ÇáÈÍÑ
ÇáÑÇÆÞ ÔÑÍ ßäÒ ÇáÏÞÇÆÞ Ø ÏÇÑ ÇáßÊÇÈ ÇáÅÓáÇãí [ßöÊóÇÈõ ÇáúÎõäúËóì]
æóåõæó Úóáóì æóÒúäö ÝõÚúáóì ÈöÇáÖøóãøö ãöäú ÇáÊøóÎóäøõËö æóåõæó
Çááøöíäõ¡ æóÇáÊøóßóÓøõÑõ¡ æóãöäúåõ ÇáúãõÎóäøóËõ æóÊóÎóäøóËó Ýöí
ßóáóÇãöåö æóÓõãøöíó ÎõäúËóìº áöÃóäøóåõ íóÊóßóÓøóÑõ æóíóäúÞõÕõ ÍóÇáõåõ
Úóäú ÍóÇáö ÇáÑøóÌõáö æóÌóãúÚõåõ ÎóäóÇËóì¡ æóÝöí ÇáÔøóÑúÚö ãóÇ ÐóßóÑóåõ
ÇáúãõÄóáøöÝõ ÞóÇáó Ýöí ÇáäøöåóÇíóÉö áóãøóÇ ÝóÑóÛó ãöäú ÈóíóÇäö ÃóÍúßóÇãö
ãóäú áóåõ ÂáóÉñ æóÇÍöÏóÉñ ãöäú ÇáäøöÓóÇÁö¡ æóÇáÑøöÌóÇáö ÔóÑóÚó Ýöí
ÈóíóÇäö ãóäú áóåõ ÂáóÊóÇäö ÝóÞóÏøóãó ÐößúÑó ÇáúÃóæøóáö áöãóÇ Ãóäøó
ÇáúæóÇÍöÏó ÞóÈúáó ÇáöÇËúäóíúäö æóáöÃóäøó ÇáúÃóæøóáó åõæó ÇáúÃóÚóãøõ¡
æóÇáúÃóÛúáóÈõ æóåóÐóÇ ßóÇáäøóÇÏöÑö Ýöíåö ÇåÜ.
ÃóÞõæáõ: Ýöíåö ÈóÍúËñ ÃóãøóÇ ÃóæøóáðÇ ÝóáöÃóäøó ãóÇ ÐóßóÑó Ýöí ÇáúßõÊõÈö
ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ãöäú ÇáúÃóÍúßóÇãö áóíúÓó ÈöãóÎúÕõæÕò Èöãóäú áóåõ ÂáóÉñ
æóÇÍöÏóÉñ Èóáú íóÚõãøõ ãóäú áóåõ ÂáóÉñ æóÇÍöÏóÉñ æóãóäú áóåõ ÂáóÊóÇäö.
ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáúÃóÍúßóÇãó ÇáúãóÇÑøóÉó Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúæóÕóÇíóÇ
ãóËóáðÇ ÌóÇÑöíóÉñ ÈöÃóÓúÑöåóÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáúÎõäúËóì ÃóíúÖðÇ æóßóÐóáößó
ÇáúÍóÇáõ Ýöí ÃóÍúßóÇãö ÓóÇÆöÑö ÇáúßõÊõÈö ÇáúãõÊóÞóÏøöãóÉö ßõáøöåóÇ Ãóæú
ÌõáøöåóÇ ÝóãóÇ ãóÚúäóì Þóæúáöåö áóãøóÇ ÝóÑóÛó ãöäú ÃóÍúßóÇãö ãóäú áóåõ
ÂáóÉñ æóÇÍöÏóÉñ ÔóÑóÚó Ýöí ÈóíóÇäö ÃóÍúßóÇãö ãóäú áóåõ ÂáóÊóÇäö æóÌóÚóáó
ÇáúãõÕóäøöÝõ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö áößöÊóÇÈö ÇáúÎõäúËóì ÝóÕúáóíúäö¡ æóæóÖóÚó
ÇáúÝóÕúáó ÇáúÃóæøóáó áöÈóíóÇäöåö¡ æóÇáúÝóÕúáó ÇáËøóÇäöíó áöÃóÍúßóÇãöåö
ÍóíúËõ ÞóÇáó: ÝóÕúáñ Ýöí ÈóíóÇäöåö¡ Ëõãøó ÞóÇáó: ÝóÕúáñ Ýöí ÃóÍúßóÇãöåö
Ýóåõæó Ýöí åóÐóÇ ÇáúßöÊóÇÈö ÅäøóãóÇ ÔóÑóÚó ÍóÞöíÞóÉð Ýöí ÈóíóÇäö ãóäú
áóåõ ÂáóÊóÇäö áóÇ Ýöí ÈóíóÇäö ÃóÍúßóÇãöåö æóÅöäøóãóÇ ÐóßóÑó ÃóÍúßóÇãóåõ
Ýöí ÇáúÝóÕúáö ÇáËøóÇäöí ÈóÚúÏó Ãóäú ÐóßóÑó ÈóíóÇäó äóÝúÓöåö Ýöí
ÇáúÝóÕúáö ÇáúÃóæøóáö æóÅöäú ÕóÍøó Ãóäú íõÞóÇáó ÔóÑóÚó Ýöí ÃóÍúßóÇãöåö
ÃóíúÖðÇ ÈöÊóÃúæöíáö ãóÇ ÝóãóÇ ãóÚúäóì ÊóÎúÕöíÕö ÇáÔøõÑõæÚö ÈöÇáËøóÇäöí
Ýöí Þóæúáöåö ÔóÑóÚó Ýöí ÈóíóÇäö ÃóÍúßóÇãö ãóäú áóåõ ÂáóÊóÇäö.
æóÞóÇáó Ýöí ÇáúÚöäóÇíóÉö: áóãøóÇ ÝóÑóÛó ãöäú ÃóÍúßóÇãö ãóäú ÛóáóÈó
æõÌõæÏõåõ ÐóßóÑó ÃóÍúßóÇãó ãóäú åõæó äóÇÏöÑõ ÇáúæõÌõæÏö. ÇåÜ.
æóÅöäøóãóÇ ÞóÇáó ÇáúãõÔúßöáõ¡ æóáóãú íóÞõáú ÇáúãõÔúßöáóÉõº áöÃóäøó ãóÇ
áóãú íõÚúáóãú ÊóÐúßöíÑõåõ æóáóÇ ÊóÃúäöíËõåõ ÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö ÇáÊøóÐúßöíÑõ
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (åõæó ãóäú áóåõ ÝóÑúÌñ æóÐóßóÑñ) íóÚúäöí
ÇáúÎõäúËóì ãóäú áóåõ ÝóÑúÌõ ÇáúãóÑúÃóÉö æóÐóßóÑõ ÇáÑøóÌõáö¡ æóÙóÇåöÑõ
ÚöÈóÇÑóÉö ÇáúãõÄóáøöÝö Ãóäøóåõ áóÇ ÈõÏøó ãöäú ÇáúÂáóÊóíúäö ÞóÇáó
ÇáúÈóÞøóÇáöíøõ Ãóæú áóÇ íóßõæäõ ÝóÑúÌñ æóáóÇ ÐóßóÑñ æóíóÎúÑõÌõ Èóæúáõåõ
ãöäú ËóÞúÈò Ýöí ÇáúãóÎúÑóÌö Ãóæú ÛóíúÑöåö æóáóÇ íóÎúÝóì Ãóäøó Çááøóåó
íóÎúáõÞõ ãóÇ íóÔóÇÁõ ÝóíóÎúáõÞõ ÐóßóÑðÇ ÝóÞóØú Ãóæú ÃõäúËóì ÝóÞóØú Ãóæú
ÎõäúËóì.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -: (ÝóÅöäú ÈóÇá ãöäú ÇáÐøóßóÑö ÝóÛõáóÇãñ æóÅöäú
ÈóÇáó ãöäú ÇáúÝóÑúÌö ÝóÃõäúËóì) º áöÃóäøóåõ «- Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - ÓõÆöáó ßóíúÝó íõæÑóËõ ÝóÞóÇáó ãöäú ÍóíúËõ íóÈõæáõ» .
æóÚóäú Úóáöíøò - ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõ - ãöËúáõåõ¡ æóÑõæöíó Ãóäøó
ÞóÇÖöíðÇ ãöäú ÇáúÚóÑóÈö Ýöí ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÑõÝöÚó Úóáóíúåö
(8/538)
åóÐöåö ÇáúæóÇÞöÚóÉõ ÝóÌóÚóáó íóÞõæáõ åõæó
ÐóßóÑñ æóÇãúÑóÃóÉñ ÝóÇÓúÊõÈúÚöÏó Þóæúáõåõ Ðóáößó ÝóÊóÍóíøóÑó æóÏóÎóáó
ÝóÌóÚóáó íóÊóÞóáøóÈõ Úóáóì ÝöÑóÇÔöåö æóáóÇ íóÃúÎõÐõåõ Çáäøóæúãõ
áöÊóÍóíøõÑöåö æóßóÇäóÊú áóåõ ÈöäúÊñ ÊóÛúãöÒõ ÑöÌúáóåõ ÝóÓóÃóáóÊúåõ Úóäú
ÐóßóÑöåö ÝóÃóÎúÈóÑóåóÇ ÈöÐóáößó ÝóÞóÇáóÊú: ÏóÚú ÇáúãõÍóÇáó æóÃóÊúÈöÚö
ÇáúÍõßúãó ÇáúãóÈóÇáó ÝóÎóÑóÌó Åáóì Þóæúãöåö ÝóÍóßóì áóåõãú Ðóáößó
ÝóÇÓúÊóÍúÓóäõæÇ ÝóÚóÑóÝó ÈöÐóáößó Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÍõßúãó ßóÇäó Ýöí
ÇáúÌóÇåöáöíøóÉö ÝóÃóÞóÑøóåõ ÇáÔøóÑúÚõ æóáöÃóäøó ÇáúÈóæúáó ãöäú Ãóíøö
ÚõÖúæò ßóÇäó Ýóåõæó Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ åõæó ÇáúÚõÖúæõ ÇáúÃóÕúáöíøõ
ÇáÕøóÍöíÍõ¡ æóÇáúÂÎóÑõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÚóíúÈö¡ æóÐóáößó ÅäøóãóÇ íóÞóÚõ
Èöåö ÇáúÝóÕúáõ ÚöäúÏó ÇáúæöáóÇÏóÉöº áöÃóäøó ãóäúÝóÚóÉó Êöáúßó ÇáúÂáóÉö
ÎõÑõæÌõ ÇáúÈóæúáö¡ æóÐóáößó ÚöäúÏó ÇäúÝöÕóÇáöåö ãöäú Ãõãøöåö æóãóÇ Óöæóì
Ðóáößó ãöäú ÇáúãóäóÇÝöÚö íóÍúÏõËõ ÈóÚúÏóåõ ÝóÚõáöãó ÈöÐóáößó Ãóäøóåõ
åõæó ÇáúÃóÕúáõ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú ÈóÇáó ãöäúåõãóÇ)
ÝóÇáúÍõßúãõ áöáúÃóÓúÈóÞöº áöÃóäøóåõ Ïóáöíáñ Úóáóì Ãóäøóåõ åõæó ÇáúÚõÖúæõ
ÇáúÃóÕúáöíøõ æóáöÃóäøóåõ ßóãóÇ ÎóÑóÌó ÇáúÈóæúáõ Íõßöãó ÈöãõæÌöÈöåöº
áöÃóäøóåõ ÚóáóÇãóÉñ ÊóÇãøóÉñ ÝóáóÇ íóÊóÛóíøóÑõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÈöÎõÑõæÌö
ÇáúÈóæúáö ãöäú ÇáúÂáóÉö ÇáúÃõÎúÑóì ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú
ÇÓúÊóæóíóÇ) Ãóíú Ýöí ÇáÓøóÈóÞö (ÝóãõÔúßóáñ) áöÚóÏóãö ÇáúãõÑóÌøöÍö ÞóÇáó
- ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -: (æóáóÇ ÚöÈúÑóÉó ÈöÇáúßóËúÑóÉö) æóåóÐóÇ ÚöäúÏó
ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó¡ æóÞóÇáóÇ íõäúÓóÈõ Åáóì ÃóßúËóÑöåöãóÇ ÈóæúáðǺ áöÃóäøóåõ
íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÇáúÚõÖúæõ ÇáúÃóÕúáöíøõ æóáöÃóäøó áöáúÃóßúËóÑö
Íõßúãó Çáúßõáøö Ýöí ÃõÕõæáö ÇáÔøóÑúÚö ÝóíóÊóÑóÌøóÍõ ÈöÇáúßóËúÑóÉö æóáóåõ
Ãóäøó ßóËúÑóÉó ãóÇ íóÎúÑõÌõ áóíúÓó ÈöÏóáöíáò Úóáóì ÇáúÂáóÉöº áöÃóäøó
Ðóáößó áöÇÊøöÓóÇÚö ÇáúãóÎúÑóÌö æóÖöíÞöåö áóǺ áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúÚõÖúæõ
ÇáúÃóÕúáöíøõ æóáöÃóäøó äóÝúÓó ÇáúÎõÑõæÌö Ïóáöíáñ ÈöäóÝúÓöåö
ÝóÇáúßóËúÑóÉõ áóÇ íóÞóÚõ ÈöåóÇ ÇáÊøóÑúÌöíÍõ ÚöäúÏó ÇáúãõÚóÇÑóÖóÉö
ßóÇáÔøóÇåöÏóíúäö¡ æóÇáúÃóÑúÈóÚóÉö.
æóÞóÏú ÇÓúÊóÞúÈóÍó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó ÇÚúÊöÈóÇÑó Ðóáößó ÝóÞóÇáó: åóáú
ÑóÃóíúÊ ÞóÇÖöíðÇ íóßöíáõ ÇáúÈóæúáó ÈöÇáúÃóæóÇÞöíö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú ÈóáóÛó æóÎóÑóÌóÊú áóåõ áöÍúíóÉñ Ãóæú
æóÕóáó Åáóì ÇáäøöÓóÇÁö ÝóÑóÌõáñ æóßóÐóÇ ÅÐóÇ ÇÍúÊóáóãó ãöäú ÇáÐøóßóÑö) º
áöÃóäøó åóÐöåö ãöäú ÚóáóÇãóÉö ÇáÐøóßóÑö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú ÙóåóÑó áóåõ ËóÏúíñ Ãóæú áóÈóäñ Ãóæú
Ãóãúßóäó æóØúÄõåõ ÝóÇãúÑóÃóÉñ) º áöÃóäøó åóÐöåö ãöäú ÚóáóÇãóÇÊö
ÇáäøöÓóÇÁö ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú áóãú ÊóÙúåóÑú áóåõ
ÚóáóÇãóÉñ Ãóæú ÊóÚóÇÑóÖóÊú ÝóãõÔúßóáñ) áöÚóÏóãö ãóÇ íõæÌöÈõ
ÇáÊøóÑúÌöíÍó¡ æóÚóäú ÇáúÍóÓóäö Ãóäøóåõ íóÚõÏøõ ÃóÖúáóÇÚóåõ ÝóÅöäøó
ÃóÖúáóÇÚó ÇáÑøóÌõáö ÊóÒöíÏõ Úóäú ÃóÖúáóÇÚö ÇáúãóÑúÃóÉö ÈöæóÇÍöÏóÉò.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóíóÞöÝõ Èóíúäó ÕóÝøö ÇáÑøöÌóÇáö¡
æóÇáäøöÓóÇÁö) º áöÃóäøóåõ íõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÐóßóÑðÇ æóíõÍúÊóãóáõ
Ãóäú íóßõæäó ÃõäúËóìº áöÃóäøóåõ áóæú æóÞóÝó Ýöí ÕóÝøö ÇáäøöÓóÇÁö ÝóÅöäú
ßóÇäó ÐóßóÑðÇ ÊóÝúÓõÏõ ÕóáóÇÊõåõ Ýöí ÕóÝøö ÇáäøöÓóÇÁö æóáóæú æóÞóÝó Ýöí
ÕóÝøö ÇáÑøöÌóÇáö ÊóÈúØõáõ ÕóáóÇÉõ ãóäú íõÍóÇÐöíåö Åäú ßóÇäó ÃõäúËóì
ÝóáóÇ íóÊóÎóáøóáõ ÇáÑøöÌóÇáó æóáóÇ ÇáäøöÓóÇÁó æóÅöäú æóÞóÝó Ýöí ÕóÝøö
ÇáäøöÓóÇÁö ÝóÅöäú ßóÇäó ÈóÇáöÛðÇ ÊóÝúÓõÏõ ÕóáóÇÊõåõ æóÅöäú ßóÇäó
ãõÑóÇåöÞðÇ íõÓúÊóÍóÈøõ áóåõ Ãóäú íõÚöíÏó¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ýöí ÃóÍúßóÇãöåö
Ãóäú íõÄúÎóÐó ÈöÇáúÃóÍúæóØö ÝóÇáúÃóÍúæóØö æóíõÚöíÏõ ÇáøóÐöí Úóäú
íóãöíäöåö æóíóÓóÇÑöåö æóÇóáøóÐöí ÎóáúÝóåõ ÇáÕøóáóÇÉó ÇÍúÊöíóÇØðÇ
áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÇãúÑóÃóÉñ æóíõÓúÊóÍóÈøõ Ãóäú íõÕóáøöíó ÈöÞöäóÇÚò
áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÇãúÑóÃóÉñ æóáóæú ßóÇäó ÈóÇáöÛðÇ ÍõÑøðÇ íóÌöÈõ
Úóáóíúåö Ðóáößó æóíóÌúáöÓõ Ýöí ÕóáóÇÊöåö ÌõáõæÓó ÇáúãóÑúÃóÉöº áöÃóäøóåõ
Åäú ßóÇäó ÑóÌõáðÇ ÝóÞóÏú ÊóÑóßó ÓõäøóÉð.
æóåõæó ÌóÇÆöÒñ Ýöí ÇáúÌõãúáóÉö æóÅöäú ßóÇäó ÇãúÑóÃóÉð ÝóÞóÏú ÇÑúÊóßóÈó
ãóßúÑõæåðÇ ÈöÌõáõæÓöåö ÌõáõæÓó ÇáÑøöÌóÇáö¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö ÝöíãóÇ
íóÑúÌöÚõ Åáóì ÇáúÚöÈóÇÏóÇÊö ÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ: ÃóÍóÈøõ Åáóíøó Ãóäú
íõÕóáøöíó ÈöÞöäóÇÚò áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÇãúÑóÃóÉñ íõÑöíÏõ ÞóÈúáó
ÇáúÈõáõæÛö æóÅöäú Õóáøóì ÈöÛóíúÑöåö ÝóÅöäú ßóÇäó ÛóíúÑó ÈóÇáöÛò áóÇ
íõÄúãóÑõ ÈöÇáúÅöÚóÇÏóÉö ÅáøóÇ ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ ÊóÎóáøõÞðÇ æóÇÚúÊöÈóÇÑðÇ¡
æóÝöí ÇáúåöÏóÇíóÉö: Õóáøóì ÈöÛóíúÑö ÞöäóÇÚö ÇãúÑóÃóÉò Ãóäú íõÚöíÏó¡
æóåõæó ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäõ åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúÎõäúËóì ãõÑóÇåöÞðÇ ÛóíúÑó
ÈóÇáöÛò ÝóÅöäú ßóÇäó ÈóÇáöÛðÇ ÝóÅöäú ÈóáóÛó ÈöÇáÓøöäøö æóáóãú íóÙúåóÑú
Ýöíåö ÔóíúÁñ ãöäú ÚóáóÇãóÇÊö ÇáÑøöÌóÇáö¡ æóÇáäøöÓóÇÁö áóÇ ÊõÌúÒöíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ ÈöÛóíúÑö ÞöäóÇÚò ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúÎõäúËóì ÍõÑøðÇ¡ æóÝöí
ÇáÓøöÛúäóÇÞöíøö¡ æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáäøõÓóÎö æóÅöäú ßóÇäó ÈóÇáöÛðÇ ÝóÕóáøóì
ÈöÛóíúÑö ÞöäóÇÚö ÇãúÑóÃóÉò ÝóÅöäøóåõ íõÚöíÏõ æóåóÐóÇ ÈöØóÑöíÞö
ÇáöÇÍúÊöíóÇØö åóßóÐóÇ áóÝúÙõ ÇáúãóÈúÓõæØö æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú Ýöíåö Ãóäøó
ØóÑöíÞó ÇáöÇÍúÊöíóÇØö Ýöíåö Úóáóì æóÌúåö ÇáöÇÓúÊöÍúÈóÇÈö Ãóæú Úóáóì
æóÌúåö ÇáúæõÌõæÈö¡ æóÇáÙøóÇåöÑõ åõæó ÇáúæõÌõæÈõ.
ÞóÇáó æóíóÌúáöÓõ Ýöí ÕóáóÇÊöåö ßóÌõáõæÓö ÇáúãóÑúÃóÉö æóáóæú ÃóÍúÑóãó
åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì¡ æóÞóÏú ÑóÇåóÞó æóáóãú íóÈúáõÛú æóáóãú íóÓúÊóÈöäú
Ãóäøóåõ ÇãúÑóÃóÉñ ÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó: áóÇ Úöáúãó áöí ÈöáöÈóÇÓöåö¡
æóÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ: Åäú áóÈöÓó ÇáúãóÎöíØó ßóÇäó ÃóÍúæóØó áöÌóæóÇÒö
ÃóäøóåóÇ ÃõäúËóì ÝóáóÇ íóÍöáøõ áóåóÇ ßóÔúÝõ ÇáúÚóæúÑóÉö¡ ÞóÇáó
æóíõßúÑóåõ Ãóäú íóáúÈöÓó ÇáúÍõáöíøó æóÃóÑóÇÏó Èöåö ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÈõáõæÛö
ÈöÇáÓøöäøö ÅÐóÇ áóãú íóÙúåóÑú Èöåö ÚóáóÇãóÇÊñ íõÓúÊóÏóáøõ ÈöåóÇ Úóáóì
ßóæúäöåö ÑóÌõáðÇ Ãóæú ÇãúÑóÃóÉð æóíõßúÑóåõ áõÈúÓõ ÇáúÍóÑöíÑö ÃóíúÖðÇ
ÞóÇáó: æóÃóßúÑóåõ áóåõ Ãóäú íóäúßóÔöÝó ÞõÏøóÇãó ÇáÑøöÌóÇáö Ãóæú ÞõÏøóÇãó
ÇáäøöÓóÇÁö æóãóÚúäóÇåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ÞóÏú ÑóÇåóÞó ÝóÅöäú ÞõáúÊó.
æóåóáú íõßúÑóåõ Ãóäú íóÎúáõæó Èöåö ÑóÌõáñ ÃóÌúäóÈöíøñ áóíúÓó ÈöãóÍúÑóãò
ãöäúåõ Ãóæú íóÎúáõæó åõæó ÈöÇãúÑóÃóÉò ÃóÌúäóÈöíøóÉò áóíúÓó ÈöãóÍúÑóãò
ãöäúåóÇ ÞõáúÊ äóÚóãú ÅÐóÇ ÎóáóÇ ÈöÇáúÎõäúËóì ÑóÌõáñ ãóÍúÑóãñ ãöäúåõ
ÝóáóÇ ÈóÃúÓó æóßóÐóáößó ÇáúÎõäúËóì ÅÐóÇ ÎóáóÇ ÈöÇãúÑóÃóÉò åõæó ãóÍúÑóãñ
ãöäúåóÇ æóáóÇ íõÓóÇÝöÑõ ÇáúÎõäúËóì ÈöÇãúÑóÃóÉò åöíó ÛóíúÑõ ãóÍúÑóãò
ãöäúåõ æóáóÇ ÈóÃúÓó Ãóäú íõÓóÇÝöÑó ÇáúÎõäúËóì ãóÚó ãóÍúÑóãò ãöäú
ÇáÑøöÌóÇáö ËóáóÇËóÉó ÃóíøóÇãò æóáóíóÇáöíóåóÇ æóáóÇ íóÎúÊöäõåõ ÑóÌõáñ
æóÇãúÑóÃóÉñº áöÃóäøó ÇáúÎõäúËóì ÕóÈöíøñ Ãóæú ÕóÈöíøóÉñ ÝóÅöäú ßóÇäó
ÕóÈöíøðÇ íóÌõæÒõ áöáÑøöÌóÇáö Ãóäú ÊóÎúÊöäóåõ æóÅöäú ßóÇäó ãõÑóÇåöÞðÇ
íõÔúÊóåóì Ãóæú áóÇ æóÅöäú ßóÇäó ÕóÈöíøóÉð ÝóáóÇ ÈóÃúÓó áöáäøöÓóÇÁö Ãóäú
ÊóÎúÊöäóåóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÛóíúÑó ãõÑóÇåöÞóÉòº áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõÔúÊóåóì¡
æóÅöÐóÇ ßóÇäóÊú ÛóíúÑó ãõÑóÇåöÞóÉò æóåöíó ÊõÔúÊóåóì Ãóæú áóÇ.
ÝóÅöäú Þöíáó ãóÇ ÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó ÇáúÍóíóÇÉö¡ æóÇáúãóæúÊö ÍóíúËõ
ÞõáúÊõãú ÅÐóÇ
(8/539)
ãóÇÊó ÇáúÎõäúËóì íõíóãøóãõ ÈöÇáÕøóÚöíÏö
æóáóÇ íõÛóÓøöáõåõ ÑóÌõáñ æóáóÇ ÇãúÑóÃóÉñ æóáóãú ÊóÞõæáõæÇ Ãóäøóåõ
íõÔúÊóÑóì áóåõ ÌóÇÑöíóÉñ ãöäú ãóÇáöåö Ãóæú ãöäú ãóÇáö ÃóÈöíåö Ãóæú ãöäú
ãóÇáö ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö ÅÐóÇ áóãú íóßõäú áóåóÇ Ëóãøó ãóÇáñ Ëõãøó
íóÈöíÚõåóÇ ÇáúÅöãóÇãõ ÈóÚúÏóãóÇ ÛóÓøóáóÊúåõ æóíõÑóÏøõ ËóãóäõåóÇ Åáóì
ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö ÞõáúäóÇ ÔöÑóÇÁõ ÇáúÌóÇÑöíóÉö ÈóÚúÏó ãóæúÊö ÇáúÎõäúËóì
áöÊóÛúÓöáóåõ áóÇ ÊõÝöíÏõ ÅÈóÇÍóÉó ÇáúÛõÓúáöº áöÃóäøóåõ áóÇ íóãúáößõåóÇ
ÇáúÎõäúËóì æóáóÇ íóÈúÞóì Úóáóì ãöáúßöåö áöÍóÇÌóÉö ÇáúÛõÓúáö ÝóÃóãøóÇ ãóÇ
ÏóÇãó ÍóíøðÇ Ýóåõæó ãöäú Ãóåúáö Çáúãöáúßöº áöÃóäøóåõ ÑóÌõáñ Ãóæú
ÇãúÑóÃóÉñ Ýóíóãúáößõ ÇáúÌóÇÑöíóÉó ÇáøóÊöí ÇõÔúÊõÑöíóÊú áóåõ æóÅöÐóÇ
ãóáóßó ÇáúÌóÇÑöíóÉó ÇáøóÊöí ÇõÔúÊõÑöíóÊú áóåõ ßóÇäó ÔöÑóÇÁõ ÇáúÌóÇÑöíóÉö
íõÝöíÏõ ÅÈóÇÍóÉó ÇáúÎöÊóÇäö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÊõÈúÊóÇÚõ áóåõ ÃóãóÉñ ÊóÎúÊöäõåõ) íóÚúäöí
ÈöãóÇáöåöº áöÃóäøóåõ íóÌõæÒõ áöãóãúáõæßöåö ÇáäøóÙóÑõ Åáóíúåö ãõØúáóÞðÇ
Åäú ßóÇäó ÐóßóÑðÇ æóáöáÖøóÑõæÑóÉö Åäú ßóÇäó ÃõäúËóì¡ æóíõßúÑóåõ Ãóäú
íóÎúÊöäóåõ ÑóÌõáñ áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ Ãóæú ÇãúÑóÃóÉñ
áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÃõäúËóì ÝóßóÇäó ÇáöÇÍúÊöíóÇØõ ÝöíãóÇ ÐóßóÑúäóǺ
áöÃóäøóåõ áóÇ íóÍúÑõãõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö Ãóäú íóßõæäó ÐóßóÑðÇ æóÚóáóì
ÊóÞúÏöíÑö Ãóäú íóßõæäó ÃõäúËóìº áöÃóäøó äóÙóÑó ÇáúÌöäúÓö Åáóì ÇáúÌöäúÓö
ÃóÎóÝøõ¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ýöí ãóÓóÇÆöáö ÇáäøößóÇÍö áóæú ÒóæøóÌó ÇáúÃóÈõ åóÐóÇ
ÇáúÎõäúËóì ÇãúÑóÃóÉð ÞóÈúáó ÈõáõæÛöåö Ãóæú ÒóæúÌóÉð ÝóÇáäøößóÇÍõ
ãóæúÞõæÝñ áóÇ íóÝúÓõÏõ æóáóÇ íóÈúØõáõ æóáóÇ íóÊóæóÇÑóËóÇäö ÍóÊøóì
íóÓúÊóÈöíäó ÃóãúÑõ ÇáúÎõäúËóìº áöÃóäøó ÇáÊøóæóÇÑõËó Íõßúãõ ÇáäøößóÇÍö
ÇáäøóÇÝöÐö áóÇ Íõßúãõ ÇáäøößóÇÍö ÇáúãóæúÞõæÝö.
ÝóÅöäú ÒóæøóÌóåõ ÇáúÃóÈõ ÇãúÑóÃóÉð æóÈóáóÛó æóÙóåóÑó ÚóáóÇãóÇÊõ
ÇáÑøöÌóÇáö æóäóÍúæõåõ Íõßöãó ÈöÌóæóÇÒö ÇáäøößóÇÍö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÅÐóÇ
áóãú íóÕöáú ÅáóíúåóÇ ÝóÅöäøóåõ íõÄóÌøóáõ ÓóäóÉð ßóãóÇ íõÄóÌøóáõ ÛóíúÑõåõ
ÅÐóÇ áóãú íóÕöáú Åáóì ÇãúÑóÃóÊöåö æóáóæú Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì
ÇáúãõÔúßöáó ÊóÒóæøóÌó ÎõäúËóì ãöËúáóåõ ÝóÇáäøößóÇÍõ íóßõæäõ ãóæúÞõæÝðÇ
Åáóì Ãóäú íóÓúÊóÈöíäó ÍóÇáõåõãóÇ ÝóÅöäú ÊóÈóíøóäó ÍóÇáõåõãóÇ
ÝóÇáäøößóÇÍõ ÌóÇÆöÒñ æóÅöäú ãóÇÊó ÃóÍóÏõåõãóÇ Ãóæú ãóÇÊóÇ ÞóÈúáó Ãóäú
íóÒõæáó ÇáúÅöÔúßóÇáõ áóãú íóÊóæóÇÑóËóÇ æóÅöäú ãóÇÊóÇ æóÊóÑóßóÇ ÃóÍóÏó
ÇáúÃóÈóæóíúäö ÝóÃóÞóÇãó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäú æóÑóËóÊöåöãóÇ ÇáúÈóíøöäóÉó
Ãóäøóåõ åõæó ÇáÒøóæúÌõ æóÃóäøó ÇáúÂÎóÑó åõæó ÇáÒøóæúÌóÉõ áóÇ íóÞúÖöí
ÈöÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó¡ æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÞóÈøóáó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì
ÈöÔóåúæóÉò áóíúÓó áöåóÐóÇ ÇáÑøóÌõáö Ãóäú íóÊóÒóæøóÌó ÈöãóÍóÇÑöãöåö
ÍóÊøóì íóÊóÈóíøóäó ÃóãúÑóåõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÝóÅöäú áóãú íóßõäú áóåõ ãóÇáñ Ýóãöäú ÈóíúÊö
ÇáúãóÇáö Ëõãøó ÊõÈóÇÚõ) º áöÃóäøó ÈóíúÊó ÇáúãóÇáö ÃõÚöÏøó áöäóæóÇÆöÈ
ÇáúãõÓúáöãöíäó ÝóíóÏúÎõáõ Ýöí ãöáúßöåö ÊóÚóÐøõÑðÇ áöáúÍóÇÌóÉö¡ æóåöíó
ÍóÇÌóÉõ ÇáúÎöÊóÇäö ÝóÅöÐóÇ ÎóÊóäóÊúåõ ÊõÈóÇÚõ æóíõÑóÏøõ ËóãóäõåóÇ Åáóì
ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö ÝóÅöÐóÇ ÒóæøóÌó ÇãúÑóÃóÉð ÝóÎóÊóäóÊúåõ Ëõãøó ØóáøóÞóåóÇ
ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõ Åäú ßóÇäó ÐóßóÑðÇ ÕóÍøó ÇáäøößóÇÍõ æóÅöäú ßóÇäó ÃõäúËóì
ÝóäóÙóÑõ ÇáúÌöäúÓö ÃóÎóÝøõ Ëõãøó íõÝóÑøóÞõ ÈóíúäóåõãóÇ áöÇÍúÊöãóÇáö
Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ ÝóíóÕöÍøõ ÇáäøößóÇÍõ ÈóíúäóåõãóÇ ÝóÊóÍúÕõáõ ÇáúÝõÑúÞóÉõ
Ëõãøó ÊóÚúÊóÏøõ Åäú ÎóáóÇ ÈöåóÇ ÇÍúÊöíóÇØðÇ æóáóæú ÍóáóÝó ÈöÚöÊúÞò Ãóæú
ØóáóÇÞò ÈöÃóäú ÞóÇáó: Åäú ßóÇäó Ãóæøóáõ æóáóÏò ÊóáöÏöíäóåõ ÛõáóÇãðÇ
ÝóÃóäúÊ ØóÇáöÞñ Ãóæú ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ ÝóæóáóÏóÊú ÎõäúËóì áóãú íóÞóÚú
ÍóÊøóì íóÓúÊóÈöíäóº áöÃóäøó ÇáúÎõäúËóì áóãú íóËúÈõÊú ÈöÇáÔøóßøö¡ æóáóæú
ÞóÇáó: ßõáøõ ÚóÈúÏò áöí ÍõÑøñ Ãóæú ÞóÇáó ßõáøõ ÃóãóÉò áöí ÍõÑøóÉñ æóáóåõ
ãóãúáõæßñ ÎõäúËóì áóÇ íõÚúÊóÞõ ÍóÊøóì íóÓúÊóÈöíäó ÃóãúÑõåõ áöãóÇ
ÞõáúäóÇ¡ æóÅöäú ÞóÇáó ÇáúÞóæúáóíúäö ÌóãöíÚðÇ ÚóÊóÞó áöáÊøóíóÞøõäö
ÈöÃóÍóÏö ÇáúæóÕúÝóíúäöº áöÃóäøóåõ áóÇ íóÎúáõæ Úóäú ÃóÍóÏöåöãóÇ.
æóÅöäú ÞóÇáó ÇáúÎõäúËóì: ÃóäóÇ ÑóÌõáñ æóÇãúÑóÃóÉñ áóãú íõÞúÈóáú Þóæúáõåõ
ÅÐóÇ ßóÇäó ãõÔúßöáðǺ áöÃóäøóåõ ÏóÚúæóì ÈöáóÇ Ïóáöíáò æóÐóßóÑó Ýöí
ÇáäøöåóÇíóÉö ãóÚúÒöíøðÇ Åáóì ÇáÐøóÎöíÑóÉö: Åäú ÞóÇáó ÇáúÎõäúËóì
ÇáúãõÔúßöáõ ÃóäóÇ ÐóßóÑñ Ãóæú ÃõäúËóì ßóÇäó ÇáúÞóæúáõ Þóæúáóåõº áöÃóäøó
ÇáúÅöäúÓóÇäó Ãóãöíäñ Ýöí ÍóÞøö äóÝúÓöåö¡ æóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ÇáúÃóãöíäö
ãóÇ áóãú íõÚúÑóÝú ÎöáóÇÝõ ãóÇ ÞóÇáó ßóãóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáóÊú ÇáúãõÚúÊóÏøóÉõ
ÇäúÞóÖóÊú ÚöÏøóÊöí æóÃóäúßóÑó ÇáÒøóæúÌõ ßóÇäó ÇáúÞóæúáõ ÞóæúáóåóÇ ãóÇ
áóãú íõÚúÑóÝú ÎöáóÇÝõ ÞóæúáöåóÇ ÈöÃóäú ÞóÇáóÊú Ýöí ãõÏøóÉò áóÇ ÊóäúÞóÖöí
Ýöí ãöËúáöåóÇ ÇáúÚöÏøóÉõ¡ æóÇáúÃóæúáóì ãóÇ ÐóßóÑóåõ Ýöí ÇáäøöåóÇíóÉö.
æóáóÇ íóÍúÖõÑõ ÇáúÎõäúËóì ÛóÓúáó ÑóÌõáò æóáóÇ ÇãúÑóÃóÉò áöÇÍúÊöãóÇáö
Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ Ãóæú ÃõäúËóì æóíõÓúÊóÍóÈøõ Ãóäú íõÓóÌøóì ÞóÈúÑõåõº
áöÃóäøóåõ Åäú ßóÇäó ÃõäúËóì ÃõÞöíãó æóÇÌöÈñ æóÅöäú ßóÇäó ÐóßóÑðÇ áóÇ
íóÖõÑøõåõ ÇáÊøóÓúÌöíóÉõ æóÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõÕóáøóì Úóáóíúåö æóÚóáóì
ÑóÌõáò æóÇãúÑóÃóÉò æõÖöÚó ÇáÑøóÌõáõ ãöãøóÇ íóáöí ÇáúÅöãóÇãó¡
æóÇáúÎõäúËóì ÎóáúÝóåõ¡ æóÇáúãóÑúÃóÉõ ÎóáúÝó ÇáúÎõäúËóì æóíõÄóÎøóÑõ Úóäú
ÇáÑøóÌõáö áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÇãúÑóÃóÉñ æóíõÞóÏøóãõ Úóáóì ÇáúãóÑúÃóÉö
áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÑóÌõáñ æóáóæú ÏõÝöäó ãóÚó ÑóÌõáò Ýöí ÞóÈúÑò æóÇÍöÏò
áöáúÚõÐúÑö ÌõÚöáó ÎóáúÝó ÇáÑøóÌõáö áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÇãúÑóÃóÉñ
æóíõÌúÚóáõ ÈóíúäóåõãóÇ ÍóÇÌöÒðÇ ãöäú ÕóÚöíÏò áöíóßõæäó Ýöí Íõßúãö
ÇáúÞóÈúÑóíúäö æóßóÐóÇ ÇáÑøóÌõáóÇäö ÅÐóÇ ÏõÝöäóÇ Ýöí ÞóÈúÑò æóÇÍöÏò
æóÅöäú ÏõÝöäó ãóÚó ÇãúÑóÃóÉò ÞõÏøöãó ÇáúÎõäúËóì áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ
ÃõäúËóì æóíóÏúÎõáõ ÞóÈúÑõåõ Ðõæ ÑóÍöãò ãóÍúÑóãò ãöäúåõ áöÇÍúÊöãóÇáö
Ãóäøóåõ ÃõäúËóì æóáóãú íóÊóÚóÑøóÖú ÇáúãõÄóáøöÝõ áöãóÇ íóÊóÚóáøóÞõ
ÈöÇáúÎõäúËóì ãöäú ÇáúÍõÏõæÏö¡ æóÇáúÞöÕóÇÕö æóáóÇ áöãóÇ íóÊóÚóáøóÞõ Èöåö
ãöäú ÇáúÃóíúãóÇäö æóáóÇ áöãóÇ íóÊóÚóáøóÞõ Èöåö ãöäú ÇáÏøóÚúæóì¡
æóÇáúÈóíøöäóÉö æóáóÇ áöÈóíóÇäö ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáúæóÇÞöÚö Ýöíåö æóáóÇ
áöÈóíóÇäö ÔóåóÇÏóÊöåö ÞóÇáó Ýöí ÇáúÃóÕúáö.
æóáóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÞóÐóÝó ÇáúÎõäúËóì ÇáúãõÔúßöáó ÞóÈúáó ÇáúÈõáõæÛö
Ãóæú ÞóÐóÝó ÇáúÎõäúËóì ÑóÌõáðÇ ÝóáóÇ ÍóÏøó Úóáóì ÇáúÞóÇÐöÝö ÃóãøóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäó ÇáúÞóÇÐöÝõ åõæó ÇáúÎõäúËóì ÝóáöÃóäøóåõ ÕóÈöíøñ Ãóæú ÕóÈöíøóÉñ
ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúÞóÇÐöÝõ ÑóÌõáðÇ ÂÎóÑó ÝóáöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ
ãõÍúÕóäòº áöÃóäøó ÇáúÈõáõæÛó ãöäú ÃóÍóÏö ÔóÑóÇÆöØö ÅÍúÕóÇäö ÇáúÞóÐúÝö
ßóÇáúÅöÓúáóÇãö æóÅöäú ÞóÐóÝó ÇáúÎõäúËóì ÈóÚúÏó ÈõáõæÛöåö ÈöÇáÓøöäøö
ÝóÅöäú ÙóåóÑó áóåõ ÚóáóÇãóÉñ íõÓúÊóÏóáøõ ÈöåóÇ Úóáóì ßóæúäöåö ÐóßóÑðÇ
Ãóæú ÃõäúËóì ÍõÏøó ÍóÏøó ÇáÑøöÌóÇáö Ãóæú ÇáäøöÓóÇÁö æóáóæú ÞóÐóÝó
ÇáúÎõäúËóì ÑóÌõáðÇ ÈóÚúÏó ÙõåõæÑö ÚóáóÇãóÉö ÇáÑøöÌóÇáö Ãóæú ÞóÐóÝóåõ
ÑóÌõáñ ÝóåõãóÇ ÓóæóÇÁñ ÝóíóÌöÈõ ÇáúÍóÏøõ æóÅöäú áóãú íóÙúåóÑú áóåõ
ÚóáóÇãóÉñ ÝóáóÇ ÍóÏøó Úóáóì ÞóÇÐöÝöåö æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúÎõäúËóì æóÅöäú
ÕóÇÑó ãõÍúÕóäðÇ ÈöÇáúÈõáõæÛö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóãú íóÙúåóÑú Úóáóíúåö
ÚóáóÇãóÉõ ÇáúÃõäõæËóÉö
(8/540)
Ãóæú ÇáÐøõßõæÑóÉö íóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó
åóÐóÇ ÑóÌõáðÇ æóÃóäú íóßõæäó ÇãúÑóÃóÉð ÝóÅöäú ßóÇäó ÇãúÑóÃóÉð¡ Ýóåõæó
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáÑøóÊúÞóÇÁöº áöÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõÌóÇãóÚõ ßóÇáÑøóÊúÞóÇÁö.
æóãóäú ÞóÐóÝó ÑóÌõáðÇ ãóÌúÈõæÈðÇ Ãóæú ÇãúÑóÃóÉð ÑóÊúÞóÇÁó áóÇ ÍóÏøó
Úóáóíúåö æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÎõäúËóì åõæó ÇáúÞóÇÐöÝõ íõÍóÏøõº áöÃóäøóåõ
ãóÌúÈõæÈñ ÈóÇáöÛñ Ãóæú ÑóÊúÞóÇÁõ ÈóÇáöÛóÉñ¡ æóÇáúãóÌúÈõæÈõ ÇáúÈóÇáöÛõ¡
æóÇáÑøóÊúÞóÇÁõ ÇáúÈóÇáöÛóÉõ ÅÐóÇ ÞóÐóÝó ÅäúÓóÇäðÇ íóÌöÈõ Úóáóíúåö
ÇáúÍóÏøõ æóÅöäú ÓóÑóÞó ÈóÚúÏóãóÇ ÃóÏúÑóßó íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúÍóÏøõ
æóÅöäú ÓõÑöÞó ãöäúåõ ãóÇ íõÓóÇæöí ÚóÔóÑóÉð íõÞúØóÚõ ÇáÓøóÇÑöÞõ ÑóÌõáñ
Ãóæú ÇãúÑóÃóÉñ æóáóæú ÞóØóÚó íóÏó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì ÞóÈúáó Ãóäú íóÈúáõÛó
Ãóæú íóÓúÊóÈöíäó ÃóãúÑõåõ ÝóáóÇ ÞöÕóÇÕó Úóáóì ÞóÇØöÚöåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó
ÇáúÞóÇØöÚõ ÑóÌõáðÇ Ãóæú ÇãúÑóÃóÉð æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúÎöáóÇÝö ÅÐóÇ ÞóÊóáó
ÇáúÎõäúËóì ÑóÌõáðÇ Ãóæú ÇãúÑóÃóÉð ÚóãúÏðÇ ßóÇäó Úóáóíúåö ÇáúÞöÕóÇÕõ.
æóÅöäú ÞóØóÚó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì íóÏó ÑóÌõáò Ãóæú ÇãúÑóÃóÉò ÝóÚóáóì
ÚóÇÞöáóÊöåö ÃóÑúÔõ Ðóáößó æóÈóÚúÏó ÇáúÈõáõæÛö ÅÐóÇ ÞóØóÚó íóÏó ÅäúÓóÇäò
ÞóÈúáó Ãóäú íóÓúÊóÈöíäó ÃóãúÑõåõ ÚóãúÏðÇ ÝóÅöäøóåõ íóÌöÈõ Úóáóíúåö
ÇáúÃóÑúÔõ Ýöí ãóÇáöåö æóÅöäú ÔóåöÏó ãóÛúäóãðÇ íõÑúÖóÎõ áóåõ æóáóÇ
íõÓúåöãõ æóÅöäú ÇÑúÊóÏøó Úóäú ÇáúÅöÓúáóÇãö ÞóÈúáó Ãóäú íõÏúÑößó Ãóæú
ÈóÚúÏóãóÇ ÃóÏúÑóßó áóÇ íõÞúÊóáõ ÚöäúÏóåõãú ÌóãöíÚðÇ ÃóãøóÇ ÞóÈúáõ
ÝóÅöäøóåõ ÕóÈöíøñ Ãóæú ÕóÈöíøóÉñ æóÑöÏøóÉõ ÇáÕøóÈöíøö áóÇ ÊóÕöÍøõ ÚöäúÏó
ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó æóãõÍóãøóÏò Ãóäøóåõ æóÅöäú ßóÇäó
íóÕöÍøõ ÑöÏøóÉõ ÇáÕøóÈöíøö ÇáúÚóÇÞöáö¡ æóÇáÕøóÈöíøóÉö ÇáúÚóÇÞöáóÉö ÅáøóÇ
Ãóäøóåõ áóÇ íõÞúÊóáõ Úóáóì ÇáÑøöÏøóÉö ÚöäúÏóåõãóÇ æóÈóÚúÏó ÇáúÈõáõæÛö
ÊóÕöÍøõ ÑöÏøóÊõåõ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóÇ íóÎúáõæ ÅãøóÇ Ãóäú
íóßõæäó ÑóÌõáðÇ Ãóæú ÇãúÑóÃóÉð ÝóÅöäú ßóÇäó ÑóÌõáðÇ Íóáøó ÞóÊúáõåõ æóáóÇ
íóÍöáøõ Åäú ßóÇäó ÇãúÑóÃóÉð ÝóáóÇ íóÍöáøõ ÈöÇáÔøóßøö æóÅöäú ßóÇäó ãöäú
Ãóåúáö ÇáÐøöãøóÉö áóÇ íõæÖóÚõ Úóáóíúåö ÎóÑóÇÌõ ÑóÃúÓöåö ÍóÊøóì íõÏúÑößó
æóíóÓúÊóÈöíäó ÃóãúÑõåõ æóáóÇ íóÏúÎõáõ Ýöí ÇáúÞóÇãóÉö.
æóáóæú ßóÇäó ÇáúÎõäúËóì ÃóÈõæåõ ÍóíøðÇ ÝóÞóÇáó åõæó ÛõáóÇãñ æóáóÇ
íõÚúÑóÝõ Ðóáößó ÅáøóÇ ÈöÞóæúáöåö ßóÇäó ÇáúÞóæúáõ Þóæúáóåõ æóßóÐóáößó
áóæú ÞóÇáó åöíó ÌóÇÑöíóÉñ ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõåõ ÅÐóÇ áóãú íóßõäú ãõÔúßöáõ
ÇáúÍóÇáöº áöÃóäøó ÇáúæóÕöíøó ÞóÇÆöãñ ãóÞóÇãó ÇáúÃóÈö æóÅöäú ßóÇäó
ãõÔúßöáõ ÇáúÍóÇáö áóãú íõÕóÏøóÞú æóÅöäú ÞóÊóáó ÇáúÎõäúËóì ÎóØóÃð ÞóÈúáó
Ãóäú íóÓúÊóÈöíäó ÃóãúÑõåõ ÞóÇáó ÇáúÞóæúáõ Ýöí Ðóáößó Þóæúáõ ÇáúÞóÇÊöáö
Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ Ãóæú ÃõäúËóì Åäú ßóÇäóÊú ÇáÏøöíóÉõ ÊóÌöÈõ Úóáóì
ÇáúÞóÇÊöáö Åäú áóãú íóßõäú áóåõ ÚóÇÞöáóÉñ æóÅöäú ßóÇäó áóåõ ÚóÇÞöáóÉñ
ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ÇáúÚóÇÞöáóÉö¡ æóÅöäú ÞóÇáõæÇ áóÇ äóÏúÑöí ÝóÇáúÞóæúáõ
Þóæúáõåõãú æóæóÌóÈó Úóáóíúåöãú ÏöíóÉñ æóÅöäú ÞóÇáõæÇ: Åäøóåõ ÃõäúËóì
æóæóÑóËóÉõ ÇáúÎõäúËóì ÇÏøóÚóæúÇ Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ.
ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ÇáúÚóÇÞöáóÉöº áöÃóäøóåõãú íóÏøóÚõæäó Úóáóì
ÇáúÞóÇÊöáö¡ æóÇáúÚóÇÞöáóÉö ÒöíóÇÏóÉó ÎóãúÓóÉö ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò¡
æóÇáúÞóÇÊöáõ¡ æóÇáúÚóÇÞöáóÉõ íõäúßöÑõæäó Ðóáößó ÝóíõÞúÖóì Úóáóíúåöãú
ÈöÏöíóÉö ÇáúãóÑúÃóÉö æóíóÊóæóÞøóÝõ ÇáúÚóÞúáõ Åáóì Ãóäú íóÓúÊóÈöíäó
ÃóãúÑõåõ Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ Ãóæú ÃõäúËóì ÑóÌõáñ ãóÇÊó æóÊóÑóßó ÐóßóÑðÇ
æóÎõäúËóì æóÒóæúÌóÉð ÝóãóÇÊó ÇáúÎõäúËóì ÈóÚúÏó ãóæúÊö ÃóÈöíåö ÝóÇÏøóÚóÊú
Ãõãøõ ÇáúÎõäúËóì Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ æóÃóäøóåõ ßóÇäó æóÑöËó ãöäú ÃóÈöíåö
äöÕúÝó ÇáúãóÇáö ÈóÚúÏó ÇáËøóãóäöº áöÃóäøóåõ ãóÇÊó æóÊóÑóßó ÇÈúäóíúäö
æóÇãúÑóÃóÉð Ëõãøó ãóÇÊó ÇáúÎõäúËóì ÝóæóÑöËóÊú ËõáõËó Ðóáößó ÇáäøöÕúÝöº
áöÃóäøó ÇáúÎõäúËóì ãóÇÊó æóÊóÑóßó ÃõãøðÇ æóÃóÎðÇ ÊóÑöËõ ÇáúÃõãøõ ËõáõËó
Ðóáößó ÇáäøöÕúÝö¡ æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÇáúãóíøöÊö æóåõæó ÃóÎõæ ÇáúÎõäúËóì áóÇ
Èóáú ßóÇäóÊú ÇáúÎõäúËóì ÌóÇÑöíóÉð æóæóÑöËóÊú ÇáËøõáõËó ãöäú ÇáúãóíøöÊö
ÈóÚúÏó ÇáËøõãõäö Ëõãøó ãóÇÊóÊú ÝóæóÑöËóÊú ÃóäúÊö ËõáõËó Ðóáößó
ÝóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ ÃóÎöí ÇáúÎõäúËóì ÅáøóÇ Ãóäøó ÇáúÃóÎó íóÓúÊóÍúáöÝõ
Úóáóì ÇáúÚöáúãö ÈöÇóááøóåö ãóÇ ÊóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ßóÇäó ÐóßóÑðÇ æóÅöÐóÇ
ÃóÞóÇãóÊú ÇáúÃõãøõ ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøóåõ ßóÇäó íóÈõæáõ ãöäú ãóÈóÇáö
ÇáÑøöÌóÇáö æóáóÇ íóÈõæáõ ãöäú ãóÈóÇáö ÇáäøöÓóÇÁö ÝóÅöäøóåõ íóÑöËõ ãöäú
ÃóÈöíåö ãöíÑóÇËó ÇáäøöÕúÝö ÈóÚúÏó ÇáËøõãõäö Ëõãøó ÊóÑöËõ ÇáúÃõãøõ ËõáõËó
Ðóáößó ÇáäøöÕúÝö ãöäú ÇáúÎõäúËóì¡ æóÅöäú ÃóÞóÇãó ÃóÎõæ ÇáúÎõäúËóì
ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøóåõ íóÈõæáõ ãöäú ãóÈóÇáö ÇáäøöÓóÇÁö æóáóÇ íóÈõæáõ ãöäú
ãóÈóÇáö ÇáÑøöÌóÇáö æóÃóäøóåóÇ æóÑöËóÊú ÇáËøõáõËó ãöäú ÇáúÃóÈö ÈóÚúÏó
ÇáËøõãõäö ÝóáöÃõãøö ÇáúÎõäúËóì Ðóáößó ÇáËøõáõËõ.
æóÅöäú ÃóÞóÇãó ÑóÌõáñ ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøó ÃóÈóÇ ÇáúÎõäúËóì ßóÇäó
ÒóæøóÌóåóÇ ãöäúåõ Úóáóì ÃóáúÝö ÏöÑúåóãò æóØóáóÈó ãöíÑóÇËóåóÇ æóÕóÏøóÞóåõ
ÇáöÇÈúäõ Ãóæú ßóÐøóÈóåõ æóáóãú ÊõÞöãú ÇáúÃõãøõ ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøó ÃóÈó
ÇáúÎõäúËóì Úóáóì ãóÇ ÇÏøóÚóÊú ÝóÅöäøóåõ íõÞúÈóáõ Þóæúáõ ÇáÒøóæúÌö
æóíõÌúÚóáõ Úóáóíúåö ÇáúãóåúÑõ æóæóÑöËó ãöäú ÇáúÎõäúËóì ãöíÑóÇËó
ÇáÒøóæúÌö æóæóÑöËó Ãõãøó ÇáúÎõäúËóì¡ æóÃóÎõæ ÇáúÎõäúËóì ãöäú ÇáÕøóÏóÇÞö
ÇáøóÐöí íóÈúÞóì Úóáóì ÇáÒøóæúÌö æóãóÇ ÊóÑóßó ÇáúÎõäúËóì æóÅöäú ÃóÞóÇãó
ÇáúÃóÎõ ÈóíøöäóÉð Úóáóì ãóÇ ÇÏøóÚóÊú Ãóäøóåõ ßóÇäó íóÈõæáõ ãöäú ãóÈóÇáö
ÇáÑøöÌóÇáö æóáóÇ íóÈõæáõ ãöäú ãóÈóÇáö ÇáäøöÓóÇÁö Åäú ÃóÞóÇãó ÇáÒøóæúÌõ
ÇáúÈóíøöäóÉó ÃóäøóåóÇ ßóÇäóÊú ÃõäúËóì æóÊóÈõæáõ ãöäú ãóÈóÇáö ÇáäøöÓóÇÁö
æóáóÇ ÊóÈõæáõ ãöäú ãóÈóÇáö ÇáÑøöÌóÇáö ßóÇäóÊú ÈóíøöäóÉõ ÇáúÃóÎö Ãóæúáóì
ÈöÇáÑøóÏøö æóáóæú Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì ÇáúãõÔúßöáó ÇáøóÐöí ãóÇÊó
ÕóÛöíÑðÇ æóÊóÑóßó ãóÇáðÇ ÃóÞóÇãóÊú ÇãúÑóÃóÉñ ÈóíøöäóÉð Ãóäøó ÃóÈóÇåõ
ÒóæøóÌóåóÇ ÅíøóÇåõ Ýöí ÍóíóÇÊöåö æóãóåóÑóåóÇ ÃóáúÝó ÏöÑúåóãò æóÃóäøóåõ
ßóÇäó ÛõáóÇãðÇ íóÈõæáõ ãöäú ÍóíúËõ íóÈõæáõ ÇáúÛõáóÇãõ æóáóãú íóßõäú
íóÈõæáõ ãöäú ÍóíúËõ íóÈõæáõ ÇáäøöÓóÇÁõ æóßóÐøóÈóåóÇ ÇáúÃóÎõ ÇÈúäõ
ÇáúãóíøöÊö ÞóÇáó: ÇõÕúÏõÞú ÇáúãóÑúÃóÉó æóÇÌúÚóáúåõ ÛõáóÇãðÇ æóÇÌúÚóáú
ÕóÏóÇÞóåóÇ Ýöí ãöíÑóÇËöåö ãöäú ãöíÑóÇËö ÇáúÛõáóÇãö.
ÝóÅöäú ÃóÞóÇãó ÇáúÃóÎõ ÇÈúäõ ÇáúãóíøöÊö ÇáúÈóíøöäóÉó ÈöÃóäøóåõ ßóÇäó
ÌóÇÑöíóÉð íóÈõæáõ ãöäú ÍóíúËõ ÊóÈõæáõ ÇáúÌóÇÑöíóÉõ ÞóÇáó áóÇ ÃóÞúÈóáõ
ÈóíøöäóÊóåõãóÇ Úóáóì Ðóáößó ÝóÃóÞúÖöí ÈöÈóíøöäóÉö ÇáúãóÑúÃóÉö æóåóÐóÇ
ÅÐóÇ ÌóÇÁóÇ ãóÚðÇ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÃóÞóÇãó ÇáÒøóæúÌõ ÇáúÈóíøöäóÉó ÃóæøóáðÇ
æóÞóÖóì ÇáúÞóÇÖöí ÈöÐóáößó Ëõãøó ÃóÞóÇãóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáúÈóíøöäóÉó
ÝóÅöäøóåõ áóÇ íõÞúÈóáõ ãöäúåóÇ áöÊóÑúÌöíÍö ÇáúÃõæáóì ÈöÇáúÞóÖóÇÁö
ÝóÅöäøó æóÞøóÊó ÃóÍóÏñ ãöäú ÇáúÈóíøöäóÊóíúäö æóÞúÊðÇ ÞóÈúáó ÇáúÃõÎúÑóì
ÝóÅöäøóåõ íóÞúÖöí ÈöÃóÓúÈóÞöåöãóÇ ÊóÇÑöíÎðÇ æóÅöäú áóãú íõæóÞøöÊú ÐóßóÑó
ÃóäøóåõãóÇ íóÈúØõáóÇäö æóåóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ÊóÏøóÚöí
ÇáÕøóÏóÇÞó æóãóÊóì áóãú ÊóÏøóÚö ÝóÅöäøóåóÇ ÊóÊóåóÇÊóÑõ ÇáúÈóíøöäóÊóÇäö
æóÅöäú ßóÇäó åóÐóÇ ÇáÕøóÈöíøõ ÍóíøðÇ áóãú íóãõÊú¡ æóÇáúãóÓúÃóáóÉõ
ÈöÍóÇáöåóÇ.
ÞóÇáó åóÐóÇ ßõáøõåõ ÈóÇØöáñ æóáóÇ ÃóÞúÖöí ÈöÔóíúÁò ãöäúåõ ÈöáóÇ
(8/541)
ÊóæóÞøõÝò Ýöí Ðóáößó ÍóÊøóì íóÓúÊóÈöíäó
ÍóÇáõåõ ãóÊóì ÃóÏúÑóßó æóáóíúÓó ÍóÇáóÉõ ÇáúÍóíóÇÉö ÚöäúÏöí ÈöãóäúÒöáóÉö
ãóÇ ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö.
æóáóæú Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì Íöíäó ãóÇÊó ÈóÚúÏó ÃóÈöíåö æóåõæó
ãõÑóÇåöÞñ ÃóÞóÇãó ÑóÌõáñ ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøó ÃóÈóÇåõ ÒóæøóÌóåõ ÅíøóÇåóÇ
Úóáóì åóÐóÇ ÇáúæóÞúÝö ÈöÃóáúÝò æóÃóãóÑóåõ ÈöÏóÝúÚöåö Åáóíúåö æóÃóäøóåõ
ßóÇäó íóÈõæáõ ãöäú ÍóíúËõ ÊóÈõæáõ ÇáäøöÓóÇÁõ æóßóÐøóÈóåõ ÇáúæóÑóËóÉõ
ÝóåóÐóÇ Úóáóì æóÌúåóíúäö ÃóãøóÇ Åäú ÌóÇÁóÊú ÇáúÈóíøöäóÇÊõ ãóÚðÇ Ãóæú
ÌóÇÁóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ ÞóÈúáó ÕóÇÍöÈóÊöåóÇ ÝóÅöäú ÌóÇÁóÊóÇ ãóÚðÇ ÝóáóÇ
íóÎúáõæ ÃóãøóÇ Åäú áóãú íõæóÞøöÊóÇ Ãóæú æóÞøóÊóÇ æóÞúÊðÇ æóæóÞúÊõåõãóÇ
Úóáóì ÇáÓøóæóÇÁö Ãóæú ßóÇäó æóÞúÊõ ÃóÍóÏöåöãóÇ ÃóÓúÈóÞó ÝóÅöäú áóãú
íõæóÞøöÊóÇ Ãóæú æóÞøóÊóÇ æóæóÞúÊõåõãóÇ Úóáóì ÇáÓøóæóÇÁö ÊóåóÇÊóÑóÊú
ÇáúÈóíøöäóÇÊõ ÌóãöíÚðÇ æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú áóãú íóÏøóÚö ÇáÒøóæúÌõ
äöÕúÝó ÇáÕøóÏóÇÞö ÈöÇáØøóáóÇÞö ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö æóÅöäøóãóÇ ÇÏøóÚóì
ÇáäøößóÇÍó Úóáóì ÇáúÎõäúËóì áóÇ ÛóíúÑó æóÈóÇÞöí ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÈöÍóÇáöåóÇ
ÐóßóÑó Ãóäøó ÇáúÈóíøöäóÉó ÇáúãõËúÈöÊóÉó ÃóäøóåóÇ ÇãúÑóÃóÉñ Ãóæúáóì
æóÅöäú æóÞøóÊóÇ æóÞúÊðÇ æóæóÞúÊõ ÃóÍóÏöåöãóÇ ÃóÓúÈóÞõ ÝóÇáÓøóÇÈöÞõ
Ãóæúáóì ÝóÅöäú ÌóÇÁóÊú ÅÍúÏóÇåõãóÇ ÞóÈúáó ÇáúÃõÎúÑóì Åäú ÌóÇÁóÊú
ÇáúÃõÎúÑóì ÞóÈúáó ÇáúÞóÖóÇÁö ÈöÇáúÃõæáóì ÝóÇáúÌóæóÇÈõ Ýöíåö ßóÇáúÌóæóÇÈö
ÝöíãóÇ áóæú ÌóÇÁóÊóÇ ãóÚðÇ ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÞóÖóì ÇáúÞóÇÖöí ÈöÇáúÃõæáóì
Ëõãøó ÌóÇÁóÊú ÇáúÃõÎúÑóì áóÇ ÊõÞúÈóáõ ÇáúÃõÎúÑóì ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú
ÌóÇÁóÊóÇ ãóÚðÇ æóáóãú íõÄóÑøöÎóÇ Ãóæú ÃóÑøóÎóÇ ÝóÊóÇÑöíÎõåõãóÇ Úóáóì
ÇáÓøóæóÇÁö ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÞúÖöí ÈöæóÇÍöÏóÉò ãöäúåõãóÇ.
æóáóæú Ãóäøó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì ÇáúãõÔúßöáó ãóÇÊó ÞóÈúáó Ãóäú íóÙúåóÑó
ÃóãúÑõåõ ÝóÃóÞóÇãó ÑóÌõáñ ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøó ÃóÈóÇåõ ÒóæøóÌóåóÇ ÅíøóÇåõ
ÈöÃóáúÝö ÏöÑúåóãò ÈöÑöÖóÇåóÇ æóÃóäøóåóÇ æóáóÏóÊú ãöäúåõ åóÐóÇ ÇáúæóáóÏó
ÞóÇáó ÃóÌóÒúÊ ÈóíøöäóÊóåõ æóÃóÌúÚóáõåóÇ ÇãúÑóÃóÊóåõ æóÃóÌúÚóáõ ÇáúæóáóÏó
ÇÈúäóåóÇ¡ æóÅöäú áóãú íõÞöãú åóÐóÇ ÇáÑøóÌõáõ ÇáúÈóíøöäóÉó Ãóäøó ÃóÈóÇåóÇ
ÒóæøóÌóåóÇ ÅíøóÇåõ ÈöÑöÖðÇ ãöäúåõ æóÃóäøóåõ ÏóÎóáó ÈöåóÇ æóÃóäøóåóÇ
æóáóÏóÊú ãöäúåõ åóÐóÇ ÇáúæóáóÏó ÝóÅöäøóåõ íóÞúÖöí Èößóæúäö ÇáúÎõäúËóì
ÑóÌõáðÇ æóÃóáúÒóãóåõ ÇáúæóáóÏõ ÝóÅöäú ÇÌúÊóãóÚóÊú ÇáÏøóÚúæóÊóÇäö
ÌóãöíÚðÇ æóÌóÇÁóÊú ÇáúÈóíøöäóÇÊõ ãóÚðÇ æóáóãú íõæóÞøöÊóÇ Ãóæú æóÞøóÊóÇ
Úóáóì ÇáÓøóæóÇÁö ÝóÅöäøóåóÇ ÊóåóÇÊóÑóÊú ÇáúÈóíøöäóÇÊõ ÌóãöíÚðÇ æóÌóÇÁóÊú
ÇáúÈóíøöäóÇÊõ ãóÚðÇ ÝóÅöäú ÞóÇãóÊú ÅÍúÏóì åóÇÊóíúäö ÇáúÈóíøöäóÊóíúäö
æóÞóÖóì ÇáúÞóÇÖöí ÈöÔóåóÇÏóÊöåöãóÇ Ëõãøó ÌóÇÁóÊú ÇáúÈóíøöäóÉõ ÇáúÃõÎúÑóì
ÈóÚúÏó Ðóáößó ÞóÇáó áóÇ ÃóÞúÈóáõ ÇáúÈóíøöäóÉó ÇáËøóÇäöíóÉó.
æóÅöäú ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì ÇáúãõÔúßöáõ ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö
ÝóÇÏøóÚóì ÑóÌõáñ ãõÓúáöãñ Ãóäøó ÃóÈóÇåõ ÒóæøóÌóåõ ÅíøóÇåóÇ Úóáóì ãóåúÑò
ãõÓóãøðì ÈöÑöÖóÇåóÇ æóÃóÞóÇãó ÈóíøöäóÉð ãöäú Ãóåúáö ÇáúßöÊóÇÈö ÞóÇáó
ÃóÞúÖöí ÈöÈóíøöäóÉö ÇáúãõÓúáöãö æóÃóÌúÚóáõåóÇ ÇãúÑóÃóÊóåõ æóÃõÈúØöáõ
ÈóíøöäóÉó ÇáúãóÑúÃóÉö æóßóÐóáößó áóæú ßóÇäó ÇáÑøóÌõáõ ãöäú Ãóåúáö
ÇáúßöÊóÇÈö æóÈóíøöäóÊõåõ ãöäú Ãóåúáö ÇáúÅöÓúáóÇãö ÝóíóÞúÖöí áöáÑøóÌõáö
Ïõæäó ÇáúãóÑúÃóÉö æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú æóÞóÚó ÇáÏøóÚúæóì Ýöí
ÇáúãóÇáö ÝóÇÏøóÚóì ÇáúãõÓúáöãõ ãóÇáðÇ Ýöí íóÏö Ðöãøöíøò æóÃóÞóÇãó Úóáóì
Ðóáößó ÔóÇåöÏóíúäö ßöÊóÇÈöíøóíúäö æóÃóäøóåõ íóÞúÖöí ÈöÇáúãóÇáö
ÈóíúäóåõãóÇ æóáóÇ ÊõÑóÌøóÍõ ÅÍúÏóì ÇáÔøóåóÇÏóÊóíúäö ÈöÇáúÅöÓúáóÇãö.
æóáóæú ãóÇÊó ÃóÈõæ ÇáúÎõäúËóì Ëõãøó ãóÇÊó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì ÝóÇÏøóÚóÊú
Ãõãøõåõ ãöíÑóÇËó ÛõáóÇãò æóÃóÞóÑøó ÇáúæóÕöíøõ ÈöÐóáößó æóÌóÍóÏó
ÈóÞöíøóÉõ ÇáúæóÑóËóÉö æóÞóÇáõæÇ åöíó ÌóÇÑöíóÉñ ÞóÇáó ÅÐóÇ ÌóÇÁóÊú
ÇáÏøóÚúæóì Ýöí ÇáúÃóãúæóÇáö áóãú íõÕóÏøóÞú æóÚóáóì ÇáúÃõãøö Úóáóì ãóÇ
ÇÏøóÚóì æóÅöäú ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì ÍóíøðÇ áóãú íóãõÊú ÝóÞóÇáó ÃóäóÇ
ÛõáóÇãñ æóØóáóÈó ãöíÑóÇËó ÛõáóÇãò ãöäú ÃóÈöíåö¡ æóÕóÏøóÞóåõ ÇáúæóÕöíøõ
Ýöí Ðóáößó æóÃóäúßóÑó ÈóÞöíøóÉõ ÇáúæóÑóËóÉö Ðóáößó æóÞóÇáõæÇ åöíó
ÌóÇÑöíóÉñ ÞóÇáó áóÇ ÃõÚúØöíåö ãöíÑóÇËó ÛõáóÇãò æóáóÇ ÃõÕóÏøöÞõåõ Úóáóì
Ðóáößó ÅáøóÇ ÈöÈóíøöäóÉò æóÅöäú ßóÇäó æõÕöíøõåõ ÃóÎõæåõ ÒóæøóÌóåõ
ÇãúÑóÃóÉð Ëõãøó ãóÇÊó ÇáúÎõäúËóì æóØóáóÈóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ãöíÑóÇËóåóÇ¡
æóÞóÇáó ÇáúæóÕöíøõ åõæó ÛõáóÇãñ æóÞóÏú ÌóÇÒó ÇáäøößóÇÍõ æóÑöËóÊú
ÇáúãóÑúÃóÉõ ãöäúåõ¡ æóÞóÇáó ÈóÞöíøóÉõ ÇáúæóÑóËóÉö: åöíó ÌóÇÑöíóÉñ áóÇ
íóáúÒóãõ ÇáúæóÑóËóÉõ ÇáøóÐöíäó ÃóäúßóÑõæÇ ãöíÑóÇËó ÇáúÛõáóÇãö Ýöí
ÍóÞøöåöãú æóíóáúÒóãõ ÇáúæóÕöíøõ ÇáúãõÞöÑøõ ãöíÑóÇËó ÛõáóÇãò Ýöí
äóÕöíÈöåö æóÊóÑöËõ ÇáúãóÑúÃóÉõ ãöäú ÇáúÎõäúËóì ãöíÑóÇËó ÇáúÎõäúËóì ãöäú
ÇáúãõÞöÑøö.
æóÅöäú ßóÇäó áóåõ ÃóÎñ áöÃóÈöíåö æóÃõãøöåö ÝóÃóÞóÑøó Ãóäøóåõ ÌóÇÑöíóÉñ
æóÒóæøóÌóåóÇ ÑóÌõáðÇ Ëõãøó ãóÇÊó ÇáúÎõäúËóì¡ æóÞóÏú ÑóÇåóÞó ÞóÈúáó Ãóäú
íóÚúáóãó ÃóäøóåóÇ ÇãúÑóÃóÉñ æóÒóæøóÌóåóÇ Ëõãøó ãóÇÊó ÇáúÎõäúËóì ÞóÈúáó
Ãóäú íõÚúÑóÝó ÍóÇáõåõ ÝóÅöäøó ÇáäøößóÇÍõ ÌóÇÆöÒñ Úóáóì ÇáúÃóÎö
ÇáúÃóæøóáö æóåõæó ÇáúæóÕöíøõ æóáóÇ íóÌõæÒõ Úóáóì ãóäú ÃóäúßóÑó ãöäú
ÈóÞöíøóÉö ÇáúæóÑóËóÉö¡ æóÇáäøößóÇÍõ ÇáËøóÇäöí ÇáøóÐöí ÃóÞóÑøó Èöåö
ÇáúÃóÎõ ÇáËøóÇäöí ÇáøóÐöí áóíúÓó ÈöæóÕöíøò ÈóÇØöáñ Ýöí ÍóÞøöåö æóáóÇ
íóÌõæÒõ Ýöí ÍóÞøö ÈóÞöíøóÉö ÇáúæóÑóËóÉö¡ ÞóÇáó: æóÅöäú áóãú íõÚúÑóÝú
Ãóíøõ ÇáäøößóÇÍóíúäö Ãóæøóáõ ÞóÇáó ÃõÈúØöáõ åóÐóÇ ßõáøõåõ æóáóÇ
ÃõæóÑøöËõ ÔóíúÆðÇ ãöäúåõãóÇ æóÅöäú ÚóÑóÝúÊ ÇáøóÐöí ÃóÞóÑøó ÃóäøóåóÇ
ÇãúÑóÃóÉñ æóÒóæøóÌóåóÇ ÑóÌõáðÇ ÃóäøóåóÇ Ãóæøóáõ ÞóÇáó: ÃõáúÒöãõåõ
ãöíÑóÇËó ÇáúÃóÎö Ýöí äóÕöíÈöåö æóáóÇ ÃõáúÒöãõ ÛóíúÑóåõ æóÃõÈúØöáõ
ÇáäøößóÇÍó ÎõäúËóì ãõÔúßöáñ ãõÑóÇåöÞñ æóÎõäúËóì ãöËúáõåõ ãõÔúßöáñ
ÊóÒóæøóÌó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÕóÇÍöÈóåõ Úóáóì Ãóäøó ÃóÍóÏóåõãóÇ ÑóÌõáñ¡
æóÇáúÂÎóÑó ÇãúÑóÃóÉñ ÅÐóÇ ãóÇÊó æóÃóÞóÇãó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäú
æóÑóËóÊöåöãóÇ ÈóíøöäóÉð Ãóäøóåõ åõæó ÇáÒøóæúÌõ æóÃóäøó ÇáúÂÎóÑó åõæó
ÇáÒøóæúÌóÉõ ÞóÇáó áóÇ ÃóÞúÖöí ÈöÔóíúÁò ãöäú Ðóáößó æóÅöäú ÌóÇÁóÊú ÅÍúÏóì
ÇáúÈóíøöäóÊóíúäö ÞóÈúáó ÇáúÃõÎúÑóì æóÞóÖóì ÈöåóÇ Ëõãøó ÌóÇÁóÊú
ÇáúÈóíøöäóÉõ ÇáËøóÇäöíóÉõ ÞóÇáó ÃõÈúØöáõ ÇáúÈóíøöäóÉó ÇáúÃõÎúÑóì
æóÞóÖóÇÁõ ÇáúÃóæøóáö ãóÇÖò Úóáóì ÍóÇáöåö ÈöÔóåóÇÏóÉö áöáúÎõäúËóì ÍóÊøóì
íõÏúÑößó æóÈóÚúÏóãóÇ ÃóÏúÑóßó ÅÐóÇ áóãú íóÓúÊóÈöäú ÃóãúÑõåõ íõæÞóÝõ
ÃóãúÑõåõ Ýöí ÍóÞøö ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÍóÊøóì íóÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ ÑóÌõáñ Ãóæú
ÇãúÑóÃóÉñ Ãóæú ÕóÈöíøñ åóÐóÇ ÇáúÎõäúËóì ÇáúãõÔúßöáõ íõÚúØöí áóåõ
ÎóãúÓóãöÇÆóÉö ÏöÑúåóãò æóÊõæÞóÝõ ÇáúÎóãúÓõãöÇÆóÉö ÇáúÃõÎúÑóì Åáóì Ãóäú
íóÊóÈóíøóäó ÍóÇáõåõ Ãóæú íóãõæÊõ ÞóÈúáó ÇáÊøóÈóíøõäö ÝóÅöäú ÊóÈóíøóäó
Ãóäøóåõ ÐóßóÑó ÏõÝöÚóÊú ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Åáóíúåö æóÅöäú ÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ
ÌóÇÑöíóÉñ ÏõÝöÚóÊú Åáóì æóÑóËóÉö ÇáúãõæÕöí æóåóÐóÇ Þóæúáõ ÚõáóãóÇÆöäóÇ
ÞóÇáó ÇáÔøóíúÎõ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -: íõÚúØöí áóåõ äöÕúÝó æóÕöíøóÉö
ÇáúÛõáóÇãö ÎóãúÓóãöÇÆóÉò æóäöÕúÝó
(8/542)
æóÕöíøóÉõ ÇáúÌóÇÑöíóÉö ãöÇÆóÊóÇäö
æóÎóãúÓõæäó ÝóíõÚúØóì áóåõ ÓóÈúÚõãöÇÆóÉò æóÎóãúÓõæäó æóíõæÞóÝõ
ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó Åáóì Ãóäú íóÊóÈóíøóäó ÍóÇáõåõ ÝóÅöäú ÊóÈóíøóäó
Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ íõÚúØöí ãöÇÆóÊóíúäö æóÎóãúÓöíäó æóÅöäú ÊóÈóíøóäó Ãóäøóåõ
ÃõäúËóì íõÄúÎóÐõ ãöäúåõ ãöÇÆóÊóÇäö æóÎóãúÓõæäó.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóåõ ÃóÞóáøõ ÇáäøóÕöíÈóíúäö) íóÚúäöí áóæú
ãóÇÊó ÃóÈõæåõ ßóÇäó áóåõ ÇáúÃóÞóáøõ ãöäú äóÕöíÈö ÇáÐøóßóÑö æóãöäú
äóÕöíÈö ÇáúÃõäúËóì ÝóÅöäøóåõ íóäúÙõÑõ äóÕöíÈóåõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ
æóÚóáóì Ãóäøóåõ ÃõäúËóì ÝóíõÚúØöí ÇáúÃóÞóáøó ãöäúåõãóÇ æóÅöäú ßóÇäó
ãóÍúÑõæãðÇ Úóáóì ÃóÍóÏö ÇáÊøóÞúÏöíÑóíúäö ÝóáóÇ ÔóíúÁó áóåõ ãöËóÇáõåõ:
ÃóÎóæóÇäö áöÃóÈò æóÃõãøò ÃóÍóÏõåõãóÇ ÎõäúËóì ãõÔúßöáñ ßóÇäó ÇáúãóÇáõ
ÈóíúäóåõãóÇ ÃóËúáóÇËðÇ áöáúÃóÎö ÇáËøõáõËóÇäö¡ æóáöáúÎõäúËóì ÇáËøõáõËõ
ÝóíõÞóÏøóÑõ ÃõäúËóìº áöÃóäøóåõ ÃóÞóáøõ æóáóæú ÞõÏøöÑó ÐóßóÑðÇ ßóÇäó áóåõ
ÇáäøöÕúÝõ.
æóáóæú ÊóÑóßóÊú ÇãúÑóÃóÉñ ÒóæúÌðÇ¡ æóÃõãøðÇ æóÃõÎúÊðÇ áöÃóÈò æóÃõãøò
åöíó ÎõäúËóì ßóÇäó áöáÒøóæúÌö ÇáäøöÕúÝõ æóáöáúÃõãøö ÇáËøõáõËõ ãöäú
ÇáäøöÕúÝö ÇáúÈóÇÞöí æóáöáúÎõäúËóì ãóÇ ÈóÞöíó æóåõæó ÇáÓøõÏõÓõ Úóáóì
Ãóäøóåõ ÚóÕóÈóÉñ¡ æóáóæú ÞõÏøöÑó ÃõäúËóì ßóÇäó áóåõ ÇáäøöÕúÝõ æóßóÇäóÊú
ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÊóÚõæáõ Åáóì ËóãóÇäöíóÉò.
æóáóæú ÊóÑóßóÊú ÒóæúÌðÇ æóÃõãøðÇ æóÃóÎóæóíúäö ãöäú Ãõãøò æóÃóÎðÇ áöÃóÈò
æóÃõãøò åõæó ÎõäúËóì ßóÇäó áöáÒøóæúÌö ÇáäøöÕúÝõ æóáöáúÃõãøö ÇáÓøõÏõÓõ
æóáöáúÃóÎóæóíúäö áöÃõãøò ÇáËøõáõËõ æóáóÇ ÔóíúÁó áöáúÎõäúËóìº áöÃóäøóåõ
ÚóÕóÈóÉñ æóáóãú íóÝúÖõáú áóåõ ÔóíúÁñ æóáóæú ÞõÏøöÑó ÃõäúËóì ßóÇäó áóåõ
ÇáäøöÕúÝõ ÝóÚóÇáóÊú ÇáúãóÓúÃóáóÉõ Åáóì ÊöÓúÚóÉò.
æóáóæú ÊóÑóßó ÇáÑøóÌõáõ æóáóÏó ÃóÎò åõæó ÇáúÎõäúËóì æóÚóãøðÇ áöÃóÈò
æóÃõãøò Ãóæú áöÃóÈò ßóÇäó ÇáúãóÇáõ áöáúÚóãøö æóíõÞóÏøóÑõ ÇáúÎõäúËóì
ÃõäúËóìº áöÃóäøó ÈöäúÊó ÇáúÃóÎö áóÇ ÊóÑöËõ æóáóæú ÞõÏøöÑó ÐóßóÑðÇ ßóÇäó
ÇáúãóÇáõ áóåõ Ïõæäó ÇáúÚóãøöº áöÃóäøó ÇÈúäó ÇáúÃóÎö ãõÞóÏøóãñ Úóáóì
ÇáúÚóãøö¡ æóÞóÇáó ÇáÔøóÚúÈöíøõ: áöáúÎõäúËóì äöÕúÝõ ãöíÑóÇËö ÐóßóÑò
æóäöÕúÝõ ãöíÑóÇËö ÃõäúËóì æóÚóäú ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò ãöËúáõåõº áöÃóäøóåõ
ãóÌúåõæáñ¡ æóÇáÊøóæúÒöíÚõ Úóáóì ÃóÍúæóÇáò ÚöäúÏó ÇáúÌóåúáö ØóÑöíÞñ
ãóÚúåõæÏóÉñ Ýöí ÇáÔøóÑúÚö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÚöÊúÞö ÇáúãõÈúåóãö¡ æóÇáØøóáóÇÞö
ÇáúãõÈúåóãö ÅÐóÇ ÊóÚóÐøóÑó ÇáúÈóíóÇäõ Ýöíåö ÈöãóæúÊö ÇáúãóæúÞöÚö ÞóÈúáó
ÇáúÈóíóÇäö¡ æóáóäóÇ Ãóäøó ÇáúÍóÇÌóÉó Åáóì ÅËúÈóÇÊö Çáúãöáúßö ÇÈúÊöÏóÇÁð
ÝóáóÇ íóËúÈõÊõ ãóÚó ÇáÔøóßøö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáÔøóßøõ Ýöí
æõÌõæÈö ÇáúãóÇáö ÈöÓóÈóÈò ÂÎóÑó ÛóíúÑó ÇáúãöíÑóÇËö ÈöÎöáóÇÝö
ÇáúãõÓúÊóÔúåóÏö Èöåöº áöÃóäøó ÓóÈóÈó ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞö ãõÊóíóÞøóäñ Èöåö
æóåõæó ÇáúÅöäúÔóÇÁõ ÇáÓøóÇÈöÞõ æóãóÍóáøöíøóÉõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäú
ÇáúÚóÈúÏóíúäö¡ æóÇáúãõÚúÊóÞóíúäö ÈöÍõßúãö Ðóáößó ÇáÓøóÈóÈö ËóÇÈöÊñ
áößõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Úóáóì ÇáÓøóæóÇÁö ãöäú ÛóíúÑö ÊóÑúÌöíÍö
ÃóÍóÏöåöãóÇ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö ÈöÇáÔøóßøö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (Ýóáóæú ãóÇÊó ÃóÈõæåõ æóÊóÑóßó ÇÈúäðÇ áóåõ
ÓóåúãóÇäö æóáöáúÎõäúËóì Óóåúãñ) º áöÃóäøóåõ ÇáúÃóÞóáøõ æóåõæó
ãõÊóíóÞøóäñ ÝóíóÓúÊóÍöÞøõåõ¡ æóÚóáóì Þóæúáö ÇáÔøóÚúÈöíøö äöÕúÝõ ãöíÑóÇËö
ÐóßóÑò æóäöÕúÝõ ãöíÑóÇËö ÃõäúËóì æóÇÎúÊóáóÝó ÃóÈõæ íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏñ
Ýöí ÊóÎúÑöíÌö Þóæúáö ÇáÔøóÚúÈöíøö ÝóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó ÇáúãóÇáõ
ÈóíúäóåõãóÇ Úóáóì ÓóÈúÚóÉö ÃóÓúåõãò ÃóÑúÈóÚóÉò áöáÐøóßóÑö æóËóáóÇËóÉò
áöáúÎõäúËóì ÇõÚúÊõÈöÑó äóÕöíÈõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÍóÇáóÉó
ÇäúÝöÑóÇÏöåö ÝóÅöäøó ÇáÐøóßóÑó áóæú ßóÇäó æóÍúÏóåõ ßóÇäó ßõáøõ ÇáúãóÇáö
áóåõ¡ æóÇáúÎõäúËóì Åäú ßóÇäó ÐóßóÑðÇ ßóÇäó áóåõ ßõáøõ ÇáúãóÇáö æóÅöÐóÇ
ßóÇäó ÃõäúËóì ßóÇäó áóåõ äöÕúÝõ ÇáúãóÇáö ÝóíóÃúÎõÐõ äöÕúÝó
ÇáäøóÕöíÈóíúäö äöÕúÝó Çáúßõáøö æóäöÕúÝó ÇáäøöÕúÝö æóÐóáößó ËóáóÇËóÉõ
ÃóÑúÈóÇÚö ÇáúãóÇáö æóáöáöÇÈúäö ßõáøõ ÇáúãóÇáö ÝóíóÌúÚóáõ ßõáøó ÑõÈúÚò
ÓóåúãðÇ ÝóÈóáóÛó ÓóÈúÚóÉó ÃóÓúåõãò áöáöÇÈúäö ÃóÑúÈóÚóÉñ æóáöáúÎõäúËóì
ËóáóÇËóÉõ ÃóÑúÈóÇÚò æóáóíúÓó áöáúãóÇáö ËóáóÇËóÉõ ÃóÑúÈóÇÚò æóÃóÑúÈóÚóÉõ
ÃóÑúÈóÇÚò ÝóíõÖúÑóÈõ ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãú ÈöÌóãöíÚö ÍóÞøöåö
ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ ÈöØóÑöíÞö ÇáúÚóæúáö¡ æóÇáúãõÖóÇÑóÈóÉö¡ æóÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -: ÇáúãóÇáõ ÈóíúäóåõãóÇ Úóáóì ÇËúäóíú ÚóÔóÑó ÓóåúãðÇ
ÓóÈúÚóÉò áöáöÇÈúäö ÃóíúÖðÇ æóÎóãúÓóÉò áöáúÎõäúËóì æóíõÚúÊóÈóÑõ åõæó
äóÕöíÈõ ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáöÇÌúÊöãóÇÚö ÝóíóÞõæáõ áóæú
ßóÇäó ÇáúÎõäúËóì ÐóßóÑðÇ ßóÇäó ÇáúãóÇáõ ÈóíúäóåõãóÇ äöÕúÝóíúäö æóáóæú
ßóÇäó ÃõäúËóì ßóÇäó ÃóËúáóÇËðÇ ÝóÇáúÞöÓúãóÉõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ÐõßõæÑóÊöåö
ãöäú ÇËúäóíúäö æóÚóáóì ÊóÞúÏöíÑö ÃõäõæËóÊöåö ãöäú ËóáóÇËóÉò æóáóíúÓó
ÈóíúäóåõãóÇ ãõæóÇÝóÞóÉñ ÝóíõÖúÑóÈõ ÅÍúÏóÇåõãóÇ Ýöí ÇáúÃõÎúÑóì ÊóÈúáõÛõ
ÓöÊøóÉð áöáúÎõäúËóì Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö Ãóäøóåõ ÃõäúËóì ÓóåúãóÇäö æóÚóáóì
ÊóÞúÏöíÑö Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ ËóáóÇËóÉñ Ýóáóåõ äöÕúÝõ ÇáäøóÕöíÈóíúäö æóáóíúÓó
áöáËøóáóÇËóÉö äöÕúÝñ ÕóÍöíÍñ ÝóíõÖúÑóÈõ ÇáÓøöÊøóÉõ Ýöí ÇËúäóíúäö
ÊóÈúáõÛõ ÇËúäóíú ÚóÔóÑó Ýóíóßõæäõ áöáúÎõäúËóì ÓöÊøóÉñ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö
Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ æóáóå ÃóÑúÈóÚóÉñ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö Ãóäøóåõ ÃõäúËóì
ÝóíóÃúÎõÐõ äöÕúÝó ÇáäøóÕöíÈóíúäö ÎóãúÓóÉðº áöÃóäøó äöÕúÝó ÇáÓøöÊøóÉö
ËóáóÇËóÉñ æóäöÕúÝó ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö ÇËúäóÇäö ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáöÇÈúäó
íóÃúÎõÐõ Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÓóÈúÚóÉðº áöÃóäøó äóÕöíÈó ÇáöÇÈúäö
Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö Ãóäøó ÇáúÎõäúËóì ÐóßóÑñ ÓöÊøóÉñ æóÚóáóì ÊóÞúÏöíÑö
Ãóäøóåõ ÃõäúËóì ËóãóÇäöíóÉñ ÝóäöÕúÝõ ÇáäøóÕöíÈóíúäö ÓóÈúÚóÉñ æóáóæú
ßóÇäó ãóÚóåóÇ ÈöäúÊñ ÝóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó Êóßõæäõ ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ãöäú
ÊöÓúÚóÉòº áöÃóäøó äóÕöíÈó ÇáúÈöäúÊö ÇáäøöÕúÝõ ÍóÇáóÉó ÇäúÝöÑóÇÏöåóÇ
æóáöáöÇÈúäö Çáúßõáøõ æóáöáúÎõäúËóì ËóáóÇËóÉõ ÃóÑúÈóÇÚò ÍóÇáó ÇäúÝöÑóÇÏö
ßõáøò ãöäúåõãóÇ ÝóíõÌúÚóáõ ßõáøõ ÑõÈúÚò ÓóåúãðÇ ÊóÈúáõÛõ ÊöÓúÚóÉð
æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò áóåõ ÎõãõÓñ æóËõãõäñº áöÃóäøó Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö Ãóäøóåõ
ÐóßóÑñ ßóÇäó áóåõ ÎõãõÓóÇäö Ýóáóåõ äöÕúÝñ æóåõæó ÇáúÎõãõÓõ æóÚóáóì
ÊóÞúÏöíÑö Ãóäøóåõ ÃõäúËóì ßóÇäó áóåõ ÑõÈõÚñ Ýóáóåõ äöÕúÝõåõ æóåõæó
ÇáËøõãõäõ ÝóãóÎúÑóÌõ ÇáúÎõãõÓö ãöäú ÎóãúÓóÉò æóãóÎúÑóÌõ ÇáËøõãõäö ãöäú
ËóãóÇäöíóÉò æóáóíúÓó ÈóíúäóåõãóÇ ãõæóÇÝóÞóÉñ ÝóÊõÖúÑóÈõ ÅÍúÏóÇåõãóÇ Ýöí
ÇáúÃõÎúÑóì ÊóÈúáõÛõ ÃóÑúÈóÚöíäó æóãöäúåóÇ ÊóÕöÍøõ ÇáúãóÓúÃóáóÉõ
áöáúÎõäúËóì ÎõãõÓõåóÇ ËóãóÇäöíóÉñ æóËõãõäõåóÇ ÎóãúÓóÉñ ÝóÇÌúÊóãóÚó áóåõ
ËóáóÇËóÉó ÚóÔóÑó ÓóåúãðÇ¡ æóÇáúÈöäúÊõ Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö Ãóäøóåõ ÐóßóÑñ
ÎõãõÓóÇäö æóåõæó ÓöÊøóÉó ÚóÔóÑó æóÚóáóì ÊóÞúÏöíÑö Ãóäøóåõ ÃõäúËóì ÑõÈõÚñ
æóåõæó ÚóÔúÑóÉñ Ýóíóßõæäõ áóåõ äöÕúÝõ ÇáäøóÕöíÈóíúäö ËóáóÇËóÉó ÚóÔóÑó¡
æóÇáöÇÈúäõ ÎõãõÓóÇäö Úóáóì ÊóÞúÏöíÑö ÐõßõæÑóÊöåö æóäöÕúÝñ Úóáóì
ÊóÞúÏöíÑö ÃõäõæËóÊöåö Ýóáóåõ äöÕúÝõ ÇáäøóÕöíÈóíúäö ËóãóÇäöíóÉó ÚóÔóÑó
æóÚóáóì åóÐóÇ ÊóÎúÑõÌõ ÇáúãóÓóÇÆöáõ æóáóæú ßóÇäõæÇ ÃóßúËóÑó ãöäú Ðóáößó
Úóáóì ÇáúãóÐúåóÈóíúäö
(8/543)
æóÇóááøóåõ ÃóÚúáóãõ.
[ãóÓóÇÆöáõ ÔóÊøóì]
[ÅíãóÇÁõ ÇáúÃóÎúÑóÓö æóßöÊóÇÈóÊõåõ æãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ ÊÊÚáÞ ÈÇáßÊÇÈÉ
æÇáÔåÇÏÉ]
(ãóÓóÇÆöáõ ÔóÊøóì)
ÞóÏú ßóÇäóÊú ÚóÇÏóÉõ ÇáúãõÕóäøóÝöíäó Ãóäøóåõãú íóÐúßõÑõæäó ÂÎöÑó
ÇáúßöÊóÇÈö ãóÇ áóãú íõÐúßóÑú Ýöí ÇáúÃóÈúæóÇÈö ÇáÓøóÇÈöÞóÉö ãöäú
ÇáúãóÓóÇÆöáö ÇÓúÊöÏúÑóÇßðÇ áöáúÝóÇÆöÊö æóíõÊóÑúÌöãõæäó áöÊöáúßó
ÇáúãóÓóÇÆöáö ÈöãóÓóÇÆöáó ÔóÊøóì Ãóæú ÈöãóÓóÇÆöáó ãóäúËõæÑóÉò ÝóÚóãöáó
ÇáúãõÕóäøöÝõ åõäóÇ ÃóíúÖðÇ ßóÐóáößó ÌóÑúíðÇ Úóáóì ÚóÇÏóÊöåöãú¡ æóÝöí
ÈóÚúÖö ÇáäøõÓóÎö ãóÓóÇÆöáõ ÔóÊøóì Ãóíú ãõÊóÝóÑøöÞóÉò æóåõæó ÌóãúÚõ
ÔóÊöíÊò æóåõæó ÇáÊøóÝóÑøõÞõ ÝóÅöäú ÞõáúÊ ÌóÇÁóäöí ÇáúÞóæúãõ ÔóÊøóì
íóßõæäõ äóÕúÈðÇ Úóáóì ÇáúÍóÇáö Ãóíú ãõÊóÝóÑøöÞöíäó ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (ÅíãóÇÁõ ÇáúÃóÎúÑóÓö æóßöÊóÇÈóÊõåõ ßóÇáúÈóíóÇäö ÈöÎöáóÇÝö
ãõÚúÊóÞóáö ÇááøöÓóÇäö Ýöí æóÕöíøóÊöåö æóäößóÇÍò æóØóáóÇÞò æóÈóíúÚò
æóÔöÑóÇÁò æóÞóæóÏò) æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ ÝóÑúÞó Èóíúäó ãõÚúÊóÞóáö
ÇááøöÓóÇäö æóÇáúÃóÎúÑóÓö¡ æóáóäóÇ Ãóäøó ÇáúÅöÔóÇÑóÉó ÅäøóãóÇ ÊóÞõæãõ
ãóÞóÇãó ÇáúÚöÈóÇÑóÉö ÅÐóÇ ÕóÇÑóÊú ãóÚúåõæÏóÉð æóÐóáößó Ýöí ÇáúÃóÎúÑóÓö
Ïõæäó ãõÚúÊóÞóáö ÇááøöÓóÇäö ÍóÊøóì áóæú ÇãúÊóÏøó Ðóáößó æóÕóÇÑóÊú
ÅÔóÇÑóÊõåõ ãóÚúåõæÏóÉð ÕóÇÑó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÃóÎúÑóÓö¡ æóÞóÏøóÑó ãõÏøóÉó
ÇáöÇãúÊöÏóÇÏö Ýöí ÇáúãõÍöíØö ÈöÔóåúÑò æóÝöí ÌóÇãöÚö ÇáúÝõÕõæáóíúäö
ÈöÓöÊøóÉö ÃóÔúåõÑò æóÞóÏøóÑó ÇáÊøõãõÑúÊóÇÔöíøõ ÇáöÇãúÊöÏóÇÏó ÈöÓóäóÉò
æóÐóßóÑó ÇáúÍóÇßöãõ ÃóÈõæ ãõÍóãøóÏò ÑöæóÇíóÉð Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó
ÝóÞóÇáó ÅÐóÇ ÏóÇãóÊú ÇáúÚõÞúáóÉõ Åáóì æóÞúÊö ÇáúãóæúÊö íóÌõæÒõ
ÅÞúÑóÇÑõåõ ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö æóíóÌõæÒõ ÇáúÅöÔúåóÇÏõ Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ
ÚóÌóÒó Úóäú ÇáäøõØúÞö ÈöãóÚúäðì áóÇ íõÑúÌóì ÒóæóÇáõåõ ÝóßóÇäó
ßóÇáúÃóÎúÑóÓö ÞóÇáó æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì æóÃóØúáóÞó Ýöí ÇáúÃóÎúÑóÓö
ÝóÔóãöáó ÇáúÃóÕúáöíøó æóÇáúÚóÇÑöÖó æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáúÃóÕúáöíøõ ÃóãøóÇ
ÇáúæóÕöíøóÉõº áöÃóäøó ÇáÊøóÞúÕöíÑó ÌóÇÁó ãöäú ÞöÈóáöåö ÍóíúËõ ÃóÎøóÑó
ÇáúæóÕöíøóÉó Åáóì åóÐóÇ ÇáúæóÞúÊö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóÎúÑóÓöº áöÃóäøóåõ áóÇ
ÊóÝúÑöíØó ãöäú ÌöåóÊöåö æóáöÃóäøó ÇáúÚóÇÑöÖó Úóáóì ÔóÑóÝö ÇáÒøóæóÇáö
Ïõæäó ÇáúÃóÕúáö ÝóáóÇ íõÞóÇÓõ ÃóÍóÏõåõãóÇ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö¡ æóÅöÐóÇ ßóÇäó
ÅíãóÇÁõ ÇáúÃóÎúÑóÓö æóßöÊóÇÈóÊõåõ ßóÇáúÈóíóÇäö æóåõæó ÇáäøõØúÞõ
ÈöÇááøöÓóÇäö ÊóáúÒóãõåõ ÇáúÃóÍúßóÇãõ ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö æóÇáúßöÊóÇÈóÉö
ÍóÊøóì íóÌõæÒó äößóÇÍõåõ æóØóáóÇÞõåõ æóÚöÊúÞõåõ æóÈóíúÚõåõ æóÔöÑóÇÄõåõ
Åáóì ÛóíúÑö Ðóáößó ãöäú ÇáúÃóÍúßóÇãöº áöÃóäøó ÇáúÅöÔóÇÑóÉó Êóßõæäõ
ÈóíóÇäðÇ ãöäú ÇáúÞóÇÏöÑö Úóáóì ÇáäøõØúÞö ÝóÇáúÚóÇÌöÒõ Ãóæúáóì
æóáöÃóäøóåõ - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - Èóíøóäó ÇáÔøóåúÑó
ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÍóíúËõ ÞóÇáó «ÇáÔøóåúÑõ åóßóÐóÇ æóÃóÔóÇÑó ÈöÃóÕóÇÈöÚöåö»
ÞóÇáõæÇ æóÇáúßöÊóÇÈõ ãöãøóäú íóÃúÊöí ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÎöØóÇÈö ãöãøóäú
ÐóßóÑó ÃóÞõæáõ: Ýöíåö ÔóíúÁñ æóåõæó Ãóäøó åóÐóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÈóÚúÖö
ÇáúãõÏøóÚöí æóáóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÈóÚúÖöåö ÇáúÂÎóÑö Èóáú íóÏõáøõ Úóáóì
ÎöáóÇÝöåö ÝóÅöäøó ßöÊóÇÈóÉó ÇáúÃóÎúÑóÓö ÍõÌøóÉñ ÝöíãóÇ Óöæóì ÇáúÍõÏõæÏö
æóáóíúÓó ÈöÍõÌøóÉò Ýöí ÇáúÍõÏõæÏö¡ æóåóÐóÇ ÇáÏøóáöíáõ ÇáúãóÐúßõæÑõ áóÇ
íóÏõáøõ Úóáóì ÚóÏóãö ßóæúäöåóÇ Ýöí ÇáúÍõÏõæÏö ÅÐú áóÇ ÝóÑúÞó Ýöíåö
Èóíúäó ÇáúÍõÏõæÏö æóãóÇ ÓöæóÇåóÇ Èóáú íóÏõáøõ Úóáóì ßóæúäöåóÇ ÍõÌøóÉð
Ýöí ÇáúÍõÏõæÏö ÃóíúÖðÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ãõÓúÊóÈöíäóÉð ãóÑúÓõæãóÉð æóåõæó
ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáäøõØúÞö Ýöí ÇáúÛóÇÆöÈö æóÇáúÍóÇÖöÑö Úóáóì ãóÇ ÞóÇáõæÇ¡
ÝóÅöäøóåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáäøõØúÞö Ýöí ÍóÞøö ÇáúÍóÇÖöÑö ÃóíúÖðÇ
áóãú íóßõäú ÍõÌøóÉð ÖóÑõæÑóÉð ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó ÍõÌøóÉð Ýöí
ÇáúÍõÏõæÏö ÃóíúÖðÇ ßóãóÇ ßóÇäó ÇáäøõØúÞõ ÍõÌøóÉð ÝöíåóÇ ÝóáúíõÊóÃóãøóáú
Ýöí ÇáúãóÎúáóÕö.
æóÇáÏøóáöíáõ Úóáóì Ãóäøó ÇáÏøóáóÇáóÉó ßóÇáúÈóíóÇäö åõæó Ãóäøóåõ - Õóáøóì
Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÈóáøóÛó ÇáÑøöÓóÇáóÉó ÈöÇáúßöÊóÇÈö
ßóÇáúÎöØóÇÈö ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó ÎöØóÇÈðÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáúÞóÇÏöÑö ÝóÝöí ÍóÞøö
ÇáúÃóÎúÑóÓö Ãóæúáóìº áöÃóäøó ÚóÌúÒóåõ ÙóÇåöÑñ æóÃóáúÒóãõ ÚóÇÏóÉðº
áöÃóäøó ÇáúÛóÇÆöÈó íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÇáúÍõÖõæÑö Èóáú íóÞúÏöÑõ ÙóÇåöÑðÇ
æóÇáúÃóÎúÑóÓõ áóÇ íóÞúÏöÑõ Úóáóì äõØúÞò æóÇáÙøóÇåöÑõ ÈóÞóÇÄõåõ Úóáóì
ÇáÏøóæóÇãö¡ Ëõãøó ÇáúßöÊóÇÈõ Úóáóì ËóáóÇËóÉö ãóÑóÇÊöÈó ãõÓúÊóÈöíäñ
æóãóÑúÓõæãñ æóåõæó Ãóäú íóßõæäó ãõÚóäúæóäðÇ Ãóíú ãõÕóÏøóÑñ
ÈöÇáúÚöäúæóÇäö æóåõæó Ãóäú íóßúÊõÈó Ýöí ÕóÏúÑöåö ãöäú ÝõáóÇäö Èúäö
ÝõáóÇäò Úóáóì ãóÇ ÌóÑóÊú Èöåö ÇáúÚóÇÏóÉõ Ýöí ÓóíúÑö ÇáúßõÊõÈö Ýóíóßõæäõ
åóÐóÇ ßóÇáäøõØúÞö ÝóíóáúÒóãõ ÍõÌøóÉð æóãõÓúÊóÈöíäñ ÛóíúÑõ ãóÑúÓõæãò
ßóÇáúßöÊóÇÈóÉö Úóáóì ÇáúÌõÏúÑóÇäö æóÃóæúÑóÇÞö ÇáúÃóÔúÌóÇÑö Ãóæú Úóáóì
ÇáúßóÇÛöÏö áóÇ Úóáóì æóÌúåö ÇáÑøóÓúãö ÝóÅöäøó åóÐóÇ íóßõæäõ áóÛúæðǺ
áöÃóäøóåõ áóÇ ÚõÑúÝó Ýöí ÅÙúåóÇÑö ÇáúÃóãúÑö ÈöåóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞö ÝóáóÇ
íóßõæäõ ÍõÌøóÉð ÅáøóÇ ÈöÇäúÖöãóÇãö ÔóíúÁò ÂÎóÑó Åáóíúåö ßóÇáúÈóíøöäóÉö
æóÇáúÅöÔúåóÇÏö Úóáóíúåö æóÇáúÅöãúáóÇÁö Úóáóì ÇáúÛóíúÑö ÍóÊøóì
íóßúÊõÈóåõº áöÃóäøó ÇáúßöÊóÇÈóÉó ÞóÏú Êóßõæäõ ÊóÌúÑöÈóÉð æóÞóÏú Êóßõæäõ
áöáÊøóÍúÞöíÞö æóÈöåóÐöåö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÊóÊóÈóíøóäõ ÇáúÌöåóÉõ æóÞöíáó
ÇáúÅöãúáóÇÁõ ãöäú ÛóíúÑö ÅÔúåóÇÏò áóÇ íóßõæäõ ÍõÌøóÉð æóÇáúÃóæøóáõ
ÃóÙúåóÑõ æóÛóíúÑõ ãõÓúÊóÈöíäò ßóÇáúßöÊóÇÈóÉö Úóáóì ÇáúåóæóÇÁö Ãóæú
ÇáúãóÇÁö æóåõæó ÈöãóäúÒöáóÉö ßóáóÇãò ÛóíúÑö ãóÓúãõæÚò æóáóÇ íóËúÈõÊõ
Èöåö ÔóíúÁñ ãöäú ÇáúÃóÍúßóÇãö æóÅöäú äóæóì¡ æóÞóæúáõ ÇáúãõÄóáøöÝö
æóÞóæóÏò æóÚóáøóáó Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö ÈöÃóäøó ÇáúÞöÕóÇÕó Ýöíåö ãóÚúäóì
ÇáúÚöæóÖöíøóÉöº áöÃóäøóåõ ÔõÑöÚó ÌóÇÈöÑðÇ ÝóÌóÇÒó Ãóäú íóËúÈõÊó ãóÚó
ÇáÔøõÈúåóÉö ßóÓóÇÆöÑö ÇáúãõÚóÇæóÖóÇÊö ÇáøóÊöí åöíó ÍóÞøõ ÇáúÚóÈúÏö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÍõÏõæÏö ÇáúÎóÇáöÕóÉö áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóÔõÑöÚóÊú ÒóæóÇÌöÑó
æóáóíúÓó ÝöíåóÇ ãóÚúäóì ÇáúÚöæóÖöíøóÉö ÝóáóÇ ÊóËúÈõÊõ ãóÚó ÇáÔøõÈúåóÉö
áöÚóÏóãö ÇáúÍóÇÌóÉö.
ÃóÞõæáõ: Ýöíåö ÈóÍúËñ ÃóãøóÇ ÇáúÃóæøóáõ ÝóáöÃóäøó ãóÇ ÐõßöÑó åóÇ åõäóÇ
ãöäú ÌóæóÇÒö ËõÈõæÊö ÇáúÞöÕóÇÕö ãóÚó ÇáÔøõÈúåóÉö ãõÎóÇáöÝñ áöãóÇ ÕóÑøóÍó
Èöåö ÝöíãóÇ ãóÑøó Ýöí ÚöÏøóÉö ãóæóÇÖöÚó ãöäúåóÇ ßöÊóÇÈõ ÇáúßóÝóÇáóÉö
ÝóÅöäøóåõ ÞóÇáó Ýöíåö æóáóÇ ÊóÌõæÒõ ÇáúßóÝóÇáóÉõ ÈöÇáäøóÝúÓö Ýöí
ÇáúÍõÏõæÏö æóÇáúÞöÕóÇÕö ÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉóº áöÃóäøó ãóÈúäóì Çáúßõáøö
Úóáóì ÇáÏøóÑúÁö ÝóáóÇ íóÌöÈõ ÝöíåóÇ ÇáöÇÓúÊöíËóÇÞõ æóãöäúåóÇ ßöÊóÇÈõ
ÇáÔøóåóÇÏóÇÊö ÝóÅöäøóåõ ÞóÇáó Ýöíåö æóáóÇ ÊõÞúÈóáõ Ýöí ÇáúÍõÏõæÏö
æóÇáúÞöÕóÇÕö ÔóåóÇÏóÉõ ÇáäøöÓóÇÁöº áöÃóäøó ÔõÈúåóÉó ÇáúÈóÏóáöíøóÉö
áöÞöíóÇãöåóÇ ãóÞóÇãó ÔóåóÇÏóÉö ÇáÑøöÌóÇáö ÝóáóÇ ÊõÞúÈóáõ ÝöíãóÇ
íóäúÏóÑöÆõ ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö Ëõãøó ÞóÇáó Ýöí ÈóÇÈö ÇáÔøóåóÇÏóÉö
ÇáÔøóåóÇÏóÉõ Úóáóì ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÌóÇÆöÒóÉñ Ýöí
(8/544)
ßõáøö ÍóÞøò áóÇ íóÓúÞõØõ ÈöÇáÔøõÈúåóÉö
æóáóÇ ÊõÞúÈóáõ ÝöíãóÇ íóäúÏóÑöÆõ ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö ßóÇáúÍõÏõæÏö
æóÇáúÞöÕóÇÕö æóãöäúåóÇ ßöÊóÇÈõ ÇáúæóßóÇáóÉö ÍóíúËõ ÞóÇáó Ýöíåö æóÊóÌõæÒõ
ÇáúæóßóÇáóÉõ ÈöÇáúÎõÕõæãóÉö Ýöí ÓóÇÆöÑö ÇáúÍõÞõæÞö¡ æóßóÐóÇ
ÈöÅöíÝóÇÆöåóÇ æóÇÓúÊöíÝóÇÆöåóÇ ÅáøóÇ Ýöí ÇáúÍõÏõæÏö æóÇáúÞöÕóÇÕö ÝóÅöäøó
ÇáúæóßóÇáóÉó áóÇ ÊóÕöÍøõ ÈöÇÓúÊöíÝóÇÆöåóÇ ãóÚó ÛóíúÈóÉö Çáúãõæóßøöáö
Úóäú ÇáúãóÌúáöÓöº áöÃóäøóåóÇ ÊõÏúÑóÃõ ÈöÇáÔøõÈõåóÇÊö¡ æóßóÐóÇ Ýöí
ßöÊóÇÈö ÇáÏøóÚúæóì æóãöäúåóÇ ßöÊóÇÈõ ÇáúÌöäóÇíóÇÊö ÝóÅöäøóåõ ÕóÑøóÍó
Ýöíåö Ýöí ãóæóÇÖöÚó ßóËöíÑóÉò ãöäúåõ ÈöÚóÏóãö ËõÈõæÊö ÇáúÞöÕóÇÕö
ÈöÇáÔøõÈúåóÉö Èóáú ÌóÚóáóåóÇ ÃóÕúáðÇ ãõÄóËøöÑðÇ Ýöí ÓõÞõæØö ÇáúÞöÕóÇÕö
æóÝóÑøóÚó Úóáóíúåö ßóËöíÑðÇ ãöäú ãóÓóÇÆöáö ÓõÞõæØö ÇáúÞöÕóÇÕö
ÈöÊóÍóÞøõÞö äóæúÚò ãöäú ÇáÔøõÈúåóÉö Ýöí ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ãöäúåóÇ áóÇ
íóÎúÝóì Úóáóì ÇáäøóÇÙöÑö Ýöí ÊóãóÇãö Ðóáößó ÇáúßöÊóÇÈö¡ æóÃóãøóÇ
ËóÇäöíðÇ ÝóáöÃóäøó ÞóíúÏó ÇáúÎóÇáöÕóÉö Ýöí Þóæúáöåö ÃóãøóÇ ÇáúÍõÏõæÏõ
ÇáúÎóÇáöÕóÉõ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóÔõÑöÚóÊú ÒóæóÇÌöÑó ãõÓúÊóÏúÑóßñ ÝóÅöäøó
ÍóÏøó ÇáúÞóÐúÝö ÛóíúÑõ ÎóÇáöÕò áöáøóåö ÊóÚóÇáóì Èóáú Ýöíåö ÍóÞøõ Çááøóåö
ÊóÚóÇáóì æóÍóÞøõ ÇáúÚóÈúÏö ãõÞóÏøóãñ.
ßóãóÇ ÕóÑøóÍõæÇ Èöåö Úóáóì Ãóäøóåõ ÒóÇÌöÑñ áóÇ íóËúÈõÊõ ÈöÇáÔøõÈúåóÉö
æóáóÇ Êóßõæäõ ÅÔóÇÑóÉõ ÇáúÃóÎúÑóÓö ÍõÌøóÉð Ýöíåö ÃóíúÖðÇ ßóãóÇ ÕóÑøóÍõæÇ
Èöåö áóÇ íóËúÈõÊõ ÈöÇáÔøõÈúåóÉö ÝöíãóÇ ãóÑøó ÂäöÝðÇ ÝóáóÇ íóÊöãøõ
ÇáÊøóÝúÑöíÞõ ÈöÇáäøóÙóÑö Åáóíúåö æóÞóæúáõ ÇáúãõÄóáøöÝö ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ
æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ ßóÇáúÈóíóÇäö ÏóáøóÊú åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉõ Úóáóì Ãóäøó
ÇáúÅöÔóÇÑóÉó ãõÚúÊóÈóÑóÉñ æóÅöäú ßóÇäó ÞóÇÏöÑðÇ Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈóÉö
áöÃóäøóåõ ÌóãóÚó ÈóíúäóåõãóÇ ÝóÞóÇáó ÃóÔóÇÑó æóßóÊóÈó ÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ
ÇáúÚöäóÇíóÉö æóáóäóÇ Ýöí ÏóÚúæóì ÇáúÌóãöíÚö ÈóíúäóåõãóÇ äóÙóÑñº
áöÃóäøóåõ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö æóÅöÐóÇ ßóÇäó ÇáúÃóÎúÑóÓõ
íóßúÊõÈõ Ãóæú íõæãöÆõ æóßóáöãóÉõ ÃóæøóáðÇ ÍóÏøõ ÇáÔøóíúÆóíúäö áóÇ
áöáúÌóãúÚö Úóáóì ÃóäøóÇ äóÞõæáõ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÃóÕúáö æóÅöäú ßóÇäó
ÇáúÃóÎúÑóÓõ áóÇ íóßúÊõÈõ æóßóÇäóÊú áóåõ ÅÔóÇÑóÉñ ÊõÚúÑóÝõ Ýöí äößóÇÍöåö
æóØóáóÇÞöåö æóÔöÑóÇÆöåö æóÈóíúÚöåö Ýóåõæó ÌóÇÆöÒñ æóíõÚúáóãõ ãöäú
ÅÔóÇÑóÉö ÑöæóÇíóÉö ÇáúÃóÕúáö Ãóäøó ÇáúÅöÔóÇÑóÉó ãöäú ÇáúÃóÎúÑóÓö áóÇ
ÊõÚúÊóÈóÑõ ãóÚó ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈóÉöº áöÃóäøóåõ ÊóÈóíøóäó
Íõßúãõ ÅÔóÇÑóÉö ÇáúÃóÎúÑóÓö ÈöÔóÑúØö Ãóäú áóÇ íóßúÊõÈó ÝóÇÝúåóãú Åáóì
åõäóÇ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (áóÇ Ýöí ÍóÏøò) íóÚúäöí ÅÔóÇÑóÊóåõ áóÇ
Êóßõæäõ ßóÇáúÈóíóÇäö Ýöí ÇáúÍõÏõæÏö áöÃóäøóåóÇ ÊóäúÏóÑöÆõ ÈöÇáÔøõÈúåóÉö
áößóæúäöåóÇ ÍóÞøó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóì ÅËúÈóÇÊöåóÇ
æóáóÚóáøóåõ ßóÇäó ãõÕóÏøöÞðÇ áöáúÞóÇÐöÝö Åäú ÞóÐóÝó åõæó ÝóáóÇ
íóÊóíóÞøóäõ ÈöØóáóÈöåö ÇáúÍóÏøõ æóÅöäú ßóÇäó åõæó ÇáúÞóÇÐöÝó ÝóÞóÐúÝõåõ
áóíúÓó ÈöÕóÑöíÍò æóÇáúÍóÏøõ áóÇ íóÌöÈõ ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÐúÝö ÈöÕóÑöíÍö
ÇáÒøöäóÇ¡ æóÝöí ÇáúÞöÕóÇÕö ÇõÚúÊõÈöÑó ØóáóÈõåõº áöÃóäøóåõ ÍóÞøõ
ÇáúÚóÈúÏö æóåóÐóÇ áöÃóäøó ÇáúÍóÏøó áóÇ íóËúÈõÊõ ÈöÈóíóÇäò Ýöíåö
ÔõÈúåóÉñ.
ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáÔøõåõæÏó áóæú ÔóåöÏõæÇ ÈöÇáúæóØúÁö ÇáúÍóÑóÇãö Ãóæú
ÃóÞóÑøó åõæó ÈöÇáúæóØúÁö ÇáúÍóÑóÇãö áóÇ íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúÍóÏøõ æóáóæú
ÔóåöÏõæÇ ÈöÇáúÞóÊúáö ÇáúãõØúáóÞö Ãóæú ÃóÞóÑøó ÈöãõØúáóÞö ÇáúÞóÊúáö
íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúÞöÕóÇÕõ æóÅöäú áóãú íõÞöÑøó ÈöÇáÊøóÚóãøõÏö æóåóÐóÇ
áöÃóäøó ÇáúÞöÕóÇÕó Ýöíåö ãóÚúäóì ÇáúãõÚóÇæóÖóÉöº áöÃóäøóåõ ÔõÑöÚó
ÌóÇÈöÑðÇ ÝóÌóÇÒó Ãóäú íóËúÈõÊó ãóÚó ÇáÔøõÈúåóÉö ßóÓóÇÆöÑö
ÇáúãõÚóÇæóÖóÇÊö ÇáøóÊöí åöíó ÍóÞøõ ÇáúÚóÈúÏö¡ ÃóãøóÇ ÇáúÍõÏõæÏõ
ÇáúÎóÇáöÕóÉõ ÍóÞøõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÌõÚöáóÊú ÒóÇÌöÑóÉð áóíúÓó ÝöíåóÇ
ãóÚúäóì ÇáúÈóÏóáöíøóÉö ÃóÕúáðÇ ÝóáóÇ íóËúÈõÊõ ãóÚó ÇáÔøõÈúåóÉö áöÚóÏóãö
ÇáúÍóÇÌóÉö æóÐóßóÑó Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúÅöÞúÑóÇÑö Ãóäøó ÇáúßöÊóÇÈó ãöäú
ÇáúÛóÇÆöÈö áóíúÓó ÈöÍõÌøóÉò Ýöí ÞöÕóÇÕò íóÌöÈõ Úóáóíúåö æóíõÍúÊóãóáõ
Úóáóíúåö Ãóäú íóßõæäó ÇáúÌóæóÇÈõ Ýöí ÇáúÃóÎúÑóÓö ßóÐóáößó Ýóíóßõæäõ Ýöí
ÇáúÛóÇÆöÈö æóÇáúÃóÎúÑóÓö ÑöæóÇíóÊóÇäö æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó
ãõÝóÇÑöÞðÇ áöÐóáößóº áöÃóäøó ÇáúÛóÇÆöÈó íõãúßöäõåõ ÇáúæõÕõæáõ Ýöí
ÇáúÌõãúáóÉö ÝóíõÚúÊóÈóÑõ ÈöÇáäøõØúÞö æóáóÇ ßóÐóáößó ÇáúÃóÎúÑóÓõ
áöÊóÚóÐøõÑö æõÌõæÏö ÇáäøõØúÞö Ýöí ÍóÞøöåö áöáúÂÝóÉö ÇáøóÊöí Èöåö
ÝóÏóáøóÊú ÇáúãóÓúÃóáóÉõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÅöÔóÇÑóÉó ãõÚúÊóÈóÑóÉñ æóÅöäú
ßóÇäó ÞóÇÏöÑðÇ Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈóÉö¡ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÐóßóÑó ÈóÚúÖõ
ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ ãöäú Ãóäøó ÇáúÅöÔóÇÑóÉó áóÇ ÊõÚúÊóÈóÑõ ãóÚó ÇáúÞõÏúÑóÉö
Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈóÉö ÞóÇáõæÇ: áöÃóäøó ÇáúÅöÔóÇÑóÉó ÍõÌøóÉñ ÖóÑõæÑöíøóÉñ
æóáóÇ ÖóÑõæÑóÉó ãóÚó ÇáúÞõÏúÑóÉö Úóáóì ÇáúßöÊóÇÈóÉö ÞõáúäóÇ ßõáøõ
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÍõÌøóÉñ ÖóÑõæÑöíøóÉñ ÝóÝöí ÇáúßöÊóÇÈóÉö ÒöíóÇÏóÉõ
ÈóíóÇäò áóãú ÊõæÌóÏú Ýöí ÇáúÅöÔóÇÑóÉöº áöÃóäøó ÞóÕúÏó ÇáúÈóíóÇäö Ýöí
ÇáúßöÊóÇÈóÉö ãóÚúáõæãóÉñ ÍöÓøðÇ æóÚóíóÇäðÇ¡ æóÝöí ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ÒöíóÇÏóÉõ
ÃóËóÑò áóãú ÊõæÌóÏú Ýöí ÇáúßöÊóÇÈóÉöº áöÃóäøó ÇáúÃóÕúáó Ýöí ÇáúÈóíóÇäö
åõæó ÇáúßóáóÇãõº áöÃóäøóåõ æõÖöÚó áóåõ æóÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÃóÞúÑóÈõ Åáóíúåö
áöÃóäøó ÇáúÚöáúãó ÇáúÍóÇÕöáó ÈöåóÇ ÍóÇÕöáñ ÈöãóÇ åõæó ãõÝóÕøóáñ
ÈöÇáÊøóßóáøõãö æóåõæó ÅÔóÇÑóÊõåõ ÈöíóÏöåö Ãóæú ÈöÑóÃúÓöåö ÕóÇÑóÊú
ÃóÞúÑóÈó Åáóì ÇáäøõØúÞö ãöäú ÂËóÇÑö ÇáúÃóÞúáóÇãö ÝóÇÓúÊóæóíóÇ æóáóÇ
íõÞóÏøóãõ Úóáóì ÇáúÂÎóÑö Èóáú íõÎóíøóÑõ æóáöåóÐóÇ ÐóßóÑóåõ ÈößóáöãóÉö
Ãóæú ÇáøóÊöí áöáÊøóÎúíöíÑö æóÞóÇáõæÇ Ýöíãóäú ÕóãóÊó íóæúãðÇ Ãóæú
íóæúãóíúäö ÇáúÍõßúãõ ßóÇáúãõÚúÊóÞóáö ÇááøöÓóÇäö.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇáÊÍÑí Ýí ÇáÐßÇÉ æÇáäÌÇÓÉ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (Ûóäóãñ ãóÐúÈõæÍóÉñ æóãóíøöÊóÉñ ÝóÅöäú
ßóÇäóÊú ÇáúãóÐúÈõæÍóÉõ ÃóßúËóÑó ÊóÍóÑøóì æóÃóßóáó æóÅöáøóÇ áóÇ) æóÞóÇáó
ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ íóÌõæÒõ ÇáúÃóßúáõ Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö æóáóäóÇ
Ãóäøó ÇáúÛóáóÈóÉó ÊóäúÒöáõ ãóäúÒöáóÉó ÇáÖøóÑõæÑóÉö Ýöí ÅÝóÇÏóÉö
ÇáúÅöÈóÇÍóÉö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÃóÓúæóÇÞó ÇáúãõÓúáöãöíäó áóÇ ÊóÎúáõæ
Úóäú ÇáúãõÍóÑøóãö ãöäú ãóÓúÑõæÞò æóãóÛúÕõæÈò æóãóÚó Ðóáößó íõÈóÇÍõ
ÇáÊøóäóÇæõáõ ÇÚúÊöãóÇÏðÇ Úóáóì ÇáÙøóÇåöÑö æóåóÐóÇ áöÃóäøó ÇáúÞóáöíáó
ãöäúåõ áóÇ íõãúßöäõ ÇáÊøóÍóÑøõÒõ Úóäúåõ æóáóÇ íõÓúÊóØóÇÚõ ÇáöÇãúÊöäóÇÚõ
Úóäúåõ ÝóÓóÞóØó ÇÚúÊöÈóÇÑõåõ ÏóÝúÚðÇ áöáúÍóÑóÌö ßóÞóáöíáö ÇáäøóÌóÇÓóÉö
Ýöí ÇáúÈóÏóäö Ãóæú ÇáËøóæúÈö¡ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÇáúãóíúÊóÉõ
ÃóßúËóÑó Ãóæú ÇÓúÊóæóíóǺ áöÃóäøóåõ áóÇ ÖóÑõæÑóÉó Åáóíúåö Ýóíõãúßöäõ
ÇáöÇÍúÊöÑóÇÒõ ÝóáóÇ ÊõÄúßóáõ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÚöäóÇíóÉö ÃóÎúÐðÇ ãöäú
ÇáäøöåóÇíóÉö ØõæáöÈó ÈöÇáúÝóÑúÞö Èóíúäó åóÐóÇ æóÈóíúäó ÇáËøöíóÇÈö
ÝóÅöäøó ÇáúãõÓóÇÝöÑó ÅÐóÇ ßóÇäó ãóÚóåõ ËóæúÈóÇäö ÃóÍóÏõåõãóÇ äóÌöÓñ
æóÇáúÂÎóÑõ ØóÇåöÑñ æóáóÇ íõãóíøöÒõ ÈóíúäóåõãóÇ æóáóíúÓó ãóÚóåõ ËóæúÈñ
ÛóíúÑõåõãóÇ ÝóÅöäøóåõ íóÊóÍóÑøóì æóíõÕóáøöí Ýöí ÇáøóÐöí íóÞóÚõ
ÊóÍóÑøöíåö Ãóäøóåõ ØóÇåöÑñ
(8/545)
ÝóÞóÏú ÌóæøóÒó åõäóÇßó ÇáÊøóÍóÑøöíó
ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáËøóæúÈõ ÇáäøóÌöÓõ æóÇáØøóÇåöÑõ äöÕúÝóíúäö æóÝöí
ÇáúãõÐúßöíóÉö æóÇáúãóíúÊóÉö áóãú íõÌóæøöÒú æóÃõÌöíÈó ÈöÃóäøó æóÌúåó
ÇáúÝóÑúÞö åõæó Ãóäøó Íõßúãó ÇáËøöíóÇÈö ÃóÎóÝøõ ãöäú ÛóíúÑöåóÇ áöÃóäøó
ÇáËøöíóÇÈó áóæú ßóÇäóÊú ßõáøõåóÇ äóÌöÓóÉð ßóÇäó áóåõ Ãóäú íõÕóáøöíó Ýöí
ÈóÚúÖöåóÇ Ëõãøó áóÇ íõÚöíÏõ ÕóáóÇÊóåõº áöÃóäøóåõ ãõÖúØóÑøñ Úóáóì
ÇáÕøóáóÇÉö¡ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ äóÍúäõ Ýöíåö ãöäú ÇáúÛóäóãö æóíõÄóíøöÏõåõ
Ãóäøó ÇáÑøóÌõáó ÅÐóÇ áóãú íóßõäú ãóÚóåõ ÅáøóÇ ËóæúÈñ äóÌöÓñ ÝóÅöäú ßóÇäó
ËóáóÇËóÉõ ÃóÑúÈóÇÚöåö äóÌöÓðÇ æóÑõÈúÚõåõ ØóÇåöÑðÇ íõÕóáøöí Ýöíåö æóáóÇ
íõÕóáøöí ÚõÑúíóÇäðÇ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö ÝóáóãøóÇ ÌóÇÒóÊú ÕóáóÇÊõåõ æóåõæó
äóÌöÓñ ÈöíóÞöíäò ÝóáóÃóäú íóÌõæÒó ÈöÇáÊøóÍóÑøöí ÍóÇáóÉó ÇáöÇÔúÊöÈóÇåö
Ãóæúáóì. ÇåÜ.
ÃóÞõæáõ: ÇáúÌóæóÇÈõ ÚöäúÏöí æóÇáÓøõÄóÇáõ ÝöíåöãóÇ äóÙóÑñ ÃóãøóÇ
ÇáúÃóæøóáõ ÝóáöÃóäøó ÊóÌúæöíÒó ÇáÊøóÍóÑøöí ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáËøóæúÈõ
ÇáäøóÌöÓõ æóÇáØøóÇåöÑõ äöÕúÝóíúäö ÅäøóãóÇ åõæó Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö
ßóãóÇ ÕóÑøóÍõæÇ Èöåö Ýöí ÔóÑúÍö ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö æóÕóÑøóÍó Èöåö
ÕóÇÍöÈõ ÇáúåöÏóÇíóÉö ÈöÞóæúáöåö æóåóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÇáúÍóÇáóÉõ ÍóÇáóÉó
ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö¡ æóÃóãøóÇ Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáÖøóÑõæÑóÉö ÝóíõÈóÇÍõ áóåõ
ÇáÊøóäóÇæõáõ Ýöí ÌóãöíÚö Ðóáößó ÝóáóÇ ÊóÊóæóÌøóåõ ÇáúãõØóÇáóÈóÉõ
ÈöÇáúÝóÑúÞö Èóíúäó ÇáúãóÓúÃóáóÊóíúäö ÑóÃúÓðÇ áöÙõåõæÑö ÇÎúÊöáóÇÝö Íõßúãö
ÇáúÍóÇáóíúäö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö æóÇáöÇÖúØöÑóÇÑö ÞóØúÚðÇ¡ æóÃóãøóÇ ÇáËøóÇäöí
ÝóáöÃóäøó ãóÇ ÐõßöÑó Ýöíåö áóÇ íóÞúÊóÖöí ßóæúäó Íõßúãö ÇáËøöíóÇÈö
ÃóÎóÝøó ãöäú Íõßúãö ÛóíúÑöåóÇ áöÃóäøó ÌóæóÇÒó ÇáÕøóáóÇÉö Ýöí ÈóÚúÖö
ÇáËøöíóÇÈö ÚöäúÏó ßóæúäö ßõáøöåóÇ äóÌöÓóÉð ÝóÚóÏóãõ áõÒõæãö ÅÚóÇÏóÉö
ÇáÕøóáóÇÉö ÅÐú ÐóÇßó ÅÐú åõæó Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáöÇÖúØöÑóÇÑö ßóãóÇ ÃóÝúÕóÍó
Úóäúåõ ÇáúãõÌöíÈõ ÈöÞóæúáöåö áöÃóäøóåõ ãõÖúØóÑøñ Åáóì ÇáÕøóáóÇÉö ÝöíåóÇ
æóßóæúäõ ãóÇ äóÍúäõ Ýöíåö ãöäú ÇáúÛõäúãö ÈöÎöáóÇÝö Ðóáößó ÅäøóãóÇ åõæó
Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö ßóãóÇ ÊóÍóÞøóÞóÊúåõ Ýóãöäú Ãóíúäó íóËúÈõÊõ
Íõßúãõ ßóæúäö ÇáËøöíóÇÈö ÃóÎóÝøó ãöäú Íõßúãö ÛóíúÑöåóÇ ãõØúáóÞðÇ ÍóÊøóì
íóÕúáõÍó Ãóäú íõÌúÚóáó ãóÏóÇÑðÇ áöáúÝóÑúÞö Èóíúäó Êöáúßó
ÇáúãóÓúÃóáóÊóíúäö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (áóÝøõ ËóæúÈò äóÌöÓò ÑóØúÈò Ýöí ËóæúÈò
ØóÇåöÑò íóÇÈöÓò ÝóÙóåóÑó ÑõØõæÈóÊõåõ Úóáóì ÇáËøóæúÈö æóáóßöäú áóÇ
íóÓöíáõ ÅÐóÇ ÚõÕöÑó áóÇ íóÊóäóÌøóÓõ) æóÐóßóÑó ÇáúãóÑúÛöíäóÇäöíøõ Ãóäøóåõ
Åäú ßóÇäó ÇáúíóÇÈöÓõ åõæó ÇáØøóÇåöÑó íóÊóäóÌøóÓõº áöÃóäøóåõ íóÃúÎõÐõ
ÞóáöíáðÇ ãöäú ÇáäøóÌöÓö ÇáÑøóØúÈö æóÅöäú ßóÇäó ÇáúíóÇÈöÓõ åõæó ÇáäøóÌöÓó
æóÇáØøóÇåöÑõ åõæó ÇáÑøóØúÈó áóÇ íóÊóäóÌøóÓõº áöÃóäøó ÇáúíóÇÈöÓó åõæó
ÇáäøóÌöÓõ íóÃúÎõÐõ ãöäú ÇáØøóÇåöÑö æóáóÇ íóÃúÎõÐõ ÇáÑøóØúÈõ ãöäú
ÇáúíóÇÈöÓö ÔóíúÆðÇ æóíõÍúãóáõ Úóáóì Ãóäøó ãõÑóÇÏóåõ ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó
ÇáÑøóØúÈõ íóäúÝóÕöáõ ãöäúåõ ÔóíúÁñ æóÝöí áóÝúÙöåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóíúåö
ÍóíúËõ äóÕøó Úóáóì ÃóÎúÐö ÇááøóíúáóÉö æóÚóáóì åóÐóÇ ÅÐóÇ äõÔöÑó
ÇáËøóæúÈõ ÇáúãóÈúáõæáõ Úóáóì ãóÍóáøò äóÌöÓò åõæó íóÇÈöÓñ áóÇ íóÊóäóÌøóÓõ
ÇáËøóæúÈõ áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ãöäú ÇáúãóÚúäóì æóÞóÇáó ÞóÇÖöí ÎóÇäú Ýöí
ÝóÊóÇæóÇåõ ÅÐóÇ äóÇãó ÇáÑøóÌõáõ Úóáóì ÝöÑóÇÔò ÝóÃóÕóÇÈóåõ ãóäöíøñ
æóíóÈöÓó æóÚóÑöÞó ÇáÑøóÌõáõ æóÇÈúÊóáøó ÇáúÝöÑóÇÔõ ãöäú ÚóÑóÞöåö Åäú áóãú
íóÙúåóÑú ÃóËóÑõ ÇáúÈóáóáö Ýöí ÈóÏóäöåö áóÇ íóÊóäóÌøóÓõ ÈóÏóäõåõ¡ æóÅöäú
ßóÇäó ÇáúÚóÑóÞõ ßóËöíÑðÇ ÍóÊøóì ÇÈúÊóáøó ÇáúÝöÑóÇÔõ Ëõãøó ÃóÕóÇÈó Êöáúßó
ÇáúÝöÑóÇÔõ ÌóÓóÏóåõ ÝóÙóåóÑó ÃóËóÑõåõ Ýöí ÌóÓóÏöåö íóÊóäóÌøóÓõ ÈóÏóäõåõ¡
æóßóÐóÇ ÇáÑøóÌõáõ ÅÐóÇ ÛóÓóáó ÑöÌúáóåõ æóãóÔóì Úóáóì ÃóÑúÖò äóÌöÓóÉò
ÈöÛóíúÑö ãõßóÚøóÈò ÝóÇÈúÊóáøó ÇáúÃóÑúÖõ ãöäú Èóáóáö ÑöÌúáöåö æóÇÓúæóÏøó
æóÌúåõ ÇáúÃóÑúÖö áóßöäú áóãú íóÙúåóÑú ÃóËóÑõ Êöáúßó ÇáúÃóÑúÖö Ýöí
ÑöÌúáöåö æóÕóáøóì ÌóÇÒóÊú ÕóáóÇÊõåõ æóÅöäú ßóÇäó Èóáóáõ ÇáúãóÇÁö Ýöí
ÇáÑøöÌúáö ßóËöíÑðÇ ÍóÊøóì ÇÈúÊóáøó æóÌúåõ ÇáúÃóÑúÖö æóÕóÇÑó ØöíäðÇ Ëõãøó
ÃóÕóÇÈó ÇáØøöíäõ ÑöÌúáóåõ áóÇ ÊóÌõæÒõ ÕóáóÇÊõåõ æóáóæú ãóÔóì Úóáóì
ÃóÑúÖò äóÌöÓóÉò ÑóØúÈóÉò æóÑöÌúáõåõ íóÇÈöÓóÉñ ÊóäóÌøóÓó.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÑóÃúÓõ ÔóÇÉò ãõÊóáóØøöÎñ ÈöÏóãò ÃõÍúÑöÞó
æóÒóÇáó Úóäúåõ ÇáÏøóãõ ÝóÇöÊøóÎóÐó ãöäúåõ ãóÑóÞóÉð ÌóÇÒó æóÇáúÍóÑúÞõ
ßóÇáúÛõÓúáö) áöÃóäøó ÇáäøóÇÑó ÊóÃúßõáõ ãóÇ Ýöíåö ãöäú ÇáäøóÌóÇÓóÉö
ÍóÊøóì áóÇ íóÈúÞóì Ýöíåö ÔóíúÁñ Ãóæú íõÍöíáõåõ ÝóíóÕöíÑõ ÇáÏøóãõ
ÑóãóÇÏðÇ ÝóíóØúåõÑõ ÈöÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉö¡ æóáöåóÐóÇ áóæú ÍõÑöÞóÊú
ÇáúÚóÐöÑóÉõ æóÕóÇÑóÊú ÑóãóÇÏðÇ ØóåõÑóÊú ÈöÇáöÇÓúÊöÍóÇáóÉö ßóÇáúÎóãúÑö
ÅÐóÇ ÊóÎóáøóáóÊú æóßóÇáúÎöäúÒöíÑö ÅÐóÇ æóÞóÚó Ýöí ÇáúãõãóáøóÍóÉö æóÕóÇÑó
ãöáúÍðÇ æóÚóáóì åóÐóÇ ÞóÇáõæÇ ÅÐóÇ ÊóäóÌøóÓó ÇáÊøóäøõæÑõ íóØúåõÑõ
ÈöÇáäøóÇÑö ÍóÊøóì áóÇ íõäóÌøöÓó ÇáúÎõÈúÒó æóßóÐóáößó ÂáóÉõ ÇáúÎóÈøóÇÒö
ÊóØúåõÑõ ÈöÇáäøóÇÑö.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇáÎÑÇÌ æÇáÚÔÑ]
æóÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÓõáúØóÇäñ ÌóÚóáó ÇáúÎóÑóÇÌó áöÑóÈøö
ÇáúÃóÑúÖö ÌóÇÒó æóÅöäú ÌóÚóáó ÇáúÚõÔúÑó áóÇ) æóåóÐóÇ ÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó æóãõÍóãøóÏñ áóÇ íóÌõæÒõ ÝöíåöãóǺ
áöÃóäøóåõãóÇ Ýöí ÌóãóÇÚóÉö ÇáúãõÓúáöãöíäó æóáöÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøó
ÕóÇÍöÈó ÇáúÎóÑóÇÌö áóåõ ÍóÞøñ Ýöí ÇáúÎóÑóÇÌö ÝóÕóÍøó ÊóÑúßõåõ Úóáóíúåö
æóåõæó ÕöáóÉñ ãöäú ÇáúÅöãóÇãö æóÇáúÚõÔúÑõ ÍóÞøõ ÇáúÝõÞóÑóÇÁö Úóáóì
ÇáúÎõáõæÕö ßóÇáÒøóßóÇÉö ÝóáóÇ íóÌõæÒõ ÊóÑúßõåõ Úóáóíúåö æóÚóáóì Þóæúáö
ÃóÈöí íõæÓõÝó ÇáúÝóÊúæóì.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÏóÝóÚó ÇáúÃóÑóÇÖöíó ÇáúãóãúáõæßóÉó
Åáóì Þóæúãò áöíõÚúØõæÇ ÇáúÎóÑóÇÌó ÌóÇÒó) ãóÚúäóÇåõ Ãóäøó ÃóÕúÍóÇÈó
ÇáúÃóÑóÇÖöí ÅÐóÇ ÚóÌóÒõæÇ Úóäú ÒöÑóÇÚóÉö ÇáúÃóÑúÖö æóÃóÏóÇÁö ÇáúÎóÑóÇÌö
ÏóÝóÚó ÇáúÅöãóÇãõ ÇáúÃóÑóÇÖöíó Åáóì ÛóíúÑöåöãú ÈöÇáúÃõÌúÑóÉö¡ Ãóíú
íõÄóÇÌöÑõ ÇáúÃóÑóÇÖöíó áöáúÞóÇÏöÑöíäó Úóáóì ÇáÒøöÑóÇÚóÉö æóíóÃúÎõÐõ
ÇáúÎóÑóÇÌó ãöäú ÃõÌúÑóÊöåóÇ ÝóÅöäú ÝóÖóáó ÔóíúÁñ ãöäú ÃõÌúÑóÊöåóÇ
íõÏúÝóÚõ Åáóì ÃóÑúÈóÇÈöåóÇ æóåõãú ÇáúãõáøóÇßõº áöÃóäøóåõ áóÇ æóÌúåó
áöÅöÒóÇáóÉö ãöáúßöåöãú ÈöÛóíúÑö ÑöÖóÇåõãú ãöäú ÛóíúÑö ÖóÑõæÑóÉò æóáóÇ
æóÌúåó Åáóì ÊóÚúØöíáö ÍóÞøö ÇáúãõÞóÇÊóáóÉö ÝóÊóÚóíøóäó ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ
ÝóÅöäú áóãú íóÌöÏú ãóäú íóÓúÊóÃúÌöÑõåóÇ ÈóÇÚóåóÇ ÇáúÅöãóÇãõ áöãóäú
íóÞúÏöÑõ Úóáóì ÇáÒøöÑóÇÚóÉö áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ áóãú íóÈöÚúåóÇ íóÝõæÊõ ÍóÞøõ
ÇáúãõÞóÇÊóáóÉö Ýöí ÇáúÎóÑóÇÌö ÃóÕúáðÇ¡ æóáóæú ÈóÇÚó íóÝõæÊõ ÍóÞøõ
ÇáúãóÇáößö Ýöí ÇáúÚóíúäö æóÇáúÝóæóÇÊõ Åáóì ÎóáóÝò ßóáóÇ ÝóæóÇÊò
ÝóíóÈöíÚõ ÊóÎúÝöíÝðÇ áöáäøóÙóÑö ãöäú ÇáúÌóÇäöÈóíúäö æóáóíúÓó áóåõ Ãóäú
íõãóáøößóåóÇ ÛóíúÑóåõãú ÈöÛóíúÑö ÚöæóÖò æóÅöÐóÇ ÈóÇÚóåóÇ íóÃúÎõÐõ
ÇáúÎóÑóÇÌó ÇáúãóÇÖöíó ãöäú ÇáËøóãóäö ÅÐóÇ ßóÇäó Úóáóíúåöãú ÎóÑóÇÌñ
æóÑóÏøó ÇáúÝóÖúáó Åáóì ÃóÕúÍóÇÈöåóÇ Ëõãøó Þöíáó åóÐóÇ Þóæúáõ ÃóÈöí
íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏòº áöÃóäøó ÚöäúÏóåõãóÇ ÇáúÞóÇÖöí íóãúáößõ ÈóíúÚó ãóÇáö
ÇáúãóÏúíõæäö ÈöÇáÏøóíúäö æóÇáäøóÝóÞóÉö
(8/546)
æóÚöäúÏó ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó áóÇ íóãúáößõ
Ðóáößó ÝóáóÇ íóÈöíÚõåóÇ áóßöäú íóÃúãõÑõ ÕóÇÍöÈóåóÇ ÈöÈóíúÚöåóÇ æóÞöíáó
åóÐóÇ Þóæúáõ Çáúßõáøö æóÇáúÝóÑúÞõ áöÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó Èóíúäó åóÐóÇ
æóÈóíúäó ÛóíúÑöåö ãöäú ÇáÏøõíõæäö Ãóäøó Ýöí åóÐóÇ ÅÖúÑóÇÑðÇ ÎóÇÕøðÇ
æóäóÝúÚðÇ ÚóÇãðÇ æóÇáäøóÝúÚõ ÇáúÚóÇãøõ ãõÞóÏøóãñ Úóáóì ÇáÖøóÑóÑö
ÇáúÎóÇÕøö æóáöÃóäøó ÇáúÎóÑóÇÌó ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÑóÞóÈóÉö ÇáúÃóÑúÖö ÝóÕóÇÑó
ßóÏóíúäö ÇáúÚóÈúÏö ÇáúãóÃúÐõæäö áóåõ Ýöí ÇáÊøöÌóÇÑóÉö æóÏóíúäö
ÇáúãóíøöÊö Ýöí ÇáÊøóÑößóÉö ÝóÅöäøó ÇáúÞóÇÖöíó íóãúáößõ ÇáúÈóíúÚó
ÝöíåöãóÇ áöÊóÚóáøõÞö ÇáúÍóÞøö ÈöÇáÑøóÞóÈóÉö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóÐóßóÑó Ýöí
ÇáäøóæóÇÏöÑö Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó Ãóäøó Ãóåúáó ÇáúÎóÑóÇÌö ÅÐóÇ åóÑóÈõæÇ
Åäú ÔóÇÁó ÇáúÅöãóÇãõ ÚóãøóÑóåóÇ ãöäú ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö æóÇáúÛóáøóÉõ
áöáúãõÓúáöãöíäó æóÅöäú ÔóÇÁó ÏóÝóÚó Åáóì Þóæúãò æóÃóØúÚóãóåõãú Úóáóì
ÔóíúÁò ÅÐú ßóÃóäøóåõ ãóÇ íóÃúÎõÐõ áöáúãõÓúáöãöíäóº áöÃóäøó Ýöíåö ÍöÝúÙó
ÇáúÎóÑóÇÌö Úóáóì ÇáúãõÓúáöãöíäó æóÇáúãöáúßö Úóáóì ÃóÑúÈóÇÈöåóÇ ÝóÅöÐóÇ
ÚóãøóÏóåóÇ ãöäú ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö íóßõæäõ ÈöÞóÏúÑö ãóÇ íõäúÝöÞõ Ýöí
ÚöãóÇÑóÊöåóÇ ÞóÑúÖðǺ áöÃóäøó ÇáúÅöãóÇãó ãóÃúãõæÑñ ÈöÊóåúíöÆóÉö ÈóíúÊö
ÇáúãóÇáö ÈöÃóíøö æóÌúåò íóÊóåóíøóÃõ áóåõ.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÞÖÇÁ ÇáÕíÇã æÇáÕáÇÉ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú äóæóì ÞóÖóÇÁó ÑóãóÖóÇäó æóáóãú
íõÚóíøöäú Çáúíóæúãó ÕóÍøó æóáóæú Úóäú ÑóãóÖóÇäóíúäö ßóÞóÖóÇÁö ÇáÕøóáóÇÉö
ÕóÍøó æóÅöäú áóãú íóäúæö Ãóæøóáó ÇáÕøóáóÇÉö Úóáóíúåö Ãóæú ÂÎöÑó ÕóáóÇÉò
Úóáóíúåö) ãóÚúäóÇåõ áóæú ßóÇäó Úóáóíúåö ÞóÖóÇÁõ Õóæúãö íóæúãò Ãóæú
ÃóßúËóÑó ãöäú ÑóãóÖóÇäó æóÇÍöÏò ÝóÞóÖóÇåõ äóÇæöíðÇ Úóäúåõ æóáóãú
íõÚóíøöäú Ãóäøóåõ Úóäú íóæúãö ßóÐóÇ ÌóÇÒó ÝóßóÐóÇ áóæú ÕóÇãó æóäóæóì
Úóäú íóæúãóíúäö Ãóæú ÃóßúËóÑó ÌóÇÒó Úóäú íóæúãò æóÇÍöÏò æóáóæú äóæóì
Úóäú ÑóãóÖóÇäóíúäö ÃóíúÖðÇ íóÌõæÒõ æóßóÐóÇ ÞóÖóÇÁõ ÇáÕøóáóÇÉö íóÌõæÒõ
æóÅöäú áóãú íõÚóíøöäú ÇáÕøóáóÇÉó æóíóæúãóåóÇ æóáóãú íóäúæö Ãóæøóáó
ÕóáóÇÉò Úóáóíúåö æóåóÐóÇ Þóæúáõ ÈóÚúÖö ÇáúãóÔóÇíöÎö æóÇáúÃóÕóÍøõ Ãóäøóåõ
íóÌõæÒõ Ýöí ÑóãóÖóÇäó æóÇÍöÏò æóáóÇ íóÌõæÒõ Ýöí ÑóãóÖóÇäóíúäö ãóÇ áóãú
íõÚóíøóäú Ãóäøóåõ ÕóÇÆöãñ Úóäú ÑóãóÖóÇäó ÓóäóÉó ßóÐóÇ Úóáóì ãóÇ
ÈóíøóäøóÇ¡ æóßóÐóÇ Ýöí ÞóÖóÇÁö ÇáÕøóáóÇÉö áóÇ íóÌõæÒõ ãóÇ áóãú íõÚóíøöäú
ÇáÕøóáóÇÉó æóíóæúãóåóÇ ÈöÃóäú Úóíøóäó ÙõåúÑó íóæúãö ßóÐóÇ ãóËóáðÇ æóáóæú
äóæóì Ãóæøóáó ÙõåúÑò Úóáóíúåö Ãóæú ÂÎöÑó ÙõåúÑò Úóáóíúåö ÌóÇÒóº áöÃóäøó
ÇáÕøóáóÇÉó Úóáóíúåö ÊóÚóíøóäóÊú ÈöÊóÚóíøõäöåö¡ æóßóÐóÇ ÇáúæóÞúÊõ
íõÚóíøóäõ áößóæúäöåö ÃóæøóáðÇ æóÂÎöÑðÇ ÝóÅöäú äóæóì Ãóæøóáó ÕóáóÇÉò
Úóáóíúåö æóÕóáøóì ãöãøóÇ íóáöíåö íóÕöíÑõ ÃóæøóáðÇ ÃóíúÖðÇ ÝóíóÏúÎõáõ Ýöí
äöíøóÊöåö Ãóæøóáõ ÙõåúÑò Úóáóíúåö ËóÇäöíðÇ æóßóÐóáößó ËóÇáöËðÇ Åáóì ãóÇ
áóÇ íóÊóäóÇåóì¡ æóßóÐóÇ ÇáúÂÎóÑõ æóåóÐóÇ ãóÎúáóÕõ ãóäú áóãú íóÚúÑöÝú
ÇáúÃóæúÞóÇÊó ÇáøóÊöí ÝóÇÊóÊúåõ Ãóæú ÇÔúÊóÈóåóÊú Úóáóíúåö Ãóæú ÃóÑóÇÏó
ÇáÊøóÓúåöíáó Úóáóì äóÝúÓöåö æóÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Ãóäøó ÇáúÝõÑõæÖó
ãõÊóÒóÇÍöãóÉñ ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú ÊóÚúíöíäö ãóÇ íõÑöíÏõ ÃóÏóÇÁóåõ ÍóÊøóì
ÊóÈúÑóÃó ÐöãøóÊõåõ ãöäúåõº áöÃóäøó ÝóÑúÖðÇ ãöäú ÇáúÝõÑõæÖö áóÇ
íóÊóÃóÏøóì ÈöäöíøóÉö ÝóÑúÖò ÂÎóÑó ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ æóæóÌóÈó ÇáÊøóÚúíöíäõ
æóÇáÔøóÑúØõ ÊóÚúíöíäõ ÇáúÌöäúÓö ÈöÇáäøöíøóÉöº áöÃóäøóåóÇ ÔõÑöÚóÊú
áöÊóãúíöíÒö ÇáúÃóÌúäóÇÓö ÇáúãõÎúÊóáöÝóÉö æóáöåóÐóÇ íóßõæäõ ÇáÊøóÚúíöíäõ
Ýöí ÇáúÌöäúÓö ÇáúæóÇÍöÏö áóÛúæðÇ áöÚóÏóãö ÇáúÝóÇÆöÏóÉö æóÇáÊøóÕóÑøõÝö
ÅÐóÇ áóãú íõÕóÇÏöÝú ãóÍóáøóåõ íóßõæäõ äöíøóÊõåõ áóÛúæðÇ æóíõÚúÑóÝõ
ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúÌöäúÓö ÈöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÓøóÈóÈö æóÇáÕøóáóæóÇÊõ ßõáøõåóÇ ãöäú
ÞóÈöíáö ÇáúãõÎúÊóáöÝö ÍóÊøóì ÇáÙøõåúÑóíúäö ãöäú íóæúãóíúäö
æóÇáúÚóÕúÑóíúäö ãöäú íóæúãóíúäöº áöÃóäøó æóÞúÊó ÇáÙøõåúÑö ãöäú íóæúãò
ÛóíúÑõ æóÞúÊö ÇáÙøõåúÑö ãöäú íóæúãò ÂÎóÑó ÍóÞöíÞóÉð æóÍõßúãðǺ áöÃóäøó
ÇáúÎöØóÇÈó áóãú íóÊóÚóáøóÞú ÈöæóÞúÊò íóÌúãóÚõåõãóÇ Èóáú ÈöÏõáõæßö
ÇáÔøóãúÓö æóäóÍúæöåö.
æóÇáÏøõáõæßõ Ýöí íóæúãò ÛóíúÑõ ÇáÏøõáõæßö Ýöí íóæúãò ÂÎóÑó ÈöÎöáóÇÝö
Õóæúãö ÑóãóÖóÇäóº áöÃóäøóåõ ãõÊóÚóáøöÞñ ÈöÔõåõæÏö ÇáÔøóåúÑö áöÞóæúáöåö
ÊóÚóÇáóì {Ýóãóäú ÔóåöÏó ãöäúßõãõ ÇáÔøóåúÑó ÝóáúíóÕõãúåõ} [ÇáÈÞÑÉ: 185]
æóåõæó æóÇÍöÏñº áöÃóäøóåõ ÚöÈóÇÑóÉñ Úóäú ËóáóÇËöíäó íóæúãðÇ
ÈöáóíóÇáöíöåóÇ ÝóáöÐóáößó áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Ýöíåö Åáóì ÊóÚúíöíäö Õóæúãö
ßóÐóÇ ÍóÊøóì áóæú ßóÇäó Úóáóíúåö ÞóÖóÇÁõ íóæúãò ÈöÚóíúäöåö ÝóÕóÇãóåõ
ÈöäöíøóÉö íóæúãò ÂÎóÑó æóßóÇäó Úóáóíúåö ÞóÖóÇÁõ Õóæúãö íóæúãóíúäö Ãóæú
ÃóßúËóÑó ÝóÕóÇãó äóÇæöíðÇ Úóäú ÞóÖóÇÁö íóæúãóíúäö Ãóæú ÃóßúËóÑó ÌóÇÒó¡
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ äóæóì Úóäú ÑóãóÖóÇäóíúäö ÃóæóÚóäú ÑóãóÖóÇäó ÂÎóÑó
ÍóíúËõ áóÇ íóÌõæÒõ Úóäú æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ áöÇÎúÊöáóÇÝö ÇáÓøóÈóÈö æóÕóÇÑó
ßóãóÇ ÅÐóÇ äóæóì ÙõåúÑóíúäö Ãóæú ÙõåúÑðÇ Úóäú ÚóÕúÑò Ãóæú äóæóì ÙõåúÑó
íóæúãö ÇáÓøóÈúÊö æóÚóáóíúåö ÙõåúÑõ íóæúãö ÇáúÎóãöíÓö¡ æóÚóáóì åóÐóÇ
ÃóÏóÇÁõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉö áóÇ íóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÇáÊøóÚúíöíäö Ýöí ÌöäúÓò æóÇÍöÏò
æóáóæú Úóíøóäó áóÛóÇ æóÝöí ÇáúÃóÌúäóÇÓö áóÇ ÈõÏøó ãöäúåõ¡ æóÞóÏú
ÐóßóÑúäóÇ ÊóÝóÇÕöíáóåóÇ Ýöí ßóÝøóÇÑóÉö ÇáÙøöåóÇÑö æóÐóßóÑó Ýöí
ÇáúãõÍöíØö Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúßóÝøóÇÑóÇÊö äöíøóÉó ÇáÊøóÚóíøõäö Ýöí
ÇáÕøóáóÇÉö áóãú ÊõÔúÊóÑóØú ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ÇáúæóÇÌöÈó ãõÎúÊóáöÝñ
ãõÊóÚóÏøöÏñ Èóáú ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó ãõÑóÇÚóÇÉó ÇáÊøóÑúÊöíÈö æóÇÌöÈñ
Úóáóíúåö æóáóÇ íõãúßöäõåõ ãõÑóÇÚóÇÉõ ÇáÊøóÑúÊöíÈö ÅáøóÇ ÈöäöíøóÉö
ÇáÊøóÚóíøõäö ÍóÊøóì áóæú ÓóÞóØó ÇáÊøóÑúÊöíÈõ ÈößóËúÑóÉö ÇáúÝóæóÇÆöÊö
íóßúÝöíåö äöíøóÉõ ÇáÙøõåúÑö áóÇ ÛóíúÑõ æóåóÐóÇ ãõÔúßöáñ¡ æóãóÇ ÐóßóÑóåõ
ÃóÕúÍóÇÈõäóÇ ãöËúáõ ÞóÇÖöí ÎóÇäú æóÛóíúÑõåõ ÎöáóÇÝõ Ðóáößó æóåõæó
ÇáúãõÚúÊóãóÏõ áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ãöäú ÇáúãóÚúäóì æóáöÃóäøó ÇáúÃóãúÑó ßóãóÇ
ßóÇäó ÞóÇáóåõ áöÌóæóÇÒöåö ãóÚó æõÌõæÏö ÇáÊøóÑúÊöíÈö ÃóíúÖðÇ áöÅöãúßóÇäö
ÕóÑúÝöåö Åáóì ÇáúÃóæøóáö ÅÐú áóÇ íóÌöÈõ ÇáÊøóÚúíöíäõ ÚöäúÏóåõ æóáóÇ
íõÝöíÏõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÇÈúÊóáóÚó ÑöíÞó ÛóíúÑöåö ßóÝøóÑó áóæú
ÕóÏöíÞóåõ æóÅöáøóÇ áóÇ) Ãóíú áóæú ÇÈúÊóáóÚó ÇáÕøóÇÆöãõ ÑöíÞó ÛóíúÑöåö.
ÝóÅöäú ßóÇäó ÈõÒóÇÞó ÕóÏöíÞöåö íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ æóÅöäú áóãú
íóßõäú ÕóÏöíÞóåõ íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúÞóÖóÇÁõ Ïõæäó ÇáúßóÝøóÇÑóÉöº áöÃóäøó
ÇáÑøöíÞó ÊóÚóÇÝøõåõ ÇáäøóÝúÓõ æóÊóÓúÊóÞúÐöÑõåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ãöäú ÛóíúÑö
ÕóÏöíÞöåö ÝóÕóÇÑó ßóÇáúÚóÌöíäö æóäóÍúæöåö ãöãøóÇ ÊóÚóÇÝøõåõ ÇáäøóÝúÓõ
æóÅöäú ßóÇäó ãöäú ÕóÏöíÞöåö áóÇ ÊóÚóÇÝøõåõ ÝóÕóÇÑó ßóÇáúÎõÈúÒö æóäóÍúæö
Ðóáößó ãöãøóÇ ÊóÔúÊóåöíåö ÇáúÃóäúÝõÓõ.
[ÞóÊúáõ ÈóÚúÖö ÇáúÍóÇÌøö ÚõÐúÑñ Ýöí ÊóÑúßö ÇáúÍóÌøö]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÞóÊúáõ ÈóÚúÖö ÇáúÍóÇÌøö ÚõÐúÑñ Ýöí ÊóÑúßö
ÇáúÍóÌøö) º áöÃóäøó Ãóãúäó ÇáØøóÑöíÞö ÔóÑúØõ ÇáúæõÌõæÈö Ãóæú ÔóÑúØñ
áöáúÃóÏóÇÁö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇ Ýöí ÇáúãóäóÇÓößö æóáóÇ íóÍúÕõáõ Ðóáößó
ãóÚó ÞóÊúáö ÈóÚúÖö ÇáúÍõÌøóÇÌö Ýöí ÇáØøóÑöíÞö áöáúÍóÌøö ÝóßóÇäó
ãóÚúÐõæÑðÇ Ýöí ÊóÑúßö ÇáúÍóÌøö ÝóáóÇ íóÃúËóãõ ÈöÐóáößó æóÞóÏú
ÐóßóÑúäóÇåóÇ ãõÓúÊóæúÝóÇÉð Ýöí ÇáúãóäóÇÓößö æóÐóßóÑúäóÇ ÇáúÎöáóÇÝó ÝóáóÇ
äõÚöíÏõåóÇ æóáóß
(8/547)
Ãóäú ÊóÞõæáó ÇáúÞóæúáõ ÇáúãõÎúÊóÇÑõ
ÝöíãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó Èóíúäóß æóÈóíúäó ãóßøóÉó ÈóÍúÑñ ßóÇäó ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöíåö
ÇáÓøóáóÇãóÉó íóÌöÈõ ÇáúÍóÌøõ æóÅöáøóÇ áóÇ ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íõÚúÑóÝó
åõäóÇ æóíõÞóÇáõ Åäú ßóÇäó ÇáúÛóÇáöÈõ Ýöí ÇáØøóÑöíÞö ÅáøóÇ ãóäú íóÌöÈõ
æóÅöáøóÇ áóÇ.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇäÚÞÇÏ ÇáäßÇÍ æÇáäÔæÒ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÊõæÒóäõ ãöäú ÔóÏøöí) íóÚúäöí ÃóäúÊ ÕöÑúÊ
ÒóæúÌóÉð áöí (ÝóÞóÇáóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ÔÏã) íóÚúäöí ÕöÑúÊ áóãú íóäúÚóÞöÏú
ÇáäøößóÇÍõº áöÃóäøó åóÐóÇ áóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáúÅöíÌóÇÈö æóÇáúÞóÈõæáö
ÝóÞóæúáõåõ Êóæø ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö ÇáúãõËóäøóÇÉö ÝóæúÞõ æóÓõßõæäö ÇáúæóÇæö
ãóÚúäóÇåõ ÃóäúÊö æóÞóæúáõåõ Òóäú ÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö ÇáúãõÚúÌóãóÉö
æóÈöÇáäøõæäö åõæó ÇÓúãñ áöáúãóÑúÃóÉö æóÞóæúáõåõ ãóäú ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö
æóÇáäøõæäö æóãóÚúäóÇåõ ÃóäóÇ æóÞóæúáõåõ ÔÏã ÈöÖóãøö ÇáÔøöíäö
ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÝóÊúÍö ÇáÏøóÇáö ÇáúãõåúãóáóÉö Ýöí ÂÎöÑöåö ãöíãñ ÂÎöÑõ
ÇáúÍõÑõæÝö ÓóÇßöäóÉð ãóÚúäóÇåõ ÕöÑúÊ æóåóÐöåö ÇááøóÝúÙóÉõ ÊóÊóÕóÑøóÝõ
ßóÇááøóÝúÙö ÇáúÚóÑóÈöíøö ÝóãóÕúÏóÑõåõ ÔöÏøóä æóÇáúãóÇÖöí ÔõÏú
æóÇáúãõÖóÇÑöÚõ ÔõæÏóÇ ÅÐóÇ ÃõÑöíÏó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÇáúÌóãúÚö íõÞóÇá
ÔõÏöíãú ÈößóÓúÑö ÇáÏøóÇáö æóÒöíóÇÏóÉö ÇáúíóÇÁö ÂÎöÑó ÇáúÍóÑúÝö ÈóÚúÏó
ÇáÏøóÇáö ÞóÈúáó ãöíãö ÇáúãõÊóßóáøöãó.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó ÑóÌõáñ áöÇãúÑóÃóÉò ÎæíÔÊä ÑÇÒä
ãöäú ßÑÏÇ íäÏì) ãóÚúäóÇåõ åóáú ÌóÚóáúÊ äóÝúÓóß áöí ÒóæúÌóÉð ÝóÞóÇáóÊú
ÇáúãóÑúÃóÉõ Ýöí ÌóæóÇÈöåö ßÑÏÇ íäÏã íóÚúäöí ÌóÚóáúÊ æóÞóÇáó ÇáÑøóÌõáõ
ÈöÒóíúÑö ÝóÊöãú íóÚúäöí ÞóÈöáúÊ íóäúÚóÞöÏõ ÇáäøößóÇÍõ ãõÊóãøóãðÇ
áöÇÔúÊöãóÇáöåö Úóáóì ÇáúÅöíÌóÇÈö æóÇáúÞóÈõæáö Þóæúáõåõ ÎæíÔÊä íõÄóÏøöí
ãóÚúäóì " äóÝúÓõß " æóåõæó ÈößóÓúÑö ÇáúÎóÇÁö ÇáúãõÚúÌóãóÉö íõßúÊóÈõ
ÈöÇáúæóÇæö ÈóÚúÏóåóÇ ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú íóÊóáóÝøóÙó ÈöåóÇ æóßóÐóáößó
ÇáúíóÇÁõ ÈóÚúÏó ÇáúæóÇæö æóÔöíäñ ãõÚúÌóãóÉñ ÓóÇßöäóÉñ ÈóÚúÏóåóÇ ÊóÇÁñ
ãõËóäøóÇÉñ ãöäú ÝóæúÞõ ãóÝúÊõæÍóÉñ æóÝöí ÂÎöÑöåö äõæäñ æóÞóæúáõåõ ÑÇ
ÈöÝóÊúÍö ÇáÑøóÇÁö ÈóÚúÏóåóÇ ÃóáöÝñ ÓóÇßöäóÉñ ÊõÄóÏøöí ãóÚúäóì
ÇáÊøóÎúÕöíÕö áöáúÅöÔóÇÑóÉö ÈöåóÇ æóåöíó ãóÝúÚõæáñ æóÞóæúáõåõ ãöäú
íóÚúäöí ÃóäóÇ æóÞóæúáõåõ ßÑÏÇäíÏí ÈöÇáúßóÇÝö ÇáÕøóãøóÇÁö ÇáúãóÝúÊõæÍóÉö
æóÇáÑøóÇÁö ÇáÓøóÇßöäóÉö æóÇáÏøóÇáö ÇáúãóÝúÊõæÍóÉö æóÇáäøõæäö
ÇáúãóßúÓõæÑóÉö ÈóÚúÏóåóÇ ÃóáöÝñ æóÈóÚúÏóåóÇ íóÇÁñ ÓóÇßöäóÉñ æóÏóÇáñ
ãõåúãóáóÉñ ãóßúÓõæÑóÉñ æóÝöí ÂÎöÑöåö íóÇÁñ ÃõÎúÑóì ÓóÇßöäóÉñ æóåóÐöåö
áöáúÎöØóÇÈö ÊõÄóÏøöí ãóÚúäóì ÇáúÌóÚúáö æóÇáÊøóÕúíöíÑö æóÞóæúáõåõ
ßÑÏÇíäÏã ßóÐóáößó ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áöáúãõÊóßóáøöãö æóÍúÏóåõ¡ æóßóÐóáößó
áöáúãõÎóÇØóÈóÉö ÅÐóÇ ÒöíÏó íóÇÁñ ÈóÚúÏó ÇáÏøóÇáö ãöËúáõ ßÑÏÇäíÏí æóÅöÐóÇ
ÃõÑöíÏó ÌóãúÚ ÇáúãõÎóÇØóÈö íõÒóÇÏõ ÈóÚúÏó ÇáÏøóÇáö íóÇÁõ ÇáúãõÎóÇØóÈö
ãöËúáõ ßÑÏÇäíÏ ÈÏ æóÅöÐóÇ ÃõÑöíÏó ÇáúãõÊóßóáøöãõ ãóÚó ÇáúÛóíúÑö íõÒóÇÏõ
Ýöíåö íóÇÁñ ÈóÚúÏó ÇáÏøóÇáö æóÞóÈúáó Çáúãöíãö æóíõÞóÇáõ ßÑÏÇäíÏíã
æóÞóæúáõåõ ÈÒíÑ ÝÊã ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö ÇáÕøóãøóÇÁö íóßõæäõ ãóÎúÑóÌõåõ
ÞóÑöíÈðÇ ãöäú ãóÎúÑóÌö ÇáúÝóÇÁö æóÈößóÓúÑö ÇáÒøóÇíö ÇáúãõÚúÌóãóÉö
ÈóÚúÏóåóÇ íóÇÁñ ÓóÇßöäóÉñ æóÈóÚúÏóåóÇ ÑóÇÁñ ãóÝúÊõæÍóÉñ æóÈóÚúÏóåóÇ
ÝóÇÁñ ÓóÇßöäóÉñ æóÈóÚúÏóåóÇ ÊóÇÁñ ãõËóäøóÇÉñ ãöäú ÝóæúÞõ ãóÝúÊõæÍóÉñ
æóÝöí ÂÎöÑò ãöíãñ ÓóÇßöäóÉñ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó ÑóÌõáñ áöÂÎóÑó ÏæÎÊÑ ÎæíÔÊä
ÑÇÈíÓÑ ãöäú ÃóÑóÒóÇäöí ÏÇÔÊí) ãóÚúäóÇåõ åóáú ÌóÚóáúÊ ÇÈúäóÊóß áóÇÆöÞóÉð
áöÇÈúäöí ÝóÞóÇáó ÃóÈõæ ÇáúÈöäúÊö Ýöí ÌóæóÇÈöåö ÏÇÔÊã íóÚúäöí ÌóÚóáúÊ áóÇ
íóäúÚóÞöÏõ ÇáäøößóÇÍõº áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöãõÔúÊóãöáò Úóáóì ÇáúÅöíÌóÇÈö
æóÇáúÞóÈõæáö æóáóÇ íóáúÒóãõ ãöäú ÌóÚúáö ÇÈúäóÊöåö áóÇÆöÞóÉð áöÇÈúäöåö
ÍõÕõæáõ ÇáúÚóÞúÏö ÈóíúäóåõãóÇ Þóæúáõåõ ÏÎÊÑ ÈöÖóãøö ÇáÏøóÇáö
ÇáúãõåúãóáóÉö æóÓõßõæäö ÇáúÎóÇÁö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö
ÇáúãõËóäøóÇÉö ÝóæúÞõ æóÝöí ÂÎóÑó ÑóÇÁñ ãóÚúäóÇåõ ÇáúÈöäúÊõ æóÞóæúáõåõ
ÈöíõÓúÑò áóÝúÙóÇäö ãõÑóßøóÈóÇäö ÇáúÃóæøóáõ áóÝúÙõ ÈóÇÁö ÇáúæöÍúÏóÉö
íõÄóÏøöí ãóÚúäóì áóÇãö ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö æóÇáËøóÇäöí áóÝúÙõ ÈöíõÓúÑò ÈöÖóãøö
ÇáúÈóÇÁö ÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö æóÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö ÇáúãõåúãóáóÉö æóÝöí ÂÎöÑöåö
ÑóÇÁñ ãóÚúäóÇåõ ÇáöÇÈúäõ Þóæúáõåõ ÃÑÒÇäí ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö
ÇáÑøóÇÁö æóÈöÝóÊúÍö ÇáÒøóÇíö æóßóÓúÑö Çáäøõæäö ÈóÚúÏó ÇáúÃóáöÝö
ÇáÓøóÇßöäóÉö æóÝöí ÂÎöÑöåö íóÇÁñ ÂÎöÑõ ÇáúÍõÑõæÝö ÓóÇßöäóÉñ æóãóÚúäóÇåõ
åóÇ åõäóÇ ãóÚúäóì ÇááøóÇÆöÞö æóÞóæúáõåõ ÏÇÔÊì ÈöÝóÊúÍö ÇáÏøóÇáö
ÇáúãõåúãóáóÉö æóÓõßõæäö ÇáúÃóáöÝö æóÓõßõæäö ÇáÔøöíäö ÇáúãõÚúÌóãóÉö
æóÇáúÊöÞóÇÁö ÇáÓøóÇßöäóíúäö Ýöí áõÛóÊöåöãú ÔóÇÆöÚñ æóßóÓúÑõ ÇáÊøóÇÁö
ÇáúãõËóäøóÇÉö ãöäú ÝóæúÞõ æóÝöí ÂÎöÑöåö íóÇÁñ ÂÎöÑõ ÇáúÍóÑúÝö ÓóÇßöäóÉñ
æóÞóæúáõåõ ÏÇÔÊã ÈöÒöíóÇÏóÉö ÇáÊøóÇÁö ÂÎöÑó ÇáúÍõÑõæÝö ÞóÈúáó Çáúãöíãö
æóåóÐöåö ÞóÇÚöÏóÉñ ãõØøóÑöÏóÉñ ÚöäúÏóåõãú.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ãóäúÚõåóÇ) ßóáóÇãñ ÅÖóÇÝöíøñ ãõÈúÊóÏóÃñ Ãóíú
ãóäúÚõ ÇáúãóÑúÃóÉö ÒóæúÌóåóÇ (Úóäú ÇáÏøõÎõæáö ÚóáóíúåóÇ æó) ÇáúÍóÇáõ
Ãóäøóåõ (åõæó) Ãóíú ÇáÒøóæúÌõ (íóÓúßõäõ ãóÚóåóÇ Ýöí ÈóíúÊöåóÇ äõÔõæÒñ)
áöÃóäøóåóÇ ÍóÈóÓóÊú äóÝúÓóåóÇ ãöäúåõ ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò ÝóáóÇ ÊóÌöÈõ
ÇáäøóÝóÞóÉõ áóåóÇ ãóÇ ÏóÇãóÊú Úóáóì ãóäúÚöåö ÝóíóÊóÍóÞøóÞõ ÇáäøõÔõæÒõ
ãöäúåóÇ ÝóÕóÇÑó ßóÍóÈúÓöåóÇ äóÝúÓóåóÇ Ýöí ãóäúÒöáö ÛóíúÑöåóÇ åóÐóÇ ÅÐóÇ
ãóäóÚóÊúåõ æóãõÑóÇÏõåóÇ ÇáÓøõßúäóì Ýöí ãóäúÒöáöåóÇ æóÅöäú ßóÇäó
ÇáúãóäúÚõ áöíóäúÞõáóåóÇ Åáóì ãóäúÒöáöåö áóÇ Êóßõæäõ äóÇÔöÒóÉðº áöÃóäøó
ÇáÓøõßúäóì æóÇÌöÈóÉñ áóåóÇ Úóáóíúåö ÝóßóÇäó ÍóÈúÓõåóÇ äóÝúÓóåóÇ ãöäúåõ
ÈöÍóÞøò ÝóáóÇ ÊóÓúÞõØõ äóÝóÞóÊõåóǺ áöÃóäøó ÇáÊøóÞúÕöíÑó ÌóÇÁó ãöäú
ÌöåóÊöåö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ ÅÐóÇ ÍóÈóÓóÊú äóÝúÓóåóÇ áöÇÓúÊöíÝóÇÁö ãóåúÑöåóÇ
ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÍõÈöÓóÊú ÈöÓóÈóÈö Ïóíúäò ÚóáóíúåóÇ Ãóæú ÛóÕóÈóåóÇ
ÛóÇÕöÈñ æóÐóåóÈó ÈöåóǺ áöÃóäøó ÇáúÝóæóÇÊó áóíúÓó ãöäú ÞöÈóáöåö
æóÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÓóÇßöäóÉð ãóÚóåõ Ýöí ãóäúÒöáöåö æóáóãú
Êõãóßøöäúåõ ãöäú ÇáúæóØúÁöº áöÃóäøóåõ íõãúßöäõåõ ÇáúæóØúÁõ ßõÑúåðÇ
ÛóÇáöÈðÇ ÝóáóÇ íõÚóÏøõ ãóäúÚðÇ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú Óóßóäó Ýöí ÈóíúÊö ÇáúÛóÕúÈö
ÝóÇãúÊóäóÚóÊú áóÇ Êóßõæäõ äóÇÔöÒóÉð) áöÃóäøóåóÇ ãõÍöÞøóÉñº áöÃóäøó
ÇáÓøõßúäóì Ýöíåö ÍóÑóÇãñ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÞóÇáóÊú áóÇ ÃóÓúßõäõ ãóÚó ÃóãóÊöß æóÃõÑöíÏõ
ÈóíúÊðÇ Úóáóì ÍöÏóÉò æóáóíúÓó áóåóÇ Ðóáößó) áöÃóäøóåõ áóÇ ÈõÏøó áóåõ
ãöãøóäú íóÎúÏõãõåõ ÝóáóÇ íõãúßöäõ ãóäúÚõåõ ãöäú Ðóáößó.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇáØáÇÞ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÞóÇáóÊú ÇáÒøóæúÌóÉõ áöÒóæúÌöåóÇ ãÑÇ ØóáóÇÞ
ÈóÛúáöíøñ) íóÚúäöí ÇÚúØöäöí ØóáóÇÞðÇ (ÝóÞóÇáó ÇáÒøóæúÌõ ÏÇÏå ßíÑÇ æßÑÏå
ßíÑÇ æÏÇÏå ÈÇÏ æßÑÏå
(8/548)
ÈÇÏ íóäúæöí íóÞóÚú) ãóÚúäóÇåõ
ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ áöáäøöíøóÉö æóÚóÏóãöåóÇ ÝóÅöäú äóæóì ÈöåóÐöåö ÇáúÃóáúÝóÇÙö
ÇáØøóáóÇÞó æóÞóÚó ÝóÅöäú áóãú íóäúæö áóÇ íóÞóÚõº áöÃóäøóåõ ãöäú
ÇáúßöäóÇíóÇÊö ÚöäúÏóåõãú ÝóáöÃóäøóåõ ãöäú ÇáäøöíøóÉö Þóæúáõåõ ÏÇÏå
ÈöÝóÊúÍö ÇáÏøóÇáö ÈóÚúÏóåóÇ ÃóáöÝñ ÓóÇßöäóÉñ æóãóÚúäóÇåõ ÇáúÅöÚúØóÇÁõ
æóÞóæúáõåõ ßíÑ ÈößóÓúÑö ÇáúßóÇÝö ÇáÕøóãøóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúíóÇÁö ÂÎöÑó
ÇáúÍõÑõæÝö æóÝöí ÂÎöÑöåö ÑóÇÁñ ãóÚúäóÇåõ ÇáúÃóÕúáõ ÇãúÓößú æóáóßöäøó
ãóÚúäóÇåõ åõäóÇ ÇÝúÑöÖöí æóÞóÏøöÑöí íóÚúäöí ÞóÏøöÑöí ÇáØøóáóÇÞó ÞóÏú
ÃóÚúØóì Þóæúáóåõ ßÑÏå ÈöÝóÊúÍò ÇáúßóÇÝö æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö æóÝóÊúÍö
ÇáÏøóÇáö æóÓõßõæäö ÇáúåóÇÁö æóåõæó ÇÓúãõ ãóÝúÚõæáò ãöäú ßÑÏÇäí ÇáøóÐöí
åõæó ÇáúãóÕúÏóÑõ æóãóÚúäóÇåõ ÇáúÝöÚúáõ æóÇáúÚóãóáõ Þóæúáõåõ ÈÇÒ ÈöÝóÊúÍö
ÇáúÈóÇÁö æóÓõßõæäö ÇáúÃóáöÝö æóÇáÒøóÇíö ÇáúãõÚúÌóãóÉö ãóÚúäóÇåõ
Ýóáúíõãúßöäú.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó ÇáÒøóæúÌõ ÏÇÏå ÇÓÊ æóßóÑúÏå ÇÓÊ
íóÞóÚõ) ÇáØøóáóÇÞõ (äóæóì) ÇáúæõÞõæÚó (ÃóæøóáðÇ) Ãóíú æóÅöäú áóãú íóäúæö
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó ÇáÒøóæúÌõ ÏÇÏå ÃóäúßóÇÑ
æóßóÑúÏå ÃóäúßóÇÑ) áóÇ íóÞóÚõ ÇáØøóáóÇÞõ (æóÅöäú äóæóì ÇáúæõÞõæÚó)
æóÇáúÝóÑúÞõ ÈóíúäóåõãóÇ Ãóäøó Ýöí ÇáúÃõæáóì ÅÎúÈóÇÑðÇ Úóäú æõÞõæÚò
ÝóíóÞóÚõ ÇáØøóáóÇÞõ æóÝöí ÇáËøóÇäöí áóíúÓó ÈöÅöÎúÈóÇÑòº áöÃóäøó ãóÚúäóì
Þóæúáöåö ÏÇÏå ÃóäúßóÇÑ ÇÝúÑöÖöí Ãóäøóåõ æóÞóÚó Ãóæú ÇÍúÓöÈöí ÝóáóÇ
íóÞóÚõ Èöåö ÔóíúÁñ æóÃóäúßóÇÑ ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö æóÓõßõæäö Çáäøõæäö
æóÝóÊúÍö ÇáúßóÇÝö ÇáÕøóãøóÇÁö æóÝöí ÂÎöÑöåö ÑóÇÁñ ãõåúãóáóÉñ¡
æóãóÚúäóÇåõ ÇÝúÑöÖú æóÞóÏøöÑöí Þóæúáõåõ (æí ãÑÇäÔÇ íóÏ ÊÇÞíÇãÊ Ãóæú
åóãøóåõ ÚãÑ) áóÇ íóÞóÚõ ØóáóÇÞñ (ÅáøóÇ ÈöäöíøóÉò) º áöÃóäøóåõ ãöäú
ÇáúßöäóÇíóÇÊö Þóæúáõåõ æí ÈöÝóÊúÍö ÇáúæóÇæö æóÓõßõæäö ÇáúíóÇÁö ÂÎöÑö
ÇáúÍõÑõæÝö ÈöãóÚúäóì åöíó ÇáøóÊöí åõæó ÖóãöíÑõ ÇáúÛóÇÆöÈö æóÞóæúáõåõ ãÑÇ
ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö æóÇáÑøóÇÁö ãóÞúÕõæÑóÉð æóãóÚúäóÇåõ áóÇ Îóáøóì
æóÞóæúáõåõ äÔÇíÏ ÈöÝóÊúÍö Çáäøõæäö æóÇáÔøöíäö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóíóÇÁò
ÓóÇßöäóÉò ÈóÚúÏó íóÇÁò ãóÝúÊõæÍóÉò ÂÎöÑó ÇáúÍõÑõæÝö æóÏóÇáñ ãõåúãóáóÉñ
æóãóÚúäóÇåõ áóÇ íóáöíÞõ Þóæúáõåõ Ãóæú åãå ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóÇÁö æóÇáúãöíãö
æóÓõßõæäö ÇáúåóÇÁö æóãóÚúäóÇåõ ÇáúÌóãöíÚõ æóÇáúãóÚúäóì íóÚúäöí áóÇ
íóáöíÞõ Ýöí ÌóãöíÚö ÚõãúÑóì Ãóæú ãõÏøóÉö ÚõãúÑöí Ãóæú Åáóì íóæúãö
ÇáúÞöíóÇãóÉö Þóæúáõåõ ÊÇ ÈöÝóÊúÍö ÇáÊøóÇÁö ÇáúãõËóäøóÇÉö ãöäú ÝóæúÞõ
ãóÞúÕõæÑóÉñ æóãóÚúäóÇåõ Åáóì íóæúãö ÇáúÞóÇÆöãóÉö¡ æóÇáúÍóÇÕöáõ Ýöí
ãóÚúäóì åóÐóÇ ÇáÊøóÑúßöíÈö áóÇ íóáöíÞõ Èöí Åáóì íóæúãö ÇáúÞöíóÇãóÉö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó ÇáÒøóæúÌõ ÍöíáóÉ ÒöäóÇäö ßõäøó
ÅÞúÑóÇÑðÇ ÈöÇáËøóáóÇËö) Ãóíú áöæõÞõæÚö ÇáØøóáóÇÞö ÇáËøóáóÇËöº áöÃóäøó
ãóÚúäóì ßóáóÇãöåö ÇÝúÚóáöí ÍöíáóÉó ÇáäøöÓóÇÁö ãóÞúÕõæÏõåõãú ÈöåóÐóÇ
ÇÍúÝóÙöí ÚöÏøóÊóß Ãóæú ÚõÏøöí ÃóíøóÇãó ÚöÏøóÊöß ÝóÅöäøó åóÐóÇ ÚöäúÏóåõãú
ßöäóÇíóÉñ Úóäú æõÞõæÚö ÇáØøóáóÇÞö ÇáËøóáóÇËöº áöÃóäøó ÇáúãóÑúÃóÉó áóÇ
ÊóÔúÊóÛöáõ ÈöÃõãõæÑö ÇáúÚöÏøóÉö ÅáøóÇ ÈóÚúÏó æõÞõæÚö ÇáËøóáóÇËö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó Íöíóáå ÎæíÔ ßõäøó áóÇ) íóÚúäöí
áóíúÓó ÈöÅöÞúÑóÇÑò ÈöÇáËøóáóÇËöº áöÃóäøó åóÐóÇ áóíúÓó ÈößöäóÇíóÉò Úóäú
ÇáØøóáóÇÞö ÚöäúÏóåõãú ÈöÎöáóÇÝö ÇáÕøõæÑóÉö ÇáúÃõæáóì Þóæúáõåõ ÎæíÔ
ÈößóÓúÑö ÇáúÎóÇÁö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÇáúæóÇæö æóáóÇ íõÊóáóÝøóÙõ ÈöåóÇ
ÚöäúÏóåõãú æóÈóÚúÏóåóÇ íóÇÁñ ÂÎöÑó ÇáúÍõÑõæÝö ÓóÇßöäóÉð æóÔöíäò
ãõÚúÌóãóÉò æóãóÚúäóÇåõ ÃóäúÊó åõäóǺ áöÃóäøóåõ íóÌöíÁõ ÈöãóÚúäðì ÂÎóÑó
Ýöí ÛóíúÑö åóÐóÇ ÇáúãóæúÖõæÚö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ ßóÇÈöíäó ãöäú
ÊÑÇÈÎÔíÏã) ãóÚúäóÇåõ æóåóÈúÊ áóß ÇáúãóåúÑó (ãÑÇÌäß ÈÇÏÒÇÑ) ãóÚúäóÇåõ
ÎóáøöÕúäöí ãöäú äöÒóÇÚöß ÝóÇÍúßõãú Úóáóíøó ÈöÇáúãóåúÑö (Åäú ØóáøóÞóåóÇ
ÓóÞóØó ÇáúãóåúÑõ æóÅöáøóÇ áóÇ) Ãóíú æóÅöäú áóãú íõØóáøöÞúåóÇ áóÇ
íóÓúÞõØõº áöÃóäøóåõ ÃóÌóÇÈóåóÇ Åáóì ÓõÄóÇáöåóÇ åõæó ÇáØøóáóÇÞõ ÍóÊøóì
íóÓúÞõØó ÇáúãóåúÑõ æóÞóæúáõåõ ÊõÑóì ÈöÖóãøö ÇáÊøóÇÁö ÇáúãõËóäøóÇÉö ãöäú
ÝóæúÞõ æóÈöÇáÑøóÇÁö ÇáúãóÞúÕõæÑóÉö ãóÚúäóÇåõ áóß æóÞóæúáõåõ ÈÎÔíÏã
ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóÓõßõæäö ÇáúÎóÇÁö ÇáúãõÚúÌóãóÉö
æóßóÓúÑö ÇáÔøöíäö ÇáúãõÚúÌóãóÉö æóÓõßõæäö ÇáúíóÇÁö ÂÎöÑö ÇáúÍõÑõæÝö
æóÈöÝóÊúÍö ÇáÏøóÇáö ÇáúãõåúãóáóÉö æóÝöí ÂÎöÑöåö ãöíãñ ÓóÇßöäóÉõ
æóãóÚúäóÇåõ æóåóÈúÊ æóãóÕúÏóÑõåõ æóåóÈúÊ ÈÎÔíÏä.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó Çáúãóæúáóì áöÚóÈúÏöåö íóÇ
ãóÇáößöí Ãóæú ÞóÇáó áöÃóãóÊöåö ÃóäóÇ ÚóÈúÏõß áóÇ íõÚúÊóÞõ) º áöÃóäøóåõ
áóíúÓó ÈöÕóÑöíÍò áöáúÚöÊúÞö æóáóÇ ßöäóÇíóÉò áóåõ ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáöåö íóÇ
ãõæáóÇíóº áöÃóäøó ÍóÞöíÞóÊóåõ ÊõäúÈöÆõ Úóäú ËõÈõæÊö ÇáúæóáóÇÁö Úóáóì
ÇáúÚóÈúÏö æóÐóáößó ÈöÇáúÚöÊúÞö ÝóíõÚúÊóÞõ (æóáóæú ÞóÇáó ÔóÎúÕñ ÈöÑø ãöäú
ÓæßäÏ áóÓúÊ ßå) íóÚúäöí Úóáóì Çáúíóãöíäö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó ÇÈúä ßóÇÑö) íóÚúäöí åóÐóÇ
ÇáúÝöÚúáõ (äßäã) íóÚúäöí áóÇ ÃóÝúÚóáõ (ÝóåóÐóÇ ÅÞúÑóÇÑñ ÈöÇáúíóãöíäö
ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì) º áöÃóäøóåõ ÃóÎøóÑó Úóäú íóãöíäöåö Úóáóì ÊóÑúßö
åóÐóÇ ÇáúÝöÚúáö Ýóíóßõæäõ ÅÞúÑóÇÑðÇ ÈöÇáúíóãöíäö ãöäøöí Ýóåóáú íóÍúäóËõ
Ýöí íóãöíäöåö æóÊóáúÒóãõåõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Þóæúáõåõ ÈöÑø ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö
ÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóÓõßõæäö ÇáÑøóÇÁö ÊõÄóÏøöí ãóÚúäóÇåõ Úóáóíøó¡ æóÞóæúáõåõ
ãöäú ÈöÝóÊúÍö Çáúãöíãö æóÓõßõæäö Çáäøõæäö æóãóÚúäóÇåõ ÃóäóÇ æóÞóæúáõåõ
ÓæßäÏ ÈöÝóÊúÍö ÇáÓøöíäö ÇáúãõåúãóáóÉö æóÓõßõæäö ÇáúæóÇæö æóÝóÊúÍö
ÇáúßóÇÝö ÇáÕøóãøóÇÁö æóÓõßõæäö Çáäøõæäö æóÂÎöÑóåõ ÏóÇáñ ÓóÇßöäóÉñ
ãóÚúäóÇåõ Çáúíóãöíäõ æóÞóæúáõåõ Ãóíúäó ÈößóÓúÑö ÇáúåóãúÒö æóÓõßõæäö
ÇáúíóÇÁö ÂÎöÑó ÇáúÍõÑõæÝö æóÝöí ÂÎöÑöåö äõæäñ ÓóÇßöäóÉñ ÃóíúÖðÇ ÊõÄóÏøöí
ãóÚúäóì åóÐóÇ æóÞóæúáõåõ ßÇÑ ÈöÝóÊúÍö ÇáúßóÇÝö æóÓõßõæäö ÇáúÃóáöÝö
æóÇáÑøóÇÁö æóåõæó ÇáúÝöÚúáõ æóÞóæúáõåõ äßäã ãõÖóÇÑöÚñ ãóäúÝöíøñº áöÃóäøó
Çáäøõæäó ÇáúãóÝúÊõæÍóÉó Ýöí ÇáúÃóæøóáö åöíó ÍóÑúÝõ ÇáäøóÝúíö æßäã
ãóÚúäóÇåõ ÇÝúÚóáú áöáúãõÊóßóáøöãö æóÍúÏóåõ æóÇÔúÊöÞóÇÞõåõ ãöäú ßÑÏä
ÇáøóÐöí åõæó ÇáúãóÕúÏóÑõ ÝóÇáúãóÇÖöí ßÑÏ æóÇáúãõÊóßóáøöãõ æÍÏÉ ßäã
æóãóÚó ÇáúÛóíúÑõ ßäíã ÈöÒöíóÇÏóÉö ÇáúíóÇÁö ÞóÈúáó Çáúãöíãö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú ÞóÇáó ÔóÎúÕñ ÈÑãä ÓæßäÏÇ ÓöÊø
ÈöØóáóÇÞò áóÒöãóåõ Ðóáößó ÝóÅöäú ÞóÇáó ÞõáúÊ Ðóáößó) Ãóíú åóÐóÇ
ÇáúÞóæúáõ (ßóÐöÈðÇ áóÇ íõÕóÏøóÞõ) áöÃóäøóåõ ÃóÎúÈóÑó Úóäú íóãöíäò
ãõäúÚóÞöÏóÉò æóÞóæúáõåõ ÈóÚúÏó Ðóáößó ÞõáúÊ Ðóáößó ßóÐöÈðÇ ÑõÌõæÚñ
ãöäúåõ ÝóáóÇ íõÕóÏøóÞõ æóáóæú ÞóÇáó
(8/549)
(ãÑÇÓæ ßäÏ ÎÇäå ÇÓÊ ßå Ãóíúäó ßÇÑ äßäã)
ãóÚúäóÇåõ ÃóäóÇ ÍóÇáöÝñ Èöíóãöíäö ÇáúÈóíúÊö Ãóäú áóÇ ÃóÝúÚóáó åóÐóÇ
ÇáúÝöÚúáó (Ýóåõæó ÅÞúÑóÇÑñ ÈöÇáúíóãöíäö ÈöÇáØøóáóÇÞö) áöÃóäøó Çáúíóãöíäó
ãóÈúäóÇåõ Úóáóì ÇáúÚõÑúÝö æóÝöí ÇáúÚõÑúÝö íõßóäøõæäó Úóäú ÇáúãóÑúÃóÉö
íõÞóÇáõ ÈóíúÊöí ÞóÇáó ßóÐóÇ íõßóäøõæäó Èöåö ÇáúãóÑúÃóÉó ÝóÞóæúáõåõ ÎÇäå
íõÞóÇáõ áöáúÈóíúÊö æóßõäøöíó Èöåö Úóäú ÇãúÑóÃóÊöåö æóÈóÞöíóÊú
ÃóáúÝóÇÙõåõ ÝóÓøóÑúäóÇåóÇ.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇáÈíÚ]
(ÞóÇáó ÇáúãõÔúÊóÑöí áöáúÈóÇÆöÚò ÈöåóÇ ÈÇÒÇÏå) ãóÚúäóÇåõ ÑõÏøó ÇáËøóãóäó
(ÝóÞóÇáó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÈõÏøåãú) íóÚúäöí ÃóÑõÏøõ (íóßõæäõ ÝóÓúÎðÇ áöáúÈóíúÚö
ÇáøóÐöí ßóÇäó ÈóíúäóåõãóÇ) º áöÃóäøó ÇÓúÊöÑúÏóÇÏóåõ ÇáËøóãóäó ÑóÏøñ
æóÝóÓúÎñ áöáúÚóÞúÏö Þóæúáõåõ ÈöåóÇ ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö
æóÇáúåóÇÁö ÇáúãóÞúÕõæÑóÉö ãóÚúäóÇåõ ÇáËøóãóäõ æóÞóæúáõåõ ÈöÝóÊúÍö
ÇáúÈóÇÁö íõÄóÏøöí ãóÚúäóì ÊóÎúÕöíÕö ÇáúÅöÔóÇÑóÉö ßóãóÇ ÐóßóÑúäóÇ
Þóæúáõåõ ÈÇÒÏå ÈöÝóÊúÍö ÇáúÈóÇÁö ÇáúãõæóÍøóÏóÉö æóÓõßõæäö ÇáúÃóáöÝö
æóÓõßõæäö ÇáÒøóÇíö æóßóÓúÑö ÇáÏøóÇáö ÇáúãõåúãóáóÉö æóÓõßõæäö ÇáúåóÇÁö
ãóÚúäóÇåõ ÃõÚúØö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÇáúÚóÞóÇÑõ ÇáúãõÊóäóÇÒóÚõ Ýöíåö áóÇ íóÎúÑõÌõ
ãöäú íóÏö Ðöí ÇáúíóÏö ãóÇ áóãú íõÈóÑúåöäú ÇáúãõÏøóÚöí) Ãóíú ÅÐóÇ ÇÏøóÚóì
ÚóÞóÇÑðÇ áóÇ íóßúÊóÝöí ÈöÐößúÑö ÇáúãõÏøóÚöí Ãóäøóåõ Ýöí íóÏö ÇáúãõÏøóÚóì
Úóáóíúåö ÍóÊøóì íóÕöÍøó ÏóÚúæóÇåõ Èóáú áóÇ ÈõÏøó Ãóäú íõÈóÑúåöäó Ãóäøóåõ
Ýöí íóÏöåö Ãóæú íóÚúáóãó ÇáúÞóÇÖöí ÈöÐóáößó Ýöí ÇáÕøóÍöíÍöº áöÃóäøó íóÏó
ÇáúãõÏøóÚóì Úóáóíúåö áóÇ ÈõÏøó ãöäúåõ áöÊóÕöÍøó ÇáÏøóÚúæóì Úóáóíúåö
æóåõæó ÔóÑúØñ ÝöíåóÇ æóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó Ýöí íóÏö ÛóíúÑöåö
ÝóÈöÅöÞóÇãóÉö ÇáúÈóíøöäóÉö ÝóÊóÈúÞóì ÊõåúãóÉõ ÇáúãõæóÇÖóÚóÉö ÝóíóÞúÖöí
ÇáúÞóÇÖöí Úóáóíúåö ÈöÅöÎúÑóÇÌöåö ãöäú íóÏöåö áöÊóÍúÞöíÞö íóÏöåö
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóäúÞõæáöº áöÃóäøó ÇáúíóÏó Ýöíåö ãõÔóÇåóÏóÉñ ÝóáóÇ
íóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÅËúÈóÇÊöåóÇ ÈöÇáúÈóíøöäóÉö ÝóÅöäú Þöíáó åóÐöåö
ãõßóÑøóÑóÉñ ãóÚó Þóæúáöåö Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÏøóÚúæóì æóáóÇ ÊóËúÈõÊõ ÇáúíóÏõ
Ýöí ÇáúÚóÞóÇÑö ÈöÊóÕóÇÏõÞöåóÇ Èóáú ÈöÈóíøöäóÉò Ãóæú ÅÚúáóÇãö ÞóÇÖò
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãóäúÞõæáö ÞõáúäóÇ áóÇ ÊóßúÑóÇÑóº áöÃóäøó Êöáúßó ÈöÇáäøóÙóÑö
Åáóì ËõÈõæÊö ÇáúíóÏö æóåóÐöåö ÈöÇáäøóÙóÑö Åáóì Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöíó åóáú
íóãúáößõ ÅÎúÑóÇÌóåóÇ ãöäú Ðöí ÇáúíóÏö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÚóÞóÇÑñ áóÇ Ýöí æöáóÇíóÉö ÇáúÞóÇÖöí) áóÇ
íóÕöÍøõ ÞóÖóÇÄõåõ Ýöíåöº áöÃóäøóåõ áóÇ æöáóÇíóÉó áóåõ Ýöí Ðóáößó
ÇáúãóßóÇäö æóÞóÏú ÇÎúÊóáóÝó ÇáúãóÔóÇíöÎõ åóáú íõÚúÊóÈóÑõ ÇáúãóßóÇäõ Ãóæú
áóÇ ÝóÞöíáó íõÚúÊóÈóÑõ ÇáúãóßóÇäõ æóÞöíáó íõÚúÊóÈóÑõ ÇáúÃóåúáõ ÍóÊøóì
áóÇ íóäúÝõÐó ÞóÖóÇÄõåõ Ýöí ÛóíúÑö Ðóáößó Úóáóì Þóæúáö ãóäú ÇÚúÊóÈóÑó
ÇáúãóßóÇäó æóáóÇ Ýöí ÛóíúÑö Ðóáößó ÇáúÃóåúáõ Úóáóì Þóæúáö ãóäú ÇÚúÊóÈóÑó
ÇáúÃóåúáó æóÅöäú ÎóÑóÌó ÇáúÞóÇÖöí ãóÚó ÇáúÎóáöíÝóÉö ãöäú ÇáúãöÕúÑö ÞóÖóì
æóÅöäú ÎóÑóÌó æóÍúÏóåõ áóãú íóÌõÒú ÞóÖóÇÄõåõ æóåóÐóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú
íóßõæäó Úóáóì Þóæúáö ãóäú ÇõÚúÊõÈöÑó ÇáúãóßóÇäóº áöÃóäøó ÇáúÞóÖóÇÁó ãöäú
ÅÚúáóÇãö ÇáÏøöíäö Ýóíóßõæäõ ÇáúãöÕúÑõ ÔóÑúØðÇ Ýöíåö ßóÇáúÌõãõÚóÉö
æóÇáúÚöíÏóíúäö æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøó ÇáúãöÕúÑó áóíúÓó ÈöÔóÑúØò
Ýöíåö æóÅöáóíúåö ÃóÔóÇÑó ãõÍóãøóÏñ Ýöí ßöÊóÇÈö ÃóÏóÈö ÇáúÞóÇÖöí ÝóÞóÇáó
Åäøó ÇáúãöÕúÑó áóíúÓó ÈöÔóÑúØò áöäõÝõæÐö ÇáúÞóÖóÇÁö æóÝöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö
æóÇáÕøóÍöíÍõ Ãóäøó ÇáúãõÚúÊóÈóÑó ÇáúÃóåúáõ áóÇ ÇáúãóßóÇäõ ÍóÊøóì áóæú
ÞóÖóì Úóáóì ÇáúÃóåúáö æóÇáúÚóÞóÇÑö Ýöí ÛóíúÑö æöáóÇíóÊöåö äóÝóÐó
æóÚóáóíúåö Úóãóáõ ÇáúÞóÖóÇÁö ÇáúÂäó.
[ÞóÖóì ÇáúÞóÇÖöí Ýöí ÍóÇÏöËóÉò ÈöÈóíøöäóÉò Ëõãøó ÞóÇáó ÑóÌóÚúÊ Úóäú
ÞóÖóÇÆöí Ãóæú ÈóÏóÇ áöí ÛóíúÑõ Ðóáößó]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÅÐóÇ ÞóÖóì ÇáúÞóÇÖöí Ýöí ÍóÇÏöËóÉò
ÈöÈóíøöäóÉò Ëõãøó ÞóÇáó ÑóÌóÚúÊ Úóäú ÞóÖóÇÆöí Ãóæú ÈóÏóÇ áöí ÛóíúÑõ
Ðóáößó Ãóæú æóÞóÚúÊ Ýöí ÊóáúÈöíÓö ÇáÔøõåõæÏö Ãóæú ÃóÈúØóáúÊ Íõßúãöí
æóäóÍúæó Ðóáößó áóÇ íõÚúÊóÈóÑõ æóÇáúÞóÖóÇÁõ ãóÇÖò Åäú ßóÇäó ÈóÚúÏó
ÏóÚúæóì ÕóÍöíÍóÉò æóÔóåóÇÏóÉò ãõÓúÊóÞöíãóÉò) º áöÃóäøó ÑöæóÇíóÉó
ÇáúÃóæøóáö ÞóÏú ÊõÑóÌøóÍõ ÈöÇáúÞóÖóÇÁö ÝóáóÇ íõäúÞóÖõ ÈöÇÌúÊöåóÇÏò
ãöËúáöåö æóáóÇ íóãúáößõ ÇáÑøõÌõæÚó Úóäúåõ æóáóÇ ÅÈúØóÇáóåõº áöÃóäøóåõ
ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÍóÞøõ ÇáúÛóíúÑö æóåõæó ÇáúãõÏøóÚöí¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó
ÇáÔøóåóÇÏóÉó áóãøóÇ ÇÊøóÕóáóÊú ÈöÇáúÞóÖóÇÁö áóÇ íóÕöÍøõ ÑõÌõæÚõåõ æóáóÇ
íóãúáößõ ÅÈúØóÇáóåóÇ áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ ÝóßóÐóÇ ÇáúÞóÖóÇÁõ æóÞóÇáó
ÇáÔøóÚúÈöíøõ «ßóÇäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó
- íóÞúÖöí ÈöÇáúÞóÖóÇÁö Ëõãøó íóäúÒöáõ ÇáúÞõÑúÂäõ ÈóÚúÏó Ðóáößó
ÈöÎöáóÇÝöåö ÝóáóÇ íóÑõÏøõ ÞóÖóÇÁóåõ» æóÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúãõÍöíØö æóåóÐóÇ
íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöíó ÅÐóÇ ÞóÖóì ÈöÇÌúÊöåóÇÏò Ýöí ÍóÇÏöËóÉò áóÇ
äóÕøó ÝöíåóÇ Ëõãøó ÊóÍóæøóáó Úóäú ÑóÃúíöåö ÝóÅöäøóåõ íóÞúÖöí Ýöí
ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÈöãóÇ åõæó ÃóÍúÓóäõ ÚöäúÏóåõ æóáóÇ íóäúÞõÖõ ÇáúÞóÖóÇÁó
ÇáøóÐöí ÞóÖóÇåõ ÈöÇáÑøóÃúíöº áöÃóäøóåõ áóãú íóäúÞõÖú ÈöÇáúÞõÑúÂäö
ÈóÚúÏóåõ ÝóåóÐóÇ Ãóæúáóì¡ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÞóÖóì ÈöÇÌúÊöåóÇÏöåö Ýöí
ÍóÇÏöËóÉò Ëõãøó ÊóÈóíøóäó äóÕøñ ÈöÎöáóÇÝöåö ÝóÅöäøóåõ íóäúÞõÖõ Ðóáößó
ÇáúÞóÖóÇÁó æóÇáúÝóÑúÞõ Ãóäøó ÇáúÞóÇÖöíó ÍóÇáó ãóÇ ÞóÖóì ÈöÇÌúÊöåóÇÏöåö
ÝóÇáäøóÕøõ ÇáøóÐöí åõæó ãõÎóÇáöÝñ áöÇÌúÊöåóÇÏöåö ßóÇäó ãóæúÌõæÏðÇ
ãõäóÒøóáðÇ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÎóÝöíó Úóáóíúåö æóßóÇäó ÇáöÇÌúÊöåóÇÏõ Ýöí
ãóÍóáøö ÇáäøóÕøö ÝóáóÇ íóÕöÍøõ æóÍóÇáó ãóÇ ÞóÖóì ÈöÇÌúÊöåóÇÏöåö ßóÇäó
ÇáöÇÌúÊöåóÇÏõ Ýöí ãóÍóáøò áóÇ äóÕøó Ýöíåö ÝóÕóÍøó æóÕóÇÑó Ðóáößó
ÔóÑöíÚóÉð áóåõ ÝóÅöÐóÇ äóÒóáó ÇáúÞõÑúÂäõ ÈöÎöáóÇÝöåö ÕóÇÑó äóÇÓöÎðÇ
áöÊöáúßó ÇáÔøóÑöíÚóÉö.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇáÅÞÑÇÑ æÇáÏÚæì]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÎóÈóÇ ÞóæúãðÇ Ëõãøó ÓóÃóáó ÑóÌõáðÇ Úóäú
ÔóíúÁò ÝóÃóÞóÑøó Èöåö æóåõãú íóÑóæúäóåõ æóíóÓúãóÚõæäó ßóáóÇãóåõ æóåõæó
áóÇ íóÑóÇåõãú ÌóÇÒóÊú ÔóåóÇÏóÊõåõãú Úóáóíúåö ÈöÐóáößó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö) º
áöÃóäøó ÇáúÅöÞúÑóÇÑó ãõæÌöÈñ ÈöäóÝúÓöåö æóÞóÏú Úóáöãõæåõ æóåõæó íóßúÝöí
Ýöí ÃóÏóÇÁö ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {ÅöáÇ ãóäú ÔóåöÏó
ÈöÇáúÍóÞøö æóåõãú íóÚúáóãõæäó} [ÇáÒÎÑÝ: 86] æóÞóÇáó - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ÅÐóÇ ÚóáöãúÊ ãöËúáó ÇáÔøóãúÓö ÝóÇÔúåóÏú
æóÅöáøóÇ ÝóÏóÚú» ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú ÓóãöÚõæÇ ßóáóÇãóåõ
æóáóãú íóÑóæúåõ áóÇ) Ãóíú áóÇ ÊóÌõæÒõ ÔóåóÇÏóÊõåõãúº áöÃóäøó ÇáäøóÛúãóÉó
ÊõÔúÈöåõ ÇáäøóÛúãóÉó ÝóíõÍúÊóãóáõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúãõÞöÑøõ ÛóíúÑóåõ ÝóáóÇ
íóÌõæÒõ áóåõãú Ãóäú íóÔúåóÏõæÇ Úóáóíúåö ãóÚó ÇáöÇÍúÊöãóÇáö ÅáøóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäõæÇ ÏóÎóáõæÇ ÇáúÈóíúÊó æóÚóáöãõæÇ Ãóäøóåõ áóíúÓó Ýöíåö ÃóÍóÏñ
ÓöæóÇåõãú Ëõãøó ÌóáóÓõæÇ Úóáóì ÇáúÈóÇÈö æóáóíúÓó áöáúÈóíúÊö ãöáúßñ
ÛóíúÑõåõ Ëõãøó ÏóÎóáó ÑóÌõáñ ÝóÓóãöÚõæÇ ÅÞúÑóÇÑó ÇáÏøóÇÎöáö æóáóãú
íóÑóæúåõ æóÞúÊó ÇáúÅöÞúÑóÇÑöº áöÃóäøó ÇáúÚöáúãó ÍóÕóáó áóåõãú Ýöí åóÐöåö
ÇáÕøõæÑóÉö ÝóÌóÇÒó áóåõãú Ãóäú íóÔúåóÏõæÇ Úóáóíúåö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÈóÇÚó ÚóÞóÇÑðÇ æóÈóÚúÖõ ÃóÞóÇÑöÈöåö ÍóÇÖöÑñ
íóÚúáóãõ ÇáúÈóíúÚó Ëõãøó ÇÏøóÚóì áóÇ ÊõÓúãóÚõ ÏóÚúæóÇåõ) ÃóØúáóÞó
ÇáúÞóÑöíÈó åõäóÇ
(8/550)
æóÝöí ÇáúÝóÊóÇæóì áöÃóÈöí ÇááøóíúËö
Úóäúåõ ÝóÞóÇáó áóæú ÈóÇÚó ÚóÞóÇÑðÇ æóÇÈúäõåõ Ãóæú ÇãúÑóÃóÊõåõ ÍóÇÖöÑóÉñ
ÊóÚúáóãõ Èöåö æóÊóÕóÑøóÝó ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöíåö ÒóãóÇäðÇ Ëõãøó ÇÏøóÚóì
ÇáöÇÈúäõ Ãóäøóåõ ãóáóßóåõ æóáóãú íóßõäú ãöáúßõ ÃóÈöíåö æóÞúÊó ÇáúÈóíúÚö
ÇÊøóÝóÞó ãóÔóÇíöÎõäóÇ Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇ ÊõÓúãóÚõ ãöËúáõ åóÐöåö
ÇáÏøóÚúæóÉöº áöÃóäøó ÍõÖõæÑóåõ ÚöäúÏó ÇáúÈóíúÚö æóÊóÑúßóåõ ÝöíãóÇ
íóÕúäóÚõ ÅÞúÑóÇÑñ ãöäúåõ ÈöÃóäøóåõ ãöáúßõ ÇáúÈóÇÆöÚö æóÃóäøóåõ áóÇ ÍóÞøó
áóåõ Ýöí ÇáúãóÈöíÚö æóÌóÚóáó ÓõßõæÊóåõ Ýöí åóÐöåö ÇáúÍóÇáóÉö
ßóÇáúÅöÝúÕóÇÍö ÈöÇáúÅöÞúÑóÇÑö ÞóØúÚðÇ áöáúÃóØúãóÇÚö ÇáúÝóÇÓöÏóÉö
áöÃóåúáö ÇáúÚóÕúÑö Ýöí ÇáúÅöÖúÑóÇÑö ÈöÇáäøóÇÓö æóÊóÞúíöíÏõ ÇáúÞóÑöíÈö
íóÞúÊóÖöí ÌóæóÇÒó Ðóáößó ãóÚó ÇáúÞóÑöíÈö¡ æóÞóÇáó Ýöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö
æóÇáúÃóÕóÍøõ ÃóäøóåóÇ ÊõÓúãóÚõ ãöäú ÇáúÞóÑöíÈö æóÛóíúÑöåö æóÐóßóÑóåõ Ýöí
ÇáúåöÏóÇíóÉö Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúßóÝóÇáóÉö ÞóÈúáó ÇáúÝóÕúáö Ýöí ÇáÖøóãóÇäö
ÞóÇáó: æóãóäú ÈóÇÚó ÏóÇÑðÇ æóßóÝóáó Úóäúåõ ÑóÌõáñ ÈöÇáÏøóÑóßö Ýóåõæó
ÊóÓúáöíãñº áöÃóäøó ÇáúßóÝóÇáóÉó áóæú ßóÇäóÊú ãóÔúÑõæØóÉð Ýöíåö
ÝóÊóãóÇãõåõ ÈöÞóÈõæáöåö Ëõãøó ÈöÇáÏøóÚúæóì íóÓúÚóì Ýöí äóÞúÖö ãóÇ Êóãøó
ãöäú ÌöåóÊöåö æóÅöäú áóãú Êóßõäú ãóÔúÑõæØóÉð Ýöíåö ÝóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÇ
ÃóÍúßóÇãõ ÇáúÈóíúÚö æóÊóÑúÛöíÈõ ÇáúãõÔúÊóÑöí Ýöíåö ÅÐú áóÇ íóÑúÛóÈõ
Ýöíåö ÈöÏõæäö ÇáúßóÝóÇáóÉö ÝóäóÒóáó ãóäúÒöáóÉó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö Èöãöáúßö
ÇáúÈóÇÆöÚö æóáóæú ÔóåöÏó æóÎóÊóãó æóáóãú íóßúÝõáú áóãú íóßõäú ÊóÓúáöíãðÇ
æóåõæó Úóáóì ÏóÚúæóÇåõº áöÃóäøó ÇáÔøóåóÇÏóÉó áóÇ Êóßõæäõ ãóÔúÑõæØóÉð Ýöí
ÇáúÈóíúÚö æóáóíúÓóÊú ÈöÔóÑúØò Ýöíåö æóáóÇ åöíó ÈöÅöÞúÑóÇÑö Çáúãöáúßöº
áöÃóäøó ÇáúÈóíúÚó ãóÑøóÉð íõæÌóÏõ ãöäú ÇáúãóÇáößö æóÊóÇÑóÉð ãöäú
ÛóíúÑöåö æóáóÚóáøóåõ ßóÊóÈó ÔóåöÏó ÈöÐóáößó Ýóåõæó ÊóÓúáöíãñ ÅáøóÇ ÅÐóÇ
ßóÊóÈó ÇáÔøóåóÇÏóÉó Úóáóì ÅÞúÑóÇÑö ÇáúãõÊóÚóÇÞöÏóíúäö¡ æóáóæú ÈóÇÚó
ÖóíúÚóÉð Ëõãøó ÇÏøóÚóì ÃóäøóåóÇ æóÞúÝñ Úóáóíúåö æóÚóáóì ÃóæúáóÇÏöåö áóÇ
ÊõÓúãóÚõ ÏóÚúæóÇåõ áöáÊøóäóÇÞõÖöº áöÃóäøó ÅÞúÏóÇãóåõ Úóáóì ÇáúÈóíúÚö
ÅÞúÑóÇÑñ ãöäúåõ æóÅöÐóÇ ÃóÑóÇÏó ÊóÍúáöíÝó ÇáúãõÏøóÚóì Úóáóíúåö áóíúÓó
áóåõ Ðóáößó æóÅöäú ÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó Úóáóì Ðóáößó Þöíáó ÊõÞúÈóáõº
áöÃóäøó ÇáÔøóåóÇÏóÉó Úóáóì ÇáúæóÞúÝö ÊõÞúÈóáõ ãöäú ÛóíúÑö ÏóÚúæóìº
áöÃóäøóåóÇ ãöäú ÈóÇÈö ÇáúÍöÓúÈóÉö ÝóÅöÐóÇ ÞõÈöáóÊú ÇäúÊóÞóÖó ÇáúÈóíúÚõ
æóÞöíáó áóÇ ÊõÞúÈóáõ æóåõæó ÃóÕúæóÈõ æóÃóÍúæóØõº áöÃóäøóåõ ÈöÅöÞóÇãóÉö
ÇáúÈóíøöäóÉö Ãóäøó ÇáÖøóíúÚóÉó æóÞúÝñ Úóáóíúåö íóÏøóÚöí ÝóÓóÇÏó
ÇáúÈóíúÚö æóÍóÞøðÇ áöäóÝúÓöåö ÝóáóÇ ÊõÞúÈóáõ áöáÊøóäóÇÞõÖö æóÞóÇáó Ýöí
ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö ÅÐóÇ ÈöíÚó ãóÊóÇÚõ ÅäúÓóÇäò Èóíúäó íóÏóíúåö æóåõæó
íóäúÙõÑõ áóÇ íóÕöÍøõº áöÃóäøóåõ ÓõßõæÊñ íóÍúÊóãöáõ ÇáÑøöÖóÇ æóÇáÓøóÎóØó
æóÞóÇáó ÇÈúäõ ÃóÈöí áóíúáóì ÓõßõæÊõåõ íóßõæäõ ÅÌóÇÒóÉð ãöäúåõ
áöáúÈóíúÚö¡ æóÝöí ÌóÇãöÚö ÇáúÝõÕõæáóíúäö æóÇáÕøóÍöíÍõ Ãóäøó ÓõßõæÊóåõ
áóÇ íóßõæäõ ÊóÓúáöíãðÇ áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäøóåõ ÅäøóãóÇ ÓóßóÊó áöÛóíúÈóÉö
ÔõåõæÏöåö Ãóæú áöÃóäøó ÇáúÞóÇÖöíó áóæú ÎóÇÕóãó ÚöäúÏóåõ áóÇ íóÞúÖöí áóåõ
áöãóÇ Úõáöãó ãöäú ÍóÇáö ÇáúÞóÇÖöí.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóåóÈóÊú ãóåúÑóåóÇ áöÒóæúÌöåóÇ ÝóãóÇÊóÊú
ÝóØóÇáóÈó æóÑóËóÊõåóÇ ÈöãóåúÑöåóÇ æóÞóÇáõæÇ ßóÇäóÊú ÇáúåöÈóÉõ Ýöí ãóÑóÖö
ãóæúÊöåóÇ æóÞóÇáó Èóáú Ýöí ÇáÕøöÍøóÉö ÝóÇáúÞóæúáõ áóåõ) Ãóíú áöáÒøóæúÌö
æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÞóæúáõ áöáúæóÑóËóÉöº áöÃóäøó ÇáúåöÈóÉó
ÍóÇÏöËóÉñ æóÇáúÍóæóÇÏöËõ ÊõÖóÇÝõ Åáóì ÃóÞúÑóÈö ÇáúÃóæúÞóÇÊö æóæóÌúåõ
ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøóåõãú ÇÊøóÝóÞõæÇ Úóáóì ÓõÞõæØö ÇáúãóåúÑö Úóäú
ÇáÒøóæúÌöº áöÃóäøó ÇáúåöÈóÉó Ýöí ãóÑóÖö ÇáúãóæúÊö ÊõÝöíÏõ Çáúãöáúßó
æóÅöäú ßóÇäóÊú áöáúæóÇÑöËö¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáúãóÑöíÖó ÅÐóÇ æóåóÈó
ÚóÈúÏóåõ áöæóÇÑöËöåö ÝóÃóÚúÊóÞóåõ ÇáúæóÇÑöËõ Ãóæú ÈóÇÚóåõ äóÝóÐó
ÊóÕóÑøõÝõåõ æóáóßöäú íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáÖøóãóÇäõ Åäú ãóÇÊó ÇáúãõæóÑøöËõ
æóÝöí Ðóáößó ÇáúãóÑóÖö ÑóÏøðÇ áöáúæóÕöíøóÉö áöáúæóÇÑöËö ÈöÞóÏúÑö
ÇáúÅöãúßóÇäö ÝóÅöÐóÇ ÓóÞóØó Úóäúåõ ÇáúãóåúÑõ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö ÝóÇáúæóÇÑöËõ
íóÏøóÚöí ÇáúÚóæúÏó Úóáóíúåö æóÇáÒøóæúÌõ íõäúßöÑõ æóÇáúÞóæúáõ Þóæúáõ
ÇáúãõäúßöÑö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÃóÞóÑøó ÈöÏóíúäò Ãóæú ÛóíúÑöåö Ëõãøó ÞóÇáó
ßõäúÊ ßóÇÐöÈðÇ ÝöíãóÇ ÃóÞúÑóÑúÊ ÍóáóÝó ÇáúãõÞóÑøõ áóåõ Úóáóì Ãóäøó
ÇáúãõÞöÑøó ãóÇ ßóÇäó ßóÇÐöÈðÇ ÝöíãóÇ ÃóÞóÑøó Èöåö æóáóÓúÊ ÈöãõÈúØöáò
ÝöíãóÇ ÃóÏøóÚöíåö Úóáóíúåö æóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ áóíúÓó ÈöÓóÈóÈò áöáúãöáúßö)
æóåóÐóÇ Þóæúáõ ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÞóÇáóÇ: áóÇ íóÍúáöÝõº áöÃóäøó
ÇáúÅöÞúÑóÇÑó ÍõÌøóÉñ ãõáúÒöãóÉñ ÔóÑúÚðÇ ÝóáóÇ íõÕóÇÑõ ãóÚóåõ Åáóì
Çáúíóãöíäö ßóÇáúÈóíøöäóÉö Èóáú Ãóæúáóìº áöÃóäøó ÇÍúÊöãóÇáó ÇáúßóÐöÈö
Ýöíåö ÃóÈúÚóÏõ áöÊóÖóÑøõÑöåö ÈöÐóáößó æóæóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó
ÇáúÚóÇÏóÉó ÌóÑóÊú Èóíúäó ÇáäøóÇÓö Ãóäøóåõãú íóßúÊõÈõæäó ÇáÕøóßøó ÅÐóÇ
ÃóÑóÇÏõæÇ ÇáöÇÓúÊöÏóÇäóÉó ÞóÈúáó ÇáúÃóÎúÐö Ëõãøó íóÃúÎõÐõæäó ÇáúãóÇáó
ÝóáóÇ íóßõæäõ ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ áóíúáðÇ¡ æóßóÐóÇ áóæú ÇÏøóÚóì æóÇÑöËõ
ÇáúãõÞöÑøö íóÍúáöÝõ ÇáúãõÞóÑøõ áóåõ Úóáóì ÇáÕøóÍöíÍöº áöÃóäøó ÇáúæóÇÑöËó
ÇÏøóÚóì ÇáúÌõÒúÁó ÇáøóÐöí Ýöí íóÏö ÇáúãõÞóÑøö áóåõ ÝóÇáúíóãöíäõ Úóáóì
äóÝúíö ÇáúÚöáúãö ÃóäøóäóÇ áóÇ äóÚúáóãõ Ãóäøóåõ ßóÇÐöÈñ ÝóíóÍúáöÝõ
æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì áöÊóÛóíøõÑö ÃóÍúæóÇáö ÇáäøóÇÓö æóßóËúÑóÉö
ÇáúÎöÏóÇÚö æóÇáúÎöíóÇäóÇÊö æóåõæó íóÊóÖóÑøóÑõ ÈöÐóáößó æóÇáúãõÏøóÚöí áóÇ
íóÖõÑøõåõ Çáúíóãöíäõ Åäú ßóÇäó ÕóÇÏöÞðÇ ÝóíõÕóÇÑõ Åáóíúåö.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇáæßÇáÉ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (áóæú ÞóÇáó áöÂÎóÑó æóßøóáúÊõß ÈöÈóíúÚö åóÐóÇ
ÝóÓóßóÊó ÕóÇÑó æóßöíáðÇ) º áöÃóäøó ÓõßõæÊóåõ æóÚóÏóãó ÑóÏøöåö ãöäú
ÓóÇÚóÊöåö Ïóáöíáõ ÇáúÞóÈõæáö ÚóÇÏóÉð æóäóÙöíÑõåõ åöÈóÉõ ÇáÏøóíúäö
ãöãøóäú Úóáóíúåö ÇáÏøóíúäõ ÝóÅöäøóåõ ÅÐóÇ ÓóßóÊó ÕóÍøóÊú ÇáúåöÈóÉõ
æóÓóÞóØó ÇáÏøóíúäõ áöãóÇ ÈóíøóäøóÇ æóÅöäú ÞóÇáó ãöäú ÓóÇÚóÊöåö áóÇ
ÃóÞúÈóáõ ÈóØóáó æóÈóÞöíó ÇáÏøóíúäõ Úóáóì ÍóÇáöåö¡ æóßóÐóÇ áóæú ÞóÇáó
ÌóÚóáúÊ ÃóÑúÖöí Úóáóíúß æóÞúÝðÇ ÝóÓóßóÊó ÕóÍøóÊú æóáóæú ÞóÇáó áóÇ
ÃóÞúÈóáõ ÈóØóáó æóÞóÇáó ÇáúÃóäúÕóÇÑöíøõ ÇáúæóÞúÝõ áóÇ íóÈúØõáõ
ÈöÞóæúáöåö áóÇ ÃóÞúÈóáõº áöÃóäøóåõ æóÞúÝñ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì æóÇáúÃóÔúÈóåõ
Ãóäú íóßõæäó åóÐóÇ Þóæúáó ÃóÈöí íõæÓõÝó áöãóÇ ÚõÑöÝó ãöäú ÃóÕúáöåö
Ãóäøóåõ íóÕöíÑõ æóÞúÝðÇ ÈöãõÌóÑøóÏö Þóæúáöåö æóÞóÝúÊ ÏóÇÑöí.
ÞóÇáó (æóßøóáóåóÇ ÈöØóáóÇÞöåóÇ áóÇ íóãúáößõ ÚóÒúáóåóÇ) áöÃóäøóåõ íóãöíäñ
ãöäú ÌöåóÊöåö áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ãóÚúäóì Çáúíóãöíäö æóåõæó ÊóÚúáöíÞõ
ÇáØøóáóÇÞö ÈöÝöÚúáöåóÇ æóáóÇ íóÕöÍøõ ÇáÑøõÌõæÚõ Úóäú Çáúíóãöíäö æóåõæó
Êóãúáöíßñ ãöäú ÌöåóÊöåóǺ áöÃóäøó Çáúæóßöíáó åõæó ÇáøóÐöí íóÚúãóáõ
áöÛóíúÑöåö æóåöíó ÚóÇãöáóÉñ áöäóÝúÓöåóÇ ÝóáóÇ Êóßõæäõ æóßöíáóÉð
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóÌúäóÈöíøö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóßøóáúÊõß ÈößóÐóÇ Úóáóì Ãóäøöí ãóÊóì
ÚóÒóáúÊõß ÝóÃóäúÊ æóßöíáöí) íóÞõæáõ Ýöí ÚóÒúáöåö ÚóÒóáúÊõß Ëõãøó
ÚóÒóáúÊõß Ãóíú Ëõãøó íóÞõæáõ ÚóÒóáúÊõߺ áöÃóäøó
(8/551)
ÇáúæóßóÇáóÉó íóÌõæÒõ ÊóÚúáöíÞõåóÇ
ÈöÇáÔøóÑúØö ÝóíóÌõæÒõ ÊóÚúáöíÞõåóÇ ÈöÇáúÚóÒúáö Úóäú ÇáúæóßóÇáóÉö ÝóÅöäú
ÚóÒóáóåõ ÇäúÚóÒóáó Úóäú ÇáúæóßóÇáóÉö ÇáúãõäúÌóÒóÉö Ëõãøó ÊóäóÌøóÒóÊú
ÇáúãõÚóáøóÞóÉõ ÝóÕóÇÑó ÊóæúßöíáðÇ ÌóÏöíÏðÇ Êóãøó ÈöÇáúÚóÒúáö ÇáËøóÇäöí
ÞóÏú ÑóÌóÚó Úóäú ÇáúæóßóÇáóÉö ÇáËøóÇäöíóÉö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÞóÇáó ßõáøóãóÇ ÚóÒóáúÊõß ÝóÃóäúÊ
æóßöíáöí íóÞõæáõ ÑóÌóÚúÊ Úóäú ÇáúæóßóÇáóÉö ÇáúãõÚóáøóÞóÉö æóÚóÒóáúÊ Úóäú
ÇáúæóßóÇáóÉö ÇáúãõäúÌóÒóÉö) æóÞöíáó íóÞõæáõ Ýöí ÚóÒúáöåö ßõáøóãóÇ
æóßøóáúÊõß ÝóÃóäúÊ ãóÚúÒõæáñº áöÃóäøóåõ ßõáøóãóÇ ÕóÇÑó æóßöíáðÇ
ÇäúÚóÒóáó ÝóíóÍúÕõáõ ãóÞúÕõæÏñ ÈöÐóáößó æóÇáúÃóæøóáõ ÃóæúÌóåõ.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇáÕáÍ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÞóÈóÖó ÈóÏóáó ÇáÕøõáúÍö ÔóÑúØðÇ Åäú ßóÇäó
ÏóíúäðÇ ÈöÏóíúäò) ÈöÃóäú æóÞóÚó Úóáóì ÏóÑóÇåöãó Úóäú ÏóäóÇäöíÑó Ãóæú
Úóáóì ÔóíúÁò ÂÎóÑó Ýöí ÇáÐøöãøóÉöº áöÃóäøóåõ ãóÊóì æóÞóÚó ÇáÕøõáúÍõ
Úóáóì ÛóíúÑö ãóÇ íóÓúÊóÍöÞøõåõ ÇáÏøóÇÆöäõ ÈöÚóÞúÏö ÇáúãõÏóÇíóäóÉö
íõÍúãóáõ Úóáóì ÇáúãõÚóÇæóÖóÉö ÕóÇÑó ÕóÑúÝðÇ Ãóæú ÈóíúÚðÇ æóÝöíåö áóÇ
íóÌõæÒõ ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞõ Úóäú ÇáÏøóíúäö ÈöÇáÏøóíúäö «áöäóåúíöåö - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - Úóäú ÇáúßóÇáöÆö ÈöÇáúßóÇáöÆö» æóÞóÏú
ÈóíøóäøóÇåõ ãöäú ÞóÈúáõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáÕøõáúÍö æóÛóíúÑöåö ÞóÇáó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöáøóÇ áóÇ) Ãóíú Åäú áóãú íóßõäú ÏóíúäðÇ ÈöÏóíúäò
áóÇ íõÔúÊóÑóØõ ÞóÈúÖõåõº áöÃóäøó ÇáÕøõáúÍó ÅÐóÇ æóÞóÚó Úóáóì Úóíúäò
ãõÊóÚóíøöäóÉò áóÇ íóÈúÞóì ÏóíúäðÇ Ýöí ÇáÐøöãøóÉö ÝóÌóÇÒó ÇáöÇÝúÊöÑóÇÞõ
Úóäúåõ æóÅöäú ßóÇäó ãóÇáõ ÇáÑøöÈóÇ ßóãóÇ æóÞóÚó ÇáÕøõáúÍõ Úóáóì ÔóÚöíÑò
ÈöÚóíúäöåö Úóäú ÍöäúØóÉò Ýöí ÇáÐøöãøóÉö æóÞóÏú ÈóíøóäøóÇåõ ãöäú ÞóÈúáõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÇÏøóÚóì ÑóÌõáñ Úóáóì ÕóÈöíøò ÏóÇÑðÇ
ÝóÕóÇáóÍóåõ ÃóÈõæåõ Úóáóì ãóÇáö ÇáÕøóÈöíøö ÝóÅöäú ßóÇäó áöáúãõÏøóÚöí
ÈóíøöäóÉñ ÌóÇÒó Åäú ßóÇäó ÈöãöËúáö ÇáúÞöíãóÉö Ãóæú ÃóßúËóÑó ãöãøóÇ
íóÊóÛóÇÈóäõ ÇáäøóÇÓõ Ýöíåö) áöÃóäøó áöáÕøóÈöíøö Ýöíåö ãóäúÝóÚóÉð æóåöíó
ÓóáóÇãóÉõ ÇáúÚóíúäö áóåõº áöÃóäøóåõ áóæú áóãú íõÕóÇáöÍú íóÓúÊóÍöÞøõåõ
ÇáúãõÏøóÚöí ÝóÊóäúÞõÏõ ÈöÇáúãöËúáö æóÈöÞóÏúÑö ãóÇ íõÊóÛóÇÈóäõ Ýöíåö
ÚóÇÏóÉðº áöÃóäøóåõ áóÇ íõãúßöäõ ÇáÊøóÍóÑøõÒõ Úóäúåõ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (æóÅöäú áóãú íóßõäú áöáúãõÏøóÚöí ÈóíøöäóÉñ Ãóæú ßóÇäóÊú ÛóíúÑó
ÚóÇÏöáóÉò áóÇ) íóÚúäöí áóÇ íóÕöÍøõº áöÃóäøóåõ íóßõæäõ ãõÊóÈóÑøöÚðÇ
ÈöãóÇáö ÇáÕøóÈöíøö ÈöÇáÕøõáúÍö áóÇ ãõÔúÊóÑöíðÇ áóåõº áöÃóäøóåõ áóãú
íóÓúÊóÍöÞøó ÇáúãõÏøóÚöí ÔóíúÆðÇ ãöäú ãóÇáöåö áóæúáóÇ ÇáÕøõáúÍõ ÝóáóÇ
ãóäúÝóÚóÉó áöáÕøóÈöíøö Ýöí åóÐóÇ ÇáÕøõáúÍö Èóáú Ýöíåö ÖóÑóÑñ ÝóáóÇ
íóÌõæÒõº áöÃóäøó ÇáúæöáóÇíóÉó äóÙóÑöíøóÉñ ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {æóáÇ
ÊóÞúÑóÈõæÇ ãóÇáó ÇáúíóÊöíãö ÅöáÇ ÈöÇáøóÊöí åöíó ÃóÍúÓóäõ} [ÇáÃäÚÇã: 152]
æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÃóÈõ åõæó ÇáúãõÏøóÚöí áöáÕøóÛöíÑö æóáóÇ ÈóíøöäóÉó
íóÌõæÒõ ßóíúÝóãóÇ ßóÇäóº áöÃóäøóåõ áóãú íóËúÈõÊú áöáÕøóÈöíøö ÝöíãóÇ
ÇÏøóÚóÇåõ ÇáúÃóÈõ áóåõ ãöáúßñ æóáóÇ ãóÚúäóì Çáúãöáúßö æóåõæó
ÇáÊøóãóßøõäõ ãöäú ÇáúÃóÎúÐö ÝóßóÇäó ãõÍóÕøöáðÇ áóåõ ãóÇáðÇ ãöäú ÛóíúÑö
Ãóäú íõÎúÑöÌó ãöäú ãöáúßö ÇáÕøóÈöíøö ÔóíúÆðÇ ÈöãõÞóÇÈóáóÊöåö ÝóßóÇäó
äóÝúÚðÇ ãóÍúÖðÇ¡ ÝóÅöäú ßóÇäó áóåõ ÈóíøöäóÉñ ÚóÇÏöáóÉñ áóÇ ÊóÌõæÒõ ÅáøóÇ
ÈöÇáúãöËúáö æóÈöÃóÞóáøó áöÞóÏúÑö ãóÇ íõÊóÛóÇÈóäõ Ýöíåöº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó
Ýöí ãóÚúäóì Çáúãöáúßö áöÊóãóßøõäöåö ãöäú ÇáúÃóÎúÐö ÈöÇáúÈóíøöäóÉö
ÇáúÚóÇÏöáóÉö æóæóÕöíøõ ÇáúÃóÈö Ýöí åóÐóÇ ßóÇáúÃóÈöº áöÃóäøóåõ ÞóÇÆöãñ
ãóÞóÇãóåõ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÞóÇáó áóÇ ÈóíøöäóÉó ÝóÈóÑúåóäó
Ãóæú áóÇ ÔóåóÇÏóÉó áöí ÝóÔóåöÏó ÊõÞúÈóáõ) æóãóÚúäóì ÇáúÃóæøóáö Ãóäú
íóÞõæáó ÇáúãõÏøóÚöí áóíúÓó áóåõ ÈóíøöäóÉñ Úóáóì ÏóÚúæóÇíó åóÐóÇ ÇáúÍóÞøó
Ëõãøó ÌóÇÁó ÈöÇáúÈóíøöäóÉö ÊõÞúÈóáõº áöÃóäøó ÇáÊøóæúÝöíÞó ÈóíúäóåõãóÇ
ãõãúßöäñ ÈöÃóäú ßóÇäóÊú áóåõ ÈóíøöäóÉñ ÝóäóÓöíó Ëõãøó ÐóßóÑóåóÇ ÈóÚúÏó
Ðóáößó Ãóæú ßóÇäó áóÇ íóÚúáóãõåóÇ Ëõãøó ÚóáöãóåóÇ æóÚóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉó
ÃóäøóåóÇ áóÇ ÊõÞúÈóáõº áöÃóäøóåõ ÃóßúÐóÈó ÈóíøöäóÊóåõ æóãóÚúäóì
ÇáËøóÇäöí Ãóäú íóÞõæáó ÇáÔøóÇåöÏõ áóÇ ÔóåóÇÏóÉó áöÝõáóÇäò ÚöäúÏöí Ýöí
ÍóÞøò áóåõ Ëõãøó íóÔúåóÏõ áóåõ Èöåö ÊõÞúÈóáõ ÔóåóÇÏóÊõåõ Ñóæóì Ðóáößó
Úóäú ÃóÈöí ÍóäöíÝóÉóº áöÃóäøóåõ íóÍúÊóãöáõ Ãóäú Êóßõæäó áóåõ ÔóåóÇÏóÉñ
ÞóÏú äóÓöíóåóÇ Ãóæú áóãú íóÚúáóãúåóÇ Ëõãøó ÚóáöãóåóÇ æóáöåóÐóÇ áóæú
ÞóÇáó áóÇ ÃóÚúáóãõ áöí ÍóÞøðÇ Úóáóì ÝõáóÇäò¡ Ëõãøó ÃóÞóÇãó ÇáúÈóíøöäóÉó
Ãóäøó áóåõ Úóáóíúåö ÍóÞøðÇ ÊõÞúÈóáõ áöÅöãúßóÇäö ÇáÊøóæúÝöíÞö¡ ÈöÎöáóÇÝö
ãóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó áóíúÓó áöí Úóáóíúåö ÍóÞøñ Ëõãøó ÇÏøóÚóì ÍóÞøðÇ ÍóÊøóì áóÇ
ÊõÓúãóÚó ÏóÚúæóÇåõº áöÃóäøó ÇáúãõäóÇÞóÖóÉó Èóíúäó ÇáúÅöÞúÑóÇÑö
æóÇáÏøóÚúæóì ËóÇÈöÊóÉñ ÝóáóÇ íõãúßöäõ ÇáÊøóæúÝöíÞõ ÈóíúäóåõãóÇ æóäóÝúíõ
ÇáúÍõÌøóÉö Ýöí åóÐóÇ ßóäóÝúíö ÇáÔøóåóÇÏóÉö áóÇ ßóäóÝúíö ÇáúÍóÞøö¡ ÍóÊøóì
ÅÐóÇ ÞóÇáó áóÇ ÍõÌøóÉó áöí Úóáóì ÝõáóÇäò Ëõãøó ÃóÊóì ÈöÍõÌøóÉò ÊõÞúÈóáõº
áöÃóäøóåõ íóÞõæáõ äóÓöíÊ æóáóæú ÞóÇáó åóÐöåö ÇáÏøóÇÑõ áóíúÓóÊú áöí Ãóæú
ÞóÇáó Ðóáößó ÇáúÚóÈúÏõ Ëõãøó ÃóÞóÇãó ÈóíøöäóÉð Ãóäøó ÇáÏøóÇÑó
æóÇáúÚóÈúÏó áóåõ ÊõÞúÈóáõ ÈöÈóíøöäóÊöåöº áöÃóäøóåõ áóãú íõËúÈöÊú
ÈöÅöÞúÑóÇÑöåö ÍóÞøðÇ áöÃóÍóÏò æóßõáøõ ÅÞúÑóÇÑò áóãú íõËúÈöÊú Èöåö
áöÛóíúÑöåö ÍóÞøðÇ ßóÇäó áóÛúæðÇ æóáöåóÐóÇ íóÕöÍøõ ÏóÚúæóì ÇáúãõáóÇÚöäö
äóÓóÈó æóáóÏò äõÝöíó ÈöáöÚóÇäöåö äóÓóÈõåõº áöÃóäøóåõ Íöíäó äóÝóÇåõ áóãú
íõËúÈöÊú Ýöíåö ÍóÞøðÇ áöÃóÍóÏò.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÊÕÑÝÇÊ ÇáÓáØÇä]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - (áöáúÅöãóÇãö ÇáøóÐöí æóáøóÇåõ
ÇáúÎóáöíÝóÉõ Ãóäú íóÞúØóÚó ÃóÛúÕóÇäðÇ ãöäú ÇáØøóÑöíÞö ÇáúÌóÇÏøóÉö Åäú
áóãú íóÖõÑøó ÈöÇáúãóÇÑøóÉö) º áöÃóäøó áöáúÅöãóÇãö æöáóÇíóÉó ÇáÊøóÕóÑøõÝö
Ýöí ÍóÞøö ÇáúßóÇÝøóÉö ÝöíãóÇ Ýöíåö äóÙóÑñ áöáúãõÓúáöãöíäó ÝóÅöÐóÇ ÑóÃóì
Ýöí Ðóáößó ãóÕúáóÍóÉð áóåõãú ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÝúÚóáóåõ ãöäú ÛóíúÑö Ãóäú
íõáúÍöÞó ÖóÑóÑðÇ ÈöÃóÍóÏò¡ ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÑóÃóì Ãóäú íõÏúÎöáó
ÈóÚúÖó ÇáØøõÑõÞö Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö Ãóæú ÈöÇáúÚóßúÓö æóßóÇäó Ýöí Ðóáößó
ãóÕúáóÍóÉñ áöáúãõÓúáöãöíäó ßóÇäó áóåõ Ãóäú íóÝúÚóáó Ðóáößó æóÇáúÅöãóÇãõ
ÇáøóÐöí æóáøóÇåõ ÇáúÎóáöíÝóÉõ ÈöãóäúÒöáóÉö ÇáúÎóáöíÝóÉöº áöÃóäøóåõ
äóÇÆöÈõåõ ÝóßóÇäó Ýöíåö ãöËúáõåõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ãóäú ÕóÇÏóÑóåõ ÇáÓøõáúØóÇäõ æóáóãú íõÚóíøöäú
ÈóíúÚó ãóÇáõåõ ÝóÈóÇÚó ãóÇáóåõ ÕóÍøó) Ãóíú ÌóÇÒó ÇáúÈóíúÚõº áöÃóäøóåõ
áóãú íõßúÑóåú Úóáóì ÇáúÈóíúÚö æóÅöäøóãóÇ ÈóÇÚó ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö ÛóÇíóÉõ
ÇáúÃóãúÑö Ãóäøóåõ ÕóÇÑó ãõáúÌóÃð Åáóì ÈóíúÚöåö áóÇ íõÞóÇáõ áöãóÇ ØõáöÈó
ãöäúåõ Ðóáößó ÝóÞóÏú ÃóßúÑóåóåõ áöÃóäøóÇ äóÞõæáõ Ðóáößó áóÇ íõæÌöÈõ
ÇáúÅößúÑóÇåó ßóÇáÏøóÇÆöäö ÅÐóÇ ÍóÈóÓóåõ ÇáúãóÏöíäõ ÝóÈóÇÚó ãóÇáóåõ
áöíóÞúÖöíó ÈöËóãóäöåö Ïóíúäóåõ ÝóÅöäøóåõ íóÌõæÒõº áöÃóäøóåõ
ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö æóÅöäøóãóÇ æóÞóÚó ÇáúßõÑúåõ Ýöí ÇáúÅöíÝóÇÁö áóÇ Ýöí
ÇáúÈóíúÚö¡ æóÞóÏú ÊóÞóÏøóãó ãöËúáõåõ Ýöí ÇáÊøóÓúÚöíÑö æóÝöí ÇáúÝóÊóÇæóì
áóæú ÃóÏúÎóáó äóÝúÓóåõ Ýöí ãóÇáö ÇáÓøóáúØóäóÉö Ëõãøó ÃóßúÑóåóåõ
ÇáÓøõáúØóÇäõ Úóáóì ÈóíúÚö ãóÇáöåö áóÇ íóßõæäõ Ðóáößó ÅßúÑóÇåðǺ
áöÃóäøóåõ áóãøóÇ ÏóÎóáó ÈöÇÎúÊöíóÇÑöåö ãóÚó Úöáúãöåö Ãóäøó ÇáÓøõáúØóÇäó
ÅÐóÇ ÊóÃóÎøóÑó áóåõ ãóÇáñ íóÈöíÚõ ÏóÇÑöåö æóÃóãúÊöÚóÊóåõ ÕóÇÑó ÑóÇÖöíðÇ
ÈöãóÇ íóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóì ÇáÏøõÎõæáö ÝóáóÇ íóßõæäõ ÅßúÑóÇåðÇ.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇáÅßÑÇå]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -
(8/552)
(ÎóæøóÝóåóÇ ÈöÇáÖøóÑúÈö ÍóÊøóì æóåóÈóÊúåõ
ãóåúÑóåóÇ áóãú íóÕöÍøó Åäú ÞóÏóÑó Úóáóì ÇáÖøóÑúÈö) º áöÃóäøóåóÇ
ãõßúÑóåóÉñ Úóáóíúåö ÅÐú ÇáúÅößúÑóÇåõ Úóáóì ÇáúãóÇáö íóËúÈõÊõ ÈöãöËúáöåöº
áöÃóäøó ÇáÊøóÑóÇÖöíó ÔóÑúØñ Ýöí Êóãúáöíßö ÇáúÃóãúæóÇáö æóÇáÑøöÖóÇ
íóäúÊóÝöí ÈöãöËúáöåö ÝóáóÇ íóÕöÍøõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÅöäú ÃóßúÑóåóåóÇ Úóáóì ÇáúÎõáúÚö æóÞóÚó
ÇáØøóáóÇÞõ æóáóÇ íóÓúÞõØõ ÇáúãóÇáõ) º áöÃóäøó ØóáóÇÞó ÇáúãõßúÑóåö
æóÇÞöÚñ æóáóÇ íóáúÒóãõåóÇ ÇáúãóÇáõ Èöåö ÅÐú ÇáÑøöÖóÇ ÔóÑúØñ Ýöíåö Úóáóì
ãóÇ ÈóíøóäøóÇ ãöäú ÞóÈúáõ Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúÅößúÑóÇåö.
[ÃóÍóÇáóÊú ÅäúÓóÇäðÇ Úóáóì ÇáÒøóæúÌö ÈöÇáúãóåúÑö¡ Ëõãøó æóåóÈóÊú
ÇáúãóåúÑó áöáÒøóæúÌö]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÃóÍóÇáóÊú ÅäúÓóÇäðÇ Úóáóì ÇáÒøóæúÌö
ÈöÇáúãóåúÑö¡ Ëõãøó æóåóÈóÊú ÇáúãóåúÑó áöáÒøóæúÌö áóÇ íóÕöÍøõ) áöÃóäøóåõ
ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÍóÞøõ ÇáúãõÍúÊóÇáö Úóáóì ãöËóÇáö ÇáÑøóåúäö æóÅöäú ßóÇäó
ÃõÓúæóÉõ ÇáúÛõÑóãóÇÁö ÚöäúÏó ãóæúÊöåóÇ ÝóíõÑóÏøõ ÊóÕóÑøõÝõåóÇ Ýöíåö
ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ áóæú ÈóÇÚó ÇáúãóÑúåõæäó Ãóæú æóåóÈóåõ.
[ÇÊøóÎóÐó ÈöÆúÑðÇ Ýöí ãöáúßöåö Ãóæú ÈóÇáõæÚóÉð ÝóäóÒøó ãöäúåóÇ ÍóÇÆöØõ
ÌóÇÑöåö ÝóØóáóÈó ÊóÍúæöíáóåõ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÇÊøóÎóÐó ÈöÆúÑðÇ Ýöí ãöáúßöåö Ãóæú
ÈóÇáõæÚóÉð ÝóäóÒøó ãöäúåóÇ ÍóÇÆöØõ ÌóÇÑöåö ÝóØóáóÈó ÊóÍúæöíáóåõ áóÇ
íõÌúÈóÑõ Úóáóíúåö æóÅöäú ÓóÞóØó ÇáúÍóÇÆöØõ ãöäúåõ áóãú íóÖúãóäú)
áöÃóäøóåõ ÊóÕóÑøóÝó Ýöí ÎóÇáöÕö ãöáúßöåö æóáöÃóäøó åóÐóÇ ÊóÓóÈøõÈñ
æóÈöåö áóÇ íóÌöÈõ ÇáÖøóãóÇäõ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ãõÊóÚóÏøöíðÇ ßóæóÖúÚö
ÇáúÍóÌóÑö Úóáóì ÇáØøóÑöíÞö æóÇöÊøöÎóÇÐõ Ðóáößó Ýöí ãöáúßöåö áóíúÓó
ÈöÊóÚóÏøò ÝóáóÇ íóÖúãóäõ.
[ÚóãøóÑó ÏóÇÑó ÒóæúÌóÊöåö ÈöãóÇáöåö ÈöÅöÐúäöåóÇ ÝóÇáúÚöãóÇÑóÉõ áóåóÇ
æóÇáäøóÝóÞóÉõ Ïóíúäñ ÚóáóíúåóÇ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÚóãøóÑó ÏóÇÑó ÒóæúÌóÊöåö ÈöãóÇáöåö
ÈöÅöÐúäöåóÇ ÝóÇáúÚöãóÇÑóÉõ áóåóÇ æóÇáäøóÝóÞóÉõ Ïóíúäñ ÚóáóíúåóǺ áöÃóäøó
Çáúãöáúßó áóåóÇ) æóÞóÏú ÕóÍøó ÃóãúÑõåóÇ ÈöÐóáößó ÝóíóäúÊóÞöáõ ÇáúÝöÚúáõ
ÅáóíúåóÇ ÝóÊóßõæäõ ßóÃóäøóåóÇ åöíó ÇáøóÊöí ÚóãøóÑóÊúåõ ÝóíóÈúÞóì Úóáóì
ãöáúßöåóÇ æóåõæó ÛóíúÑõ ãõÊóØóæøöÚò ÈöÇáúÅöäúÝóÇÞö ÝóíóÑúÌöÚõ áöÕöÍøóÉö
ÃóãúÑöåóÇ ÝóÕóÇÑó ßóÇáúãóÃúãõæÑö ÈöÞóÖóÇÁö ÇáÏøóíúäö ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ - (æóáöäóÝúÓöåö ÈöáóÇ ÅÐúäöåóÇ Ýóáóåõ) Ãóíú ÅÐóÇ ÚóãøóÑó
áöäóÝúÓöåö ãöäú ÛóíúÑö ÅÐúäö ÇáúãóÑúÃóÉö ßóÇäóÊú ÇáúÚöãóÇÑóÉõ áóåõº
áöÃóäøó ÇáúÂáóÉó ÇáøóÊöí Èóäóì ÈöåóÇ ãöáúßóåõ ÝóáóÇ íóÎúÑõÌõ Úóäú
ãöáúßöåö ÈöÇáúÈöäóÇÁö ãöäú ÛóíúÑö ÑöÖóÇåõ ÝóíóÈúÞóì Úóáóì ãöáúßöåö
æóíóßõæäõ ÛóÇÕöÈðÇ áöáúÚóÑúÕóÉö æóÔóÇÛöáðÇ ãöáúßó ÛóíúÑöåö Èöãöáúßöåö
ÝóíõÄúãóÑõ ÈöÇáÊøóÝúÑöíÛö Åäú ØóáóÈóÊú ÒóæúÌóÊõåõ Ðóáößó ÞóÇáó -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÚóãøóÑóåóÇ áóåóÇ ÈöáóÇ ÅÐúäöåóÇ
ÝóÇáúÚöãóÇÑóÉõ áóåóÇ æóåõæó ãõÊóØóæøöÚñ) Ãóíú ÚóãøóÑóåóÇ áóåóÇ ÈöÛóíúÑö
ÅÐúäöåóÇ ßóÇäó áóåóÇ ÇáúÈöäóÇÁõ æóåõæó ãõÊóØóæøöÚñ ÈöÇáúÈöäóÇÁö ÝóáóÇ
íóßõæäõ áóåõ ÇáÑøõÌõæÚõ ÚóáóíúåóÇ Èöåöº áöÃóäøóåõ áóÇ æöáóÇíóÉó áóåõ Ýöí
ÅíÌóÇÈö Ðóáößó ÚóáóíúåóÇ.
[ÃóÎóÐó ÛóÑöíãóåõ ÝóäóÒóÚóåõ ÅäúÓóÇäñ ãöäú íóÏöåö áóãú íóÖúãóäú]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóæú ÃóÎóÐó ÛóÑöíãóåõ ÝóäóÒóÚóåõ ÅäúÓóÇäñ
ãöäú íóÏöåö áóãú íóÖúãóäú) Ãóíú áóÇ íóÖúãóäõ ÇáäøóÇÒöÚõ ÝóáóÇ íõÖóÇÝõ
Åáóíúåö ÇáÊøóáóÝõ ßóãóÇ ÅÐóÇ Íóáøó ÞóíúÏó ÇáúÚóÈúÏö ÝóÇÆöÞñ ÝóÅöäøó
ÇáúÍóÇáó áóÇ íõÖúãóäõº áöÃóäøó ÇáÊøóáóÝó áóãú íóÍúÕõáú ÈöÝöÚúáöåö
æóÅöäøóãóÇ ÍóÕóáó ÈöÝöÚúáö ÇáúÚóÈúÏö æóåõæó ãõÎúÊóÇÑñ æóßóÐóÇ ÅÐóÇ Ïóáøó
ÇáÓøóÇÑöÞõ ÝóÅöäøó ÇáúÝöÚúáó ÍóÕóáó ÈöÝöÚúáö ÇáÓøóÑöÞóÉö áóÇ
ÈöÏóáóÇáóÊöåö æóßóãóäú ÃóãúÓóßó åóÇÑöÈðÇ ãöäú ÚóÏõæøò ÍóÊøóì ÞóÊóáóåõ
ÇáúÚóÏõæøõ ÝóÅöäøó ÇáúãõãúÓößó áóÇ íóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáÖøóãóÇäõ ÝóßóÐóÇ
åóÐóÇ.
[Ýöí íóÏöåö ãóÇáõ ÅäúÓóÇäò ÝóÞóÇáó áóåõ ÓõáúØóÇäñ ÇÏúÝóÚú Åáóì åóÐóÇ
ÇáúãóÇáó]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (Ýöí íóÏöåö ãóÇáõ ÅäúÓóÇäò ÝóÞóÇáó áóåõ
ÓõáúØóÇäñ ÇÏúÝóÚú Åáóì åóÐóÇ ÇáúãóÇáó æóÅöáøóÇ ÃóÞúØóÚõ íóÏóß Ãóæú
ÃóÖúÑöÈõß ÎóãúÓöíäó ÝóÏóÝóÚó áóãú íóÖúãóäú) Ãóíú áóÇ íóÖúãóäõ
ÇáÏøóÇÝöÚõº áöÃóäøóåõ ãõßúÑóåñ Úóáóíúåö ÝóßóÇäó ÇáÖøóãóÇäõ Úóáóì
ÇáúãõßúÑöåö Ãóæú Úóáóì ÇáúÂÎöÐö ÃóíøóåõãóÇ ÔóÇÁó ÇáúãóÇáößõ ÅÐóÇ ßóÇäó
ÇáúÃóÎúÐõ ãõÎúÊóÇÑðÇ æóÅöáøóÇ ÝóÚóáóì ÇáúãõßúÑóåö ÝóÞóØú.
[æóÖóÚó ãöäúÌóáðÇ Ýöí ÇáÕøóÍúÑóÇÁö áöíóÕöíÏó Èöåö ÍöãóÇÑó æóÍúÔò
æóÓóãøóì Úóáóíúåö ÝóÌóÇÁó Ýöí Çáúíóæúãö ÇáËøóÇäöí æóæóÌóÏóÇ ÇáúÍöãóÇÑó
ãóÌúÑõæÍðÇ ãóíøöÊðÇ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÖóÚó ãöäúÌóáðÇ Ýöí ÇáÕøóÍúÑóÇÁö áöíóÕöíÏó
Èöåö ÍöãóÇÑó æóÍúÔò æóÓóãøóì Úóáóíúåö ÝóÌóÇÁó Ýöí Çáúíóæúãö ÇáËøóÇäöí
æóæóÌóÏóÇ ÇáúÍöãóÇÑó ãóÌúÑõæÍðÇ ãóíøöÊðÇ áóãú íõÄúßóáú) áöÃóäøó
ÇáÔøóÑúØó Ãóäú íóÐúÈóÍóåõ ÅäúÓóÇäñ Ãóæú íóÌúÑóÍóåõ æóÈöÏõæäö Ðóáößó áóÇ
íóÍöáøõ æóåõæó ßóÇáäøóØöíÍóÉö æóÇáúãõÊóÑóÏøöíóÉö ÍóÊøóì áóæú æóÌóÏóåõ
ãóíøöÊðÇ ãöäú ÓóÇÚóÊöåö áóÇ íóÍöáøõ áöÚóÏóãö ÔóÑúØöåö.
[íßÑå ãöäú ÇáÔøóÇÉö ÇáúÍóíóÇÁõ æóÇáúÎõÕúíóÉõ æóÇáúÛõÏøóÉõ æóÇáúãóËóÇäóÉõ
æóÇáúãóÑóÇÑóÉõ æóÇáÏøóãõ ÇáúãóÓúÝõæÍõ æóÇáÐøóßóÑõ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ßõÑöåó ãöäú ÇáÔøóÇÉö ÇáúÍóíóÇÁõ
æóÇáúÎõÕúíóÉõ æóÇáúÛõÏøóÉõ æóÇáúãóËóÇäóÉõ æóÇáúãóÑóÇÑóÉõ æóÇáÏøóãõ
ÇáúãóÓúÝõæÍõ æóÇáÐøóßóÑõ) áöãóÇ Ñóæóì ÇáúÃóæúÒóÇÚöíøõ Úóäú æóÇÕöáö Èúäö
ãõÌóÇåöÏò ÞóÇáó «ßóÑöåó ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö
æóÓóáøóãó - ãöäú ÇáÔøóÇÉö ÇáÐøóßóÑó æóÇáúÃõäúËóíóíúäö æóÇáúÞõÈõáó
æóÇáúÛõÏøóÉó æóÇáúãóÑóÇÑóÉó æóÇáúãóËóÇäóÉó» ÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó
ÇáÏøóãõ ÍóÑóÇãñ æóßõÑöåó ÇáÓøöÊøóÉõ æóÐóáößó áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì
{ÍõÑøöãóÊú Úóáóíúßõãõ ÇáúãóíúÊóÉõ} [ÇáãÇÆÏÉ: 3] æóßõÑöåó ãóÇ ÓöæóÇåõº
áöÃóäøóåõ ãöãøóÇ ÊóÓúÊóÎúÈöËõåõ ÇáäøóÝúÓõ æóÊóßúÑóåõåõ æóåóÐóÇ
ÇáúãóÚúäóì ÓóÈóÈõ ÇáúßóÑóÇåóÉö áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {æóíõÍóÑøöãõ
Úóáóíúåöãõ ÇáúÎóÈóÇÆöËó} [ÇáÃÚÑÇÝ: 157] æóÑóæóì ÇÈúäõ ÚõãóÑó - ÑóÖöíó
Çááøóåõ ÚóäúåõãóÇ - ÓõÆöáó Úóäú ÇáúÞõäúÝõÐö ÝóÊóáóÇ Þóæúáå ÊóÚóÇáóì
{Þõáú áÇ ÃóÌöÏõ Ýöí ãóÇ ÃõæÍöíó Åöáóíøó ãõÍóÑøóãðÇ Úóáóì ØóÇÚöãò
íóØúÚóãõåõ} [ÇáÃäÚÇã: 145] ÇáúÂíóÉõ ÝóÞóÇáó ÔóíúÎñ ÚöäúÏóåõ ÓóãöÚúÊ
ÃóÈóÇ åõÑóíúÑóÉó íóÞõæáõ «ÐõßöÑó ÇáúÞõäúÝõÐõ ÚöäúÏó ÇáäøóÈöíøö - Õóáøóì
Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÝóÞóÇáó ÎóÈöíËñ ãöäú ÇáúÎóÈóÇÆöËö» .
[áöáúÞóÇÖöí Ãóäú íõÞúÑöÖó ãóÇáó ÇáúÛóÇÆöÈö æóÇáØøöÝúáö æóÇááøóÞúØóÉö]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (áöáúÞóÇÖöí Ãóäú íõÞúÑöÖó ãóÇáó ÇáúÛóÇÆöÈö
æóÇáØøöÝúáö æóÇááøóÞúØóÉö) º áöÃóäøóåõ ÞóÇÏöÑñ Úóáóì ÇáöÇÓúÊöÎúáóÇÕö
ÝóáóÇ íóÝõæÊõ ÇáúÍöÝúÙõ Èöåö æóåóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ãõßóÑøóÑóÉñ ãóÚó
Þóæúáöåö Ýöí ßöÊóÇÈö ÇáúÞóÇÖöí Åáóì ÇáúÞóÇÖöí æóíõÞúÑöÖõ ÇáúÞóÇÖöí ãóÇáó
ÇáúíóÊöíãö æóíóßúÊõÈõ ÇáÕøóßøó ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóÈö æóÇáúæóÕöíøö
æóÇáúãõáúÊóÞöØöº áöÃóäøóåõãú ÚóÇÌöÒõæäó Úóäú ÇÓúÊöÎúáóÇÕöåö Ýóíóßõæäõ
ÊóÖúíöíÚðÇ ÅáøóÇ Ãóäøó ÇáúãõáúÊóÞöØó ÅÐóÇ ÃóäúÔóÏó ÇááøõÞóØóÉó æóãóÖóì
ãõÏøóÉó ÇáäøóÔúÏö íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÌõæÒó áóåõ ÇáúÅöÞúÑóÇÖõ ãöäú
ÇáúÝõÞóÑóÇÁöº áöÃóäøóåõ áóæú ÊóÕóÏøóÞó Èöåö Úóáóíúåöãú Ýöí åóÐöåö
ÇáúÍóÇáóÉö ÌóÇÒó ÝóÇáúÞóÑúÖõ Ãóæúáóì.
[ãÓÇÆá Ýí ÇáÎÊÇä æÇáÊÏÇæí æÇáÒíäÉ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (ÕóÈöíøñ ÍóÔóÝóÊõåõ ÙóÇåöÑóÉñ ÈöÍóíúËõ áóæú
ÑóÂåõ ÅäúÓóÇäñ Ùóäøóåõ ãóÎúÊõæäðÇ æóáóÇ ÊõÞúØóÚõ ÌöáúÏóÉõ ÐóßóÑöåö ÅáøóÇ
ÈöÊóÔúÏöíÏö ÊóÑúßò ßóÔóíúÎò ÃóÓúáóãó æóÞóÇáó Ãóåúáõ ÇáäøóÙóÑö áóÇ
íõØöíÞõ ÇáúÎöÊóÇäó) º áöÃóäøó ÞóØúÚó ÌöáúÏöåö áöÊóäúßóÔöÝó ÇáúÍóÔóÝóÉõ¡
ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÇáúÍóÔóÝóÉõ ÙóÇåöÑóÉð ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóì ÇáúÞóØúÚö¡
æóÅöäú ßóÇäó íõæóÇÑöí ÇáúÍóÔóÝóÉó íóÞúØóÚõ ÇáúÝóÖúáó æóáóæú ÎõÊöäó
æóáóãú ÊõÞúØóÚú ÇáúÌóáúÏóÉõ ßõáøõåóÇ íõäúÙóÑõ Åäú ÞõØöÚó ÃóßúËóÑõ ãöäú
ÇáäøöÕúÝö íóßõæäõ ÎöÊóÇäðǺ áöÃóäøó áöáúÃóßúËóÑö Íõßúãó Çáúßõáøö¡ æóÅöäú
ÞõØöÚó ÇáäøöÕúÝõ ÝóãóÇ Ïõæäóåõ
(8/553)
áóÇ íõÚúÊóÏøõ Èöåö áöÚóÏóãö ÇáúÎöÊóÇäö
ÍóÞöíÞóÉð æóÍõßúãðÇ æóÇáúÃóÕúáõ Ãóäøó ÇáúÎöÊóÇäó ÓõäøóÉñ ßóãóÇ ÌóÇÁó Ýöí
ÇáúÎóÈóÑö æóåõæó ãöäú ÔóÚóÇÆöÑö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóÎóÕóÇÆöÕöåö ÍóÊøóì áóæú
ÇÌúÊóãóÚó Ãóåúáõ ÈóáóÏò Úóáóì ÊóÑúßöåö íõÍóÇÑöÈõåõãú ÇáúÅöãóÇãõ ÝóáóÇ
íõÊúÑóßõ ÅáøóÇ áöáÖøóÑõæÑóÉö æóÚõÐúÑõ ÇáÔøóíúÎö ÇáøóÐöí áóÇ íõØöíÞõ
Ðóáößó ÙóÇåöÑñ ÝóíõÊúÑóßõ.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóæóÞúÊõåõ ÓóÈúÚõ Óöäöíäó) Ãóíú æóÞúÊõ
ÇáúÎöÊóÇäö ÓóÈúÚõ Óöäöíäó æóÞöíáó áóÇ íõÎúÊóäõ ÍóÊøóì íóÈúáõÛóº áöÃóäøó
ÇáúÎöÊóÇäó áöáØøóåóÇÑóÉö æóáóÇ ØóåóÇÑóÉó Úóáóíúåö ÞóÈúáóåõ ÝóßóÇäó
ÅíáóÇãðÇ ÞóÈúáóåõ ãöäú ÛóíúÑö ÍóÇÌóÉò æóÞöíáó ÃóÞúÕóÇåõ ÇËúäóÇ ÚóÔóÑó
ÓóäóÉð æóÞöíáó ÊöÓúÚõ Óöäöíäó æóÞöíáó æóÞúÊõåõ ÚóÔúÑõ Óöäöíäóº áöÃóäøóåõ
íõÄúãóÑõ ÈöÇáÕøóáóÇÉö ÅÐóÇ ÈóáóÛó ÚóÔúÑðÇ ÇÚúÊöíóÇÏðÇ æóÊóÎóáøõÞðÇ
ÝóíóÍúÊóÇÌõ Åáóì ÇáúÎöÊóÇäöº áöÃóäøóåõ ÔõÑöÚó áöáØøóåóÇÑóÉö æóÞöíáó Åäú
ßóÇäó ÞóæöíøðÇ íõØöíÞõ Ãóáóãó ÇáúÎöÊóÇäö íõÎúÊóäõ æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ æóåõæó
ÃóÔúÈóåõ ÈöÇáúÝöÞúåö æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó áóÇ Úöáúãó áöí ÈöæóÞúÊöåö
æóáóãú íõÑúæó Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó æóãõÍóãøóÏò Ýöíåö ÔóíúÁñ æóÅöäøó
ÇáúãóÔóÇíöÎó ÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöíåö¡ æóÎöÊóÇäõ ÇáúãóÑúÃóÉö áóíúÓó ÈöÓõäøóÉò
æóÅöäøóãóÇ åõæó ãóßúÑõãóÉñ áöáÑøöÌóÇáö Ýöí áóÐøóÉö ÇáúÌöãóÇÚö æóÞöíáó
ÓõäøóÉñ æóÇáúÃóÕúáõ Ãóäøó ÅíÕóÇáó ÇáúÃóáóãö Åáóì ÇáúÍóíóæóÇäö áóÇ
íóÌõæÒõ ÔóÑúÚðÇ ÅáøóÇ áöãóÕóÇáöÍó ÊóÚõæÏõ Åáóíúåö æóÝöí ÇáúÎöÊóÇäö
ÅÞóÇãóÉõ ÇáÓøõäøóÉö æóÊóÚõæÏõ Åáóíúåö ÃóíúÖðÇ ãóÕúáóÍóÊõåõ áöÃóäøóåõ
ÌóÇÁó Ýöí ÇáúÍóÏöíËö «ÇáúÎöÊóÇäõ ÓõäøóÉñ íõÍóÇÑóÈõ Úóáóì ÊóÑúßöåóÇ»
æóßóÐóÇ íóÌõæÒõ ßóíøõ ÇáÕøóÛöíÑö æóÑóÈúØõ ÞõÑúÍóÊöåö æóÛóíúÑõåõ ãöäú
ÇáúãõÏóÇæóÇÉö æóßóÐóÇ íóÌõæÒõ ËóÞúÈõ ÃõÐõäö ÇáúÈóäóÇÊö ÇáúÃóØúÝóÇáöº
áöÃóäøó Ýöíåö ãóäúÝóÚóÉð áöáÒøöíäóÉö æóßóÇäó íõÝúÚóáõ Ðóáößó ãöäú
æóÞúÊöåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - Åáóì íóæúãöäóÇ åóÐóÇ ãöäú
ÛóíúÑö äóßöíÑò æóÇáúÍóÇãöáõ áóÇ ÊóÝúÚóáõ ãóÇ íóÖõÑøõ ÈöÇáúæóáóÏö æóáóÇ
íóäúÈóÛöí áóåóÇ Ãóäú ÊóÍúÊóÌöãó ãóÇ áóãú íóÊóÍóÑøóßú ÇáúæóáóÏõ ÝóÅöÐóÇ
ÊóÍóÑøóßó ÝóáóÇ ÈóÃúÓó ãóÇ áóãú ÊóÞúÑõÈú ÇáúæöáóÇÏóÉõ ÝóÅöÐóÇ ÞóÑõÈóÊú
ÝóáóÇ ÊóÍúÊóÌöãú áöÃóäøóåõ íóÖõÑøõåõ æóÃóãøóÇ ÇáúÝóÕúÏõ ÝóáóÇ ÊóÝúÚóáõåõ
ãõØúáóÞðÇ ãóÇ ÏóÇãóÊú ÍõÈúáóìº áöÃóäøóåõ íõÎóÇÝõ Úóáóì ÇáúæóáóÏö ãöäúåõ
æóßóÐóÇ íóÌõæÒõ ÝóÕúÏõ ÇáúÈóåóÇÆöãö æóßóíøõåóÇ æóßõáøõ ÚöáóÇÌò Ýöíåö
ãóäúÝóÚóÉñ áóåóÇ æóÌóÇÒó ÞóÊúáõ ãóÇ íóÖõÑøõ ãöäú ÇáúÈóåóÇÆöãö
ßóÇáúßóáúÈö ÇáúÚóÞõæÑö æóÇáúåöÑøóÉö ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÊóÃúßõáõ ÇáúÍóãóÇãó
æóÇáÏøóÌóÇÌó áöÅöÒóÇáóÉö ÇáÖøóÑóÑö æóíóÐúÈóÍõåóÇ æóáóÇ íóÖõÑøõ ÈöåóǺ
áöÃóäøóåõ áóÇ íõÝöíÏõ Ýóíóßõæäõ ãõÚóÐøóÈðÇ áóåóÇ ÈöáóÇ ÝóÇÆöÏóÉò.
[ãÓÇÆá Ýí ÇáãÓÇÈÞÉ æÇáÞãÇÑ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÇáúãõÓóÇÈóÞóÉõ ÈöÇáúÝóÑóÓö æóÇáúÅöÈöáö
æóÇáúÃóÑúÌõáö æóÇáÑøóãúíö ÌóÇÆöÒóÉñ) áöÞóæúáöåö - Õóáøóì Çááøóåõ
Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - «áóÇ ÓóÈúÞó ÅáøóÇ Ýöí ÎõÝøò Ãóæú äóÚúáò Ãóæú
ÍóÇÝöÑò æóÃóÐöäó ÑóÓõæáõ Çááøóåö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
áöÓóáóãóÉó Èúäö ÇáúÃóßúæóÚö Ãóäú íõÓóÇÈöÞó ÑóÌõáðÇ ßóÇäó áóÇ íõÓóÇÈóÞõ
ÃóÈóÏðÇ ÝóÓóÈóÞóåõ ÓóáóãóÉõ Èúäõ ÇáúÃóßúæóÚö» æóÞóÇáó ÇáÒøõåúÑöíøõ
ßóÇäóÊú ÇáúãõÓóÇÈóÞóÉõ Èóíúäó ÃóÕúÍóÇÈö ÑóÓõæáö - Õóáøóì Çááøóåõ
Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÈöÇáúÎóíúáö æóÇáÑøößóÇÈö æóÇáúÃóÑúÌõáö æóáöÃóäøó
ÇáúÛõÒóÇÉó íóÍúÊóÇÌõæäó Åáóì ÑöíóÇÖóÉö Îóíúáöåöãú æóÃóäúÝõÓöåöãú
æóÇáÊøóÚóáøõãö áöáúßóáúÈö æóÇáúÞöÏóÏö ãõÈóÇÍñ ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ -
(æóÍóÑõãó ÔóÑúØõ ÇáúÌõÚúáö ãöäú ÇáúÌóÇäöÈóíúäö áóÇ ãöäú ÃóÍóÏö
ÇáúÌóÇäöÈóíúäö) áöãóÇ Ñóæóì ÇÈúäõ ÚõãóÑó - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÚóäúåõãóÇ -
«Ãóäøó ÇáäøóÈöíøó - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÓóÈóÞó
ÈöÇáúÎóíúáö æóÑóÇåóäó» æóãóÚúäóì ÔóÑúØö ÇáúÌõÚúáö ãöäú ÇáúÌóÇäöÈóíúäö
Ãóäú íóÞõæáó Åäú ÓóÈóÞó ÝóÑóÓõß Ýóáóßó Úóáóíøó ßóÐóÇ¡ æóÅöäú ÓóÈóÞó
ÝóÑóÓöí Ýóáöí Úóáóíúß ßóÐóÇ æóåõæó ÞöãóÇÑñ ÝóáóÇ íóÌõæÒõº áöÃóäøó
ÇáúÞöãóÇÑó ãöäú ÇáúÞóãúÑö ÇáøóÐöí íõÒóÇÏõ ÊóÇÑóÉð æóíõäúÞóÕõ ÃõÎúÑóì
æóÓõãøöíó ÇáúÞöãóÇÑõ ÞöãóÇÑðǺ áöÃóäøó ßõáøó æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúÞöãóÇÑóíúäö
ãöãøóäú íóÌõæÒõ Ãóäú íóÐúåóÈó ãóÇáõåõ Åáóì ÕóÇÍöÈöåö æóíóÌõæÒõ Ãóäú
íóÓúÊóÝöíÏó ãóÇáó ÕóÇÍöÈöåö ÝóíóÌõæÒõ ÇáöÇÒúÏöíóÇÏõ æóÇáäøõÞúÕóÇäõ Ýöí
ßõáøö æóÇÍöÏóÉò ãöäúåõãóÇ ÝóÕóÇÑó Ðóáößó ÞöãóÇÑðÇ æóåõæó ÍóÑóÇãñ
ÈöÇáäøóÕøö æóáóÇ ßóÐóáößó ÅÐóÇ ÔõÑöØó ãöäú ÌóÇäöÈò æóÇÍöÏò ÈöÃóäú
íóÞõæáó Åäú ÓóÈóÞúÊäöí Ýóáóßó Úóáóíøó ßóÐóÇ¡ æóÅöäú ÓóÈóÞúÊõß ÝóáóÇ
ÔóíúÁó áöí Úóáóíúߺ áöÃóäøó ÇáäøõÞúÕóÇäó æóÇáÒøöíóÇÏóÉó áóÇ íõãúßöäõ
ÝöíåöãóÇ æóÅöäøóãóÇ Ýöí ÃóÍóÏöåöãóÇ íõãúßöäõ ÇáÒøöíóÇÏóÉõ æóÝöí
ÇáúÃõÎúÑóì ÇáäøõÞúÕóÇäõ ÝóáóÇ íóßõæäõ ãõÞóÇãóÑóÉðº áöÃóäøó
ÇáúãõÞóÇãóÑóÉó ãõÝóÇÚóáóÉñ ãöäúåõ ÝóíóÞúÊóÖöí Ãóäú íóßõæäó ãöäú
ÇáúÌóÇäöÈóíúäö æóÅöÐóÇ áóãú íóßõäú Ýöí ãóÚúäóÇåõ ÌóÇÒó ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ
áöãóÇ ÑóæóíúäóÇ æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäøóåõ áóÇ íóÌõæÒõ áöãóÇ Ýöíåö ãöäú
ÊóÚúáöíÞö Çáúãöáúßö Úóáóì ÇáúÎóØóÑö æóáöåóÐóÇ áóÇ ÊóÌõæÒõ ÝöíãóÇ ÚóÏóÇ
ÇáúÃóÑúÈóÚóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö Ýöí ÇáúßöÊóÇÈö ßóÇáúÈóÛúáö¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÇáúÌõÚúáõ ãóÔúÑõæØðÇ ãöäú ÃóÍóÏö ÇáúÌóÇäöÈóíúäö æóÝöí ÇáúÍóÏöíËö
ÅÔóÇÑóÉñ Åáóíúåöº áöÃóäøóåõ ÎóÕøóÕó åóÄõáóÇÁö æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö
ÇáöÇÓúÊöÈóÇÞõ ÈöáóÇ ÌõÚúáò íóÌõæÒõ Ýöí ßõáøö ÔóíúÁò æóáóÇ íõãúßöäõ
ÅáúÍóÇÞõ ãóÇ ÔõÑöØó Ýöíåö ÇáúÌõÚúáõº áöÃóäøóåõ áóíúÓó Ýöí ãóÚúäóÇåõº
áöÃóäøó ÇáúãóÇäöÚó Ýöíåö ãöäú æóÌúåóíúäö ÇáúÞöãóÇÑõ æóÇáÊøóÚúáöíÞõ
ÈöÇáúÎóØóÑö¡ æóÝöí ÇáúÂÎóÑö ãöäú æóÌúåò æóÇÍöÏò åõæó ÇáÊøóÚúáöíÞõ
ÈöÇáúÎóØóÑö áóÇ ÛóíúÑõ ÝóáóíúÓó ÈöãóËóáò áóåõ ÍóÊøóì íõÞóÇÓó Úóáóíúåö
æóÔóÑúØõåõ Ãóäú Êóßõæäó ÇáúÛóÇíóÉõ ãöãøóÇ ÊóÊóÍóãøóáõåóÇ ÇáúÝóÑóÓõ¡
æóßóÐóÇ ÔóÑúØõåõ Ãóäú íóßõæäó Ýöí ßõáøö æóÇÍöÏò ãöäú ÇáúÝóÑóÓóíúäö
ÇÍúÊöãóÇáõ ÇáÓøóÈúÞö.
ÃóãøóÇ ÅÐóÇ Úõáöãó Ãóäøó ÃóÍóÏóåõãóÇ íóÓúÈöÞõ áóÇ ãóÍóÇáóÉó ÝóáóÇ
íóÌõæÒõº áöÃóäøóåõ ÅäøóãóÇ ÌóÇÒó áöÍóÇÌóÉö ÇáÑøöíóÇÖóÉö Úóáóì ÎöáóÇÝö
ÇáúÞöíóÇÓö æóáóíúÓó Ýöí åóÐóÇ ÅíÌóÇÈõ ÇáúãóÇáö áöáúÛóíúÑö Úóáóì äóÝúÓöåö
ÈöÔóÑúØò áóÇ ãóäúÝóÚóÉó Ýöíåö ÝóáóÇ íóÌõæÒõ æóáóæú ÔóÑóØó ÇáúÌõÚúáó ãöäú
ÇáúÌóÇäöÈóíúäö æóÃóÏúÎóáóÇ ËóÇáöËðÇ ãõÍóáøöáðÇ ÌóÇÒó ÅÐóÇ ßóÇäó ÝóÑóÓõ
ÇáúãõÍóáøöáö ßõÝõÄðÇ áöÝóÑóÓóíúåöãóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íóÓúÈöÞó Ãóæú ÓóÈóÞó
ÝóáóÇ ãóÍóÇáóÉó æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ íóÌõæÒõ áöÞóæúáöåö - Õóáøóì Çááøóåõ
Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - «ãóäú ÃóÏúÎóáó ÝóÑóÓðÇ Èóíúäó ÇáúÝóÑóÓóíúäö æóåõæó
áóÇ íóÃúãóäõ Ãóäú íóÓúÈöÞó ÝóáóÇ ÈóÃúÓó» ÑóæóÇåõ ÃóÍúãóÏõ æóÃóÈõæ ÏóÇæõÏ
æóÛóíúÑõåõãóÇ æóÕõæÑóÉõ ÅÏúÎóÇáö ÇáúãõÍóáøöáö Ãóäú íóÞõæáó áöáËøóÇáöËö
Åäú ÓóÈóÞúÊäóÇ ÝóÇáúãóÇáóÇäö áóß¡ æóÅöäú ÓóÈóÞúäóÇß ÝóáóÇ ÔóíúÁó áóäóÇ
Úóáóíúß æóáóßöäøó ÇáÔøóÑúØó ÇáøóÐöí ÔóÑóØúäóÇåõ ÈóíúäóåõãóÇ æóåõæó Ãóäøó
ÃóíøóåõãóÇ ÓóÈóÞó ßóÇäó áóåõ ÇáúÌõÚúáõ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö
(8/554)
ÈóÇÞò Úóáóì ÍóÇáöåö æóíóÃúÎõÐõ ÃóíøóåõãóÇ
ÛóáóÈó ÇáúãóÇáó ÇáúãóÔúÑõæØó áóåõ ãöäú ÕóÇÍöÈöåö æóÅöäøóãóÇ ÌóÇÒó åóÐóǺ
áöÃóäøó ÇáËøóÇáöËó áóÇ íóÛúÑóãõ Úóáóì ÇáÊøóÞóÇÏöíÑö ßõáøöåóÇ ÞóØúÚðÇ
æóíóÞöíäðÇ¡ æóÅöäøóãóÇ íóÍúÊóãöáõ Ãóäú íóÃúÎõÐó ÃóæøóáðÇ íóÃúÎõÐõ
ÝóÎóÑóÌó ÈöÐóáößó ãöäú Ãóäú íóßõæäó ÞöãóÇÑðÇ ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ ÅÐóÇ ÔóÑóØó
ãöäú ÌóÇäöÈò æóÇÍöÏòº áöÃóäøó ÇáúÞöãóÇÑó åõæó ÇáøóÐöí íõÓúÊóæúÝóì Ýöíåö
ãöäú ÇáúÌóÇäöÈóíúäö Ýöí ÇÍúÊöãóÇáö ÇáúÛóÑóÇãóÉö Úóáóì ãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ¡
æóáóæú ÞóÇáó æóÇÍöÏñ ãöäú ÇáäøóÇÓö áöÌóãóÇÚóÉò ãöäú ÇáúÝõÑúÓóÇäö Ãóæú
áöáöÇËúäóíúäö Ýóãóäú ÓóÈóÞó Ýóáóåõ ßóÐóÇ ãöäú ãóÇáö äóÝúÓöåö Ãóæú ÞóÇáó
áöáÑøõãóÇÉö ãóäú ÃóÕóÇÈó ÇáúåóÏóÝó Ýóáóåõ ßóÐóÇ ÌóÇÒóº áöÃóäøóåõ ãöäú
ÈóÇÈö ÇáÊøóäúÝöíáö ÝóÅöÐóÇ ßóÇäó áöáÊøóäúÝöíáö ãöäú ÈóíúÊö ÇáúãóÇáö
ßóÇáÓøóáúÈö æóäóÍúæöåö íóÌõæÒõ ÝóãóÇ Ùóäøõß ÈöÎóÇáöÕö ãóÇáöåö.
ÝóÕóÇÑó ÃóäúæóÇÚõ ÇáÓøóÈúÞö ÃóÑúÈóÚóÉð: ËóáóÇËóÉñ ãöäúåóÇ ÌóÇÆöÒóÉñ
æóæóÇÍöÏóÉñ ãöäúåóÇ áóÇ ÊóÌõæÒõ¡ æóÞóÏú ÐóßóÑúäóÇ ÇáúÌóãöíÚó æóíõÚúÑóÝõ
Ðóáößó ÈöÇáÊøóÃóãøõáö æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúÝõÞóåóÇÁõ ÅÐóÇ ÊóäóÇÒóÚõæÇ Ýöí
ÇáúãóÓóÇÆöáö æóÔóÑóØó áöáúãõÕöíÈö ãöäúåõãú ÌõÚúáðÇ ÌóÇÒó Ðóáößó ÅÐóÇ
áóãú íóßõäú ãöäú ÇáúÌóÇäöÈóíúäö Úóáóì ãóÇ ÐóßóÑúäóÇ Ýöí ÇáúÎóíúáöº
áöÃóäøó ÇáúãóÚúäóì íóÌúãóÚõ Çáúßõáøó ÅÐú ÇáÊøóÚúáöíãõ Ýöí ÇáúÈóÇÈóíúäö
íóÑúÌöÚõ Åáóì ÞõæøóÉö ÇáÏøóíúäö Ãóæú ÅÚúáóÇÁö ßóáöãóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì
æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáúÌóæóÇÒö ÇáúãóÐúßõæÑö Ýöí ÈóÇÈö ÇáúãõÓóÇÈóÞóÉö ÇáúÍöáøõ
áóÇ ÇáöÇÓúÊöÍúÞóÇÞõ ÍóÊøóì áóæú ÇãúÊóäóÚó ÇáúãóÛúáõæÈõ ãöäú ÇáÏøóÝúÚö
áóÇ íõÌúÈöÑõåõ ÇáúÞóÇÖöí ÝóáóÇ íóÞúÖöí Úóáóíúåö Èöåö¡ æóÞóÏú ÞóÏøóãúäóÇ
Ðóáößó ÝöíãóÇ ÊóÞóÏøóãó.
[ãÓÇÆá Ýí ÇáÕáÇÉ Úáì ÇáäÈí æÛíÑå æÇáÏÚÇÁ
ÈÇáÑÍãÉ æÇáãÛÝÑÉ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóÇ íõÕóáøöí Úóáóì ÛóíúÑö ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö
æóÇáúãóáóÇÆößóÉö ÅáøóÇ ÈöØóÑöíÞö ÇáÊøóÈóÚö) º áöÃóäøó Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö
ãöäú ÇáÊøóÚúÙöíãö ãóÇ áóíúÓó Ýöí ÛóíúÑöåóÇ ãöäú ÇáÏøóÚóæóÇÊö æóåöíó
ÒöíóÇÏóÉõ ÇáÑøóÍúãóÉö æóÇáÊøóÞóÑøõÈö ãöäú Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóáóÇ íóáöíÞõ
Ðóáößó ãöãøóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ãöäúåõ ÇáúÎóØóÃõ æóÇáÐøõäõæÈõ æóÅöäøóãóÇ
íõÏúÚóì áóåõ ÈöÇáúÚóÝúæö æóÇáúãóÛúÝöÑóÉö æóÇáÊøóÌóÇæõÒö¡ æóÞóæúáõåõ
ÅáøóÇ ÊóÈóÚðÇ ÈöÃóäú íóÞõæáó Çááøóåõãøó Õóáøö Úóáóì ãõÍóãøóÏò æóÂáöåö
æóÕóÍúÈöåö æóÓóáøöãúº áöÃóäøó Ýöíåö ÊóÚúÙöíãó ÇáäøóÈöíøö - Õóáøóì
Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - æóÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ÇáÊøóÑóÍøõãö Úóáóì
ÇáäøóÈöíøö - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ÈöÃóäú íóÞõæáó
Çááøóåõãøó ÇÑúÍóãú ãõÍóãøóÏðÇ ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áóÇ íóÌõæÒõº áöÃóäøóåõ
áóíúÓó Ýöíåö ãóÇ íóÏõáøõ Úóáóì ÇáÊøóÚúÙöíãö ãöËúáõ ÇáÕøóáóÇÉö
æóÇáÓøóáóÇãö æóáöåóÐóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÏúÚóì ÈöåóÐóÇ ÇááøóÝúÙö áöÛóíúÑö
ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö æóÇáúãóáóÇÆößóÉö - Úóáóíúåöãú ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ -
æóåõæó ãóÑúÍõæãñ ÞóØúÚðÇ Ýóíóßõæäõ ÊóÍúÕöíáõ ÇáúÍóÇÕöáö¡ æóÞóÏú
ÇÓúÊóÛúäóíúäóÇ Úóäú åóÐöåö ÈöÇáÕøóáóÇÉö ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó ÅáóíúåóÇ æóÞóÇáó
ÈóÚúÖõåõãú íóÌõæÒõº áöÃóäøó ÇáäøóÈöíøó - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö
æóÓóáøóãó - ßóÇäó ãöäú ÃóÔúæóÞö ÇáúÚöÈóÇÏö Åáóì ãóÒöíÏò - ÑóÍöãóåõ
Çááøóåõ -.
æóãóÚúäóÇåóÇ ãóÚúäóì ÇáÕøóáóÇÉö Ýóáóãú íõæÌóÏú ãóÇ íóãúäóÚõ ãöäú Ðóáößó
Ëõãøó ÇáúÃóæúáóì Ãóäú íóÏúÚõæó áöáÕøóÍóÇÈóÉö ÈöÇáÑøöÖóÇ ÝóíóÞõæáõ -
ÑóÖöíó Çááøóåõ Úóäúåõãú -: áöÃóäøóåõãú ßóÇäõæÇ íõÈóÇáöÛõæäó Ýöí ØóáóÈö
ÇáÑøöÖóÇ ãöäú Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóíóÌúÊóåöÏõæäó Ýöí ÝöÚúáö ãóÇ íõÑúÖöíåö
æóíóÑúÖóæúäó ÈöãóÇ áóÍöÞóåõãú ãöäú ÇáöÇÈúÊöáóÇÁö ãöäú ÌöåóÊöåö ÃóÔóÏøó
ÇáÑøöÖóÇ ÝóåóÄõáóÇÁö ÃóÍóÞøõ ÈöÇáÑøöÖóÇ æóÛóíúÑõåõãú æóáóÇ íóáúÍóÞõ
ÃóÏúäóÇåõãú æóáóæú ÃóäúÝóÞó ãöáúÁó ÇáúÃóÑúÖö ÐóåóÈðÇ æóÇáÊøóÇÈöÚöíäó
ÈöÇáÑøóÍúãóÉö ÝóíóÞõæáõ - ÑóÍöãóåõãõ Çááøóåõ - æóáöãóäú ÈóÚúÏóåõãú
ÈöÇáúãóÛúÝöÑóÉö æóÇáÊøóÌóÇæõÒö ÝóíóÞõæáõ ÛóÝóÑó Çááøóåõ áóåõãú
æóÊóÌóÇæóÒó Úóäúåõãú áößóËúÑóÉö ÐõäõæÈöåöãú Ãóæú áöÞöáøóÉö
ÇåúÊöãóÇãöåöãú ÈöÇáúÃõãõæÑö ÇáÏøöíäöíøóÉö.
[æóÇáúÅöÚúØóÇÁõ ÈöÇÓúãö ÇáäøóíúÑõæÒö æóÇáúãöåúÑóÌóÇäö áóÇ íóÌõæÒõ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóÇáúÅöÚúØóÇÁõ ÈöÇÓúãö ÇáäøóíúÑõæÒö
æóÇáúãöåúÑóÌóÇäö áóÇ íóÌõæÒõ) Ãóíú ÇáúåóÏóÇíóÇ ÈöÇÓúãö åóÐóíúäö
Çáúíóæúãóíúäö ÍóÑóÇãñ Èóáú ßõÝúÑñ æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÍóÝúÕò ÇáúßóÈöíÑõ -
ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - áóæú Ãóäøó ÑóÌõáðÇ ÚóÈóÏó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÎóãúÓöíäó
ÓóäóÉð Ëõãøó ÌóÇÁó íóæúãõ ÇáäøóíúÑõæÒö æóÃóåúÏóì Åáóì ÈóÚúÖö
ÇáúãõÔúÑößöíäó ÈóíúÖóÉð íõÑöíÏõ ÊóÚúÙöíãó Ðóáößó Çáúíóæúãö ÝóÞóÏú ßóÝóÑó
æóÍóÈóØó Úóãóáõåõ æóÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúÌóÇãöÚö ÇáúÃóÕúÛóÑö ÅÐóÇ ÃóåúÏóì
íóæúãó ÇáäøóíúÑõæÒö Åáóì ãõÓúáöãò ÂÎóÑó æóáóãú íõÑöÏú Èöåö ÊóÚúÙöíãó
Çáúíóæúãö æóáóßöäú Úóáóì ãóÇ ÇÚúÊóÇÏóåõ ÈóÚúÖõ ÇáäøóÇÓö áóÇ íóßúÝõÑõ
æóáóßöäú íóäúÈóÛöí áóåõ Ãóäú áóÇ íóÝúÚóáó Ðóáößó Ýöí Ðóáößó Çáúíóæúãö
ÎóÇÕøóÉð æóíóÝúÚóáõåõ ÞóÈúáóåõ Ãóæú ÈóÚúÏóåõ áößóíú áóÇ íóßõæäó
ÊóÔúÈöíåðÇ ÈöÃõæáóÆößó ÇáúÞóæúãö¡ æóÞóÏú ÞóÇáó - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö
æóÓóáøóãó - «ãóäú ÊóÔóÈøóåó ÈöÞóæúãò Ýóåõæó ãöäúåõãú» æóÞóÇáó Ýöí
ÇáúÌóÇãöÚö ÇáúÃóÕúÛóÑö ÑóÌõáñ ÇÔúÊóÑóì íóæúãó ÇáäøóíúÑõæÒö ÔóíúÆðÇ
íóÔúÊóÑöíåö ÇáúßóÝóÑóÉõ ãöäúåõ æóåõæó áóãú íóßõäú íóÔúÊóÑöíåö ÞóÈúáó
Ðóáößó Åäú ÃóÑóÇÏó Èöåö ÊóÚúÙöíãó Ðóáößó Çáúíóæúãö ßóãóÇ ÊõÚóÙøöãõåõ
ÇáúãõÔúÑößõæäó ßóÝóÑó¡ æóÅöäú ÃóÑóÇÏó ÇáúÃóßúáó æóÇáÔøõÑúÈó
æóÇáÊøóäóÚøõãó áóÇ íóßúÝõÑõ.
[ãÓÇÆá ãÊÝÑÞÉ Ýí ÇááÈÇÓ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáóÇ ÈóÃúÓó ÈöáõÈúÓö ÇáúÞóáóÇäöÓö) áöãóÇ
Ñõæöíó Ãóäøó ÇáäøóÈöíøó - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ßóÇäó áóåõ
ÞóáóÇäöÓõ íóáúÈóÓõåóÇ¡ æóÞóÏú ÕóÍøó Ðóáößó ÐóßóÑóåõ Ýöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö.
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóíõÓóäøõ áõÈúÓõ ÇáÓøóæóÇÏö æóÅöÑúÓóÇáõ
ÐóäóÈö ÇáúÚöãóÇãóÉö Èóíúäó ÇáúßóÊöÝóíúäö Åáóì æóÓóØö ÇáÙøóåúÑö) º
áöÃóäøó ãõÍóãøóÏðÇ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - ÐóßóÑó Ýöí ÇáÓøöíóÑö ÇáúßóÈöíÑö
Ýöí ÈóÇÈö ÇáúÛóäóÇÆöãö ÍóÏöíËðÇ íóÏõáøõ Úóáóì Ãóäøó áõÈúÓó ÇáÓøóæóÇÏö
ãõÓúÊóÍóÈøñ æóãóäú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íõÌóÏøöÏó ÇááøóÝøó áöáúÚöãóÇãóÉö
íóäúÈóÛöí áóåõ Ãóäú íóäúÞõÖóåóÇ ßóæúÑðÇ ÝóßóæúÑðÇ ÝóÅöäøó Ðóáößó
ÃóÍúÓóäõ ãöäú ÑóÝúÚöåóÇ Úóáóì ÇáÑøóÃúÓö æóÅöáúÞóÇÆöåóÇ Ýöí ÇáúÃóÑúÖö
ÏóÝúÚóÉð æóÇÍöÏóÉð æóÃóäøó ÇáúãõÓúÊóÍóÈøó ÅÑúÓóÇáõ ÐóäóÈö ÇáúÚöãóÇãóÉö
Èóíúäó ÇáúßóÊöÝóíúäö æóÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí ãöÞúÏóÇÑö ÇáÐøóäóÈö Þöíáó ÔöÈúÑñ
æóÞöíáó Åáóì æóÓóØö ÇáÙøóåúÑö æóÞöíáó Åáóì ãóæúÖöÚö ÇáúÌõáõæÓö æóßóÇäó
ãõÍóãøóÏñ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - íóÊóÚóãøóãõ ÈöÇáúÚöãóÇãóÉö ÇáÓøóæúÏóÇÁö
ÝóÏóÎóáóÊú Úóáóíúåö íóæúãðÇ ãóÓúÊõæÑóÉõ ÝóÈóÞöíóÊú ÊóäúÙõÑõ Åáóì
æóÌúåöåö æóåöíó ãõÊóÍóíøöÑóÉñ ÝóÞóÇáó áóåóÇ ãóÇ ÔóÃúäõß ÝóÞóÇáóÊú
ÃóÊóÚóÌøóÈõ ãöäú ÈóíóÇÖö æóÌúåöß ÊóÍúÊó ÓóæóÇÏö ÚöãóÇãóÊöß ÝóæóÖóÚóåóÇ
Úóäú ÑóÃúÓöåö æóáóãú íóÊóÚóãøóãú ÈöÇáúÚöãóÇãóÉö ÇáÓøóæúÏóÇÁö ÈóÚúÏó
Ðóáößó¡ æóíõÓúÊóÍóÈøõ áöáÑøóÌõáö Ãóäú íóáúÈóÓó ÃóÍúÓóäó ËöíóÇÈöåö
æóßóÇäó ÃóÈõæ ÍóäöíÝóÉó íóÃúãõÑõ ÃóÕúÍóÇÈóåõ ÈöÐóáößó æóíóáúÈóÓõ
ÈöÃóÑúÈóÚöãöÇÆóÉö ÏöíäóÇÑò æóÃóÈóÇÍó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÇáÒøöíäóÉó
ÈöÞóæúáöåö {Þõáú ãóäú ÍóÑøóãó ÒöíäóÉó Çááøóåö ÇáøóÊöí ÃóÎúÑóÌó
áöÚöÈóÇÏöåö} [ÇáÃÚÑÇÝ: 32] æóÞóÇáó - Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó -
«Åäøó Çááøóåó ÊóÚóÇáóì ÅÐóÇ ÃóäúÚóãó Úóáóì ÚóÈúÏò ÃóÍóÈøó
(8/555)
Ãóäú íóÑóì ÃóËóÑó äöÚúãóÊöåö Úóáóíúåö» ¡ æóÞóÏú ÎóÑóÌó ÑóÓõæáõ Çááøóåö -
Õóáøóì Çááøóåõ Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - æóÚóáóíúåö ÑöÏóÇÁñ ÞöíãóÊõåõ
ÃóÑúÈóÚóÉõ ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò æóÑõÈøóãóÇ ÞóÇãó Åáóì ÇáÕøóáóÇÉö æóÚóáóíúåö
ÑöÏóÇÁñ ÞöíãóÊõåõ ÃóÑúÈóÚóÉõ ÂáóÇÝö ÏöÑúåóãò.
[áöáÔøóÇÈøö ÇáúÚóÇáöãö Ãóäú íóÊóÞóÏøóãó Úóáóì ÇáÔøóíúÎö ÇáúÌóÇåöáö]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - (æóáöáÔøóÇÈøö ÇáúÚóÇáöãö Ãóäú
íóÊóÞóÏøóãó Úóáóì ÇáÔøóíúÎö ÇáúÌóÇåöáö) º áöÃóäøóåõ ÃóÝúÖóáõ ãöäúåõ
ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {åóáú íóÓúÊóæöí ÇáøóÐöíäó íóÚúáóãõæäó æóÇáøóÐöíäó
áÇ íóÚúáóãõæäó} [ÇáÒãÑ: 9] æóáöåóÐóÇ íõÞóÏøóãõ Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö æóåöíó
ÃóÍóÏõ ÃóÑúßóÇäö ÇáúÅöÓúáóÇãö æóåöíó ËóÇáöËóÉõ ÇáúÅöíãóÇäö æóÞóÇáó
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {ÃóØöíÚõæÇ Çááøóåó æóÃóØöíÚõæÇ ÇáÑøóÓõæáó æóÃõæáöí
ÇáÃóãúÑö ãöäúßõãú} [ÇáäÓÇÁ: 59] æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÃõæáöí ÇáúÃóãúÑö
ÇáúÚõáóãóÇÁõ Ýöí ÃóÕóÍøö ÇáúÞóæúáóíúäö æóÇáúãõØóÇÚõ ÔóÑúÚðÇ ãõÞóÏøóãñ
æóßóíúÝó áóÇ íóÊóÞóÏøóãõæäó «æóÇáúÚõáóãóÇÁõ æóÑóËóÉõ ÇáúÃóäúÈöíóÇÁö
Úóáóíúåöãú ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ Úóáóì ãóÇ ÌóÇÁóÊú Èöåö ÇáÓøõäøóÉõ» .
[æóáöÍóÇÝöÙö ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäú íóÎúÊöãó Ýöí ßõáøö ÃóÑúÈóÚöíäó íóæúãðÇ]
ÞóÇáó - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ - (æóáöÍóÇÝöÙö ÇáúÞõÑúÂäö Ãóäú íóÎúÊöãó Ýöí
ßõáøö ÃóÑúÈóÚöíäó íóæúãðÇ) º áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÞöÑóÇÁóÉö
ÇáúÞõÑúÂäö Ýóåúãõ ãóÚóÇäöíåö æóÇáöÇÚúÊöÈóÇÑõ ÈöãóÇ Ýöíåö áóÇ ãõÌóÑøóÏõ
ÇáÊøöáóÇæóÉö æóÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {ÃóÝóáÇ íóÊóÏóÈøóÑõæäó ÇáúÞõÑúÂäó
Ãóãú Úóáóì ÞõáõæÈò ÃóÞúÝóÇáõåóÇ} [ãÍãÏ: 24] æóÐóáößó íóÍúÕõáõ
ÈöÇáÊøóÃóäøöí áóÇ ÈöÇáÊøóæóÇäöí Ýöí ÇáúãóÚóÇäöí ÝóÞóÏúÑõ ÇáúÎóÊúãö
ÃóÞóáøõåõ ÃóÑúÈóÚõæäó íóæúãðÇ ßõáøó íóæúãò ÍöÒúÈñ æóäöÕúÝñ Ãóæú ËõáõËóÇ
ÍöÒúÈò Ãóæú ÃóÞóáøõ¡ æóÇóááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÃóÚúáóãõ ÈöÇáÕøóæóÇÈö |