÇÑóÊú åóÐöåö ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáúÞóÇÆöãö ãöäú
ÇáÏøóíúäö ÝóÇäúÞóÓóãóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ ÃóËúáóÇËðÇ ËõáõËñ
ÕóÇÑó ãóÖúãõæãðÇ Åáóì äöÕúÝö ÇáúæóáóÏö æóËõáõËñ ÕóÇÑó ãóÖúãõæãðÇ Åáóì
ÇáúÚóæúÑóÇÁö¡ Ëõãøó ÈóÇÞöí äöÕúÝö ÇáúæóáóÏö æóåõæó ãöÇÆóÊóÇäö
æóÎóãúÓõæäó ÇäúÞóÓóãó Úóáóì ÞöíãóÉö ÇáúæóáóÏö æóËõáõËö ÇáÒøóÇÆöÏóÉö
ÇáúæóÌúåõ ÇáËøóÇäöí áóæú áóãú ÊóÚóæøóÑú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ æóÞóÖóì ÇáÑøóÇåöäõ
ÎóãúÓóãöÇÆóÉò¡ Ëõãøó ÒóÇÏó ÌóÇÑöíóÉð ÊõÓóÇæöíó ÎóãúÓóãöÇÆóÉò Ëõãøó
æóáóÏóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ ÇáúÃõæáóì æóáóÏðÇ íõÓóÇæöí ÃóáúÝðÇ ÝóÇáúÌóÇÑöíóÉõ
ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ Ñóåúäñ ÈöãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó áóÇ ÊóÒöíÏõ æóáóÇ ÊóäúÞõÕõ
ÓóæóÇÁñ ßóÇäóÊú æóáóÏóÊú ÈóÚúÏó ÇáÒøöíóÇÏóÉö Ãóæú ÞóÈúáóåóÇ æóÇáúÈóÇÞöí
ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÐóáößó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò íõÞúÓóãõ Úóáóì ÞöíãóÉö
ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáÒøóÇÆöÏóÉö æóÚóáóì äöÕúÝö ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÇáúÃõæáóì
ÝóÇäúÞóÓóãó ÚóáóíúåöãóÇ äöÕúÝóíúäö æóæóáóÏõåóÇ ÊóÈóÚñ áóåóÇ æóÈóíóÇäõ
ÇáÊøóÚúáöíáö íõÄúÎóÐõ ãöäú ÇáúãóÈúÓõæØö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÊóÕöÍøõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáÑøóåúäö áóÇ Ýöí
ÇáÏøóíúäö) íóÚúäöí áóæú ÒóÇÏó Úóáóì ÇáÑøóåúäö ÑóåúäðÇ ÂÎóÑó ÌóÇÒó
ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ ÎöáóÇÝðÇ áöÒõÝóÑó æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáÏøóíúäö áóÇ ÊóÕöÍøõ
ÚöäúÏóåõãóÇ¡ æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - ÊóÌõæÒõ
ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáÏøóíúäö ÃóíúÖðÇ æóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó áöáúãõÑúÊóåöäö
Úóáóì ÇáÑøóÇåöäö Ïóíúäñ ÂÎóÑõ ÝóíõÌúÚóáõ ÇáÑøóåúäõ ÑóåúäðÇ ÈöåöãóÇ
æóáöÃóÈöí íõæÓõÝó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Ãóäøó åóÐöåö
ÇáÒøöíóÇÏóÉó ÊõÕóíøöÑõ ÈóÚúÖó ÇáÑøóåúäö ÑóåúäðÇ ÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö æóåõæó
Ïóíúäñ ÍóÇÏöËñ ãóÚó ÈóÞóÇÁö ÇáúÞóÈúÖö Ýöí ÇáúÃóÕúáö¡ æóåóÐóÇ ÊóÕóÑøõÝñ
Ýöí ÇáÑøóåúäö áóÇ Ýöí ÇáÏøóíúäö æóáóåõãóÇ æöáóÇíóÉõ ÇáÊøóÕóÑøõÝö
Ýóíóßõæäõ ãóÔúÑõæÚðÇ ÊóÕúÍöíÍðÇ áöÊóÕóÑøõÝöåöãóÇ æóáóåõãóÇ Ãóäøó
ÇáÑøóÇåöäó ÊóÕóÑøóÝó Ýöí ÇáÑøóåúäö áóÇ Ýöí ÇáÏøóíúäö¡ æóáóæú ÕóÍøóÊú
ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáÏøóíúäö ÊóÕöíÑõ ÒöíóÇÏóÉð Ýöí ÇáÑøóåúäö ÊóÈóÚðÇ
ÝóíóäúÞóáöÈõ ÇáúãóÊúÈõæÚõ ÊóÇÈöÚðÇ æóÝöíåö ÊóÛúíöíÑõ ÇáúãóÔúÑõæÚö
æóÊóÈúÏöíáõ ÇáúãóæúÖõæÚö æóåõæó ÈóÇØöáñ æóÝöí ÇáúÚöäóÇíóÉö¡ æóáóæú ÞóÇáó
ÒöÏúÊõßó åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏó ãóÚó ÇáúÃõãøö ÞõÓöãó ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÞöíãóÉö
ÇáúÃõãøö íóæúãó ÇáúÚóÞúÏö Úóáóì ÞöíãóÉö ÇáÒøöíóÇÏóÉö íóæúãó ÇáúÞóÈúÖö
ÝóãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáúÃõãøó ÞõÓöãó ÚóáóíúåóÇ æóÚóáóì æóáóÏöåóǺ áöÃóäøó
ÇáÒøöíóÇÏóÉó ÏóÎóáóÊú ãóÚó ÇáúÃõãøö¡ ÝóÅöäú ãóÇÊóÊú ÇáúÃõãøõ ÈóÚúÏó
ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÐóåóÈó ãóÇ ßóÇäó ÝöíåóÇ æóÈóÞöíó ÇáúæóáóÏõ æóÇáÒøöíóÇÏóÉõ
ÈöãóÇ ÝöíåóÇ ÝóáóÇ íóÈúØõáõ ÇáúÍõßúãõ ÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö¡ æóáóæú ãóÇÊó
ÇáúæóáóÏõ ÈóÚúÏó ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÐóåóÈó ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁò æóÝöí ÇáúÚöäóÇíóÉö
ÃóíúÖðÇ¡ æóáóæú ÞóÇáó ÒöÏúÊõß åóÐóÇ ÑóåúäðÇ ãóÚó ÇáúæóáóÏö ÌóÇÒó
ÇáúÚóÞúÏõ æóíóßõæäõ ÑóåúäðÇ ãóÚó ÇáúæóáóÏö Ïõæäó ÇáúÃõãøö ÝóíõäúÙóÑõ
Åáóì ÞöíãóÉö ÇáúæóáóÏö íóæúãó ÇáúÝößóÇßö æóÅöáóì ÞöíãóÉö ÇáúÃõãøö íóæúãó
ÇáúÚóÞúÏö ÝóãóÇ ÃóÕóÇÈó ÇáúæóáóÏó ÞõÓöãó Úóáóì ÞöíãóÊöåö íóæúãó
ÇáúÝößóÇßö æóÞöíãóÉö ÇáúÚóÈúÏö íóæúãó ÞóÈúÖöåöº áöÃóäøóåõ ÏóÎóáó Ýöí
ÖóãóÇäöåö ÈöÇáúÞóÈúÖö.
ÝóÅöäú ãóÇÊó ÈóÚúÏó ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÈóØóáóÊúº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ åóáóßó ÎóÑóÌó
ãöäú ÇáúÚóÞúÏö æóÕóÇÑó ßóÃóäú áóãú íóßõäú ÝóíóÈúØõáõ ÇáúÍõßúãõ Ýöí
ÇáÒøöíóÇÏóÉö ÇåÜ.
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÞóæúáöåö Åäøó ÇáÒøöíóÇÏóÉó Ýöí ÇáÏøóíúäö áóÇ ÊóÕöÍøõ Åäú
ÑóåóäóÇ áóÇ íóßõæäõ ÑóåúäðÇ ÈöÇáÒøöíóÇÏóÉö æóÃóãøóÇ äóÝúÓõ ÒöíóÇÏóÉö
ÇáÏøóíúäö Úóáóì ÇáÏøóíúäö ÝóÕóÍöíÍóÉñº áöÃóäøó ÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉó ÈóÚúÏó
ÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉö ÞóÈúáó ÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö ÇáúÃóæøóáö ÌóÇÆöÒñ ÅÌúãóÇÚðÇ¡
æóÅöÐóÇ ÕóÍøóÊú ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Ýöí ÇáÑøóåúäö¡ Ëõãøó ÞõÈöÖóÊú ÞõÓöãó
ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÞöíãóÊöåóÇ íóæúãó ÞóÈúÖöåóÇ æóÚóáóì ÞöíãóÉö ÇáúÃóæøóáö
íóæúãó ÞóÈúÖöåö æóÙóÇåöÑõ ÚöÈóÇÑóÉö ÅØúáóÇÞö ÇáúãõÄóáøöÝö ÒöíóÇÏóÉõ
ÇáÏøóíúäö ÔóÑúØñ Ýöí ãõÞóÇÈóáóÊöåóÇ ÑóåúäðÇ ÃóæøóáðÇ æóÇáúãóäúÞõæáõ
ÇáÊøóÝúÕöíáõ¡ ÞóÇáó Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö Ñóåóäóåõ ÚóÈúÏðÇ ÞöíãóÊõåõ
(8/325)
ÃóáúÝñ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò Ëõãøó ÒóÇÏóåõ ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò Úóáóì
Åäú ÒóÇÏóåõ ÇáÑøóÇåöäõ ÃóãóÉó ÇáúÚóÈúÏö ÈöÇáÑøóåúäö ÈöÇáÏøóíúäö ßõáøöåö
ÝóÇáúÃóãóÉõ äöÕúÝõåóÇ Ñóåúäñ ãóÚó ÇáúÚóÈúÏö ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ÚöäúÏóåõãóÇ
ÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó åõãóÇ Ñóåúäñ ÈöÇáúÃóáúÝö Ñóåóäóåõ ÚóÈúÏðÇ ÞöíãóÊõåõ
ÎóãúÓõãöÇÆóÉò ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ãöäú ÇáÏøóíúäö æóÇáÏøóíúäõ ÃóáúÝñ¡ Ëõãøó
ÒóÇÏóåõ ÃóãóÉð ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ ÈöÇáúÃóáúÝö ßõáøöåö ÝóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ
ÞöíãóÊõåõ ÎóãúÓõãöÇÆóÉò Ëõãøó ãóÇÊó ÇáúÚóÈúÏõ æóÇáúÃóãóÉõ ÈóÞöíó
æóáóÏõåóÇ ÈöËõáõËö ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÇáøóÊöí ßóÇäó ÇáúÚóÈúÏõ ÑóåóäóåóÇ
ÈöåóÇ æóÈöËõáõËö ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ÇáÏøóíúäõ ÃóáúÝñ ÝóÑóåóäóåõ
ÃóãóÉð ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ãöäúåóÇ ÞöíãóÊõåóÇ ÃóáúÝñ¡ Ëõãøó Ñóåóäóåõ
ÈöÇáúÃóáúÝö ßõáøöåö ÃóãóÉð ÊõÓóÇæöí ÎóãúÓóãöÇÆóÉò ÝóæóáóÏóÊú ßõáøõ
æóÇÍöÏóÉò æóáóÏðÇ ÞöíãóÊõåõ ãöËúáõ ÞöíãóÉö ÇáúÃõãøö ÝóÇáúÃõæáóì
æóæóáóÏõåóÇ æóäöÕúÝõ ÇáËøóÇäöíóÉö æóäöÕúÝõ æóáóÏöåóÇ Ñóåúäñ
ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò æóÇáúÃóãóÉõ ÇáúÞóÏöíãóÉõ¡ ÝóÅöäú ãóÇÊóÊú ÇáúÃóãóÉõ
ÇáÒøóÇÆöÏóÉõ ÐóåóÈó ÑõÈõÚõ ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉö æóÎóãúÓõæäó
ãöäú ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÇáúÃõæáóì æóÈóÞöíó äöÕúÝõ æóáóÏöåóÇ ÑóåúäðÇ
ÈöËóáóÇËóÉö ÃóÑúÈóÇÚö ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÇáúÈóÇÞöíóÉö ÑóÌõáñ áóåõ Úóáóì
ÂÎóÑó ÃóáúÝñ ÝóÑóåóäóåõ ÈöÎóãúÓöãöÇÆóÉò ãöäúåóÇ ÃóãóÉñ ÊõÓóÇæöí
ãöÇÆóÊóíúäö Ëõãøó ÒóÇÏóåõ ÃóãóÉð ÊõÓóÇæöí ËóãóÇäö ãöÇÆóÉö ÏöÑúåóãò
ÝóåõãóÇ Ñóåúäñ ÈöÇáúãóÇáö ßõáøöåö ÝóæóáóÏóÊú ßõáøõ æóÇÍöÏóÉò æóáóÏðÇ
ÞöíãóÊõåõ ãöËúáõ ÞöíãóÉö Ãõãøöåö¡ Ëõãøó ãóÇÊóÊú ÇáúÃõæáóì ÐóåóÈó ãöäú
ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö ÇáúÃõæáóì ËõáõËõåóÇ æóãöäú ÇáúÎóãúÓöãöÇÆóÉö
ÇáúÃóÎöíÑóÉö ÎõãõÓõåóÇ æóÈóíóÇäõ ÇáÏøóáöíáö æóÇáÊøóÚúáöíáö íõØúáóÈõ ãöäú
ÇáúãõØóæøóáóÇÊö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóãóäú Ñóåóäó ÚóÈúÏðÇ ÈöÃóáúÝò ÝóÏóÝóÚó
ÚóÈúÏðÇ ÂÎóÑó ÑóåúäðÇ ãóßóÇäó ÇáúÃóæøóáö æóÞöíãóÉõ ßõáøò ÃóáúÝñ
ÝóÇáúÃóæøóáõ Ñóåúäñ ÍóÊøóì íóÑõÏøóåõ Åáóì ÇáÑøóÇåöäö æóÇáúãõÑúÊóåöäõ
ãöäú ÇáúÂÎóÑö Ãóãöíäñ ÍóÊøóì íóÌúÚóáóåõ ãóßóÇäó ÇáúÃóæøóáö) º áöÃóäøó
ÇáúÃóæøóáó ÏóÎóáó Ýöí ÖóãóÇäöåö ÈöÇáúÞóÈúÖö æóÇáÏøóíúäö æóåõãóÇ
ÈóÇÞöíóÇäö ÝóáóÇ íóÎúÑõÌõ Úóäú ÇáÖøóãóÇäö ÅáøóÇ ÈöÑóÝúÚöåöãóÇ¡ æóÅöÐóÇ
ÏóÎóáó ÈóÞöíó ÇáúÃóæøóáõ Ýöí ÖóãóÇäöåö æóáóÇ íóÏúÎõáõ ÇáËøóÇäöí Ýöí
ÖóãóÇäöåöº áöÃóäøóåõãóÇ ÑóÖöíóÇ ÈöÃóÍóÏöåöãóÇ¡ ÝóÅöÐóÇ ÑóÏøó ÇáúÃóæøóáó
ÏóÎóáó ÇáËøóÇäöí Ýöí ÖóãóÇäöåö¡ Ëõãøó Þöíáó íõÔúÊóÑóØõ ÊóÌúÏöíÏõ
ÇáúÚóÞúÏö Ýöíåöº áöÃóäøó ÞóÈúÖó ÇáúÃóãóÇäóÉö áóÇ íóäõæÈõ Úóäú ÞóÈúÖö
ÇáÖøóãóÇäö¡ æóÞöíáó áóÇ íõÔúÊóÑóØõº áöÃóäøó ÇáÑøóÇåöäó ÊóÈóÑøóÚó
æóÚóíúäõåõ ÃóãóÇäóÉñ Úóáóì ãóÇ ÚõÑöÝó æóÞóÈúÖõ ÇáúÃóãóÇäóÉö íóäõæÈõ Úóäú
ÞóÈúÖö ÇáúÃóãóÇäóÉö¡ æóáóæú ÃóÈúÑóà ÇáúãõÑúÊóåöäõ ÇáÑøóÇåöäó Úóäú
ÇáÏøóíúäö Ãóæú æóåóÈóåõ ãöäúåõ¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ Ýöí íóÏö
ÇáúãõÑúÊóåöäö åóáóßó ÈöÛóíúÑö ÔóíúÁò ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ ÎöáóÇÝðÇ áöÒõÝóÑó
æóÞóÏú ãóÑøó¡ æóÅöÐóÇ ÇÔúÊóÑóì ÈöÇáÏøóíúäö ÚóíúäðÇ Ãóæú ÕóÇáóÍó ãöäú
ÇáÏøóíúäö Úóáóì Úóíúäò Ãóæú ÃóÍóÇáó ÇáÑøóÇåöäõ ÇáúãõÑúÊóåöäó ÈöÇáÏøóíúäö
Úóáóì ÛóíúÑöåö¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÈóØóáóÊú ÇáúÍóæóÇáóÉõ æóåóáóßó
ÈöÇáÏøóíúäö æóÈóØóáó ÇáÔøöÑóÇÁõ æóÇáÕøõáúÍõ¡ æóÅöÐóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì
Ãóäú áóÇ Ïóíúäó¡ Ëõãøó åóáóßó íóåúáößõ ÈöÇáÏøóíúäö áöÊóæóåøõãö æõÌõæÈö
ÇáÏøóíúäö ÈöÇáÊøóÕóÇÏõÞö ÝóÊóßõæäõ ÇáúÌöåóÉõ ÈóÇÞöíóÉð¡ æóÝöí ÇáúßóÇÝöí
ÐóßóÑó ÔóãúÓõ ÇáúÃóÆöãøóÉö Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö ÅÐóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ Úóáóì Ãóäú
áóÇ Ïóíúäó ÈóÞöíó ÖóãóÇäõ ÇáÑøóåúäö ÅÐóÇ ßóÇäó ÊóÕóÇÏõÞõåõãóÇ ÈóÚúÏó
åóáóÇßö ÇáÑøóåúäöº áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó ßóÇäó æóÇÌöÈðÇ ÙóÇåöÑðÇ æóÙõåõæÑõåõ
íóßúÝöí áöÖóãóÇäö ÇáÑøóåúäö æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ ÞóÈúáóåõ íóÈúÞóì
ÇáÏøóíúäõ ãöäú ÇáúÃóÕúáö æóÖóãóÇäõ ÇáÑøóåúäö áóÇ íóÈúÞóì ÈöÏõæäö
ÇáÑøóåúäö¡ æóÐóßóÑó ÇáúÅöÓúÈöíÌóÇÈöíøõ ÃóäøóåõãóÇ ÅÐóÇ ÊóÕóÇÏóÞóÇ ÞóÈúáó
ÇáúåóáóÇßö¡ Ëõãøó åóáóßó ÇáÑøóåúäõ ÇÎúÊóáóÝó ãóÔóÇíöÎõäóÇ Ýöíåö
æóÇáÕøóæóÇÈõ Ãóäøóåõ áóÇ íóåúáößõ ãóÖúãõæäðÇ ÑóÌõáñ ÏóÝóÚó ãóåúÑó
ÇãúÑóÃóÉò ÛóíúÑó ãõÊóØóæøöÚðÇ ÝóØóáõÞóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ÞóÈúáó ÇáúæóØúÁö
ÑóÌóÚó ÇáúãõÊóØóæøöÚõ ÈöäöÕúÝö ãóÇ ÃóÏøóì¡ æóßóÐóÇ áóæú ÇÔúÊóÑóì ÚóÈúÏðÇ
æóÊóØóæøóÚó ÑóÌõáñ ÈöÃóÏóÇÁö Ëóãóäöåö¡ Ëõãøó ÑóÏøó ÇáúÚóÈúÏó ÈöÚóíúÈò
ÑóÌóÚó ÇáúãõÊóØóæøöÚõ ÈöãóÇ ÃóÏøóì ÚóäúåõãóÇ ÝóÕóÇÑó ßóÃóÏóÇÆöåöãóÇ
ÈöÅöÐúäöåöãóÇ ÞõáúäóÇ Åäøóåõ ÅÐóÇ ÞóÖóì ÈöÃóãúÑöåöãóÇ ÑóÌóÚó ÚóáóíúåóÇ
ÈöãóÇ ÃóÏøóì ÝóãóáóßóÇåõ ÈöÇáÖøóãóÇäö æóåõäóÇ áóãú íóãúáößóÇåõ ÝóíóÈúÞóì
Úóáóì ãöáúßö ÇáúãõÊóØóæøöÚö¡ æóÇóááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÃóÚúáóãõ. |