ãÌãÚ
ÇáÃäåÑ Ýí ÔÑÍ ãáÊÞì ÇáÃÈÍÑ [ßöÊóÇÈõ ÇáúÃóíúãóÇäö]
ö ÇáúÃóíúãóÇäõ ÌóãúÚõ Çáúíóãöíäö ÐóßóÑóåóÇ ÚóÞöíÈó ÇáúÚóÊóÇÞö
áöãõäóÇÓöÈóÊöåóÇ áóåõ Ýöí ÚóÏóãö ÊóÃúËöíÑö ÇáúåóÒúáö æóÇáúÅößúÑóÇåö
ÝóåõãóÇ ßóÇáØøóáóÇÞö æóÞóÏøóãó ÇáúÚóÊóÇÞó ÚóáóíúåóÇ áöÞõÑúÈöåö ãöäú
ÇáØøóáóÇÞö áöÇÔúÊöÑóÇßöåöãóÇ Ýöí ÇáúÅöÓúÞóÇØö (Çáúíóãöíäõ) Ýöí ÇááøõÛóÉö
ãõÔúÊóÑóßóÉñ Èóíúäó ÇáúÌóÇÑöÍóÉö æóÇáúÞóÓóãö æóÇáúÞõæøóÉö æóÅöäøóãóÇ
Óõãøöíó åóÐóÇ ÇáúÚóÞúÏõ íóãöíäðǺ áöÃóäøóåõãú íóÊóãóÇÓóßõæäó
ÈöÃóíúãóÇäöåöãú ÍóÇáóÉó ÇáÊøóÍóÇáõÝö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö äóÞúáðÇ Úóäú ÇáúãöäóÍö æóãóÝúåõæãõ áóÝúÙóÉö Çáúíóãöíäõ
áõÛóÉð: ÌõãúáóÉñ Ãõæáóì ÅäúÔóÇÆöíøóÉñ ÕóÑöíÍóÉõ ÇáúÌõÒúÃóíúäö íõÄóßøöÏõ
ÈöåóÇ ÌõãúáóÉð ÈóÚúÏóåóÇ ÎóÈóÑöíøóÉð. æóÊóÑúßõ áóÝúÙóÉö Ãõæáóì
íõÕóíøöÑõåõ ÛóíúÑó ãóÇäöÚò áöÏõÎõæáö äóÍúæö ÒóíúÏñ ÞóÇÆöãñ æóåõæó Úóáóì
ÚóßúÓöåö ÝóÅöäøó ÇáúÃõæáóì åöíó ÇáúãõÄóßøóÏóÉõ ÈöÇáËøóÇäöíóÉö ãöäú
ÇáÊøóæúßöíÏö ÇááøóÝúÙöíøö ÇäúÊóåóì. áóßöäøó Þóæúáóåõ íõÄóßøöÏõ ÈöåóÇ
ÌõãúáóÉð ÈóÚúÏóåóÇ íõÎúÑöÌõåõ ÃóíúÖðÇ ÝóáóÇ ÍóÇÌóÉó áöÞóæúáöåö Ãõæáóì
ÊóÃóãøóáú. æóÎóÑóÌó ÈöÇáúÅöäúÔóÇÆöíøóÉö äóÍúæõ ÊóÚúáöíÞö ÇáØøóáóÇÞö
æóÇáúÚóÊóÇÞö ÝóÅöäøó ÇáúÃõæáóì áóíúÓóÊú ÅäúÔóÇÆöíøóÉð ÝóáóíúÓóÊú
ÇáÊøóÚóÇáöíÞõ ÃóíúãóÇäðÇ áõÛóÉð.
æóÝöí ÇáÔøóÑúÚö (ÊóÞúæöíóÉõ) ÇáúÍóÇáöÝö (ÃóÍóÏö ØóÑóÝóíú ÇáúÎóÈóÑö) ãöäú
ÇáúÝöÚúáö æóÇáÊøóÑúßö (ÈöÇáúãõÞúÓóãö Èöåö) æóåóÐóÇ ÇáÊøóÚúÑöíÝõ Ãóæúáóì
ãöäú ÊóÚúÑöíÝö
(1/538)
ÕóÇÍöÈö ÇáÏøõÑóÑö æóåõæó ÊóÞúæöíóÉõ
ÇáúÎóÈóÑö ÈöÐößúÑö ÇÓúãö Çááøóåö áöÔõãõæáöåö ÇáúÍóáöÝó ÈöÕöÝóÇÊö
ÇáÐøóÇÊö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö äóÞúáðÇ Úóäú ÇáúÝóÊúÍö æóÃóãøóÇ ãóÝúåõæãõ áóÝúÙóÉö
Çáúíóãöíäö ÇÕúØöáóÇÍðÇ ÝóÌõãúáóÉñ Ãõæáóì ÅäúÔóÇÆöíøóÉñ ãõÞúÓóãñ ÝöíåóÇ
ÈöÇÓúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì Ãóæú ÕöÝóÊöåö íõÄóßøöÏõ ÈöåóÇ ãóÖúãõæäó
ËóÇäöíóÉò Ýöí äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö ÙóÇåöÑðÇ¡ Ãóæú ÊóÍúãöáõ ÇáúãõÊóßóáøöãó
Úóáóì ÊóÍúÞöíÞö ãóÚúäóÇåóÇ¡ ÝóÏóÎóáó ÈöÞóíúÏö " ÙóÇåöÑðÇ " ÇáúÛóãõæÓõ
Ãóæú ÇáúÊöÒóÇãõ ãóßúÑõæåò ßóßõÝúÑò Ãóæú ÒóæóÇáö ãöáúßò Úóáóì ÊóÞúÏöíÑò
áöíóãúäóÚó Úóäúåõ Ãóæú ãóÍúÈõæÈò áöíõÍúãóáó Úóáóíúåö¡ ÞóÏú ÎóáóÊú
ÇáÊøóÚúáöíÞóÇÊõ ÇäúÊóåóì. áóßöäøó Þóæúáóåõ Ãõæáóì ãõÓúÊóÏúÑóßñ ÃóíúÖðÇ
ÈöÞóæúáöåö íõÄóßøöÏõ ÈöåóÇ ãóÖúãõæäó ËóÇäöíóÉò ÊóÏóÈøóÑú.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÓóÈóÈõåóÇ ÇáúÛóÇÆöíøõ ÊóÇÑóÉð ÅíÞóÇÚõ ÕöÏúÞöåö Ýöí
äóÝúÓö ÇáÓøóÇãöÚö æóÊóÇÑóÉð Íóãúáõ äóÝúÓöåö Ãóæú ÛóíúÑöåö Úóáóì
ÇáúÝöÚúáö Ãóæú ÇáÊøóÑúßö ÝóÈóíúäó ÇáúãóÝúåõæãö ÇááøõÛóæöíøö
æóÇáÔøóÑúÚöíøö Úõãõæãñ ãöäú æóÌúåò áöÊóÕóÇÏõÞöåöãóÇ Ýöí Çáúíóãöíäö
ÈöÇóááøóåö æóÇäúÝöÑóÇÏõ ÇááøõÛóæöíøö Ýöí ÇáúÍóáöÝö ÈöÛóíúÑöåö ãöãøóÇ
íõÚóÙøóãõ æóÇäúÝöÑóÇÏõ ÇáöÇÕúØöáóÇÍöíøö Ýöí ÇáÊøóÚúáöíÞóÇÊö
æóÔóÑúØõåóÇ ÇáúÚóÞúáõ æóÇáúÈõáõæÛõ æóÇáúÅöÓúáóÇãõ æóãóäú ÒóÇÏó
ÇáúÍõÑøöíøóÉó ßóÇáÔøõãõäøöíøö ÝóÞóÏú ÓóåóǺ áöÃóäøó ÇáúÚóÈúÏó íóäúÚóÞöÏõ
íóãöíäõåõ æóíõßóÝøöÑõ ÈöÇáÕøóæúãö
æóÑõßúäõåóÇ ÇááøóÝúÙõ ÇáúãõÓúÊóÚúãóáõ ÝöíåóÇ
æóÍõßúãõåóÇ æõÌõæÈõ ÇáúÈöÑøö ÃóÕúáðÇ æóÇáúßóÝøóÇÑóÉõ ÎóáóÝðÇ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúßóÇÝöí æóåõæó ÈóíóÇäñ áöÈóÚúÖö ÃóÍúßóÇãöåóǺ áöÃóäøó ÇáúÈöÑøó íóßõæäõ
æóÇÌöÈðÇ æóãóäúÏõæÈðÇ¡ æóÍóÑóÇãðÇ æóÃóäøó ÇáúÍöäúËó íóßõæäõ æóÇÌöÈðÇ
æóãóäúÏõæÈðÇ.
æóÝöí ÇáÊøóÈúíöíäö Çáúíóãöíäõ ÈöÛóíúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÃóíúÖðÇ
ãóÔúÑõæÚñ æóåõæó ÊóÚúáöíÞõ ÇáúÌóÒóÇÁö ÈöÇáÔøóÑúØö æóåõæó áóíúÓó
Èöíóãöíäò æóÖúÚðÇ¡ æóÅöäøóãóÇ Óõãøöíó íóãöíäðÇ ÚöäúÏó ÇáúÝõÞóåóÇÁö
áöÍõÕõæáö ãóÚúäóì Çáúíóãöíäö ÈöÇóááøóåö æóåõæó ÇáúÍóãúáõ Ãóæú ÇáúãóäúÚõ¡
æóÇáúíóãöíäõ ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì áóÇ ÊõßúÑóåõ æóÊóÞúáöíáõåõ Ãóæúáóì ãöäú
ÊóßúËöíÑöåö¡ æóÇáúíóãöíäõ ÈöÛóíúÑöåö ãóßúÑõæåóÉñ ÚöäúÏó ÇáúÈóÚúÖö
æóÚöäúÏó ÚóÇãøóÊöåöãú áóÇ ÊõßúÑóåõº áöÃóäøóåõ íóÍúÕõáõ ÈöåóÇ
ÇáúæóËöíÞóÉõ áóÇ ÓöíøóãóÇ Ýöí ÒóãóÇäöäóÇ.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö ãóäú ÃóÑóÇÏó Ãóäú íóÍúáöÝó ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóÞóÇáó
ÎóÕúãõåõ áóÇ ÃõÑöíÏõ ÇáúÍóáöÝó ÈöÇóááøóåö íõÎúÔóì Úóáóì ÅíãóÇäöåö.
[ÃóÞúÓóÇãö Çáúíóãöíäö]
(æóåöíó) Ãóíú Çáúíóãöíäõ (ËóáóÇËñ) ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÍõßúãö ÝóÅöäøóåóÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÚóÏóÏö ÃóßúËóÑõ ãöäú Ãóäøó ÊõÚóÏøó (ÛóãõæÓñ) åõæó
ÝóÚõæáñ ÈöãóÚúäóì ÝóÇÚöáò æóåõæó ÇáúÍóáöÝõ Úóáóì ÅËúÈóÇÊö ÔóíúÁò Ãóæú
äóÝúíöåö Ýöí ÇáúãóÇÖöí Ãóæú ÇáúÍóÇáö íóÊóÚóãøóÏõ ÇáúßóÐöÈó ÝóåóÐöåö
Çáúíóãöíäõ íóÃúËóãõ ÝöíåóÇ ÕóÇÍöÈõåóÇ áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóÇáÓøóáóÇãõ - «Çáúíóãöíäõ ÇáúÛóãõæÓõ ÊóÏóÚõ ÇáÏøöíóÇÑó ÈóáóÇÞöÚó æóãóäú
ÍóáóÝó ßóÇÐöÈðÇ ÃóÏúÎóáóåõ Çááøóåõ ÇáäøóÇÑó» æóÓõãøöíóÊú ÛóãõæÓðǺ
áöÃóäøóåóÇ ÊóÛúãöÓõ ÕóÇÍöÈóåóÇ Ýöí ÇáäøóÇÑö (æóåöíó) Ãóíú Çáúíóãöíäõ
ÇáúÛóãõæÓõ (ÍóáöÝõåõ) ÈöÝóÊúÍö ÇáúÍóÇÁö æóßóÓúÑö ÇááøóÇãö Ãóæú
ÓõßõæäöåóÇ íóãöíäñ íõÄúÎóÐõ ÈöåóÇ ÇáúÚóåúÏõ Ëõãøó Óõãøöíó Èöåö ßõáøõ
íóãöíäò æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö ÇáúãóÚúäóì ÇáúãóÕúÏóÑöíøõ ÍóáóÝó ÇáúÍóÇáöÝõ
ÈöÇóááøóåö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (Úóáóì ÃóãúÑò ãóÇÖò Ãóæú ÍóÇáò
ßóÐöÈðÇ ÚóãúÏðÇ) ÍóÇáóÇäö ãöäú ÇáÖøóãöíÑö Ýöí ÍóáöÝó ÈöãóÚúäóì ßóÇÐöÈðÇ
ãõÊóÚóãøöÏðÇ¡ æóíóÕöÍøõ Ãóäú íóßõæäó ÕöÝóÊóíúäö áöãóÕúÏóÑò ãóÍúÐõæÝò
Ãóíú ÍóáöÝðÇ¡ æóÇáúßóÐöÈõ åõæó ÇáúÅöÎúÈóÇÑõ Úóäú ÇáÔøóíúÁö Úóáóì ÎöáóÇÝö
ãóÇ åõæó Úóáóíúåö ÚóãúÏðÇ ßóÇäó Ãóæú ÓóåúæðÇ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóÇ íóÃúËóãõ
ÈöÇáÓøóåúæö¡ åóÐóÇ åõæó ÇáúãóÔúåõæÑõ¡ áóßöäú Ýöí ÇáúßóÑúãóÇäöíøö
æóÛóíúÑöåö Ãóäøó ÇáúßóÐöÈó íóÑúÌöÚõ Åáóì ãóÇ Ýöí ÇáÐøöåúäö Ïõæäó
ÇáúÎóÇÑöÌö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (æóÍõßúãõåóÇ) Ãóíú Çáúíóãöíäö
ÇáúÛóãõæÓö (ÇáúÅöËúãõ æóáóÇ ßóÝøóÇÑóÉó ÝöíåóÇ) Ãóíú Ýöí Çáúíóãöíäö
(1/539)
ÇáúÛóãõæÓö (ÅáøóÇ ÇáÊøóæúÈóÉó)
ÇÓúÊöËúäóÇÁñ ãõäúÞóØöÚñ Ãóæú ãõÊøóÕöáñ.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ ÊóÌöÈõ ÝöíåóÇ ßóÝøóÇÑóÉñº áöÃóäøóåóÇ áóãøóÇ
æóÌóÈóÊú ÈöÇáúíóãöíäö ÇáúãõäúÚóÞöÏóÉö ÝóÈöÇáúÛóãõæÓö Ãóæúáóì æóáóäóÇ
Þóæúáõåõ - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ÎóãúÓñ ãöäú ÇáúßóÈóÇÆöÑö
áóÇ ßóÝøóÇÑóÉó Ýöíåöäøó ÇáúÅöÔúÑóÇßõ ÈöÇóááøóåö æóÞóÊúáõ ÇáäøóÝúÓö
ÈöÛóíúÑö ÍóÞøò æóÚõÞõæÞõ ÇáúæóÇáöÏóíúäö æóÇáúÝöÑóÇÑõ Úóäú ÇáÒøóÍúÝö
æóÇáúíóãöíäõ ÇáúÝóÇÌöÑóÉõ» ¡ æóáöÃóäøóåóÇ ßóÈöíÑóÉñ ãóÍúÖóÉñ ÝóáóÇ
ÊóÌöÈõ ÈöåóÇ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ ßóÓóÇÆöÑö ÇáúßóÈóÇÆöÑö.
(æó) ËóÇäöíåóÇ (áóÛúæñ) ÓõãøöíóÊú Èöåöº áöÃóäøóåóÇ áóÇ íõÚúÊóÏøõ ÈöåóÇ
ÝóÅöäøó ÇááøóÛúæó ÇÓúãñ áöãóÇ áóÇ íõÚúÊóÏøõ Èöåö (æóåöíó ÍóáöÝõåõ Úóáóì
ÃóãúÑò ãóÇÖò) Ãóæú ÍóÇáò (íóÙõäøõåõ ßóãóÇ ÞóÇáó æó) ÇáúÍóÇáõ (åõæó
ÈöÎöáóÇÝöåö) Ãóíú Åäøó Ðóáößó ÇáúÃóãúÑó Ýöí ÇáúãóæóÇÞöÚö ÎöáóÇÝõ ãóÇ
Ùóäøóåõ ßóãóÇ ÅÐóÇ ÍóáóÝó Ãóäøó Ýöí åóÐóÇ ÇáúßõæÒö ãóÇÁð Úóáóì Ãóäøóåõ
ÑóÂåõ ßóÐóáößó Ëõãøó ÃõÑöíÞó æóáóãú íóÚúÑöÝúåõ æóÅöäøóãóÇ ÞõáúäóÇ Ãóæú
ÍóÇáòº áöÃóäøóåóÇ Êóßõæäõ Ýöí ÇáúÍóÇáö ÃóíúÖðÇ ßóÐóáößó.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö äóÞúáðÇ Úóäú ÇáúÈóÏóÇÆöÚö ÞóÇáó ÃóÕúÍóÇÈõäóÇ åöíó
Çáúíóãöíäõ ÇáúßóÇÐöÈóÉõ ÎóØóÃð Ãóæú ÛóáóØðÇ Ýöí ÇáúãóÇÖöí Ãóæú Ýöí
ÇáúÍóÇáö¡ æóåöíó Ãóäú íõÎúÈöÑó Úóäú ÇáúãóÇÖöí Ãóæú Úóäú ÇáúÍóÇáö Úóáóì
Ùóäøö Ãóäøó ÇáúãõÎúÈóÑó Èöåö ßóãóÇ ÃõÎúÈöÑó æóåõæó ÈöÎöáóÇÝöåö Ýöí
ÇáäøóÝúíö Ãóæú Ýöí ÇáúÅöËúÈóÇÊö.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ íóãöíäõ ÇááøóÛúæö åöíó Çáúíóãöíäõ ÇáøóÊöí áóÇ
íóÞúÕöÏõåóÇ ÇáúÍóÇáöÝõ æóåõæó ãóÇ íóÌúÑöí Úóáóì ÃóáúÓõäö ÇáäøóÇÓö Ýöí
ßóáöãóÇÊöåöãú ãöäú ÛóíúÑö ÞóÕúÏö Çáúíóãöíäö ãöäú Þóæúáöåöãú áóÇ
æóÇóááøóåö æóÈóáóì æóÇóááøóåö æóÓóæóÇÁñ ßóÇäó Ýöí ÇáúãóÇÖöí Ãóæú Ýöí
ÇáúÍóÇáö Ãóæú Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÃóãøóÇ ÚöäúÏóäóÇ ÝóáóÇ áóÛúæó Ýöí
ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö Èóáú Çáúíóãöíäõ Úóáóì ÃóãúÑò ãõÓúÊóÞúÈóáò íóãöíäñ
ãóÚúÞõæÏóÉñ ÝöíåóÇ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ ÅÐóÇ ÍóäöËó ÞóÕóÏó Çáúíóãöíäó Ãóæú áóÇ
æóÅöäøóãóÇ ÇááøóÛúæõ Ýöí ÇáúãóÇÖöí æóÇáúÍóÇáö ÝóÞóØú¡ æóãóÇ ÐóßóÑó
ãõÍóãøóÏñ Úóáóì ÃóËóÑö ÍößóÇíóÊöåö Úóäú ÇáúÅöãóÇãö Ãóäøó ÇááøóÛúæó ãóÇ
íóÌúÑöí Èóíúäó ÇáäøóÇÓö ãöäú Þóæúáöåöãú áóÇ æóÇóááøóåö æóÈóáóì
æóÇóááøóåö ÝóÐóáößó ãóÍúãõæáñ ÚöäúÏóäóÇ Úóáóì ÇáúãóÇÖöí Ãóæú ÇáúÍóÇáö¡
æóÐóáößó ÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö áóÛúæñ¡ ÝóíóÑúÌöÚõ ÍóÇÕöáõ ÇáúÎöáóÇÝö
ÈóíúäóäóÇ æóÈóíúäó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö Ýöí íóãöíäò áóÇ íóÞúÕöÏõåóÇ ÇáúÍóÇáöÝõ
Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÝóÚöäúÏóäóÇ áóíúÓóÊú ÈöáóÛúæò æóÚöäúÏóåõ åöíó áóÛúæñ
ÇäúÊóåóì. æóÈöåóÐóÇ ÊóÈóíøóäó áóß Ãóäøó ÇááøóÛúæó ÃóÚóãøõ ãöãøóÇ
ÐóßóÑóåõ ÇáúãõÕóäøöÝõ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Ãóäøó Çáúíóãöíäó ÇáøóÊöí áóÇ
íóÞúÕöÏõåóÇ ÇáúÍóÇáöÝõ Ýöí ÇáúãóÇÖöí Ãóæú ÇáúÍóÇáö ÌóÚóáóåóÇ áóÛúæðÇ¡
æóÚóáóì ÊóÝúÓöíÑöåö áóÇ íóßõæäõ áóÛúæðÇ ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú áóãú
íõÞóíøöÏúåõ ÈöÇáúãóÇÖöí áóßóÇäó Ãóæúáóì ÊóÏóÈøóÑú. (æóÍõßúãõåóÇ ÑóÌóÇÁõ
ÇáúÚóÝúæö) Ãóíú äóÑúÌõæ Ãóäú áóÇ íõÄóÇÎöÐó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöåóÇ
ÕóÇÍöÈóåóÇ áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {áÇ íõÄóÇÎöÐõßõãõ Çááøóåõ ÈöÇááøóÛúæö Ýöí
ÃóíúãóÇäößõãú} [ÇáãÇÆÏÉ: 89] æóÅöäøóãóÇ ÚóáøóÞó ÚóÏóãó ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö
ÈöÇáÑøóÌóÇÁö ãóÚó Ãóäøó ÚóÏóãó ÇáúãõÄóÇÎóÐóÉö ËóÇÈöÊñ ÈöÇáäøóÕøö ÅãøóÇ
ÊóæóÇÖõÚðÇ Ãóæú áöáöÇÎúÊöáóÇÝö Ýöí ÊóÝúÓöíÑö ÇááøóÛúæö.
æóÝöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö Çáúíóãöíäõ ÇááøóÛúæõ áóÇ íõÄóÇÎóÐõ ÈöåóÇ ÕóÇÍöÈõåóÇ
ÅáøóÇ Ýöí ÇáØøóáóÇÞö æóÇáúÚóÊóÇÞö æóÇáäøóÐúÑö.
(æó) ËóÇáöËõåóÇ (ãõäúÚóÞöÏóÉñ æóåöíó ÍóáöÝõåõ Úóáóì ÝöÚúáò Ãóæú ÊóÑúßò
Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóÍõßúãõåóÇ æõÌõæÈõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉö Åäú ÍóäöËó)
áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {æóáóßöäú íõÄóÇÎöÐõßõãú ÈöãóÇ ÚóÞøóÏúÊõãõ
ÇáÃóíúãóÇäó ÝóßóÝøóÇÑóÊõåõ} [ÇáãÇÆÏÉ: 89] ÇáúÂíóÉó æóÇáúãõÑóÇÏõ Èöåö
Çáúíóãöíäõ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÈöÏóáöíáö Þóæúáå ÊóÚóÇáóì {æóÇÍúÝóÙõæÇ
ÃóíúãóÇäóßõãú} [ÇáãÇÆÏÉ: 89] æóáóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ÇáúÍöÝúÙõ Úóáóì ÇáúÍöäúËö
æóÇáúåóÊúßö ÅáøóÇ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö æóÝöí åóÐóÇ ÇáúãóÍóáøö ÈóÍúËñ Ýöí
ÇáÏøõÑóÑö ÝóáúíõØóÇáóÚú¡ (æóãöäúåóÇ) Ãóíú ãöäú Çáúíóãöíäö
ÇáúãõäúÚóÞöÏóÉö (ãóÇ íóÌöÈõ Ýöíåö ÇáúÈöÑøõ) Ãóíú ÍöÝúÙõ íóãöíäöåö
(ßóÝöÚúáö ÇáúÝóÑóÇÆöÖö) ßóÃóäú íóÞõæáó æóÇóááøóåö áóÃóÕõæãóäøó ÑóãóÖóÇäó
(æóÊóÑúßö ÇáúãóÚóÇÕöí) ãöËúáõ æóÇóááøóåö áóÇ ÃóÔúÑóÈõ ÇáúÎóãúÑó
(æóãöäúåóÇ ãóÇ íóÌöÈõ Ýöíåö ÇáúÍöäúËõ ßóÝöÚúáö ÇáúãóÚóÇÕöí) ãöËúáõ Ãóäú
íóÞõæáó æóÇóááøóåö áóÃóÝúÚóáóäøó ÇáÒøöäóÇ Çáúíóæúãó (æóÊóÑúßõ
ÇáúæóÇÌöÈóÇÊö)
(1/540)
ãöËúáõ Ãóäú íóÞõæáó áóÇ ÃõÕóáøöí ÚóÕúÑó
Çáúíóæúãö ÝóíóÌöÈõ Ãóäú íóÊúÑõßó ÇáÒøöäóÇ æóíõÕóáøöíó ÇáúÚóÕúÑó
æóíõßóÝøöÑó (æóãöäúåóÇ ãóÇ íõÝóÖøóáõ Ýöíåö ÇáúÍöäúËõ) Úóáóì ÇáúÈöÑøö
(ßóåöÌúÑóÇäö ÇáúãõÓúáöãö æóäóÍúæöåö) áöÞóæúáöåö - Õóáøóì Çááøóåõ
ÊóÚóÇáóì Úóáóíúåö æóÓóáøóãó - ãóäú ÍóáóÝó Úóáóì íóãöíäò æóÑóÃóì
ÛóíúÑóåóÇ ÎóíúÑðÇ ãöäúåóÇ ÝóáúíóÃúÊö ÈöÇóáøóÐöí åõæó ÎóíúÑñ Ëõãøó
áöíõßóÝøöÑú Úóäú íóãöíäöåö (æóãóÇ ÚóÏóÇ Ðóáößó) ãöãøóÇ áóÇ íõÝóÖøóáõ
Ýöíåö ÇáúÍöäúËõ ãöËúáõ Ãóäú íóÞõæáó æóÇóááøóåö áóÇ Ãõßóáøöãõ ÒóíúÏðÇ
(íõÝóÖøóáõ Ýöíåö ÇáúÈöÑøõ) Úóáóì ÇáúÍöäúËö (ÍöÝúÙðÇ áöáúíóãöíäö)
áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì {æóÇÍúÝóÙõæÇ ÃóíúãóÇäóßõãú} [ÇáãÇÆÏÉ: 89] Ãóíú Úóäú
ÇáúÍöäúËö (æóáóÇ ÝóÑúÞó Ýöí æõÌõæÈö ÇáúßóÝøóÇÑóÉö Èóíúäó ÇáúÚóÇãöÏö
æóÇáäøóÇÓöí) ÝóÓøóÑóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáÏøõÑóÑö ÈöÇáúãõÎúØöÆöº áöÃóäøó
ÇáúÍóáöÝó äóÇÓöíðÇ áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ ÅáøóÇ Ãóäú íóÍúáöÝó Ãóäú áóÇ íóÍúáöÝó
Ëõãøó äóÓöíó ÝóÍóáóÝó ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö (æóÇáúãõßúÑóåö Ýöí
ÇáúÍóáöÝö æóÇáúÍöäúËõ) Ãóíú áóÇ ÝóÑúÞó Ýöí æõÌõæÈöåóÇ Èóíúäó ÇáúãõßúÑóåö
ÝöíåöãóÇ æóÛóíúÑöåö ÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÍóáöÝö ÝóáöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö
ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ËóáóÇËñ ÌöÏøõåõäøó ÌöÏø æóåóÒúáõåõäøó ÌöÏøñ
ÇáäøößóÇÍõ æóÇáØøóáóÇÞõ æóÇáúíóãöíäõ» æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÍöäúËö ÝóáöÃóäøó
ÇáúÝöÚúáó ÇáúÍóÞöíÞöíøó áóÇ íóäúÚóÏöãõ ÈöÇáúÅößúÑóÇåö æóÇáäøöÓúíóÇäö
æóåõæó ÇáÔøóÑúØõ æóßóÐóÇ áóæú ÝóÚóáóåõ æóåõæó ãõÛúãðì Úóáóíúåö Ãóæú
ãóÌúäõæäñ áöÊóÍóÞøõÞö ÇáÔøóÑúØö ÍóÞöíÞóÉð æóáóæú ßóÇäóÊú ÇáúÍößúãóÉõ
ÑóÝúÚó ÇáÐøóäúÈö ÝóÇáúÍõßúãõ íõÏóÇÑõ Úóáóì Ïóáöíáöåö æóåõæó ÇáúÍöäúËõ
áóÇ Úóáóì ÍóÞöíÞóÉö ÇáÐøóäúÈö ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö.
[ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ Ýöí Çáúíóãöíäö]
(æóåöíó) Ãóíú ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ (ÚöÊúÞõ ÑóÞóÈóÉò) Ãóíú ÅÚúÊóÇÞõåóÇ æóÞóÏú
ÍóÞøóÞúäóÇ Ýöí ÇáÙøöåóÇÑö æóÌúåó ÇáúÚöÊúÞö ãóÞóÇãó ÇáúÅöÚúÊóÇÞö Ýóãöäú
ÇáÙøóäøö ÇáúÍóÓóäö ÅÚúÊóÇÞõ ÑóÞóÈóÉò (Ãóæú ÅØúÚóÇãõ ÚóÔóÑóÉö ãóÓóÇßöíäó
ßóãóÇ Ýöí ÚöÊúÞö ÇáÙøöåóÇÑö) Ãóíú íõÌúÒöÆõ ÝöíåóÇ ãóÇ íõÌúÒöÆõ Ýöí
ÇáÙøöåóÇÑö ãöäú ÇáÑøóÞóÈóÉö ßóãóÇ Èóíøóäó Ýöí ÇáÙøöåóÇÑö (æóÅöØúÚóÇãõåõ)
Ãóíú íõÌúÒöÆõ ÝöíåóÇ ãóÇ íõÌúÒöÆõ Ýöí ÇáÙøöåóÇÑö ãöäú ÇáúÅöØúÚóÇãö
æóÞóÏú ãóÑøó ÈóíóÇäõåõ ÃóíúÖðÇ (Ãóæú ßöÓúæóÊõåõãú) Ãóíú ßöÓúæóÉõ
ÚóÔóÑóÉö ãóÓóÇßöíäó (ßõáøõ æóÇÍöÏò) ãöäú ÇáúÚóÔóÑóÉö (ËóæúÈðÇ) ÌóÏöíÏðÇ
Ãóæú ÎóáóÞðÇ íõãúßöäõ ÇáöÇäúÊöÝóÇÚõ Èöåö ÃóßúËóÑó ãöäú äöÕúÝö ÇáúÌóÏöíÏö
(íóÓúÊõÑõ ÚóÇãøóÉó ÈóÏóäöåö) Ãóíú ÃóßúËóÑóåõ æóåõæó ÃóÏúäóÇåõ æóÐóáößó
ÞóãöíÕñ æóÅöÒóÇÑñ æóÑöÏóÇÁñ¡ æóáóßöäú ãóÇ áóÇ íõÌúÒöíåö Úóäú ÇáúßöÓúæóÉö
íõÌúÒöíåö Úóäú ÇáúÅöØúÚóÇãö ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÞöíãóÉö ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö
ÇáúßõÊõÈö (åõæó ÇáÕøóÍöíÍõ) ÇáúãóÑúæöíøõ Úóäú ÇáÔøóíúÎóíúäöº áöÃóäøó
áóÇÈöÓó ãóÇ íóÓúÊõÑõ Èöåö ÃóÞóáøó ÇáúÈóÏóä íõÓóãøóì ÚóÇÑöíøðÇ ÚõÑúÝðÇ
ÝóáóÇ íóßõæäõ ãõßúÊóÓöíðÇ (ÝóáóÇ íõÌúÒöÆõ ÇáÓøóÑóÇæöíáõ) .
æóÝöí ÇáúãóÈúÓõæØö ÃóÏúäóì ÇáúßöÓúæóÉö ãóÇ ÊóÌõæÒõ Ýöíåö ÇáÕøóáóÇÉõ
æóåõæó ãóÑúæöíøñ Úóäú ãõÍóãøóÏò¡ ÝóÊóÌõæÒõ ÇáÓøóÑóÇæöíáõ Úóáóì åóÐöåö
ÇáÑøöæóÇíóÉö¡ æóÚóäúåõ Ãóäøóåõ áöáÑøóÌõáö íóÌõæÒõ æóáöáúãóÑúÃóÉö áóÇ
íóÌõæÒõ¡ áóßöäøó ÙóÇåöÑó ÇáÑøöæóÇíóÉö ãóÇ Ýöí ÇáúãóÊúäö¡ Ëõãøó Åäøó
ÇáúÃóÕúáó Ýöíåö Þóæúáå ÊóÚóÇáóì {ÝóßóÝøóÇÑóÊõåõ ÅöØúÚóÇãõ ÚóÔóÑóÉö
ãóÓóÇßöíäó} [ÇáãÇÆÏÉ: 89] ÇáúÂíóÉó æóßóáöãóÉõ Ãóæú áöáÊøóÎúíöíÑö ÝóßóÇäó
ÇáúæóÇÌöÈõ ÃóÍóÏó ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÇáËøóáóÇËóÉö ÚöäúÏó ÇáúÞõÏúÑóÉö (ÝóÅöäú
ÚóÌóÒó) ÇáÙøóÇåöÑõ ÈöÇáúæóÇæö (Úóäú ÃóÍóÏöåóÇ) Ãóíú Úóäú ÃóÍóÏö åóÐöåö
ÇáËøóáóÇËóÉö (ÚöäúÏó ÇáúÃóÏóÇÁö) Ãóíú ÚöäúÏó ÅÑóÇÏóÉö ÇáúÃóÏóÇÁö áóÇ
ÚöäúÏó ÇáúÍöäúËö¡ ÍóÊøóì áóæú ÍóäöËó æóåõæó ãõÚúÓöÑñ Ëõãøó ÃóíúÓóÑó áóÇ
íóÌõæÒõ áóåõ ÇáÕøóæúãõ æóÅöäú ÍóäöËó æóåõæó ãõæÓöÑñ Ëõãøó ÃóÚúÓóÑó
ÃóÌúÒóÃóåõ ÇáÕøóæúãõ¡ æóíõÔúÊóÑóØõ ÇÓúÊöãúÑóÇÑõ ÇáúÚóÌúÒö Åáóì
ÇáúÝóÑóÇÛö ãöäú ÇáÕøóæúãö¡ Ýóáóæú ÕóÇãó ÇáúãõÚúÓöÑõ íóæúãóíúäö Ëõãøó
ÃóíúÓóÑó áóÇ íóÌõæÒõ áóåõ ÇáÕøóæúãõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö.
æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö íõÚúÊóÈóÑõ æóÞúÊõ ÇáúÍöäúËö (ÕóÇãó ËóáóÇËóÉó
ÃóíøóÇãò ãõÊóÊóÇÈöÚóÇÊò) ÍóÊøóì áóæú ãóÑöÖó ÝöíåóÇ æóÃóÝúØóÑó Ãóæú
ÍóÇÖóÊú ÇÓúÊóÞúÈóáó ÈöÎöáóÇÝö
(1/541)
ßóÝøóÇÑóÉö ÇáÙøöåóÇÑö æóÇáúÞóÊúáö¡
æóÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö íõÎóíøóÑõ Èóíúäó ÇáÊøóÊóÇÈõÚö
æóÚóÏóãöåö.
æóÝöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö æóÚóäúåõ Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ÞóÏúÑó ãóÇ
íõÔúÊóÑóØõ Èöåö ØóÚóÇãõ ÇáúÚóÔóÑóÉö áóÇ íóÕõæãõ æóÚóäú ÇÈúäö
ÇáúãõÞóÇÊöáö Åäú ßóÇäó áóåõ Ðóáößó ÇáØøóÚóÇãõ æóÞõæÊõ íóæúãóíúäö áóÇ
íóÕõæãõ æóÝöí ÇáúÃóÕúáö áóæú ßóÇäó áóåõ ãóÇáñ ãóÚó ÇáÏøóíúäö ÕóÇãó
ÈóÚúÏó ÞóÖóÇÆöåö æóÃóãøóÇ ÞóÈúáóåõ ÝóÝöíåö ÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáúãóÔóÇíöÎö
æóáóæú ÈóÐóáó ÇÈúäõ ÇáúãõÚúÓöÑö Ãóæú ÃóÌúäóÈöíøñ ãóÇáðÇ áöíõßóÝøöÑó Èöåö
áóãú ÊóËúÈõÊú ÇáúÞõÏúÑóÉõ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö (ÝóáóÇ íóÌõæÒõ) Ãóíú áóÇ
íóÕöÍøõ (ÇáÊøóßúÝöíÑõ ÞóÈúáó ÇáúÍöäúËö) ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÈöÇáúãóÇáö Ãóæú
ÈöÇáÕøóæúãö.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ íõÌúÒöíåóÇ ÈöãóÇáòº áöÃóäøóåõ ÃóÏøóÇåóÇ ÈóÚúÏó
ÓóÈóÈò æóåõæó Çáúíóãöíäõ ÝóÃóÔúÈóåó ÇáÊøóßúÝöíÑó ÈóÚúÏó ÇáúÌõÑúÍö¡
æóáóäóÇ Ãóäøó ÇáúßóÝøóÇÑóÉó áöÓóÊúÑö ÇáúÌöäóÇíóÉö æóáóÇ ÌöäóÇíóÉó
æóÇáúíóãöíäõ áóíúÓóÊú ÈöÓóÈóÈòº áöÃóäøóåõ ãóÇäöÚñ ÛóíúÑõ ãõÝúÖò
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÌõÑúÍöº áöÃóäøóåõ ãõÝúÖò¡ Ëõãøó áóÇ íõÓúÊóÑóÏøõ ãöäú
ÇáúãöÓúßöíäö áöæõÞõæÚöåö ÕóÏóÞóÉð ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö æóáóãú íóÐúßõÑú
ÇáúãõÕóäøöÝõ ãóÓúÃóáóÉó ÊóÚóÏøõÏö ÇáúßóÝøóÇÑóÉö áöÊóÚóÏøõÏö Çáúíóãöíäö
æóåöíó ãõåöãøóÉñ¡ ÞóÇáó Ýöí ÇáÙøóåöíÑöíøóÉö æóáóæú ÞóÇáó æóÇóááøóåö
æóÇáÑøóÍúãóäö æóÇáÑøóÍöíãö áóÇ ÃóÝúÚóáõ ßóÐóÇ ÝóÝóÚóáó ÝóÝöí ÙóÇåöÑö
ÇáÑøöæóÇíóÉö ÊóáúÒóãõåõ ËóáóÇËõ ßóÝøóÇÑóÇÊò¡ æóíóÊóÚóÏøóÏõ Çáúíóãöíäõ
ÈöÊóÚóÏøõÏö ÇáöÇÓúãö áóßöäú ÈöÔóÑúØö ÊóÎóáøõáö ÍóÑúÝö ÇáúÞóÓóãö
æóÊóãóÇãõåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóÇáúãöäóÍö æóáóæú ÞóÇáó æóÇóááøóåö æóÇóááøóåö
áóÇ ÃóÝúÚóáõ ßóÐóÇ íóÊóÚóÏøóÏõ Çáúíóãöíäõ Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö.
(æóáóÇ ßóÝøóÇÑóÉó Ýöí ÍóáöÝö ßóÇÝöÑò) ÈöÇóááøóåö ÊóÚóÇáóì.
(æóÅöäú) : æóÕúáöíøóÉñ (ÍóäöËó) ÍóÇáó ßóæúäöåö (ãõÓúáöãðÇ) º áöÃóäøó
ÇáúÍóáöÝó áöÊóÚúÙöíãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóãóÚó ÇáúßõÝúÑö áóÇ íóßõæäõ
ÊóÚúÙöíãðÇ¡ æóÃóãøóÇ ÊóÍúáöíÝõåõ ÇáúÞóÇÖöí ÝóÅöäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäúåóÇ
ÑóÌóÇÁõ Çáäøõßõæáöº áöÃóäøóåõ íóÚúÊóÞöÏõ Ýöí äóÝúÓöåö ÊóÚóÙøõãó ÇÓúãö
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÝöíåö ÎöáóÇÝõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøö (æóáóÇ ÊóÕöÍøõ íóãöíäõ
ÇáÕøóÈöíøö æóÇáúãóÌúäõæäö) áöÇäúÚöÏóÇãö ÃóåúáöíøóÊöåöãóÇ (æóÇáäøóÇÆöãö)
áöÇäúÚöÏóÇãö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö Ýöíåö¡ æóÇáúãõÛúãóì Úóáóíúåö ßóÇáäøóÇÆöãö.
[ÝóÕúáñ ÍõÑõæÝõ ÇáúÞóÓóãö]
ÝóÕóáøö (æóÍõÑõæÝõ ÇáúÞóÓóãö) ÇáúÃõæáóì ÍõÑõæÝõ ÇáúÞóÓóãö ÈöÏõæäö
ÇáúæóÇæö (ÇáúæóÇæõ) æóåöíó ÈóÏóáñ Úóäú ÇáúÈóÇÁö ÊóÏúÎõáõ Úóáóì
ÇáúãõÙúåóÑö áóÇ ÇáúãõÖúãóÑö ÝóáóÇ íõÞóÇáõ æß æåÜ æóáóÇ íóÌõæÒõ ÅÙúåóÇÑõ
ÇáúÝöÚúáö ãóÚóåóÇ ÝóáóÇ íõÞóÇáõ ÇÍúáöÝú æóÇóááøóåö (æóÇáúÈóÇÁõ) æóåöíó
ÇáúÃóÕúáõ ÝöíåóÇ ÊóÏúÎõáõ Úóáóì ÇáúãõÙúåóÑö æóÇáúãõÖúãóÑö äóÍúæõ
ÃóÝúÚóáõ Èöåö Ãóæú Èöß ÅÐóÇ ÊóÚóíøóäó ÑõÌõæÚõ ÇáÖøóãöíÑö Åáóì Çááøóåö
ÊóÚóÇáóì æóíóÌõæÒõ ÅÙúåóÇÑõ ÇáúÝöÚúáö ÝöíåóÇ äóÍúæõ ÍóáóÝúÊ ÈöÇóááøóåö
ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúÃóäúÓóÈõ ÊóÞúÏöíãõ ÇáúÈóÇÁö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÞóÏøóãó
ÇáúæóÇæó áößóæúäöåóÇ ÃóßúËóÑó ÇÓúÊöÚúãóÇáðÇ ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö æóáóÇ
íóÎúÝóì Ãóäøó ÇáúÞóÓóãó ÍóáóÝúÊõ æóÇáúÈóÇÁõ áöáÕøöáóÉö (æóÇáÊøóÇÁõ)
æóåöíó ÈóÏóáñ Úóäú ÇáúæóÇæö æóáóÇ ÊóÏúÎõáõ ÅáøóÇ Úóáóì áóÝúÙóÉö Çááøóåö
ÎóÇÕøóÉð äóÍúæõ ÊóÇááøóåö æóáóÇ ÊóÞõæáõ ÊóÇáÑøóÍúãóäö ÊóÇáÑøóÍöíãö æóáóÇ
íóÌõæÒõ ÅÙúåóÇÑõ ÇáúÝöÚúáö ãóÚóåóÇ æóáöáúÞóÓóãö ÍõÑõæÝñ ÃõÎóÑõ æóåöíó
áóÇãõ ÇáúÞóÓóãö æóÍõÑõæÝõ ÇáÊøóäúÈöíåö æóåóãúÒóÉõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö
æóÞóØúÚõ ÃóáöÝö ÇáúæóÕúáö æóÇáúãöíãõ ÇáúãóßúÓõæÑóÉõ æóÇáúãóÖúãõæãóÉõ Ýöí
ÇáúÞóÓóãö æóãöäú¡ ßóÞóæúáöåö áöáøóåö æóåóÇ Çááøóåö æóÇóááøóåö
æóãóÇááøóåö æóãöäú Çááøóåö¡ æóÇááøóÇãõ ÈöãóÚúäóì ÇáúÈóÇÁö
æóíóÏúÎõáõåõãóÇ ãóÚúäóì ÇáÊøóÚóÌøõÈö æóÑõÈøóãóÇ ÌóÇÁóÊú ÇáúÈóÇÁõ
áöÛóíúÑö ÇáÊøóÚóÌøõÈö Ïõæäó ÇááøóÇÒöãö ßóãóÇ Ýöí ÇáÊøóÈúíöíäö (æóÞóÏú
ÊõÖúãóÑõ) ÍõÑõæÝõ ÇáúÞóÓóãö Ýóíóßõæäõ ÍóáöÝðǺ áöÃóäøó ÍóÐúÝó ÇáúÍóÑúÝö
ãöäú ÚóÇÏóÉö ÇáúÚóÑóÈö ÅíÌóÇÒðÇ (ßóÇóááøóåö ÃóÝúÚóáõåõ) Ãóíú áóÇ
ÃóÝúÚóáõåõ æóÅöáøóÇ íóáúÒóãú Ãóäú íóÞõæáó áóÃóÝúÚóáóäåõ ÝóÊóßõæäó
ßóáöãóÉõ áóÇ ãõÖúãóÑóÉð Ýöíåöº áöÃóäøó äõæäó
(1/542)
ÇáÊøóÃúßöíÏö ÊóáúÒóãõ Ýöí ãõËúÈóÊö
ÇáúÞóÓóãö¡ ÞóÇáó ÇáÒøóíúáóÚöíøõ Ëõãøó ÅÐóÇ ÍõÐöÝó ÇáúÍóÑúÝõ æóáóãú
íõÚóæøóÖú Úóäúåõ åóÇÁõ ÇáÊøóäúÈöíåö æóáóÇ åóãúÒóÉõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö æóáóÇ
ÞóØúÚõ ÃóáöÝö ÇáúæóÕúáö áóãú íóÌõÒú ÇáúÎóÝúÖõ ÅáøóÇ Ýöí ÇÓúãö Çááøóåö
Èóáú íõäúÕóÈõ ÈöÅöÖúãóÇÑö ÝöÚúáò Ãóæú íõÑúÝóÚõ Úóáóì Ãóäøóåõ ÎóÈóÑõ
ãõÈúÊóÏóÃò ãõÖúãóÑò ÅáøóÇ Ýöí ÇÓúãóíúäö ÇõáúÊõÒöãó ÝöíåöãóÇ ÇáÑøóÝúÚõ
æóåõãóÇ Ãóíúãõäõ Çááøóåö æóáóÚóãúÑõß ÇäúÊóåóì. áóßöäú íõÝúåóãõ ãöäúåõ
Ãóäú íóßõæäó ÍóÑúÝõ ÇáÊøóäóÈøõåö æóåóãúÒóÉõ ÇáöÇÓúÊöÝúåóÇãö ãöäú
ÃóÏóæóÇÊö ÇáúÞóÓóãö æóÞóÏú ÕõÑøöÍó ÈöÃóäøóåõãóÇ ãöäúåóÇ¡ ÅáøóÇ Ãóäú
íõÞóÇáó ÈöÃóäøó ÇáúÚöæóÖó ÈóÚõÏó ãöäú ÇáúÃóÕúáö æóÅöäøóãóÇ ÞóÇáó
ÊõÖúãóÑõ æóáóãú íóÞõáú ÊõÍúÐóÝõº áöÃóäøó Ýöí ÇáúÅöÖúãóÇÑö íóÈúÞóì
ÃóËóÑõåõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÍóÐúÝö¡ áóßöäú ÈóÞöíó Ýöíåö ßóáóÇãñº áöÃóäøó
ÙõåõæÑó ÇáúÃóËóÑö íóÎúÊóÕøõ ÈöÍóÇáóÉö ÇáúÌóÑøö Ïõæäó ÍóÇáóÉö ÇáäøóÕúÈö
ÝóíóáúÒóãõ Ãóäú íõÚóÈøóÑó ÝöíåóÇ ÈöÇáúÍóÐúÝö ÊóÃóãøóáú
(æóÇáúíóãöíäõ ÈöÇóááøóåö) Ãóíú ÈöåóÐóÇ ÇáöÇÓúãö ÇáÔøóÑöíÝö æóåõæó ÇÓúãñ
áöáÐøóÇÊö ÚöäúÏó ÇáúÃóßúËóÑöíäó æóÝöíåö ÅÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøó ÈöÓúãö Çááøóåö
áóíúÓó Èöíóãöíäò æóåõæó ÇáúãõÎúÊóÇÑõ áöÚóÏóãö ÇáÊøóÚóÇÑõÝö.
æóÝöí ÇáúÞõÏõæÑöíøö Ãóäøóåõ íóãöíäñ ãóÚó ÇáäøöíøóÉö.
æóÚóäú ãõÍóãøóÏò Ãóäøóåõ íóãöíäñ ãõØúáóÞðÇ æóÇáúÅöØúáóÇÞõ ÏóÇáøñ Úóáóì
Ãóäøóåõ íóãöíäñ æóÅöäú ßóÇäó ãóÑúÝõæÚðÇ Ãóæú ãóäúÕõæÈðÇ Ãóæú ÓóÇßöäðǺ
áöÃóäøóåõ ÐößúÑó Çááøóåö ãóÚó ÍõÑõæÝö ÇáúÞóÓóãö. æóÇáúÎóØóÃõ Ýöí
ÇáúÅöÚúÑóÇÈö ÛóíúÑõ ãóÇäöÚò åóÐóÇ ÅÐóÇ ÐõßöÑó ÈöÇáúÈóÇÁö¡ æóÃóãøóÇ
ÈöÇáúæóÇæö áóÇ íóßõæäõ íóãöíäðÇ ÅáøóÇ ÈöÇáúÌóÑøö (Ãóæú ÈöÇÓúãò) åõæó
ÚõÑúÝðÇ áóÝúÙñ ÏóÇáøñ Úóáóì ÇáÐøóÇÊö æóÇáÕøöÝóÉö ÝóÇóááøóåõ ÇÓúãñ Úóáóì
ÑóÃúíò (ãöäú ÃóÓúãóÇÆöåö) ãõØúáóÞðÇ æóáóæú ÛóíúÑó ãõÎúÊóÕøò Èöåö
ßóÇáúÚóáöíãö æóÇáúÞóÇÏöÑö ÓóæóÇÁñ ÊóÚóÇÑóÝó ÇáäøóÇÓõ ÇáúÍóáöÝó Èöåö Ãóæú
áóÇ æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõº áöÃóäøó Çáúíóãöíäó ÈöÇÓúãö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì
ËóÈóÊó ÈöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «Ýóãóäú ßóÇäó
ãöäúßõãú ÍóÇáöÝðÇ ÝóáúíóÍúáöÝú ÈöÇóááøóåö Ãóæú áöíóÐóÑó» æóÇáúÍóáöÝõ
ÈöÓóÇÆöÑö ÃóÓúãóÇÆöåö ÊóÚóÇáóì ÍóáöÝñ ÈöÇóááøóåö æóãóÇ ËóÈóÊó ÈöÇáäøóÕøö
Ãóæú ÈöÏóáóÇáóÊöåö áóÇ íõÑóÇÚóì Ýöíåö ÇáúÚõÑúÝõ (ßóÇáÑøóÍúãóäö)
ÝóÅöäøóåõ áóãú íõÓúÊóÚúãóáú Ýöí ÛóíúÑöåö ÊóÚóÇáóì (æóÇáÑøóÍöíãö)
íõÓúÊóÚúãóáõ Ýöí ÛóíúÑöåö (æóÇáúÍóÞøõ) Ãóíú ãóäú áóÇ íõÞóÈøóÍõ ãöäúåõ
ÝöÚúáñ Ýóåõæó ÕöÝóÉñ ÓóáúÈöíøóÉñ¡ æóÞöíáó ãóäú áóÇ íóÝúÊóÞöÑõ Ýöí
æõÌõæÏöåö Åáóì ÛóíúÑöåö æóÞöíáó ÇáÕøóÇÏöÞõ Ýöí ÇáúÞóæúáö.
æóÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÃóÕúÍóÇÈöäóÇ Åäøó ÛóíúÑó ÇáúãõÎúÊóÕøö Èöåö áóãú íóßõäú
íóãöíäðÇ ÅáøóÇ ÈöÇáäøöíøóÉö æóÑóÌøóÍóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö
æóÇáúÛóÇíóÉöº áöÃóäøóåõ Åäú ßóÇäó ãõÓúÊóÚúãóáðÇ áöáøóåö ÊóÚóÇáóì áóÇ
ÊóÊóÚóíøóäõ ÇáúÅöÑóÇÏóÉõ ÅáøóÇ ÈöÇáäøöíøóÉö (æó) áöåóÐóÇ ÇÎúÊóÇÑó
ÇáúãõÕóäøöÝõ ÝóÞóÇáó (áóÇ íóÝúÊóÞöÑõ Åáóì äöíøóÉò ÅáøóÇ ÝöíãóÇ íõÓóãøóì
Èöåö ÛóíúÑõåõ) Ãóíú ÛóíúÑõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì (ßóÇáúÍóßöíãö æóÇáúÚóáöíãö)
.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóåõæó ÎöáóÇÝõ ÇáúãóÐúåóÈöº áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÃóÓúãóÇÁó
æóÅöäú ßóÇäóÊú ÊõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúÎóáúÞö áóßöäú ÊóÚóíøõäõ ÇáúÎóÇáöÞö
ãõÑóÇÏñ ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáúÞóÓóãö ÅÐú ÇáúÞóÓóãõ ÈöÛóíúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì
áóÇ íóÌõæÒõ ÝóßóÇäó ÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøóåõ ÃóÑóÇÏó Èöåö ÇÓúãó Çááøóåö
ÊóÚóÇáóì ÍóãúáðÇ áößóáóÇãöåö Úóáóì ÇáÕøöÍøóÉö¡ ÅáøóÇ Ãóäú íóäúæöíó Èöåö
ÛóíúÑó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÝóáóÇ íóßõæäõ íóãöíäðǺ áöÃóäøóåõ äóæóì ãóÇ
íóÍúÊóãöáõåõ ßóáóÇãõåõ ÝóíõÕóÏøóÞõ ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÑóÈøöåö
ßóÐóÇ Ýöí ÇáúÈóÏóÇÆöÚö (Ãóæú ÈöÕöÝóÉò ãöäú ÕöÝóÇÊöåö íóÍúáöÝõ ÈöåóÇ
ÚõÑúÝðÇ) Ãóíú Ýöí ÚõÑúÝö ÇáúÚóÑóÈö ÈöáóÇ æõÑõæÏö äóåúíò (ßóÚöÒøóÉö
Çááøóåö æóÌóáóÇáöåö æóßöÈúÑöíóÇÆöåö æóÚóÙóãóÊöåö æóÞõÏúÑóÊöåö) º áöÃóäøó
ÇáúÃóíúãóÇäó ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ÇáúÚõÑúÝö æóßõáøõ ãõÄúãöäò íóÚúÊóÞöÏõ
ÊóÚúÙöíãó Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóÊóÚúÙöíãó ÕöÝóÇÊöåö¡ ÝóãóÇ ÊóÚóÇÑóÝó
ÇáäøóÇÓõ ÇáúÍóáöÝó Èöåö íóßõæäõ íóãöíäðÇ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÕöÝóÇÊö ÇáúÝöÚúáö
Ãóæú ÇáÐøóÇÊö æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ¡ æóåõæó Þóæúáõ ãóÔóÇíöÎö ãóÇ æóÑóÇÁó
ÇáäøóåúÑö.
æóÞóÇáó ãóÔóÇíöÎõ ÇáúÚöÑóÇÞö ÕöÝóÇÊõ ÇáÐøóÇÊö ãõØúáóÞðÇ íóãöíäñ áóÇ
ÕöÝóÇÊõ ÇáúÝöÚúáö æóÇáúÝóÇÕöáõ ÈóíúäóåõãóÇ Ãóäøó ßõáøó ÕöÝóÉò íõæÕóÝõ
ÈöåóÇ æóÈöÖöÏøöåóÇ
(1/543)
ßóÇáÑøóÍúãóÉö Ýóåöíó ãöäú ÕöÝóÇÊö
ÇáúÝöÚúáö æóßõáøõ ÕöÝóÉò íõæÕóÝõ ÈöåóÇ æóáóÇ íõæÕóÝõ ÈöÖöÏøöåóÇ
ßóÇáúÚöÒøóÉö Ýóåöíó ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáÐøóÇÊö¡ æóÞóÇáõæÇ Åäøó ÐößúÑó
ÇáÕøöÝóÇÊö áöáÐøóÇÊö ßóÐößúÑö ÇáÐøóÇÊö æóÐößúÑó ÕöÝóÇÊö ÇáúÝöÚúáö áóíúÓó
ßóÐößúÑö ÇáÐøóÇÊö æóÇáúÍóáöÝõ ÈöÇóááøóåö ãóÔúÑõæÚñ Ïõæäó ÛóíúÑöåö¡
áóßöäøó åóÐóÇ ÇáØøóÑöíÞó ÛóíúÑõ ãóÑúÖöíøò ÚöäúÏóäóǺ áöÃóäøóåõãú
íóÚúÊóÞöÏõæäó ÈöåóÐóÇ ÇáúÝóÑúÞö ÇáúÅöÔóÇÑóÉó Åáóì ãóÐúåóÈöåöãú Ãóäøó
ÕöÝóÇÊö ÇáúÝöÚúáö ÛóíúÑõ Çááøóåö æóÇáúãóÐúåóÈõ ÚöäúÏóäóÇ Ãóäøó ÕöÝóÇÊö
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì áóÇ åõæó æóáóÇ ÛóíúÑõåõ ßõáøõåóÇ ÞóÏöíãóÉñ ÝóáóÇ
íóÓúÊóÞöíãõ ÇáúÝóÑúÞõ ÈóíúäóåõãóÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúßóÇÝöí æóáöåóÐóÇ ÇÎúÊóÇÑó
ÇáúãõÕóäøöÝõ åóÐóÇ ÝóÞóÇáó íóÍúáöÝõ ÈöåóÇ ÚõÑúÝðÇ æóåõæó ÇáúÃóÕóÍøõ
ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö (áóÇ) íóßõæäõ Çáúíóãöíäõ (ÈöÛóíúÑö
Çááøóåö) ÝóÅöäøóåõ ÍóÑóÇãñ Úóäú ÇÈúäö ÚóÈøóÇÓò - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì
ÚóäúåõãóÇ - Ãóäøóåõ ÞóÇáó áóÃóäú ÃóÍúáöÝó ÈöÇóááøóåö ßóÇÐöÈðÇ ÃóÍóÈøõ
Åáóíøó ãöäú Ãóäú ÃóÍúáöÝó ÈöÛóíúÑö Çááøóåö ÕóÇÏöÞðÇ æóÚóäú ÇÈúäö
ãóÓúÚõæÏò - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Úóäúåõ - Ãóäøóåõ ÞóÇáó ÇáúÅöÔúÑóÇßõ
ÈöÇóááøóåö ËóáóÇËóÉñ ãöäúåóÇ ÇáúÍóáöÝõ ÈöÛóíúÑö Çááøóåö æóÚóäú ÇÈúäö
ÚõãóÑó - ÑóÖöíó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÚóäúåõãóÇ - Ãóäøóåõ ÞóÇáó ÇáúÍóáöÝõ
ÈöÛóíúÑö Çááøóåö ÔöÑúßñ ÝóãóÇ ÃóÞúÓóãó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÈöÛóíúÑö ÐóÇÊöåö
æóÕöÝóÇÊöåö ãöäú Çááøóíúáö æóÇáÖøõÍóì æóÛóíúÑöåöãóÇ áóíúÓó áöáúÚóÈúÏö
Ãóäú íóÍúáöÝó ÈöåóÇ æóãóÇ ÇÚúÊóÇÏó ÇáäøóÇÓõ ãöäú ÇáúÍóáöÝö " ÈÌÇä äõæä
æÓÑÊæ " ÝóÅöäú ÇÚúÊóÞóÏó Ãóäøóåõ ÍóáöÝñ æóÇáúÈöÑøõ Èöåö æóÇÌöÈñ
íõßóÝøöÑõ.
æóÞóÇáó Úóáöíøñ ÇáÑøóÇÒöíø Åäøöí ÃóÎóÇÝõ ÇáúßõÝúÑó Úóáóì ãóäú ÞóÇáó
ÈöÍóíóÇÊöí æóÍóíóÇÊöß æóãóÇ ÃóÔúÈóåóåõ.
æóÝöí ÇáúãõäúíóÉö Ãóäøó ÇáúÌóÇåöáó ÇáøóÐöí íóÍúáöÝõ ÈöÑõæÍö ÇáúÃóãöíÑö
æóÍóíóÇÊöåö æóÑóÃúÓöåö áóãú íóÊóÍóÞøóÞú ÅÓúáóÇãõåõ ÈóÚúÏõ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (ßóÇáúÞõÑúÂäö) æóÓõæÑóÉò ãöäúåõ æóÇáúãõÕúÍóÝõ
æóÇáÔøóÑóÇÆöÚõ æóÇáúÚöÈóÇÏóÇÊõ ßóÇáÕøóáóÇÉö æóÛóíúÑöåóÇ (æóÇáäøóÈöíøö
æóÇáúÚóÑúÔö æóÇáúßóÚúÈóÉö) º áöÃóäøó ÇáúÚóÑóÈó ãóÇ ÊóÚóÇÑóÝõæåóÇ
íóãöíäðÇ æóÐóáößó ÅÐóÇ áóãú íõÑöÏú ÈöÇáúÞõÑúÂäö ÇáúßóáóÇãó ÇáäøóÝúÓöíøó
ÃóãøóÇ áóæú ÃõÑöíÏó Ýóíóßõæäõ íóãöíäðÇ åóÐóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó æóÇáúÞõÑúÂäö
æóÇáäøóÈöíøö¡ ÃóãøóÇ áóæú ÞóÇáó ÃóäóÇ ÈóÑöíÁñ ãöäú ÇáúÞõÑúÂäö
æóÇáäøóÈöíøö ÝóÅöäøóåõ íóßõæäõ íóãöíäðǺ áöÃóäøó ÇáúÈóÑóÇÁóÉó ãöäúåõãóÇ
ßõÝúÑñ¡ æóÊóÚúáöíÞõ ÇáúßõÝúÑö ÈöÇáÔøóÑúØö íóãöíäñ¡ æóáóæú ÞóÇáó ÃóäóÇ
ÈóÑöíÁñ ãöäú ÇáúãõÕúÍóÝö áóÇ íóßõæäõ íóãöíäðÇ æóáóæú ÞóÇáó ÃóäóÇ ÈóÑöíÁñ
ãöãøóÇ Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö íóßõæäõ íóãöíäðǺ áöÃóäøó ãóÇ Ýöí ÇáúãõÕúÍóÝö
ÞõÑúÂäñ ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó ÃóäóÇ ÈóÑöíÁñ ãöäú ÇáúÞõÑúÂäö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúßóÇÝöí.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö æóáóÇ íóÎúÝóì Ãóäøó ÇáúÍóáöÝó ÈöÇáúãõÕúÍóÝö ÇáúÂäó
ãõÊóÚóÇÑóÝñ Ýóíóßõæäõ íóãöíäðÇ æóÊóãóÇãõåõ Ýöíåö ÝóáúíõÑóÇÌóÚú.
æóÞóÇáó ÇáúÚóíúäöíøõ áóæú ÍóáóÝó ÈöÇáúãõÕúÍóÝö Ãóæú æóÖóÚó íóÏóåõ
Úóáóíúåö Ãóæú ÞóÇáó æóÍóÞøõ åóÐóÇ Ýóåõæó íóãöíäñ æóáóÇ ÓöíøóãóÇ Ýöí
åóÐóÇ ÇáÒøóãóÇäö ÇáøóÐöí ßóËõÑó Ýöíåö ÇáúÍóáöÝõ Èöåö (æóáóÇ) íóßõæäõ
Çáúíóãöíäõ ÃóíúÖðÇ (ÈöÕöÝóÉò áóÇ íõÍúáóÝõ ÈöåóÇ ÚõÑúÝðÇ) Ãóíú Ýöí ÚõÑúÝö
ÇáúÚóÑóÈö (ßóÑóÍúãóÊöåö) ÊóÚóÇáóì ãöäú ÇáÕøöÝóÇÊö ÇáúÍóÞöíÞöíøóÉö
ÝóÅöäøó ãóÑúÌöÚóåõ ÇáúÅöÑóÇÏóÉõ ÅÐú ÇáúãóÚúäóì ÅÑóÇÏóÉõ ÇáúÅöäúÚóÇãö
(æóÚöáúãöåö) ÕöÝóÉñ ÈöåóÇ áóÇ íóÎúÝóì Úóáóíúåö ÔóíúÁñ (æóÑöÖóÇåõ) Ãóíú
ÊóÑúßõåõ ÇáöÇÚúÊöÑóÇÖó áóÇ ÇáúÅöÑóÇÏóÉó ßóãóÇ ÞóÇáó ÇáúãõÚúÊóÒöáóÉõ
ÝóÅöäøó ÇáúßõÝúÑó ãóÚó ßóæúäöåö ãõÑóÇÏðÇ áóåõ ÊóÚóÇáóì áóíúÓó ãóÑúÖöíøðÇ
ÚöäúÏóåõº áöÃóäøóåõ íõÚúÊóÑóÖõ Úóáóíúåö æóíõÄóÇÎóÐõ Èöåö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (æóÛóÖóÈöåö) Ãóíú ÇäúÊöÞóÇãöåö æóßóæúäöåö ãõÚóÇÞöÈðÇ
áöãóäú ÚóÕóÇåõ (æóÓóÎóØöåö) Ãóíú ÅäúÒóÇáö ÚõÞõæÈóÊöåö æóÝöí ÇáúÃóÕúáö
ÇáúÛóÖóÈõ ÇáÔøóÏöíÏõ ÇáúãõÞúÊóÖöí áöáúÚõÞõæÈóÉö (æóÚóÐóÇÈöåö) Ãóíú
ÚõÞõæÈóÊöåö (æóÞóæúáõåõ) ãõÈúÊóÏóÃñ (áóÚóãúÑõ Çááøóåö) ÚóØúÝõ ÈóíóÇäò
(íóãöíäñ) ÎóÈóÑõ ÇáúãõÈúÊóÏóÃö æóÇáúÚóãúÑõ åõæó ÇáúÈóÞóÇÁõ ãóÖúãõæãðÇ
æóãóÝúÊõæÍðÇ æóáóãú íõÓúÊóÚúãóáú Ýöí Çáúíóãöíäö ÅáøóÇ ÇáúãóÝúÊõæÍõ
æóåõæó
(1/544)
ãöäú ÕöÝóÇÊö ÇáÐøóÇÊö¡ ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó
æóÇóááøóåö ÇáúÈóÇÞöí æóåõæó ãõÈúÊóÏóÃñ æóÇááøóÇãõ áöÊóæúßöíÏö
ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóÎóÈóÑõåõ ãóÍúÐõæÝñ åõæó ÞóÓóãöí Ãóæú ãóÇ ÃõÞúÓöãõ Èöåö
æóáóÇ íóÌõæÒõ Ãóäú íõÞóÇáó áóÚóãúÑõ ÝóáóǺ áöÃóäøóåõ ßóÈöíÑóÉñ ÝóÅöÐóÇ
ÍóáóÝó áóíúÓó áóåõ Ãóäú íóÈóÑøó Èóáú íóÌöÈõ Ãóäú íóÍúäóËó ÝóÅöäøó
ÇáúÈöÑøó Ýöíåö ßõÝúÑñ ÚöäúÏó ÈóÚúÖöåöãú.
(æóßóÐóÇ) íóãöíäõ Þóæúáöåö (æóÃóíúãõ Çááøóåö) ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö
æóßóÓúÑöåóÇ ãóÚó Öóãøó Çáúãöíãö ãóÞúÕõæÑðÇ æóÃóíúãóäõ Çááøóåö ÈöÝóÊúÍö
ÇáúåóãúÒóÉö æóßóÓúÑöåóÇ æóÞóÏú íõÞóÇáõ åóíúãõ Çááøóåö ÈöÞóáúÈö
ÇáúåóãúÒóÉö ÇáúãóÝúÊõæÍóÉö åóÇÁð æóÞóÏú ÊõÍúÐóÝõ ÇáúíóÇÁõ ãóÚó Çáäøõæäö
ÝóíõÞóÇáõ Ãóãú ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö æóßóÓúÑöåóÇ æóáóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ
ãóÞúÕõæÑðÇ ÅáøóÇ Ãóíúãóäõ ãóÚó ÇáúÌóáóÇáóÉö æóåõæó ÌóãúÚõ íóãöíäò ÚöäúÏó
ÇáúßõæÝöíøóÉö æóåóãúÒóÊõåõ ÞóØúÚöíøóÉñ ÌõÚöáóÊú æóÕúáöíøóÉð áößóËúÑóÉö
ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÊóÎúÝöíÝðÇ æóäóÝúíö ÓöíÈóæóíúåö Ãóäú íóßõæäó ÌóãúÚðǺ
áöÃóäøó ÇáúÌóãúÚó áóÇ íóÈúÞóì Úóáóì ÍóÑúÝò æóÇÍöÏò æóåóãúÒóÊõåõ
æóÕúáöíøóÉñ ÚöäúÏóåõ ÇõÌúÊõáöÈóÊú áöíõãúßöäó Èöåö ÇáäøõØúÞõ¡ æóÚöäúÏó
ÇáúÈóÕúÑöíøóÉö åõæó ãöäú ÕöáóÇÊö ÇáúÞóÓóãö æóãóÚúäóÇåõ æóÇóááøóåö Ãóíú
ßóáöãóÉð ãõÓúÊóÞöáøóÉð ßóÇáúæóÇæö ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóÇáó Ãóíúãõ
Çááøóåö ÈöÏõæäö ÇáúæóÇæö áóßóÇäó Ãóæúáóì ÅáøóÇ Ãóäú íõÞóÇáó Åäøó
ÇÎúÊöíóÇÑó ÇáúÃóßúËóÑö ßóæúäõåõ ÌóãúÚó Çáúíóãöíäö ÝóÃóÊóì ÈöÇáúæóÇæö
ÈöäóÇÁð Úóáóì Ðóáößó ÊóÃóãøóáú
(æó) ßóÐóÇ áóæú ÞóÇáó ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö (ÓæßäÏ ãíÎæÑã ÈÎÏÇí) íóßõæäõ
íóãöíäðǺ áöÃóäøóåõ áöáúÍóÇáö.
æóÝöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö åõæó ãóÌóÇÒñ ÅÐú ÇáÔøóÑúØöíøóÉõ áóíúÓóÊú
ÈöÞóÓóãò.
(æóßóÐóÇ Þóæúáõåõ æóÚóåúÏõ Çááøóåö æóãöíËóÇÞõåõ) æóßóÐóÇ æóÐöãøóÊõåõ
æóÃóãóÇäóÊõåõº áöÃóäøó ÇáúÚóåúÏó íóãöíäñ æóÇáúãöíËóÇÞõ Ýöí ãóÚúäóÇåõ
æóÃóØúáóÞóåõ ÝóÔóãöáó ãóÇ ÅÐóÇ áóãú íóäúæö áöÛóáóÈóÉö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö
ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÞõÕöÏó Èöåö ÛóíúÑõ Çáúíóãöíäö ÝóíóÏöíäõ.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ íóßõæäõ åóÐóÇ ÇáäøóæúÚõ íóãöíäðÇ ÅáøóÇ
ÈöÇáäøöíøóÉö (æó) ßóÐóÇ (ÃõÞúÓöãõ æóÃóÍúáöÝõ) ÈößóÓúÑö ÇááøóÇãö
(æóÃóÔúåóÏõ) ÈöÝóÊúÍö ÇáúåóãúÒóÉö æóÇáúåóÇÁö ÝóÅöäøó åóÐöåö ÇáúÃóáúÝóÇÙó
ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ Ýöí ÇáúÍóáöÝö ÝóÌõÚöáó ÍóáöÝðÇ Ýöí ÇáúÍóÇáö.
(æóÅöäú áóãú íóÞõáú) ãóÚóåõ áóÝúÙóÉõ (ÈöÇóááøóåö) .
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ íóßõæäõ íóãöíäðÇ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó
ÈöÇóááøóåö æóÅöäú áóãú íóäúæö æóÞóÇáó ãóÇáößñ Åäú äóæóì Ýóåõæó íóãöíäñ
æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ.
(æóßóÐóÇ) Þóæúáõåõ (Úóáóì äóÐúÑò) åõæó Ãóäú ÊõæÌöÈó Úóáóì äóÝúÓöß ãóÇ
áóíúÓó ÈöæóÇÌöÈò (Ãóæú) Úóáóì (íóãöíäò) ãóÚúäóÇåõ Úóáóì ãõæÌöÈö íóãöíäò
(Ãóæú) Úóáóì (ÚóåúÏò) º áöÃóäøó ÇáúÚóåúÏó ÈöãóÚúäóì Çáúíóãöíäö.
(æóÅöäú) æóÕúáöíøóÉñ (áóãú íõÖöÝú) åóÐöåö ÇáúÃóáúÝóÇÙó (Åáóì Çááøóåö)
áóßöäú íõÔúÊóÑóØõ Ãóäú íóÐúßõÑó ÇáúãóÍúáõæÝó Úóáóíúåö áößóæúäöåóÇ
íóãöíäðÇ ãõäúÚóÞöÏóÉð ãöËúáõ Ãóäú íóÞõæáó Åäú ÝóÚóáúÊ ßóÐóÇ ÝóÚóáóíøó
äóÐúÑñ¡ ÍóÊøóì ÅÐóÇ áóãú íõÖöÝú ÈöãóÇ ÍóáóÝó Úóáóíúåö áóÒöãóÊúåõ
ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ áóãú íõÓóãøö ÔóíúÆðÇ ÈöÃóäú ÞóÇáó Úóáóíøó
äóÐúÑõ Çááøóåö ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóßõæäõ íóãöíäðÇ æóáóßöäú ÊóáúÒóãõåõ
ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ åóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú íóäúæö ÈöåóÐóÇ ÇáäøóÐúÑö ÇáúãõØúáóÞö
ÔóíúÆðÇ ãöäú ÇáúÞõÑóÈö ßóÍóÌøò Ãóæú Õóæúãò ÝóÅöäú äóæóì ÔóíúÆðÇ ãöäúåóÇ
íóÕöÍøõ ÇáäøóÐúÑõ ÈöåóÇ ÝóÚóáóíúåö ãóÇ äóæóì æóÅöäú áóãú íóäúæö
ÝóÚóáóíúåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö¡ (æóßóÐóÇ Þóæúáõåõ Åäú
ÝóÚóáó ßóÐóÇ) Ãóíú Åäú ÏóÎóáó ÇáÏøóÇÑó ãóËóáðÇ (Ýóåõæó ßóÇÝöÑñ Ãóæú
íóåõæÏöíøñ Ãóæú äóÕúÑóÇäöíøñ) Ãóæú ãóÌõæÓöíøñ Ãóæú ÛóíúÑõåóÇ (Ãóæú
ÈóÑöíÁñ ãöäú Çááøóåö) Ãóæú ãöäú ÇáÑøõÓõáö Ãóæú ãöäú ÇáúÅöÓúáóÇãö Ãóæú
ãöäú ÇáúãõÄúãöäöíäó Ãóæú ãöäú áóÇ Åáóåó ÅáøóÇ Çááøóåõ Ãóæú ãöäú
ÇáÕøóáóÇÉö Ãóæú ãöäú ÇáúÞöÈúáóÉö Ãóæú ãöäú Õóæúãö ÑóãóÖóÇäó Ãóæú ãöäú
ÛóíúÑöåóÇ ãöãøóÇ ÅÐóÇ ÃóäúßóÑóåõ ÕóÇÑó ßóÇÝöÑðÇ íóãöíäñ íóÓúÊóæúÌöÈõ
ÇáúßóÝøóÇÑóÉó ÅÐóÇ ÍóäöËó Åäú ßóÇäó Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö ÝóÃóãøóÇ Ýöí
ÇáúãóÇÖöí áöÔóíúÁò ÞóÏú ÝóÚóáóåõ Ýóåõæó ÇáúÛóãõæÓõ æóáóÇ íóßúÝõÑõ.
æóÞóÇáó ãõÍóãøóÏõ Èúäõ ãõÞóÇÊöáò íóßúÝõÑõº áöÃóäøóåõ ÚóáøóÞó
(1/545)
ÇáúßõÝúÑó ÈöãóÇ åõæó ãóæúÌõæÏñ
æóÇáÊøóÚúáöíÞõ ÈöÃóãúÑò ßóÇÆöäò ÊóäúÌöíÒñ ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó åõæó ßóÇÝöÑñ
æóÇáúÃóÕóÍøõ Ãóäøó ÇáúÍóÇáöÝó áóãú íóßúÝõÑõ ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö
ÝóáöåóÐóÇ ÞóÇáó (æóáóÇ íóÕöíÑõ ßóÇÝöÑðÇ ÈöÇáúÍöäúËö ÝöíåóÇ ÓóæóÇÁñ
ÚóáøóÞóåõ) Ãóíú ÇáúßõÝúÑó (ÈöãóÇÖò Ãóæú ãõÓúÊóÞúÈóáò Åäú ßóÇäó íóÚúáóãõ)
ÇáúÍóÇáöÝõ (Ãóäøóåõ íóãöíäñ æóÅöäú ßóÇäó ÚöäúÏóåõ Ãóäøóåõ íóßúÝõÑõ
íóÕöíÑõ Èöåö ßóÇÝöÑðÇ) .
æóÝöí ÇáúãõÌúÊóÈóì æóÇáÐøóÎöíÑóÉö æóÇáúÝóÊúæóì Úóáóì Ãóäøóåõ Åäú
ÇÚúÊóÞóÏó ÇáúßõÝúÑó Èöåö íóßúÝõÑõ æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö
æóÇáúãóÇÖöí ÌóãöíÚðÇ.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÇáÕøóÍöíÍõ Ãóäøóåõ Åäú ßóÇäó ÚóÇáöãðÇ Ãóäøóåõ íóãöíäñ
ÅãøóÇ ãõäúÚóÞöÏóÉñ Ãóæú ÛóãõæÓñ áóÇ íóßúÝõÑõ ÈöÇáúãóÇÖöí æóÅöäú ßóÇäó
ÌóÇåöáðÇ¡ æóÚöäúÏóåõ Ãóäøóåõ íóßúÝõÑõ ÈöÇáúÍóáöÝö Ýöí ÇáúÛóãõæÓö Ãóæú
ÈöãõÈóÇÔóÑóÉö ÇáÔøóÑúØö Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö íóßúÝõÑõ ÝöíåöãóǺ áöÃóäøóåõ
áóãøóÇ ÃóÞúÏóãó Úóáóíúåö æóÚöäúÏóåõ Ãóäøó ÇáúãõÞóÏøöãó íóßúÝõÑõ ÝóÞóÏú
ÑóÖöíó ÈöÇáúßõÝúÑö ßóÐóÇ Ýöí ßóËöíÑò ãöäú ÇáúßõÊõÈö (æóÞóæúáõåõ)
ãõÈúÊóÏóÃñ ÎóÈóÑõåõ Þóæúáõåõ ÇáúÂÊöí áóíúÓó Èöíóãöíäò (Åäú ÝóÚóáóåõ
ÝóÚóáóíúåö ÛóÖóÈõ Çááøóåö Ãóæú ÓóÎóØõåõ Ãóæú áóÚúäóÊõåõ Ãóæú åõæó ÒóÇäò
Ãóæú ÓóÇÑöÞñ Ãóæú ÔóÇÑöÈõ ÎóãúÑò Ãóæú Âßöáõ ÑöÈðÇ áóíúÓó Èöíóãöíäò)
áöÚóÏóãö ÇáÊøóÚóÇÑõÝö.
(ßóÐóÇ) áóíúÓó Èöíóãöíäò (Þóæúáõåõ ÍóÞøðÇ Ãóæú æóÍóÞøö Çááøóåö) ÚöäúÏó
ÇáØøóÑóÝóíúäö æóÅöÍúÏóì ÇáÑøöæóÇíóÊóíúäö Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÚóäúåõ Ýöí
ÑöæóÇíóÉò ÃõÎúÑóì Ãóäøóåõ íóßõæäõ íóãöíäðÇ ÝóáöåóÐóÇ ÞóÇáó (ÎöáóÇÝðÇ
áöÃóÈöí íõæÓõÝó) º áöÃóäøó ÇáúÍóÞøó ãöäú ÕöÝóÇÊö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì æóåõæó
ÍóÞöíÞóÉñ ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ ÞóÇáó æóÇóááøóåö ÇáúÍóÞøö æóÇáúÍóáöÝõ Èöåö
ãõÊóÚóÇÑóÝñ æóåõæó ãõÎúÊóÇÑõ ÕóÇÍöÈö ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö æóáóåõãóÇ Ãóäøóåõ
íõÑóÇÏõ Èöåö ØóÇÚóÉõ Çááøóåö ÊóÚóÇáóì ÅÐú ÇáØøóÇÚóÇÊõ ÍõÞõæÞõåõ
Ýóíóßõæäõ ÍóÇáöÝðÇ ÈöÛóíúÑö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ ÞõíøöÏó ÈöÇáúÍóÞøö
ÇáúãõÖóÇÝöº áöÃóäøóåõ áóæú ÞóÇáó æóÇáúÍóÞøö íóßõæäõ íóãöíäðÇ æóáóæú
ÞóÇáó ÍóÞøðÇ áóÇ íóßõæäõ íóãöíäðǺ áöÃóäøó ÇáúãõäóßøóÑó ãöäúåõ íõÑóÇÏõ
ÊóÍúÞöíÞõ ÇáúæóÚúÏö æóãóÚúäóÇåõ ÃóÝúÚóáõ åóÐóÇ áóÇ ãóÍóÇáóÉó áóßöäú
åóÐóÇ Þóæúáõ ÇáúÈóÚúÖö¡ æóÇáÕøóÍöíÍõ Ãóäøóåõ Åäú ÃóÑóÇÏó Èöåö ÇÓúãó
Çááøóåö ÊóÚóÇáóì íóßõæäõ íóãöíäðÇ¡ æóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøó ÇáúÍóÞøó ÅãøóÇ
Ãóäú íõÐúßóÑó ãõÚóÑøóÝðÇ Ãóæú ãõäóßøóÑðÇ Ãóæú ãõÖóÇÝðÇ ÝóÇáúÍóÞøõ
ãõÚóÑøóÝðÇ ÓóæóÇÁñ ÈöÇáúæóÇæö Ãóæú ÈöÇáúíóÇÁö íóãöíäñ ÇÊøöÝóÇÞðÇ
æóãõäóßøóÑðÇ íóãöíäñ Úóáóì ÇáúÃóÕóÍøö Åäú äóæóì æóãõÖóÇÝðÇ Åäú ßóÇäó
ÈöÇáúÈóÇÁö Ýóíóãöíäñ ÇÊøöÝóÇÞðÇ æóÅöäú ßóÇäó ÈöÇáúæóÇæö ÝóÝöíåö
ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ ÇáÓøóÇÈöÞõ¡ æóÇáúãõÎúÊóÇÑõ Ãóäøóåõ íóãöíäñ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÈóÍúÑö æóÛóíúÑöåö ÝóÈöåóÐóÇ ÙóåóÑó ÞõÕõæÑõ ÇáúãóÊúäö ÊóÃóãøóáú.
(æóßóÐóÇ) áóíúÓó Èöíóãöíäò (Þóæúáõåõ ÓæßäÏ ÎæÑã ÈÎÏÇí) º áöÃóäøóåõ
æóÚúÏñ.
æóÝöí ÇáúãõÍöíØö Ãóäøóåõ íóãöíäñ (íóÇ ÈöØóáóÇÞö Òä) æóÇáúÃóÍúÓóäõ Ãóæú
ãóßóÇäó¡ íóÇ Ãóíú Ãóæú ÓæßäÏ ÎæÑã ÈöØóáóÇÞö Òä¡ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÑóÇÚóì
ÊóäóÇÓõÈó ÇáØøóÑóÝóíúäö (æóãóäú ÍóÑøóãó ãöáúßóåõ) Úóáóì äóÝúÓöåö ÈöÃóäú
ÞóÇáó ÍóÑøóãúÊ Úóáóíøó ØóÚóÇãöí Ãóæú äóÍúæóåõ (áóÇ íóÍúÑõãõ) º áöÃóäøóåõ
ÞóáúÈõ ÇáúãóÔúÑõæÚö æóÛóíúÑöåö æóáóÇ ÞõÏúÑóÉó áóåõ Úóáóì Ðóáößó Èóáú
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì åõæó ÇáúãõÊóÕóÑøöÝõ Ýöí Ðóáößó.
(æóÅöäú ÇÓúÊóÈóÇÍóåõ) Ãóíú Åäú ÚóÇãóáó ãõÚóÇãóáóÉó ÇáúãõÈóÇÍö (Ãóæú
ÔóíúÆðÇ ãöäúåõ ÝóÚóáóíúåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ) áöÞóæúáöåö ÊóÚóÇáóì
(1/546)
{ÞóÏú ÝóÑóÖó Çááøóåõ áóßõãú ÊóÍöáøóÉó
ÃóíúãóÇäößõãú} [ÇáÊÍÑíã: 2] æóÞóÇáó ãóÇáößñ æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ
ßóÝøóÇÑóÉó Úóáóíúåö ÅáøóÇ Ýöí ÍóÞøö ÇáäøöÓóÇÁö æóÇáúÌóæóÇÑöí¡
æóÞóíøóÏúäóÇ ÈöÞóæúáöäóÇ Úóáóì äóÝúÓöåöº áöÃóäøóåõ áóæú ÌóÚóáó
ÍõÑúãóÊóåõ ãõÚóáøóÞóÉð Úóáóì ÝöÚúáöåö ÝóáóÇ ÊóáúÒóãõåõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ¡
ßóãóÇ áóæú ÞóÇáó Åäú ÃóßóáúÊ åóÐóÇ ÇáØøóÚóÇãó Ýóåõæó Úóáóíøó ÍóÑóÇãñ
ÝóÃóßóáóåõ áóÇ íóÍúäóËõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö¡ æóáóæú ÞóÇáó ÔóíúÆðÇ
ãóßóÇäó ãöáúßöåö áóßóÇäó Ãóæúáóì áöíóÔúãóáó ÇáúÃóÚúíóÇäó æóÇáúÃóÝúÚóÇáó
æóãöáúßóåõ æóãöáúßó ÛóíúÑöåö¡ æóãóÇ ßóÇäó ÍóáóÇáðÇ æóãóÇ ßóÇäó ÍóÑóÇãðÇ
ÝóíóÏúÎõáõ Ýöíåö ãóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó ßóáóÇãõß Úóáóíøó ÍóÑóÇãñ Ãóæú ãóÚöí Ãóæú
ÇáúßóáóÇãõ ãóÚóß ÍóÑóÇãñ ßóãóÇ Ýöí ÇáúãöäóÍö æóÛóíúÑöåö (æóÞóæúáõåõ
ßõáøõ ÍóáóÇáò Úóáóíøó ÍóÑóÇãñ) íõÍúãóáõ (Úóáóì ÇáØøóÚóÇãö æóÇáÔøóÑóÇÈö)
ÅáøóÇ Ãóäú íóäúæöíó ÛóíúÑó Ðóáößó æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú íóÍúäóËó ßóãóÇ
ÝóÑóÛóº áöÃóäøóåõ ÈóÇÔóÑó ÝöÚúáðÇ ãõÈóÇÍðÇ æóåõæó ÇáÊøóäóÝøõÓõ
æóäóÍúæõåõ æóåõæó Þóæúáõ ÒõÝóÑó¡ æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó
ÇáúãóÞúÕõæÏó ÇáúÈöÑøõ æóáóÇ íóÍúÕõáõ ÅáøóÇ Úóáóì ÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÚõãõæãö
ÝóíóÓúÞõØõ ÇáúÚõãõæãõ ÝóíóäúÕóÑöÝõ Åáóì ÇáØøóÚóÇãö æóÇáÔøóÑóÇÈöº
áöÃóäøóåõ íõÓúÊóÚúãóáõ ÝöíãóÇ íõÊóäóÇæóáõ ÚóÇÏóÉð¡ æóáóæú äóæóì
ÇãúÑóÃóÊóåõ ÏóÎóáóÊú ãóÚó ÇáúãóÃúßõæáö æóÇáúãóÔúÑõæÈö æóÕóÇÑó ãõæáöíðÇ
æóÅöäú äóæóì ÇãúÑóÃóÊóåõ æóÍúÏóåóÇ ÕõÏøöÞó æóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáúÃóßúáö
æóÇáÔøõÑúÈö ÞóÇáó ãóÔóÇíöÎõäóÇ åóÐóÇ Ýöí ÚõÑúÝöåöãú ÃóãøóÇ Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ
íóßõæäõ ØóáóÇÞðÇ ÚõÑúÝðÇ æóíóÞóÚõ ÈöÛóíúÑö äöíøóÉòº áöÃóäøóåõãú
ÊóÚóÇÑóÝõæåõ ÝóÕóÇÑó ßóÇáÕøóÑöíÍö æóÚóäú åóÐóÇ ÞóÇáó (æóÇáúÝóÊúæóì)
Úóáóì (Ãóäøóåõ ÊóØúáõÞõ ÇãúÑóÃóÊõåõ ÈöáóÇ äöíøóÉò) áöÛóáóÈóÉö
ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÍóÊøóì áóæú ÞóÇáó áóãú Ãóäúæö Èöåö ÇáØøóáóÇÞó áóÇ
íõÕóÏøóÞõ ÞóÖóÇÁð åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú áóåõ ÇãúÑóÃóÉñ ÝóÅöäú Êóßõäú áóåõ
ÇãúÑóÃóÉñ ÝóÃóßóáó Ãóæú ÔóÑöÈó ÊóÌöÈõ Úóáóíúåö ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ
áöÇäúÕöÑóÇÝöåö ÚöäúÏó ÚóÏóãö ÇáÒøóæúÌóÉö ÅáóíúåöãóÇ ßóãóÇ Ýöí
ÇáäøöåóÇíóÉö (æóãöËúáõåõ) Þóæúáõåõ (ÍóáóÇá ÈÑæì ÍÑÇã) æóãóÚúäóÇåõ
ÇáúÍóáóÇáõ Úóáóíúåö ÍóÑóÇãõ Ãóæú ÍóáóÇáõ Çááøóåö Ãóæú ÍóáóÇáõ
ÇáúãõÓúáöãöíäó (æóÞóæúáõåõ åÑÌå ÈÏÓÊ ÑÇÓÊ ßíÑã ÈÑæí ÍóÑóÇãñ) .
æóÝöí ÇáÊøóÈúíöíäö æóÇÎúÊóáóÝõæÇ Ýöí Ãóäøóåõ åóáú ÊõÔúÊóÑóØõ Ýöíåö
ÇáäøöíøóÉõ æóÇáúÃóÙúåóÑõ Ãóäøóåõ íõÌúÚóáõ ØóáóÇÞðÇ ãöäú ÛóíúÑö äöíøóÉò
áöáúÚõÑúÝö.
æóÝöí ÇáúßóÇÝöí áóæú ÞóÇáó ÍóáóÇáõ Çááøóåö Úóáóíøó ÍóÑóÇãñ æóáóåõ
ÇãúÑóÃóÊóÇäö íóÞóÚõ ÇáØøóáóÇÞõ Úóáóì æóÇÍöÏóÉò æóÚóáóíúåö ÇáúÈóíóÇäõ Ýöí
ÇáúÃóÙúåóÑö¡ áóßöäú Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóÅöäú ßõäøó ËóáóÇËðÇ Ãóæú ÃóÑúÈóÚðÇ
ÊóÞóÚõ Úóáóì ßõáøö æóÇÍöÏóÉò æóÇÍöÏóÉñ ÈóÇÆöäóÉñ.
(æóãóäú äóÐóÑó) ÈöãóÇ åõæó æóÇÌöÈñ ÞóÕúÏðÇ ãöäú ÌöäúÓöåö æóåõæó
ÚöÈóÇÏóÉñ ãóÞúÕõæÏóÉñ (äóÐúÑðÇ ãõØúáóÞðÇ) ÛóíúÑó ãõÚóáøóÞò ÈöÔóÑúØò
ÈöÞóÑöíäóÉö ÇáÊøóÞóÇÈõáö ãöËúáõ Ãóäú íóÞõæáó áöáøóåö Úóáóíøó ÍóÌøñ Ãóæú
ÚõãúÑóÉñ Ãóæú ÇÚúÊößóÇÝñ Ãóæú áöáøóåö Úóáóíøó äóÐúÑñ æóÃóÑóÇÏó Èöåö
ÔóíúÆðÇ ÈöÚóíúäöåö ßóÇáÕøóÏóÞóÉö¡ ÝóÅöäøó åóÐöåö ÚöÈóÇÏóÇÊñ ãóÞúÕõæÏóÉñ
æóãöäú ÌöäúÓöåóÇ æóÇÌöÈñ¡ æóÅöäøóãóÇ ÞõíøöÏó ÇáäøóÐúÑõ Èöåöº áöÃóäøóåõ
áóãú íóáúÒóãú ÇáäøóÇÐöÑó ãóÇ áóíúÓó ãöäú ÌöäúÓöåö ÝóÑúÖñ ßóÞöÑóÇÁóÉö
ÇáúÞõÑúÂäö æóÕóáóÇÉö ÇáúÌöäóÇÒóÉö æóÏõÎõæáö ÇáúãóÓúÌöÏö æóÈöäóÇÁö
ÇáúãóÓóÇÌöÏö æóÇáÓøöÞóÇíóÉö æóÚöãóÇÑóÊöåöãóÇ æóÅößúÑóÇãö ÇáúÃóíúÊóÇãö
æóÚöíóÇÏóÉö ÇáúãóÑöíÖö æóÒöíóÇÑóÉö ÇáúÞõÈõæÑö æóÒöíóÇÑóÉö ÞóÈúÑö
ÇáäøóÈöíøö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - æóÃóßúÝóÇäö ÇáúãóæúÊóì
æóÊóØúáöíÞö ÇãúÑóÃóÊöåö æóÊóÒúæöíÌö ÝõáóÇäóÉó áóãú íóáúÒóãúåõ ÔóíúÁñ Ýöí
åóÐöåö ÇáúæõÌõæåöº áöÃóäøóåóÇ áóíúÓó áóåóÇ ÃóÕúáñ Ýöí ÇáúÝõÑõæÖö
ÇáúãóÞúÕõæÏóÉö ßóãóÇ Ýöí ßóËöíÑò ãöäú ÇáúßõÊõÈö ÝóÚóáóì åóÐóÇ íóáúÒóãõ
Úóáóì ÇáúãõÕóäøöÝö ÊóÞúíöíÏõåõ ßóãóÇ ÞóíøóÏúäóÇåõ ÊóÃóãøóáú
(Ãóæú) äóÐóÑó (ãõÚóáøóÞðÇ ÈöÔóÑúØò íõÑöíÏõåõ) Ãóíú íõÑöíÏõ æõÌõæÏóåõ
ÈöÌóáúÈö ãóäúÝóÚóÉò Ãóæú ÏóÝúÚö ãóÖóÑøóÉò (ßóÅöäú ÞóÏöãó ÛóÇÆöÈöí) Ãóæú
ÔóÝóì Çááøóåõ ãóÑöíÖöí Ãóæú ãóÇÊó ÚóÏõæøöí Ýóáöáøóåö Úóáóíøó Õóæúãõ
ÓóäóÉò Ãóæú ÚöÊúÞõ ãóãúáõæßò Ãóæú ÕóáóÇÉñ (æóæõÌöÏó) Ðóáößó ÇáÔøóÑúØõ
ÚóØúÝñ Úóáóì äóÐúÑö ÇáúãõÞóÏøóÑö Ýöí Þóæúáöåö
(1/547)
Ãóæú ãõÚóáøóÞðÇ (áóÒöãóåõ ÇáúæóÝóÇÁõ)
ÈöãóÇ äóÐóÑó æóáóãú íóÎúÑõÌú Úóäú ÇáúÚõåúÏóÉö ÈöÇáúßóÝøóÇÑóÉö Ýöí
ÇáÕøõæÑóÊóíúäö ÈöáóÇ ÎöáóÇÝò.
(æóáóæú ÚóáøóÞóåõ ÈöÔóÑúØò áóÇ íõÑöíÏõåõ) åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉõ ÕöÝóÉõ
ÔóÑúØò (ßóÅöäú ÒóäóíúÊ) Ãóæú ÔóÑöÈúÊ ÎóãúÑðÇ Ýóáöáøóåö Úóáóíøó ßóÐóÇ
Ãóæú äóÐóÑó (ÎõíøöÑó Èóíúäó ÇáúæóÝóÇÁö) ÈöÃóÕúáö ÇáúÞõÑúÈóÉö ÇáøóÊöí
ÇáúÊóÒóãóåóÇ áóÇ Èößõáøö æóÕúÝò ÇáúÊóÒóãóåõ æóÊóãóÇãõåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö
ÝóÚóáóì åóÐóÇ íóáúÒóãõ Úóáóì ÇáúãõÕóäøöÝö ÊóÞúíöíÏõåõ ÊóÃóãøóáú.
(æóÇáÊøóßúÝöíÑõ) Ãóíú ßóÝøóÇÑóÉõ Çáúíóãöíäö (åõæó ÇáÕøóÍöíÍõ) ÑöæóÇíóÉð
æóÏöÑóÇíóÉð
ÃóãøóÇ ÇáúÃóæøóáõ ÝóáöÃóäøóåõ ÞóÏú ÕóÍøó ÑõÌõæÚõ ÇáúÅöãóÇãö ÚóãøóÇ
äõÞöáó Úóäúåõ Ýöí ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö ãöäú æõÌõæåö ÇáúæóÝóÇÁö ÓóæóÇÁñ
ÚóáøóÞóåõ ÈöÔóÑúØò íõÑöíÏõåõ Ãóæú ÈöÔóÑúØò áóÇ íõÑöíÏõåõ ÐóßóÑóåõ Ýöí
ÇáúãóÈúÓõæØö
æóÃóãøóÇ ÇáËøóÇäöí ÝóáöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ÚõáøöÞó ÈöÔóÑúØò áóÇ íõÑöíÏõåõ ÝóÝöí
ãóÚúäóì Çáúíóãöíäö æóåõæó ÇáúãóäúÚõ æóáóßöäøóåõ ÈöÙóÇåöÑöåö äóÐúÑñ
ÝóíõÎóíøóÑõ¡ æóÝöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö åóÐóÇ åõæó ÇáúãóÐúåóÈõ
ÇáÕøóÍöíÍõ ÇáúãõÝúÊóì Èöåö¡ æóÝöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö áóæú ÞóÇáó áöáøóåö
Úóáóíøó Ãóäú ÃõåúÏöíó åóÐöåö ÇáÔøóÇÉó æóåöíó ãöáúßõ ÇáúÛóíúÑö áóÇ
íóÕöÍøõ ÇáäøóÐúÑõ ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáöåö áóÃõåúÏöíóäøó æóáóæú äóæóì
Çáúíóãöíäó ßóÇäó íóãöíäðÇ.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö äóÐóÑó Ãóäú íóÐúÈóÍó æóáóÏóåõ ÝóÚóáóíúåö ÔóÇÉñ¡
æóáóÛóÇ áóæú ßóÇäó íóÐúÈóÍõ äóÝúÓóåõ Ãóæú ÃóÈöíåö Ãóæú ÌóÏøóåõ Ãóæú
Ãõãøóåõ¡ æóáóæú ÞóÇáó Åäú ÈóÑöÆúÊõ ãöäú ãóÑóÖöí åóÐóÇ ÐóÈóÍúÊ ÔóÇÉð Ãóæú
Úóáóíøó ÔóÇÉñ ÃóÐúÈóÍõåóÇ¡ ÝóÈóÑóÃó áóÇ íóáúÒóãõåõ ÔóíúÁñ ÅáøóÇ ÅÐóÇ
ÒóÇÏó æóÃóÊóÕóÏøóÞõ ÈöáóÍúãöåóÇ æóáóæú ÞóÇáó áöáøóåö Úóáóíøó Ãóäú
ÃóÐúÈóÍó ÌóÒõæÑðÇ æóÃóÊóÕóÏøóÞó ÈöáóÍúãöåö æóÐóÈóÍó ãóßóÇäóåõ ÓóÈúÚó
ÔöíóÇåò ÌóÇÒó¡
äóÐóÑó áöÝõÞóÑóÇÁö ãóßøóÉó ÌóÇÒó ÇáÕøóÑúÝõ Åáóì ÝõÞóÑóÇÁö ÛóíúÑöåóÇ
äóÐóÑó Ãóäú íóÊóÕóÏøóÞó ÈöÚóÔóÑóÉö ÏóÑóÇåöãó ãöäú ÇáúÎõÈúÒö ÝóÊóÕóÏøóÞó
ÈöÛóíúÑöåö ÌóÇÒó Åäú ÓóÇæóì ÇáúÚóÔóÑóÉó äóÐóÑó Õóæúãó ÔóåúÑò ãõÚóíøóäò
áóÒöãóåõ ãõÊóÊóÇÈöÚðÇ áóßöäú Åäú ÃóÝúØóÑó ÞóÖóÇåõ ÈöáóÇ áõÒõæãö
ÇÓúÊöÆúäóÇÝò
äóÐóÑó Ãóäú íóÊóÕóÏøóÞó ÈöÃóáúÝò ãöäú ãóÇáöåö æóåõæó íóãúáößõ ÏõæäóåóÇ
áóÒöãóåõ ÝóÞóØú ßóãóÇ áóæú ÞóÇáó ãóÇ áöí Ýöí ÇáúãóÓóÇßöíäö ÕóÏóÞóÉñ
æóáóÇ ãóÇáó áóåõ
äóÐóÑó ÇáÊøóÕóÏøõÞó ÈöåóÐöåö ÇáúãöÇÆóÉö íóæúãó ßóÐóÇ Úóáóì ÒóíúÏò
ÝóÊóÕóÏøóÞó ÈöãöÇÆóÉò ÃõÎúÑóì ÞóÈúáóåõ Úóáóì ÝóÞöíÑò ÂÎóÑó ÌóÇÒó.
æóÝöí ÇáúæóáóæúÇáöÌíøóÉö ÅÐóÇ ÍóáóÝó ÈöÇáäøóÐúÑö æóåõæó íóäúæöí ÕöíóÇãðÇ
æóáóãú íóäúæö ÚóÏóÏðÇ ãóÚúáõæãðÇ ÝóÚóáóíúåö ËóáóÇËóÉõ ÃóíøóÇãò Ãóæú Åäú
äóæóì ÕóÏóÞóÉð æóáóãú íóäúæö ÚóÏóÏðÇ ÝóÚóáóíúåö ÅØúÚóÇãõ ÚóÔóÑóÉö
ãóÓóÇßöíäó (æóãóäú æóÕóáó ÈöÍóáöÝöåö Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõ ÝóáóÇ ÍöäúËó
Úóáóíúåö) áöÞóæúáöåö - Úóáóíúåö ÇáÕøóáóÇÉõ æóÇáÓøóáóÇãõ - «ãóäú ÍóáóÝó
Úóáóì íóãöíäò æóÞóÇáó Åäú ÔóÇÁó Çááøóåõ ÝóÞóÏú ÈóÑøó Ýöí íóãöíäöåö»
ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóÇ ÈõÏøó ãöäú ÇáöÇÊøöÕóÇáöº áöÃóäøóåõ ÈóÚúÏó ÇáúÝóÑóÇÛö
ÑõÌõæÚñ æóáóÇ ÑõÌõæÚó Ýöí Çáúíóãöíäö¡ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇäúÞöØóÇÚõåõ
ÈöÊóäóÝøõÓò Ãóæú ÓõÚóÇáò Ãóæú äóÍúæöåö ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÖõÑøõ.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö æóíóÈúØõáõ ÈöÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁö ßõáøõ ãóÇ ÊóÚóáøóÞó
ÈöÇáúÞóæúáö ãöäú ÚöÈóÇÏóÉò æóãõÚóÇãóáóÉò ÈöÎöáóÇÝö ÇáúãõÊóÚóáøöÞö
ÈöÇáúÞóáúÈö.
[ÈóÇÈõ Çáúíóãöíäö Ýöí ÇáÏøõÎõæáö æóÇáúÎõÑõæÌö æóÇáúÅöÊúíóÇäö
æóÇáÓøõßúäóì æóÛóíúÑö Ðóáößó]
ó ÔóÑóÚó Ýöí ÈóíóÇäö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáøóÊöí íõÍúáóÝõ ÚóáóíúåóÇ æóáóÇ
ÓóÈöíáó Åáóì ÍóÕúÑöåóÇ áößóËúÑóÊöåóÇ áöÊóÚóáøõÞöåóÇ ÈöÇÎúÊöíóÇÑö
ÇáúÝóÇÚöáö ÝóíóÏõæÑõ Úóáóì ÇáúÞóÏúÑö ÇáøóÐöí ÐóßóÑóåõ ÃóÕúÍóÇÈõäóÇ Ýöí
ßõÊõÈöåöãú¡ æóÇáúãóÐúßõæÑõ äóæúÚóÇäö ÃóÝúÚóÇáñ ÍöÓøöíøóÉñ æóÃõãõæÑñ
ÔóÑúÚöíøóÉñ¡ æóÈóÏóÃó ÈöÇáúÃóåóãøö¡ æóåõæó ÇáÏøõÎõæáõ æóäóÍúæõåõº
áöÃóäøó ÍóÇÌóÉó ÇáúÍõáõæáö Ýöí ãóßóÇä ÃóáúÒóãõ áöáúÌöÓúãö ãöäú Ãóßúáöåö
æóÔõÑúÈöåö ÇáúÃóÕúáõ Ãóäøó ÇáúÃóíúãóÇäó ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ÇáúÚõÑúÝö
ÚöäúÏóäóÇ áóÇ Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÇááøõÛóæöíøóÉö ßóãóÇ äõÞöáó Úóäú
ÇáÔøóÇÝöÚöíøö æóÚóáóì ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÇáúÞõÑúÂäöíøö ßóãóÇ Úóäú ãóÇáößò
æóáóÇ Úóáóì ÇáäøöíøóÉö ãõØúáóÞðÇ ßóãóÇ Úóäú ÃóÍúãóÏóº áöÃóäøó
ÇáúãõÊóßóáøöãó ÅäøóãóÇ íóÊóßóáøóãõ ÈöÇáúßóáóÇãö ÇáúÚóÑóÈöíøö ÃóÚúäöí
ÇáúÃóáúÝóÇÙó
(1/548)
ÇáøóÊöí íõÑóÇÏõ ÈöåóÇ ãóÚóÇäöíåóÇ ÇáøóÊöí
æõÖöÚóÊú Ýöí ÇáúÚõÑúÝö ßóãóÇ Ãóäøó ÇáúÚóÑóÈöíøó ÍóÇáó ßóæúäöåö ãöäú
Ãóåúáö ÇááøõÛóÉö ÅäøóãóÇ íóÊóßóáøóãõ ÈöÇáúÍóÞóÇÆöÞö ÇááøõÛóæöíøóÉö
æóíóÌöÈõ ÕóÑúÝõ ÃóáúÝóÇÙö ÇáúãõÊóßóáøöãö Åáóì ãóÇ ÚõåöÏó Ãóäøóåõ
ÇáúãõÑóÇÏõ ÈöåóÇ æóÊóãóÇãõåõ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö.
(ÍóáóÝó) ÈöÇáúÞóÓóãö Ãóæú ÇáÔøóÑúØöíøóÉö (áóÇ íóÏúÎõáõ ÈóíúÊðÇ ÝóÏóÎóáó
ÇáúßóÚúÈóÉó Ãóæú ÇáúãóÓúÌöÏó Ãóæú ÇáúÈöíÚóÉó Ãóæú ÇáúßóäöíÓóÉó áóÇ
íóÍúäóËõ) º áöÃóäøó ÇáúÈóíúÊó ÃõÚöÏøó áöáúÈóíúÊõæÊóÉö æóåóÐöåö
ÇáúÈöÞóÇÚõ ãóÇ ÈõäöíóÊú áóåóÇ æóÊóÓúãöíóÉõ ÇáúÈóíúÊö áöáúßóÚúÈóÉö¡
æóÇáúãóÓúÌöÏö ãóÌóÇÒñ æóãõØúáóÞõ ÇáöÇÓúãö íóäúÕóÑöÝõ Åáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö.
(æóßóÐóÇ) Ãóíú áóÇ íóÍúäóËõ (áóæú ÏóÎóáó ÏöåúáöíÒðÇ) ãõÚóÑøóÈñ ÈößóÓúÑö
ÇáÏøóÇáö¡ æóåõæó ãóÇ Èóíúäó ÇáúÈóÇÈö æóÏóÇÎöáö ÇáÏøóÇÑö (Ãóæú ÙõáøóÉó
ÈóÇÈö ÏóÇÑò Åäú ßóÇäó áóæú ÃõÛúáöÞó) ÇáúÈóÇÈõ (íóÈúÞóì ÎóÇÑöÌðÇ
æóÅöáøóÇ) Ãóíú æóÅöäú áóãú íóÈúÞó ÎóÇÑöÌðÇ áóæú ÃõÛúáöÞó ÇáúÈóÇÈõ
(ÍóäöËó) ÇáÙøóÇåöÑõ Ãóäøó åóÐóÇ ÞóíúÏñ áöáÏøöåúáöíÒö¡ æóÇáÙøõáøóÉö
ÌóãöíÚðǺ áöÃóäøóåõ ÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúÈóÍúÑö æóÛóíúÑõåõ ÇáÙøõáøóÉõ
ÈöÇáÖøóãøö ÇáÓøóÇÈóÇØõ ÇáøóÐöí íóßõæäõ Úóáóì ÈóÇÈö ÇáÏøóÇÑö ãöäú ÓóÞúÝò
áóåõ ÌõÐõæÚñ ÃóØúÑóÇÝõåóÇ Úóáóì ÌöÏóÇÑö ÇáúÈóÇÈö æóÃóØúÑóÇÝõåóÇ
ÇáúÃõÎóÑõ Úóáóì ÌöÏóÇÑö ÇáúÌóÇÑö ÇáúãõÞóÇÈöáö áóåõ æóÅöäøóãóÇ ÞóíøóÏúäóÇ
Èöåöº áöÃóäøó ÇáÙøõáøóÉó ÅÐóÇ ßóÇäó ãóÚúäóÇåóÇ ãóÇ åõæó ÏóÇÎöáõ
ÇáúÈóíúÊö ãõÓúÞóÝðÇ ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ ÈöÏõÎõæáöåöº áöÃóäøóåõ íõÈóÇÊõ
Ýöíåö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÇáÏøöåúáöíÒö ãóÇ áóãú íóÕúáõÍú áöáúÈóíúÊõæÊóÉö
ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ßóÈöíÑðÇ ÈöÍóíúËõ íõÈóÇÊõ Ýöíåö ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ
ÈöÏõÎõæáöåö ÝóÅöäøó ãöËúáóåõ íõÚúÊóÇÏõ ÈóíúÊõæÊóÉð áöáÖøõíõæÝö Ýöí
ÈóÚúÖö ÇáúÞõÑóì æóÝöí ÈóÚúÖö ÇáúãõÏõäö íóÈöíÊõ Ýöíåö ÈóÚúÖõ ÇáúÃóÊúÈóÇÚö
Ýöí ÈóÚúÖö ÇáúÃóæúÞóÇÊö ÇäúÊóåóì. æóãóäú áóãú íóØøóáöÚú Úóáóì åóÐóÇ
ÒóÚóãó Ãóäøóåõ ÞóíúÏñ áöáÏøöåúáöíÒö ÝóÞóØú ÝóÞóÇáó ãóÇ ÞóÇáó¡ ÊóÏóÈøóÑú
(ßóãóÇ áóæú ÏóÎóáó ÕõÝøóÉð) Ãóíú íóÍúäóËõ Ýöí ÍóáöÝöåö áóÇ íóÏúÎõáõ
ÈóíúÊðÇ ÝóÏóÎóáó ÕõÝøóÉð Úóáóì ÇáúãóÐúåóÈö ÇáúãõÎúÊóÇÑö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó
áóåóÇ ÃóÑúÈóÚóÉõ ÍóæóÇÆöØó ßóãóÇ Ýöí ÕõÝøóÇÊö ÇáúßõæÝóÉö Ãóæú ËóáóÇËóÉñ
ßóãóÇ ÕóÍøóÍóåõ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö¡ ÈóÚúÏó Ãóäú íóßõæäó ãõÓúÞóÝðÇ ßóãóÇ
Ýöí ÕõÝøóÇÊö ÏöíóÇÑöäóǺ áöÃóäøóåõ íõÈóÇÊõ Ýöíåö¡ ÛóÇíóÉõ ÇáúÃóãúÑö
Ãóäøó ãóÝúÊóÍóåõ æóÇÓöÚñ æóÓóíóÃúÊöí Ãóäøó ÇáÓøóÞúÝó áóíúÓó ÔóÑúØðÇ Ýöí
ãõÓóãøðì ÇáúÈóíúÊö ÝóíóÍúäóËõ æóÅöäú áóãú íóßõäú ÇáÏøöåúáöíÒõ ãõÓúÞóÝðÇ
ßóãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö (æóÞöíáó áóÇ íóÍúäóËõ Ýöí ÇáÕøõÝøóÉö ÃóíúÖðÇ) Ãóíú
ßóãóÇ áóæú ÏóÎóáó ÏöåúáöíÒðÇ Ãóæú ÙõáøóÉó ÈóÇÈö ÏóÇÑò ÈöÍóíúËõ áóæú
ÃõÛúáöÞó ÇáúÈóÇÈõ íóÈúÞóì ÎóÇÑöÌðÇ¡ ÝóÅöäøó ÇáÕøõÝøóÉó ÚöäúÏóåõãú ÇÓúãñ
áöÈóíúÊò ÕóíúÝöíøò ßóãóÇ Ýöí ÕõÝøóÇÊö ÇáúßõæÝóÉö æóÃóãøóÇ Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ
Ýóåöíó ÛóíúÑõ ÇáúÈóíúÊö ÐóÇÊõ ËóáóÇËóÉö ÍóæóÇÆöØó¡ æóÇáÕøóÍöíÍõ
ÇáúÃóæøóáõ ßóãóÇ Ýöí ßóËöíÑò ãöäú ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö (æóÝöí ÍóáöÝöåö áóÇ
íóÏúÎõáõ ÏóÇÑðÇ) æóáóãú íõÓóãøö ÏóÇÑðÇ ÈöÚóíúäöåóÇ æóáóãú íóäúæöåóÇ
(ÝóÏóÎóáó ÏóÇÑðÇ ÎóÑöÈóÉð áóÇ íóÍúäóËõ) º áöÃóäøó ÇáÏøóÇÑó ÇÓúãñ ÌóÇãöÚñ
áöáúÈöäóÇÁö¡ æóÇáúÚóÑúÕóÉõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúãõÛúÑöÈö æóÛóíúÑöåö ÅáøóÇ
Ãóäøóåõãú ÞóÇáõæÇ ÃóäøóåóÇ ÇÓúãñ áöáúÚóÑúÕóÉö ÚöäúÏó ÇáúÚóÑóÈö¡
æóÇáúÚóÌóãö¡ íõÞóÇáõ ÏóÇÑñ ÚóÇãöÑóÉñ æóÏóÇÑñ ÛóÇãöÑóÉñ¡ æóÞóÏú ÔóåöÏóÊú
ÃóÔúÚóÇÑõ ÇáúÚóÑóÈö ÈöÐóáößó¡ æóÇáúÈöäóÇÁõ æóÕúÝñ ÝöíåóÇ ÛóíúÑó Ãóäøó
ÇáúæóÕúÝó Ýöí ÇáúÍóÇÖöÑö áóÛúæñ æóÝöí ÇáúÛóÇÆöÈö ãõÚúÊóÈóÑñ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúåöÏóÇíóÉö¡ æóÖóÚøóÝóåõ ÇáúßóÇÝöí æóÇÓúÊóÏóáøó ÈöåóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö
æóáóÇ íóÈúÚõÏõ Ãóäú íõÞóÇáó Åäøó ÇáúÈöäóÇÁó æóÕúÝñ ãóÑúÛõæÈñº áöÃóäøó
ÇáúÚóÑúÕóÉó ÊóäúÞõÕõ ÈöäõÞúÕóÇäöåö¡ æóÇáúãõØúáóÞõ íóäúÕóÑöÝõ Åáóì
ÇáúßóÇãöáö ÝóÅöÐóÇ ÇäúÚóÞóÏó Çáäøóåúíõ Úóáóì ÇáúßóÇãöáö áóÇ íóÍúäóËõ
ÈöÇáäøóÇÞöÕö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö.
(æóáóæú ÞóÇáó) æóÇóááøóåö áóÇ íóÏúÎõáõ (åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó ÝóÏóÎóáóåóÇ)
ÍóÇáó ßóæúäöåóÇ (ÎóÑöÈóÉð) áöãõÌóÑøóÏö¡ ÇáúÅöíÖóÇÍö ÝóÇáúÚöÈóÇÑóÉõ
æóáóæú (ÕóÍúÑóÇÁó) æóÃóÑóÇÏó ÈöÇáúÎóÑöÈóÉö ÇáÏøóÇÑó ÇáøóÊöí áóãú íóÈúÞó
ÝöíåóÇ ÈöäóÇÁñ ÃóÕúáðÇ ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÒóÇáó ÈóÚúÖõ ÍöíØóÇäöåóÇ æóÈóÞöíó
ÇáúÈóÚúÖõ
(1/549)
ÝóåóÐöåö ÏóÇÑñ ÎóÑöÈóÉñ ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú
íóÍúäóËó Ýöí ÇáúãõäóßøóÑö ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó áóåõ äöíøóÉñ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÝóÊúÍö (Ãóæú) ÏóÎóáóåóÇ (ÈóÚúÏóãóÇ ÈõäöíóÊú) åóÐöåö ÇáÏøóÇÑõ
ÇáúÎóÑöÈóÉõ¡ æóåõæó ãóÚúØõæÝñ Úóáóì ÇáúÍóÇáö¡ æóÇáÔøóÑúØöíøóÉö
ÈöÊóÞúÏöíÑö ÇáúÝöÚúáö ãõÚúÊóÈóÑóÉñ (ÏóÇÑðÇ ÃõÎúÑóì ÍóäöËó) áöãóÇ
ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó ÇáúÈöäóÇÁó æóÕúÝñ¡ æóÇáúæóÕúÝõ Ýöí ÇáúÍóÇÖöÑö
ÇáúãõÚóíøóäö áóÛúæñ ÅÐú ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ÃóÈúáóÛõ Ýöí ÇáÊøóÚúíöíäö.
æóÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö áóÇ íóÍúäóËõ Ýöí ÇáúæóÌúåóíúäö.
æóÞóÇáó ÃóÈõæ ÇááøóíúËö Åäú ÍóáóÝó ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö áóÇ íóÍúäóËõ Ýöí
ÇáúãõäóßøóÑö¡ æóÇáúãõÚóÑøóÝö ÅáøóÇ ÈöÏõÎõæáö ÇáúãóÈúäöíøóÉö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúßóÇÝöí.
æóÝöí ÇáÏøõÑóÑö ÇÚúÊöÑóÇÖóÇÊñ Úóáóì ÕóÏúÑö ÇáÔøóÑöíÚóÉö áóßöäú áóÇ
ÌóÏúæóì ÝöíåóÇ áößóæúäöåóÇ ãõÏóÇÝóÚóÉð æóÏóÚúæóì ÝóáúíõØóÇáóÚú.
(æóßóÐóÇ) íóÍúäóËõ (áóæú æóÞóÝó Úóáóì ÓóØúÍöåóÇ) Ãóíú ÓóØúÍö ÇáÏøóÇÑöº
áöÃóäøó ÇáÓøóØúÍó ãöäú ÇáÏøóÇÑö ãöäú ÛóíúÑö ÏõÎõæáò ãöäú ÇáúÈóÇÈö ÈöÃóäú
íõæÕóáó ãöäú ÓóØúÍò ÂÎóÑó ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáúãõÚúÊóßöÝó áóÇ íóÝúÓõÏõ
ÇÚúÊößóÇÝõåõ ÈöÇáúÎõÑõæÌö Åáóì ÓóØúÍö ÇáúãóÓúÌöÏö¡ æóåõæó Þóæúáõ
ÇáúãõÊóÞóÏøöãöíäó (æóÞöíáó áóÇ íóÍúäóËõ Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ) Ãóíú Ýöí ÚõÑúÝö
ÇáúÚóÌóãö¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúãõÊóÃóÎøöÑöíäó.
æóÝöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö ÍóáóÝó áóÇ íóÏúÎõáõ åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó ÝóÏóÎóáóåóÇ
ÑóÇßöÈðÇ Ãóæú ãóÇÔöíðÇ Ãóæú ãóÍúãõæáðÇ ÈöÇãúÑöÆò ÍóäöËó¡ æóßóÐóÇ áóæú
äóÒóáó ãöäú ÓóØúÍöåóÇ Ãóæú ÕóÚöÏó ÔóÌóÑóÉð æóÃóÛúÕóÇäõåóÇ Ýöí ÇáÏøóÇÑö
ÝóÞóÇãó Úóáóì ÛõÕúäò áóæú ÓóÞóØó íóÓúÞõØõ Ýöí ÇáÏøóÇÑö ÍóäöËó¡ æóßóÐóÇ
áóæú ÞóÇãó Úóáóì ÍóÇÆöØò ãöäúåóÇ.
æóÞóÇáó ÇáÔøóíúÎõ ÇáúÅöãóÇãõ ÃóÈõæ ÈóßúÑò ãõÍóãøóÏõ Èúäõ ÇáúÝóÖúáö Åäú
ßóÇäó ÇáúÍóÇÆöØõ ãõÔúÊóÑóßðÇ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó ÌóÇÑöåö áóÇ íóßõæäõ
ÍóÇäöËðÇ¡ æóåóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú Çáúíóãöíäõ ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö¡ æóÅöäú
ßóÇäóÊú ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö ÝóÇÑúÊóÞóì ÔóÌóÑóÉð ÃóÛúÕóÇäõåóÇ Ýöí ÇáÏøóÇÑö
Ãóæú ÞóÇãó Úóáóì ÍóÇÆöØò ãöäúåóÇ Ãóæú ÕóÚöÏó ÇáÓøóØúÍó áóÇ íóÍúäóËõ Ýöí
íóãöíäöåö¡ æóåõæó ÇáúãõÎúÊóÇÑõº áöÃóäøó åóÐóÇ áóÇ íõÚóÏøõ ÏõÎõæáðÇ Ýöí
ÇáúÚóÌóãö ÇäúÊóåóì.
æóÝöí ÇáúßóÇÝöí¡ æóÇáúãõÎúÊóÇÑõ Ãóäú áóÇ íóÍúäóËó Åäú ßóÇäó ÇáúÍóÇáöÝõ
ãöäú ÈöáóÇÏö ÇáúÚóÌóãö æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì ÝóÚóáóì åóÐóÇ íóáúÒóãõ
Úóáóì ÇáúãõÕóäøöÝö ÊóÝúÕöíáñ ÊóÏóÈøóÑú.
(æóáóæú ÏóÎóáó ØóÇÞó ÈóÇÈöåóÇ) Ãóíú ÈóÇÈö ÇáÏøóÇÑö (Ãóæú ÏöåúáöíÒóåóÇ)
Ãóíú áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÏúÎõáõ åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó ÝóÏóÎóáó ØóÇÞó ÈóÇÈöåóÇ
Ãóæú ÏöåúáöíÒóåóÇ (Åäú ßóÇäó áóæú ÃõÛúáöÞó) ÇáúÈóÇÈõ (íóÈúÞóì ÎóÇÑöÌðÇ)
ãöäú ÇáÏøóÇÑö (áóÇ íóÍúäóËõ) æóÝöíåö ßóáóÇãñº áöÃóäøó ÇáÏøöåúáöíÒó ãóÇ
Èóíúäó ÇáÏøóÇÑö¡ æóÇáúÈóÇÈö ßóãóÇ Èõíøöäó ÂäöÝðÇ ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóÇ
íõãúßöäõ åóÐóÇ ÇáÊøóÝúÕöíáõ ÊóÃóãøóáú (æóÅöáøóÇ) Ãóíú æóÅöäú áóãú íóÈúÞó
ÎóÇÑöÌðÇ (ÍóäöËó) åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúÍóÇáöÝõ æóÇÞöÝðÇ ÈöÞóÏóãóíúåö Ýöí
ØóÇÞö ÇáúÈóÇÈö¡ Ýóáóæú æóÞóÝó ÈöÅöÍúÏóì ÑöÌúáóíúåö Úóáóì ÇáúÚóÊóÈóÉö
æóÃóÏúÎóáó ÇáúÃõÎúÑóì ÝóÅöäú ÇÓúÊóæóì ÇáúÌóÇäöÈóÇäö ÍóäöËó¡ æóÅöäú ßóÇäó
ÇáúÎóÇÑöÌõ ÃóÓúÝóáó áóãú íóÍúäóËú¡ æóÅöäú ßóÇäó ÇáúÌóÇäöÈõ ÇáÏøóÇÎöáõ
ÃóÓúÝóáó ÍóäöËó æóÞöíáó áóÇ íóÍúäóËõ ãõØúáóÞðÇ¡ æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõ ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóÛóíúÑöåö.
æóÝöí ÇáúãöäóÍö æóáóæú ßóÇäó ÇáúãóÍúáõæÝõ Úóáóíúåö ÇáúÎõÑõæÌó ÇäúÚóßóÓó
ÇáúÍõßúãõ.
(æóáóæú ÌõÚöáóÊú) ÇáÏøóÇÑõ ÇáúãóÍúáõæÝóÉõ ÇáúãõÚóíøóäóÉõ (ãóÓúÌöÏðÇ Ãóæú
ÍóãøóÇãðÇ Ãóæú ÈõÓúÊóÇäðÇ Ãóæú ÈóíúÊðÇ) Ãóæú äóåúÑðÇ Ãóæú ÏóÇÑðÇ
(ÈóÚúÏóãóÇ ÎóÑöÈóÊú) ÇáÏøóÇÑõ (ÝóÏóÎóáóåóÇ) Ãóíú ÇáúÍóÇáöÝõ (áóÇ
íóÍúäóËõ) áöÊóÈóÏøõáö ÇÓúãö ÇáÏøóÇÑö ÈöÛóíúÑöåö åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú
ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ ãóÚó ÇáÊøóÓúãöíóÉö ÃóãøóÇ áóæú ÃóÔóÇÑó æóáóãú íõÓóãøö ßóãóÇ
ÅÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÏúÎõáõ åóÐöåö ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ ÈöÏõÎõæáöåóÇ Úóáóì
Ãóíøö ÕöÝóÉò ßóÇäóÊú ÏóÇÑðÇ Ãóæú ãóÓúÌöÏðÇ Ãóæú ÍóãøóÇãðÇ Ãóæú
ÈõÓúÊóÇäðǺ áöÃóäøó Çáúíóãöíäó ÚõÞöÏóÊú Úóáóì ÇáúÚóíúäö Ïõæäó ÇáöÇÓúãö¡
æóÇáúÚóíúäõ ÈóÇÞöíóÉñ ßóãóÇ Ýöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö.
(æóßóÐóÇ) áóÇ íóÍúäóËõ (áóæú ÏóÎóáó ÈóÚúÏó ÇäúåöÏóÇãö ÇáúÍóãøóÇãö
æóÃóÔúÈóÇåöåö) íóÚúäöí áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÏúÎõáõ.
(1/550)
åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó ÝóÌõÚöáóÊú ÍóãøóÇãðÇ Ãóæú
ãóÓúÌöÏðÇ Ãóæú ÈõÓúÊóÇäðÇ¡ Ëõãøó ÇäúåóÏóãóÊú åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁõ
ÝóÏóÎóáó ÇáúÚóÑúÕóÉó áóÇ íóÍúäóËõ ÃóíúÖðǺ áöÃóäøó ÇÓúãó ÇáÏøóÇÑö ÞóÏú
ÒóÇáó ÈöÇáúßõáøöíøóÉö ÈöÇÚúÊöÑóÇÖö åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ÚóáóíúåóÇ
æóÈöÇäúåöÏóÇãöåóÇ áóÇ íóÚõæÏõ ÇÓúãõ ÇáÏøóÇÑö¡ æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì
Ãóäøóåõ áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÏúÎõáõ åóÐóÇ ÇáúãóÓúÌöÏó ÝóåõÏöãó¡ Ëõãøó
Èõäöíó ãóÓúÌöÏñ ÂÎóÑõ Ãóæú áóÇ íóÏúÎõáõ åóÐóÇ ÇáúÝõÓúØóÇØó ÝóäõÞöÖó
æóÖõÑöÈó Ýöí ãóæúÖöÚò ÂÎóÑó ÝóÏóÎóáóåõ ÍóäöËó áöÚóÏóãö ÇÚúÊöÑóÇÖö ÇÓúãò
ÂÎóÑó Úóáóíúåö¡ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóßúÊõÈõ ÈöåóÐóÇ ÇáúÞóáóãö
ÝóßóÓóÑóåõ¡ Ëõãøó ÈóÑøóÇåõ ÝóßóÊóÈó Èöåö ßóãóÇ Ýöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö¡ æóÝöí
ÅÖóÇÝóÉö ÇáúåóÏúãö Åáóì ÇáúÍóãøóÇãö ãóÚó ßóæúäö ÇáúãóÓúÌöÏö íõÐúßóÑõ
ãõÞóÏøóãðÇ Ýöí ÇáúÃõæáóì ÑöÚóÇíóÉõ ÃóãúÑò ÍóÓóäò ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö.
(æóÝöí áóÇ íóÏúÎõáõ åóÐóÇ ÇáúÈóíúÊó ÝóÏóÎóáóåõ ÈóÚúÏóãóÇ ÇäúåóÏóãó)
ÇáúÈóíúÊõ (æóÕóÇÑó ÕóÍúÑóÇÁó Ãóæú ÈóÚúÏóãóÇ Èóäóì ÈóíúÊðÇ ÂÎóÑó áóÇ
íóÍúäóËõ) áöÒóæóÇáö ÇÓúãö ÇáúÈóíúÊö ÈóÚúÏó ÇáöÇäúåöÏóÇãö ÝóÅöäøóåõ áóÇ
íõÈóÇÊõ Ýöíåö (ÈöÎöáóÇÝò ãöãøóÇ áóæú ÓóÞóØó ÇáÓøóÞúÝõ æóÈóÞöíó
ÇáúÌõÏúÑóÇäõ) ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõº áöÃóäøó ÇáÓøóÞúÝó ÕöÝóÉõ ÇáúßóãóÇáö
Ýöíåö ÅÐú ÇáúÈóíúÊõæÊóÉõ ÊóÍúÕõáõ ÚöäúÏó ÚóÏóãöåö ÝóÕóÇÑó ÇáÓøóÞúÝõ Ýöí
ÇáúÈóíúÊö ßóÃóÕúáö ÇáúÈöäóÇÁö Ýöí ÇáÏøóÇÑö.
æóÝöí ÇáúæóÌöíÒö áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÏúÎõáõ ÈóíúÊðÇ ÝóÏóÎóáó ÈóíúÊðÇ áóÇ
ÓóÞúÝó áóåõ áóÇ íóÍúäóËõº áöÃóäøó ÇáúÈöäóÇÁó æóÕúÝñ¡ æóÇáúæóÕúÝõ Ýöí
ÇáúÛóÇÆöÈö ãõÚúÊóÈóÑñ (æóÝöí áóÇ íóÏúÎõáõ åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó¡ æóåõæó) Ãóíú¡
æóÇáúÍóÇáõ Ãóäøó ÇáúÍóÇáöÝó (ÝöíåóÇ) Ãóíú Ýöí ÇáÏøóÇÑö (áóÇ íóÍúäóËõ)
ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ (ãóÇ áóãú íóÎúÑõÌú¡ Ëõãøó íóÏúÎõáú) ¡ æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú
íóÍúäóËó ÊóäúÒöíáðÇ áöáúÈóÞóÇÁö ãóäúÒöáóÉó ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö¡ æóåõæó Þóæúáõ
ÇáÔøóÇÝöÚöíøö æóæóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó ÇáÏøõÎõæáó åõæó
ÇáöÇäúÝöÕóÇáõ ãöäú ÇáúÎóÇÑöÌö Åáóì ÇáÏøóÇÎöáö¡ æóåóÐóÇ ÇáúÝöÚúáõ ãöãøóÇ
áóÇ íóãúÊóÏøõ ÝóáóÇ íõÞóÇáõ ÏóÎóáó íóæúãðÇ¡ æóÅöÐóÇ áóãú íóßõäú
ãõãúÊóÏøðÇ áóÇ íóßõæäõ ÈóÞóÇÄõåõ ßóÇÈúÊöÏóÇÆöåö¡ æóäóÙöíÑõåõ áóÇ
íóÎúÑõÌõ¡ æóåõæó ÎóÇÑöÌñ áóÇ íóÍúäóËõ ÍóÊøóì íóÏúÎõáó æóíóÎúÑõÌó¡
æóßóÐóÇ áóÇ íóÊóÒóæøóÌõ¡ æóåõæó ãõÊóÒóæøöÌñ¡ æóáóÇ íóÊóØóåøóÑõ¡ æóåõæó
ãõÊóØóåøöÑñ ÝóÇÓúÊóÏóÇãó ÇáØøóåóÇÑóÉó æóÇáäøößóÇÍó áóÇ íóÍúäóËõ ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÝóÊúÍö.
(æóÝöí áóÇ íóáúÈóÓõ åóÐóÇ ÇáËøóæúÈó¡ æóåõæó) Ãóíú¡ æóÇáúÍóÇáõ Ãóäøó
ÇáúÍóÇáöÝó (áóÇÈöÓõåõ Ãóæú áóÇ íóÑúßóÈõ åóÐöåö ÇáÏøóÇÈøóÉó¡ æóåõæó
ÑóÇßöÈõåóÇ Ãóæú áóÇ íóÓúßõäõ åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó¡ æóåõæó ÓóÇßöäõåóÇ) ¡ Ëõãøó
ÔóÑóÚó Ýöí ÇáäøóÔúÑö Úóáóì ÇáÊøóÑúÊöíÈö ÝóÞóÇáó (Åäú ÃóÎóÐó) Ãóíú ÔóÑóÚó
ÇáúÍóÇáöÝõ (Ýöí ÇáäøóÒúÚö) Ãóíú äóÒúÚö ÇáËøóæúÈö (æóÇáäøõÒõæáö) ãöäú
ÇáÏøóÇÈøóÉö (æóÇáäøõÞúáóÉö) ÈöÇáÖøóãøö¡ æóÇáÓøõßõæäö ÇÓúãñ áóÇ ãóÕúÏóÑñ
Ãóíú ÇäúÊöÞóÇáõåõ ãöäú ÈóÇÈö ÇáÏøóÇÑö (ãöäú ÛóíúÑö áõÈúËò) ãõÊóÚóáøöÞñ
áöáúÌóãöíÚö (áóÇ íóÍúäóËõ) æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ íóÍúäóËõ áöæõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö¡
æóÅöäú Þóáøó ÞõáúäóÇ Çáúíóãöíäõ ÔõÑöÚóÊú áöáúÈöÑøö ÝóÒóãóÇäõ ÊóÍúÕöíáö
ÇáúÈöÑøö ãõÓúÊóËúäðì (æóÅöáøóÇ) Ãóíú æóÅöäú áóãú íóÃúÎõÐú Ýöí ÇáäøóÒúÚö¡
æóÇáäøõÒõæáö æóÇáäøõÞúáóÉö æóáóÈöËó Úóáóì ÍóÇáöåö ÓóÇÚóÉð (ÍóäöËó) º
áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÃóÝúÚóÇáó ãöãøóÇ ÊóãúÊóÏøõ æóíõÖúÑóÈõ áóåóÇ ÂÌóÇáñ
æóíõÞóÇáõ áóÈöËúÊ íóæúãðÇ æóÑóßöÈúÊ íóæúãðÇ æóÓóßóäúÊ ÔóåúÑðÇ ÝóÃóÚúØóì
áöÈóÞóÇÆöåóÇ Íõßúãó ÇÈúÊöÏóÇÆöåóÇ¡ æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøóåõ áóæú
ÞóÇáó ßõáøóãóÇ ÑóßöÈúÊ ÝóÃóäúÊö ØóÇáöÞñ¡ æóåõæó ÑóÇßöÈñ ÝóãóßóËó ËóáóÇËó
ÓóÇÚóÇÊò ØóáõÞóÊú ËóáóÇËðÇ Ýöí ßõáøö ÓóÇÚóÉò ØóáúÞóÉð ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ
áóãú íóßõäú ÑóÇßöÈðÇ ÝóÑóßöÈó ÝóÅöäøóåóÇ ÊóØúáõÞõ æóÇÍöÏóÉð æóáóÇ
ÊóØúáõÞõ ÈöÇáöÇÓúÊöãúÑóÇÑö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö ÊóÝúÕöíáñ ÝóáúíõÑóÇÌóÚú (Ëõãøó Ýöí áóÇ íóÓúßõäõ åóÐóÇ
ÇáúÈóíúÊó Ãóæú åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó áóÇ ÈõÏøó ãöäú ÎõÑõæÌöåö ÈöÌóãöíÚö
Ãóåúáöåö) ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö ÅáøóÇ Ãóäú íóãúäóÚó ãóÇäöÚñ ãöäúåõ ßóãóÇ áóæú
ÃóÈóÊú ÇáúãóÑúÃóÉõ Ãóäú ÊóäúÊóÞöáó æóÛóáóÈóÊúåõ æóÎóÑóÌó åõæó æóáóãú
íõÑöÏú ÇáúÚóæúÏó ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ (æóãóÊóÇÚöåö ÍóÊøóì
(1/551)
áóæú ÈóÞöíó æóÊöÏñ) ãöäú ãóÊóÇÚöåö
(íóÍúäóËõ) ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö ßóãóÇ íóÍúäóËõ áóæú ÈóÞöíó ÔóíúÁñ áóÇ
ÞöíãóÉó áóåõ¡ áóßöäú Ýöí ÇáúßóÇÝöí æóÛóíúÑöåö Ãóäøó ãóÔóÇíöÎóäóÇ ÞóÇáõæÇ
åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÇáúÈóÇÞöí ãöãøóÇ íõÞúÕóÏõ Èöåö ÇáÓøõßúäóì ÝóÃóãøóÇ
ÈöÈóÞóÇÁö ãößúäóÓóÉò Ãóæú æóÊöÏò Ãóæú ÞöØúÚóÉö ÍóÕöíÑò áóÇ íóÈúÞóì
ÓóÇßöäðÇ ÝóáóÇ íóÍúäóËõ (æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó íõÚúÊóÈóÑõ äóÞúáõ
ÇáúÃóßúËóÑö) áöÊóÚóÐøõÑö äóÞúáö Çáúßõáøö æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì ßóãóÇ Ýöí
ÇáúãõÍöíØö¡ æóÇáúßóÇÝöí æóÛóíúÑöåöãóÇ (æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò äóÞúáõ ãóÇ
íóÞõæãõ Èöåö ßóÏóÎúÏóÇÆöíøóÊöåö) Ãóíú íõÚúÊóÈóÑõ äóÞúáõ ãóÇ áóÇ ÈõÏøó
Ýöí ÇáúÈóíúÊö ãöäú ÂáóÇÊö ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö (æóåõæó) Ãóíú Þóæúáõ ãõÍóãøóÏò
(ÇáúÃóÍúÓóäõ æóÇáúÃóÑúÝóÞõ) ÈöÇáäøóÇÓö æóÑóÌøóÍóåõ ÕóÇÍöÈõ ÇáúåöÏóÇíóÉö.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì¡ áóßöäú Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÇáúÝóÊúæóì
ÈöãóÐúåóÈö ÇáúÅöãóÇãö Ãóæúáóìº áöÃóäøóåõ ÃóÍúæóØõ æóÅöäú ßóÇäó ÛóíúÑõåõ
ÃóÑúÝóÞó åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ãõÓúÊóÞöáøðÇ ÈöÓõßúäóÇåõº áöÃóäøó ÇáúÍóÇáöÝó
áóæú ßóÇäó ÓõßúäóÇåõ ÊóÈóÚðÇ ßóÇÈúäò ßóÈöíÑò ÓóÇßöäò ãóÚó ÃóÈöíåö
æóÇãúÑóÃóÉò ãóÚó ÒóæúÌöåóÇ ÝóÍóáóÝó ÃóÍóÏõåõãóÇ áóÇ íóÓúßõäõ åóÐöåö
ÇáÏøóÇÑó ÝóÎóÑóÌó ÈöäóÝúÓöåö æóÊóÑóßó Ãóåúáóåõ æóãóÇáóåõ æóåöíó
ÒóæúÌóåóÇ æóãóÇáóåóÇ áóÇ íóÍúäóËõ¡ Ëõãøó ÞóÇáõæÇ åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú
Çáúíóãöíäõ ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Ýóáóæú ÚóÞóÏó ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö ÝóÎóÑóÌó
ÈöäóÝúÓöåö ÈöÚóÒúãö Ãóäú áóÇ íóÚõæÏó áóÇ íóÍúäóËõ¡ æóÇáúßõáøõ ãõÞóíøóÏñ
ÈöÇáúÅöãúßóÇäö¡ ÍóÊøóì áóæú ÎóÑóÌó ÈöäóÝúÓöåö æóÇÔúÊóÛóáó ÈöØóáóÈö ÏóÇÑò
ÃõÎúÑóì áöäóÞúáö ÇáúÃóåúáö¡ æóÇáúãóÊóÇÚö¡ Ãóæú ÎóÑóÌó áöØóáóÈö ÏóÇÈøóÉò
áöíóäúÊóÞöáó ÚóäúåóÇ ÇáúãóÊóÇÚó Ýóáóãú íóÌöÏú ÃóíøóÇãðÇ áóãú íóÍúäóËú¡
Ãóæú ßóÇäóÊú Çáúíóãöíäõ Ýöí ÌóæúÝö Çááøóíúáö æóáóãú íõãúßöäúåõ Ãóäú
íóÎúÑõÌó ÍóÊøóì ÃóÕúÈóÍó¡ Ãóæú ßóÇäóÊú ÇáúÃóãúÊöÚóÉõ ßóËöíÑóÉð ÝóÎóÑóÌó¡
æóåõæó íóäúÊóÞöáõ ÇáúÃóãúÊöÚóÉó ÈöäóÝúÓöåö ßóãóÇ íóäúÊóÞöáõ ÇáäøóÇÓõ
ÝóÅöäú äóÞóáó áóÇ ßóãóÇ íóäúÊóÞöáõ ÇáäøóÇÓõ íóßõæäõ ÍóÇäöËðÇ¡ Ãóæú
æóÌóÏó ÈóÇÈó ÇáÏøóÇÑö ãõÛúáóÞðÇ æóáóãú íóÞúÏöÑú Úóáóì ÇáúÝóÊúÍö æóáóÇ
Úóáóì ÇáúÎõÑõæÌö ãöäúåõ æóßóÐóÇ áóæú ÞóÏóÑó Úóáóì ÇáúÎõÑõæÌö áöåóÏúãö
ÈóÚúÖö ÇáúÍóÇÆöØö æóáóãú íóåúÏöãú áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó
Åäú áóãú ÃóÎúÑõÌú ãöäú åóÐöåö ÇáÏøóÇÑö Çáúíóæúãó ÝóÞõíøöÏó æóãõäöÚó ãöäú
ÇáúÎõÑõæÌö ÃóíøóÇãðÇ íóÍúäóËõ Úóáóì ÇáÕøóÍöíÍö (Ëõãøó áóÇ ÈõÏøó ãöäú
äõÞúáóÊöåö) Ãóíú íóäúÈóÛöí Ãóäú íóäúÊóÞöáó (Åáóì ãóäúÒöáò ÂÎóÑó ÈöáóÇ
ÊóÃúÎöíÑò ÍóÊøóì áóÇ íóÈóÑøó ÈöäõÞúáóÊöåö Åáóì ÇáÓøößøóÉö Ãóæú
ÇáúãóÓúÌöÏö) ÇÓúÊöÏúáóÇáðÇ ÈöãóÇ ÐõßöÑó Ýöí ÇáÒøöíóÇÏóÇÊö Ãóäøó ãóäú
ÎóÑóÌó ÈöÚöíóÇáöåö ãöäú ãöÕúÑöåö
(1/552)
Ýóáóãú íóÊøóÎöÐú æóØóäðÇ ÂÎóÑó íóÈúÞóì
æóØóäõåõ Ýöí ÍóÞøö ÇáÕøóáóÇÉö ÝóßóÐóÇ åóÐóÇ¡ æóÐóßóÑó ÃóÈõæ ÇááøóíúËö
áóæú ÇäúÊóÞóáó Åáóì ÇáÓøößøóÉö æóÓóáøóãó ÇáÏøóÇÑó Åáóì ÕóÇÍöÈöåóÇ Ãóæú
ÂÌóÑóåóÇ æóÓóáøóãóåóÇ ÈóÑøó Ýöí íóãöíäöåö æóÅöäú áóãú íóÊøóÎöÐú ÏóÇÑðÇ
ÃõÎúÑóìº áöÃóäøóåõ áóãú íóÈúÞó ÓóÇßöäðÇ ÇäúÊóåóì. åóÐóÇ ÃóÑúÝóÞõ
æóáóÚóáøó ÇáúÝóÊúæóì Úóáóíúåö áóßöäú Ýöí ÇáÙøóåöíÑöíøóÉö Ãóäøó
ÇáÕøóÍöíÍó Ãóäøóåõ íóÍúäóËõ ãóÇ áóãú íóÊøóÎöÐú ãóÓúßóäðÇ ÂÎóÑó.
(æóßóÐóÇ) Ãóíú áóÇ ÈõÏøó ãöäú ÎõÑõæÌöåö ÈöÌóãöíÚö Ãóåúáöåö
ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö æóÚöíóÇáöåö ÈöÇáöÇÎúÊöáóÇÝö ßóãóÇ ãóÑøó Ýöí ÍóáöÝöåö (áóÇ
íóÓúßõäõ åóÐöåö ÇáúãóÍóáøóÉó) º áöÃóäøó ÇáúãóÍóáøóÉó ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáÏøóÇÑö.
(æóÝöí áóÇ íóÓúßõäõ åóÐöåö ÇáúÈóáúÏóÉó Ãóæú ÇáúÞóÑúíóÉó íóÈóÑøõ
ÈöÎõÑõæÌöåö æóÊóÑúßö Ãóåúáöåö æóãóÊóÇÚöåö ÝöíåóÇ) º áöÃóäøóåõ áóÇ
íõÚóÏøõ ÓóÇßöäðÇ Ýöíåöº áöÃóäøó ÇáÑøóÌõáó íóßõæäõ ÓóÇßöäðÇ Ýöí ãöÕúÑò
æóáóåõ Ýöí ãöÕúÑò ÂÎóÑó Ãóåúáñ æóãóÊóÇÚñ¡ æóÇáúÞóÑúíóÉõ ÈöãóäúÒöáóÉö
ÇáúãöÕúÑö Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö ãöäú ÇáúÌóæóÇÈö ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö (æóÝöí
áóÇ íóÎúÑõÌõ) ãöäú åóÐöåö ÇáÏøóÇÑö ãóËóáðÇ (ÝóÃóãóÑó) ÇáúÍóÇáöÝõ (ãóäú
Íóãóáóåõ æóÃóÎúÑóÌóåõ) ÚóäúåóÇ (ÍóäöËó) º áöÃóäøó ÝöÚúáó ÇáúãóÃúãõæÑö
íóäúÊóÞöáõ Åáóì ÇáúÂãöÑö ÝóÕóÇÑó ßóÏóÇÈøóÉò íóÑúßóÈõåóÇ ÝóíóÎúÑõÌõ
ÚóáóíúåóÇ (æóáóæú Íõãöáó) ÇáúÍóÇáöÝõ (æóÃõÎúÑöÌó ÈöáóÇ ÃóãúÑöåö) ÍóÇáó
ßóæúäöåö (ãõßúÑóåðÇ) ÈöÍóíúËõ áóÇ íõãúßöäõåõ (Ãóæú ÑóÇÖöíðÇ) ÈöÞóÈúáöåö
ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóãú íóÃúãõÑú (áóÇ íóÍúäóËõ) Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö ÃóãøóÇ Ýöí
ÇáúÃóæøóáö ÝóáöÚóÏóãö ÝöÚúáöåö ÍóÞöíÞóÉð¡ æóåõæó ÙóÇåöÑñ æóÍõßúãðÇ
áöÚóÏóãö ÇáúÃóãúÑö ãöäúåõ¡ æóÇáËøóÇäöíº ÝóáöÃóäøó ÇäúÊöÞóÇáó ÇáúÝöÚúáö
ÈöÇáúÃóãúÑö áóÇ ÇáÑøöÖóì Ýóáóæú åóÏøóÏóåõ ÝóÎóÑóÌó ÍóäöËó áöæõÌõæÏö
ÇáúÝöÚúáö ãöäúåõ ÍóÞöíÞóÉð æóÅöÐóÇ áóãú íóÍúäóËú ÝöíåöãóÇ áóÇ íóäúÍóáøõ
Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö áöÚóÏóãö ÝöÚúáöåö¡ æóÞöíáó íóäúÍóáøõ æóíóÙúåóÑõ ÃóËóÑõ
åóÐóÇ ÇáúÎöáóÇÝö ÝöíãóÇ áóæú ÏóÎóáó ÈóÚúÏó åóÐóÇ ÇáúÅöÎúÑóÇÌö åóáú
íóÍúäóËõ Ýóãóäú ÞóÇáó ÇäúÍóáøóÊú ÞóÇáó áóÇ íóÍúäóËõ æóãóäú ÞóÇáó áóÇ
íóäúÍóáøõ ÞóÇáó ÍóäöËó æóæóÌóÈóÊú ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ¡ æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõ ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóÛóíúÑöåö¡ æóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö ãöäú Ãóäøó
ÇááøóÇÆöÞó ÈöÇáúßöÊóÇÈö Ãóäú íóÊúÑõßó åóÐöåö ÇáúÌõãúáóÉóº áöÃóäøóåõ
ãóÝúåõæãñ ÈöÓóÇÈöÞöåö áóíúÓó ÈöÓóÏöíÏòº áöÃóäøóåõ ãóÍóáøõ ÇáúÎöáóÇÝö¡
æóÇáúÚóÌóÈõ ãöäúåõ Ãóäøóåõ ÕóÑøóÍó Ýöí Þóæúáöåö ãõßúÑóåðÇ ÝóÞóÇáó
ÈöÍóíúËõ áóÇ íõãúßöäõåõ ÇáöÇãúÊöäóÇÚõ æóÅöáøóÇ ÝóÞóÏú ÇÎúÊóáóÝó Ýöíåö
ÇáúãóÔóÇíöÎõ æóíóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ íóÍúäóËó ÚöäúÏó ÇáÔøóíúÎóíúäö ßóãóÇ
Ýöí ÇáúãõÍöíØö ÊóÃóãøóáú (æóãöËúáõåõ) Ãóíú áóÇ íóÎúÑõÌõ (áóÇ íóÏúÎõáõ)
åóÐöåö ÇáÏøóÇÑó ÃóÞúÓóÇãðÇ æóÍõßúãðÇ ÝóÇáúÃóÞúÓóÇãõ Ãóäú íóÎúÑõÌó
ÈöÃóãúÑöåö æóÃóäú íóÎúÑõÌó ÈöáóÇ ÃóãúÑöåö ÅãøóÇ ãõßúÑóåðÇ Ãóæú ÑóÇÖöíðÇ¡
æóÇáúÍõßúãõ ÇáúÍöäúËõ Ýöí ÇáúÃóæøóáö æóÚóÏóãõåõ Ýöí ÇáúÂÎóÑóíúäö ßóãóÇ
Ýöí ÇáÏøõÑóÑö¡ áóßöäøó ÇáúÃóæúáóì Ãóäú íõÕóæøóÑó ÈöÇáÏøõÎõæáö ÝóÞóÇáó
Ãóäú íóÏúÎõáó Ýöí ãóßóÇäö Ãóäú íóÎúÑõÌó áößóæúäöåö ãóæúÖõæÚó
ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÊóÃóãøóáú (æóÝöí áóÇ íóÎúÑõÌõ) ãöäúåóÇ (ÅáøóÇ Åáóì
ÌöäóÇÒóÉò) ãóËóáðÇ (ÝóÎóÑóÌó) ãöäú ÈóÇÈö ÏóÇÑöåö (ÅáóíúåóÇ) ÍóÇáó
ßóæúäöåö íõÑöíÏõåóÇ (Ëõãøó) Ãóíú ÈóÚúÏó ÇáúÎõÑõæÌö¡ æóÇáúÅöÑóÇÏóÉö
(ÃóÊóì ÍóÇÌóÉð ÃõÎúÑóì áóÇ íóÍúäóËõ) ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚöº áöÃóäøóåõ áóãú
íõæÌóÏú ÇáúÎõÑõæÌõ Åáóì ãóÇ ÍóáóÝó Úóáóíúåö æóÅöäøóãóÇ ÎóÑóÌó Åáóì
ÇáúÌöäóÇÒóÉö æóÃóäøóåõ ãõÓúÊóËúäðì ãöäú Çáúíóãöíäö¡ æóÇáúÅöÊúíóÇäõ
ÈóÚúÏó Ðóáößó áóíúÓó ÈöÎõÑõæÌò ßóãóÇ áóæú ÞóÇáó Åäú ÎóÑóÌúÊ ãöäúåóÇ Åáóì
ÇáúãóÓúÌöÏö ÝóÃóäúÊö ØóÇáöÞñ ÝóÎóÑóÌóÊú ÊõÑöíÏõ ÇáúãóÓúÌöÏó¡ Ëõãøó ÈóÏóÇ
áóåóÇ ÝóÐóåóÈóÊú Åáóì ÛóíúÑö ÇáúãóÓúÌöÏö áóãú ÊóØúáõÞú ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÈóÏóÇÆöÚö.
(æóÝöí áóÇ íóÎúÑõÌõ) ãöäú ÈóáóÏöåö (Åáóì ãóßøóÉó) ãóËóáðÇ¡ æóÇáúÃóæúáóì
ÇÎúÊöíóÇÑõ ÛóíúÑöåóÇ ãöäú ÇáúÈõáúÏóÇäöº áöÃóäøóåõ áóÇ íóáöíÞõ
ÈöÇáúãõÓúáöãö (ÝóÎóÑóÌó) ãöäú ÑóÈóÖöåö ÍóÇáó ßóæúäöåö (íõÑöíÏõåóÇ¡ Ëõãøó
ÑóÌóÚó) Åáóíúåö (ÍóäöËó) áöæõÌõæÏö ÇáúÎõÑõæÌö ÞóÇÕöÏðÇ ÅáóíúåóÇ¡ æóåõæó
(1/553)
ÇáÔøóÑúØõ ÅÐú ÇáúÎõÑõæÌõ åõæó
ÇáöÇäúÝöÕóÇáõ ãöäú ÇáÏøóÇÎöáö Åáóì ÇáúÎóÇÑöÌö æóÅöäøóãóÇ ÞõáúäóÇ ãöäú
ÑóÈóÖöåöº áöÃóäøóåõ áóæú ÎóÑóÌó ÞóÇÕöÏðÇ ãóßøóÉó æóáóãú íõÌóÇæöÒú
ÚõãúÑóÇäó ãöÕúÑöåö áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÎõÑõæÌö Åáóì ÇáúÌöäóÇÒóÉö
åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó ÈóíúäóåóÇ ãõÏøóÉõ ÇáÓøóÝóÑö ÃóãøóÇ áóæú áóãú íóßõäú
ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóÍúäóËó ÈöãõÌóÑøóÏö ÇäúÝöÕóÇáöåö ãöäú ÇáÏøóÇÎöáö ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÝóÊúÍö æóÛóíúÑöåö ÝóÈöåóÐóÇ Úõáöãó Ãóäøó ÇáúãõÕóäøöÝó ÃóØúáóÞó
Ýöí ãóÍóáøö ÇáÊøóÞúíöíÏö ÊóÃóãøóáú (æóÝöí áóÇ íóÃúÊöíåóÇ) Ãóíú ãóßøóÉó
(áóÇ íóÍúäóËõ ãóÇ áóãú íóÏúÎõáúåóÇ) ÝóÅöäøó ÇáúÅöÊúíóÇäó ÚöÈóÇÑóÉñ Úóäú
ÇáúæõÕõæáö ßóãóÇ áóÇ íóÍúäóËõ áóæú ÍóáóÝó Ãóäú áóÇ ÊóÃúÊöíó ÇãúÑóÃóÊõåõ
ÚõÑúÓó ÝõáóÇäò ÝóÐóåóÈóÊú ÞóÈúáó ÇáúÚõÑúÓö æóßóÇäóÊú ËóãøóÉó ÍóÊøóì
ãóÖóì ÇáúÚõÑúÓõ æóÊóãóÇãõåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö (æóÇáÐøóåóÇÈõ) ãóÚúäðì
(ßóÇáúÎõÑõæÌö) ÝóÅöÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÐúåóÈõ Åáóì ãóßøóÉó ÝóÎóÑóÌó
íõÑöíÏõåóÇ ÍóäöËó (Ýöí ÇáúÃóÕóÍøö) Úóáóì ãóÇ Ñõæöíó Úóäú ÇáÕøóÇÍöÈóíúäö
ÝóíõÔúÊóÑóØõ ÇáúÎõÑõæÌõ ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö æóÞöíáó åõæó
ßóÇáúÅöÊúíóÇäö ÝóíõÔúÊóÑóØõ ÇáúæõÕõæáõ¡ æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÎõáóÇÕóÉö áóßöäøó ÇáúÃóæøóáó åõæó ÇáúãõÚúÊóãóÏõ ÝóáöåóÐóÇ ÞóÏøóãóåõ
ãóÇ äóæóìº áöÃóäøóåõ ãõÍúÊóãóáõ ßóáóÇãöåö (æóÝöí) æóÇóááøóåö
(áóíóÃúÊöíóäøó ÝõáóÇäðÇ Ýóáóãú íóÃúÊöåö ÍóÊøóì ãóÇÊó ÍóäöËó Ýöí ÂÎöÑö
ÌõÒúÁò ãöäú) ÃóÌúÒóÇÁö (ÍóíóÇÊöåö) º áöÃóäøó ÚóÏóãó ÇáúÅöÊúíóÇäö
ÍöíäóÆöÐò íóÊóÍóÞøóÞõ áóÇ ÞóÈúáóåõ¡ æóÝöí ÇáúÛóÇíóÉö æóÃóÕúáõ åóÐóÇ
Ãóäøó ÇáúÍóÇáöÝó Ýöí Çáúíóãöíäö ÇáúãõØúáóÞóÉö áóÇ íóÍúäóËõ ãóÇ ÏóÇãó
ÇáúÍóÇáöÝõ¡ æóÇáúãóÍúáõæÝõ Úóáóíúåö ÞóÇÆöãóíúäö áöÊóÕóæøõÑö ÇáúÈöÑøö¡
ÝóÅöÐóÇ ãóÇÊó ÃóÍóÏõåõãóÇ ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ¡ ÝóÚóáóì åóÐóÇ Ãóäøó
ÇáÖøóãöíÑó Ýöí Þóæúáöåö ÍóÊøóì ãóÇÊó íóÚõæÏõ Åáóì ÃóÍóÏöåöãóÇ ÃóíøöåöãóÇ
ßóÇäó áóÇ Ãóäøóåõ ÎóÇÕøñ ÈöÇáúÍóÇáöÝö ßóãóÇ åõæó ÇáúãõÊóÈóÇÏöÑõ.
(æóÅöäú ÞõíøöÏó ÇáúÅöÊúíóÇäõ ÛóÏðÇ ÈöÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉö Ýóåõæó) ãóÍúãõæáñ
(Úóáóì ÓóáóÇãóÉö ÇáúÂáóÇÊö æóÚóÏóãö ÇáúãóæóÇäöÚö) ÇáúÍöÓøöíøóÉö
ÝóíóäúÕóÑöÝõ ÇááøóÝúÙõ ÅáóíúåöãóÇ ÚöäúÏó ÇáúÅöØúáóÇÞö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö Ýóåöíó ÇÓúÊöØóÇÚóÉõ ÇáÕøöÍøóÉöº áöÃóäøóåóÇ åöíó
ÇáúãõÑóÇÏõ Ýöí ÇáúÚõÑúÝö Ýóåöíó ÓóáóÇãóÉõ ÇáúÂáóÇÊö æóÕöÍøóÉõ
ÇáúÃóÓúÈóÇÈö.
æóÝöí ÇáúãóÈúÓõæØö ÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉõ ÑóÝúÚõ ÇáúãóæóÇäöÚö (Ýóáóæú áóãú
íóÃúÊö æó) ÇáúÍóÇáõ (áóÇ ãóÇäöÚó ãöäú ãóÑóÖò Ãóæú ÓõáúØóÇäò) Ãóæú
ÚóÇÑöÖò ÂÎóÑó (ÍóäöËó) ÅáøóÇ ÅÐóÇ äóÓöíó Çáúíóãöíäó íóäúÈóÛöí Ãóäú
íóÍúäóËó ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑöº áöÃóäøó ÇáäøöÓúíóÇäó ãóÇäöÚñ æóßóÐóÇ áóæú
Ìõäøó Ýóáóãú íóÃúÊöåö ÍóÊøóì ãóÖóì ÇáúÛóÏõ.
(æóáóæú äóæóì) ÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉó (ÇáúÍóÞöíÞóÉó) æóåöíó ÇáúÞõÏúÑóÉõ ÇáøóÊöí
íõÍúÏöËõåóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì Ýöí ÇáúÚóÈúÏö ÚöäúÏó ÇáúÝöÚúáö æóÐóÇ ÔóÑúØñ
ÚöäúÏó ÇáúÌõãúåõæÑö áóÇ ÚöáøóÉñ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (ÕõÏøöÞó
ÏöíóÇäóÉð) º áöÃóäøóåõ ãõÍúÊóãóáõ ßóáóÇãöåö (áóÇ ÞóÖóÇÁó Ýöí) ÇáúÞóæúáö
(ÇáúãõÎúÊóÇÑö) º áöÃóäøóåõ ÎöáóÇÝõ ÇáÙøóÇåöÑö.
æóÝöí ÑöæóÇíóÉò ÕõÏøöÞó ÝóÅöäøó ÇáúÅöäúÓóÇäó ÅÐóÇ äóæóì ÍóÞöíÞóÉó
ßóáóÇãöåö ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáÙøóÇåöÑõ áóÇ íõÎóÇáöÝõåõ ÕõÏøöÞó ÏöíóÇäóÉð
æóÞóÖóÇÁð æóÅöáøóÇ ÝóÝöí ÊóÕúÏöíÞöåö ÞóÖóÇÁð ÑöæóÇíóÊóÇäö¡
æóÇáúãõÎúÊóÇÑõ ÚóÏóãõ ÇáÊøóÕúÏöíÞö ÝóáöåóÐóÇ ÞóÇáó Ýöí ÇáúãõÎúÊóÇÑö.
æóÝöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö Åäøó ÇáöÇÓúÊöØóÇÚóÉó ÇÓúÊöØóÇÚóÉõ ÇáúÃóãúæóÇáö
ßóÇáÒøóÇÏö¡ æóÇáÑøóÇÍöáóÉö æóÇÓúÊöØóÇÚóÉõ ÇáúÃóÝúÚóÇáö ßóÇáúÃóÚúÖóÇÁö
ÇáÓøóáöíãóÉö æóÇÓúÊöØóÇÚóÉõ ÇáúÃóÍúæóÇáö æóåöíó ÇáúÞõÏúÑóÉõ Úóáóì
ÇáúÃóÝúÚóÇáö áóÇ íóÊóÞóÏøóãõ ÚóáóíúåóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃóæøóáóíúäö
æóíõÓóãøóíóÇäö ÈöÇáÊøóæúÝöíÞöíøóÉö¡ æóÇáúÃóÎöíÑóÉõ ÈöÇáÊøóßúáöíÝöíøóÉö.
(æóÝöí áóÇ ÊóÎúÑõÌõ) ÇãúÑóÃóÊõåõ (ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäöåö) Ãóíú ÈöÅöÐúäö
ÇáÒøóæúÌö Ãóíú áóÇ ÊóÎúÑõÌõ ÎõÑõæÌðÇ ÅáøóÇ ÎõÑõæÌðÇ ãõáúÕóÞðÇ ÈöÅöÐúäöåö
(ÔõÑöØó ÇáúÅöÐúäõ áößõáøö ÎõÑõæÌò) º áöÃóäøó ÇáäøóßöÑóÉó æóÞóÚóÊú Ýöí
ÍóíøöÒö ÇáäøóÝúíö ÝóÊóÚõãøõ¡ æóáóæú äóæóì ÇáúÅöÐúäó ãóÑøóÉð ÕõÏøöÞó
ÏöíóÇäóÉð.
(1/554)
áöÃóäøóåõ ãõÍúÊóãóáõ ßóáóÇãöåö¡ áóÇ
ÞóÖóÇÁðº áöÃóäøóåõ ÎöáóÇÝõ ÇáÙøóÇåöÑö¡ æóåõæó Þóæúáõ ÃóÈöí íõæÓõÝó
æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì¡ æóÇáúÍöíáóÉõ Ýöí Ðóáößó Ãóäú íóÞõæáó áóåóÇ
ßõáøóãóÇ ÃóÑóÏúÊ ÇáúÎõÑõæÌó ÝóÞóÏú ÃóÐöäúÊ áóß¡ æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì
Ãóäøóåõ íõÔúÊóÑóØõ Ðóáößó ÇáÔøóÑúØõ Ýöí ÛóíúÑö ÅÐúäöí æóßóÐóÇ Ýöí ÅáøóÇ
ÈöÑöÖóÇÆöí Ãóæú ÅÑóÇÏóÊöí Ãóæú ÃóãúÑöí¡ æóÅöáóì Ãóäøóåõ áóæú ÃóÐöäó
ÈöáóÇ Ýóåúãò áößóæúäöåóÇ äóÇÆöãóÉð Ãóæú ÚóÌóãöíøóÉð ÝóáóíúÓó ÈöÅöÐúäò
áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ÈöÏõæäö ÇáúÚöáúãö Ýöí Þóæúáö ÇáØøóÑóÝóíúäö Úóáóì
ÇáÕøóÍöíÍö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÝöí Þóæúáöåö Åäú ÎóÑóÌúÊ ãöäú ÇáÏøóÇÑö ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäöí
ÝóÃóäúÊö ØóÇáöÞñ áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÎõÑõæÌöåóÇ ÈöæõÞõæÚö ÛóÑóÞò Ãóæú ÍóÑúÞò
ÛóÇáöÈò ÝöíåóÇ (æóÝöí ÅáøóÇ Åäú) Ãóíú ÍóÊøóì (ÃóÐöäó íóßúÝöí ÇáúÅöÐúäõ
ãóÑøóÉð) ÝóáóÇ íóÍúäóËõ Åäú ÎóÑóÌóÊú ÈöáóÇ ÅÐúäò ÈóÚúÏóãóÇ ÎóÑóÌóÊú
ÈöÅöÐúäò ãóÑøóÉðº áöÃóäøó ÅáøóÇ Åäú áöáúÛóÇíóÉö ÝóÊóäúÊóåöí Çáúíóãöíäõ
Èöåö.
æóÝöí ÇáúßóÇÝöí æóÛóíúÑöåö ÓõÄóÇáñ æóÌóæóÇÈñ ÝóáúíõØóÇáóÚú (æóÝöí áóÇ
ÊóÎúÑõÌõ ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäöåö áóæú ÃóÐöäó áóåóÇ Ýöíåö) Ãóíú Ýöí ÇáúÎõÑõæÌö
(ãóÊóì ÔóÇÁóÊú) íóÚúäöí ÅÐóÇ ÞóÇáó Åäú ÎóÑóÌúÊö ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäöí ÝóÃóäúÊö
ØóÇáöÞñ¡ Ëõãøó ÞóÇáó áóåóÇ ÃóÐöäúÊõ áóß Ãóäú ÊóÎúÑõÌöí ßõáøóãóÇ ÔöÆúÊ
(Ëõãøó äóåóÇåóÇ) Úóäú ÇáúÎõÑõæÌö (ÝóÎóÑóÌóÊú áóÇ íóÍúäóËõ ÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó) º áöÃóäøó äóåúíóåõ ÈóÚúÏó ÅÐúäöåö ÇáúÚóÇãøö áóÇ íõÝöíÏõ
áöÇÑúÊöÝóÇÚö Çáúíóãöíäö ÈóÚúÏó ÇáúÅöÐúäö ÇáúÚóÇãøö (ÎöáóÇÝðÇ
áöãõÍóãøóÏò) º áöÃóäøóåõ áóæú ÃóÐöäó áóåóÇ ÈöÇáúÎõÑõæÌö ãóÑøóÉð¡ Ëõãøó
äóåóÇåóÇ íõÚúãóáõ äóåúíõåõ ÇÊøöÝóÇÞðÇ ÝóßóÐóÇ ÈóÚúÏó ÇáúÅöÐúäö
ÇáúÚóÇãøö.
æóÝöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö æóÛóíúÑöåóÇ ÇáúÝóÊúæóì Úóáóì Þóæúáö ãõÍóãøóÏò ÝóÚóáóì
åóÐóÇ áóæú ÞóÏøóãóåõ áóßóÇäó Ãóæúáóì ßóãóÇ åõæó ÏóÃúÈõåõ ÊóÏóÈøóÑú.
(æóáóæú ÃóÑóÇÏóÊú) ÇáúãóÑúÃóÉõ (ÇáúÎõÑõæÌó ÝóÞóÇáó) ÇáÒøóæúÌõ (Åäú
ÎóÑóÌúÊ) ÝóÃóäúÊö ØóÇáöÞñ (Ãóæú) ÃóÑóÇÏóÊú (ÖóÑúÈó ÇáúÚóÈúÏö ÝóÞóÇáó Åäú
ÖóÑóÈúÊ) ÝóÚóÈúÏõåõ ÍõÑøñ (ÊóÞóíøóÏó ÇáúÍöäúËõ ÈöÇáúÝöÚúáö ÝóæúÑðÇ) Ãóíú
ÊóÞóíøóÏó íóãöíäõåõ ÈöÊöáúßó ÇáúÎõÑúÌóÉö¡ æóÇáÖøóÑúÈóÉö (Ýóáóæú
áóÈöËóÊú) ÓóÇÚóÉð (Ëõãøó ÝóÚóáóÊú) Ãóíú ÎóÑóÌóÊú Ãóæú ÖóÑóÈóÊú (áóÇ
íóÍúäóËõ) ÇáúÍóÇáöÝõ æóåóÐöåö íóãöíäõ ÇáúÝóæúÑö ãóÃúÎõæÐñ ãöäú ÝóÇÑóÊú
ÇáúÞöÏúÑõ ÅÐóÇ ÛóáóÊú ÝóÇÓúÊõÚöíÑó áöáÓøõÑúÚóÉö¡ Ëõãøó ÓõãøöíóÊú Èöåö
ÇáúÍóÇáóÉõ ÇáøóÊöí áóÇ áõÈúËó ÝöíåóÇ æóÊóÝóÑøóÏó ÇáúÅöãóÇãõ
ÈöÅöÙúåóÇÑöåóÇ æóáóãú íóÓúÈöÞúåõ ÃóÍóÏñ Ýöíåö æóßóÇäõæÇ ãöäú ÞóÈúáõ
íóÞõæáõæäó Çáúíóãöíäõ äóæúÚóÇäö ãõØúáóÞóÉñ ßóáóÇ íóÝúÚóáõ ßóÐóÇ
æóãõæóÞøóÊóÉñ ßóáóÇ ÊóÝúÚóáõ ßóÐóÇ Çáúíóæúãó ÝóÎóÑøóÌó ÞöÓúãðÇ ËóÇáöËðÇ
æóåöíó ÇáúãõæóÞøóÊóÉõ ãóÚúäðì ÇáúãõØúáóÞóÉõ áóÝúÙðÇ æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ
Åáóì Ãóäøóåõ áóæú ÞóÇáó Åäú áóãú ÃóÎúÑõÌú Ãóæú áóãú ÃóÐúåóÈú ãöäú åóÐöåö
ÇáÏøóÇÑö æóäóæóì ÇáúÎõÑõæÌó¡ æóÇáÐøóåóÇÈó Ïõæäó ÇáÓøõßúäóì¡ æóÇáúÝóæúÑö
áóãú íóÍúäóËú ÈöÇáÊøóæóÞøõÝö æóÅöáóì Ãóäøóåõ áóæú äóæóì ÇáÓøõßúäóì Ãóæú
ÇáúÝóæúÑó Ãóæú Ïóáøó Úóáóíúåö Ïóáöíáñ ÍóäöËó ßóãóÇ Ýöí ÎöÒóÇäóÉö
ÇáúãõÝúÊöíóíúäö.
(ÞóÇáó áöÂÎóÑó ÇÌúáöÓú ÝóÊóÛóÏøó ãóÚöí ÝóÞóÇáó Åäú ÊóÛóÏøóíúÊ ÝóßóÐóÇ)
Ãóíú ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ ãóËóáðÇ (áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáÊøóÛóÏøöí áóÇ ãóÚóåõ)
Ãóíú ÈöÏõæäöåö.
(æóáóæú) æóÕúáöíøóÉð (Ýöí Ðóáößó Çáúíóæúãö) º áöÃóäøó ãõÑóÇÏó
ÇáúãõÊóßóáøöãö ÇáÒøóÌúÑõ Úóäú Êöáúßó ÇáúÍóÇáóÉö ÝóíóÊóÞóíøóÏõ ÈöåóǺ
áöÃóäøó ÇáúãõØúáóÞó íóÊóÞóíøóÏõ ÈöÇáúÍóÇáö ÝóíóäúÕóÑöÝõ Åáóì ÇáúÛóÏóÇÁö
ÇáúãóÏúÚõæøö Åáóíúåö¡ æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú íóÍúäóËó¡ æóåõæó Þóæúáõ ÒõÝóÑó¡
æóÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉöº áöÃóäøóåõ ÚóÞóÏó íóãöíäóåõ Úóáóì ãõØúáóÞö
ÇáúÛóÏóÇÁö ÝóíóÊóäóÇæóáõ ßõáøó ÛóÏóÇÁò (ÅáøóÇ Ãóäú ÞóÇáó Åäú ÊóÛóÏøóíúÊ
Çáúíóæúãó) Ãóæú ãóÚóß ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ ÝóÊóÛóÏøóì Ýöí ÈóíúÊöåö Ãóæú
ãóÚóåõ Ýöí æóÞúÊò ÂÎóÑó íóÍúäóËõº áöÃóäøóåõ ÒóÇÏó Úóáóì ÞóÏúÑö
ÇáúÌóæóÇÈö ÝóíõÌúÚóáõ ãõÈúÊóÏóÃð.
(æóÝöí áóÇ íóÑúßóÈõ ÏóÇÈøóÉó ÝõáóÇäò) Ãóíú ÍóáóÝó Úóáóíúåö (ÝóÑóßöÈó
ÏóÇÈøóÉó ÚóÈúÏò áóåõ) Ãóíú áöÝõáóÇäò (ãóÃúÐõæäò áóÇ íóÍúäóËõ ÅáøóÇ Åäú
äóæóÇåõ) Ãóíú ãóÑúßóÈó ãóÃúÐõæäò (æóåõæó) ÇáúÍóÇáõ Ãóäøó ÇáúÚóÈúÏó
(ÛóíúÑõ ãõÓúÊóÛúÑóÞò ÈöÇáÏøóíúäö) ÝóÍöíäóÆöÐò íóÍúäóËõº áöÃóäøó
ãóÑúßóÈóåõ
(1/555)
áöãóæúáóÇåõ ÝóÅöäú ßóÇäó Ïóíúäõåõ
ãõÓúÊóÛúÑöÞðÇ áóÇ íóÍúäóËõ æóÅöäú äóæóìº áöÃóäøóåõ áóÇ ãöáúßó
áöáúãóæúáóì Ýöí ßóÓúÈö ÚóÈúÏöåö ÇáúãóÏúíõæäö ÇáúãõÓúÊóÛúÑóÞö ÚöäúÏó
ÇáúÅöãóÇãö (æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó íóÍúäóËõ ãõØúáóÞðÇ) ÓóæóÇÁñ ßóÇäó
Úóáóíúåö Ïóíúäñ Ãóæú áóÇ (Åäú äóæóÇåõ) º áöÃóäøó ÚöäúÏóåõ ÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ
ßóÓúÈö ÇáúÚóÈúÏö ÈöÇáÏøóíúäö áóÇ íóãúäóÚõ ãöáúßó Çáúãóæúáóì ÅáøóÇ
Ãóäøóåõ íõÔúÊóÑóØõ Ýöíåö ÇáäøöíøóÉõ áöÇÎúÊöáóÇáö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö (æóÚöäúÏó
ãõÍóãøóÏò) ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö (íóÍúäóËõ ãõØúáóÞðÇ
æóÅöäú áóãú íóäúæöåö) ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöÍóÞöíÞóÉö Çáúãöáúßö ÇáËøóÇÈöÊö
áöáÓøóíøöÏö ÅÐú ÇÓúÊöÛúÑóÇÞõ ÇáÏøóíúäö ÈöÇáúßóÓúÈö áóÇ íóãúäóÚõ ãöáúßó
Çáúãóæúáóì ÚöäúÏóåõ ÞõíøöÏó ÈöÇáúãóÃúÐõæäöº áöÃóäøó ãóÑúßóÈó
ÇáúãõßóÇÊóÈö áóíúÓó ãóÑúßóÈðÇ áöãóæúáóÇåõ ÝóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö ÍóáóÝó áóÇ íóÑúßóÈõ ÝóÇáúíóãöíäõ Úóáóì ãóÇ íóÑúßóÈõåõ
ÇáäøóÇÓõ ãöäú ÇáúÝóÑóÓö¡ æóÇáúÈóÛúáö æóÛóíúÑö Ðóáößó Ýóáóæú ÑóßöÈó
ÙóåúÑó ÅäúÓóÇäò áóÇ íóÍúäóËõº áöÃóäøó ÃóæúåóÇãó ÇáäøóÇÓö áóÇ ÊóÓúÈöÞõ
Åáóì åóÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÑúßóÈõ ÏóÇÈøóÉð æóáóæú áóãú íóäúæö ÔóíúÆðÇ
ÝóÑóßöÈó ÍöãóÇÑðÇ Ãóæú ÝóÑóÓðÇ Ãóæú ÈöÑúÐóæúäðÇ Ãóæú ÈóÛúáðÇ ÍóäöËó
ÝóÅöäú ÑóßöÈó ÛóíúÑóåóÇ äóÍúæó ÇáúÈóÚöíÑö¡ æóÇáúÝöíáö áóÇ íóÍúäóËõ
ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ ÅáøóÇ Ãóäú íóäúæöíó æóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÑúßóÈõ ÝóÑóÓðÇ
ÝóÑóßöÈó ÈöÑúÐóæúäðÇ Ãóæú ÈöÇáúÚóßúÓö áóÇ íóÍúäóËõº áöÃóäøó ÇáúÝóÑóÓó
ÇÓúãñ áöáúÚóÑóÈöíøö¡ æóÇáúÈöÑúÐóæúäó áöáúÚóÌóãöíøö¡ æóÇáúÎóíúáõ
íóäúÊóÙöãõ Çáúßõáøó¡ æóåóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú Çáúíóãöíäõ ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö
ÝóÅöäú ßóÇäóÊú ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö íóÍúäóËõ Èößõáøö ÍóÇáò æóáóæú ÍóáóÝó
áóÇ íóÑúßóÈõ ÏóÇÈøóÉð ÝóÍõãöáó Úóáóì ÇáÏøóÇÈøóÉö ãõßúÑóåðÇ áóÇ íóÍúäóËõ
æóÅöäú ÍóáóÝó áóÇ íóÑúßóÈõ Ãóæú áóÇ íóÑúßóÈõ ãóÑúßóÈðÇ ÝóÑóßöÈó
ÓóÝöíäóÉð Ãóæú ãóÍúãóáðÇ Ãóæú ÏóÇÈøóÉð ÍóäöËó æóáóæú ÑóßöÈó ÂÏóãöíøðÇ
íóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ íóÍúäóËó ÇäúÊóåóì.
æóÝöí ÇáÊøóÈúíöíäö áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÑúßóÈõ ÍóíóæóÇäðÇ íóÍúäóËõ
ÈöÇáÑøõßõæÈö Úóáóì ÅäúÓóÇäòº áöÃóäøó ÇááøóÝúÙó íóÊóäóÇæóáõ ÌóãöíÚó
ÇáúÍóíóæóÇäö¡ æóÇáúÚõÑúÝõ ÇáúÚóãóáöíøõ¡ æóåõæó Ãóäøóåõ áóÇ íõÑúßóÈõ
ÚóÇÏóÉð áóÇ íóÕúáõÍõ ãõÞóíøöÏðÇ ÇäúÊóåóì áóßöäú íõÔúßöáõ ÈöãóÇ ÓóÈóÞó
ãöäú Ãóäøó ÇáúÃóíúãóÇäó ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ÇáúÚõÑúÝö áóÇ Úóáóì
ÇáúÃóáúÝóÇÙö æóáóÇ Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÇááøõÛóæöíøóÉö ÞóÇáõæÇ Ýöí
ÇáúÃõÕõæáö ÇáúÍóÞöíÞóÉõ ÊõÊúÑóßõ ÈöÏóáóÇáóÉö ÇáúÚóÇÏóÉö ÅÐú áóíúÓóÊú
ÇáúÚóÇÏóÉõ ÅáøóÇ ÚõÑúÝðÇ ÚóãóáöíøðÇ ÊóÃóãøóáú.
[ÈóÇÈõ Çáúíóãöíäö Ýöí ÇáúÃóßúáö æóÇáÔøõÑúÈö æóÇááøõÈúÓö æóÇáúßóáóÇãö]
ö ÇáúÃóßúáõ ÅíÕóÇáõ ãóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúãóÖúÛó ÈöÝöíåö Åáóì ÇáúÌóæúÝö
ãóÖóÛó Ãóæú áóÇ ßóÇáúÎõÈúÒö¡ æóÇááøóÍúãö¡ æóÇáúÝóÇßöåóÉö æóäóÍúæöåóÇ¡
æóÇáÔøõÑúÈõ ÅíÕóÇáõ ãóÇ áóÇ íóÍúÊóãöáõ ÇáúãóÖúÛó ãöäú ÇáúãóÇÆöÚóÇÊö Åáóì
ÇáúÌóæúÝö ãöËúáõ ÇáúãóÇÁö¡ æóÇáäøóÈöíÐö¡ æóÇááøóÈóäö¡ æóÇáúÚóÓóáö ÝóÅöäú
æõÌöÏó Ðóáößó íóÍúäóËõ æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó Ðóáößó íõÓóãøóì
ÃóßúáðÇ Ãóæú ÔõÑúÈðÇ Ýöí ÇáúÚõÑúÝö æóÇáúÚóÇÏóÉö ÝóíóÍúäóËõ ÝóÅöÐóÇ
ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ßóÐóÇ æóáóÇ íóÔúÑóÈõ ÝóÃóÏúÎóáóåõ Ýöí Ýöíåö
æóãóÖóÛóåõ¡ Ëõãøó ÃóáúÞóÇåõ áóãú íóÍúäóËú ÍóÊøóì íõÏúÎöáóåõ Ýöí ÌóæúÝöåö
æóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ åóÐöåö ÇáúÈóíúÖóÉó Ãóæú ÇáúÌóæúÒóÉó
ÝóÇÈúÊóáóÚóåóÇ ÍóäöËó áöæõÌõæÏö ÇáúÃóßúáö æóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ
ÑõãøóÇäðÇ ÝóÌóÚóáó íóãõÕøõåõ æóíóÑúãöí ÈöËõÝúáöåö æóíóÈúÊóáöÚõ ãóÇÁóåõ
áóãú íóÍúäóËúº áöÃóäøó åóÐóÇ ãóÕøñ áóíúÓó ÈöÃóßúáò æóáóÇ ÔõÑúÈò æóÃóãøóÇ
ÇáÐøóæúÞõ Ýóåõæó ãóÚúÑöÝóÉõ ÇáÔøóíúÁö ÈöÝöíåö ãöäú ÛóíúÑö ÅÏúÎóÇáö
Úóíúäöåö ÃóáóÇ ÊóÑóì Ãóäøó ÇáúÃóßúáó¡ æóÇáÔøõÑúÈó íõÝúØöÑõ áóÇ
ÇáÐøóæúÞó.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÐõæÞõ Ýöí ãóäúÒöáö ÝõáóÇäò ØóÚóÇãðÇ
æóáóÇ ÔóÑóÇÈðÇ ÝóÐóÇÞó ÔóíúÆðÇ ÃóÏúÎóáóåõ Ýöí Ýöíåö æóáóãú íóÕöáú Åáóì
ÌóæúÝöåö ÍóäöËó.
ÝóÅöÐóÇ Úóáöãó åóÐöåö áóæú ÍóáóÝó (áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐöåö ÇáäøóÎúáóÉö
Ýóåõæó) Ãóíú ÇáúÃóßúáõ íóÞóÚõ (Úóáóì ËóãóÑöåóÇ) ÈöÇáúãõËóáøóËóÉö
(æóÏöÈúÓöåóÇ ÛóíúÑö ÇáúãóØúÈõæÎö) º áöÃóäøóåõ ÃóÖóÇÝó Çáúíóãöíäó Åáóì
ãóÇ áóÇ íõÄúßóáõ ÝóíóäúÕóÑöÝõ Åáóì
(1/556)
ãóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäúåóÇ ÈöáóÇ ÕõäúÚö ÃóÍóÏò
ÊóÌóæøõÒðÇ ÈöÇÓúãö ÇáÓøóÈóÈö¡ æóåõæó ÇáäøóÎúáóÉõ Ýöí ÇáúãõÓóÈøóÈö¡
æóåõæó ÇáúÎóÇÑöÌõº áöÃóäøóåóÇ ÓóÈóÈñ Ýöíåö áóßöäøó ÔóÑúØóåõ Ãóäú áóÇ
íóÊóÛóíøóÑó ÈöÕöÝóÉò ÍóÇÏöËóÉò ÝóáöÐóÇ ÞóíøóÏóåõ ÈöÛóíúÑö ÇáúãóØúÈõæÎö
æóÞóÇáó (áóÇ) íóÞóÚõ Úóáóì (äóÈöíÐöåóÇ æóÎóáøöåóÇ æóÏöÈúÓöåóÇ
ÇáúãóØúÈõæÎö) º áöÃóäøóåóÇ æóÅöäú ßóÇäóÊú ãöãøóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäúåóÇ ÅáøóÇ
ÃóäøóåóÇ ÊóÛóíøóÑóÊú ÈöÕöÝóÉò ÌóÏöíÏóÉò.
æóÝöí ÇáúÛóÇíóÉö æóÞõíøöÏó ÇáÏøöÈúÓõ ÈöÇáúãóØúÈõæÎö æóÅöäú ßóÇäó
ÇáÏøöÈúÓõ áóÇ íóßõæäõ ÅáøóÇ ãóØúÈõæÎðÇ ÇÍúÊöÑóÇÒðÇ ÚóãøóÇ ÅÐóÇ ÃóØúáóÞó
ÇÓúãó ÇáÏøöÈúÓö Úóáóì ãóÇ íóÓöíáõ ÈöäóÝúÓöåö ãöäú ÇáÑøõØóÈö ÝóÅöäøóåõ
íóÍúäóËõ ÈöÇáÑøõØóÈö¡ æóÇáÊøóãúÑö¡ æóÇáúÈõÓúÑö¡ æóÇáÑøóÇãöÎö¡
æóÇáúÌöãóÇÑö¡ æóÇáØøóáúÚö ßóãóÇ Ýöí ÇáúãöäóÍö æóÛóíúÑöåö æóÝöíåö
ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøóåõ áóæú ÞõØöÚó ãöäúåóÇ ÛõÕúäñ ÝóæõÕöáó ÈöÃõÎúÑóì
ÝóÃóËúãóÑó ÝóÃóßóáó ãöäú ËóãóÑöåóÇ áóÇ íóÍúäóËõ æóÅöáóì Ãóäøóåõ áóÇ
íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáö Úóíúäö ÇáäøóÎúáóÉö æóÅöáóì Ãóäøóåõ áóæú ßóÇäó Úóíúäõ
ÇáÔøóÌóÑö ãöãøóÇ íõÄúßóáõ ÍóäöËó ÈöÃóßúáö ÚóíúäöåóÇ ßóÞóÕóÈö ÇáÓøõßøóÑö
æóÅöáóì Ãóäøóåõ áóæú áóãú Êóßõäú áöáÔøóÌóÑö ËóãóÑñ ÊõÕúÑóÝõ íóãöíäõåõ
Åáóì ËóãóäöåóÇ ÝóíóÍúäóËõ ÅÐóÇ ÇÔúÊóÑóì Èöåö ãóÃúßõæáðÇ æóÃóßóáóåõ¡
æóåóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú Êóßõäú áóåõ äöíøóÉñ æóÅöáøóÇ ÝóÚóáóì ãóÇ äóæóì Åäú
ÇÍúÊóãóáóåõ ÇááøóÝúÙõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö.
(Ãóæú ãöäú åóÐöåö ÇáÔøóÇÉö Ýóåõæó Úóáóì ÇááøóÍúãö) Ãóíú íóÍúäóËõ
ÈöÃóßúáö ÇááøóÍúãö ÎóÇÕøóÉð (Ïõæäó ÇááøóÈóäö¡ æóÇáÒøõÈúÏö) º áöÃóäøó
Úóíúäó ÇáÔøóÇÉö ãóÃúßõæáóÉñ ÝóÊóäúÚóÞöÏõ Çáúíóãöíäõ ÚóáóíúåóÇ.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÚöäóÈö áóÇ
íóÍúäóËõ ÈöÒóÈöíÈöåö æóÚóÕöíÑöåöº áöÃóäøó ÍóÞöíÞóÊóåõ áóíúÓóÊú
ãóåúÌõæÑóÉð ÝóíóÊóÚóáøóÞõ ÇáúÍóáöÝõ ÈöãõÓóãøóì ÇáúÚöäóÈö (æóÝöí)
ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÈõÓúÑö ÝóÃóßóáóåõ) Ãóíú Ãóßóáó
Ðóáößó ÇáúÈõÓúÑó ÍóÇáó ßóæúäöåö (ÑõØóÈðÇ áóÇ íóÍúäóËõ æóßóÐóÇ ãöäú åóÐóÇ
ÇáÑøõØóÈö Ãóæú ÇááøóÈóäö) Ãóíú ÅÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõåõãóÇ
(ÝóÃóßóáóåõ) Ãóíú Ãóßóáó Ðóáößó ÇáÑøõØóÈó ÍóÇáó ßóæúäöåö (ÊóãúÑðÇ Ãóæú)
Ãóßóáó Ðóáößó ÇááøóÈóäó ÍóÇáó ßóæúäöåö (ÔöíÑóÇÒðÇ) áóÇ íóÍúäóËõ ÅÐú
åóÐöåö ÕöÝóÇÊñ ÏóÇÚöíóÉñ Åáóì Çáúíóãöíäö ÝóíóÊóÞóíøóÏõ ÈöåóÇ (ÈöÎöáóÇÝö
áóÇ íõßóáøöãõ åóÐóÇ ÇáÕøóÈöíøó Ýóßóáøóãóåõ) ÈóÚúÏóãóÇ ÕóÇÑó (ÔóÇÈøðÇ
Ãóæú ÔóíúÎðÇ Ãóæú áóÇ íóÃúßõáõ áóÍúãó åóÐóÇ ÇáúÍóãúáö ÝóÃóßóáóåõ)
ÈóÚúÏóãóÇ ÕóÇÑó (ßóÈúÔðÇ) ÍóíúËõ íóÍúäóËõº áöÃóäøó ÕöÝóÉó ÇáÕøöÈóÇ¡
æóÇáÔøóÈóÇÈö æóÅöäú ßóÇäóÊú ÏóÇÚöíóÉð Åáóì Çáúíóãöíäö áóßöäøó
åöÌúÑóÇäóåõ áöÃóÌúáö ÕöÈóÇåõ ãóäúåöíøñ Úóäúåõº áöÃóäøóÇ ÃõãöÑúäóÇ
ÈöÊóÍóãøõáö ÃóÎúáóÇÞö ÇáúÝöÊúíóÇäö æóãóÑúÍóãóÉö ÇáÕøöÈúíóÇäö ÝóßóÇäó
ãóåúÌõæÑðÇ ÔóÑúÚðÇ¡ æóÇáúãóåúÌõæÑõ ÔóÑúÚðÇ ßóÇáúãóåúÌõæÑö ÚóÇÏóÉð ÝóáóÇ
íõÚúÊóÈóÑõ æóÊóÊóÚóáøóÞõ Çáúíóãöíäõ ÈöÇáúÅöÔóÇÑóÉö æóÃóãøóÇ ÇáúÍóãúáõº
ÝóáöÃóäøóåõ áóíúÓó Ýöíåö ÕöÝóÉñ ÏóÇÚöíóÉñ Åáóì Çáúíóãöíäö¡ æóÇáúÃóÕúáõ
Ãóäøó Çáúíóãöíäó ãóÊóì ÇäúÚóÞóÏó Úóáóì ÔóíúÁò ÈöæóÕúÝò ÝóÅöäú ÕóáóÍó
ÏóÇÚöíðÇ Åáóì Çáúíóãöíäö Èöåö íóÊóÞóíøóÏõ Èöåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãõÚóÑøóÝðÇ
Ãóæú ãõäóßøóÑðÇ ÇÍúÊöÑóÇÒðÇ Úóäú ÇáúÅöáúÛóÇÁö æóÅöäú áóãú íóÕúáõÍú
ÝóÅöäú ßóÇäó ÇáúãóÍúáõæÝõ Úóáóíúåö ãõäóßøóÑðÇ íóÊóÞóíøóÏõ Èöåö ÃóíúÖðǺ
áöÃóäøó ÇáúæóÕúÝó ãóÞúÕõæÏñ ÈöÇáúíóãöíäö æóÅöäú ßóÇäó ãõÚóÑøóÝðÇ áóÇ
íóÊóÞóíøóÏõ ÝóÚóáóì åóÐóÇ (æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÃúßõáõ ÈõÓúÑðÇ
ÝóÃóßóáóåõ ÑõØóÈðÇ áóÇ íóÍúäóËõ) æóÝöí åóÐóÇ ÇáúãóÍóáøö ßóáóÇãñ Ýöí
ÇáÏøõÑóÑö Úóáóì ÕóÏúÑö ÇáÔøóÑöíÚóÉö ÝóáúíõØóÇáóÚú.
(æóáóæú Ãóßóáó ãõÐóäøöÈðÇ) ÈóÚúÏóãóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÈõÓúÑðÇ (ÍóäöËó
æóßóÐóÇ áóæú Ãóßóáóåõ) Ãóíú ÇáúãõÐóäøöÈó (ÈóÚúÏóãóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ
ÑõØóÈðÇ) ÍóäöËó ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö (æóÞóÇáóÇ) ¡ æóåõæó Þóæúáõ
ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö (áóÇ íóÍúäóËõ ÝöíåöãóÇ æóáóæú Ãóßóáóåõ) Ãóíú
ÇáúãõÐóäøöÈó ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÑõØóÈðÇ ãõÐóäøöÈðÇ Ãóæú ÈõÓúÑðÇ ãõÐóäøöÈðÇ
(ÈóÚúÏó ÍóáöÝöåö áóÇ íóÃúßõáõ ÑõØóÈðÇ æóáóÇ ÈõÓúÑðÇ ÍóäöËó ÇÊøöÝóÇÞðÇ) .
æóÝöí ÇáúßóÇÝöí ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÈõÓúÑðÇ Ãóæú áóÇ íóÃúßõáõ ÑõØóÈðÇ
Ãóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÑõØóÈðÇ áóÇ ÈõÓúÑðÇ ÝóÃóßóáó ãõÐóäøöÈðÇ ÍóäöËó
ÓóæóÇÁñ Ãóßóáó ÑõØóÈðÇ ãõÐóäøöÈðÇ Ãóæú ÈõÓúÑðÇ ãõÐóäøöÈðÇ åóÐóÇ ÚöäúÏó
ÇáØøóÑóÝóíúäö.
æóÞóÇáó ÃóÈõæ íõæÓõÝó
(1/557)
Åäú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÑõØóÈðÇ ÝóÃóßóáó
ÑõØóÈðÇ ãõÐóäøöÈðÇ ÍóäöËó æóÅöäú Ãóßóáó ÈõÓúÑðÇ ãõÐóäøöÈðÇ áóÇ íóÍúäóËõ
æóÅöäú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÈõÓúÑðÇ ÝóÃóßóáó ÈõÓúÑðÇ ãõÐóäøöÈðÇ ÍóäöËó
æóÅöäú Ãóßóáó ÑõØóÈðÇ ãõÐóäøöÈðÇ ÝóÚóáóì ÇáúÎöáóÇÝö æóÐóßóÑó Ýöí
ÇáúåöÏóÇíóÉö Þóæúáó ãõÍóãøóÏò ãóÚó Þóæúáö ÃóÈöí íõæÓõÝó¡ æóÇáäøõÓóÎõ
ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÉõ ßóÔõÑõæÍö ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö¡ æóÇáúãóÈúÓõæØö¡
æóÇáúãóäúÙõæãóÉö¡ æóÇáúÃóÓúÑóÇÑö¡ æóÇáúÅöíÖóÇÍö æóÛóíúÑöåóÇ ÊóÔúåóÏõ
áöãóÇ ÐóßóÑúÊ¡ æóÇáúÈõÓúÑõ ÇáúãõÐóäøöÈõ ÈößóÓúÑö Çáäøõæäö ÇáúãõÔóÏøóÏóÉö
ÇáøóÐöí ÃóßúËóÑõåõ ÈõÓúÑñ æóÔóíúÁñ ãöäúåõ ÑõØóÈñ¡ æóÇáÑøõØóÈõ
ÇáúãõÐóäøöÈõ ÇáøóÐöí ÃóßúËóÑõåõ ÑõØóÈñ æóÔóíúÁñ ãöäúåõ ÈõÓúÑñ
ÝóÇáúÍóÇÕöáõ Ãóäøóåõ ÇõÚúÊõÈöÑó ÇáúÛóÇáöÈõ ÅÐú ÇáúãóÛúáõæÈõ Ýöí
ãõÞóÇÈóáóÊöåö ßóÇáúãóÚúÏõæãö ÚõÑúÝðÇ ÝóÇóáøóÐöí ÚóÇãøóÊõåõ ÑõØóÈñ
íõÓóãøóì ÑõØóÈðÇ ÚõÑúÝðÇ áóÇ ÈõÓúÑðÇ æóÔóÑúÚðÇ ÅÐú ÇáúÚöÈúÑóÉõ
áöáúÛóÇáöÈö Ýöí ÇáúÃóÍúßóÇãö ÇáÔøóÑúÚöíøóÉö ßóãóÇ Ýöí ÇáÑøóÖóÇÚö
æóÛóíúÑöåö æóáöåóÐóÇ áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÔúÊóÑöí ÑõØóÈðÇ ÝóÇÔúÊóÑóì
ÈõÓúÑðÇ ãõÐóäøöÈðÇ áóÇ íóÍúäóËõ æóáóåõãóÇ Ãóäøóåõ Ãóßóáó ÇáúãóÍúáõæÝó
Úóáóíúåö æóÒöíóÇÏóÉð ÝóíóÍúäóËõ æóáöåóÐóÇ áóæú ãóíøóÒóåõ æóÃóßóáóåõ
íóÍúäóËõ ÅÌúãóÇÚðÇ ÝóßóÐóÇ ÅÐóÇ Ãóßóáóåõ ãóÚó ÛóíúÑöåö ÇäúÊóåóì
ÝóÈöåóÐóÇ Úõáöãó Ãóäøó ÚöÈóÇÑóÉó ÇáúãõÕóäøöÝö áóÇ ÊóÎúáõæ Úóäú ÔóíúÁò
ÊóÃóãøóáú.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÔúÊóÑöí ÑõØóÈðÇ ÝóÇÔúÊóÑóì ßöÈóÇÓóÉó ÈõÓúÑò)
ÈöÇáúßóÓúÑö åöíó ÚõäúÞõæÏõ ÇáäøóÎúáö (ÝöíåóÇ ÑõØóÈñ áóÇ íóÍúäóËõ) º
áöÃóäøó ÇáÔøöÑóÇÁó ÕóÇÏóÝó ÇáúãóÌúãõæÚó æóßóÇäó ÇáÑøõØóÈõ ÊóÇÈöÚðÇ
æóßóÐóÇ áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÔóÚöíÑðÇ ÝóÃóßóáó ÍöäúØóÉð ÝöíåóÇ
ÔóÚöíÑñ ÍóÈøóÉð ÍóÈøóÉð íóÍúäóËõº áöÃóäøó ÇáúÃóßúáó ÕóÇÏóÝó ÔóíúÆðÇ
ÔóíúÆðÇ ÝóßóÇäó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ãóÞúÕõæÏðÇ æóÅöäú ÍóáóÝó Úóáóì
ÇáÔøöÑóÇÁö áóãú íóÍúäóËú ßóãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö æóÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíø ÅÐú
ÇáúãõÊóÈóÇÏöÑõ ãöäú ÅÖóÇÝóÉö ÇáúßöÈóÇÓóÉö Åáóì ÇáúÈõÓúÑö æóÌóÚúáöåóÇ
ÙóÑúÝðÇ áöáÑøõØóÈö Ãóäøó ÇáúÈõÓúÑó ÛóÇáöÈñ Ýóáóæú ßóÇäó ÇáÑøõØóÈõ
ÛóÇáöÈðÇ Ãóæú åõæó¡ æóÇáúÈõÓúÑõ ãõÊóÓóÇæöíóíúäö íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÍúäóËó
(ßóãóÇ áóæú ÇÔúÊóÑóì ÈõÓúÑðÇ ãõÐóäøöÈðÇ) áöãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó
ÇáúãóÛúáõæÈó ÊóÇÈöÚñ.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÃúßõáõ áóÍúãðÇ Ãóæú ÈóíúÖðÇ) ÈöáóÇ äöíøóÉò
(ÝóÃóßóáó áóÍúãó Óóãóßò Ãóæú ÈóíúÖóÉð áóÇ íóÍúäóËõ) ¡ æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú
íóÍúäóËó æóåöíó ÑöæóÇíóÉñ ÔóÇÐøóÉñ Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó¡ æóåõæó Þóæúáõ
ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉöº áöÃóäøóåõ íõÓóãøóì áóÍúãðÇ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõÑúÂäö æóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøó ÇáúÃóíúãóÇäó ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì
ÇáúÚõÑúÝö áóÇ Úóáóì ÃóáúÝóÇÙö ÇáúÞõÑúÂäö ßóãóÇ ÈóíøóäøóÇåõ ÂäöÝðÇ
ÝóÅöäøóåõ áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÑúßóÈõ ÏóÇÈøóÉð ÝóÑóßöÈó ßóÇÝöÑðÇ Ãóæú áóÇ
íóÌúáöÓõ Úóáóì æóÊöÏò ÝóÌóáóÓó Úóáóì ÌóÈóáò áóÇ íóÍúäóËõ æóÅöäú Óõãøöíó
Ýöíåö ÏóÇÈøóÉð æóÃóæúÊóÇÏðÇ¡ æóÇáúÚõÑúÝõ ãóÚóäóÇ æóáöåóÐóÇ áóÇ
íõÓúÊóÚúãóáõ ÇÓúÊöÚúãóÇáó ÇááøóÍúãö áöÇöÊøöÎóÇÐö ÇáúÈóÇÌøóÇÊö ãöäúåõ
æóÈóÇÆöÚõ ÇáÓøóãóßö áóÇ íõÓóãøóì áóÍøóÇãðÇ ÅáøóÇ Ãóäú íóäúæöíó
ÝóÍöíäóÆöÐò íõÚúÊóÈóÑõº áöÃóäøóåõ áóÍúãñ ãöäú æóÌúåò æóÝöíåö ÊóÔúÏöíÏñ
Úóáóíúåö æóßóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ Ýöí ÈóíúÖöåöº áöÃóäøó ÇÓúãó ÇáúÈóíúÖö ÚõÑúÝðÇ
íóÊóäóÇæóáõ ÈóíúÖó ÇáØøóíúÑö ÈöãóÇ áóåõ ÞöÔúÑñ ÝóáóÇ íóÏúÎõáõ Ýöíåö
ÈóíúÖõ ÇáÓøóãóßö ÅáøóÇ ÈöäöíøóÉò.
(æóßóÐóÇ Ýöí ÇáÔøöÑóÇÁö) Ãóíú ÍóáóÝó áóÇ íóÔúÊóÑöí áóÍúãðÇ Ãóæú ÈóíúÖðÇ
ÝóÇÔúÊóÑóì áóÍúãó ÇáÓøóãóßö Ãóæú ÈóíúÖóåõ áóÇ íóÍúäóËõ áöãóÇ
ÈóíøóäøóÇåõ.
(æóáóæú Ãóßóáó áóÍúãó ÅäúÓóÇäò Ãóæú ÎöäúÒöíÑò) Ýöí áóÇ íóÃúßõáõ áóÍúãðÇ
(ÍóäöËó) áöæõÌõæÏö ÕõæÑóÉö ÇááøóÍúãö æóãóÚúäóÇåõº áöÃóäøóåõ íóäúÔóÃõ
ãöäú ÇáÏøóãö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÍõÑøöãó Ãóßúáõåõ ÔóÑúÚðÇ æóÐóÇ áóÇ íõÈúØöáõ
ÍóÞöíÞóÊóåõ ÝóÑõÈøóãóÇ ÏóÚóÇ Åáóì Çáúíóãöíäö ÍõÑúãóÊõåõ ÃóáóÇ ÊóÑóì áóæú
ÍóáóÝó áóÇ íóÔúÑóÈõ ÔóÑóÇÈðÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáúÎóãúÑö æóÅöäú ßóÇäóÊú
ÍóÑóÇãðǺ áöÃóäøóåóÇ ÔóÑóÇÈñ ÍóÞöíÞóÉð æóÐóßóÑó ÇáúÚóÊøóÇÈöíøõ Ãóäøóåõ
áóÇ íóÍúäóËõ æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì ßóãóÇ Ýöí ÇáúßóÇÝöí.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö åóÐóÇ åõæó ÇáúÍóÞøõ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöáúÚõÑúÝö (æóßóÐóÇ)
Ãóíú
(1/558)
íóÍúäóËõ Ýöí áóÇ íóÃúßõáõ (áóæú Ãóßóáó
ßóÈöÏðÇ Ãóæú ßóÑöÔðÇ) º áöÃóäøó ãóäúÔóÃó åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö ãöäú
ÇáÏøóãö¡ æóÇáöÇÎúÊöÕóÇÕõ ÈöÇÓúãö ÂÎóÑó áóÇ áöáäøõÞúÕóÇäö ßóÇáÑøóÃúÓö¡
æóÇáúßõÑóÇÚö ÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúãõÍöíØö åóÐóÇ Ýöí ÚõÑúÝö Ãóåúáö ÇáúßõæÝóÉö
æóÝöí ÚõÑúÝöäóÇ áóÇ íóÍúäóËõ ÝóáöÐóÇ ÞóÇáó (¡ æóÇáúãõÎúÊóÇÑõ Ãóäøóåõ áóÇ
íóÍúäóËõ ÈöåöãóÇ) ÈöÇáúßóÈöÏö¡ æóÇáúßóÑöÔö (Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ) æóÝöí
ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö æóÛóíúÑöåö ÇáúßóÑöÔõ¡ æóÇáúßóÈöÏõ¡ æóÇáÑøöÆóÉõ¡
æóÇáúÝõÄóÇÏõ¡ æóÇáÑøóÃúÓõ¡ æóÇáúÃóßóÇÑöÚõ¡ æóÇáúÃóãúÚóÇÁõ¡ æóÇáØøöÍóÇáõ
áóÍúãñº áöÃóäøóåóÇ ÊõÈóÇÚõ ãóÚó ÇááøóÍúãö¡ æóåóÐóÇ Ýöí ÚõÑúÝöåöãú
æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÈöáóÇÏö ÇáøóÊöí áóÇ ÊõÈóÇÚõ ãóÚó ÇááøóÍúãö ÝóáóÇ
íóÍúäóËõ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöáúÚõÑúÝö Ýöí ßõáøö ÈóáúÏóÉò Ýöí ßõáøö ÒóãóÇäò
Ýóíóßõæäõ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ ÇÎúÊöáóÇÝó ÚóÕúÑò æóÒóãóÇäò áóÇ ÇÎúÊöáóÇÝó
ÍõÌøóÉò æóÈõÑúåóÇäò.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö æóÚóáóì ÇáúãõÝúÊöí Ãóäú íõÝúÊöíó ÈöãóÇ åõæó ÇáúãõÚúÊóÇÏõ
Ýöí ßõáøö ãöÕúÑò æóÞóÚó Ýöíåö ÇáúÍóáöÝõ ÇäúÊóåóì ÝóÅöÐóÇ ÚóÑóÝúÊ åóÐóÇ
ÝóÇÚúáóãú Ãóäøó ãóÇ Ýöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö ÑóÌõáñ ÍóáóÝó Ãóäú áóÇ íóÔúÑóÈó
ÇáÔøóÑóÇÈó æóáóãú íóäúæö ÔóíúÆðÇ ßóÇäóÊú Çáúíóãöíäõ Úóáóì ÇáúÎóãúÑö
ÞóÇáó Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ íóÞóÚõ Çáúíóãöíäõ Úóáóì ßõáøö ãõÓúßöÑò ãóÍúãõæáò
Úóáóì ÚõÑúÝö ÈóáóÏöåö æóÒóãóÇäöåöº áöÃóäøó Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ áóÇ íõØúáóÞõ
ÅáøóÇ Úóáóì ÇáúÎóãúÑö ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ íóÍúäóËó Ýöí ÔõÑúÈö ÛóíúÑöåö
ÝóÇáúÚóÌóÈõ Ãóäøó ÈóÚúÖó ÇáúãõÝúÊöíäó Ýöí ÏöíóÇÑöäóÇ ÃóÝúÊóæúÇ
ÈöÇáúÍöäúËö Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö Ýöí ÔõÑúÈö ÇáúãõÓúßöÑö Ýóáóãú
ÃóØøóáöÚú Úóáóì ÓóÈóÈöåö ÊóÃóãøóáú ÝóÅöäøóåõ ãöäú ãóÒóÇáöÞö ÇáúÃóÞúÏóÇãö
(ßóãóÇ áóæú Ãóßóáó ÃóáúíóÉð) ÈóÚúÏóãóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ áóÍúãðÇ
ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõº áöÃóäøóåõ äóæúÚñ ÂÎóÑõ.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÃúßõáõ ÔóÍúãðÇ íóÊóÞóíøóÏõ ÈöÔóÍúãö ÇáúÈóØúäö
ÝóáóÇ íóÍúäóËõ) ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö¡ æóåõæó Þóæúáõ ãóÇáößò æóÇáÔøóÇÝöÚöíøö
Ýöí ÇáúÃóÕóÍøö (ÈöÔóÍúãö ÇáÙøóåúÑö) ¡ æóåõæó ÇáøóÐöí ÎóÇáóØóåõ áóÍúãñ
(ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ) ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ ÚöäúÏóåõãóÇ ÈöÔóÍúãö ÇáÙøóåúÑö
ÃóíúÖðÇ áöæõÌõæÏö ÎóÇÕøöíøóÉö ÇáÔøóÍúãö¡ æóåõæó ÇáÐøóæúÈõ ÈöÇáäøóÇÑö
æóáóåõ Ãóäøóåõ áóÍúãñ ÍóÞöíÞóÉð ÃóáøóÇ íõÑóì Ãóäøóåõ íóäúÔóÃõ ãöäú
ÇáÏøóãö æóíõÓúÊóÚúãóáõ ÇÓúÊöÚúãóÇáóåõ æóÊóÍúÕõáõ Èöåö ÞõæøóÉñ æóáöåóÐóÇ
íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáöåö Ýöí Çáúíóãöíäö Úóáóì Ãóßúáö ÇááøóÍúãö ÝóáóÇ íóÍúäóËõ
ÈöÈóíúÚöåö Ýöí Çáúíóãöíäö Úóáóì ÈóíúÚö ÇáÔøóÍúãö æóÐóßóÑó ÇáØøóÍóÇæöíøõ
Ãóäøóåõ Þóæúáõ ãõÍóãøóÏò ÃóíúÖðÇ æóÞöíáó åóÐóÇ ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö ÝóÃóãøóÇ
ÇÓúãõ " íÈå " ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö áóÇ íóÞóÚõ Úóáóì ÔóÍúãö ÇáÙøóåúÑö
ÈöÍóÇáò ßóãóÇ Ýöí ÇáúåöÏóÇíóÉö æóãóÇ Ýöí ÇáúßóÇÝöí ãöäú Ãóäøó ÇáÔøõÍõæãó
ÃóÑúÈóÚóÉñ ÔóÍúãõ ÇáúÈóØúäö æóÔóÍúãõ ÇáÙøóåúÑö æóÔóÍúãñ ãõÎúÊóáöØñ
ÈöÇáúÚóÙúãö æóÔóÍúãñ Úóáóì ÙóÇåöÑö ÇáúÃóãúÚóÇÁö æóÇÊøóÝóÞõæÇ Úóáóì
Ãóäøóåõ íóÍúäóËõ ÈöÔóÍúãö ÇáúÈóØúäö¡ æóÇáËøóáóÇËóÉõ Úóáóì ÇáúÎöáóÇÝö áóÇ
íóÎúáõæ ãöäú äóÙóÑò¡ Èóáú áóÇ íóäúÈóÛöí ÎöáóÇÝñ Ýöí ÚóÏóãö ÇáúÍöäúËö
ÈöãóÇ Ýöí ÇáúÚóÙúãö ÞóÇáó ÇáúÅöãóÇãõ ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ Åäøó ÃóÍóÏðÇ áóãú
íóÞõáú ÈöÃóäøó ãõÎøó ÇáúÚóÙúãö ÔóÍúãñ ÇäúÊóåóì æóßóÐóÇ áóÇ íóäúÈóÛöí
ÎöáóÇÝñ Ýöí ÇáúÍöäúËö ÈöãóÇ Ýöí ÇáúÃóãúÚóÇÁöº áöÃóäøóåõ áóÇ íóÎúÊóáöÝõ
Ýöí ÊóÓúãöíóÊöåö ÔóÍúãðÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö (æóáóæú Ãóßóáó ÃóáúíóÉð
Ãóæú áóÍúãðÇ) ÈóÚúÏóãóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÔóÍúãðÇ (áóÇ íóÍúäóËõ
ÇÊøöÝóÇÞðÇ) áöãóÇ ãóÑøó.
æóÝöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ áóÍúãðÇ ÍóäöËó ÈöÃóßúáö
áóÍúãö ÇáúÅöÈöáö¡ æóÇáúÛóäóãö¡ æóÇáúÈóÞóÑö¡ æóÇáØøõíõæÑö ãóØúÈõæÎðÇ
ßóÇäó Ãóæú ãóÔúæöíøðÇ Ãóæú ÞóÏöíÏðÇ ßóãóÇ ÐóßóÑóåõ Ýöí ÇáúÃóÕúáö ÝóåóÐóÇ
ãöäú ãõÍóãøóÏò ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáúÃóáúíóÉö¡ æóåõæó
ÇáúÃóÙúåóÑõ æóÚöäúÏó ÇáúÝóÞöíåö ÃóÈöí ÇááøóíúËö íóÍúäóËõ.
æóÝöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö áóæú ÍóáóÝó Ãóäú áóÇ íóÃúßõáõ áóÍúãó ÇáúÈóÞóÑö
ÝóÃóßóáó áóÍúãó ÇáúÌóÇãõæÓö Ãóæú ÈöÇáúÚóßúÓö ÍóäöËó ÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú áóÇ
íóßõæäõ ÍóÇäöËðÇ.
æóÞóÇáó ÈóÚúÖõåõãú Åäú ÍóáóÝó Ãóäú áóÇ íóÃúßõáó áóÍúãó ÇáúÈóÞóÑö
ÝóÃóßóáó áóÍúãó ÇáúÌóÇãõæÓö ÍóäöËó æóÈöÇáúÚóßúÓö áóÇ íóÍúäóËõ¡ æóåóÐóÇ
ÃóÕóÍøõ
(1/559)
ãöäú ÇáúÃõæáóì ÞóÇáó ãóæúáóÇäóÇ
æóíóäúÈóÛöí Ãóäú áóÇ íóÍúäóËó Ýöí ÇáúÝóÕúáóíúäö ÌóãöíÚðǺ áöÃóäøó
ÇáäøóÇÓó íõÝóÑøöÞõæäó ÈóíúäóåõãóÇ¡ æóåõæó ßóãóÇ áóæú ÍóáóÝó Ãóäú áóÇ
íóÃúßõáó áóÍúãó ÇáÔøóÇÉö ÝóÃóßóáó áóÍúãó ÇáúÚóíúäö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó
ÇáúÍóÇáöÝõ ãöÕúÑöíøðÇ Ãóæú ÞóÑóæöíøðÇ æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì.
æóÝöí ÇáúãöäóÍö ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÍöãóÇÑö íóÞóÚõ Úóáóì
ßöÑóÇÆöåö æóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúßóáúÈö ÅäøóãóÇ íóÞóÚõ
Úóáóì ÕóíúÏöåö æóáóÇ íóÞóÚõ Úóáóì áóÍúãöåö (æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ
íóÃúßõáõ ãöäú åóÐöåö ÇáúÍöäúØóÉö íóÊóÞóíøóÏõ ÈöÃóßúáöåóÇ ÞóÖúãðÇ
ÈöÝóÊúÍö) ÇáúÞóÇÝö æóÓõßõæäö ÇáÖøóÇÏö ÇáúãõÚúÌóãóÉö ÇáúÃóßúáõ
ÈöÃóØúÑóÇÝö ÇáúÃóÓúäóÇäö (ÝóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáö ÎõÈúÒöåóÇ) ÚöäúÏó
ÇáúÅöãóÇãö ÍóÊøóì íóÃúßõáó ÚóíúäóåóÇ æóÈöåö ÞóÇáó ãóÇáößñ
æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ (ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ) Ãóíú ÞóÇáóÇ ßóãóÇ íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáö
ÚóíúäöåóÇ íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáö ÎõÈúÒöåóÇ Úóáóì ÇáÕøóÍöíÍöº áöÃóäøó Ãóßúáó
ÇáúÍöäúØóÉö ãóÌóÇÒñ ÚõÑúÝðÇ Úóäú Ãóßúáö ãóÇ íõÊøóÎóÐõ ãöäúåóÇ
ÝóíóäúÕóÑöÝõ Åáóíúåö ÅáøóÇ Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÃóßóáóåóÇ ÞóÖúãðÇ íóÍúäóËõ
ÃóíúÖðǺ áöÃóäøóåõ ãõÓúÊóÚúãóáñ Ýöí ãóÚúäóÇåóÇ ÍóÞöíÞóÉð ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ
ÅÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÏúÎõáõ ÏóÇÑó ÝõáóÇäò ÝóÏóÎóáóåóÇ ÍóÇÝöíðÇ Ãóæú
ÑóÇßöÈðÇ íóÍúäóËõ æóÅöäøóãóÇ ÞõáúäóÇ Úóáóì ÇáÕøóÍöíÍö ÇÍúÊöÑóÇÒðÇ Úóäú
ÑöæóÇíóÉö ÇáúÃóÕúáö Ãóäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ ÚöäúÏóåõãóÇ ÅÐóÇ ÞóÖóãóåóÇ
æóáóåõ Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ÅÐóÇ ßóÇäó áóåõ ÍóÞöíÞóÉñ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ
ÝóÇáúÚóãóáõ ÈöåóÇ Ãóæúáóì ãöäú ÇáúãóÌóÇÒö ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ
áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐöåö ÇáÔøóÇÉö ÝóÃóßóáó áóÈóäóåóÇ áóÇ
íóÍúäóËõ åóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú íóäúæö ÔóíúÆðÇ æóÅöäú äóæóì Ãóäú áóÇ íóÃúßõáó
ÍóÈøðÇ ÍóÈøðÇ íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáöåóÇ ÍóÈøðÇ ÍóÈøðÇ æóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáö
ÍóíøöÒöåóÇ ÇÊøöÝóÇÞðÇ æóáóæú Ãóßóáó ãöäú ÒóÑúÚö ÇáúÈõÑøö ÇáúãóÍúáõæÝö
Úóáóíúåö áóãú íóÍúäóËú ßóãóÇ Ýöí ÇáúãõÍöíØö.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐóÇ ÇáÏøóÞöíÞö íóÍúäóËõ) Ãóßóáó
(ÎõÈúÒóåõ) Ýóáóæú Ãóßóáó ÚóÕöíÏóÊóåõ íóÍúäóËõº áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÊõÄúßóáõ¡
ßóÐóáößóº áöÃóäøó Ãóßúáó ÇáÏøóÞöíÞö åóßóÐóÇ íóßõæäõ ÚöäúÏó ÇáúÚõÞóáóÇÁö
ÝóíóäúÕóÑöÝõ Åáóì ãóÇ åõæó ÇáúãõÚúÊóÇÏõ Èóíúäóåõãú ßóãóÇ Ýöí ÇáúãõÍöíØö¡
æóÇáúÅöÝúÑóÇÏõ ÈöÐößúÑö ÇáúÎõÈúÒö ãöäú ÇáúãõÕóäøöÝö áóíúÓó áöäóÝúíö ãóÇ
íõÊøóÎóÐõ ãöäúåõ¡ Èóáú áößóæúäöåö ßóËöíÑó ÇáöÇÓúÊöÚúãóÇáö ÃóæúÑóÏóåõ
Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóãúËöíáö ÛóÇíóÊõåõ Ãóäøóåõ ÕóÑøóÍó ÈöÇáúÎõÈúÒöº
áöÃóäøóåõ åõæó ÇáúÃóÕúáõ¡ æóÇáúÛóíúÑõ ÊóÈóÚñ áóåõ íõÄóíøöÏõåõ Þóæúáõåõ
ãõÊøóÕöáðÇ Èöåö (áóÇ ÈöÓóÝøöåö) Ãóíú áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÓóÝøö Úóíúäö
ÇáÏøóÞöíÞöº áöÃóäøó Úóíúäóåõ ÛóíúÑõ ãóÃúßõæáò ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÍöäúØóÉö
ÝóÇäúÕóÑóÝó Åáóì ãóÇ íõÊøóÎóÐõ ãöäúåõ áöÊóÚóíøõäö ÇáúãóÌóÇÒö ãõÑóÇÏðÇ
ßóãóÇ áóæú Ãóßóáó Úóíúäó ÇáäøõÎóÇáóÉö ßóãóÇ ãóÑøó (Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö)
ÇÍúÊöÑóÇÒñ Úóäú Þóæúáö ÈóÚúÖö ÇáúãóÔóÇíöÎö Ãóäøóåõ íóÍúäóËõ ÈöÇáÓøóÝøö
æóÈöåö ÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ æóãóÇáößñº áöÃóäøóåõ Ãóßóáó ÇáÏøóÞöíÞó
ÍóÞöíÞóÉð¡ æóÇáúÚõÑúÝõ æóÅöäú ÇõÚúÊõÈöÑó ÝóÇáúÍóÞöíÞóÉõ áóÇ ÊóÓúÞõØõ
Èöåö æóÅöäú Úóäóì Ãóßúáó ÇáÏøóÞöíÞö ÈöÚóíúäöåö áóãú íóÎúäóËú ÈöÃóßúáö
ÇáúÎõÈúÒöº áöÃóäøóåõ äóæóì ÍóÞöíÞóÉó ßóáóÇãöåö (æóÇáúÎõÈúÒõ) (íóÞóÚõ
Úóáóì ãóÇ ÇÚúÊóÇÏóåõ Ãóåúáõ ãöÕúÑöåö) Ãóíú ãöÕúÑö ÇáúÍóÇáöÝ ÅáøóÇ ÚöäúÏó
ÇáÔøóÇÝöÚöíøö æóãóÇáößò ÝóÅöäøóåõ Ãóíøõ ÎõÈúÒò ßóÇäó íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáöåö
(ßóÎõÈúÒö ÇáúÈõÑøö¡ æóÇáÔøóÚöíÑö) ÝóÅöÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÎõÈúÒðÇ
ÍóäöËó ÈöÃóßúáö ÎõÈúÒö ÇáúÈõÑøö¡ æóÇáÔøóÚöíÑö ÈöÈöáóÇÏò íõÚúÊóÇÏõ Ýóáóæú
ßóÇäó ÈöãóæúÖöÚò áóÇ íõÚúÊóÇÏõ Ýöíåö ÎõÈúÒõ ÇáÔøóÚöíÑö ãóËóáðÇ áóãú
íóÍúäóËú ÈöÃóßúáöåö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö (ÝóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÎõÈúÒö
ÇáúÞóØóÇÆöÝö) º áöÃóäøóåõ áóÇ íõÓóãøóì ÎõÈúÒðÇ ãõØúáóÞðÇ (Ãóæú ÎõÈúÒö
ÇáúÃõÑúÒö ÈöÇáúÚöÑóÇÞö) º áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõ ãõÚúÊóÇÏò ÚöäúÏóåõãú ÍóÊøóì
áóæú ßóÇäó Ýöí ÈóáóÏò íóÚúÊóÇÏõ Ðóáößó ßóØóÈóÑöÓúÊóÇäó ÍóäöËó æóíóÍúäóËõ
ÇáúÍöÌóÇÒöíøõ¡ æóÇáúíóãóäöíøõ ÈöÎõÈúÒö ÇáÐøóÑøóÉöº áöÃóäøóåõãú
íóÚúÊóÇÏõæäóåõ (ÅáøóÇ ÅÐóÇ äóæóÇåõ) ÝóÅöäøóåõ ÍöíäóÆöÐò íóÍúäóËõ Èöåöº
áöÃóäøóåõ íóÍúÊóãöáõåõ.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóÏóÎóáó Ýöí ÇáúÎõÈúÒö ÇáúßóãóÇÌõ æóáóÇ íóÍúäóËõ
ÈöÇáËøóÑöíÏö.
æóÝöí ÇáúÎõáóÇÕóÉö ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÎõÈúÒö ÝóÃóßóáóåõ
ÈóÚúÏóãóÇ ÊóÝóÊøóÊó áóÇ íóÍúäóËõ
(1/560)
æóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáúÚóÕöíÏóÉö¡
æóÇáØøóØúãóÇÌö æóáóÇ íóÍúäóËõ áóæú ÏóÞøóåõ ÝóÔóÑöÈóåõ æóÚóäú ÇáúÅöãóÇãö
Ýöí ÍöíáóÉö Ãóßúáöåö Ãóäú íóÏõÞøóåõ ÝóíõáúÞöíóåõ Ýöí ÚóÕöíÏóÉò
æóíõØúÈóÎõ ÍóÊøóì íóÕöíÑó ÇáúÎõÈúÒõ åóÇáößðÇ.
æóÝöí ÇáÙøóåöíÑöíøóÉö áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ÎõÈúÒó ÝõáóÇäóÉó
ÝóÇáúÎóÈøóÇÒóÉõ åöíó ÇáøóÊöí ÊóÖúÑöÈõ ÇáúÎõÈúÒó Ýöí ÇáÊøóäøõæÑö Ïõæäó
ÇáøóÊöí ÊóÚúÌöäõåõ æóÊõåóíøöÆõåõ áöáÖøóÑúÈö ÝóÅöäú Ãóßóáó ãöäú ÎõÈúÒö
ÇáøóÊöí ÖóÑóÈóÊúåõ ÍóäöËó æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ (æóÇáÔøöæóÇÁõ) íóÞóÚõ (Úóáóì
ÇááøóÍúãö áóÇ Úóáóì ÇáúÈóÇÐöäúÌóÇäö Ãóæú ÇáúÌóÒóÑö Ãóæú ÇáúÈöíÖö) º
áöÃóäøóåõ íõÑóÇÏõ Èöåö ÇááøóÍúãõ ÇáúãóÔúæöíøõ ÚöäúÏó ÇáúÅöØúáóÇÞö (ÅáøóÇ
ÅÐóÇ äóæóÇåõ) º áöÃóäøó Ýöíåö ÊóÔúÏöíÏðÇ Úóáóì äóÝúÓöåö (æóÇáØøóÈúÎõ)
íóÞóÚõ (Úóáóì ãóÇ íõØúÈóÎõ ãöäú ÇááøóÍúãö ÈöÇáúãóÇÁö) ¡ æóåóÐóÇ
ÇÓúÊöÍúÓóÇäñ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöáúÚõÑúÝö¡ æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú íóÍúäóËó Ýöí
ÇááøóÍúãö æóÛóíúÑöåö ãöãøóÇ åõæó ãóØúÈõæÎñ áóßöäøó ÇáúÃóÎúÐó
ÈöÇáúÞöíóÇÓö ãõÊóÚóÐøöÑñ ÅÐú ÇáúãõÓóåøóáõ ãöäú ÇáÏøóæóÇÁö ãóØúÈõæÎñ
ÝóíõÕúÑóÝõ Åáóì ÎóÇÕøò¡ æóåõæó ãõÊóÚóÇÑóÝñ¡ æóåõæó ÇááøóÍúãõ
ÇáúãóØúÈõæÎõ ÈöÇáúãóÇÁö (æóÚóáóì ãóÑóÞöåö) áöãóÇ Ýöíåö ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö
ÇááøóÍúãö æóáöÃóäøóåõ íõÓóãøóì ØóÈúÎðÇ Ýóáóãú íóÍúäóËú ÈöÃóßúáö ÞóáúÈóÉò
íóÇÈöÓóÉò áóÇ ãóÑóÞó ÝöíåóÇ.
æóÝöí ÇáÒøóÇåöÏöíøö ÞõáúÊ åóÐóÇ Ýöí ÚõÑúÝöåöãú ÃóãøóÇ Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ
íóÍúäóËõ áößõáøö ãóØúÈõæÎò.
æóÞóÇáó íóÚúÞõæÈõ ÈóÇÔóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÍúäóËó ÈöØóÈúÎò ÈöáóÇ áóÍúãò
Ýöí åóÐóÇ ÇáÒøóãóÇäö áöÅöØúáóÇÞöåöãú Úóáóíúåö ØóÈúÎðÇ ÚõÑúÝðÇ ÊóÃóãøóáú
(ÅáøóÇ ÅÐóÇ äóæóì ÛóíúÑó Ðóáößó) æóÚóäú ÇÈúäö ÓöãóÇÚóÉó ÇáØøóÈöíÎõ
íóßõæäõ ãóÚó ÇáÔøóÍúãö ÝóÅöäú ØóÈóÎó ÚóÏóÓðÇ Ãóæú ÃõÑúÒðÇ ÈöæóÏóßò
Ýóåõæó ØóÈúÎñ æóÅöäú ßóÇäó ÈöÓóãúäò Ãóæú ÒóíúÊò ÝóáóíúÓó ÈöØóÈöíÎò
æóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ØóÈöíÎó ÝõáóÇäò ÝóØóÈóÎó åõæó æóÂÎóÑõ
æóÃóßóáó ÇáúÍóÇáöÝõ ãöäúåõ ÍóäöËóº áöÃóäøó ßõáøó ÌõÒúÁò ãöäúåõ íõÓóãøóì
ØóÈöíÎðÇ æóßóÐóÇ ãöäú ÎõÈúÒö ÝõáóÇäò ÝóÎóÈóÒó¡ åõæó æóÂÎóÑõ æóßóÐóÇ ãöäú
ÑõãøóÇäò ÇÔúÊóÑóÇåõ ÝõáóÇäñ ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ¡ åõæó æóÂÎóÑõ æóßóÐóÇ áóÇ
íóáúÈóÓõ ãöäú äóÓúÌö ÝõáóÇäò ÝóäóÓóÌó åõæó æóÂÎóÑõ æóáóæú ÞóÇáó ãöäú
ÞöÏúÑò ØóÈóÎóåóÇ ÝõáóÇäñ ÝóÃóßóáó ãóÇ ØóÈóÎóÇåõ áóãú íóÍúäóËúº áöÃóäøó
Ãóßúáó ÌõÒúÁò ãöäú ÇáúÞóÏúÑö áóíúÓó ÈöÞóÏúÑò æóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóáúÈóÓõ
ËóæúÈðÇ ãöäú ÛóÒúáö ÝõáóÇäóÉó ÝóáóÇ ÈõÏøó Ãóäú íóßõæäó ÌóãöíÚõåõ ãöäú
ÛóÒúáöåóÇ ÍóÊøóì áóæú ßóÇäó Ýöíåö ÌõÒúÁñ ãöäú ÃóáúÝö ÌõÒúÁò ãöäú ÛóÒúáö
ÛóíúÑöåóÇ áóãú íóÍúäóËú ßóãóÇ Ýöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö (æóÇáÑøóÃúÓõ Úóáóì ãóÇ
íõÈóÇÚõ Ýöí ãöÕúÑöåö) Ãóíú ãöÕúÑö ÇáúÍóÇáöÝö (æóíõßúÈóÓõ) Ãóíú íóÏúÎõáõ
(Ýöí ÇáÊøóäóÇäöíÑö) ÌóãúÚõ ÊóäøõæÑò ÝóíóÍúäóËõ ÈöÃóßúáö ÑóÃúÓö
ÇáúÛóäóãö¡ æóÇáúÈóÞóÑö ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö æóÃóãøóÇ ÚöäúÏóåõãóÇ ÝóÈöÃóßúáö
ÑóÃúÓö ÇáúÛóäóãö ÎóÇÕøóÉð¡ æóÇáúãõÚóæøóáõ Úóáóíúåö Ýöí ÒóãóÇäöäóÇ
ÇáúÚóÇÏóÉõ ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö ÝóÚóáóì åóÐóÇ Ãóäøó ãóÇ
Ýöí ÇáÊøóÈúíöíäö ãöäú Ãóäøó ÇáúÃóÕúáó ÇÚúÊöÈóÇÑõ ÇáúÍóÞöíÞóÉö
ÇááøõÛóæöíøóÉö Åäú Ãóãúßóäó ÇáúÚóãóáõ ÈöåóÇ æóÅöáøóÇ ÝóÇáúÚõÑúÝõ
ãóÑúÏõæÏñº áöÃóäøó ÇáöÇÚúÊöÈóÇÑó ÅäøóãóÇ åõæó ÇáúÚõÑúÝõ æóÊóÞóÏøõãõ
ÇáúÝóÊúæóì Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáö áóÍúãö ÇáúÎöäúÒöíÑö¡
æóÇáúÂÏóãöíøö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóáóæú ßóÇäó åóÐóÇ ÇáúÃóÕúáõ ÇáúãóÐúßõæÑõ ãóäúÙõæÑðÇ
Åáóíúåö áóãóÇ ÊóÌóÇÓóÑó ÃóÍóÏñ Úóáóì ÎöáóÇÝöåö Ýöí ÇáúÝõÑõæÚö æóÈöãóÇ
ÐóßóÑúäóÇåõ ÇäúÏóÝóÚó ãóÇ ÐóßóÑóåõ ÇáúÅöÓúÈöíÌóÇÈöíøõ ãöäú Ãóäøóåõ Ýöí
ÇáúÃóßúáö íóÞóÚõ Úóáóì Çáúßõáøö ÅÐú ßõáøõ ãóÇ íõÓóãøóì ÑóÃúÓðÇ æóÝöí
ÇáÔøöæóÇÁö íóÞóÚõ Úóáóì ÑóÃúÓö ÇáúÈóÞóÑö¡ æóÇáúÛóäóãö ÚöäúÏóåõ
æóÚöäúÏóåõãóÇ Úóáóì ÇáúÛóäóãö ÎóÇÕøóÉð æóáóÇ íóÞóÚõ Úóáóì ÑóÃúÓö
ÇáúÅöÈöáö ÅÌúãóÇÚðÇ ÇäúÊóåóì.
(æó) ÊóÞóÚõ (ÇáúÝóÇßöåóÉõ Úóáóì ÇáÊøõÝøóÇÍö¡ æóÇáúÈöØøöíÎö¡
æóÇáúãöÔúãöÔö) ¡ æóÇáÊøöíäö¡ æóÇáúÎóæúÎö¡ æóÇáÓøóÝóÑúÌóáö¡
æóÇáúÅöÌøóÇÕö¡ æóÇáúßõãøóËúÑóì¡ æóÇáúÌóæúÒö¡ æóÇááøóæúÒö¡ æóÇáúÝõÓúÊõÞö¡
æóÇáúÚõäøóÇÈö áóÇ ÇáúÚöäóÈö¡ æóÇáÑøõØóÈö¡ æóÇáÑøõãøóÇäö
(1/561)
ÅáøóÇ ÈöÇáäøöíøóÉö ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö
(æóÚöäúÏóåõãóÇ) ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö ÊóÞóÚõ (Úóáóì
ÇáúÚöäóÈö¡ æóÇáÑøõØóÈö¡ æóÇáÑøõãøóÇäö ÃóíúÖðÇ) Ãóíú ßóãóÇ ÊóÞóÚõ Úóáóì
ÇáËøóáóÇËóÉö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö (æóáóÇ ÊóÞóÚõ Úóáóì ÇáúÞöËøóÇÁö¡
æóÇáúÎöíóÇÑö ÇÊøöÝóÇÞðÇ) º áöÃóäøóåõãóÇ ãöäú ÇáúÈõÞõæáö æóßóÐóÇ
ÇáúÈóÇÞöáóÇÁõ¡ æóÇáÓøöãúÓöãõ¡ æóÇáúÌóÒóÑõ.
æóÝöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö Ãóäøó ÇáúíóÇÈöÓó ãöäúåóÇ ßóÇáÒøóÈöíÈö¡
æóÇáÊøóãúÑö æóÍóÈøö ÇáÑøõãøóÇäö áóíúÓóÊú ÈöÝóÇßöåóÉò.
æóÝöí ÇáúãõÍöíØö ÇáúíóÇÈöÓõ ãöäú ÇáúÃóËúãóÇÑö ÝóÇßöåóÉñ ÅáøóÇ
ÇáúÈöØøöíÎó æóÅöáóíúåö ãóÇáó ÔóãúÓõ ÇáúÃóÆöãøóÉö æóÐóßóÑó Ýöí ÇáúßóÔúÝö
ÇáúßóÈöíÑö Ãóäøó åóÐóÇ ÇÎúÊöáóÇÝõ ÚóÕúÑò æóÒóãóÇäò ÝóÇáúÅöãóÇãõ ÃóÝúÊóì
Úóáóì ÍóÓóÈö ÚõÑúÝöåö æóÊóÛóíøõÑõ ÇáúÚõÑúÝö Ýöí ÒóãóÇäöåöãóÇ æóÝöí
ÚõÑúÝöäóÇ íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÍúäóËó ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö.
æóÝöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö¡ æóÇáúÝóÊúæóì Úóáóì ÞóæúáöåöãóÇ.
æóÝöí ÇáúãõÍöíØö Ãóäøó ÇáúÚöÈúÑóÉó Ýöí ÌóãöíÚö Ðóáößó ÇáúÚõÑúÝõ ÝóãóÇ
íõÄúßóáõ Úóáóì ÓóÈöíáö ÇáÊøóÝóßøõåö ÚóÇÏóÉð æóíõÚóÏøõ ÝóÇßöåóÉð Ýöí
ÇáúÚõÑúÝö íóÏúÎõáõ ÊóÍúÊó Çáúíóãöíäö æóãóÇ áóÇ ÝóáóÇ.
(æó) íóÞóÚõ (ÇáúÅöÏóÇãõ Úóáóì ãóÇ íõÕúØóÈóÛõ Èöåö) Úóáóì ÈöäóÇÁö
ÇáúãóÝúÚõæáö Ãóíøõ ÔóíúÁò íõÎúÊóÈóØõ Èöåö ÇáúÎõÈúÒõ æóÐóáößó
ÈöÇáúãóÇÆöÚö Ïõæäó ÛóíúÑöåö (ßóÇáúÎóáøö¡ æóÇáÒøóíúÊö¡ æóÇááøóÈóäö) ¡
æóÇáúÚóÓóáö¡ æóÇáÏøöÈúÓö (æóßóÐóÇ ÇáúãöáúÍõ) ÝóÅöäøóåõ æóÅöäú ßóÇäó áóÇ
íõÄúßóáõ æóÍúÏóåõ ÚóÇÏóÉð áóßöäøóåõ íóÐõæÈõ Ýöí ÇáúÝóãö ÝóíóÍúÕõáõ
ÇáöÇÎúÊöáóÇØõ Ýöí ÇáúÎõÈúÒö (áóÇ ÇááøóÍúãõ¡ æóÇáúÈöíÖõ¡ æóÇáúÌõÈúäõ
ÅáøóÇ ÈöÇáäøöíøóÉö) ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö¡ æóåõæó ÇáÙøóÇåöÑõ ãöäú Þóæúáö
ÃóÈöí íõæÓõÝóº áöÃóäøóåóÇ ÊõÝúÑóÏõ ÈöÇáúÃóßúáö æóãóÇ Ãóãúßóäó
ÃóÝúÑóÇÏõåõ ÈöÇáúÃóßúáö áóíúÓó ÈöÅöÏóÇãò æóÅöäú Ãõßöáó ãóÚó ÇáúÎõÈúÒö
(æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò) ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö (åöíó)
Ãóíú ÇááøóÍúãõ¡ æóÇáúÈöíÖõ¡ æóÇáúÌõÈúäõ (ÅÏóÇãñ ÃóíúÖðÇ) Ãóíú
ßóÇáúÎóáøö¡ æóÇáÒøóíúÊö¡ æóÇááøóÈóäö¡ æóÇáúãöáúÍö¡ æóåõæó ÑöæóÇíóÉñ Úóäú
ÃóÈöí íõæÓõÝó æóÈöåö ÃóÎóÐó ÃóÈõæ ÇááøóíúËö æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóìº
áöÃóäøó ãóÈúäóÇåóÇ ÇáúÚõÑúÝõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö¡ æóÇáÊøóäúæöíÑö ÝóÚóáóì
åóÐóÇ áóæú ÞóÏøóãóåõ áóßóÇäó Ãóæúáóì ÊóÃóãøóáú (æóÇáúÚöäóÈõ¡
æóÇáúÈöØøöíÎõ áóíúÓóÇ ÈöÅöÏóÇãò Ýöí ÇáÕøóÍöíÍö) íóÚúäöí ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö
ßóãóÇ ÐóßóÑóåõ ÔóãúÓõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ.
æóÝöí ÇáúÚöäóÇíóÉö åõæó ÇáÕøóÍöíÍõ æóÞóÇáó ÈóÚúÖõ ãóÔóÇíöÎöäóÇ Ãóäøóåõ
Úóáóì åóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝö.
æóÝöí ÇáúãõÍöíØö ÞóÇáó ãõÍóãøóÏñ ÇáÊøóãúÑõ¡ æóÇáúÌóæúÒõ áóíúÓó
ÈöÅöÏóÇãòº áöÃóäøóåõ íõÝúÑóÏõ ÈöÇáúÃóßúáö Ýöí ÇáúÛóÇáöÈö æóßóÐóÇ
ÇáúÚöäóÈõ¡ æóÇáúÈöØøöíÎõ¡ æóÇáúÈóÞúáõº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÄúßóáõ ÊóÈóÚðÇ
áöáúÎõÈúÒö¡ Èóáú íõÄúßóáõ æóÍúÏóåõ ÛóÇáöÈðÇ æóßóÐóÇ ÓóÇÆöÑõ ÇáúÝóæóÇßöåö
ÍóÊøóì áóæú ßóÇäó Ýöí ãóæúÖöÚò íõÄúßóáõ ÊóÈóÚðÇ áöáúÎõÈúÒö ÛóÇáöÈðÇ
íóßõæäõ ÅÏóÇãðÇ ÚöäúÏóåõ ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ áöáúÚõÑúÝö¡ æóåõæó ÇáúÃóÕúáõ Ýöí
åóÐóÇ ÇáúÈóÇÈö (æóÇáúÛóÏóÇÁõ) ¡ æóÇáúÃóæúáóì ÇáÊøóÛóÏøöíº áöÃóäøó
ÇáúÛóÏóÇÁó ÍóÞöíÞóÉñ ÈöÇáúÝóÊúÍö¡ æóÇáúãóÏóÇÓöãõ.
(1/562)
áöãóÇ íõÄúßóáõ Ýöí ÇáúæóÞúÊö ÇáúÎóÇÕøö
áóÇ ÇáúÃóßúáõ (ÇáúÃóßúáõ) Ãóíú ÇáúãóÃúßõæáõ ÇáøóÐöí íõÞúÕóÏõ Èöåö
ÇáÔøöÈóÚõ ÚóÇÏóÉð Ýóáóæú Ãóßóáó áõÞúãóÉð Ãóæú áõÞúãóÊóíúäö áóãú íóÍúäóËú
ÍóÊøóì íóÒöíÏó Úóáóì äöÕúÝö ÇáÔøöÈóÚö ÞóÇáó ÈóÚúÖõ ÇáúÃóÝóÇÖöáö åóÐóÇ
Ýöí ÇáúÛóÏóÇÁö¡ æóÇáúÚóÔóÇÁö æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáÓøõÍõæÑö íóÍúäóËõ ÈöÃóßúáö
áõÞúãóÉò Ãóæú áõÞúãóÊóíúäö.
æóßóÐóÇ áóæú ÔóÑöÈó ÇáúãöÕúÑöíøõ ÇááøóÈóäó (ÝöíãóÇ Èóíúäó ØõáõæÚö
ÇáúÝóÌúÑö¡ æóÇáÒøóæóÇáö) Ýóáóæú ÍóáóÝó áóÇ ÃóÊóÛóÏøóì ÝóÃóßóáó ÝöíãóÇ
ÈóíúäóåõãóÇ ÍóäöËó æóáóæú Ãóßóáó ÞóÈúáóåõ Ãóæú ÈóÚúÏóåõ áóÇ æóÌöäúÓõ
ÇáúãóÃúßõæáö ãóÇ íóÃúßõáõåõ Ãóåúáõ ÈóáóÏöåö Ýóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÊóÛóÏøóì
ÝóÔóÑöÈó ÇááøóÈóäó æóÍóÕóáó Èöåö ÇáÔøöÈóÚõ áóÇ íóÍúäóËõ Åäú ßóÇäó
ãöÕúÑöíøðÇ æóíóÍúäóËõ Åäú ÈóÏúæöíøðÇ.
æóÞóÇáó ÇáúßóÑúÎöíøõ áóæú Ãóßóáó ÊóãúÑðÇ Ãóæú ÃõÑúÒðÇ Ãóæú ÛóíúÑóåõ
ÍóÊøóì íóÔúÈóÚó áóÇ íóÍúäóËõ æóáóÇ íóßõæäõ ÛóÏóÇÁð ÍóÊøóì íóÃúßõáó
ÇáúÎõÈúÒó æóßóÐóÇ Åäú Ãóßóáó áóÍúãðÇ ÈöÛóíúÑö ÎõÈúÒò ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ
áöáúÚõÑúÝö ßóãóÇ Ýöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö (æóÇáúÚóÔóÇÁõ) ¡ æóÇáúÃóæúáóì
ÇáÊøóÚóÔøöíº áöÃóäøó ÇáúÚóÔóÇÁó ÈöÇáúÝóÊúÍö¡ æóÇáúãóÏóÇÓöãó
áöáúãóÃúßõæáö Ýöí åóÐóÇ ÇáúæóÞúÊö ßóãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ýöí ÇáúÛóÏóÇÁö.
ÅáøóÇ ÅÐóÇ Ãóßóáó (ÝöíãóÇ Èóíúäó ÇáÒøóæóÇáö æóäöÕúÝö Çááøóíúáö) Ýóáóæú
ÍóáóÝó áóÇ ÃóÊóÚóÔøóì íõÑóÇÏõ Èöåö åóÐóÇ.
æóÞóÇáó ÇáúÅöÓúÈöíÌóÇÈöíøõ åóÐóÇ Ýöí ÚõÑúÝöåöãú æóÃóãøóÇ Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ
ÝóæóÞúÊõ ÇáúÚóÔóÇÁö ÈóÚúÏó ÕóáóÇÉö ÇáúÚóÕúÑö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö åóÐóÇ åõæó ÇáúæóÇÞöÚõ Ýöí ÚõÑúÝö ÏöíóÇÑöäóǺ áöÃóäøóåõãú
íõÓóãøõæäó ãóÇ íóÃúßõáõæäóåõ ÈóÚúÏó ÇáÒøóæóÇáö æóÓúØóÇäöíøóÉð.
(¡ æóÇáÓøõÍõæÑõ) ¡ æóÇáúÃóæúáóì ÇáÊøóÓóÍøõÑõ áöãóÇ ãóÑøó¡ æóåõæó
ÇáúÃóßúáõ (ÝöíãóÇ Èóíúäó äöÕúÝö Çááøóíúáö æóØõáõæÚö ÇáúÝóÌúÑö) Ýóáóæú
ÍóáóÝó áóÇ ÃóÊóÓóÍøóÑõ íõÑóÇÏõ Èöåö åóÐóÇ¡ æóÇáÊøóÕóÈøõÍõ ãöäú ØõáõæÚö
ÇáÔøóãúÓö Åáóì ÇÑúÊöÝóÇÚö ÇáÖøõÍóì (æóÝöí Åäú ÃóßóáúÊ Ãóæú ÔóÑöÈúÊ Ãóæú
áóÈöÓúÊ Ãóæú ßóáøóãúÊ Ãóæú ÊóÒóæøóÌúÊ Ãóæú ÎóÑóÌúÊ) ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ
ãóËóáðÇ æóáóãú íóÐúßõÑú ãóÝúÚõæáóåõ (æóäóæóì) ÃóãúÑðÇ (ãõÚóíøóäðÇ)
ÈöÃóäú ÞóÇáó äóæóíúÊ ÇáúÎõÈúÒó Ãóæú ÇááøóÍúãó Ãóæú äóÍúæóåõ ãóËóáðÇ (áóÇ
íóÕøóÏøóÞõ) ÃóÕúáðÇ áóÇ ÞóÖóÇÁð æóáóÇ ÏöíóÇäóÉðº áöÃóäøó ÇáäøöíøóÉó
ÅäøóãóÇ ÊóÕöÍøõ Ýöí ÇáúãóáúÝõæÙöº áöÃóäøó ÇáúÎõÈúÒó æóãóÇ íõÖóÇåöíåö
ÛóíúÑõ ãóÐúßõæÑò ÊóäúÕöíÕðÇ¡ æóÇáúãõÞúÊóÖóì áóÇ Úõãõæãó áóåõ ÝóáóÛóÊú
äöíøóÉõ ÇáÊøóÎúÕöíÕö ÝóÍóäöËó ÈöÃóíøö ÔóíúÁò Ãóßóáó Ãóæú ÔóÑöÈó Ãóæú
áóÈöÓó Ãóæú ÛóíúÑõåõ æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö íõÕóÏøóÞõ ÏöíóÇäóÉðº áöÃóäøó
áöáúãõÞúÊóÖóì ÚõãõæãðÇ ÚöäúÏóåõ¡ æóåõæó ÑöæóÇíóÉñ Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó
æóÈöåö ÃóÎóÐó ÇáúÎóÕøóÇÝõ.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö ßóáóÇãñ ÝóáúíõØóÇáóÚú (æóáóæú ÒóÇÏó ØóÚóÇãðÇ) Ýöí Åäú
ÃóßóáúÊ (Ãóæú ÔóÑóÇÈðÇ) Ýöí Åäú ÔóÑöÈúÊ (æóäóÍúæõåõ ÕõÏøöÞó ÏöíóÇäóÉð
áóÇ ÞóÖóÇÁð) º áöÃóäøóåõ äóßöÑóÉñ Ýöí ÍóíøöÒö ÇáÔøóÑúØö ÝóÊóÚõãøõ ßóãóÇ
ÊóÚõãøõ Ýöí ÇáäøóÝúíö áóßöäøóåõ ÎöáóÇÝõ ÇáÙøóÇåöÑö ÝóáóÇ íõÕóÏøöÞõåõ
ÇáúÞóÇÖöí æóÚóáóì åóÐóÇ Åäú ÇÛúÊóÓóáó æóäóæóì ÊóÎúÕöíÕó ÇáúÝóÇÚöáö Ãóæú
ÇáúãóßóÇäó Ãóæú ÇáÓøóÈóÈó ÈöÏõæäö ÐößúÑöåö áóÇ íõÕóÏøóÞõ.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÊóÒóæøóÌõ ÇãúÑóÃóÉð æóäóæóì ßõæÝöíøóÉð
áóÇ ÊóÕöÍøõº áöÃóäøóåõ ÊóÎúÕöíÕõ ÇáúÌöäúÓö æóáóæú äóæóì ÍóÈóÔöíøóÉð Ãóæú
ÚóÑóÈöíøóÉð ÕóÍøóÊú ÝöíãóÇ Èóíúäóåõ æóÈóíúäó Çááøóåö ÊóÚóÇáóìº áöÃóäøóåõ
ÊóÎúÕöíÕõ ÇáúÌöäúÓö.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÔúÑóÈõ ãöäú ÏöÌúáóÉó áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÔõÑúÈöåö
ãöäúåóÇ ÈöÅöäóÇÁò ãóÇ áóãú íóßúÑóÚú) ÅáøóÇ ÅÐóÇ äóæóì ÇáöÇÛúÊöÑóÇÝó
ÕõÏøöÞó ÏöíóÇäóÉð¡ æóÇáúßóÑúÚõ ÊóäóÇæõáõ ÇáúãóÇÁö ãöäú ãóæúÖöÚöåö
ÈöÝöíåö áóÇ ÈöÇáúßóÝøö¡ æóÇáúÅöäóÇÁö Ýóáóæú ãóÏøó ÚõäõÞóåõ äóÍúæóåõ
æóÔóÑöÈó ÈöÝöíåö ÍóäöËó¡ æóåóÐóÇ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö (ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ)
ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ ÈöÔõÑúÈöåö
(1/563)
ãöäúåóÇ ÈöÅöäóÇÁò ÚöäúÏóåõãóÇ¡ æóåõæó
Þóæúáõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉöº áöÃóäøóåõ ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝõ íõÞóÇáõ
ÔóÑöÈó Ãóåúáõ ÈóÛúÏóÇÏó ãöäú ÏöÌúáóÉó¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÇáÔøõÑúÈõ ÈöÃóíøö
ÔóíúÁò ßóÇäó æóáóåõ Ãóäøó ÍóÞöíÞóÉó ÇáÔøõÑúÈö ãöäú ÏöÌúáóÉó ÈöÇáúßóÑúÚö
æóåöíó ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ ÝóãóäóÚóÊú ÇáúãóÕöíÑó Åáóì ÇáúãóÌóÇÒö æóÅöäú ßóÇäó
ãõÊóÚóÇÑóÝðÇ¡ æóåóÐóÇ ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÇáúßóáóÇãó ÅÐóÇ ßóÇäó áóåõ
ÍóÞöíÞóÉñ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ æóãóÌóÇÒñ ãõÊóÚóÇÑóÝñ ÝóÇáúÚóãóáõ
ÈöÇáúÍóÞöíÞóÉö Ãóæúáóì ÚöäúÏóåõ æóÚöäúÏóåõãóÇ ÇáúÚóãóáõ ÈöÚõãõæãö
ÇáúãóÌóÇÒö Ãóæúáóì æóÝöí ÇáúãõÌúÊóÈóì æóáöÌöäúÓö åóÐöåö ÇáúãóÓóÇÆöáö
ÃóÕúáñ ÍóÓóäñ¡ æóåõæó Ãóäøóåõ ãóÊóì ÚóÞóÏó íóãöíäóåõ Úóáóì ÔóíúÁò áóíúÓó
ÍóÞöíÞóÉð ãõÓúÊóÚúãóáóÉð æóáóåõ ãóÌóÇÒñ ãõÊóÚóÇÑóÝñ íõÍúãóáõ Úóáóì
ÇáúãóÌóÇÒö ÅÌúãóÇÚðÇ ßóãóÇ ÅÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ ãöäú åóÐöåö
ÇáäøóÎúáóÉö æóÅöäú ßóÇäóÊú áóåõ ÍóÞöíÞóÉñ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ íõÍúãóáõ Úóáóì
ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÅÌúãóÇÚðÇ ßóãóäú ÍóáóÝó áóÇ íóÃúßõáõ áóÍúãðÇ æóÅöäú ßóÇäóÊú
áóåõ ÍóÞöíÞóÉñ ãõÓúÊóÚúãóáóÉñ æóãóÌóÇÒñ ãõÊóÚóÇÑóÝñ ÝóÚöäúÏóåõ íõÍúãóáõ
Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö æóÚöäúÏóåõãóÇ íõÍúãóáõ ÚóáóíúåöãóÇ áóÇ ÈöØóÑöíÞö
ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÇáúÍóÞöíÞóÉö¡ æóÇáúãóÌóÇÒö æóáóßöäú ÈöãóÌóÇÒò íóÚõãøõ
ÃóÝúÑóÇÏóåõãóÇ¡ æóåõæó ÇáúÃóÕóÍøõ.
(æóÅöäú ÞóÇáó) áóÇ íóÔúÑóÈõ (ãöäú ãóÇÁö ÏöÌúáóÉó ÍóäöËó ÈöÇáúÅöäóÇÁö
ÇÊøöÝóÇÞðÇ) º áöÃóäøó Çáúíóãöíäó ÚõÞöÏóÊú Úóáóì ÇáúãóÇÁö Ïõæäó ÇáäøóåúÑö
æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÔóÑöÈó ãöäú ÝóæúÞö ÑóÃúÓöåö ÇáúãóÇÁó
ÍóäöËó æóÅöáóì Ãóäøóåõ ÍóáóÝó Úóáóì äóåúÑò ÈöÚóíúäöåö ÝóÔóÑöÈó ãöäú
äóåúÑò ÃóÎóÐó ãöäúåõ ßóÑúÚðÇ Ãóæú ÇÚúÊöÑóÇÝðÇ áóãú íóÍúäóËú æóáóæú
ÍóáóÝó ãöäú ãóÇÁö åóÐóÇ ÇáäøóåúÑö ÝóÔóÑöÈó ãöäú äóåúÑò ÃóÎóÐó ãöäúåõ
ÍóäöËó.
æóÝöí ÇáÔøõãõäøöíøö æóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÔúÑóÈõ ãóÇÁð ÝõÑóÇÊðÇ Ãóæú ãöäú
ãóÇÁò ÝõÑóÇÊò íóÍúäóËõ Èößõáøö ãóÇÁò ÚóÐúÈò Ýöí Ãóíøö ãóæúÖöÚò ßóÇäó.
(æóßóÐóÇ Ýöí ÇáúÌõÈøö¡ æóÇáúÈöÆúÑö) Ãóíú ÍóáóÝó áóÇ íóÔúÑóÈõ ãöäú åóÐóÇ
ÇáúÌõÈøö Ãóæú ãöäú åóÐöåö ÇáúÈöÆúÑö íóÍúäóËõ ÈöÔõÑúÈöåö ÈöÇáúÅöäóÇÁö
ÅÌúãóÇÚðǺ áöÃóäøóåõ áóÇ íõãúßöäõ Ýöíåö ÇáúßóÑúÚõ ÝóÊóÚóíøóäó ÇáúãóÌóÇÒõ
æóÅöäú ßóÇäó íõãúßöäõ ÇáúßóÑúÚõ ÝóÚóáóì ÇáúÎöáóÇÝö æóáóæú ÊóßóáøóÝó
ÝóÔóÑöÈó ÈöÇáúßóÑúÚö ÝöíãóÇ áóÇ íõãúßöäõ ÇáúßóÑúÚõ áóÇ íóÍúäóËõº áöÃóäøó
ÇáúÍóÞöíÞóÉó¡ æóÇáúãóÌóÇÒó áóÇ íóÌúÊóãöÚóÇäö.
æóÝöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö åóÐóÇ Ýöí ÇáúÈöÆúÑö æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáúÍõÈøö Åäú ßóÇäó
ãóáúÂäðÇ íõãúßöäõ ÇáÔøõÑúÈõ ãöäúåõ áóÇ íóÍúäóËõ ÅáøóÇ ÈöÇáúßóÑúÚö
ÚöäúÏóåõ ßóãóÇ Ýöí ÇáäøóåúÑö (æóÝöí ÇáúÅöäóÇÁö ÈöÚóíúäöåö) Ãóíú áóæú
ÍóáóÝó áóÇ íóÔúÑóÈõ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÅöäóÇÁö Ýóåõæó Úóáóì ÇáÔøõÑúÈö
ÈöÚóíúäöåöº áöÃóäøóåõ ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝõ Ýöíåö (æóÅöãúßóÇäõ ÇáúÈöÑøö)
æóÑóÌóÇÁõ ÇáÕøöÏúÞö ÚöäúÏó ÇáØøóÑóÝóíúäö (ÔóÑúØõ ÕöÍøóÉö) ÇäúÚöÞóÇÏö
(ÇáúÍóáöÝö) ÇáúãõØúáóÞö¡ æóÇáúãõÞóíøóÏö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÞóÓóãðÇ Ãóæú
ÛóíúÑóåõ (ÎöáóÇÝðÇ áöÃóÈöí íõæÓõÝó) ÝóÅöäøó Çáúíóãöíäó ÚóÞúÏñ ÝóáóÇ
ÈõÏøó áóåõ ãöäú ãóÍóáøò æóãóÍóáøõåõ ÚöäúÏóåõ ÎóÈóÑñ Ýöí ÇáúãõÓúÊóÞúÈóáö
ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáúÍóÇáöÝõ ÞóÇÏöÑðÇ Úóáóíúåö Ãóæú áóÇ ßóãóÓúÃóáóÉö ãóÓøö
ÇáÓøóãóÇÁö æóÚöäúÏóåõãóÇ ãóÍóáøõ Çáúíóãöíäö ÎóÈóÑñ Ýöí ÑóÌóÇÁö
ÇáÕøöÏúÞöº áöÃóäøó ãóÍóáøó ÇáÔøóíúÁö ãóÇ íóßõæäõ ÞóÇÈöáðÇ áöÍõßúãöåö
æóÍõßúãõ Çáúíóãöíäö ÇáúÈöÑøõ æóáóÇ íóÎúÝóì Ãóäøó ÃóæóÇÆöáó ÇáúßöÊóÇÈö
Ãóæúáóì ÈöåóÐóÇ ÇáúÃóÕúáö.
(Ýóãóäú ÍóáóÝó) ÈöÇóááøóåö (áóíóÔúÑóÈóä ãóÇÁó åóÐóÇ ÇáúßõæÒö Çáúíóæúãó)
Ãóæú Ãóäú ÃóÔúÑóÈóåõ Çáúíóæúãó ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ ãóËóáðÇ (æóáóÇ ãóÇÁó
Ýöíåö) ÓóæóÇÁñ Úóáöãó Èöåö Ãóæú áóÇ ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö
æóíõÄóíøöÏõåõ ÅØúáóÇÞõåõ áóßöäøó ÇáúÅöÓúÈöíÌóÇÈöíøó ÞóíøóÏóåõ ÈöÚóÏóãö
Úöáúãöåö ÈöÃóäú áóÇ ãóÇÁó Ýöíåö æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ Úóáöãó ÈöÃóäú áóÇ ãóÇÁó
Ýöíåö íóÍúäóËõ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö áöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÚóÏóãö (Ãóæú) ÞóÏú (ßóÇäó)
Ýöíåö (ÝóÕõÈøó) Ãóæú ÔóÑöÈó ÛóíúÑóåõ Ãóæú ãóÇÊó (ÞóÈúáó ãõÖöíøöåö) Ãóíú
ãõÖöíøö Çáúíóæúãö (áóÇ íóÍúäóËõ) ÚöäúÏó ÇáØøóÑóÝóíúäöº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ
áóãú íóßõäú Ýöí ÇáúßõæÒö ãóÇÁñ ÝóÇáúÈöÑøõ ÛóíúÑõ ãõãúßöäò ÓóæóÇÁñ ÐóßóÑó
Çáúíóæúãó Ãóæú áóÇ æóÅöäú ßóÇäó Ýöíåö ãóÇÁñ ÝóÅöäú ÐóßóÑó Çáúíóæúãó
ÝóÇáúÈöÑøõ ÅäøóãóÇ íóÌöÈõ Úóáóíúåö Ýöí ÇáúÌõÒúÁö ÇáúÃóÎöíÑö ãöäú
Çáúíóæúãö ÝóÅöÐóÇ ÕõÈøó áóãú íóßõäú ÇáúÈöÑøõ ãõÊóÕóæøóÑðÇ ÝóáóÇ
ÊóäúÚóÞöÏõ Çáúíóãöíäõ.
(1/564)
(ÎöáóÇÝðÇ áóåõ) Ãóíú ÝóíóÍúäóËõ ÚöäúÏó
ÃóÈöí íõæÓõÝó Ýöí ÇáÕøõæÑóÊóíúäöº áöÃóäøóåõ ÇäúÚóÞóÏóÊú áóßöäøóåõ
íóÚúÌóÒõ Ýöí ÇáúÃõæáóì æóáóãú ÊóäúÍóáøó Ýöí ÇáËøóÇäöíóÉö ÈöÇáúåóáóÇßö.
æóÞóÇáó ÇáÔøóÇÝöÚöíøõ æóãóÇáößñ áóæú ÊóáöÝó ÈöáóÇ ÇÎúÊöíóÇÑöåö áóÇ
íóÍúäóËõ.
(æóßóÐóÇ) Ãóíú Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÎöáóÇÝö (Åäú) ÃóØúáóÞó Çáúíóãöíäó æó (áóãú
íóÞõáú ÇáúãóÇÁó) æóáóÇ ãóÇÁó Ýöíåö (ÅáøóÇ Åäú ßóÇäó) Ýöíåö ãóÇÁñ
(ÝóÕõÈøó ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö) ÃóãøóÇ ÚöäúÏóåõ ÝóÙóÇåöÑñ
æóÃóãøóÇ ÚöäúÏóåõãóǺ ÝóáöÃóäøó ÇáúÈöÑøó íóÌöÈõ Úóáóíúåö ßóãóÇ ÝóÑóÛó
ãöäú Çáúíóãöíäö áóßöäú ãõæóÓøóÚðÇ ÈöÔóÑúØö Ãóäú áóÇ íóÝõæÊóåõ Ýöí
ãõÏøóÉö ÚõãúÑöåö¡ æóÇáúÈöÑøõ ãõÊóÕóæøóÑñ ÚöäúÏó ÇáúÝóÑóÇÛö ÝóÇäúÚóÞóÏóÊú
Çáúíóãöíäõ ÅáøóÇ Ãóäøó ÃóÈóÇ íõæÓõÝó íóÞõæáõ Åäøó ÇáúÍöäúËó Ýöí
ÇáúãõØúáóÞö Ýöí ÇáúÍóÇáö æóÝöí ÇáúæóÞúÊö ÈóÚúÏó ãõÖöíøö ÇáúæóÞúÊö æóãöäú
ÝõÑõæÚñ åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉõ ãóÇ ÐóßóÑóåõ ÇáÊøõãõÑúÊóÇÔöíøõ¡ æóåõæó áóæú
ÞóÇáó áöÇãúÑóÃóÊöåö Åäú áóãú ÊóåóÈöí ãóåúÑóß Çáúíóæúã áöí ÝóÃóäúÊö
ØóÇáöÞñ æóÞóÇáó ÃóÈõæåóÇ Åäú æóåóÈúÊ ãóåúÑóß áöÒóæúÌöß ÝóÃõãøõß ØóÇáöÞñ
ÝóÇáúÍöíáóÉõ Ýöí ÚóÏóãö ÍöäúËöåöãóÇ Ãóäú ÊóÔúÊóÑöíó ãöäúåõ ÈöãóåúÑöåóÇ
ãóáúÝõæÝðÇ æóÊóÞúÈöÖóåõ ÝóÅöÐóÇ ãóÖóì Çáúíóæúãõ áóãú íóÍúäóËú ÇáúÃóÈõº
áöÃóäøóåóÇ áóãú ÊóåóÈú æóáóãú íóÍúäóËú ÇáÒøóæúÌõº áöÃóäøóåóÇ ÚóÌóÒóÊú
Úóäú ÇáúåöÈóÉö ÚöäúÏó ÇáúÛõÑõæÈöº áöÃóäøó ÇáúãóåúÑó ÓóÞóØó Úóäú
ÇáÒøóæúÌö ÈöÇáúÈóíúÚö.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóíóÕúÚóÏóäøó) Ãóæú áóíóãóÓøóäøó (ÇáÓøóãóÇÁó Ãóæú
áóíóØöíÑóäøó Ýöí ÇáúåóæóÇÁö Ãóæú áóíóÞúáöÈóäøó åóÐóÇ ÇáúÍóÌóÑó ÐóåóÈðÇ
Ãóæú áóíóÞúÊõáóäøó ÒóíúÏðÇ) ÍóÇáó ßóæúäö ÇáúÍóÇáö (ÚóÇáöãðÇ ÈöãóæúÊöåö)
Ãóíú ãóæúÊö ÒóíúÏò (ÇäúÚóÞóÏóÊú) Çáúíóãöíäõ áöÅöãúßóÇäö Ãóäú íóÎúáõÞó
Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì åóÐöåö ÇáúÃóÝúÚóÇáó Ýöí ÍóÞøöåö ßóãóÇ Ýöí ÍóÞøö ÈóÚúÖö
ÇáúÃóæúáöíóÇÁö.
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ æóÇáÔøóÇÝöÚöíøõ áóÇ ÊóäúÚóÞöÏõº áöÃóäøóåõ ãõÓúÊóÍöíáñ
ÚóÇÏóÉð ÝóÃóÔúÈóåó ÇáúãõÓúÊóÍöíáó ÍóÞöíÞóÉð (æóÍóäöËó áöáúÍóÇáö)
áöáúÚóÌúÒö ÇáËøóÇÈöÊö ÚóÇÏóÉð ÈöÎöáóÇÝö ãóÓúÃóáóÉö ÇáúßõæÒöº áöÃóäøóåõ
áóãú íóÊóÕóæøóÑú ÇáúÈöÑøó ÈöÎóáúÞö Çááøóåö ÊóÚóÇáóìº áöÃóäøó
ÇáúãóÎúáõæÞó ÛóíúÑõ ÇáúãóÍúáõæÝö Úóáóíúåö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö
æóÛóíúÑöåö æóÝöíåö ÈóÍúËñ ãöäú æóÌúåóíúäö ÊóÃóãøóáú¡ æóåóÐóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäóÊú Çáúíóãöíäõ ãõØúáóÞóÉð æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ãõæóÞøóÊóÉð áóÇ
íóÍúäóËõ ÍóÊøóì íóãúÖöíó Ðóáößó ÇáúæóÞúÊõ.
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ íóÍúäóËõ áöáúÍóÇáö ÞóÇáó ÇáÒøóíúáóÚöíøõ¡ æóåóÐóÇ
ÇáúÞóæúáõ áóÇ íóÓúÊóÞöíãõ ãöäúåõº áöÃóäøóåõ íóãúäóÚõ ÇáöÇäúÚöÞóÇÏó Úóáóì
ãóÇ ÐõßöÑó ÂäöÝðÇ ÅáøóÇ ÅÐóÇ Íõãöáó Úóáóì Ãóäøó áóåõ ÑöæóÇíóÉð ÃõÎúÑóì
ÇäúÊóåóì áóßöäú íõãúßöäõ ÇáÊøóæúÌöíåõ ÈöæóÌúåò ÂÎóÑó¡ æóåõæó Ãóäøó
ÌóæóÇÈóåõ Ýöí ÇáúãõæóÞøóÊö ÎöáóÇÝõ ÇáúÌóæóÇÈö Ýöí ÇáúãõØúáóÞö ÊóÃóãøóáú¡
ÞõíøöÏó ÈöÇáúÝöÚúáöº áöÃóäøóåõ áóæú ÍóáóÝó Úóáóì ÇáÊøóÑúßö ÈöÃóäú ÞóÇáó
Åäú ÊóÑóßúÊ ãóÓøó ÇáÓøóãóÇÁö ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ ãóËóáðÇ áóãú íóäúÚóÞöÏúº
áöÃóäøó ÇáÊøóÑúßó áóÇ íõÊóÕóæøóÑõ Ýöí ÛóíúÑö ÇáúãóÞúÏõæÑö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÈóÍúÑö.
(æóÅöäú áóãú íóÚúáóãú ÈöãóæúÊöåö) Ãóíú ãöäú ÒóíúÏò (ÝóáóÇ) íóÍúäóËõ
ÚöäúÏóåõãóÇ ÅÐú ÍöíäóÆöÐò íõÑóÇÏõ ÇáúÞóÊúáõ ÇáúãõÊóÚóÇÑóÝõ¡ æóåõæó
ãõãúÊóäöÚñ ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ Úóáöãó ÝóÅöäøóåõ ÍöíäóÆöÐò íõÑóÇÏõ
ÞóÊúáõåõ ÈóÚúÏó ÅÍúíóÇÁö Çááøóåö ÊóÚóÇáóì¡ æóåõæó ãõãúßöäñ (ÎöáóÇÝðÇ
áöÃóÈöí íõæÓõÝó) º áöÃóäøó ÅãúßóÇäó ÇáúÈöÑøö áóíúÓó ÔóÑúØðÇ áöÇäúÚöÞóÇÏö
Çáúíóãöíäö ÚöäúÏóåõ.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÊóßóáøóãõ ÝóÞóÑóÃó ÇáúÞõÑúÂäó Ãóæú ÓóÈøóÍó Ãóæú
åóáøóáó) Ãóæú ßóÈøóÑó (áóÇ íóÍúäóËõ ÓóæóÇÁñ) ßóÇäó (Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö Ãóæú
ÎóÇÑöÌóåóÇ åõæó ÇáúãõÎúÊóÇÑõ) ÇÎúÊóÇÑóåõ ÎõæóÇåóÑú ÒóÇÏóåúº áöÃóäøóåõ
áóÇ íõÓóãøóì ãõÊóßóáøöãðÇ ÚõÑúÝðÇ æóÔóÑúÚðÇ æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö
íóÍúäóËõ¡ æóåõæó ÇáúÞöíóÇÓõ
(1/565)
áöÃóäøóåõ ßóáóÇãñ ÍóÞöíÞóÉð ßóãóÇ Ýöí
ÃóßúËóÑö ÇáúßõÊõÈö æóÌóÚóáó ÕóÇÍöÈõ ÇáúßóÇÝöí Þóæúáõ ÇáÔøóÇÝöÚöíøö
ßóÞóæúáö ÎõæóÇåóÑú ÒóÇÏóåú æóÇÎúÊóÇÑó ÕóÇÍöÈõ ÇáúåöÏóÇíóÉö Ãóäøóåõ ÅÐóÇ
ÞóÑóÃó Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö áóÇ íóÍúäóËõ æóÝöí ÎóÇÑöÌöåóÇ íóÍúäóËõ¡ æóåõæó
ÙóÇåöÑõ ÇáúãóÐúåóÈö.
æóÝöí ÇáúßóÇÝöí ÞóÇáó ÇáúÝóÞöíåõ ÃóÈõæ ÇááøóíúËö Åäú ÚóÞóÏó íóãöíäóåõ
ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö Ãóæú ÇáÊøóÓúÈöíÍö ÎóÇÑöÌó
ÇáÕøóáóÇÉö ÃóíúÖðÇ áöáúÚõÑúÝö ÝóÅöäøóåõ íõÓóãøóì ÞóÇÑöÆðÇ ãõÓóÈøöÍðÇ
æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö Ãóäøó ÇáúãõÎúÊóÇÑó áöáúÝóÊúæóì
Ãóäøó Çáúíóãöíäó Åäú ßóÇäóÊú ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö áóãú íóÍúäóËú
ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö æóíóÍúäóËõ ÈöÇáúÞöÑóÇÁóÉö ÎóÇÑöÌóåóÇ
æóÅöäú ßóÇäóÊú ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö áóÇ íóÍúäóËõ ãõØúáóÞðÇ.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö Ãóäøó Þóæúáó ÎõæóÇåóÑú ÒóÇÏóåú ãõÎúÊóÇÑñ áöáúÝóÊúæóì
ãöäú ÛóíúÑö ÊóÝúÕöíáò Èóíúäó ÚóÞúÏö Çáúíóãöíäö ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Ãóæú
ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö.
æóÝöí ÇáúãöäóÍö ÝóÞóÏú ÇÎúÊóáóÝó ÇáúÝóÊúæóì¡ æóÇáúÅöÝúÊóÇÁõ ÈöÙóÇåöÑö
ÇáúãóÐúåóÈö Ãóæúáóì ÇäúÊóåóì áóßöäøó ÇáúÃóæúáóæöíøóÉó ÛóíúÑõ ÙóÇåöÑóÉò
áöãóÇ Ãóäøó ãóÈúäóì ÇáúÃóíúãóÇäö Úóáóì ÇáúÚõÑúÝö ÇáúãõÊóÃóÎøöÑö æóáóãóÇ
ÚóáöãúÊ ãöäú ÃóßúËóÑöíøóÉö ÇáÊøóÕúÍöíÍö áóåõ æóäóÞóáó Úóäú ÊóåúÐöíÈö
ÇáúÞóáóÇäöÓöíøö Ãóäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÞöÑóÇÁóÉö ÇáúßõÊõÈö ÙóÇåöÑðÇ
æóÈóÇØöäðÇ Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ ÊóÃóãøóáú.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íõßóáøöãõåõ Ýóßóáøóãóåõ ÈöÍóíúËõ íóÓúãóÚõ)
äóÝúÓóåõ (æóåõæó) Ãóíú¡ æóÇáúÍóÇáõ Ãóäøó ÇáúãóÍúáõæÝó Úóáóíúåö (äóÇÆöãñ
ÍóäöËó Åäú ÃóíúÞóÙóåõ) ¡ æóåõæó ÑöæóÇíóÉõ ÇáúãóÈúÓõæØö æóÚóáóíúåö
ãóÔóÇíöÎõäóÇ¡ æóåõæó ÇáúãõÎúÊóÇÑõ.
æóÝöí ÇáÊøõÍúÝóÉö¡ æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõº áöÃóäøóåõ ÅÐóÇ áóãú íóäúÊóÈöåú
ßóÇäó ßóãóÇ ÅÐóÇ äóÇÏóÇåõ ãöäú ÈóÚöíÏò¡ æóåõæó ÈöÍóíúËõ áóÇ íóÓúãóÚõ
ÕóæúÊóåõ (æóÞöíáó) ÍóäöËó (ãõØúáóÞðÇ) ÓóæóÇÁñ ÃóíúÞóÙóåõ Ãóæú áóãú
íõæÞöÙúåõº áöÃóäøóåõ ÞóÏú ßóáøóãóåõ æóæóÕóáó Åáóì ÓóãúÚöåö áóßöäøóåõ
áóãú íóÝúåóãú áöäóæúãöåö ßóãóÇ ÅÐóÇ äóÇÏóÇåõ¡ æóåõæó ÈöÍóíúËõ íóÓúãóÚõ
áóßöäøóåõ áóãú íóÝúåóãú áöÊóÛóÇÝõáöåö æóÅöáóíúåö ãóÇáó ÇáúÞõÏõæÑöíøõ
æóÕóÍøóÍóåõ ÇáúÅöãóÇãõ ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ.
æóÝöí ÇáÐøóÎöíÑóÉö áóÇ íóÍúäóËõ ÍóÊøóì íõßóáøöãóåõ ÈößóáóÇãò
ãõÓúÊóÃúäóÝò ÈóÚúÏó Çáúíóãöíäö ãõäúÞóØöÚò ÚóäúåóÇ áóÇ ãõÊøóÕöáò ÈöåóÇ
Ýóáóæú ÞóÇáó ãõæÕöáðÇ Åäú ßóáøóãúÊõß ÝóßóÐóÇ ÝóÇÐúåóÈöí Ãóæú ÇõÎúÑõÌöí
Ãóæú ÔóÊóãóåóÇ ãõÊøóÕöáðÇ áóãú íóÍúäóËúº áöÃóäøóåõ íóßõæäõ ãöäú ÊóãóÇãö
ÇáúßóáóÇãö ÇáúÃóæøóáö ÝóáóÇ íóßõæäõ ãõÑóÇÏðÇ ÈöÇáúíóãöíäö æóáóæú ßóÊóÈó
Åáóíúåö ßöÊóÇÈðÇ Ãóæú ÃóÑúÓóáó Åáóíúåö ÑóÓõæáðÇ áóÇ íóÍúäóËõ ßóãóÇ Ýöí
ÇáÔøõãõäøöíøö.
(æóáóæú ßóáøóãó ÛóíúÑóåõ) ÈóÚúÏóãóÇ ÍóáóÝó áóÇ íõßóáøöãõåõ (æóÞóÕóÏó
ÓóãóÇÚóåõ áóÇ íóÍúäóËõ) º áöÃóäøóåõ áóãú íõßóáøöãúåõ ÍóÞöíÞóÉð.
(æóáóæú Óóáøóãó Úóáóì ÌóãóÇÚóÉò åõæó Ýöíåöãú ÍóäöËó) º áöÃóäøó
ÇáÓøóáóÇãó ßóáóÇãñ áöáúÌóãöíÚö.
(æóÅöäú äóæóÇåõãú Ïõæäóåõ áóÇ íóÍúäóËú) ÏöíóÇäóÉð áöÚóÏóãö ÇáúÞóÕúÏö
æóáóÇ íõÕóÏøóÞõ ÞóÖóÇÁðº áöÃóäøó ÇáÙøóÇåöÑó Ãóäøóåõ áöáúÌóãóÇÚóÉö¡
æóÇáäøöíøóÉõ áóÇ íóØøóáöÚõ ÚóáóíúåóÇ ÇáúÍóÇßöãõ ßóãóÇ Ýöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö
ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÞóíøóÏóåõ ÈöÇáÏøöíóÇäóÉö áóßóÇäó ÃóæúÖóÍó.
æóÝöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö æóáóæú ßóÇäó ÇáúÍóÇáöÝõ ÅãóÇãðÇ ÝóÓóáøóãó¡
æóÇáúãóÍúáõæÝõ Úóáóíúåö ÎóáúÝóåõ áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáÊøóÓúáöíãóÊóíúäö
æóáóæú ßóÇäó ÇáúÍóÇáöÝõ åõæó ÇáúãõÄúÊóãøõ¡ ÝóßóÐóáößó æóÚóäú ãõÍóãøóÏò
íóÍúäóËõº áöÃóäøóåõ íóÕöíÑõ ÎóÇÑöÌðÇ Úóäú ÕóáóÇÉö ÇáúÅöãóÇãö ÈöÓóáóÇãöåö
ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ æóáóæú ÓóÈøóÍó Èöåö Ýöí ÇáÕøóáóÇÉö Ãóæú ÝóÊóÍó Úóáóíúåö
áóãú íóÍúäóËú æóÝöí ÎóÇÑöÌöåóÇ íóÍúäóËõ æóáóæú ÞóÑóÚó ÇáúÈóÇÈó ÝóÞóÇáó
ãóäú ÇáúÞóÇÑöÚõ íóÍúäóËõ ÞóÇáó ÃóÈõæ ÇááøóíúËö Åäú ÞóÇáó
ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö " ßíÓÊ " áóÇ íóÍúäóËõº áöÃóäøóåõ áóíúÓó ÈöÎöØóÇÈò
æóÅöäú ÞóÇáó " ßóíú Êæ " íóÍúäóËõº áöÃóäøóåõ ÎöØóÇÈñ áóåõ åõæó
ÇáúãõÎúÊóÇÑõ.
æóÝöí ÇáÊøóÈúíöíäö áóæú ÞóÇáó áöÛóíúÑöåö Åäú ÇÈúÊóÏóÃúÊõß ÈöÇáúßóáóÇãö
ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ ÝóÇáúÊóÞóíóÇ ÝóÓóáøóãó ßõáøñ ãöäúåõãóÇ Úóáóì ÕóÇÍöÈöåö
áóÇ íóÍúäóËõº áöÃóäøóåõ áóãú íõæÌóÏú ãöäúåõ ßóáóÇãñ ÈöÕöÝóÉö
ÇáúÈöÏóÇíóÉö¡ æóåõæó ÇáúãóÍúáõæÝõ Úóáóíúåö æóÓóÞóØó Çáúíóãöíäõ Úóäú
ÇáúÍóÇáöÝöº áöÃóäøó ßõáøó ßóáóÇãò
(1/566)
íõæÌóÏõ ãöäú ÇáúÍóÇáöÝö ÈóÚúÏó Ðóáößó
íóßõæäõ ÈóÚúÏó æõÌõæÏö ÇáúßóáóÇãö ãöäú ÇáúãóÍúáõæÝö Úóáóíúåö ÝóáóÇ
íóÍúäóËõº áöÃóäøó ÔóÑúØó ÍöäúËöåö Ãóäú íóßõæäó ÞóÈúáóåõ æóÚóáóì åóÐóÇ
áóæú ßóÇäó ßõáøõ æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ ÍóÇáöÝðÇ Ãóäú áóÇ íóÊóßóáøóãó
ÕóÇÍöÈõåõ¡ æóÇáúãóÓúÃóáóÉõ ÈöÍóÇáöåóÇ áóÇ íóÍúäóËõ ßõáøõ æóÇÍöÏò
ãöäúåõãóÇ ÃóÈóÏðÇ áöãóÇ ÐóßóÑúäóÇ æóáóæú ÞóÇáó áöÇãúÑóÃóÊöåö Åäú
ßóáøóãúÊõß ÈóÚúÏó åóÐóÇ ÞóÈúáó Ãóäú ÊóÊóßóáøóãöí ÝóÇãúÑóÃóÊõåõ ØóÇáöÞñ
ÝóÞóÇáóÊú Åäú ßóáøóãúÊõß ÞóÈúáó Ãóäú Êõßóáøöãóäöí ÝóÌóãöíÚõ ãóÇ
Ãóãúáößõåõ ÍõÑøñ¡ Ëõãøó Åäøó ÇáÒøóæúÌó ßóáøóãóåóÇ ÈóÚúÏó Ðóáößó áóÇ
íóÍúäóËõ.
(æóáóæú ÞóÇáó) áóÇ Ãõßóáøöãõåõ (ÅáøóÇ ÈöÅöÐúäöåö ÝóÃóÐöäó) áóåõ (æóáóãú
íóÚúáóãú) ÇáúãóÃúÐõæäõ ÅÐúäóåõ (Ýóßóáøóãóåõ ÍóäöËó) ÚöäúÏó ÇáØøóÑóÝóíúäö
ÅÐú ÇáúÅöÐúäõ åõæó ÇáúÃóÚúáóÇãõ (ÎöáóÇÝðÇ áöÃóÈöí íõæÓõÝó) ÝóÅöäøóåõ
ÞóÇáó áóÇ íóÍúäóËõ áöÍõÕõæáö ÇáúÅöÐúäö ÈöÏõæäö ÇáúÚöáúãö Èöåö.
æóÞóÇáó äõÕóíúÑñ - ÑóÍöãóåõ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì - Åäøó ÇáúÅöÐúäó ÞóÏú
æõÌöÏó ÈöÏõæäö ÇáúÚöáúãö ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö æóÅöäøóãóÇ ÇáúÎöáóÇÝõ Ýöí
ÇáúÃóãúÑö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íõßóáøöãõåõ ÔóåúÑðÇ Ýóåõæó ãöäú Íöíäö ÍóáóÝó) º
áöÃóäøóåõ áóæú áóãú íóÐúßõÑú ÇáÔøóåúÑó ÊóÊóÃóÈøóÏõ Çáúíóãöíäõ ÝóÐóßóÑó
ÇáÔøóåúÑó áöÅöÎúÑóÇÌö ãóÇ æóÑóÇÁóåõ ÝóÈóÞöíó ãóÇ íóáöí íóãöíäóåõ
ÏóÇÎöáðÇ ÈöÏóáóÇáóÉö ÍóÇáöåö ÈöÎöáóÇÝö áóÃóÚúÊóßöÝóäøó Ãóæú áóÃóÕõæãóäøó
ÔóåúÑðÇ ÝóÅöäøó ÇáÊøóÚúíöíäó íóÊóäóÇæóáõ Åáóíúåö ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ ÅÐóÇ
ÞóÇáó ÊóÑóßúÊ ÇáÕøóæúãó ÔóåúÑðÇ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÊóäóÇæóáõ ãöäú Íöíäö
ÍóáöÝöåöº áöÃóäøó ÊóÑúßóåõ ãõØúáóÞðÇ íóÊóäóÇæóáõ ÇáúÃóÈóÏó ÝóÐóßóÑó
ÇáúæóÞúÊó áöÅöÎúÑóÇÌö ãóÇ æóÑóÇÁóåõ Ýóåõæó ßóÞóæúáöåö Åäú ÊóÑóßúÊ
ßóáóÇãóåõ ÔóåúÑðÇ Ãóæú Åäú áóãú ÃõÓóÇßöäúåõ ÔóåúÑðÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúãöäóÍö.
(æó) Ýöí ÍóáöÝöåö (íóæúãó Ãõßóáøöãõåõ áöãõØúáóÞö ÇáúæóÞúÊö) º áöÃóäøó
Çáúíóæúãó ÅÐóÇ ÞõÑöäó ÈöÝöÚúáò áóÇ íóãúÊóÏøõ íõÑóÇÏõ Èöåö ãõØúáóÞõ
ÇáúæóÞúÊö¡ æóÇáúßóáóÇãõ áóÇ íóãúÊóÏøõ¡ æóÞóÏú ãóÑøó Ýöí ÇáØøóáóÇÞö
(æóÊóÕöÍøõ äöíøóÉõ ÇáäøóåóÇÑö ÝóÞóØú) ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö ÏöíóÇäóÉð æóÞóÖóÇÁð
áöÅöÑóÇÏóÉö ÇáúÍóÞöíÞóÉö Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøóåõ áóÇ íõÕóÏøóÞõ
ÞóÖóÇÁðº áöÃóäøóåõ ÎöáóÇÝõ ÇáúãóÔúåõæÑö (æó) Ýöí ÍóáöÝöåö (áóíúáóÉó
ßóáøóãóåõ) ÊóÞóÚõ (Úóáóì Çááøóíúáö ÝóÍóÓúÈõ) Ïõæäó ãõØúáóÞö ÇáúæóÞúÊöº
áöÃóäøóåõ ÇáúãõÓúÊóÚúãóáõ Ýöíåö (æóÝöí) ÍóáöÝöåö (Åäú ßóáøóãúÊå) Ãóíú
ÝõáóÇäðÇ (Åáóì Ãóäú íóÞúÏóãó ÒóíúÏñ Ãóæú) ÞóÇáó Åäú ßóáøóãúÊå (ÍóÊøóì
íóÞúÏõãó) ÒóíúÏñ (Ãóæú) ÞóÇáó Åäú ßóáøóãúÊå (ÅáøóÇ Ãóäú íóÃúÐóäó ÒóíúÏñ
Ãóæú) ÞóÇáó Åäú ßóáøóãúÊå (ÍóÊøóì íóÃúÐóäó) ÒóíúÏñ ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ
(Ýóßóáøóãóåõ ÞóÈúáó Ðóáößó) Ãóíú ÞóÈúáó ÞõÏõæãöåö Ãóæú ÅÐúäöåö (ÍóäöËó)
Ãóíú ÚóÊóÞó Ýöí ÇáúæõÌõæåö ßõáøöåóÇ áöÈóÞóÇÁö Çáúíóãöíäö æóáóæú
ßóáøóãóåõ ÈóÚúÏó ÇáúÞõÏõæãö Ãóæú ÇáúÅöÐúäö áóÇ áöÇäúÊöåóÇÁö Çáúíóãöíäö
(æóÅöäú ãóÇÊó ÒóíúÏñ ÓóÞóØó ÇáúÍóáöÝõ) ÚöäúÏó ÇáØøóÑóÝóíúäö áöÇäúÊöÝóÇÁö
ÊóÕóæøõÑö ÇáúÈöÑøö¡ æóåõæó ÔóÑúØõ ÇáöÇäúÚöÞóÇÏö ÚöäúÏóåõãóÇ ÎöáóÇÝðÇ
áöÃóÈöí íõæÓõÝó áöãóÇ ÊóÞóÏøóãó ßóãóÇ áóæú ÞóÇáó áöÛóíúÑöåö æóÇóááøóåö
áóÇ Ãõßóáøöãõß ÍóÊøóì íóÃúÐóäó áöí ÝõáóÇäñ Ãóæú ÞóÇáó áöÛóÑöíãöåö
æóÇóááøóåö áóÇ ÃõÝóÇÑöÞõß ÍóÊøóì ÊóÞúÖöíóäöí ÍóÞøöí ÝóãóÇÊó ÝõáóÇäñ
ÞóÈúáó ÇáúÅöÐúäö Ãóæú ÈóÑöÆó ãöäú ÇáÏøóíúäö ÝóÇáúíóãöíäõ ÓóÇÞöØóÉñ Ýöí
ÞóæúáöåöãóÇ ÎöáóÇÝðÇ áóåõ æóÚóáóì åóÐóÇ áóæú ÍóáóÝó áöíõæóÝøöíóäå
Çáúíóæúãó ÝóÃóÈúÑóÃóåõ ÇáØøóÇáöÈõ ÝóíóÌöÈõ Ãóäú íóÚúáóãó Åäú ßóáøóãóåõ
ãóÇ ÒóÇáó æóãóÇ ÏóÇãó æóãóÇ ßóÇäó ÛóÇíóÉõ ãõäúÊóåóì Çáúíóãöíäö ÈöåóÇ
ÝóÅöÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÝúÚóáõ ßóÐóÇ ãóÇ ÏóÇãó ÈöÈõÎóÇÑóì ÝóÎóÑóÌó
ÊóäúÊóåöí Çáúíóãöíäõ ÈöÇáúÎõÑõæÌö Ýóáóæú ÚóÇÏó ÈóÚúÏóåõ æóÝóÚóáó áóÇ
íóÍúäóËõ.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÃúßõáõ ØóÚóÇãó ÝõáóÇäò Ãóæú áóÇ íóÏúÎõáõ ÏóÇÑöåö
Ãóæú áóÇ íóáúÈóÓõ ËóæúÈóåõ Ãóæú áóÇ íóÑúßóÈõ ÏóÇÈøóÊóåõ Ãóæú áóÇ
íõßóáøöãõ ÚóÈúÏóåõ Åäú Úóíøóäó) ÇáØøóÚóÇãó¡ æóÇáÏøóÇÑó¡ æóÇáËøóæúÈó¡
æóÇáÏøóÇÈøóÉó¡ æóÇáúÚóÈúÏó ÈöÃóäú ÞóÇáó ØóÚóÇãõ ÒóíúÏò åóÐóÇ ãóËóáðÇ
(æóÒóÇáó ãöáúßõåõ) ÚóäúåóÇ (æóÝóÚóáó) ÇáúÍóÇáöÝõ æóÇÍöÏðÇ ãöäú åóÐöåö
ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÈóÚúÏó Ðóáößó (áóÇ íóÍúäóËõ) ÚöäúÏó ÇáØøóÑóÝóíúäö (ÎöáóÇÝðÇ
áöãõÍóãøóÏò
(1/567)
Ýöí ÇáúÚóÈúÏö¡ æóÇáÏøóÇÑö) ÞóÇáó Ýöí
ÇáúßóÇÝöí æóÛóíúÑöåö Ýöí åóÐöåö ÇáúãóÓúÃóáóÉö æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò
íóÍúäóËõº áöÃóäøóåõ ÌóãóÚó Èóíúäó ÇáúÅöÔóÇÑóÉö¡ æóÇáúÅöÖóÇÝóÉö æóßõáøõ
æóÇÍöÏò ãöäúåõãóÇ áöáÊøóÚúÑöíÝö ÅáøóÇ Ãóäøó ÇáúÅöÔóÇÑóÉó ÃóÈúáóÛõ Ýöí
ÇáÊøóÚúÑöíÝöº áöÃóäøóåóÇ ÊóÞúØóÚõ ÔóÑößóÉó ÇáúÃóÛúíóÇÑö¡ æóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ
áóÇ ÊóÞúØóÚõ ÝóÇÚúÊõÈöÑóÊú ÇáúÅöÔóÇÑóÉõ æóáóÛóÊú ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ¡
æóÇáúãõÔóÇÑõ Åáóíúåö ÞóÇÆöãñ ÝóíóÍúäóËõ æóáóåõãóÇ Ãóäøó Çáúíóãöíäó
ÚõÞöÏóÊú Úóáóì Úóíúäò ãõÖóÇÝò Åáóì ÝõáóÇäò ÅÖóÇÝóÉó ãöáúßò ÝóáóÇ ÊóÈúÞóì
Çáúíóãöíäõ ÈóÚúÏó ÒóæóÇáö Çáúãöáúßö ßóãóÇ ÅÐóÇ áóãú íõÔöÑú¡ æóåóÐóǺ
áöÃóäøó åóÐöåö ÇáúÃóÚúíóÇäó áóÇ íõÞúÕóÏõ åöÌúÑóÇäõåóÇ áöÐóæóÇÊöåóÇ¡ Èóáú
áöÃóÐðì ãöäú ãöáóÇßåóÇ¡ æóÇáúíóãöíäõ ÊóÊóÞóíøóÏõ ÈöãóÞúÕõæÏö ÇáúÍóÇáöÝö
ÝóÕóÇÑó ßóÃóäøóåõ ÞóÇáó ãóÇ ÏóÇãó áöÝõáóÇäò äóÙóÑðÇ Åáóì ãóÞúÕõæÏöåö
ÇäúÊóåóì ÝóÅöÐóÇ ÚóÑóÝúÊ åóÐóÇ ÝóÇÚúáóãú Ãóäøó ÎöáóÇÝó ãõÍóãøóÏò áóíúÓó
Ýöí ÇáúÚóÈúÏö¡ æóÇáÏøóÇÑö ÝóÞóØú¡ Èóáú Ýöí ÌóãöíÚö ÇáúÃóÔúíóÇÁö
ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ãöäú ÇáØøóÚóÇãö¡ æóÇáËøóæúÈö æóÛóíúÑöåöãóÇ æóÊóÎúÕöíÕõåõ
ÈöÇáúÚóÈúÏö¡ æóÇáÏøóÇÑö ãõÎóÇáöÝñ áöãóÇ Ýöí ÇáúßóÇÝöí æóÛóíúÑöåö¡
æóÇáÕøóæóÇÈõ ÊóÑúßõåõ ÊóÊóÈøóÚú (æóÝöí ÇáúãõÊóÌóÏøöÏö) ãöäú ÇáúÃóÔúíóÇÁö
ÇáúãóÐúßõæÑóÉö ÈöÃóäú ÇÔúÊóÑóì ÝõáóÇäñ ØóÚóÇãðÇ ÂÎóÑó Ãóæú ÏóÇÑðÇ Ãóæú
ËóæúÈðÇ Ãóæú ÏóÇÈøóÉð ÃõÎúÑóì Ãóæú ÚóÈúÏðÇ ÂÎóÑó ÝóÝóÚóáó ÇáúÍóÇáöÝõ
æóÇÍöÏðÇ ãöäú åóÐöåö ÇáúÃóÝúÚóÇáö (áóÇ íóÍúäóËõ ÇÊøöÝóÇÞðÇ) áöæõÞõæÚö
Çáúíóãöíäö Úóáóì ÇáúãõÔóÇÑö Åáóíúåö.
(æóÅöäú áóãú íõÚóíøöäú) ÇáúÍóÇáöÝõ Ãóíú ÃóÖóÇÝó Åáóì ÝõáóÇäò æóáóãú
íõÚóíøöäú ÇáØøóÚóÇãó¡ æóÇáÏøóÇÑó¡ æóÇáËøóæúÈó¡ æóÇáÏøóÇÈøóÉó¡
æóÇáúÚóÈúÏó¡ Èóáú ÃóØúáóÞóåõ ÈöÃóäú ÞóÇáó ØóÚóÇãõ ÒóíúÏò ãóËóáðÇ (áóÇ
íóÍúäóËõ) áóæú ÝóÚóáó æóÇÍöÏðÇ ãöäú åóÐöåö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÇáúãóÐúßõæÑóÉö
(ÈóÚúÏó ÇáÒøóæóÇáö) Ãóíú ÈóÚúÏó ÒóæóÇáö ÇáúÅöÖóÇÝóÉöº áöÃóäøóåõ ÚóÞóÏó
íóãöíäóåõ Úóáóì ÝöÚúáò æóÇÞöÚò Ýöí ãóÍóáøò ãõÖóÇÝò Åáóì ÝõáóÇäò æóáóãú
íõæÌóÏú ÝóáóÇ íóÍúäóËõ (æóíóÍúäóËõ ÈöÇáúãõÊóÌóÏøöÏö) Ãóíú ÈöÇáúÝöÚúáö
Ýöí ÇáúãõÊóÌóÏøöÏö áöæõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö¡ æóåõæó ÇáäøöÓúÈóÉõ¡
æóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ Åáóì ÝõáóÇäò æóÚóÏóãõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö.
æóÝöí ÇáúßóÇÝöí æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó Ãóäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ Ýöí
ÇáúãõÊóÌóÏøöÏö ãöáúßðÇ Ýöí ÇáÏøóÇÑöº áöÃóäøó Çáúãöáúßó áóÇ íõÓúÊóÍúÏóËõ
ÝöíåóÇ ÚóÇÏóÉð Ýóåõæó ÂÎöÑõ ãóÇ íõÈóÇÚõ æóÃóæøóáõ ãóÇ íõÔúÊóÑóì
ÝóÊóÞóíøóÏóÊú Çáúíóãöíäõ ÇáúãõÖóÇÝóÉõ ÅáóíúåóÇ ÈöÇáúÞóÇÆöãóÉö Ýöí
ãöáúßöåö æóÞúÊó ÇáúÍóáöÝö æóÚóäúåõ Ýöí ÑöæóÇíóÉò ÊóÊóÞóíøóÏõ Çáúíóãöíäõ
Ýöí ÇáúÌóãöíÚö ÈöÇáúÞóÇÆöãö Ýöí ãöáúßöåö æóÞúÊó ÇáúÍóáöÝö.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íõßóáøöãõ ÇãúÑóÃóÊóåõ Ãóæú ÕóÏöíÞóåõ ÈóÍúËñ Ýöí
ÇáúãõÚóíøóäö) ÈöÃóäú ÞóÇáó áóÇ íõßóáøöãõ ÇãúÑóÃóÊóåõ åóÐöåö Ãóæú
ÕóÏöíÞóåõ åóÐóÇ íóÍúäóËõ Ýöí ÇáúãõÚóíøóäö (ÈóÚúÏó ÇáúÅöÈóÇäóÉö)
áöáÒøóæúÌóÉö (æóÇáúãõÚóÇÏóÇÉõ) áöáÕøóÏöíÞö ÅÌúãóÇÚðǺ áöÃóäøó ÇáúÍõÑøó
íõåúÌóÑõ áöÐóÇÊöåö æóáóãú íóÙúåóÑú Ãóäøó ÇáÏøóÇÚöíó ãóÚúäðì Ýöí
ÇáúãõÖóÇÝö Åáóíúåö ÝóáóÛóÇ æóÕúÝõ ÇáúÅöÖóÇÝóÉö æóÊóÚóáøóÞóÊú Çáúíóãöíäõ
ÈöÇáÐøóÇÊö (æóÝöí ÛóíúÑöåö) Ãóíú ÛóíúÑö ÇáúãõÚóíøóäö ÈöÃóäú ÞóÇáó áóÇ
íõßóáøöãõ ÇãúÑóÃóÉó ÝõáóÇäò Ãóæú ÕóÏöíÞó ÝõáóÇäò (áóÇ) íóÍúäóËõ áöÃóäøó
ãõÌóÑøóÏó åöÌúÑóÇäö ÇáúÍõÑøö áöÛóíúÑöåö ãõÍúÊóãóáñ æóÛóíúÑõ ÇáúÅöÔóÇÑóÉö
Åáóíúåö¡ æóÇáÊøóÓúãöíóÉö ÈöÇÓúãöåö íóÏõáøõ Úóáóì Ðóáößó ÝóáóÇ íóÍúäóËõ
ÈóÚúÏó ÒóæóÇáö ÇáúÅöÖóÇÝóÉö ÈöÇáÔøóßøö (ÅáøóÇ Ýöí ÑöæóÇíóÉò Úóäú
ãõÍóãøóÏò) º áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó åöÌúÑóÇäõåõ¡ æóÇáúÅöÖóÇÝóÉõ
áöáÊøóÚúÑöíÝö ÝóÕóÇÑó ßóÇáúãõÔóÇÑö Åáóíúåö ÝóíóÍúäóËõ ÚöäúÏóåõ
(æóíóÍúäóËõ ÈöÇáúãõÊóÌóÏøöÏö) Ãóíú ÈöÇáúÝöÚúáö Ýöí ÇáúãõÊóÌóÏøöÏö.
æóÝöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö æóÛóíúÑöåö æóáóæú áóãú íóßõäú áóåõ ÇãúÑóÃóÉñ æóáóÇ
ÕóÏöíÞñ ÝóÇÓúÊõÍúÏöËó¡ Ëõãøó ßóáøóãóåõ ÍóäöËó ÎöáóÇÝðÇ áöãõÍóãøóÏò åóÐóÇ
ÅÐóÇ áóãú Êóßõäú áóåõ äöíøóÉñ æóÃóãøóÇ ÅÐú äóæóì ÝóÚóáóì ãóÇ äóæóìº
áöÃóäøóåõ äóæóì ãõÍúÊóãóáó ßóáóÇãöåö.
(æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íõßóáøöãõ ÕóÇÍöÈó åóÐóÇ ÇáØøóíúáóÓóÇäö ÝóÈóÇÚóåõ)
Ãóíú ÇáØøóíúáóÓóÇäó (Ýóßóáøóãóåõ ÍóäöËó) º áöÃóäøó
(1/568)
ÇáöÇãúÊöäóÇÚó áöÐóÇÊöåö áóÇ
áöáØøóíúáóÓóÇäö ÝóßóÇäóÊú ÇáúÅöÖóÇÝóÉõ áöáÊøóÚúÑöíÝö ÝóÊóÚóáøóÞóÊú
Çáúíóãöíäõ ÈöÇáúãõÚóÑøóÝö æóáöåóÐóÇ áóæú ßóáøóãó ÇáúãõÔúÊóÑöíó áóÇ
íóÍúäóËõ.
ÍóáóÝó (áóÇ Ãõßóáøöãõåõ ÍöíäðÇ Ãóæú ÒóãóÇäðÇ) ãõäóßøöÑðÇ (Ãóæú ÇáúÍöíäó
Ãóæú ÇáÒøóãóÇäó) ãõÚóÑøóÝóíúäö ÈöÇááøóÇãö (æóáóÇ äöíøóÉó áóåõ Ýóåõæó)
íóÞóÚõ (Úóáóì ÓöÊøóÉö ÃóÔúåõÑò) áöãóÌöíÁö ÇáúÍöíäö áóåõ æóáöÓóÇÚóÉò
æóáöÃóÑúÈóÚöíäó ÓóäóÉð ÝóÍõãöáó Úóáóì ÇáúæóÓóØö¡ æóåõæó ÓöÊøóÉõ ÃóÔúåõÑò
æóÚöäúÏó ÇáÔøóÇÝöÚöíøö ÓóÇÚóÉñ æóÚöäúÏó ãóÇáößò ÓóäóÉñ (æóãóÚóåóÇ) Ãóíú
ãóÚó ÇáäøöíøóÉö (ãóÇ äóæóì) ãöäú ÇáÒøóãóÇäö ÇáúíóÓöíÑö¡ æóÇáúãóÏöíÏö¡
æóÇáúæóÓóØöº áöÃóäøóåõ ÍóÞöíÞóÉõ ßóáóÇãöåö.
(æóÅöäú ÞóÇáó) áóÇ Ãõßóáøöãõåõ (ÇáÏøóåúÑó Ãóæú ÇáúÃóÈóÏó) ãõÚóÑøóÝóíúäö
ÈöÇááøóÇãö (Ýóåõæó Úóáóì ÇáúÚõãõÑö) íóÚúäöí íõÑóÇÏõ Èöåö ãóÇ ÏóÇãó
ÍóíøðÇ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö (æóáóæú ÞóÇáó ÏóåúÑðÇ) ãõäóßøöÑðÇ (ÝóÞóÏú
ÊóæóÞøóÝó ÇáúÅöãóÇãõ æóÚöäúÏóåõãóÇ åõæó ßóÇáÒøóãóÇäö) æóÈöåö ÞóÇáóÊú
ÇáúÃóÆöãøóÉõ ÇáËøóáóÇËóÉõ¡ æóåóÐóÇ ÇáöÇÎúÊöáóÇÝõ Ýöí ÇáúãõäóßøóÑö Úóáóì
ÇáÕøóÍöíÍö æóÇÚúáóãú Ãóäøó ãóÇ ÊóæóÞøóÝó Ýöíåö ÇáúÅöãóÇãõ ÃóÑúÈóÚõ
ãóÓóÇÆöáó¡ ÇáÏøóåúÑõ æóÇáúÎõäúËóì ÇáúãõÔúßöáõ æóæóÞúÊõ ÇáúÎöÊóÇäö
æóãóÍóáøõ ÃóØúÝóÇáö ÇáúãõÔúÑößöíäó Ýöí ÇáúÂÎöÑóÉö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö¡ æóÞóÏú ÊóæóÞøóÝó ÇáúÅöãóÇãõ Ýöí ÃóÑúÈóÚó ÚóÔúÑóÉó
ãóÓúÃóáóÉð æóÝöí åóÐóÇ ÇáÊøóæóÞøõÝö ÊóÕúÑöíÍñ ÈößóãóÇáö Úöáúãöåö
æóæóÑóÚöåö æóÝöíåö ÊóäúÈöíåñ áößõáøö ÃóÍóÏò Ãóäú áóÇ íóÓúÊóäúßöÝó ãöäú
ÇáÊøóæóÞøõÝö ÝöíãóÇ áóÇ æõÞõæÝó áóåõ Úóáóíúåö ÅÐú ÇáúãõÌóÇÒóÝóÉõ
ÇÝúÊöÑóÇÁñ Úóáóì Çááøóåö ÈöÊóÍúÑöíãö ÇáúÍóáóÇáö æóÖöÏøöåö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÍóÞóÇÆöÞö.
(æóáóæú ÞóÇáó) áóÇ Ãõßóáøöãõåõ (ÃóíøóÇãðÇ Ãóæú ÔõåõæÑðÇ Ãóæú Óöäöíäó
ÝóÚóáóì ËóáóÇËóÉò) ãöäú ßõáøö ÕöäúÝò ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö¡ æóåõæó ÑöæóÇíóÉõ
ÇáúÌóÇãöÚö ÇáúßóÈöíÑö¡ æóåõæó ÇáúÃóÕóÍøõº áöÃóäøóåóÇ ÃóÞóáøõ ÇáúÌóãúÚö
æóÚóäú ÇáúÅöãóÇãö ÝóÚóáóì ÚóÔúÑóÉò.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö ÍóáóÝó áóÇ íõßóáøöãõ ÚóÈöíÏó ÝõáóÇäò Ãóæú áóÇ
íóÑúßóÈõ ÏóæóÇÈøóåõ Ãóæú áóÇ íóáúÈóÓõ ËöíóÇÈóåõ ÝóÝóÚóáó ÈöËóáóÇËóÉò
ãöäúåóÇ ÍóäöËó Åäú ßóÇäó áóåõ ÃóßúËóÑõ ãöäú ËóáóÇËóÉò æóÅöáøóÇ áóÇ
æóÅöäú ßóÇäóÊú íóãöíäõåõ Úóáóì ÒóæúÌóÇÊöåö Ãóæú ÃóÕúÏöÞóÇÆöåö Ãóæú
ÅÎúæóÊöåö áóÇ íóÍúäóËõ ãóÇ áóãú íõßóáøöãú Çáúßõáøó.
(æóÅöäú ÚóÑøóÝó) Ãóíú ÞóÇáó áóÇ Ãõßóáøöãõåõ ÇáúÃóíøóÇãó Ãóæú ÇáÔøõåõæÑó
Ãóæú ÇáÓøöäöíäó (ÝóÚóáóì ÚóÔúÑóÉò ßóÃóíøóÇãò ßóËöíÑóÉò) º áöÃóäøóåõ
ÌóãúÚñ ãõÚóÑøóÝñ ÝóíóäúÕóÑöÝõ Åáóì ÃóÞúÕóì ãóÇ íõÐúßóÑõ ãöäú ÇáúÌóãúÚö¡
æóåõæó ÇáúÚóÔóÑóÉõ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö åõæó ÇáÕøóÍöíÍõ (æóÞóÇáóÇ) íóÞóÚõ
(Úóáóì ÌõãõÚóÉò) Ãóíú Úóáóì ÓóÈúÚóÉò (Ýöí ÇáúÃóíøóÇãö æóÓóäóÉò Ýöí
ÇáÔøõåõæÑö¡ æóÇáúÚõãõÑö Ýöí ÇáÓøöäöíäó) æóÞöíáó áóæú ßóÇäóÊú Çáúíóãöíäõ
ÈöÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö ÝóÇáúÃóíøóÇãõ ÓóÈúÚóÉñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö æóÑóÃúÓõ
ÇáÔøóåúÑö æóÛõÑøóÉõ ÇáÔøóåúÑö ÇááøóíúáóÉõ ÇáúÃõæáóì ãóÚó Çáúíóæúãö
æóÓóáúÎõ
(1/569)
ÇáÔøóåúÑö Çáúíóæúãõ ÇáÊøóÇÓöÚõ¡
æóÇáúÚöÔúÑõæäó æóÃóæøóáõ ÇáÔøóåúÑö ãöäú Çáúíóæúãö ÇáúÃóæøóáö Åáóì
ÇáÓøóÇÏöÓö ÚóÔóÑó æóÂÎöÑõ ÇáÔøóåúÑö ãöäúåõ Åáóì ÇáúÂÎöÑ ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó
ÊöÓúÚóÉð æóÚöÔúÑöíäó ÝóÅöäøó Ãóæøóáóåõ Åáóì æóÞúÊö ÇáÒøóæóÇáö ãöäú
ÇáúÎóÇãöÓö ÚóÔóÑó æóãóÇ ÈóÚúÏóåõ ÂÎöÑõ ÇáÔøóåúÑö æóÃóæøóáõ Çáúíóæúãö
Åáóì ãóÇ ÞóÈúáó ÇáÒøóæóÇáö æóíõÍóßøóãõ ÇáúÚõÑúÝõ Ýöí ÝõÕõæáö ÇáÓøóäóÉö
Úóáóì ãóÇ Ñõæöíó Úóäú ãõÍóãøóÏò ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö.
[ÈóÇÈõ Çáúíóãöíäö Ýöí ÇáØøóáóÇÞö æóÇáúÚöÊúÞö]
ö ÇáúÃóÕúáõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÈóÇÈö Ãóäøó ÇáúæóáóÏó ÇáúãóíøöÊó æóáóÏñ Ýöí
ÍóÞøö ÛóíúÑöåö áóÇ Ýöí ÍóÞøö äóÝúÓöåö æóÃóäøó ÇáúÃóæøóáó ÇÓúãñ áöÝóÑúÏò
ÓóÇÈöÞò¡ æóÇáúÂÎöÑó áöÝóÑúÏò áóÇÍöÞò¡ æóÇáúÃóæúÓóØó áöÝóÑúÏò Èóíúäó
ÚóÏóÏóíúäö ãõÊóÓóÇæöíóíúäö æóÃóäøó ÇáÔøóÎúÕó ãóÊóì ÇÊøóÕóÝó
ÈöÇáúÃóæøóáöíøóÉö áóÇ íóÊøóÕöÝõ ÈöÇáúÂÎöÑöíøóÉö áöÊóäóÇÝò ÈóíúäóåõãóÇ
æóÅöäøó ÇÊøöÕóÇÝó ÇáúÝöÚúáö ÈöÇáúÃóæøóáöíøóÉö áóÇ íõäóÇÝöí ÇÊøöÕóÇÝóåõ
ÈöÇáúÂÎöÑöíøóÉöº áöÃóäøó ÇáúÝöÚúáó ÇáËøóÇäöíó ÛóíúÑõ ÇáúÃóæøóáö (ÞóÇáó)
ÑóÌõáñ áöÇãúÑóÃóÊöåö Ãóæú ÞóÇáó áöÃóãóÊöåö (Åäú æóáóÏúÊ ÝóÃóäúÊö ßóÐóÇ)
Ãóíú ØóÇáöÞñ Ãóæú ÍõÑøóÉñ (ÍóäöËó ÈöÇáúãóíøöÊö) Ãóíú ØóáõÞóÊú
ÇáúãóÑúÃóÉõ æóÚóÊóÞóÊú ÇáúÌóÇÑöíóÉõ ÈöæóáóÏò ãóíøöÊò áöæõÌõæÏö
ÇáÔøóÑúØö¡ æóåõæó æöáóÇÏóÉõ ÇáúæóáóÏö ÃóáóÇ íõÑóì Ãóäøóåõ íõÞóÇáõ
æóáóÏóÊú æóáóÏðÇ ÍóíøðÇ æóæóáóÏóÊú æóáóÏðÇ ãóíøöÊðÇ.
(æóáóæú ÞóÇáó) áöÃóãóÊöåö ÅÐóÇ æóáóÏúÊ æóáóÏðÇ (Ýóåõæó) Ãóíú ÇáúæóáóÏõ
(ÍõÑøñ ÝóæóáóÏóÊú) æóáóÏðÇ (ãóíøöÊðÇ¡ Ëõãøó) æóáóÏðÇ (ÍóíøðÇ ÚóÊóÞó)
ÇáúæóáóÏõ (ÇáúÍóíøõ) ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö (ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ) Ãóíú ÞóÇáóÇ
áóÇ íõÚúÊóÞõ æóÇÍöÏñ ãöäúåõãóǺ áöÃóäøó Çáúíóãöíäó ÇäúÍóáøóÊú áöæõÌõæÏö
ÇáÔøóÑúØö¡ æóåõæó æöáóÇÏóÉõ ÇáúæóáóÏö ÇáúãóíøöÊö áóÇ Åáóì ÌóÒóÇÁòº
áöÃóäøó ÇáúãóíøöÊó áóíúÓó ÈöãóÍóáøò áöáúÍõÑøöíøóÉö æóáóåõ Ãóäøó
ÇáÔøóÑúØó æöáóÇÏóÉõ ÇáúÍóíøöº áöÃóäøóåõ æóÕóÝóåõ ÈöÇáúÍõÑøöíøóÉö æóãöäú
ÖóÑõæÑóÊöåóÇ ÇáúÍóíóÇÉõ ÝóÕóÇÑó ßóÞóæúáöåö ÅÐóÇ æóáóÏúÊ æóáóÏðÇ ÍóíøðÇ
Ýóåõæó ÍõÑøñ ÈöÎöáóÇÝö ÍõÑøöíøóÉö ÇáúÃõãøö¡ æóÇáØøóáóÇÞöº áöÃóäøóåõ áóãú
íóÊóÞóíøóÏúåõ ÈöÇáúÍóíóÇÉö ÝóÇÝúÊóÑóÞóÇ (æóÝöí Ãóæøóáö ÚóÈúÏò Ãóãúáößõåõ
Ýóåõæó ÍõÑøñ Ýóãóáóßó ÚóÈúÏðÇ ÚóÊóÞó) áöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÃóæøóáöíøóÉö
ÝóÅöäøóåõ ÇÓúãñ áöÝóÑúÏò ÓóÇÈöÞò¡ æóÞóÏú æõÌöÏó.
(æóáóæú ãóáóßó ÚóÈúÏóíúäö ãóÚðÇ¡ Ëõãøó ÂÎóÑó áóÇ íõÚúÊóÞõ æóÇÍöÏñ
ãöäúåõãú) áöÚóÏóãö ÇáÊøóÝóÑøõÏö¡ æóÇáÓøóÈóÞö.
(æóáóæú ÒóÇÏó) ÇáúÍóÇáöÝõ Ýöí ßóáóÇãöåö ÇáÓøóÇÈöÞö (æóÍúÏóåõ ÚóÊóÞó
ÇáúÂÎóÑõ) Ãóíú ÇáËøóÇáöËõº áöÃóäøóåõ Ãóæøóáõ ÚóÈúÏò ãóáóßóåõ æóÍúÏóåõ
æóÞóíøóÏóåõ ÈöæóÍúÏöåöº áöÃóäøóåõ áóæú ÞóÇáó æóÇÍöÏðÇ áóÇ íõÚúÊóÞõ
ÇáËøóÇáöËõ áöÇÍúÊöãóÇáö Ãóäú íóßõæäó Þóæúáõåõ æóÇÍöÏðÇ ÍóÇáðÇ ãöäú
ÇáúÚóÈúÏö Ãóæú ÇáúãóÇáößö ÝóáóÇ íõÚúÊóÞõ ÈöÇáÔøóßøö ÅáøóÇ ÅÐóÇ Úóäóì
ÇáúæóÇÍöÏóÉó æóÊóãóÇãõåõ Ýöí ÇáÊøóÈúíöíäö ÝóáúíõØóÇáóÚú æóãõÑóÇÏõåõ ãöäú
ÒöíóÇÏóÉö æóÍúÏóåõ Ãóäøóåõ ÒóÇÏó æóÕúÝðÇ áöáúÃóæøóáö
(1/570)
ÓóæóÇÁñ ßóÇäó æóÍúÏóåõ Ãóæú áóÇ ÝóÔóãöáó
ãóÇ áóæú ÞóÇáó Ãóæøóáõ ÚóÈúÏò ÃóÔúÊóÑöíåö ÈöÇáÏøóäóÇäöíÑö Ýóåõæó ÍõÑøñ
ÝóÇÔúÊóÑóì ÚóÈúÏðÇ ÈöÇáÏøóÑóÇåöãö Ãóæú ÈöÇáúÚóÑõæÖö¡ Ëõãøó ÇÔúÊóÑóì
ÈöÇáÏøóäóÇäöíÑö ÝóÅöäøóåõ íõÚúÊóÞõ æóßóÐóÇ áóæú ÞóÇáó Ãóæøóáõ ÚóÈúÏò
ÃóÔúÊóÑöíåö ÃóÓúæóÏó Ýóåõæó ÍõÑøñ ÝóÇÔúÊóÑóì ÚóÈúÏðÇ ÃóÈúíóÖó¡ Ëõãøó
ÃóÓúæóÏó ÝóÅöäøóåõ íõÚúÊóÞõ æóáóæú ÞóÇáó Ãóæøóáõ ÚóÈúÏò Ãóãúáößõåõ
Ýóåõæó ÍõÑøñ Ýóãóáóßó ÚóÈúÏðÇ æóäöÕúÝó ÚóÈúÏò ÚóÊóÞó ÇáúßóÇãöáõ
æóÊóãóÇãõåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÝóáúíõÑóÇÌóÚú.
(æóáóæú ÞóÇáó ÂÎöÑõ ÚóÈúÏò Ãóãúáößõåõ) Ýóåõæó ÍõÑøñ (ÝóãóÇÊó) ÇáúãóÇáößõ
(ÈóÚúÏó ãöáúßö ÚóÈúÏò æóÇÍöÏò áóÇ íõÚúÊóÞõ) åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏõ ÅÐú ÇáúÂÎöÑõ
ÇÓúãñ áöÝóÑúÏò áóÇÍöÞò.
(æóáóæú) ãóÇÊó (ÈóÚúÏó ãöáúßö ÚóÈúÏóíúäö ãõÊóÝóÑøöÞóíúäö ÚóÊóÞó
ÇáúÂÎöÑõ) áöÇÊøöÕóÇÝöåö ÈöÇáúÂÎöÑöíøóÉöº áöÃóäøó áóåõ ÓóÇÈöÞðÇ¡ æóåóÐóÇ
ÇáúÍõßúãõ ÙóÇåöÑñ æóÅöäøóãóÇ ÐóßóÑóåõ áöíóÈúäöíó Úóáóíúåö Þóæúáóåõ
(ãõäúÐõ) Ãóíú Íöíäó (ãóáóßóåõ) ¡ æóåõæó æóÞúÊõ ÇáÔøöÑóÇÁö (ãöäú ßõáøö
ãóÇáöåö) ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãöº áöÃóäøóåõ ÕóÍöíÍñ íóæúãó ÇáÔøöÑóÇÁö ÅÐú áóæú
ßóÇäó ÇáÔøöÑóÇÁõ Ýöí ãóÑóÖö ãóæúÊöåö íóßõæäõ ÇáúÚöÊúÞõ ãöäú ÇáËøõáõËö
ÈöáóÇ ÎöáóÇÝò ÝóÈöåóÐóÇ áóæú ÞóíøóÏóåõ ÈöÇáÕøöÍøóÉö áóßóÇäó Ãóæúáóì
(æóÚöäúÏóåõãóÇ) ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö (íõÚúÊóÞõ
ÚöäúÏó ãóæúÊöåö ãöäú ÇáËøõáõËö) Ãóíú ãöäú ËõáõËö ãóÇáöåö Úóáóì ßõáøö
ÍóÇáò áöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÂÎöÑöíøóÉö (æóÚóáóì åóÐóÇ) ÇáúÎöáóÇÝö ÅÐóÇ ÞóÇáó
(ÂÎöÑõ ÇãúÑóÃóÉò ÃóÊóÒóæøóÌõåóÇ Ýóåöíó ØóÇáöÞñ ËóáóÇËðÇ) íóÞóÚõ ãõäúÐõ
ÊóÒóæøóÌóåóÇ (ÝóáóÇ ÊóÑöËõ) ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö ÝóáóÇ íóÕöíÑõ ÝóÇÑøðǺ
áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÕóÍöíÍðÇ Ýöí åóÐóÇ Çáúíóæúãö æóÊóÚúÊóÏøõ ÚöÏøóÉó
ÇáØøóáóÇÞö ÈöáóÇ ÍöÏóÇÏòº áöÃóäøóåõ ßóÇäó ÍóíøðÇ æóáóåóÇ ãóåúÑñ æóäöÕúÝõ
ãóåúÑò Åäú ßóÇäóÊú ãóÏúÎõæáðÇ ÈöåóÇ ãóåúÑñ ÈöÇáÏøõÎõæáö ÈöÔõÈúåóÉò
æóäöÕúÝõ ãóåúÑò ÈöÇáØøóáóÇÞö ÞóÈúáó ÇáÏøõÎõæáö (ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ) Ãóíú
æóÚöäúÏóåõãóÇ íóÞóÚõ ÚöäúÏó ÇáúãóæúÊö ÝóíóÕöíÑõ ÝóÇÑøðÇ æóÊóÑöËõ æóáóåóÇ
ãóåúÑñ æóÇÍöÏñ æóÊóÚúÊóÏøõ ãóÚó ÇáúÍöÏóÇÏö æóÚöäúÏó ÃóÈöí íõæÓõÝó
ÚöÏøóÉõ ÇáúÝöÑóÇÞö ËóáóÇËõ ÍöíóÖò æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò ÚöÏøóÉõ ÇáúæóÝóÇÉö
ÊõÓúÊóßúãóáõ ÝöíåóÇ ËóáóÇËõ ÍöíóÖò ßóãóÇ Ýöí ãóÈúÓõæØö ÕóÏúÑö
ÇáúÅöÓúáóÇãö.
(æóÝöí ßõáøö ÚóÈúÏò ÈóÔøóÑóäöí ÈößóÐóÇ Ýóåõæó ÍõÑøñ ÝóÈóÔøóÑóåõ
ËóáóÇËóÉñ ãõÊóÝóÑøöÞõæäó ÚóÊóÞó ÇáúÃóæøóáõ) º áöÃóäøó ÇáúÈöÔóÇÑóÉó ÇÓúãñ
áöÎóÈóÑò íõÛóíøöÑõ ÈóÔóÑóÉó ÇáúæóÌúåö æóíõÔúÊóÑóØõ ßóæúäõåõ ÓóÇÑøðÇ Ýöí
ÇáúÚõÑúÝö¡ æóåóÐóÇ ÅäøóãóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ ãöäú ÇáúÃóæøóáö (æóÅöäú
ÈóÔøóÑõæåõ ãóÚðÇ ÚóÊóÞõæÇ) º áöÃóäøó ÇáúÈöÔóÇÑóÉó ÊóÍóÞøóÞóÊú ãöäú
Çáúßõáøö ÞóÇáó Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì {ÝóÈóÔøóÑúäóÇåõ ÈöÛõáÇãò Íóáöíãò}
[ÇáÕÇÝÇÊ: 101] .
(æóáóæú ÞóÇáó ãóäú ÃóÎúÈóÑóäöí) ãóßóÇäó ÈóÔøóÑóäöí (ÚóÊóÞõæÇ Ýöí
ÇáúæóÌúåóíúäö) Ãóíú Ýöí ÇáÊøóÝóÑøõÞö¡ æóÇáúÌóãúÚöº áöÃóäøóåõ ÎóÈóÑñ
æóÅöäú ßóÇäó ÚöäúÏó ÇáúãõÎóÇØóÈö Úöáúãõåõ áóßöäøóåõ íõÔúÊóÑóØõ Ãóäú
íóßõæäó ÕöÏúÞðÇ ßóÇáúÈöÔóÇÑóÉö ÈöÎöáóÇÝö ãóäú ÃóÎúÈóÑóäöí Ãóäøó ÝõáóÇäðÇ
ÞóÏöãó ÝóßóÐóÇ ÝóÃóÎúÈóÑóåõ æóÇÍöÏñ ßóÐöÈðÇ ÝóÅöäøóåõ íõÚúÊóÞõº
áöÃóäøóåõ íõØúáóÞõ Úóáóì ÇáúßóÐöÈö¡ æóÇáÕøöÏúÞö æóáóÇ ÝóÑúÞó Ýöí
ÇáúÈöÔóÇÑóÉö Èóíúäó ÇáúÈóÇÁö æóÚóÏóãöåóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÎóÈóÑö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÈóÍúÑö æóáóæú ÃóÑúÓóáó Åáóíúåö ÇáúÚóÈúÏõ ÚóÊóÞó Ýöí ÇáúÈöÔóÇÑóÉö¡
æóÇáúÎóÈóÑöº áöÃóäøó ÇáúßöÊóÇÈóÉó¡ æóÇáúãõÑóÇÓöáóÉó ÊõÓóãøóì ÈöÔóÇÑóÉð¡
æóåóÐóÇ ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÍóÏöíËö ÍóíúËõ áóÇ íóÍúäóËõ ÅáøóÇ ÈöÇáúãõÔóÇÝóåóÉö
æóáóæú Ãóäøó ÚóÈúÏðÇ áóåõ ÃóÑúÓóáó ÚóÈúÏðÇ ÂÎóÑó ÈöÈöÔóÇÑóÊöåö ÝóÅöäú
ÃóÖóÇÝó Åáóì ÇáúãõÑúÓöáö ÚóÊóÞó æóÅöáøóÇ ÝóÇáÑøóÓõæáõ.
(æóáóæú äóæóì ßóÝøóÇÑóÊóåõ ÈöÔöÑóÇÁö ÃóÈöíåö) Ãóæú ÛóíúÑöåö ãöäú Ðöí
ÑóÍöãò ãóÍúÑóãò æóÊóÞúíöíÏõåõ ÈöÇáúÃóÈö ÇÊøöÝóÇÞöíøñ æóÚóáóì åóÐóÇ áóæú
ÞóÇáó ÈöÔöÑóÇÁö ßõáøö ÞóÑöíÈò ãóÍúÑóãò áóßóÇäó Ãóæúáóì ÊóÏóÈøóÑú
(ÓóÞóØóÊú) Ãóíú ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ ÚöäúÏóäóÇ æóÚöäúÏó ÒõÝóÑó æóÇáúÃóÆöãøóÉö
ÇáËøóáóÇËóÉö áóÇ íóÌúÒöíåö ÚóäúåóÇ¡ æóåõæó Þóæúáõ ÇáúÅöãóÇãö ÃóæøóáðÇ
áóÇ¡ æóÇáúÃóÕúáõ Ýöí åóÐóÇ Ãóäøó ÇáäøöíøóÉó Åäú ÞóÇÑóäóÊú ÚöáøóÉó
ÇáúÚöÊúÞö¡ æóÇáúÍóÇáõ
(1/571)
Ãóäøó ÑöÞøó ÇáúãõÚúÊóÞö ßóÇãöáñ ÕóÍøó
ÇáÊøóßúÝöíÑõ æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ æóÃóäøó ÇáúÞóÑóÇÈóÉó ÚöäúÏóåõãú ÚöáøóÉñ
áöáúÚöÊúÞö¡ æóÇáúãöáúßó ÔóÑúØñ æóÚöäúÏóäóÇ ÇáúÃóãúÑõ Úóáóì ÇáúÚóßúÓöº
áöÃóäøó ÇáÔøóÇÑöÚó ÌóÚóáó ÔöÑóÇÁó ÇáúÞóÑöíÈö ÅÚúÊóÇÞðÇ ÝóÅöÐóÇ ÇÔúÊóÑóì
ÃóÈóÇåõ ÈöäöíøóÉö ÇáúßóÝøóÇÑóÉö ßóÇäóÊú ÇáäøöíøóÉõ ãõÞóÇÑöäóÉð áöÚöáøóÉö
ÇáúÚöÊúÞö ÝóíõÚúÊóÞõ ÚóäúåóÇ (áóÇ) Ãóíú áóÇ ÊóÓúÞõØõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõ
(ÈöÔöÑóÇÁö ÃóãóÉò ÇÓúÊóæúáóÏóåóÇ ÈöÇáäøößóÇÍö) Ãóíú áóæú ÞóÇáó áöÃóãóÉö
ÇáúÛóíúÑö ÞóÏú ÇÓúÊóæúáóÏóåóÇ ÈöÇáäøößóÇÍö Åäú ÇÔúÊóÑóíúÊõß ÝóÃóäúÊö
ÍõÑøóÉñ Úóäú ßóÝøóÇÑóÉö íóãöíäöí¡ Ëõãøó ÇÔúÊóÑóÇåóÇ ÝóÅöäøóåóÇ ÊõÚúÊóÞõ
áöæõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö æóáóÇ ÊõÌúÒöíåö Úóäú ÇáúßóÝøóÇÑóÉöº áöÃóäøó
ÍõÑøöíøóÊóåóÇ ãõÓúÊóÍóÞøóÉñ ÈöÇáöÇÓúÊöíáóÇÏö ÝóáóÇ ÊõÖóÇÝõ Åáóì
Çáúíóãöíäö ãöäú ßõáøö æóÌúåòº áöÃóäøó ÇáÑøöÞøó ÝöíåóÇ äóÇÞöÕñ ßóãóÇ Ýöí
ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö ÝóÚóáóì åóÐóÇ Ãóäøó ÚöÈóÇÑóÊóåõ áóÇ ÊóÎúáõæ
Úóäú ÇáÊøóÓóÇãõÍö æóáóÞóÏú ÃóÍúÓóäó ÕóÇÍöÈõ ÇáÊøóäúæöíÑö ÍóíúËõ ÞóÇáó
æóáóÇ ÔöÑóÇÁó ãõÓúÊóæúáóÏóÉò ÈöäößóÇÍò ÚóáøóÞó ÚöÊúÞóåóÇ Úóäú
ßóÝøóÇÑóÊöåö ÈöÔöÑóÇÆöåóÇ ÊóÃóãøóáú (Ãóæú) ÈöÔöÑóÇÁö (ÚóÈúÏò ÍóáóÝó
ÈöÚöÊúÞöåö) Ãóíú ÞóÇáó Åäú ÇÔúÊóÑóíúÊ åóÐóÇ ÇáúÚóÈúÏó Ýóåõæó ÍõÑøñ
ÝóÔöÑóÇÁñ ÈöäöíøóÉö ÇáúßóÝøóÇÑóÉö áóÇ ÊóÓúÞõØõ ÇáúßóÝøóÇÑóÉõº áöÃóäøó
ÇáÔøóÑúØó ÞöÑóÇäõ ÇáäøöíøóÉö ÈóÚúáóÉö ÇáúÚöÊúÞö æóåöíó Çáúíóãöíäõ
æóÃóãøóÇ ÇáÔøöÑóÇÁõ ÝóÔóÑúØõåõ¡ áóÇ íõÞóÇáõ ÞóÏú ÐõßöÑó Ýöí ÇáúÃõÕõæáö
ÇáúÝöÞúåö Ãóäøó ÇáÊøóÚúáöíÞó ÚöäúÏóäóÇ íóãúäóÚõ ÇáúÚóáöíøóÉó ÝóÅöÐóÇ
æõÌöÏó ÇáÔøóÑúØõ íóÕöíÑõ ÇáúãõÚóáøóÞõ ÚöáøóÉð ÍöíäóÆöÐò Ýóíóßõæäõ
ÇáäøöíøóÉõ ãõÞóÇÑöäóÉð áöÚöáøóÉö ÇáúÚöÊúÞöº áöÃóäøóÇ äóÞõæáõ ÞóÏú ÐõßöÑó
Ýöí ÇáúÃõÕõæáö ÃóíúÖðÇ Ãóäøó ÇáúãõÚúÊóÈóÑó ãõÞóÇÑöäóÉõ ÇáäøöíøóÉö
áöÐóÇÊö ÇáúÚöáøóÉö áóÇ áöæóÕúÝö ÇáúÚöáøöíøóÉö æóáöÐóáößó ÔóÑóØõæÇ
ÇáúÃóåúáöíøóÉó ÍóÇáó ÇáÊøóÚúáöíÞö áóÇ ÍóÇáó æõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö ÇáøóÊöí
åõæó ÒóãóÇäõ ÍõÏõæËö ÇáúÚöáøöíøóÉö¡ æóÇááøóÇÒöãõ ãöäú ãóäúÚö
ÇáÊøóÚúáöíÞö ÇáúÚöáøöíøóÉõ ÞóÈúáó æõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö ãõÞóÇÑóäóÉõ
ÇáäøöíøóÉö áöáúÚöáøöíøóÉö áóÇ ãõÞóÇÑóäóÊõåóÇ áöÐóÇÊö ÇáúÚöáøóÉö ßóãóÇ
Ýöí ÇáúÅöÕúáóÇÍö.
(ÅáøóÇ Åäú ÞóÇáó Åäú ÇÔúÊóÑóíúÊõß ÝóÃóäúÊó ÍõÑøñ Úóäú ßóÝøóÇÑóÊöí)
ÍóíúËõ íõÌúÒöíåö ÚóäúåóǺ áöÃóäøó ÍõÑøöíøóÊóåõ ÛóíúÑõ ãõÊóÍóÞøöÞóÉò
ÈöÌöåóÉò ÃõÎúÑóì¡ æóÞóÏú ÞóÇÑóäóÊú ÇáäøöíøóÉõ Çáúíóãöíäó¡ æóåõæó
ÇáúÚöáøóÉõ æóÃóäúÊó ÎóÈöíÑñ Ãóäøó Þóæúáóåõãú Çáúíóãöíäõ ÚöáøóÉõ
ÇáúÚöÊúÞö ÅØúáóÇÞõ Çáúßõáøö æóÅöÑóÇÏóÉõ ÇáúÌõÒúÁöº áöÃóäøó ÇáúÚöáøóÉó
åõæó ÇáúÌóÒóÇÁõ¡ æóåõæó ÃóäúÊó ÍõÑøñ áóÇ ãóÌúãõæÚõ Çáúíóãöíäö ãöäú
ÇáÔøóÑúØö æóÇáúÌóÒóÇÁö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóíóäúÈóÛöí Ãóäøóåõ áóæú æóåóÈó áóåõ ÞóÑöíÈóåõ Ãóæú
ÊóÕóÏøóÞó Èöåö Úóáóíúåö Ãóæú ÃóæúÕóì áóåõ Èöåö Ãóæú ÌóÚóáó ãóåúÑðÇ áóåóÇ
Ýóäóæóì Ãóäú íóßõæäó Úóäú ßóÝøóÇÑóÊöåö ÚöäúÏó ÞóÈõæáöåö ÝóÅöäøóåõ
íóÌõæÒõº áöÃóäøó ÇáäøöíøóÉó ÕóÇÏóÝóÊú ÇáúÚöáøóÉó ÇáöÇÎúÊöíóÇÑöíøóÉó
ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÃõÑóËöº áöÃóäøóåõ ÌóÈúÑöíøñ æóáóãú ÃóÑóåõ ãóäúÞõæáðÇ
ÕóÑöíÍðÇ æóßóáóÇãõåõãú íõÝöíÏõåõ ÏóáóÇáóÉð áóßöäú äóÕøó Úóáóíúåö Ýöí
ÇáúÝóÊúÍö¡ æóÇáÊøóÈúíöíäö ÝóáúíõØóÇáóÚú ÐóßóÑó åóÐöåö ÇáúãóÓóÇÆöáó Ýöí
åóÐóÇ ÇáúãóæúÖöÚö áóßöäøó ÇáúãóÍóáøó ÇáúãõäóÇÓöÈó áóåóÇ Ýöí
ÇáúßóÝøóÇÑóÉö ãóÚó Ãóäøóåõ ÐóßóÑó ËóãøóÉó ÈóÚúÖóåóÇ ÊóÃóãøóáú (æóÝöí Åäú
ÊóÓóÑøóíúÊ ÃóãóÉð) ÇáÊøóÓóÑøöí åõæó Ãóäú íóÊóÈóæøóÃó ÈöåóÇ ÈóíúÊðÇ
æóÊóÎõÕøõåóÇ Ãóíú íóãúäóÚõåóÇ ãöäú ÇáúÎõÑõæÌö¡ æóÇáöÇäúÊöÔóÇÑö æóÔóÑóØó
Ýöí ÇáúÌóÇãöÚö ÇáúßóÈöíÑö ÔóÑúØðÇ ËóÇáöËðÇ¡ æóåõæó Ãóäú íõÌóÇãöÚóåóÇ
åóÐóÇ ÚöäúÏóåõãóÇ æóÚöäúÏóåõ ãóÚó åóÐöåö ÇáËøóáóÇËö íõÔúÊóÑóØõ ØóáóÈõ
ÇáúæóáóÏö ÍóÊøóì áóæú æóØöÆóåóÇ æóÚóÒóáó ÚóäúåóÇ áóÇ íóßõæäõ ÊóÓóÑøöíðÇ
ÚöäúÏóåõ ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÅöÕúáóÇÍö (Ýóåöíó ÍõÑøóÉñ
ÝóÊóÓóÑøóì ãóäú Ýöí ãöáúßöåö æóÞúÊó ÇáúÍóáöÝö ÚóÊóÞóÊú) º áöÃóäøó
Çáúíóãöíäó ÇäúÚóÞóÏóÊú Ýöí ÍóÞøöåóÇ áöãõÕóÇÏóÝóÊöåóÇ Çáúãöáúßó.
(æóÅöäú ÊóÓóÑøóì ãóäú ãóáóßóåóÇ ÈóÚúÏóåõ) Ãóíú ÈóÚúÏó ÇáúÍóáöÝö (áóÇ
íõÚúÊóÞõ) æóÝöíåö ÅÔóÇÑóÉñ Åáóì Ãóäøóåõ áóæú ÚóáøóÞó ÚöÊúÞó ÛóíúÑöåóÇ
Ãóæú ÇáØøóáóÇÞó ÈöÇáÊøóÓóÑøöí ÈöåóÇ íóÍúäóËõ ÐóßóÑóåõ
(1/572)
ÕóÇÍöÈõ ÇáúÈóÍúÑö ÂãöÑðÇ ÈöÍöÝúÙöåö.
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ ÊõÚúÊóÞõ Ýöí ÇáúæóÌúåóíúäöº áöÃóäøó ÐößúÑó ÇáÊøóÓóÑøöí
ÐößúÑñ áöáúãöáúßöº áöÃóäøó ÇáÊøóÓóÑøöí áóÇ íóÕöÍøõ ÅáøóÇ Ýöí Çáúãöáúßö
ÞõáúäóÇ Çáúãöáúßõ íóÕöíÑõ ãóÐúßõæÑðÇ ÖóÑõæÑóÉó ÕöÍøóÉö ÇáÊøóÓóÑøöí
ÝóÊõÞóÏøóÑõ ÈöÞóÏúÑöåö æóáóÇ íóÙúåóÑõ Ýöí ÍóÞøö ÇáúÍõÑøöíøóÉö¡ æóåõæó
ÇáúÌóÒóÇÁõº áöÃóäøó ÇáËøóÇÈöÊó ÈöÇáÖøóÑõæÑóÉö ÊõÞóÏøóÑõ ÈöÞóÏúÑöåóÇ.
(æóÝöí ßõáøõ ãóãúáõæßò áöí ÍõÑøñ ÚóÊóÞó ÚóÈöíÏõåõ æóãõÏóÈøóÑõæåõ
æóÃõãøóåóÇÊõ ÃóæúáóÇÏöåö) º áöÃóäøóåõ íóãúáößõåõãú ÑóÞóÈóÉð æóíóÏðÇ
(áóÇ) íõÚúÊóÞõ (ãõßóÇÊóÈõæåõ) æóáóÇ Çáúãóãúáõæßõ ÇáúãõÔúÊóÑóßõ áöÞõÕõæÑö
ãöáúßöåö (ÅáøóÇ Åäú äóæóÇåõãú) º áöÃóäøó Ýöíåö ÊóÛúáöíÙðÇ Úóáóì äóÝúÓöåö
æóßóÐóÇ áóÇ íõÚúÊóÞõ ÚóÈöíÏõ ÚóÈúÏö ÇáÊøóÇÌöÑö ãõØúáóÞðÇ ÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó æóÚöäúÏó ãõÍóãøóÏò ÚóÊóÞõæÇ ãõØúáóÞðÇ æóÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö Åäú
áóãú íóßõäú Úóáóíúåö Ïóíúäñ ÚóÊóÞõæÇ ÅÐóÇ äóæóÇåõãú æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ
æóÅöäú ßóÇäó Úóáóíúåö Ïóíúäñ áóãú íõÚúÊóÞõæÇ æóÅöäú äóæóÇåõãú ßóãóÇ Ýöí
ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö æóÈöåóÐóÇ Ãóäøó ãóÇ Ýöí ÇáúãõÌúÊóÈóì ãöäú
Ãóäøóåõ áóÇ íóÏúÎõáõ ÇáúÚóÈúÏõ ÇáúãóÑúåõæäõ¡ æóÇáúãóÃúÐõæäõ Ýöí
ÇáÊøöÌóÇÑóÉö ÓóÈúÞõ Þóáóãò ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÊóÏóÈøóÑú (æóÝöí åóÐöåö
ØóÇáöÞñ Ãóæú åóÐöåö æóåóÐöåö ØóáõÞóÊú ÇáúÃóÎöíÑóÉõ æóÎõíøöÑó Ýöí
ÇáúÃõæáóíóíúäö) º áöÃóäøó Ãóæú áöÅöËúÈóÇÊö ÃóÍóÏö ÇáúãóÐúßõæÑöíäó¡
æóÞóÏú ÃóÏúÎóáóåóÇ Èóíúäó ÇáúÃõæáóíóíúäö¡ Ëõãøó ÚóØóÝ ÇáËøóÇáöËóÉó Úóáóì
ÇáúãõØóáøóÞóÉöº áöÃóäøó ÇáúÚóØúÝó áöáúãõÔóÇÑóßóÉö Ýöí ÇáúÍõßúãö
ÝóíóÎúÊóÕøõ ÈöãóÍóáøöåö ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó ÅÍúÏóÇßõãóÇ ØóÇáöÞñ
æóåóÐöåö.
(æóßóÐóÇ ÇáúÚöÊúÞõ) Ãóíú áóæú ÞóÇáó åóÐóÇ ÍõÑøñ Ãóæú åóÐóÇ¡ æóåóÐóÇ
ÚóÊóÞó ÇáúÃóÎöíÑõ æóáóåõ ÇáúÎöíóÇÑõ Ýöí ÇáúÃõæáóíóíúäö ßóãóÇ ÈóíøóäøóÇ.
(æó) ßóÐóÇ (ÇáúÅöÞúÑóÇÑõ) ÈöÃóäú ÞóÇáó áöÝõáóÇäò Úóáóíøó ÃóáúÝõ ÏöÑúåóãò
Ãóæú áöÝõáóÇäò æóÝõáóÇäò ßóÇäó ÎóãúÓõãöÇÆóÉò áöáúÃóÎöíÑö æóÎóãúÓõãöÇÆóÉò
áöáúÃóæøóáöíøóíúäö íóÌúÚóáõåõ áöÃóíøöåöãóÇ ÔóÇÁó ÞóÇáõæÇ æóÚóáóíúåö
ÇáúÝóÊúæóì ÞóÇáõæÇ åóÐóÇ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÅöËúÈóÇÊö æóÃóãøóÇ Ýöí ãóæúÖöÚö
ÇáäøóÝúíö ÝóíóÚõãøõ¡ æóåóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú íõÐúßóÑú áöáËøóÇäöí ÎóÈóÑñ ÍóÊøóì
áóæú ÐóßóÑó ÈöÃóäú ÞóÇáó åóÐöåö ØóÇáöÞñ æóåóÐöåö ØóÇáöÞóÊóÇäö áóÇ
ÊóØúáõÞõ¡ Èóáú íõÎóíøóÑõ Èóíúäó ÇáúÅöíÌóÇÈö ÇáúÃóæøóáö¡ æóÇáËøóÇäöí
ßóãóÇ Ýöí ÇáÔøõãõäøöíøö.
[ÈóÇÈõ Çáúíóãöíäö Ýöí ÇáúÈóíúÚö æóÇáÔøöÑóÇÁö æóÇáÊøóÒóæøõÌö æóÛóíúÑö
Ðóáößó]
ó (íóÍúäóËõ ÈöÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö Ïõæäó ÇáÊøóæúßöíáö) ÅÐóÇ ßóÇäó ãöãøóäú
íõÈóÇÔöÑõ ÈöäóÝúÓöåö (Ýöí ÇáúÈóíúÚö¡ æóÇáÔøöÑóÇÁö¡ æóÇáúÅöÌóÇÑóÉö¡
æóÇáöÇÓúÊöÆúÌóÇÑö¡ æóÇáÕøõáúÍö Úóäú ãóÇáò¡ æóÇáúÞöÓúãóÉö¡
æóÇáúÎõÕõæãóÉö) Ãóíú ÌóæóÇÈõ ÇáÏøóÚúæóì ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÅÞúÑóÇÑðÇ Ãóæú
ÅäúßóÇÑðÇ æóåöíó ãõáúÍóÞóÉñ ÈöÇáúÈóíúÚö Úóáóì ÇáúãõÎúÊóÇÑö (æóÖóÑúÈõ
ÇáúæóáóÏö) ÍóÊøóì áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÈöíÚõ¡ Ëõãøó æóßøóáó ÛóíúÑóåõ
ÝóÈóÇÚó áóÇ íóÍúäóËõ æóßóÐóÇ ÇáúÍõßúãõ Ýöí ÇáÔøöÑóÇÁö æóÛóíúÑöåöº
áöÃóäøó ÇáúÚõÞõæÏó æõÌöÏóÊú ãöäú ÇáúÚóÇÞöÏö ÍóÊøóì ßóÇäóÊú ÇáúÍõÞõæÞõ
Úóáóíúåö æóáöåóÐóÇ áóæú ßóÇäó ÇáúÚóÇÞöÏõ åõæó ÇáúÍóÇáöÝõ íóÍúäóËõ Ýöí
íóãöíäöåö Ýóáóãú íõæÌóÏú ãóÇ åõæó ÇáÔøóÑúØõ¡ æóåõæó ÇáúÚóÞúÏõ ãöäú
ÇáúÂãöÑö æóÅöäøóãóÇ ÇáËøóÇÈöÊõ áóåõ Íõßúãõ ÇáúÚóÞúÏö ÅáøóÇ Ãóäú íóäúæöíó
ÛóíúÑó Ðóáößó æóÞóíøóÏúäóÇ ÈöÅöÐóÇ ßóÇäó ãöãøóäú íõÈóÇÔöÑõ ÈöäóÝúÓöåöº
áöÃóäøó ÇáúÍóÇáöÝó ÅÐóÇ ßóÇäó ÐóÇ ÓõáúØóÇäò ßóÇáúÃóãöíÑö¡ æóÇáúÞóÇÖöí
æóäóÍúæöåöãóÇ áóÇ íõÈóÇÔöÑõ ÈöäóÝúÓöåö ÍóäöËó ÈöÇáúÃóãúÑö ÃóíúÖðÇ ßóãóÇ
íóÍúäóËõ ÈöÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö ÈöäóÝúÓöåöº áöÃóäøóåõ íóãúäóÚõ äóÝúÓóåõ ÚóãøóÇ
íóÚúÊóÇÏõåõ æóÅöäú ßóÇäó íõÈóÇÔöÑõ ãóÑøóÉð æóíõÝóæøöÖõ ÃõÎúÑóì
ÇõÚúÊõÈöÑó ÇáúÛóÇáöÈõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóÛóíúÑöåö æóÈöåóÐóÇ Úõáöãó
Ãóäøó ÇáúãõÕóäøöÝó ÃóØúáóÞó Ýöí ãóÍóáøö ÇáÊøóÞúíöíÏö æóÃóØúáóÞó ÃóíúÖðÇ
Ýöí ÇáÕøõáúÍö Úóäú ãóÇáò¡ æóåõæó ãõÞóíøóÏñ ÈöÃóäú íóßõæäó Úóäú ÅÞúÑóÇÑò
ÃóãøóÇ ÇáÕøõáúÍõ Úóäú ÅäúßóÇÑò Ýóåõæó ÝöÏóÇÁõ Çáúíóãöíäö Ýöí ÍóÞøö
ÇáúãõÏøóÚóì Úóáóíúåö Ýóíóßõæäõ Çáúæóßöíáõ ãöäú ÌóÇäöÈöåö ÓóÝöíÑðÇ
ãóÍúÖðÇ ÝóÚóáóì åóÐóÇ ÅÐóÇ ÍóáóÝó ÇáúãõÏøóÚöí Ãóäú
(1/573)
áóÇ íõÕóÇáöÍó ÝõáóÇäðÇ Úóäú åóÐöåö
ÇáÏøóÚúæóì Ãóæú Úóäú åóÐóÇ ÇáúãóÇáö Ýóæóßøóáó Ýöíåö áóÇ íóÍúäóËõ
ãõØúáóÞðÇ æóÅöÐóÇ ÍóáóÝó ÇáúãõÏøóÚóì Úóáóíúåö¡ Ëõãøó æóßøóáó Èöåö ÝóÅöäú
ßóÇäó Úóäú ÅÞúÑóÇÑò ÍóäöËó æóÅöäú ßóÇäó Úóäú ÅäúßóÇÑò Ãóæú ÓõßõæÊò áóÇ
(æóÈöåöãóÇ) Ãóíú íóÍúäóËõ ÇáúÍóÇáöÝõ ÈöÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö¡ æóÇáÊøóæúßöíáö¡
æóÇáúÃóæúáóì Ãóäú íóÞõæáó ÈöÝöÚúáöåö æóÝöÚúáõ ãóÃúãõæÑöåö áöíóÔúãóáó
ÑóÓõæáóåõº áöÃóäøóåõ íóÍúäóËõ ÈöÇáÑøöÓóÇáóÉö Ýöí åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö
Úóáóì Ãóäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ ÈöãõÌóÑøóÏö ÇáúÃóãúÑö¡ Èóáú áóÇ ÈõÏøó ãöäú
ÝöÚúáö Çáúæóßöíáö ÍóÊøóì áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÊóÒóæøóÌõ Ýóæóßøóáó Èöåö áóÇ
íóÍúäóËõ ÍóÊøóì íõÒóæøöÌóåõ Çáúæóßöíáõ ÊóÏóÈøóÑú (Ýöí ÇáäøößóÇÍö) ÈöÃóäú
ÍóáóÝó áóÇ íóäúßöÍõ ÝõáóÇäóÉó Ëõãøó æóßøóáó ÝõáóÇäðÇ ÈöÇáäøößóÇÍö
ÝóäóßóÍó áóåõ ÍóäöËóº áöÃóäøó Çáúæóßöíáó Ýöí åóÐóÇ ÓóÝöíÑñ æóãõÚóÈøöÑñ
æóáöåóÐóÇ áóÇ íõÖöíÝõåõ Åáóì äóÝúÓöåö¡ Èóáú ÇáúÂãöÑö æóÍõÞõæÞõ ÇáúÚóÞúÏö
ÊóÑúÌöÚõ Åáóì ÇáúÂãöÑö áóÇ Åáóíúåö æóßóÐóÇ ÍóÇáõ ÓóÇÆöÑö ÇáÕøõæóÑö
ÇáúÂÊöíóÉö ÞõíøöÏó ÈöÇáäøößóÇÍöº áöÃóäøóåõ áóæú ÞóÇáó æóÇóááøóåö áóÇ
ÃõÒóæøöÌõ ÝõáóÇäóÉó ÝóÃóãóÑó ÑóÌõáðÇ ÝóÒóæøóÌóåóÇ áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáÊøóÒóæøõÌöº áöÃóäøó ÇáÊøóÒúæöíÌó ÈöÃóãúÑöåö áóÇ íóáúÍóÞõåõ Íõßúãñ¡
æóÇáÊøóÒóæøõÌõ ÈöÃóãúÑöåö íóáúÍóÞõåõ Íõßúãñ¡ æóåõæó ÇáúÍöáøõ ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÈóÒøóÇÒöíøóÉö (æóÇáØøóáóÇÞõ) ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáÊøóæúßöíáõ Èöåö ÞóÈúáó
ÇáúÍóáöÝö Ãóæú ÈóÚúÏóåõ Ýöí ÇáäøößóÇÍö (æóÇáúÎõáúÚö¡ æóÇáúÚöÊúÞö) Ãóíú
ÇáúÅöÚúÊóÇÞõ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáÊøóæúßöíáõ ÞóÈúáóåõ Ãóæú ÈóÚúÏóåõ ÝóÅöäú
ÚóáøóÞó ÇáØøóáóÇÞó¡ æóÇáúÚöÊúÞó ÈöÔóÑúØò¡ Ëõãøó ÍóáóÝó Èöåö¡ Ëõãøó
æõÌöÏó ÇáÔøóÑúØõ áóãú íóÍúäóËú æóáóæú ÍóáóÝó ÃóæøóáðÇ ÍóäöËó ßóãóÇ Ýöí
ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö (æóÇáúßöÊóÇÈóÉõ) ÅÐóÇ áóãú íõßóÇÊöÈú
ÈöäóÝúÓöåö æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ íóÍúäóËõ ÈößöÊóÇÈóÉö Çáúæóßöíáö ÝóíóäúÈóÛöí
Ãóäú íóÐúßõÑóåóÇ ÝöíãóÇ áóÇ íóÍúäóËõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö
(æóÇáÕøõáúÍõ Úóäú Ïóãò ÚóãúÏò) º áöÃóäøóåõ ßóÇáäøößóÇÍö Ýöí ãõÈóÇÏóáóÉö
ÇáúãóÇáö ÈöÛóíúÑöåö æóÝöí Íõßúãöåö ÇáÕøõáúÍõ Úóäú ÅäúßóÇÑò (æóÇáúåöÈóÉõ)
æóáóæú ÝóÇÓöÏóÉð æóÚóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó áóÇ íóÍúäóËõ.
æóÞóÇáó ÒõÝóÑõ áóÇ íóÍúäóËõ Ýöíåö ÅáøóÇ ÈöÇáúÞóÈúÖö (æóÇáÕøóÏóÞóÉö¡
æóÇáúÞóÑúÖö¡ æóÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÖö) ÞóÇáó ÕóÇÍöÈõ ÇáÏøõÑóÑö ÚóÏøõåõãú
ÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÖó åóÇåõäóÇ ãõÔúßöáñº áöÃóäøóåõãú ÕóÑøóÍõæÇ Ãóäøó
ÇáÊøóæúßöíáó ÈöÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÖö ÈóÇØöáñ ÝóíóÌöÈõ Ãóäú íóÊóÑóÊøóÈó
ÇáúÍöäúËõº áöÃóäøó ÇáúÈóÇØöáó áóÇ íóÊóÑóÊøóÈõ Úóáóíúåö ÇáúÍõßúãõ
ÇäúÊóåóì áóßöäú íõãúßöäõ Ãóäú íõÍúãóáó Úóáóì ãóÇ åõæó ãõÊóÚóÇÑóÝñ ãöäú
ÊóÓúãöíóÉö ÇáÑøóÓõæáö ÈöÇáöÇÓúÊöÞúÑóÇÖö æóßöíáðÇ ßóãóÇ ÅÐóÇ ÞóÇáó
ÇáúãõÓúÊóÞúÑöÖõ æóßøóáúÊõß Ãóäú ÊóÓúÊóÞúÑöÖó áöí ãöäú ÝõáóÇäò ßóÐóÇ
ÏöÑúåóãðÇ æóÞóÇáó Çáúæóßöíáõ áöáúãõÞúÑöÖö Åäøó ÝõáóÇäðÇ íóÓúÊóÞúÑöÖõ
ãöäúß ßóÐóÇ æóáóæú ÞóÇáó ÃóÞúÑöÖúäöí ãóÈúáóÛðÇ ßóÐóÇ Ýóåõæó ÈóÇØöáñ
ÍóÊøóì áóÇ íóËúÈõÊó Çáúãöáúßõ ÅáøóÇ áöáúæóßöíáö ÊóÃóãøóáú.
(æóÅöäú äóæóì ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉó ÎóÇÕøóÉð ÕõÏøöÞó ÏöíóÇäóÉð áóÇ ÞóÖóÇÁð)
Ãóíú ÝóãóÇ ßóÇäó ãöäú ÇáúÍõßúãöíøóÇÊö ßóÇáØøóáóÇÞö ãóËóáðÇ áóÇ íõÕóÏøóÞõ
ÞóÖóÇÁðº áöÃóäøóåõ ÝöÚúáñ ÔóÑúÚöíøñ¡ æóåõæó Ãóäú íõæÌóÏó ãöäú ÇáúãóÑúÁö
Êóßóáøõãñ íóÞóÚõ Èöåö ÇáØøóáóÇÞõ¡ æóÇáúÃóãúÑõ ÈöÐóáößó ãóËóáðÇ
ÇáÊøóßóáøõãõ ÈößóáöãóÉö ÇáØøóáóÇÞö Ýöí åóÐóÇ ÇáúãóÚúäóì ÝóÅöÐóÇ äóæóì
ÇáÊøóßóáøõãó Èöåö ÝóÞóÏú äóæóì ÇáúÎõÕõæÕó Ýóáóãú íõÕóÏøóÞú ÞóÖóÇÁð
æóßóÐóÇ ÍóÇáõ ÛóíúÑöåö.
(æóßóÐóÇ ÖóÑúÈõ ÇáúÚóÈúÏö) ßóãóÇ ÅÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÖúÑöÈõ¡ æóåõæó
ãöãøóäú áóÇ íóÖúÑöÈõ ÚóÈúÏóåõ ÈöäóÝúÓöåö ÝóÃóãóÑó ÛóíúÑóåõ ÝóÖóÑóÈóåõ
ÍóäöËó (æóÇáÐøóÈúÍõ) ßóãóÇ ÅÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóÐúÈóÍõ ÔóÇÉð¡ æóåõæó
ãöãøóäú áóÇ íóÐúÈóÍõ ÝóÃóãóÑó ÛóíúÑóåõ ÝóÐóÈóÍó ÍóäöËó ßóãóÇ Ýöí
ÇáäøóÙúãö æóÝöíåö ÅÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøóåõ ÅÐóÇ ßóÇäó ãöãøóäú íóÐúÈóÍõ
ÈöäóÝúÓöåö áóãú íóÍúäóËú ÝóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóÐúßõÑó åóÇÊóíúäö ÝöíãóÇ áóÇ
íóÍúäóËõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö.
(æóÇáúÈöäóÇÁõ¡ æóÇáúÎöíóÇØóÉõ¡ æóÇáúÅöíÏóÇÚõ¡ æóÇáöÇÓúÊöíÏóÇÚõ¡
æóÇáúÅöÚóÇÑóÉõ) æóÅöäú áóãú íóÞúÈóáú ÇáúãõÓúÊóÚöíÑõ ÝóÈöãõÌóÑøóÏö
ÇáúÅöÚóÇÑóÉö ÍóäöËó ÚöäúÏóäóÇ ÎöáóÇÝðÇ áöÒõÝóÑó æóÚóáóì åóÐóÇ ÇáúÎöáóÇÝö
ÇáúåöÈóÉõ¡ æóÇáÕøóÏóÞóÉõ
(1/574)
æóÇáúÞóÑúÖõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö
(æóÇáöÇÓúÊöÚóÇÑóÉõ) Ýóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íõÚöíÑõ ËóæúÈóåõ ãöäú ÝõáóÇäò
ÝóÈóÚóËó ÇáúãóÍúáõæÝõ Úóáóíúåö æóßöíáðÇ áöÞóÈúÖö ÇáúãõÓúÊóÚóÇÑö
ÝóÃóÚóÇÑóåõ ÍóäöËó ÚöäúÏó ÒõÝóÑó æóíóÚúÞõæÈó æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóìº
áöÃóäøó Çáúæóßöíáó ÑóÓõæáñ¡ æóåóÐóÇ ÅÐóÇ ÃóÎúÑóÌó Çáúæóßöíáõ ßóáóÇãóåõ
ãóÎúÑóÌó ÇáÑøöÓóÇáóÉö ÝóÞóÇáóÇ Åäøó ÝõáóÇäðÇ íóÓúÊóÚöíÑõ ãöäúß ßóÐóÇ
ÝóÃóãøóÇ ÅÐóÇ áóãú íóÞõáú Ðóáößó áóÇ íóÍúäóËõ ßóãóÇ áóæú ÍóáóÝó Ãóäú
íõÚöíÑóåõ ÔóíúÆðÇ¡ Ëõãøó ÑóÏóÝóåõ Úóáóì ÏóÇÈøóÊöåö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö (æóÞóÖóÇÁõ ÇáÏøóíúäö æóÞóÈúÖõåõ¡ æóÇáúßöÓúæóÉõ¡
æóÇáúÍóãúáõ ÅáøóÇ Ãóäøóåõ áóæú äóæóì ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉó) ÎóÇÕøóÉð Ýöí ÖóÑúÈö
ÇáúÚóÈúÏö æóÛóíúÑöåö (íõÕóÏøóÞõ ÞóÖóÇÁð æóÏöíóÇäóÉð) º áöÃóäøó åóÐöåö
ÇáúÃóÝúÚóÇáó ÍöÓøöíøóÉñ ÊõÚúÑóÝõ ÈöÃóËóÑöåóÇ¡ æóåõæó ÇáÊøóÃóáøõãõ Ýöí
ÖóÑúÈö ÇáúÚóÈúÏö æóÇäúÞöØóÇÚõ ÇáúÚõÑõæÞö Ýöí ÇáÐøóÈúÍö æóÚóáóì åóÐóÇ
ÞöíóÇÓõ ÇáúÈóæóÇÞöí¡ æóÇáäøöÓúÈóÉõ Åáóì ÇáúÂãöÑö ÈöÇáÊøóÓóÈøõÈö ãóÌóÇÒñ
ÝóÅöÐóÇ äóæóì ÇáúÝöÚúáó ÈöäóÝúÓöåö ÝóÞóÏú äóæóì ÍóÞöíÞóÉó ßóáóÇãöåö¡
æóÇáúÝóÑúÞõ Èóíúäó ÖóÑúÈö ÇáúÚóÈúÏö æóÖóÑúÈö ÇáúæóáóÏö Ãóäøó ãõÚúÙóãó
ãóäúÝóÚóÉö ÖóÑúÈö ÇáúæóáóÏö ÚóÇÆöÏóÉñ Åáóì ÇáúæóáóÏö¡ æóåõæó
ÇáÊøóÃúÏöíÈõ Ýóáóãú íõäúÓóÈõ ÝöÚúáõåõ Åáóì ÇáúÂãöÑö ÈöÎöáóÇÝö ÖóÑúÈö
ÇáúÚóÈúÏö ÝóÅöäøó ãóäúÝóÚóÊóåõ æóåöíó ÇáöÇÆúÊöãóÇÑõ ÈöÃóãúÑö Çáúãóæúáóì
ÚóÇÆöÏóÉñ Åáóì Çáúãóæúáóì ÝóíõÖóÇÝõ ÇáúÝöÚúáõ Åáóíúåö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö æóíóäúÈóÛöí Ãóäú íóßõæäó ãõÑóÇÏõåõãú ÈöÇáúæóáóÏö
ÇáúßóÈöíÑóº áöÃóäøóåõ áóÇ íóãúáößõ ÖóÑúÈóåõ Ýóåõæó ßóãóÇ áóæú ÍóáóÝó áóÇ
íóÖúÑöÈõ ÍõÑøðÇ ÃóÌúäóÈöíøðÇ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ ÅáøóÇ
ÈöÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö ÅáøóÇ Ãóäú íóßõæäó ÇáúÍóÇáöÝõ ÐóÇ ÓõáúØóÇäò æóÃóãøóÇ
ÇáúæóáóÏõ ÇáÕøóÛöíÑõ ÝóßóÇáúÚóÈúÏö ÍóÊøóì áóæú ÃóãóÑó ÛóíúÑóåõ
ÝóÖóÑóÈóåõ íóäúÈóÛöí Ãóäú íóÍúäóËó (æóÝöí áóÇ íóÊóÒóæøóÌõ ÝóÒóæøóÌóåõ)
ÝõÖõæáöíøñ (ÝóÃóÌóÇÒó ÈöÇáúÞóæúáö ÍóäöËó) º áöÃóäøó ÇáúÅöÌóÇÒóÉó Ýöí
ÇáöÇäúÊöåóÇÁö ßóÇáúÅöÐúäö Ýöí ÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö Úóáóì ãóÇ ÚõÑöÝó Ýöí
ÊóÕóÑøõÝóÇÊö ÇáúÝõÖõæáöíøö (æóÈöÇáúÝöÚúáö) Ãóíú áóæú ÌóÇÒó ÈöÇáúÝöÚúáö
ßóÅöÚúØóÇÁö ÇáúãóåúÑö æóäóÍúæöåö (áóÇ íóÍúäóËõ) åõæó ÇáúãõÎúÊóÇÑõ
æóÚóáóíúåö ÇáúÝóÊúæóì ßóãóÇ Ýöí ÇáúÎóÇäöíøóÉöº áöÃóäøó ÇáúÚõÞõæÏó
ÊóÎúÊóÕøõ ÈöÇáúÃóÞúæóÇáö¡ ÝóáóÇ íóßõæäõ ÝöÚúáõåõ ÚóÞúÏðÇ æóÅöäøóãóÇ
íóßõæäõ ÑöÖðì æóÔóÑúØõ ÇáúÍöäúËö ÇáúÚóÞúÏõ áóÇ ÇáÑøöÖóì æóÑõæöíó Úóäú
ãõÍóãøóÏò áóÇ íóÍúäóËõ Ýöí ÇáúæóÌúåóíúäö æóÃóÝúÊóì Èöåö ÈóÚúÖö
ÇáúãóÔóÇíöÎöº áöÃóäøó ÇáúÅöÌóÇÒóÉó áóíúÓóÊú ÈöÅöäúÔóÇÁò áöáúÚóÞúÏö
ÍóÞöíÞóÉð æóÅöäøóãóÇ ÊóäúÝöíÐñ áöÍõßúãö ÇáúÚóÞúÏö ÈöÇáÑøöÖóÇ Èöåö ßóãóÇ
Ýöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö æóáóæú ÒóæøóÌóåõ ÝõÖõæáöíøñ¡ Ëõãøó ÍóáóÝó áóÇ
íóÊóÒóæøóÌõ áóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáúÞóæúáö ÃóíúÖðÇ æóáóæú ÞóÇáó ßõáøõ
ÇãúÑóÃóÉò ÊóÏúÎõáõ Ýöí äößóÇÍöí ÝóßóÐóÇ ÝóÃóÌóÇÒó äößóÇÍó ÝõÖõæáöíøò
ÈöÇáúÝöÚúáö áóÇ íóÍúäóËõ æóãöËúáõåõ Åäú ÊóÒóæøóÌúÊ ÇãúÑóÃóÉð ÈöäóÝúÓöí
Ãóæú Èöæóßöíáöí Ãóæú ÈöÝõÖõæáöíøò Ýóáóæú ÒóÇÏó Úóáóíúåö Ãóæú ÃóÌóÒúÊ
äößóÇÍó ÝõÖõæáöíøò æóáóæú ÈöÇáúÝöÚúáö ÝóáóÇ ãóÎúáóÕó áóåõ ÅáøóÇ ÅÐóÇ
ßóÇäó ÇáúãõÚóáøóÞõ ØóáóÇÞõ ÇáúãõÒóæøóÌóÉö ÝóíóÑúÝóÚõ ÇáúÃóãúÑó Åáóì
ÔóÇÝöÚöíøò áöíóÝúÓóÎó Çáúíóãöíäó ÇáúãõÖóÇÝóÉó (æóÝöí áóÇ íõÒóæøöÌõ
ÚóÈúÏóåõ Ãóæú ÃóãóÊóåõ íóÍúäóËõ ÈöÇáÊøóæúßöíáö¡ æóÇáúÅöÌóÇÒóÉö) º
áöÃóäøó Ðóáößó ãõÖóÇÝñ Åáóíúåö ãõÊóæóÞøöÝñ Úóáóì ÅÑóÇÏóÊöåö áöãöáúßöåö
æóæöáóÇíóÊöåö.
(æóßóÐóÇ) Ãóíú íóÍúäóËõ ÈöÇáÊøóæúßöíáö¡ æóÇáúÅöÌóÇÒóÉö (Ýöí ÇÈúäöåö
æóÈöäúÊöåö ÇáÕøóÛöíÑóíúäö) áöæöáóÇíóÊöåö ÚóáóíúåöãóÇ (æóÝöí
ÇáúßóÈöíÑóíúäö áóÇ íóÍúäóËõ ÅáøóÇ Ýöí ÇáúãõÈóÇÔóÑóÉö) áöÚóÏóãö
æöáóÇíóÊöåö ÚóáóíúåöãóÇ Ýóåõæó ßóÇáúÃóÌúäóÈöíøö ÚóäúåõãóÇ ÝóíóÊóÚóáøóÞõ
ÈöÍóÞöíÞóÉö ÇáúÝöÚúáö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö ÍóáóÝó áóÇ íõÒóæøöÌõ ÈöäúÊóå ÇáÕøóÛöíÑóÉó ÝóÒóæøóÌóåóÇ
ÑóÌõáñ ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö ÝóÃóÌóÇÒó ÍóäöËóº áöÃóäøó ÍõÞõæÞóåõ
ãõÊóÚóáøöÞóÉñ ÈöÇáúãõÌöíÒö æóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íõÒóæøöÌõ ÇÈúäðÇ áóåõ
ßóÈöíÑðÇ ÝóÃóãóÑó ÑóÌõáðÇ ÝóÒóæøóÌóåõ¡ Ëõãøó ÈóáóÛó ÇáöÇÈúäó ÇáúÎóÈóÑõ
ÝóÃóÌóÇÒó Ãóæú ÒóæøóÌóåõ ÑóÌõáñ ÝóÃóÌóÇÒó ÇáúÃóÈõ æóÑóÖöíó ÇáöÇÈúäõ áóãú
íóÍúäóËú (æóÏõÎõæáõ ÇááøóÇãö) ßóáóÇãñ ÅÖóÇÝöíøñ ãóÑúÝõæÚñ
ÈöÇáöÇÈúÊöÏóÇÁö æóÎóÈóÑõåõ íóÞúÊóÖöí
(1/575)
ÇÎúÊöÕóÇÕðÇ¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ÈöÇáÏøõÎõæáö
ÊóÚóáøõÞõ ÇáúÌóÇÑøö¡ æóÇáúãóÌúÑõæÑö Èöåö (Úóáóì ÇáúÈóíúÚö ßóÅöäú ÈöÚúÊ
áóß) Ãóíú áöÃóÌúáöß (ËóæúÈðÇ) ÝóÚóÈúÏöí ÍõÑøñ ãóËóáðÇ (íóÞúÊóÖöí
ÇÎúÊöÕóÇÕó ÇáúÝöÚúáö ÈöÇáúãóÍúáõæÝö Úóáóíúåö) Ãóíú íóÞúÊóÖöí Ãóäú
íóÎúÊóÕøó ÇáúÝöÚúáõ ÇáøóÐöí ÊóÚóáøóÞó Èöåö ÇááøóÇãõ ÈöÇóáøóÐöí ÍóáóÝó
Úóáóíúåö¡ æóåõæó ÇáúãõÎóÇØóÈõ ÇáúãõÊøóÕöáõ Èöåö ÇááøóÇãõ Ýöí ÇáúãöËóÇáö
ÇáúãóÐúßõæÑö¡ Ëõãøó ÝõÓøöÑó ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕõ ÈöÞóæúáöåö (ÈöÃóäú ßóÇäó
ÈöÃóãúÑöåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãóáóßóåõ Ãóæú áóÇ) ÍóÊøóì áóæú ÏóÓøó
ÇáúãõÎóÇØóÈõ ËóæúÈðÇ Ýöí ËöíóÇÈö ÇáúÍóÇáöÝö ÝóÈóÇÚóåõ ÈöÛóíúÑö Úöáúãöåö
áóÇ íóÍúäóËõ æóÅöäú ÃóãóÑó ÈóíúÚó ËóæúÈò ãöäú ËöíóÇÈö ÛóíúÑöåö íóÍúäóËú
(æóãöËúáõåõ) Ãóíú ãöËúáõ ÇáúÈóíúÚö (ÇáÔøöÑóÇÁõ¡ æóÇáúÅöÌóÇÑóÉõ¡
æóÇáÕøöíóÇÛóÉõ¡ æóÇáúÈöäóÇÁõ) ÍóÊøóì áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÔúÊóÑöí áóß
ËóæúÈðÇ íóÞúÊóÖöí Ãóäú íóßõæäó ÈöÃóãúÑöåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ãöáúßóåõ Ãóæú
áóÇ æóßóÐóÇ ÍóÇáõ ÇáúÈóæóÇÞöí.
(æó) ÏõÎõæáõ ÇááøóÇãö (Úóáóì ÇáúÚóíúäö ßóÅöäú ÈöÚúÊ ËóæúÈðÇ áóß
íóÞúÊóÖöí ÇÎúÊöÕóÇÕóåóÇ) Ãóíú ÇáúÚóíúäö (Èöåö) Ãóíú ÈöÇáúãóÍúáõæÝö
Úóáóíúåö¡ æóåõæó ÇáúãõÎóÇØóÈõ ÇáúãõÊøóÕöáõ Èöåö ÇááøóÇãõ (ÈöÃóäú ßóÇäó
ãöáúßóåõ ÓóæóÇÁñ ÃóãóÑóåõ Ãóæú áóÇ) ÝóíóÍúäóËõ áóæú ÈóÇÚó ãóãúáõæßðÇ
áóåõ ÓóæóÇÁñ ÃóãóÑóåõ Ãóæú áóÇ ÍóÊøóì áóæú ÃóÎúÝóì ÇáúãóÍúáõæÝõ Úóáóíúåö
ËóæúÈóåõ Ýöí ËöíóÇÈö ÇáúÍóÇáöÝö ÝóÈóÇÚóåõ æóáóãú íóÚúáóãú íóÍúäóËõ
æóÅöäú ÃóãóÑó ÈöÈóíúÚö ËóæúÈò ãóãúáõæßò áöÛóíúÑöåö ÝóÈóÇÚó áóãú
íóÍúäóËú.
(æóßóÐóÇ) Ãóíú íóÞúÊóÖöí ÇÎúÊöÕóÇÕó ÇáúÝöÚúáö ÈöÇáúãóÍúáõæÝö Úóáóíúåö
ÈöÃóäú ãóáóßóåõ ÓóæóÇÁñ ÃóãóÑóåõ Ãóæú áóÇ (ÏõÎõæáõåóÇ) Ãóíú ÏõÎõæáõ
ÇááøóÇãö (Úóáóì ÇáÖøóÑúÈö) Ãóíú ÖóÑúÈö ÇáúæóáóÏöº áöÃóäøó ÖóÑúÈó
ÇáúÛõáóÇãö íóÞúÈóáõ ÇáäøöíóÇÈóÉó ßóãóÇ Ýöí ÇáúãöäóÍö áóßöäú Ýöí
ÇáúÎóÇäöíøóÉö Ãóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èöåö ÇáúÚóÈúÏõ áöáúÚõÑúÝö æóáöÃóäøó
ÇáÖøóÑúÈó ãöãøóÇ áóÇ íõãúáóßõ ÈöÇáúÚóÞúÏö æóáóÇ íõáúÒóãõ Èöåö
ÝóÊóäúÕóÑöÝõ Çáúíóãöíäõ Ýöíåö Åáóì ÇáúãóÍúáõæÝö Çáúãóãúáõæßö
ÈöÇáÊøóÞúÏöíãö¡ æóÇáÊøóÃúÎöíÑö (æóÇáúÃóßúáõ¡ æóÇáÔøõÑúÈõ¡ æóÇáÏøõÎõæáõ)
Ýóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÖúÑöÈõ áóß æóáóÏðÇ Ãóæú æóáóÏðÇ áóß íóÍúäóËõ áóæú
ÖóÑóÈó æóáóÏðÇ ãóÎúÕõæÕðÇ Èöåö ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÈöÚöáúãöåö Ãóæú ÈöÃóãúÑöåö
Ãóæú ÏõæäóåõãóÇ æóÓóæóÇÁñ ÞóÏøóãó ßóáöãóÉó ÇááøóÇãö Ãóæú ÃóÎøóÑóåóÇ
æóÍóÇÕöáõåõ Ãóäøó áóÇãó ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö ÅÐóÇ ÇÊøóÕóáó ÈöÖóãöíÑò ÚóÞöíÈó
ÝöÚúáò ãõÊóÚóÏøò ÝóÅöãøóÇ Ãóäú íõÊóæóÓøóØó Èóíúäó ÇáúÝöÚúáö
æóãóÝúÚõæáöåö ÇáËøóÇäöí Ãóæú íóÊóÃóÎøóÑó Úóäú ÇáúãóÝúÚõæáö æóÚóáóì
ÇáÊøóÞúÏöíÑóíúäö ÝóÅöãøóÇ Ãóäú íóÍúÊóãöáó ÇáúÝöÚúáõ ÇáäøöíóÇÈóÉó Ãóæú
áóÇ ÝóÅöäú ÇÍúÊóãóáóåóÇ æóÊóæóÓøóØó ÈóíúäóåõãóÇ ßóÇäó ÇááøóÇãõ
áöÇÎúÊöÕóÇÕö ÇáúÝöÚúáö æóÔóÑúØõ ÍöäúËöåö æõÞõæÚõ ÇáúÝöÚúáö áöÃóÌúáö ãóäú
áóåõ ÇáÖøóãöíÑõ ÓóæóÇÁñ ßóÇäóÊú ÇáúÚóíúäõ ãóãúáõæßóÉð Ãóæú áóÇ æóÐóáößó
ÅäøóãóÇ íóßõæäõ ÈöÇáúÃóãúÑö æóÅöäú ÊóÃóÎøóÑó Úóäú ÇáúãóÝúÚõæáö ßóÇäó
áöÇÎúÊöÕóÇÕö ÇáúÚóíúäö Èöåö æóÔóÑúØõåõ ßóæúäõåóÇ ãóãúáõæßóÉð áóåõ
ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáúÝöÚúáõ æóÞóÚó áöÃóÌúáöåö Ãóæú áóÇ æóÅöäú áóãú
íóÍúÊóãöáúåóÇ áóÇ íóÝúÊóÑöÞõ ÇáúÍõßúãõ Ýöí ÇáÊøóæóÓøõØö¡ æóÇáÊøóÃóÎøõÑö¡
Èóáú íóÍúäóËõ ÅÐóÇ ÝóÚóáóåõ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÈöÃóãúÑöåö Ãóæú áóǺ áöÃóäøó
ÇáúÝöÚúáó ÅÐóÇ áóãú íóÍúÊóãöáú ÇáäøöíóÇÈóÉó áóãú íóßõäú ÇäúÊöÞóÇáõåõ
Åáóì ÛóíúÑö ÇáúÝóÇÚöáö Ýóíóßõæäõ ÇáúÃóãúÑõ æóÚóÏóãõåõ ÓóæóÇÁñ
ÝóÊóÚóíøóäó Ãóäú Êóßõæäó ÇááøóÇãõ áöÇÎúÊöÕóÇÕö ÇáúÚóíúäö ÕóæúäðÇ
áöáúßóáóÇãö Úóäú ÇáúÅöáúÛóÇÁö ßóãóÇ Ýöí ÇáúãöäóÍö.
(æóÅöäú äóæóì ÛóíúÑóåõ) Ãóíú äóæóì Ýöí Åäú ÈöÚúÊ ËóæúÈðÇ áóß ãóÚúäóì Åäú
ÈöÚúÊ áóß ËóæúÈðÇ Ãóæú ÈöÇáúÚóßúÓö (ÕõÏøöÞó) ÏöíóÇäóÉð æóÞóÖóÇÁð (ÝöíãóÇ
Úóáóíúåö) Ãóíú ÝöíãóÇ Ýöíåö ÊóÔúÏöíÏñ
(1/576)
Úóáóì äóÝúÓöåö ÈöÃóäú ÈóÇÚó ËóæúÈðÇ
ãóãúáõæßðÇ áöáúãõÎóÇØóÈö ÈöÛóíúÑö ÃóãúÑöåö Ýöí ÇáúãóÓúÃóáóÉö ÇáúÃõæáóì
æóäóæóì ÈöÇáöÇÎúÊöÕóÇÕö ÈöÇáúÃóãúÑö Ãóæú ÈóÇÚó ËóæúÈðÇ áöÛóíúÑö
ÇáúãõÎóÇØóÈö Ýöí ÇáËøóÇäöíóÉö æóäóæóì ÇáöÇÎúÊöÕóÇÕó ÈöÇáúÃóãúÑö
ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ æóáóæúáóÇ äöíøóÊõåõ áóãóÇ ÍóäöËóº áöÃóäøóåõ äóæóì ãóÇ
íóÍúÊóãöáõåõ ßóáóÇãõåõ ÈöÇáÊøóÞúÏöíãö¡ æóÇáÊøóÃúÎöíÑö æóáóíúÓó Ýöíåö
ÊóÎúÝöíÝñ æóÝöíãóÇ Ýöíåö ÊóÎúÝöíÝñ ßóÚóßúÓö åóÇÊóíúäö ÇáúãóÓúÃóáóÊóíúäö
íõÕóÏøóÞõ ÏöíóÇäóÉðº áöÃóäøóåõ ãõÍúÊóãóáõ ßóáóÇãöåö¡ áóÇ ÞóÖóÇÁðº
áöÃóäøóåõ ÎöáóÇÝõ ÇáÙøóÇåöÑö (æóÝöí Åäú ÈöÚúÊå æóÇÔúÊóÑóíúÊå Ýóåõæó
ÍõÑøñ ÝóÚóÞúÏñ ÈöÇáúÎöíóÇÑö) áöäóÝúÓöåö (ÚóÊóÞó) º áöÃóäøóåõ Ýöí
ÇáúÃóæøóáö íóãúáößõåõ ÇáúÈóÇÆöÚõ ÇáúÂäó ÇÊøöÝóÇÞðÇ æóÝöí ÇáËøóÇäöí
ãóáóßó ÇáúãõÔúÊóÑöí ÚöäúÏóåõãóÇ æóÕóÇÑó ÇáúãõÚóáøóÞõ ßóÇáúãõäúÌóÒö
ÚöäúÏóåõ ÈöÎöáóÇÝö Þóæúáöåö Åäú ãóáóßúÊå Ýóåõæó ÍõÑøñ ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ
ÈöÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö áóÇ íõÚúÊóÞõ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãöº áöÃóäøó ÇáÔøóÑúØó¡
æóåõæó Çáúãöáúßõ áóãú íõæÌóÏú ÚöäúÏóåõ ÞóíúÏñ ÈöÇáúÎöíóÇÑöº áöÃóäøóåõ
áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÈöíÚõåõ ÈöÃóäú ÞóÇáó Åäú ÈöÚúÊå Ýóåõæó ÍõÑøñ ÝóÈóÇÚóåõ
ÈóíúÚðÇ ÕóÍöíÍðÇ ÈöáóÇ ÎöíóÇÑò áóÇ íõÚúÊóÞõ æóáóÇ íóÎúÝóì Ãóäøóåõ ÅÐóÇ
ÈóÇÚóåõ ÈöÔóÑúØö ÇáúÎöíóÇÑö áöáúãõÔúÊóÑöí Ãóäøóåõ áóÇ íõÚúÊóÞõº
áöÃóäøóåõ ÈóÇÊó ãöäú ÌöåóÊöåö æóßóÐóÇ ÞóÇáó Åäú ÇÔúÊóÑóíúÊå Ýóåõæó ÍõÑøñ
ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ ÈöÇáúÎöíóÇÑö áöáúÈóÇÆöÚö áóÇ íõÚúÊóÞõ ÃóíúÖðǺ áöÃóäøóåõ
ÈóÇÞò Úóáóì ãöáúßö ÈóÇÆöÚöåö ÓóæóÇÁñ ÃóÌóÇÒó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÈóÚúÏó Ðóáößó
Ãóæú áóÇ æóÐóßóÑó ÇáØøóÍóÇæöíøõ Ãóäøóåõ ÅÐóÇ ÌóÇÒó ÇáúÈóÇÆöÚõ ÇáúÈóíúÚó
íõÚúÊóÞõ æóÊóãóÇãõåõ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö ÝóÅöÐóÇ ÚóÑóÝúÊ åóÐóÇ Úõáöãó Ãóäøó
ÇáúãõÕóäøöÝó ÃóØúáóÞó Ýöí ãóÍóáøö ÇáÊøóÞúíöíÏö ÊóÃóãøóáú.
(æóßóÐóÇ) Ãóíú ÚóÊóÞó (áóæú ÚõÞöÏó ÈöÇáúÝóÇÓöÏö Ãóæú ÇáúãóæúÞõæÝö) ¡
æóåóÐóÇ ãõÌúãóáñ áóÇ ÈõÏøó ãöäú ÈóíóÇäöåö ÃóãøóÇ Ýöí ÇáúãóÓúÃóáóÉö
ÇáúÃõæáóì æóåöíó Þóæúáõåõ Åäú ÈöÚúÊå ÝóÃóäúÊó ÍõÑøñ ÝóÈóÇÚóåõ ÈóíúÚðÇ
ÝóÇÓöÏðÇ ÝóÅöäú ßóÇäó Ýöí íóÏö ÇáúÈóÇÆöÚö Ãóæú íóÏö ÇáúãõÔúÊóÑöí
ÛóÇÆöÈðÇ Úóäúåõ ÈöÃóãóÇäóÉò Ãóæú Ñóåúäò íõÚúÊóÞõ Úóáóíúåöº áöÃóäøóåõ
áóãú íóÒõáú ãöáúßõåõ Úóäúåõ æóÅöäú ßóÇäó Ýöí íóÏö ÇáúãõÔúÊóÑöí ÍóÇÖöÑðÇ
Ãóæú ÛóÇÆöÈðÇ ãóÖúãõæäðÇ ÈöäóÝúÓöåö áóÇ íõÚúÊóÞõº áöÃóäøóåõ ÈöÇáúÚóÞúÏö
ÒóÇáó ãöáúßõåõ Úóäúåõ æóÃóãøóÇ Ýöí ÇáËøóÇäöíóÉö æóåöíó Þóæúáõåõ Åäú
ÇÔúÊóÑóíúÊå Ýóåõæó ÍõÑøñ ÝóÇÔúÊóÑóÇåõ ÔöÑóÇÁð ÝóÇÓöÏðÇ ÝóÅöäú ßóÇäó Ýöí
íóÏö ÇáúÈóÇÆöÚö áóÇ íõÚúÊóÞõº áöÃóäøóåõ Úóáóì ãöáúßö ÇáúÈóÇÆöÚö ÈóÚúÏõ
æóÅöäú ßóÇäó Ýöí íóÏö ÇáúãõÔúÊóÑöí æóßóÇäó ÍóÇÖöÑðÇ ÚöäúÏóåõ æóÞúÊó
ÇáúÚóÞúÏö íõÚúÊóÞõº áöÃóäøóåõ ÕóÇÑó ÞóÇÈöÖðÇ áóåõ ÚóÞöíÈó ÇáúÚóÞúÏö
Ýóãóáóßóåõ æóÅöäú ßóÇäó ÛóÇÆöÈðÇ Ýöí ÈóíúÊöåö æóäóÍúæöåö ÝóÅöäú ßóÇäó
ãóÖúãõæäðÇ ÈöäóÝúÓöåö ßóÇáúãóÛúÕõæÈö íõÚúÊóÞõº áöÃóäøóåõ ãóáóßóåõ
ÈöäóÝúÓö ÇáÔøöÑóÇÁö æóÅöäú ßóÇäó ÃóãóÇäóÉð Ãóæú ãóÖúãõæäðÇ ÈöÛóíúÑöåö
ßóÇáÑøóåúäö áóÇ íõÚúÊóÞõº áöÃóäøóåõ áóÇ íóÕöíÑõ ÞóÇÈöÖðÇ ÚóÞöíÈó
ÇáúÚóÞúÏö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÏóÇÆöÚö.
(æóáóæú) ÚóÞóÏó (ÈöÇáúÈóÇØöáö áóÇ íõÚúÊóÞõ) º áöÃóäøóåõ ãóÚúÏõæãñ
ÈöÃóÕúáöåö Ýóáóæú ÇÔúÊóÑóì ãõÏóÈøóÑðÇ Ãóæú Ãõãøó æóáóÏò áóÇ íóÍúäóËõ
æóáóæú ÞóÖóì ÈöÌóæóÇÒöåö ÇáúÞóÇÖöí íóÍúäóËõ Ýöí ÇáúÍóÇáö¡ æóÇáúãõßóÇÊóÈõ
ßóÇáúãõÏóÈøóÑö Ýöí ÑöæóÇíóÉò áóßöäú íóáúÒóãõ Ýöíåö ÅÌóÇÑóÉõ ÇáúãõßóÇÊóÈö
(æóÝöí Åäú áóãú ÃóÈöÚúåõ) Ãóíú ÚóÈúÏðÇ (ÝóßóÐóÇ) Ãóíú ÝóÃóãóÊõåõ ÍõÑøóÉñ
ãóËóáðÇ (ÝóÃóÚúÊóÞóåõ Ãóæú ÏóÈøóÑóåõ ÍóíúËõ) áöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÚóÌúÒö Úóäú
ÇáúÈóíúÚö ÈöÝóæóÇÊö ãóÍóáøöåö æóÝöíåö ÅÔúÚóÇÑñ ÈöÃóäøóåõ áóæú ÏóÈøóÑó
ÃóãóÊóåõ Ãóæú ÇÓúÊóæúáóÏóåóÇ ÍóäöËó æóÈöÃóäøóåõ áóæú ÞóíøóÏó ÇáúÈóíúÚó
ÈöæóÞúÊò ÝóÃóÚúÊóÞó Ãóæú ÏóÈøóÑó ÞóÈúáó ãõÖöíøöåö áóãú íóÍúäóËú ÚöäúÏó
ÇáØøóÑóÝóíúäö ÎöáóÇÝðÇ áöÃóÈöí íõæÓõÝó ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö.
(ÞóÇáóÊú) ÇáúãóÑúÃóÉõ áöÒóæúÌöåóÇ (ÊóÒóæøóÌúÊ Úóáóíøó ÝóÞóÇáó) ÇáÒøóæúÌõ
Ýöí ÌóæóÇÈöåóÇ (ßõáøõ ÇãúÑóÃóÉò áöí ØóÇáöÞñ ØóáõÞóÊú åöíó) Ãóíú
ÇáúãóÑúÃóÉõ ÇáøóÊöí ÏóÚóÊúåõ Åáóì ÇáúÍóáöÝö (ÃóíúÖðÇ) Ãóíú ßóÛóíúÑöåóÇ
áöÏõÎõæáöåóÇ ÊóÍúÊó ÇáúÚõãõæãö¡ æóÇáúÃóÕúáõ ÇáúÚóãóáõ ÈöÇáúÚõãõæãö
ãóåúãóÇ Ãóãúßóäó (ÅáøóÇ Ýöí ÑöæóÇíóÉò Úóäú ÃóÈöí íõæÓõÝó) ÝóÅöäøóåõ
ÞóÇáó áóÇ ÊóØúáõÞõº áöÃóäøóåõ ÃóÎúÑóÌóåõ ÌóæóÇÈðÇ ÝóíóäúØóÈöÞõ Úóáóíúåö
æóáöÃóäøó ÛóÑóÖóåõ ÃóÑöÖóÇÄõåóÇ¡ æóåõæó ÈöØóáóÇÞö ÛóíúÑöåóÇ
(1/577)
ÝóíóÊóÞóíøóÏõ Èöåö æóÇÎúÊóÇÑóåõ ÔóãúÓõ
ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáÓøóÑóÎúÓöíøõ æóßóËöíÑñ ãöäú ÇáúãóÔóÇíöÎö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö ÇáúÃóæúáóì Åäú íõÍóßøóãó ÇáúÍóÇáõ Åäú ßóÇäó ÞóÏú ÌóÑóì
ÈóíúäóåõãóÇ ãõÔóÇÌóÑóÉñ æóÎõÕõæãóÉñ ÊóÏõáøõ Úóáóì ÛóÖóÈöåö íóÞóÚõ
ÇáØøóáóÇÞõ ÚóáóíúåóÇ æóÅöáøóÇ áóÇ.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö æóáóæú Þöíáó áóåõ Ãóáóßó ÇãúÑóÃóÉñ ÛóíúÑõ åóÐöåö
ÇáúãóÑúÃóÉö ÝóÞóÇáó ßõáøõ ÇãúÑóÃóÉò áöí Ýóåöíó ßóÐóÇ áóÇ ÊóØúáõÞõ åóÐöåö
ÇáúãóÑúÃóÉõ æóÊóãóÇãõåõ Ýöíåö ÝóáúíõØóÇáóÚú.
(æóÅöäú äóæóì ÛóíúÑóåóÇ) Ãóíú ÛóíúÑó ÇáúãõÍóáøöÝóÉö (ÕõÏøöÞó ÏöíóÇäóÉð
áóÇ ÞóÖóÇÁð) º áöÃóäøóåõ ÊóÎúÕöíÕõ ÇáúÚóÇãøö¡ æóåõæó ÎöáóÇÝõ ÇáÙøóÇåöÑö.
(æóãóäú ÞóÇáó Úóáóíøó ÇáúãóÔúíõ Åáóì ÈóíúÊö Çááøóåö Ãóæú Åáóì
ÇáúßóÚúÈóÉö) Ãóæú Åáóì ãóßøóÉó ÑóÒóÞóäóÇ Çááøóåõ ÊóÚóÇáóì ÒöíóÇÑóÊóåõ
(áóÒöãóåõ) ÇÓúÊöÍúÓóÇäðÇ (ÍóÌøñ Ãóæú ÚõãúÑóÉñ ãóÔúíðÇ) ãöäú ÈóÇÈö
ÏóÇÑöåö Åäú ÞóÏóÑóåõ æóÞöíáó ãöäú ãóæúÖöÚö ãóÍúÑóãò ßóÍóÌúÝóÉó
áöáÔøóÇãöíøöíäó æóÅöäú äóæóì ÈóíúÊó Çááøóåö ãóÓúÌöÏðÇ áóãú íóáúÒóãúåõ
ÔóíúÁñ (ÝóÅöäú ÑóßöÈó ÝóÚóáóíúåö Ïóãñ) º áöÃóäøóåõ ÃóÏúÎóáó äóÞúÕðÇ
Ýöíåö æóáóÇ ÝóÑúÞó Èóíúäó Ãóäú íóßõæäó ÇáäøóÇÐöÑõ Ýöí ÇáúßóÚúÈóÉö Ãóæú
ÎóÇÑöÌðÇ ÚóäúåóÇ æóáöÐóÇ ÃóØúáóÞó ÝóÅöÐóÇ áóÒöãóåõ Ýóáóåõ ÇáúÎöíóÇÑõ Åäú
ÔóÇÁó ãóÔóì¡ æóåõæó Ãóßúãóáõ æóÅöäú ÔóÇÁó ÑóßöÈó æóÐóÈóÍó ÔóÇÉð.
(æóáóæú ÞóÇáó Úóáóíøó ÇáúÎõÑõæÌõ Ãóæú ÇáÐøóåóÇÈõ) Ãóæú ÇáÓøóÝóÑõ Ãóæú
ÇáÑøõßõæÈõ Ãóæú ÇáúÅöÊúíóÇäõ (Åáóì ÈóíúÊö Çááøóåö) Ãóæú Åáóì
ÇáúãóÏöíäóÉö (Ãóæú ÇáúãóÔúíõ Åáóì ÇáÕøóÝóÇ Ãóæú ÇáúãóÑúæóÉö áóÇ
íóáúÒóãõåõ ÔóíúÁñ) º áöÃóäøóåõ áóãú íóáúÒóãú ÇáúÅöÍúÑóÇãó ÈöåóÐóÇ
ÇááøóÝúÙö ÝóÅöäøóåõ ÛóíúÑõ ãõÊóÚóÇÑóÝò æóáóÇ íõãúßöäõ ÅíÌóÇÈõåóÇ
ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÍóÞöíÞóÉö ÇááøóÝúÙöº áöÃóäøóåóÇ áóíúÓóÊú ÈöÞõÑóÈò
ãóÞúÕõæÏóÉò.
(æóßóÐóÇ) áóÇ íóáúÒóãõåõ ÔóíúÁñ (áóæú ÞóÇáó Úóáóíøó ÇáúãóÔúíõ Åáóì
ÇáúÍóÑóãö Ãóæú Åáóì ÇáúãóÓúÌöÏö ÇáúÍóÑóÇãö) áöÚóÏóãö ÇáÊøóÚóÇÑõÝö
(ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ) ÝóÅöäøó ÚöäúÏóåõãóÇ Úóáóíúåö ÍóÌøñ Ãóæú ÚõãúÑóÉñ
ÈöäóÇÁð Úóáóì Ãóäøó ÇáúÍóÑóãó ÔóÇãöáñ Úóáóì ÇáúÈóíúÊö æóßóÐóÇ
ÇáúãóÓúÌöÏõ ÇáúÍóÑóÇãõ ÝóßóÇäó ÐößúÑõåõ ßóÐößúÑöåö ÈöÎöáóÇÝö ÇáÕøóÝóÇ¡
æóÇáúãóÑúæóÉö æóáöÃóäøóåõãóÇ ãõäúÝóÕöáóÇäö Úóäúåõ.
(æóÝöí ÚóÈúÏöåö ÍõÑøñ Åäú áóãú íóÍõÌøó ÇáúÚóÇãó) Ãóíú ÇáÓøóäóÉó
ÈöÇáÊøóÎúÝöíÝö¡ Ëõãøó ÞóÇáó ÇáÓøóíøöÏõ ÍóÌóÌúÊ ÝóÃóäúßóÑó ÇáúÚóÈúÏõ
æóÃóÊóì ÈöÔóÇåöÏóíúäö (ÝóÔóåöÏóÇ Èößóæúäöåö íóæúãó ÇáäøóÍúÑö ÈößõæÝóÉó
áóÇ íõÚúÊóÞõ) ÚöäúÏó ÇáÔøóíúÎóíúäö (ÎöáóÇÝðÇ áöãõÍóãøóÏò) º áöÃóäøó
åóÐöåö ÇáÔøóåóÇÏóÉö ÞóÇãóÊú Úóáóì ÃóãúÑò ãóÚúáõæãò¡ æóåõæó ÇáÊøóÖúÍöíóÉõ
æóãöäú ÖóÑõæÑóÊöåö ÇäúÊöÝóÇÁõ ÇáúÍóÌøö ÝóÊóÍóÞøóÞó ÇáÔøóÑúØõ.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö æóÞóæúáõ ãõÍóãøóÏò ÃóæúÌóåõ ÞóÇáó Ýöí ÇáúÅöÕúáóÇÍö
äóÞúáðÇ Úóäú ÇáúãóÈúÓõæØö ÝóÅöäú ÞõáúÊ áóÇ äõÓóáøöãõ Ðóáößó ÅÐú áóÇ
ÊõäúßöÑõ ßóÑóÇãóÉó ÇáúÃóæúáöíóÇÁö ÝóíóÌõæÒõ Ãóäú íóßõæäó Ýöí íóæúãò
æóÇÍöÏò ÈöãóßøóÉó æóßõæÝóÉó ÞõáúÊ ÅäøóÇ ÃõãöÑúäóÇ ÈöÈöäóÇÁö ÇáúÃóÍúßóÇãö
Úóáóì ãóÇ åõæó ÇáÙøóÇåöÑõ ÇáúãóÚúÑõæÝõ æóÝöíåö äóÙóÑñ áöãóÇ ãóÑøó Ýöí
ÈóÇÈö ÇáäøóÓóÈö ãöäú Ãóäøóåõ íóËúÈõÊõ áöãóäú æõáöÏó áöÓöÊøóÉö ÃóÔúåõÑò
ãöäú ÒóæúÌóÉò ãóÔúÑöÞöíøóÉò æóÒóæúÌõåóÇ Ýöí ÇáúãóÛúÑöÈö ÇäúÊóåóì áóßöäú
íõãúßöäõ ÏóÝúÚõ ÇáäøóÙóÑö ÈöÃóäøó ÃóãúÑó ÇáäøóÓóÈö ÃóãúÑñ áóÇÒöãõ
ÇáÑøöÚóÇíóÉö ÝóáöåóÐóÇ ÇÚúÊóÈóÑõæÇ Ýöíåö ãóÇ áóãú íóÚúÊóÈöÑõæÇ Ýöí
ÛóíúÑöåö ÊóÏóÈøóÑú æóáóåõãóÇ ÃóäøóåóÇ ÞóÇãóÊú Úóáóì ÇáäøóÝúíöº áöÃóäøó
ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäúåóÇ äóÝúíõ ÇáúÍóÌøö áóÇ ÅËúÈóÇÊõ ÇáÊøóÖúÍöíóÉöº
áöÃóäøóåõ áóÇ ãõØóÇáöÈó áóåóÇ ÝóÕóÇÑó ßóãóÇ ÅÐóÇ ÔóåöÏóÇ Åäøóåõ áóãú
íóÍõÌøó ÛóÇíóÉõ ÇáúÃóãúÑö Ãóäøó åóÐóÇ ÇáäøóÝúíó ãöãøóÇ íõÍöíØõ Èöåö
Úöáúãõ ÇáÔøóÇåöÏö æóáóßöäøóåõ áóÇ íõãóíøöÒõ Èóíúäó äóÝúíò æóäóÝúíò
áöáÊøóíúÓöíÑö ÝóÅöäú Þöíáó ÐõßöÑó Ýöí ÇáúãóÈúÓõæØö Ãóäøó ÇáÔøóåóÇÏóÉó
Úóáóì ÇáäøóÝúíö ÊõÓúãóÚõ Ýöí ÇáÔøõÑõæØö æóáöåóÐóÇ áóæú ÞóÇáó áöÚóÈúÏöåö
Åäú áóãú ÊóÏúÎõáú ÇáÏøóÇÑó Çáúíóæúãó ÝóÃóäúÊó ÍõÑøñ ÝóÔóåöÏóÇ Ãóäøóåõ
áóãú íóÏúÎõáú ÇáÏøóÇÑó Çáúíóæúãó ÊõÞúÈóáõ æóíõÞúÖóì ÈöÚöÊúÞöåö æóãóÇ
äóÍúäõ Ýöíåö ãöäú ÞóÈöíáö ÇáÔøõÑõæØö ÞõáúÊ åõæó ÚöÈóÇÑóÉñ Úóäú ÃóãúÑò
ËóÇÈöÊò ãõÚóÇíóäò¡ æóåõæó ßóæúäõåõ ÎóÇÑöÌó ÇáÏøóÇÑö ßóãóÇ Ýöí ÇáúßóÇÝöí
æóÛóíúÑöåö áóßöäøó ÇáúÝóÑúÞó ãõÔúßöáñ áöí Èóíúäó ÚóÏóãö.
(1/578)
ÇáÏøõÎõæáö æóÚóÏóãö ÇáúÍóÌøö ÊóÃóãøóáú.
(æóÝöí áóÇ íóÕõæãõ ÝóÕóÇãó ÓóÇÚóÉð) Ãóíú ÌõÒúÁðÇ ãöäú ÇáäøóåóÇÑö
(ÈõäóíøóÉò ÍóäöËó) º áöÃóäøóåõ Õóæúãñ ÔóÑúÚðÇ ÅÐú åõæó ÅãúÓóÇßñ ãóÚó
ÇáäøöíøóÉö¡ æóåõæó ãõÊóÍóÞøöÞñ Èöåö.
(æóÅöäú Öóãøó) Þóæúáóåõ áóÇ íóÕõæãõ (ÕóæúãðÇ Ãóæú íóæúãðÇ) íóÍúäóËõ
ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö (áóÇ) íóÍúäóËõ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö (ãóÇ áóãú íõÊöãøó íóæúãðÇ)
ÊóÇãøðǺ áöÃóäøó ÇáúãõØúáóÞó íóäúÕóÑöÝõ Åáóíúåö.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö ÍóáóÝó áóíóÕõæãóäøó ãöäú åóÐóÇ Çáúíóæúãö æóßóÇäó
ÈóÚúÏó Ãóßúáöåö Ãóæú ÈóÚúÏó ÇáÒøóæóÇáö ÕóÍøóÊú æóÍóäöËó áöáúÍóÇáö ßóãóÇ
áóæú ÞóÇáó áöÇãúÑóÃóÊöåö Åäú áóãú ÊõÕóáøöí Çáúíóæúãó ÝóÃóäúÊö ßóÐóÇ
ÝóÍóÇÖóÊú ãöäú ÓóÇÚóÊöåóÇ Ãóæú ÈóÚúÏóãóÇ ÕóáøóÊú ÑóßúÚóÉð ÝóÅöäøó
Çáúíóãöíäó ÊóÕöÍøõ æóÊóØúáõÞõ áöáúÍóÇáö (æóÝöí áóÇ íõÕóáøöí íóÍúäóËõ
ÅÐóÇ ÓóÌóÏó ÓóÌúÏóÉð áóÇ ÞóÈúáóåõ) Ãóíú áóÇ ÞóÈúáó ÇáÓøõÌõæÏö
áöÒöíóÇÏóÉö ÇáúÅöíÖóÇÍö¡ æóÇáúÞöíóÇÓõ Ãóäú íóÍúäóËó ÈöÇáöÇÝúÊöÊóÇÍö
ÇÚúÊöÈóÇÑðÇ ÈöÇáÔøõÑõæÚö Ýöí ÇáÕøóæúãö æóæóÌúåõ ÇáöÇÓúÊöÍúÓóÇäö Ãóäøóåõ
áóÇ íõÞóÇáõ Õóáøóì ÑõßõæÚðÇ æóáóÇ ÓõÌõæÏðÇ æóíõÞóÇáõ Õóáøóì ÑóßúÚóÉð.
(æóÅöäú Öóãøó) Åáóíúåö (ÕóáóÇÉð ÝóíóÔúÝóÚõ) Ãóíú íóÍúäóËõ ÈöÊóãóÇãö
ÔóÝúÚòº áöÃóäøóåõ ÃóØúáóÞó ÇáÕøóáóÇÉó ÝóíóäúÕóÑöÝõ Åáóì ÇáúßóÇãöáóÉö
(áóÇ ÈöÃóÞóáøó) ãöäú ÇáÔøóÝúÚö áöáäøóåúíö Úóäú ÇáúÈõÊóíúÑóÇÁö ÝóáóÇ
ÊõÔúÊóÑóØõ ÞóÚúÏóÉõ ÇáÊøóÔóåøõÏö æóÞöíáó ÊõÔúÊóÑóØõ¡ æóÇáúÃóÔúÈóåõ
ÃóäøóåóÇ áóæú ßóÇäóÊú ÝóÑúÖðÇ ÑõÈóÇÚöíøðÇ ÊõÔúÊóÑóØõ æóÅöáøóÇ ÝóáóÇ
æóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö ãöäú Ãóäøóåõ áóÇ ÍóÇÌóÉó Åáóíúåö áóíúÓó
ÈöÔóíúÁòº áöÃóäøó ÇáÔøóÇÝöÚöíøó ÞóÇáó íóÍúäóËõ ÈöÑóßúÚóÉò æóßóÐóÇ
ÃóÍúãóÏõ Ýöí Þóæúáò¡ æóÇáÊøóÕúÑöíÍõ ÝöíãóÇ åõæó ãóÍóáøõ ÇáúÎöáóÇÝö
ÏóÃúÈõ ÃóÕúÍóÇÈö ÇáúãõÊõæäö ÝóÛóÝóáó Úóäú åóÐóÇ ÝóÞóÇáó ãóÇ ÞóÇáó
ÊóÊóÈøóÚú.
(æóÝöí Åäú áóÈöÓúÊ ãöäú ÛóÒúáöß) Ãóíú ãóÛúÒõæáöß (Ýóåõæó åóÏúíñ) Ãóíú
ÝöÚúáõ ÇáÊøóÕóÏøõÞö ÈöåóÐóÇ ÇáËøóæúÈö ÈöãóßøóÉó ÝóÅöäøó ÇáúåóÏúíó ãóÇ
íõåúÏóì Åáóì ãóßøóÉó (Ýóãóáóßó) ÇáÒøóæúÌõ (ÞõØúäðÇ ÝóÛóÒóáóÊúåõ)
ÇáÒøóæúÌóÉõ (æóäõÓöÌó) ÇáúÛóÒúáõ ÓóæóÇÁñ ßóÇäó ÇáäøóÓúÌõ ãöäúåóÇ Ãóæú
ãöäú ÛóíúÑöåóÇ.
æóÝöí ÇáúÌóÇãöÚö ÇáÕøóÛöíÑö äóÓóÌóÊúåõ (ÝóáóÈöÓóåõ) Ãóíú ÇáÒøóæúÌõ Úóáóì
ÇáúãõÚúÊóÇÏö (Ýóåõæó åóÏúíñ) Ãóíú æóÇÌöÈõ ÇáÊøóÕóÏøõÞö ÈöãóßøóÉó æóáóæú
ÊóÕóÏøóÞó ÈöÞöíãóÊöåö Ãóæú Úóáóì ÛóíúÑö ÝõÞóÑóÇÁö ãóßøóÉó ÌóÇÒó ÎöáóÇÝðÇ
áöÒõÝóÑó Ýöí ÇáËøóÇäöí åóÐóÇ ÚöäúÏó ÇáúÅöãóÇãö (ÎöáóÇÝðÇ áóåõãóÇ) º
áöÃóäøó ÇáäøóÐúÑó áóÇ íóÕöÍøõ ÅáøóÇ Ýöí Çáúãöáúßö Ãóæú ãõÖóÇÝðÇ Åáóì
ÓóÈóÈö Çáúãöáúßö æóáóãú íõæÌóÏúº áöÃóäøó ÇááøõÈúÓó æóÛóÒúáó ÇáúãóÑúÃóÉö
áóíúÓóÇ ãöäú ÃóÓúÈóÇÈö ãöáúßöåö æóáóåõ Ãóäøó ÇáúãóÑúÃóÉó ÊóÛúÒöáõ ãöäú
ÞõØúäö ÇáÑøóÌõáö ÚóÇÏóÉð¡ æóÇáúãõÚúÊóÇÏõ åõæó ÇáúãõÑóÇÏõ æóÐóáößó ÓóÈóÈñ
áöãöáúßöåö.
(æóÅöäú áóÈöÓó ãóÇ ÛóÒóáóÊú ãöäú ÞõØúäò Ýöí ãöáúßöåö æóÞúÊó ÇáúÍóáöÝö
ÝóåóÏúíñ ÈöÇáöÇÊøöÝóÇÞö) áöÅöÖóÇÝóÊöåö Åáóíúåö æóßóÐóÇ áóæú ÒóÇÏó ãöäú
ÞõØúäöí áóÒöãóåõ ÇáúåóÏúíõ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚö æóáóæú ÒóÇÏó ãöäú ÞõØúäöåóÇ
áóãú íóáúÒóãú ÇáúåóÏúíõ ÈöáóÇ ÎöáóÇÝò æóáóæú ÞóÇáó Åäú áóÈöÓúÊ ãöäú
ÛóÒúáöß ÝóáóÈöÓó ËóæúÈðÇ ÈóÚúÖõåõ ãöäú ÛóÒúáö ÛóíúÑöåóÇ ÍóäöËó ÈöÎöáóÇÝö
ãóÇ ÞóÇáó ËóæúÈðÇ ãöäú ÛóÒúáöß æóÚóáóì åóÐóÇ ãöäú äóÓúÌöß Ãóæú ËóæúÈðÇ
ãöäú äóÓúÌöß.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö ÍóáóÝó áóÇ íóáúÈóÓõ ãöäú ÛóÒúáöåóÇ ÝóáóÈöÓó ÊößøóÉð
ãöäúåõ áóÇ íóÍúäóËõ ßóáóÇ íóáúÈóÓõ ËóæúÈðÇ ãöäú äóÓúÌö ÝõáóÇäò ÝóáóÈöÓó
ãöäú äóÓúÌö ÛõáóÇãöåö æóßóÇäó íóÚúãóáõ ÈöíóÏöåö ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ
ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ÝõáóÇäñ íóÚúãóáõ ÈöíóÏöåö æóÅöáøóÇ ÈöÃóäú ßóÇäó ÝõáóÇäñ áóÇ
íóäúÓöÌõ ÈöíóÏöåö ÍóäöËó.
(ÎóÇÊóãõ ÇáúÝöÖøóÉö áóíúÓó ÈöÍõáöíøò) Ãóíú áóÇ íóÍúäóËõ ÈöáõÈúÓöåö ÅÐóÇ
ÍóáóÝó áóÇ íóáúÈóÓõ ÍõáöíøðǺ áöÃóäøóåõ íõÓúÊóÚúãóáõ áöÛóíúÑö
ÇáÊøóÒóíøõäö æóáöåóÐóÇ Íóáøó áöáÑøöÌóÇáö Ýóáóãú íóßõäú ßóÇãöáðÇ Ýöí
ÇáúÍõáöíøö Ýóáóãú íóÏúÎõáú Ýöí ãõØúáóÞö ÇÓúãöåö ÅáøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäó
ãóÕúäõæÚðÇ Úóáóì åóíúÆóÉö ÎóÇÊóãö ÇáäøöÓóÇÁö ÈöÃóäú ßóÇäó ÐóÇ ÝóÕøò¡
æóåõæó ÇáÕøóÍöíÍõ ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö ÝóÚóáóì åóÐóÇ áóæú
ÞóíøóÏóåõ ßóãóÇ ÞóíøóÏúäóÇ áóßóÇäó Ãóæúáóì ÊóÃóãøóáú (ÈöÎöáóÇÝö ÎóÇÊóãö
ÇáÐøóåóÈö) º áöÃóäøóåõ áóÇ íõÓúÊóÚúãóáõ ÅáøóÇ áöáÊøóÒóíøõäö
(1/579)
æóáöåóÐóÇ áóÇ íóÍöáøõ áöáÑøöÌóÇáö ÝóßóÇäó
ßóÇãöáðÇ Ýöí ãóÚúäóì ÇáúÍõáöíøö ÝóíóÏúÎõáõ ÊóÍúÊó ÇÓúãöåö æóáöåóÐóÇ áóæú
áóÈöÓó ÎóáúÎóÇáðÇ Ãóæú ÓöæóÇÑðÇ ãöäú ÐóåóÈò Ãóæú ÝöÖøóÉò Ãóæú ÍóÌóÑò
íóÍúäóËõ ÈöÇáúÅöÌúãóÇÚöº áöÃóäøóåõ Íõáöíøò ßóÇãöáñ áóÇ íóÍöáøõ
áöáÑøöÌóÇáö (æóÚöÞúÏõ ÇááøõÄúáõÄö Åäú ÑõÕøöÚó ÝóÍõáöíøñ æóÅöáøóÇ) Ãóíú
æóÅöäú áóãú íõÑóÕøóÚú (ÝóáóÇ) Ãóíú áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóáúÈóÓõ ÍõáöíøðÇ
ÝóáóÈöÓó ÚöÞúÏó áõÄúáõÄò ÛóíúÑó ãõÑóÕøóÚò áóãú íóÍúäóËú ÚöäúÏó
ÇáúÅöãóÇãöº áöÃóäøóåõ áóÇ íõÊóÍóáøóì Èöåö ÚõÑúÝðÇ ÅáøóÇ ãõÑóÕøóÚðÇ
æóãóÈúäóì ÇáúÃóíúãóÇäö Úóáóì ÇáúÚõÑúÝö (æóÞóÇáóÇ Íõáöíøñ ãõØúáóÞðÇ)
ÝóíóÍúäóËõ ÈöáõÈúÓöåö ÅÐóÇ ÍóáóÝó áóÇ íóáúÈóÓõ ÍõáöíøðÇ ÚöäúÏóåõãóÇ
æóÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö Ãóäøóåõ Íõáöíøñ ÍóÞöíÞóÉð ÍóÊøóì
Óõãøöíó Èöåö Ýöí ÇáúÞõÑúÂäö ßóãóÇ Ýöí ÃóßúËóÑö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö áóßöäú
íõÔúßöáõ ÈöãóÇ ÊóÞóÏøóãó Ãóäøó ÇáúÃóíúãóÇäó ãóÈúäöíøóÉñ Úóáóì ÇáúÚõÑúÝö
áóÇ Úóáóì ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÇááøõÛóæöíøóÉö æóáóÇ Úóáóì ÃóáúÝóÇÙö ÇáúÞõÑúÂäö¡
æóÇáúÃóæúáóì Ãóäú íõÚóáøóáó ÈöÃóäøó åóÐóÇ ÇÎúÊöáóÇÝõ ÚóÕúÑò æóÒóãóÇäò
Ýóßõáøñ ÃóÝúÊóì ÈöãóÇ ÔóÇåóÏó Ýöí ÒóãóÇäöåö.
æóÞóÇáó Ýöí ÇáúßóÇÝöí æóÛóíúÑöåö æóÞóæúáõåõãóÇ ÃóÞúÑóÈõ Åáóì ÚõÑúÝö
ÏöíóÇÑöäóÇ æóáöåóÐóÇ ÞóÇáó (æóÈöåö) Ãóíú ÈöÞóæúáö ÇáúÅöãóÇãóíúäö
(íõÝúÊóì) º áöÃóäøó ÇáÊøóÍóáøöí Èöåö Úóáóì ÇáöÇäúÝöÑóÇÏö ãõÚúÊóÇÏñ ßóãóÇ
Ýöí ÚóÇãøóÉö ÇáúãõÚúÊóÈóÑóÇÊö.
(æóÝöí áóÇ íóÌúáöÓõ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö) Ãóæú ÇáÓøóØúÍö Ãóæú ÇáÏøõßøóÇäö
(ÝóÌóáóÓó Úóáóì ÈöÓóÇØò Ãóæú ÍóÕöíÑò) ÝóæúÞóåóÇ (áóÇ íóÍúäóËõ) º
áöÃóäøóåõ áóÇ íõÓóãøóì ÌóÇáöÓðÇ Úóáóì ÇáúÃóÑúÖö ÚóÇÏóÉð.
(æóÅöäú ÍóÇáó ÈóíúäóåóÇ) Ãóíú ÇáúÃóÑúÖö (æóÈóíúäóåõ) Ãóíú ÇáúÍóÇáöÝö
(ËöíóÇÈõåõ) ÇáøóÐöí íóáúÈóÓõåõ (ÍóäöËó) º áöÃóäøóåóÇ ÊóÈóÚñ áóåõ ÝóáóÇ
ÊóÕöíÑõ ÍóÇÆöáðÇ æóáóæú ÎóáóÚó ËóæúÈóåõ ÝóÈóÓóØóåõ æóÌóáóÓó áóÇ íóÍúäóËõ
áöÇÑúÊöÝóÇÚö ÇáÊøóÈóÚöíøóÉö (æóÝöí áóÇ íóäóÇãõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÝöÑóÇÔö
ÝóÌõÚöáó ÝóæúÞóåõ ÝöÑóÇÔñ) ÂÎóÑõ (ÝóäóÇãó Úóáóíúåö áóÇ íóÍúäóËõ) º
áöÃóäøóåõ ãöËúáõåõ¡ æóÇáÔøóíúÁõ áóÇ íóßõæäõ ÊóÈóÚðÇ áöãöËúáöåö
ÝóÊóäúÞóØöÚõ ÇáäøöÓúÈóÉõ ÇáÓøõÝúáóì åóÐóÇ Ýöí ÇáúÚõÑúÝö ÃóãøóÇ áóæú
äóßøóÑóåõ ÝóÍóáóÝó áóÇ íóäóÇãõ Úóáóì ÝöÑóÇÔò ÍóäöËó ÈöæóÖúÚö ÇáúÝöÑóÇÔö
Úóáóì ÇáúÝöÑóÇÔö.
(æóÅöäú ÌõÚöáó ÝóæúÞóåõ ÞöÑóÇãñ) ÈöÇáúßóÓúÑö ÓöÊúÑñ ÑóÞöíÞñ (íóÍúäóËõ) º
áöÃóäøóåõ ÊóÇÈöÚñ áóåõ (æóÝöí áóÇ íóÌúáöÓõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáÓøóÑöíÑö Åäú
ÌõÚöáó ÝóæúÞóåõ ÓóÑöíÑñ) ÂÎóÑõ (ÝóÌóáóÓó) Úóáóíúåö (áóÇ íóÍúäóËõ) º
áöÃóäøóåõ ÛóíúÑõåõ æóãóÇ æóÞóÚó Ýöí ÇáúßóäúÒö¡ æóÇáúÞõÏõæÑöíøö ãöäú
ÊóäúßöíÑö ÇáÓøóÑöíÑö ãõÔúßöáñ ÅáøóÇ Ãóäú íõÍúãóáó ÇáúãõäóßøóÑõ Úóáóì
ÇáúãõÚóÑøóÝö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÌóæúåóÑóÉö áóßöäú ÈóÚöíÏñ ÊóÃóãøóáú.
(æóÅöäú ÌõÚöáó ÝóæúÞóåõ) Ãóíú ÝóæúÞó åóÐóÇ ÇáÓøóÑöíÑö (ÈöÓóÇØñ Ãóæú
ÍóÕöíÑñ) ÝóÌóáóÓó Úóáóíúåö (ÍóäöËó) º áöÃóäøóåõ íõÚóÏøõ ÌóÇáöÓðÇ
Úóáóíúåö ÚóÇÏóÉð ßóãóäú ÍóáóÝó áóÇ íóÑúßóÈõ Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÝóÑóÓö
ÝóÌóÚóáó ÝóæúÞóåõ ÓóÑúÌðÇ ÝóÑóßöÈó ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÍóáóÝó áóÇ íóäóÇãõ
Úóáóì ÃóáúæóÇÍö åóÐóÇ ÇáÓøóÑöíÑö Ãóæú ÃóáúæóÇÍö åóÐöåö ÇáÓøóÝöíäóÉö
ÝóÝõÑöÔó Úóáóì Ðóáößó ÝöÑóÇÔñ ÝóÅöäøóåõ áóÇ íóÍúäóËõ.
[ÈóÇÈõ Çáúíóãöíäö Ýöí ÇáÖøóÑúÈö æóÇáúÞóÊúáö æóÛóíúÑö Ðóáößó]
ó ÇáúÃóÕúáõ Ýöíåö Ãóäøó ãóÇ íõÔóÇÑößõ ÇáúãóíøöÊõ Ýöíåö ÇáúÍóíøó ÊóÞóÚõ
Çáúíóãöíäõ Ýöíåö Úóáóì ÍóÇáóÉö ÇáúÍóíóÇÉö¡ æóÇáúãóæúÊö æóãóÇ ÇõÎúÊõÕøó
ÈöÍóÇáóÉö ÇáúÍóíóÇÉö íóÊóÞóíøóÏõ ÈöåóÇ ÝóÞóÇáó (ÇáÖøóÑúÈõ¡
æóÇáúßöÓúæóÉõ¡ æóÇáúßóáóÇãõ¡ æóÇáÏøõÎõæáõ íóÎúÊóÕøõ ÝöÚúáõåóÇ
ÈöÇáúÍóíøö) ¡ Ëõãøó ÝóÑøóÚó Úóáóì åóÐóÇ ÇáúÃóÕúáö ÈöÞóæúáöåö (ÝóáóÇ
íóÍúäóËõ ãóäú ÞóÇáó Åäú ÖóÑóÈúÊå) Ãóíú ÒóíúÏðÇ ãóËóáðÇ (Ãóæú ßóÓóæúÊå
Ãóæú ÏóÎóáúÊ Úóáóíúåö) ÝóßóÐóÇ (ÈöÝöÚúáöåóÇ) Ãóíú ÈöÝöÚúáö åóÐöåö
ÇáúÃóÔúíóÇÁö (ÈóÚúÏó ãóæúÊöåö) Ãóíú ÈóÚúÏó ãóæúÊö ÒóíúÏòº áöÃóäøó
ÇáÖøóÑúÈó ÇÓúãñ áöÝöÚúáò ãõæáöãò ãõÊøóÕöáò ÈöÇáúÈóÏóäö¡ æóÇáúÅöíáóÇãõ
áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöí ÇáúãóíøöÊö¡ æóÇáúãõÚóÐøóÈõ Ýöí ÇáúÞóÈúÑö íóÍúíóì
ÈöÞóÏúÑö ãóÇ íóÊóÃóáøóãõ Èöåö¡ æóåõæó ÃóÞúÑóÈõ Åáóì ÇáúÍóÞøö
(1/580)
Ýóáóæú ÍóáóÝó áóÃóÖúÑöÈóäøó ãöÇÆóÉó
ÓóæúØò ÈóÑøó ÈöÖóÑúÈóÉò æóÇÍöÏóÉò Åäú æóÕóáó Åáóì ÈóÏóäöåö ßõáøõ ÓóæúØò
ÈöÔóÑúØö ÇáúÅöíáóÇãö æóÃóãøóÇ ÚóÏóãõåõ ÈöÇáúßõáøöíøóÉö ÝóáóÇ æóßóÐóÇ
ÇáúßöÓúæóÉõ ÅÐú íõÑóÇÏõ Èöåö ÇáÊøóãúáöíßõ ÚöäúÏó ÇáúÅöØúáóÇÞö¡ æóåõæó
áóÇ íóÊóÍóÞøóÞõ Ýöí ÇáúãóíøöÊö ÅáøóÇ Ãóäú íóäúæöíó Èöåö ÇáÓøóÊúÑó
æóßóÐóÇ ÇáúßóáóÇãõ¡ æóÇáÏøõÎõæáõ ÅÐú ÇáúãóÞúÕõæÏõ ãöäú ÇáúßóáóÇãö
ÇáúÅöÝúåóÇãõ¡ æóÇáúãóæúÊõ íõäóÇÝöíåö¡ æóÇáúãõÑóÇÏõ ãöäú ÇáÏøõÎõæáö
Úóáóíúåö ÒöíóÇÑóÊõåõ æóÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö íõÒóÇÑõ ÞóÈúÑõåõ áóÇ åõæó æóáóæú
ÏóÎóáó Úóáóíúåö Ýöí ÇáúãóÓúÌöÏö ÍóäöËó Úóáóì ÇáúãõÎúÊóÇÑö æóßóÐóÇ áóæú
ÍóáóÝó áóÇ íóØóÄõåóÇ Ãóæú áóÇ íõÞóÈøöáõåóÇ ÝóæóØúÃóåóÇ Ãóæú ÞóÈøóáóåóÇ
ÈóÚúÏó ÇáúãóæúÊö áóÇ íóÍúäóËõ (ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÛõÓúáö¡ æóÇáúÍóãúáö¡
æóÇáúãóÓøö) áöÊóÍóÞøõÞö åóÐöåö ÇáúÃóÔúíóÇÁö Ýöí ÇáúãóíøöÊö (æóÝöí)
ÍóáóÝó (áóÇ íóÖúÑöÈõåóÇ ÝóãóÏøó ÔóÚúÑóåóÇ Ãóæú ÎóäóÞóåóÇ Ãóæú ÚóÖøóåóÇ
ÍóäöËó) áöÊóÍóÞøõÞö ÇáúÅöíáóÇãö ÈöåóÐöåö ÇáúÃóÝúÚóÇáö ÃóØúáóÞóåõ
ÝóÔóãöáó ãóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú Çáúíóãöíäõ ÈöÇáúÚóÑóÈöíøóÉö Ãóæú
ÇáúÝóÇÑöÓöíøóÉö æóÃóãøóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú Ýöí ÍóÇáóÉö ÇáúÛóÕúÈö Ãóæú
ÇáúãõÒóÇÍö¡ æóåõæó ÇáúãóÐúåóÈõ æóÞöíáó áóÇ íóÍúäóËõ Ýöí ÍóÇáóÉö
ÇáúãõÒóÇÍö ÝóáöåóÐóÇ áóæú ÃóÕóÇÈó ÑóÃúÓõåõ ÃóäúÝóåóÇ Ýöí ÇáúãõáóÇÚóÈóÉö
ÝóÃóÏúãóÇåóÇ áóÇ íóÍúäóËõ.
æóÝöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö åõæó ÇáÕøóÍöíÍõ æóáóÇ íõÔúÊóÑóØõ ÇáúÞóÕúÏõ Ýöí
ÇáÖøóÑúÈö Ýóáóæú ÍóáóÝó áóÇ íóÖúÑöÈõ ÇãúÑóÃóÊóåõ ÝóÖóÑóÈó ÃóãóÊóåõ
ÝóÃóÕóÇÈóåóÇ íóÍúäóËõ ßóãóÇ Ýöí ÇáúÈóÍúÑö æóÞöíáó íõÔúÊóÑóØõ Úóáóì
ÇáúÃóÙúåóÑö ÝóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÃóäú ÊóÚóãøóÏó ÛóíúÑóåóÇ æóÃóÕóÇÈóåóÇ
ÌóÒóãó Èöåö Ýöí ÇáúÎóÇäöíøóÉö.
ÍóáóÝó (áóíóÖúÑöÈóäøóåõ ÍóÊøóì íóãõæÊó Ýóåõæó) íóÞóÚõ (Úóáóì ÃóÔóÏøö
ÇáÖøóÑúÈö) º áöÃóäøóåõ ÇáúãõÑóÇÏõ Ýöí ÇáúÚõÑúÝö æóáóæú ÞóÇáó ÍóÊøóì
íõÛúÔóì Úóáóíúåö Ãóæú íóÈúßöíó Ãóæú íóÈõæáó ÝóáóÇ ÈõÏøó ãöäú æõÌõæÏöåóÇ
ÍóÞöíÞóÉð.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö ÍóáóÝó áóíóÖúÑöÈóäøó ÝõáóÇäðÇ ÃóáúÝó ãóÑøóÉò Ýóåõæó
Úóáóì ÇáúßóËúÑóÉö ÍóáóÝó Åäú áóãú ÃóÞúÊõáú ÒóíúÏðÇ ÝóßóÐóÇ¡ æóåõæó
ãóíøöÊñ Åäú Úóáöãó ÇáúÍóÇáöÝõ ÈöãóæúÊöåö ÍóäöËó æóÅöáøóÇ áóÇ ÍóáóÝó
áóÃóÞúÊõáõ ÝõáóÇäðÇ ÈöÇáúßõæÝóÉö ÝóÖóÑóÈóåõ ÈöÇáÓøóæúØö æóãóÇÊó ÈöåóÇ
ÍóäöËó æóÈöÚóßúÓöåö áóÇ æóÝöí ÍóáöÝöåö.
(áóíóÞúÖöíóäøó Ïóíúäóåõ ÞóÑöíÈðÇ ÝóãóÇ Ïõæäó ÇáÔøóåúÑö ÞóÑöíÈñ¡
æóÇáÔøóåúÑõ ÈóÚöíÏñ) Ýóáóæú ÞóÖóì ÊóãóÇãó ÇáÔøóåúÑö ÍóäöËó æóÞóÈúáóåõ
ÈóÑøóº áöÃóäøó ÇáÔøóåúÑó æóãóÇ ÒóÇÏó Úóáóíúåö íõÚóÏøõ Ýöí ÇáúÚõÑúÝö
ÈóÚöíÏðÇ æóãóÇ Ïõæäóåõ íõÚóÏøõ ÞóÑöíÈðÇ æóáöÐóÇ íõÞóÇáõ ÚöäúÏó ÈõÚúÏö
ÇáúÚóåúÏö ãóÇ áóÞöíÊõß ãõäúÐõ ÔóåúÑò.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö æóáóÝúÙõ ÇáÓøóÑöíÚö ßóÇáúÞóÑöíÈö æóáóÝúÙõ ÇáúÃóÌóáö
ßóÇáúÈóÚöíÏö æóÅöäú äóæóì ãõÏøóÉð ÝöíåöãóÇ Ýóåõæó Úóáóì ãóÇ äóæóì ÍóáóÝó
áóÇ íõßóáøöãõåõ ãóáöíøðÇ Ãóæú ØóæöíáðÇ Åäú äóæóì ÔóíúÆðÇ ÝóÐóÇßó
æóÅöáøóÇ ÝóÚóáóì ÔóåúÑò æóíóæúãò æóÝöí ÍóáöÝöåö (áóíóÞúÖöíóäøóåõ) Ãóíú
Ïóíúäóåõ (Çáúíóæúãó ÝóÞóÖóÇåõ) ÈöäóÝúÓöåö Ãóæú ÈöÃóãúÑö ÛóíúÑöåö æóáóæú
ÈöØóÑöíÞö ÇáúÍóæóÇáóÉö æóÞóÈúÖö ÇáúãõÍúÊóÇáö Ýóáóæú ÊóÈóÑøóÚó Èöåö
ÛóíúÑõåõ áóãú íóÈóÑøó ÈöÎöáóÇÝö ãóÇ áóæú ÃõÚúØöíó æóáóãú íóÞúÈóáú
áóßöäøóåõ æóÖóÚóåõ ÈöÍóíúËõ ÊóäóÇæõáõ íóÏöåö áóæú ÃóÑóÇÏó ÞóÈúÖóåõ
æóÅöáøóÇ áóÇ íóÈóÑøõ æóáóæú ßóÇäó ÇáÏøóÇÆöäõ ÛóÇÆöÈðÇ áóãú íóÍúäóËú
ÈöÊóÑúßö ÇáúÞóÖóÇÁö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö áóßöäøó ÇáúãõÎúÊóÇÑó
áöáúÝóÊúæóì ÃóãøóÇ ÇáúÍóÇáöÝõ íóÑúÝóÚõ ÇáúÃóãúÑó Åáóì ÇáúÞóÇÖöí ÝóÅöÐóÇ
ÑóÝóÚó ÇáúÃóãúÑó Åáóíúåö ÈóÑøóº áöÃóäøó ÇáúÞóÇÖöíó Ýöí åóÐöåö ÇáÕøõæÑóÉö
ÇäúÊóÕóÈó äóÇÆöÈðÇ Úóäúåõ Ýöí åóÐóÇ ÇáúÍõßúãö äóÙóÑðÇ áöáúÍóÇáöÝö
(ÒõíõæÝðÇ) íóÈóÑøõ ÈöÇáÖøóãøö ãóÕúÏóÑõ ÒóÇÝóÊú ÇáÏøóÑóÇåöãõ ÒóíúÝðÇ Ãóíú
ÕóÇÑóÊú ãóÑúÏõæÏóÉð áöáúÛöÔøö (Ãóæú äóÈóåúÑóÌóÉñ) áóÝúÙñ ÃóÚúÌóãöíøñ
ãõÚóÑøóÈñ æóÃóÕúáõåõ äóÈúåóÑõ æóåöíó¡ æóÇáÒøóíúÝõ ßöáóÇåõãóÇ ãöäú ÌöäúÓö
ÇáÏøóÑóÇåöãö æóÝöÖøóÊõåõãóÇ ÛóÇáöÈóÉñ¡ æóÇáúÝóÑúÞõ Ãóäøó ÇáÒøóíúÝó ãóÇ
íóÑõÏøõåõ ÈóíúÊõ ÇáúãóÇáö æóáóÇ íóÑõÏøõåõ ÇáÊøõÌøóÇÑõ ÈöÎöáóÇÝö
ÇáäøóÈóåúÑóÌóÉö ÝóÅöäøóåõ íóÑõÏøõåóÇ ÇáÊøõÌøóÇÑõ ÃóíúÖðÇ (Ãóæú
ãõÓúÊóÍóÞøóÉñ) ÈöÝóÊúÍö ÇáúÍóÇÁö Ãóíú ãõÓúÊóÍöÞøðÇ
(1/581)
ÕóÇÍöÈõåóÇ ÅíøóÇåóÇ Úóáóì ÇáÏøóíúäö (Ãóæú
ÈóÇÚóåõ) Ãóíú ÈóÇÚó ÇáúãóÏúíõæäõ ÏóÇíóäóåõ (Èöåö) Ãóíú ÈöÏóíúäöåö
(ÔóíúÆðÇ) ãöäú ãöáúßöåö ßóÇáúÚóÈúÏö æóÛóíúÑöåö ÈóíúÚðÇ ÕóÍöíÍðÇ ßóãóÇ
åõæó ÇáúãõÊóÈóÇÏöÑõ Ýóáóæú ÈóÇÚó ÝóÇÓöÏðÇ æóáóíúÓó Ýöíåö æóÝóÇÁñ
ÈöÇáÏøóíúäö ÝóÞóÏú ÍóäöËó æóÅöáøóÇ ÝóÞóÏú ÈóÑøó (æóÞóÈóÖóåõ) Ãóíú ÞóÈóÖó
ÇáÏøóÇÆöäõ Ðóáößó ÇáÔøóíúÁó æóÅöäøóãóÇ ÇõÔúÊõÑöØó ÇáúÞóÈúÖõ¡ æóÞóÏú
æóÌóÈó ÇáËøóãóäõ ÈöäóÝúÓö ÇáúÈóíúÚöº áöÃóäøóåõ áóÇ íóÊóÞóÑøóÑõ ÞóÈúáóåõ
(ÈöÑøñ) Ýöí åóÐöåö ÇáÕøõæóÑöº áöÃóäøó ÇáÒøöíóÇÝóÉó¡ æóÇáäøóÈóåúÑóÌóÉó
ÚóíúÈñ¡ æóÇáúÚóíúÈõ áóÇ íõÚúÏöãõ ÇáúÌöäúÓó æóáöåóÐóÇ áóæú ÊõÌõæøöÒó Èöåö
ÕóÇÑó ãõÓúÊóæúÝöíðÇ áöÏóíúäöåö ÝóæõÌöÏó ÔóÑúØõ ÇáúÈöÑøö æóÞóÈúÖõ
ÇáúãõÓúÊóÍóÞøóÉö ÕóÍöíÍñ æóáóÇ íóÑúÊóÝöÚõ ÈöÑóÏøöåö ÇáúÈöÑøõ
ÇáúãõÊóÍóÞøöÞõ æóÈöÇáúÈóíúÚö æóÞúÊó ÇáúãõÞóÇÕøóÉö Èóíúäó ÇáÏøóíúäö
æóÈóíúäó ÇáËøóãóäö ÝóÕóÇÑó ÇáËøóãóäõ ÞóÖóÇÁð áöáÏøóíúäö.
(æóáóæú) ÞóÖóÇåõ (ÑóÕóÇÕðÇ Ãóæú ÓóÊøõæÞóÉð Ãóæú æóåóÈóåõ) Ãóíú
ÇáÏøóÇÆöäõ Ðóáößó ÇáÏøóíúäó áöáúãóÏúíõæäö ãóÌøóÇäðÇ (Ãóæú ÃóÈúÑóÃóåõ
ãöäúåõ) Ãóíú ãöäú ÇáÏøóíúäö (áóÇ íóÈóÑøõ) ÇáúÍóÇáöÝõ æóÇäúÍóáøóÊú
íóãöíäõåõ Ýöí ÕõæÑóÉö ÇáúåöÈóÉö¡ æóÇáúÅöÈúÑóÇÁö ÃóãøóÇ Ýöí ÕõæÑóÉö
ÇáúÃõæáóíóíúäö Ýóáóãú íóÈóÑøó æóÍóäöËó æóÌóæóÇÈõ ÇáÔøóÑúØö ÇáÓøóÇÈöÞõ
ãóÍúÐõæÝñ ãöäú åóÐóÇ ÇáúÌöäúÓö Åäú ÇÎúÊóáóÝó ãóÚúäðì æóÅöäøóãóÇ ÇÍúÊóÇÌó
Åáóì åóÐóÇ ÇáÊøóßóáøõÝöº áöÃóäøó Çáúíóãöíäó áóãøóÇ ßóÇäóÊú ãõæóÞøóÊóÉð
ÝóÅöÐóÇ æóåóÈóåõ áóåõ ÞóÈúáó ÇäúÞöÖóÇÆöåö ÝóÞóÏú ÚóÌóÒó Úóäú ÇáúÈöÑøö
æóÇäúÍóáøóÊú Çáúíóãöíäõ¡ æóåóÐóÇ ßõáøõåõ ÚöäúÏóäóÇ æóÚöäúÏó ÃóÈöí
íõæÓõÝó ÝóãõÓúÊóÞöíãñ ÈöáóÇ ÊóßúáöíÝòº áöÃóäøóåõ ÞóÏú ÍóäöËó ßóãóÇ Ýöí
ãóÓúÃóáóÉö ÇáúßõæÒö ßóãóÇ Ýöí ÇáúÞõåõÓúÊóÇäöíøö æóáóÇ íóÎúÝóì Ãóäøóåõ
áóæú áóãú íóßõäú ÞóíøóÏó Çáúíóæúãó áóÇÓúÊóÞóÇãó ÈöÏõæäö ÇáöÇÍúÊöíóÇÌö
Åáóì åóÐóÇ ÇáÊøóßóáøõÝö Ãóæú áóæú ÞóÇáó æóáóæú ÑóÕóÇÕðÇ Ãóæú ÓóÊøõæÞóÉð
ÍóäöËó æóáóæú æóåóÈóåõ Ãóæú ÃóÈúÑóÃóåõ áóÇ íóÈóÑøõ áóßóÇäó ÃóÓúáóãó ãöäú
ÃóÚúÙóãö ÇáöÇÎúÊöáóÇáö ÊóÃóãøóáú.
æóÝöí ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÞúÈöÖõ Ïóíúäóåõ) ãöäú ÛóÑöíãöåö (ÏöÑúåóãðÇ Ïõæäó
ÏöÑúåóãò áóÇ íóÍúäóËõ) Ýöí íóãöíäöåö (ÈöÞóÈúÖö ÈóÚúÖöåö) áöÚóÏóãö
æõÌõæÏö ÇáÔøóÑúØö¡ æóåõæó ÞóÈúÖõ Çáúßõáøö ÈöæóÕúÝö ÇáÊøóÝóÑøõÞö (ãóÇ
áóãú íóÞúÈöÖú ßõáøóåõ ãõÊóÝóÑøöÞðÇ) ÝóÅöäøóåõ íóÍúäóËõ áöæõÌõæÏö
ÇáÔøóÑúØö¡ æóåõæó ÞóÈúÖõ Çáúßõáøö ÈöæóÕúÝö ÇáÊøóÝóÑøõÞöº áöÃóäøóåõ
ÃóÖóÇÝó ÇáúÞóÈúÖó Åáóì Ïóíúäò ãóÚúÑõæÝò ÈöÇáúÅöÖóÇÝóÉö Åáóíúåö
ÝóíóÊóäóÇæóáõ ßõáøóåõ æóáóæú ÞóíøóÏó ÈöÇáúíóæúãö áóãú íóÍúäóËú ÈöÞóÈúÖö
ÇáúÈóÚúÖö Ýöí Çáúíóæúãö ãõÊóÝóÑøöÞðǺ áöÃóäøó ÇáÔøóÑúØó ÃóÎúÐõ Çáúßõáøö
Ýöíåö ãõÊóÝóÑøöÞðÇ æóáóæú ÃóÏúÎóáó ãöäú ÇáÊøóÈúÚöíÖöíøóÉó ÍóäöËó.
(æóÅöäú ÝóÑøóÞóåõ) Ãóíú ÇáúÞóÈúÖó (ÈöÚóãóáò ÖóÑõæÑöíøò ßóÇáúæóÒúäö áóÇ
íóÍúäóËõ) º áöÃóäøóåõ ÞóÏú íóÊóÚóÐøóÑõ æóÒúäõ Çáúßõáøö ÏõÝúÚóÉð
æóÇÍöÏóÉð Ýóíóßõæäõ åóÐóÇ ÇáúÞóÏúÑõ ãõÓúÊóËúäðì ãöäú Çáúíóãöíäö ÎöáóÇÝðÇ
áöÒõÝóÑó åóÐóÇ ÅÐóÇ áóãú íóÊóÔóÛøóáóÇ Èóíúäó ÇáúæóÒúäóÊóíúäö ÈöÚóãóáò
ÂÎóÑó ÃóãøóÇ ÅÐóÇ ÇÔúÊóÛóáó ÈóíúäóåõãóÇ ÈöÚóãóáò ÂÎóÑó ÍóäöËóº áöÃóäøóåõ
ÊóÈóÏøóáó ÇáúãóÌúáöÓõ ÝóÇÎúÊóáóÝó ÇáÏøóÝúÚõ.
æóÝöí ÇáÊøóäúæöíÑö áóÇ íóÃúÎõÐõ ãóÇáóåõ Úóáóì ÝõáóÇäò ÅáøóÇ ÌõãúáóÉð
Ãóæú áóÇ ÌóãöíÚðÇ ÝóÊóÑóßó ãöäúåõ ÏöÑúåóãðÇ¡ Ëõãøó ÃóÎóÐó ÇáúÈóÇÞöíó
ßóíúÝó ÔóÇÁó áóÇ íóÍúäóËõ æóãóäú ÞóÇáó (Åäú ßóÇäó áöí ÅáøóÇ ãöÇÆóÉð Ãóæú
ÛóíúÑó ãöÇÆóÉò Ãóæú Óöæóì ãöÇÆóÉò) ãöäú ÇáÏøóÑóÇåöãö ÝóÚóÈúÏõåõ ÍõÑøñ
ãóËóáðÇ (áóÇ íóÍúäóËõ ÈöåóÇ) Ãóíú ÈöÇáúãöÇÆóÉö (Ãóæú ÈöÃóÞóáøó ãöäúåóÇ)
º áöÃóäøó ÔóÑúØó ÇáúÍöäúËö ÇáÒøöíóÇÏóÉõ Úóáóì ÇáúãöÇÆóÉö ÓóæóÇÁñ ßóÇäóÊú
Êöáúßó ÇáÒøöíóÇÏóÉõ ÏöíäóÇÑðÇ Ãóæú ÚóÑõæÖðÇ áöáÊøöÌóÇÑóÉö Ãóæú ÚóÈúÏðÇ
áöáÊøöÌóÇÑóÉö Ãóæú ÓóæóÇÆöãó ãöãøóÇ ÊóÌöÈõ Ýöíåö ÇáÒøóßóÇÉõº áöÃóäøó
ÇáöÇÓúÊöËúäóÇÁó Êóßóáøõãñ ÈöÇáúÈóÇÞöí ãöäú ÇáúãõÓúÊóËúäóì ãöäúåõ ÈóÚúÏó
ÇáúãõÓúÊóËúäóì æóáóÇ íõÍúßóãõ ÈöËõÈõæÊö ÇáúãõÓúÊóËúäóì æóáóÇ ÈöäóÝúíöåö
Ýóåõæó Ýöí Íõßúãö ÇáúãóÓúßõæÊö Úóäúåõ ÝóßóÃóäøóåõ ÞóÇáó áóíúÓó áöí
ÔóíúÁñ ÒóÇÆöÏñ Úóáóì ÇáúãöÇÆóÉö (æóÝöí) ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÝúÚóáõ) ßóÐóÇ
ÊóÑóßóåõ ÃóÈóÏðǺ áöÃóäøóåõ äóÝóì ÇáúÝöÚúáó ãõØúáóÞðÇ ÝóíóÊóäóÇæóáõ
ÝóÑúÏðÇ ÔóÇÆöÚðÇ Ýöí ÌöäúÓöåö
(1/582)
ÝóíóÚõãøõ ÇáúÌöäúÓó ßõáøóåõ ÖóÑõæÑóÉó
ÔõíõæÚöåö (æóÝöí áóíóÝúÚóáóäåõ íóßúÝöí ÝöÚúáõåõ ãóÑøóÉð) º áöÃóäøóåõ
íóÊóäóÇæóáõ ÝöÚúáðÇ æóÇÍöÏðÇ¡ æóåõæó äóßöÑóÉñ Ýöí ãóæúÖöÚö ÇáúÅöËúÈóÇÊö
ÝóíóÎõÕøõ æóíóÍúäóËõ ÅÐóÇ áóãú íóÝúÚóáúåõ Ýöí ÚõãõÑöåö.
æóÝöí ÂÎöÑö ÌõÒúÁò ãöäú ÃóÌúÒóÇÁö ÍóíóÇÊöåö æóíóÝõæÊõ ãóÍóáøõ ÇáúÝöÚúáö
åóÐóÇ ÅÐóÇ ßóÇäóÊú ãõØúáóÞóÉð æóÅöäú ßóÇäóÊú ãõæóÞøóÊóÉð æóáóãú íóÝúÚóáú
Ýöíåö íóÍúäóËõ ÈöãõÖöíøö ÇáúæóÞúÊö Åäú ßóÇäó ÇáúÅöãúßóÇäõ ÈóÇÞöíðÇ Åáóì
ÂÎöÑö ÇáúæóÞúÊö æóÅöáøóÇ áóÇ.
(ÍóáøóÝóåõ) ÈöÊóÔúÏöíÏö ÇááøóÇãö (æóÇáò) Ãóíú ÍóáøóÝóåõ ãóÇáößõ ÃóãúÑö
ÈóáóÏò ÑóÌõáðÇ (áóíõÚúáöãóäåõ Èößõáøö ÏóÇÚöÑò) ÈöÇáÏøóÇáö ÇáúãõåúãóáóÉö
Ãóíú ÝóÇÓöÞò ÎóÈöíËò ãõÝúÓöÏò ÃóÊóì ÈöÇáúÈóáóÏö (ÊõÞóíøóÏõ) Çáúíóãöíäõ
(ÈöÍóÇáö æöáóÇíóÊöåö) ÈöÇáúßóÓúÑö Ãóíú ÈöÒóãóÇäö ÊóÓóáøõØöåö åóÐóÇ Úóáóì
Ãóåúáö ÇáúÈóáóÏöº áöÃóäøó ÇáúãóÞúÕõæÏó ãöäú ÇáúÅöÚúáóÇãö ÏóÝúÚõ ÔóÑøö
ÇáÏøóÇÚöÑö æóÛóíúÑöåö ÈöÒóÌúÑöåö ÝóáóÇ íõÝöíÏõ ÝóÇÆöÏóÊóåõ ÈóÚúÏó
ÒóæóÇáö ÇáúæöáóÇíóÉö¡ æóÇáÒøóæóÇáõ ÈöÇáúãóæúÊö æóßóÐóÇ ÈöÇáúÚóÒúáö Ýöí
ÙóÇåöÑö ÇáÑøöæóÇíóÉö Ýóáóãú íóÌöÈú ÇáúÅöÚúáóÇãõ áóæú ÚóÇÏó Åáóì
ÇáúæöáóÇíóÉö ßóãóÇ áóãú íóÌöÈõ Úóáóì ÇáúÝóæúÑö ÝóÅöäú áóãú íõÚúáöãúåõ
ÍóÊøóì ãóÇÊó Ãóæú ÚõÒöáó ÝóÞóÏú ÍóäöËó.
æóÝöí ÇáúÝóÊúÍö æóáóæú Íóßóãó ÈöÇäúÚöÞóÇÏö åóÐöåö áöáúÝóæúÑö áóãú íóßõäú
ÈóÚöíÏðÇ äóÙóÑðÇ Åáóì ÇáúãóÞúÕõæÏö¡ æóåõæó ÇáúãõÊóÈóÇÏöÑõ áöÒóÌúÑöåö
æóÏóÝúÚö ÔóÑøöåö ÝóÇáÏøóÇÚöí íõæÌöÈõ ÇáÊøóÞúíöíÏó ÈöÇáúÝóæúÑö æóÝóæúÑõ
Úöáúãöåö Èöåö.
æóÝöí ÇáúÈóÍúÑö áóæú ÍóáøóÝó ÑóÈøõ ÇáÏøóíúäö ÛóÑöíãóåõ Ãóæú ÇáúßóÝöíáó
ÈöÃóãúÑö ÇáúãóßúÝõæáö Úóäúåõ Ãóäú áóÇ íóÎúÑõÌõ ãöäú ÇáúÈóáóÏö ÅáøóÇ
ÈöÅöÐúäöåö ÊõÞóíøóÏõ ÈöÇáúÎõÑõæÌö ÍóÇáó ÞöíóÇãö ÇáÏøóíúäö¡
æóÇáúßóÝóÇáóÉö.
æóÝöí ÍóáöÝöåö (áóíóåóÈóäåõ ÝóæóåóÈó æóáóãú íóÞúÈóáú ÈóÑøó) ÇáúÍóÇáöÝõ
Ýöí íóãöíäöåö ÎöáóÇÝðÇ áöÒõÝóÑó.
(æóßóÐóÇ ÇáúÞóÑúÖõ¡ æóÇáúÚóÇÑöíøóÉõ¡ æóÇáÕøóÏóÞóÉõ) ¡ æóÇáúæóÕöíøóÉõ¡
æóÇáúÅöÞúÑóÇÑõ (ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈóíúÚö) æóäóÙöíÑõåõ ÇáúÅöÌóÇÑóÉõ¡
æóÇáÕøóÑúÝõ¡ æóÇáÓøóáóãõ¡ æóÇáÑøóåúäõ¡ æóÇáäøößóÇÍõ¡ æóÇáúÎõáúÚõ¡
æóåóÐóǺ áöÃóäøó ÇáúåöÈóÉó æóäóÙóÇÆöÑóåóÇ ÊóÈóÑøõÚñ ÝóíóÊöãøõ
ÈöÇáúãõÊóÈóÑøöÚö ÈöÎöáóÇÝö ÇáúÈóíúÚö æóäóÍúæöåöº áöÃóäøóåõ ãõÚóÇæóÖóÉð
ÝóÇÞúÊóÖóì ÇáúÚöæóÖó ãöäú ÇáúÌóÇäöÈóíúäö.
æóÝöí ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÔõãøõ ÑóíúÍóÇäðÇ Ýóåõæó) íóÞóÚõ (Úóáóì ãóÇ áóÇ
ÓóÇÞó áóåõ ÝóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÔóãøö ÇáúæóÑúÏö¡ æóÇáúíóÇÓóãöíäó) ÞóÕúÏðǺ
áöÃóäøó ÇáÑøöíÍóÇäö ÚöäúÏó ÇáúÝõÞóåóÇÁö ãóÇ áöÓóÇÞöåö ÑóÇÆöÍóÉñ
ØóíøöÈóÉñ ßóãóÇ áöæóÑóÞöåö æóÞöíáó Ýöí ÚõÑúÝö Ãóåúáö ÇáúÚöÑóÇÞö ÇÓúãñ
áöãóÇ áóÇ ÓóÇÞó áóåõ ãöäú ÇáúÈõÞõæáö ãöãøóÇ áóåõ ÑóÇÆöÍóÉñ ãõÓúÊóáóÐøóÉñ
æóÞöíáó ÇÓúãñ áöãóÇ áóíúÓó áóåõ ÔóÌóÑñ æóÚóáóì ßõáøò ÝóáóíúÓó ÇáúæóÑúÏõ¡
æóÇáúíóÇÓóãöíäõ ãöäúåõ æóÞóíøóÏúäóÇ ÈöÇáúÞóÕúÏöº áöÃóäøóåõ áóæú æóÌóÏó
ÑöíÍóåõ ÈöáóÇ ÞóÕúÏò æóæóÕóáóÊú ÇáÑøóÇÆöÍóÉõ Åáóì ÏöãóÇÛöåö áóÇ íóÍúäóËõ
ßóãóÇ Ýöí ÇáúÝóÊúÍö æóÞöíáó íóÍúäóËõ ÈöÔóãøöåöãóÇ Ýöí ÍóáöÝöåö áóÇ
íóÔõãøõ ÑóíúÍóÇäðǺ áöÃóäøó ÇáÑøóíúÍóÇäó ÇÓúãñ áöãóÇ áóåõ ÑóÇÆöÍóÉñ
ØóíøöÈóÉñ ãöäú ÇáäøóÈóÇÊö ÚõÑúÝðÇ ÝóíóÍúäóËõ ßóãóÇ Ýöí ÇáöÇÎúÊöíóÇÑö
æóÝöí ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÔõãøõ æóÑúÏðÇ Ãóæú ÈóäóÝúÓóÌðÇ Ýóåõæó) íóÞóÚõ
(Úóáóì æóÑóÞóÉò) Ïõæäó ÇáÏøõåúäö Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúßóÇÝöí
æóÐóßóÑó ÇáúßóÑúÎöíøõ Ãóäøóåõ íóÍúäóËõ ÃóíúÖðÇ áöÚõãõæãö ÇáúãóÌóÇÒö¡
æóåóÐóÇ ãóÈúäöíøñ Úóáóì ÇáúÚõÑúÝö ÝóßóÇäó Ýöí ÚõÑúÝö Ãóåúáö ÇáúßõæÝóÉö
ÈóÇÆöÚõ ÇáúæóÑóÞö áóÇ íõÓóãøóì ÈöÇáúÈóäóÝúÓóÌö æóÅöäøóãóÇ Óõãøöíó
ÈóÇÆöÚó ÇáÏøõåúäö¡ Ëõãøó ÕóÇÑó ßóãóÇ íõÓóãøóì Èöåö Ýöí ÃóíøóÇãö
ÇáúßóÑúÎöíøö ÝóÞóÇáó Èöåö æóÃóãøóÇ Ýöí ÚõÑúÝöäóÇ ÝóíóÌöÈõ Ãóäú áóÇ
íóäúÚóÞöÏó ÅáøóÇ Úóáóì äóÝúÓö ÇáäøóÈóÇÊö ÝóáóÇ íóÍúäóËõ ÈöÇáÏøõåúäö
ÃóÕúáðÇ ßóãóÇ Ýöí ÇáúæóÑúÏö¡ æóÇáúÍöäøóÇÁö Ãóäøó Çáúíóãöíäó Úóáóì
ÔöÑóÇÆöåöãóÇ íóäúÕóÑöÝõ Åáóì ÇáúæóÑóÞöº áöÃóäøóåõãóÇ ÇÓúãñ áöáúæóÑóÞö¡
æóÇáúÚõÑúÝõ íõÞóÑøöÑõ áóåõ ÈöÎöáóÇÝöåö Ýöí ÇáúÈóäóÝúÓóÌö ßóãóÇ Ýöí
ÇáúãöäóÍö æóáöåóÐóÇ áóæú ÞóÇáó æóÝöí ÇáúÈóäóÝúÓóÌö æóáóæú ÑõÏøó
íõÚúÊóÈóÑõ ÚõÑúÝõ ÈóáóÏöåö áóßóÇäó ÃóÍúÓóäó ÊóÃóãøóáú.
æóÝöí ÍóáöÝöåö (áóÇ íóÏúÎõáõ ÏóÇÑó ÝõáóÇäò ÊóäóÇæóáó Çáúãöáúßó¡
æóÇáúÅöÌóÇÑóÉó)
(1/583)
áöÃóäøó ÇáúãõÑóÇÏó Èöåö ÇáúãóÓúßóäõ ÚõÑúÝðÇ ÝóÏóÎóáó ãóÇ íóÓúßõäõåõ
ÈöÃóíøö ÓóÈóÈò ßóÇäó ÈöÅöÌóÇÑóÉò Ãóæú ÈöÅöÚóÇÑóÉò ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö Úõãõæãö
ÇáúãóÌóÇÒö ãóÚúäóÇåõ Ãóäú íóßõæäó ãóÍóáøõ ÇáúÍóÞöíÞóÉö ÝóÑúÏðÇ Úóäú
ÃóÝúÑóÇÏö ÇáúãóÌóÇÒö áóÇ ÈöÇÚúÊöÈóÇÑö ÇáúÌóãúÚö Èóíúäó ÇáúÍóÞöíÞóÉö¡
æóÇáúãóÌóÇÒö ÎöáóÇÝðÇ áöáÔøóÇÝöÚöíøö (ÍóáóÝó Ãóäøóåõ áóÇ ãóÇáó áóåõ
æóáóåõ Ïóíúäñ Úóáóì ãõÝúáöÓò Ãóæú ãóáöíøò) Ãóíú Ûóäöíøò (áóÇ íóÍúäóËõ) º
áöÃóäøó ÇáÏøóíúäó áóíúÓó ÈöãóÇáò ÚõÑúÝðÇ æóÅöäøóãóÇ åõæó æóÕúÝñ Ýöí
ÇáÐøöãøóÉö æóÚöäúÏó ÇáúÃóÆöãøóÉö ÇáËøóáóÇËóÉö íóÍúäóËõ. |